ỦY BAN NHÂN DÂN QUẬN THANH XUÂN
TRƯỜNG THCS NGUYỄN LÂN

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
MỘT SỐ KINH NGHIỆM TRONG VIỆC
CHỈ ĐẠO NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG
SINH HOẠT TỔ, NHĨM CHUN MƠN
Ở TRƯỜNG THCS NGUYỄN LÂN,
QUẬN THANH XUÂN

Lĩnh vực/Môn: Quản lý
Cấp học: THCS
Tên tác giả: Nguyễn Khánh Huyền
Đơn vị công tác: Trường THCS Nguyễn Lân
Chức vụ: Hiệu trưởng

NĂM HỌC 2020 - 2021


2

MỤC LỤC
Phần thứ nhất: Đặt vấn đề………………………………………………………2
I. Lí do chọn đề tài:................................................................................................2
1. Cơ sở lí luận:......................................................................................................2
2. Cơ sở thực tiễn:..................................................................................................3
II. Mục đích nghiên cứu:……………………………………………….………..5
III. Đối tượng nghiên cứu khảo sát, thực nghiệm:.............................................5
IV. Phương pháp nghiên cứu:..............................................................................5
V. Phạm vi và kế hoạch nghiên cứu:....................................................................5
Phần thứ hai: Giải quyết vấn đề...........................................................................6

I. Những nội dung lí luận liên quan trực tiếp đến vấn đề nghiên cứu tổng kết
kinh nghiệm:……………………………………...……………………………...6
1. Mục đích: …………………………………………………………………..…6
2. Yêu cầu: ……………………………………………………………………..…7
3. Nội dung sinh hoạt tổ, nhóm chun mơn về đổi mới PPDH và KTĐG........7
4. Tổ chức và quản lí các hoạt động chun mơn qua mạng………………....10
II. Thực trạng vấn đề:.........................................................................................11
2.1. Hoạt động sinh hoạt tổ chuyên môn……………………………………....11
2.2. Hoạt động dự giờ, hội giảng của đội ngũ giáo viên………………………12
2.3. Hoạt động kiểm tra, đánh giá, xét thi đua đối với đội ngũ giáo viên….....12
2.4. Đánh giá chung.............................................................................................12
III. Các biện pháp đã tiến hành:........................................................................13
1. Phát huy vị trí, vai trị của người tổ trưởng chuyên môn trong việc nâng cao
chất lượng hoạt động chuyên môn của nhà trường:..........................................13
2. Chỉ đạo xây dựng nội dung chuyên đề: ..........................................................14
3. Chỉ đạo đổi mới phương pháp dạy và học và kiểm tra đánh giá: ..................15
4. Xây dựng kế hoạch hoạt động tổ, nhóm chuyên môn cụ thể, rõ ràng, khoa
học : ......................................................................................................................16
IV. Hiệu quả sáng kiến kinh nghiệm:................................................................25
Phần thứ ba: Kết luận và kiến nghị...................................................................27
I. Kết luận:...........................................................................................................27
II. Kiến nghị:........................................................................................................28
Danh mục tài liệu tham khảo............................................................................30


3

PHẦN THỨ NHẤT : ĐẶT VẤN ĐỀ
I. Lí do chọn đề tài
1. Cơ sở lí luận

Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII đã khẳng định: "Tạo
chuyển biến căn bản, mạnh mẽ về chất lượng, hiệu quả giáo dục, đào tạo. Nghiên
cứu để hoàn thiện, ổn định hệ thống sách giáo khoa và chế độ thi cử ở các cấp
học. Chú trọng đào tạo, đào tạo lại đội ngũ giáo viên đáp ứng yêu cầu đổi mới căn
bản, tồn diện giáo dục, đào tạo. Chuyển mạnh q trình giáo dục từ chủ yếu
trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất người học; từ
học chủ yếu trên lớp sang tổ chức hình thức học tập đa dạng, chú ý dạy và học
trực tuyến qua Internet, truyền hình, các hoạt động xã hội, ngoại khóa, nghiên cứu
khoa học; giáo dục nhà trường kết hợp với giáo dục gia đình và giáo dục xã hội.
Đào tạo con người theo hướng có đạo đức, kỷ luật, kỷ cương, ý thức trách nhiệm
cơng dân, xã hội; có kỹ năng sống, kỹ năng làm việc, ngoại ngữ, công nghệ thông
tin, công nghệ số, tư duy sáng tạo và hội nhập quốc tế (cơng dân tồn cầu)" . Điều
đó cho thấy, Đảng và Nhà nước luôn khẳng định phát triển giáo dục là quốc sách
hàng đầu, đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho phát triển; giáo dục vừa là mục tiêu
vừa là động lực để phát triển kinh tế - xã hội. Cách mạng khoa học và công nghệ,
đặc biệt là công nghệ thông tin và truyền thông sẽ tạo ra những điều kiện thuận
lợi để đổi mới cơ bản nội dung, phương pháp và hình thức tổ chức giáo dục, đổi
mới quản lý giáo dục, tiến tới một nền giáo dục điện tử đáp ứng nhu cầu của từng
cá nhân người học. Phát triển giáo dục gắn với phát triển khoa học và công nghệ,
tập trung nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức, lối sống, năng lực sáng tạo, kỹ
năng thực hành được phát triển tài năng. Củng cố, hoàn thiện hệ thống đào tạo
giáo viên, đổi mới căn bản và toàn diện nội dung và phương pháp đào tạo, bồi
dưỡng nhằm hình thành đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục đủ sức thực
hiện đổi mới chương trình giáo dục phổ thông năm 2018. Chúng ta cần tiếp tục
đổi mới phương pháp dạy học và đánh giá kết quả học tập, rèn luyện theo hướng
phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo và năng lực tự học của người học.


4


Trên thực tế hoạt động dạy và học các môn văn hố là hoạt động trung tâm
của nhà trường, nó chiếm khối lượng lớn thời gian lao động của thầy, trò và cán
bộ quản lý nhà trường. Do vậy chỉ đạo hoạt động dạy và học luôn là một nhiệm
vụ trọng tâm, xuyên suốt của các nhà trường, của các nhà quản lý giáo dục. Đổi
mới công tác quản lý chỉ đạo hoạt động chuyên môn, đặc biệt là công tác quản lý
chỉ đạo hoạt động chuyên đề trong nhà trường là nhiệm vụ rất đáng quan tâm và
cấp thiết của Ban Giám Hiệu trong sự nghiệp đổi mới giáo dục giai đoạn cơng
nghiệp hố, hiện đại hố đất nước hiện nay để đáp ứng đòi hỏi ngày càng cao của
xã hội .
Để thực hiện đổi mới phương pháp dạy học theo yêu cầu mới của ngành
giáo dục với định hướng tích cực hố hoạt động của học sinh, phát huy tính chủ
động sáng tạo của học sinh thì hoạt động sinh hoạt chuyên môn, chuyên đề trong
công tác chỉ đạo hoạt động chun mơn của nhà trường đóng vai trị quan trọng,
nó quyết định tới việc nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên. Nâng cao chất
lượng sinh hoạt tổ, nhóm chun mơn là một trong những hoạt động xương sống
của công tác bồi dưỡng tại chỗ, công tác tự bồi dưỡng trình độ chun mơn, bồi
dưỡng nghiệp vụ sư phạm cho đội ngũ cán bộ giáo viên trực tiếp giảng dạy ở tất
cả các tổ bộ môn trong nhà trường; đồng thời là quá trình tiếp cận, thể nghiệm,
phổ biến các kết quả nghiên cứu khoa học về đổi mới phương pháp giảng dạy, cải
tiến nội dung, khai thác và sử dụng có hiệu quả các phương tiện dạy học, tiếp cận
nhanh chóng với khoa học kỹ thuật hiện đại trong giảng dạy tới giáo viên, tới tập
thể sư phạm nhà trường. Hoạt động đó diễn ra thường xuyên, không thể thiếu và
không thể xem nhẹ trong công tác chỉ đạo chuyên môn của Ban Giám Hiệu các
nhà trường .
2. Cơ sở thực tiễn
Thực tiễn cho thấy, trường nào mà cơng tác quản lí, chỉ đạo sinh hoạt tổ
chun mơn có hiệu quả thì sinh hoạt của tổ chun mơn, sinh hoạt chun đề có
nề nếp, nội dung sinh hoạt bám sát yêu cầu, mục tiêu dạy học, nội dung chương
trình, sách giáo khoa và nhiệm vụ năm học, tháo gỡ kịp thời những khó khăn
trong q trình thực hiện nhiệm vụ giảng dạy của giáo viên, phong trào thi đua



5

dạy và học tốt, chất lượng học tập của học sinh từng bước được nâng lên. Ngược
lại, trường nào công tác quản lí thiếu khoa học, bng lỏng quản lí việc sinh hoạt
tổ chun mơn thì việc sinh hoạt tổ chuyên môn, sinh hoạt chuyên đề không đảm
bảo thời gian, thời lượng, nội dung sơ sài, không thu hút được giáo viên, nền nếp
và chất lượng ở trường đó khơng cao.
Làm thế nào để giáo viên hào hứng tham gia sinh hoạt tổ, nhóm chun
mơn, xây dựng chun đề và thực hiện chuyên đề có hiệu quả là cả một vấn đề
cần quan tâm của cơng tác quản lí chun mơn trong nhà trường, địi hỏi phải có
sự quản lí chặt chẽ về mặt thời gian, về nội dung. Nội dung sinh hoạt phải thiết
thực, gắn bó chặt chẽ với nhiệm vụ của giáo viên, làm cho giáo viên thấy cần phải
tham gia sinh hoạt chuyên môn, xây dựng và thực hiện chuyên đề có hiệu quả,
đảm bảo chất lượng.
Thực tế hiện nay, việc nâng cao chất lượng sinh hoạt tổ, nhóm chun mơn,
cơng tác quản lý chỉ đạo hoạt động chuyên môn, chuyên đề ở trường mặc dù đã
được sự quan tâm chỉ đạo đúng mức của Ban Giám Hiệu và có rất nhiều chuyển
biến, song vẫn cịn có những hạn chế nhất. Vì vậy việc nghiên cứu các biện pháp
nhằm nâng cao chất lượng công tác quản lý chỉ đạo về hoạt động chuyên môn,
chuyên đề trong nhà trường sẽ góp phần nâng cao trình độ lý luận, làm sáng tỏ
thêm hoạt động thực tế về công tác quản lý, chỉ đạo của Ban Giám Hiệu, của các
đồng chí Tổ trưởng trong hoạt động chun mơn nói chung, hoạt động chuyên đề
nói riêng. Từ ngày 16/5/2019, bắt đầu từ khi tôi nhận nhiệm vụ công tác làm
Hiệu trưởng tại trường THCS Nguyễn Lân, một ngôi trường vừa mới thành lập,
đội ngũ giáo viên cịn chưa có ai, tơi đã nghiên cứu làm thế nào để xây dựng một
ngôi trường cịn non trẻ có chất lượng dạy học đảm bảo, các biện pháp sinh hoạt
tổ, nhóm chun mơn để từ đó tơi rút ra được một số kinh nghiệm nhất định trong
công tác chỉ đạo hoạt động chuyên môn của nhà trường. Vì vậy, tơi xin đưa ra

vấn đề “Một số kinh nghiệm trong việc chỉ đạo nâng cao chất lượng sinh hoạt
tổ, nhóm chun mơn ở trường THCS Nguyễn Lân, quận Thanh Xuân”
II. Mục đích nghiên cứu
- Nâng cao chất lượng sinh hoạt tổ, nhóm chun mơn.


6

III. Đối tượng nghiên cứu khảo sát, thực nghiệm
- Giáo viên các tổ, nhóm chun mơn.
IV. Phương pháp nghiên cứu
- Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận, nghiên cứu tài liệu, các vấn đề lý
thuyết có liên quan đến đề tài .
- Phương pháp nghiên cứu thực tiễn bao gồm: Quan sát, điều tra khảo sát
thực tế, tổng kết kinh nghiệm, thống kê toán học.
V. Phạm vi và kế hoạch nghiên cứu:
- Thời gian nghiên cứu từ ngày 16 tháng 5 năm 2019 đến ngày 01 tháng 4
năm 2021


7

PHẦN THỨ HAI: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. Những nội dung lí luận liên quan trực tiếp đến vấn đề nghiên cứu
tổng kết kinh nghiệm:
Văn bản số: 5555/BGDĐT-GDTrH của Bộ giáo dục và Đào tạo ngày 08
tháng 10 năm 2014 về việc hướng dẫn sinh hoạt chuyên môn về đổi mới phương
pháp dạy học và kiểm tra, đánh giá; tổ chức và quản lí các hoạt động chun mơn
của trường trung học/trung tâm giáo dục thường xuyên qua mạng đã hỗ trợ các
trường phổ thông, các trung tâm giáo dục thường xuyên triển khai có hiệu quả

việc đổi mới đồng bộ phương pháp dạy học và kiểm tra, đánh giá chất lượng giáo
dục, nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên về phát triển kế hoạch
giáo dục nhà trường theo định hướng phát triển năng lực học sinh. Bộ Giáo dục
và Đào tạo hướng dẫn một số nội dung sinh hoạt chuyên môn về đổi mới phương
pháp dạy học, kiểm tra, đánh giá và tổ chức, quản lí các hoạt động chun mơn
trong trường trung học/trung tâm giáo dục thường xuyên qua mạng như sau:
1. Mục đích
Nâng cao chất lượng sinh hoạt chuyên môn trong trường trung học và
trung tâm GDTX, tập trung vào thực hiện đổi mới PPDH và KTĐG theo định
hướng phát triển năng lực học sinh;
Giúp cho cán bộ quản lý, giáo viên bước đầu biết chủ động lựa chọn nội
dung để xây dựng các chuyên đề dạy học trong mỗi môn học và các chun đề
tích hợp, liên mơn phù hợp với việc tổ chức hoạt động học tích cực, tự lực, sáng
tạo của học sinh; sử dụng các phương pháp và kỹ thuật dạy học tích cực để xây
dựng tiến trình dạy học theo chuyên đề nhằm phát triển năng lực và phẩm chất
của học sinh; làm quen với hình thức tập huấn, bồi dưỡng, học tập và sinh hoạt
chuyên môn qua mạng.
Thống nhất phương thức tổ chức và quản lí các hoạt động chuyên môn của
trường trung học qua mạng, tạo tiền đề tích cực cho việc triển khai thực hiện đổi
mới chương trình và sách giáo khoa giáo dục phổ thông sau năm 2018.
2. Yêu cầu


8

Việc xây dựng các chuyên đề dạy học trong mỗi mơn học, các chun đề
tích hợp, liên mơn và kế hoạch dạy học bộ mơn phải nhằm góp phần thực hiện
mục tiêu của chương trình giáo dục phổ thơng, phù hợp với điều kiện thực tế của
nhà trường, địa phương và khả năng học tập của học sinh; kế hoạch dạy học của
tổ/nhóm chun mơn, giáo viên phải được lãnh đạo nhà trường phê duyệt trước

khi thực hiện và là căn cứ để thanh tra, kiểm tra;
Việc sinh hoạt tổ/nhóm chun mơn trong trường trung học, tổ chức và quản
lí các hoạt động chuyên môn trên mạng phải được thực hiện nghiêm túc, mang lại
hiệu quả thiết thực. Mỗi giáo viên có 01 tài khoản để tham gia các khóa tập huấn,
bồi dưỡng và sinh hoạt chuyên môn qua mạng. Mỗi tổ/nhóm chun mơn trong
trường trung học cccphải xây dựng được tối thiểu 02 chuyên đề dạy học/học kì; tổ
chức dạy thử nghiệm để dự giờ, phân tích, rút kinh nghiệm và nộp kết quả qua diễn
đàn trên mạng.
Các nội dung sinh hoạt tổ/nhóm chun mơn khác phải được tổ chức thực
hiện đầy đủ theo quy định hiện hành.
3. Nội dung sinh hoạt tổ/nhóm chun mơn về đổi mới PPDH và KTĐG
3.1. Xây dựng chuyên đề dạy học
Thay cho việc dạy học đang được thực hiện theo từng bài/tiết trong sách
giáo khoa như hiện nay, các tổ/nhóm chun mơn căn cứ vào chương trình và
sách giáo khoa hiện hành, lựa chọn nội dung để xây dựng các chuyên đề dạy học
phù hợp với việc sử dụng phương pháp dạy học tích cực trong điều kiện thực tế
của nhà trường. Trên cơ sở rà soát chuẩn kiến thức, kĩ năng, thái độ theo chương
trình hiện hành và các hoạt động học dự kiến sẽ tổ chức cho học sinh theo
phương pháp dạy học tích cực, xác định các năng lực và phẩm chất có thể hình
thành cho học sinh trong mỗi chuyên đề đã xây dựng.
3.2. Biên soạn câu hỏi/bài tập
Với mỗi chuyên đề đã xây dựng, xác định và mô tả 4 mức độ yêu cầu
(nhận biết, thông hiểu, vận dụng, vận dụng cao) của mỗi loại câu hỏi/bài tập có
thể sử dụng để kiểm tra, đánh giá năng lực và phẩm chất của học sinh trong dạy
học. Trên cơ sở đó, biên soạn các câu hỏi/bài tập cụ thể theo các mức độ yêu cầu


9

đã mơ tả để sử dụng trong q trình tổ chức các hoạt động dạy học và kiểm tra,

đánh giá, luyện tập theo chuyên đề đã xây dựng.
3.3. Thiết kế tiến trình dạy học
Tiến trình dạy học chuyên đề được tổ chức thành các hoạt động học của
học sinh để có thể thực hiện ở trên lớp và ở nhà, mỗi tiết học trên lớp có thể chỉ
thực hiện một số hoạt động trong tiến trình sư phạm của phương pháp và kĩ thuật
dạy học được sử dụng.
3.4. Tổ chức dạy học và dự giờ
Trên cơ sở các chuyên đề dạy học đã được xây dựng, tổ/nhóm chun mơn
phân cơng giáo viên thực hiện bài học để dự giờ, phân tích và rút kinh nghiệm về
giờ dạy. Khi dự giờ, cần tập trung quan sát hoạt động học của học sinh thông qua
việc tổ chức thực hiện các nhiệm vụ học tập với yêu cầu như sau:
- Chuyển giao nhiệm vụ học tập: nhiệm vụ học tập rõ ràng và phù hợp với
khả năng của học sinh, thể hiện ở yêu cầu về sản phẩm mà học sinh phải hoàn
thành khi thực hiện nhiệm vụ; hình thức giao nhiệm vụ sinh động, hấp dẫn, kích
thích được hứng thú nhận thức của học sinh; đảm bảo cho tất cả học sinh tiếp
nhận và sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ.
- Thực hiện nhiệm vụ học tập: khuyến khích học sinh hợp tác với nhau khi
thực hiện nhiệm vụ học tập; phát hiện kịp thời những khó khăn của học sinh và có
biện pháp hỗ trợ phù hợp, hiệu quả; khơng có học sinh bị "bỏ quên".
- Báo cáo kết quả và thảo luận: hình thức báo cáo phù hợp với nội dung
học tập và kĩ thuật dạy học tích cực được sử dụng; khuyến khích cho học sinh
trao đổi, thảo luận với nhau về nội dung học tập; xử lí những tình huống sư phạm
nảy sinh một cách hợp lí.
- Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập: nhận xét về quá trình thực
hiện nhiệm vụ học tập của học sinh; phân tích, nhận xét, đánh giá kết quả thực
hiện nhiệm vụ và những ý kiến thảo luận của học sinh; chính xác hóa các kiến
thức mà học sinh đã học được thông qua hoạt động.
Mỗi chuyên đề được thực hiện ở nhiều tiết học nên một nhiệm vụ học tập
có thể được thực hiện ở trong và ngồi lớp học. Vì thế, trong một tiết học có thể



10

chỉ thực hiện một số bước trong tiến trình sư phạm của phương pháp và kĩ thuật
dạy học được sử dụng. Khi dự một giờ dạy, giáo viên cần phải đặt nó trong tồn
bộ tiến trình dạy học của chun đề đã thiết kế. Cần tổ chức ghi hình các giờ dạy
để sử dụng khi phân tích bài học.
3.5. Phân tích, rút kinh nghiệm bài học
Q trình dạy học mỗi chuyên đề được thiết kế thành các hoạt động học
của học sinh dưới dạng các nhiệm vụ học tập kế tiếp nhau, có thể được thực hiện
trên lớp hoặc ở nhà. Học sinh tích cực, chủ động và sáng tạo trong việc thực hiện
các nhiệm vụ học tập dưới sự hướng dẫn của giáo viên. Phân tích giờ dạy theo
quan điểm đó là phân tích hiệu quả hoạt động học của học sinh, đồng thời đánh
giá việc tổ chức, kiểm tra, định hướng hoạt động học cho học sinh của giáo viên.
Việc phân tích bài học có thể được căn cứ vào các tiêu chí cụ thể như sau:

Nội

Tiêu chí

2. Tổ chức hoạt động học

1. Kế hoạch và tài liệu dạy học

dung

Mức độ phù hợp của chuỗi hoạt động học với mục tiêu, nội dung và
phương pháp dạy học được sử dụng.
Mức độ rõ ràng của mục tiêu, nội dung, kĩ thuật tổ chức và sản phẩm
cần đạt được của mỗi nhiệm vụ học tập.

Mức độ phù hợp của thiết bị dạy học và học liệu được sử dụng để tổ
chức các hoạt động học của học sinh.
Mức độ hợp lí của phương án kiểm tra, đánh giá trong quá trình tổ
chức hoạt động học của học sinh.
Mức độ sinh động, hấp dẫn học sinh của phương pháp và hình thức
chuyển giao nhiệm vụ học tập.
Khả năng theo dõi, quan sát, phát hiện kịp thời những khó khăn của
học sinh.
Mức độ phù hợp, hiệu quả của các biện pháp hỗ trợ và khuyến khích
học sinh hợp tác, giúp đỡ nhau khi thực hiện nhiệm vụ học tập.


cho học

11

Mức độ hiệu quả hoạt động của giáo viên trong việc tổng hợp, phân tích, đánh
giá kết quả hoạt động và quá trình thảo luận của học sinh.

3. Hoạt động của học sinh

Khả năng tiếp nhận và sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ học tập của tất cả
học sinh trong lớp.
Mức độ tích cực, chủ động, sáng tạo, hợp tác của học sinh trong việc thực hiện
các nhiệm vụ học tập.
Mức độ tham gia tích cực của học sinh trong trình bày, trao đổi, thảo luận về
kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập.
Mức độ đúng đắn, chính xác, phù hợp của các kết quả thực hiện nhiệm vụ học
tập của học sinh.
4. Tổ chức và quản lí các hoạt động chuyên môn qua mạng

Để tổ chức và quản lí các hoạt động chun mơn trong các trường; tạo môi
trường chia sẻ, thảo luận, hỗ trợ lẫn nhau giữa các trường phổ thơng, trung tâm
GDTX trên phạm vi tồn quốc; tổ chức các hoạt động học tập và hỗ trợ hoạt động
trải nghiệm sáng tạo của học sinh trên mạng, Bộ GDĐT tổ chức "Trường học kết
nối" trên mạng tại địa chỉ website: .
Giáo viên là người trực tiếp tham gia thực hiện các nhiệm vụ chuyên môn
trong các khóa học/bài học/chun đề. Trong q trình thực hiện nhiệm vụ được
giao, giáo viên có thể tham khảo các tài liệu điện tử trên mạng hoặc/và các tài liệu
truyền thống; trao đổi tài liệu và thảo luận với các thành viên trong tổ/nhóm
chun mơn (trực tiếp và qua mạng); trao đổi với giảng viên/ban tổ chức về
những vấn đề có liên quan.
Giáo viên có thể được giao quyền cấp tài khoản cho học sinh; xây dựng các
khóa học/bài học trên mạng; tổ chức, quản lí và hỗ trợ học sinh thực hiện các hoạt
động học tập qua mạng theo hình thức “hoạt động trải nghiệm sáng tạo”.
Bên cạnh đó, ngày 31/10/2014, Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội cũng có
cơng văn 10801/SGD&ĐT-GDTrH về việc Hướng dẫn đổi mới sinh hoạt tổ nhóm
chun mơn theo định hướng dạy học, kiểm tra đánh giá phát triển năng lực học
sinh ở trường phổ thơng. Văn bản đã có những hướng dẫn cụ thể về nội dung đổi


12

mới sinh hoạt tổ, nhóm chun mơn theo hướng nghiên cứu bài học và sinh hoạt
chuyên môn theo chuyên đề và tham gia diễn đàn mạng
Trước những yêu cầu đổi mới của cơng tác chỉ đạo tổ, nhóm chun mơn,
chun đề, Ban Giám Hiệu nhà trường cần phải có kế hoạch chỉ đạo sát sao, phù
hợp với thực tiễn
II. Thực trạng sinh hoạt tổ, nhóm chun mơn ở trường Trung học cơ
sở Nguyễn Lân, quận Thanh Xuân
2.1. Hoạt động sinh hoạt tổ chuyên môn

Năm học 2020 – 2021 là năm học thứ hai của nhà trường, đa phần giáo
viên của trường chuyển công tác từ các trường khác nhau, từ các quận (huyện)
khác nhau nên trình độ chun mơn của các giáo viên trong tổ chun mơn khơng
đồng đều. Ngồi ra, trường cịn có một bộ phận giáo viên trẻ mới ra trường, chưa
có kinh nghiệm trong giảng dạy. Vì thế, hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho
giáo viên thông qua các buổi sinh hoạt tổ (nhóm) chun mơn được Ban giám
hiệu nhà trường đặc biệt quan tâm. Các tổ chuyên môn tại trường THCS Nguyễn
Lân trong thời gian qua đã có nhiều cố gắng và gặt hái được nhiều thành quả. Mỗi
tháng sinh hoạt chun mơn 2 lần, ngồi việc triển khai các văn bản, kế hoạch
của cấp trên và của nhà trường thì các tổ đã chú trọng đến thảo luận giải quyết
các nội dung khó trong một số bài học, tổ chức các hoạt động chuyên đề, ...làm
cho chất lượng giờ dạy của giáo viên dần được nâng lên, phát huy được tính tích
cực chủ động của học sinh, tích hợp những vấn đề mang tính giáo dục thực tế, tạo
điều kiện cho mọi người cùng trao đổi học tập, đổi mới phương pháp dạy học,
phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo ở mỗi giáo viên. Giáo viên tự học tập
nâng cao tay nghề không chỉ thông qua hoạt động hội giảng, dự giờ, chuyên đề
mà cịn thơng qua tự học, tự nghiên cứu.
2.2. Hoạt động dự giờ, hội giảng của đội ngũ giáo viên
Ngay từ đầu năm học kế hoạch dự giờ, hội giảng được đưa vào chỉ tiêu thi
đua năm học, mỗi giáo viên dự đủ ít nhất 18 tiết/năm, hội giảng 2 tiết/năm. Giáo
viên tích cực dự giờ và dự vượt chỉ tiêu quy định, rút được kinh nghiệm và học
hỏi được thêm phương pháp giảng dạy từ đồng nghiệp. Nhà trường phân cơng Tổ
trưởng, nhóm trưởng chun mơn dự đủ 100% các tiết dạy của thành viên trong


13

tổ, nhóm, xếp lịch dạy phù hợp để giáo viên dự giờ (ưu tiên dự cùng chuyên môn
trước). Sau mỗi tiết dự, góp ý, đánh giá xếp loại và nộp kết quả (phiếu dự giờ) về
Ban giám hiệu, theo dõi, tổng hợp và làm căn cứ xếp thi đua giáo viên cuối học

kỳ và cuối mỗi năm học. Qua đó, giáo viên có thể học tập kinh nghiệm lẫn nhau,
kịp thời rút kinh nghiệm trong quá trình giảng dạy, nâng cao chất lượng giảng dạy.
2.3. Hoạt động kiểm tra, đánh giá, xét thi đua đối với đội ngũ giáo viên
Hoạt động kiểm tra, đánh giá trong các tổ chuyên môn đã được chú trọng:
hàng tháng các tổ đều có kế hoạch kiểm tra hồ sơ chuyên môn, việc sử dụng đồ
dùng dạy học, giờ dạy, hồ sơ sổ sách, công tác đánh giá, vào điểm và việc thực
hiện các hoạt động khác. Điều này đã làm nâng cao ý thức của giáo viên trong
việc thực hiện nhiệm vụ và đưa hoạt động của nhà trường đi vào nề nếp.
2.4. Đánh giá chung
2.4.1. Ưu điểm:
- Đội ngũ giáo viên có phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống tốt, quan
điểm, lập trường tư tưởng vững vàng, chấp hành nghiêm túc mọi chủ trương,
đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước, có ý thức trách nhiệm
cao với nghề nghiệp, gương mẫu trong sinh hoạt, ln có tinh thần tự học, tự rèn
luyện để nâng cao trình độ.
- 100% cán bộ quản lý và giáo viên đều đạt trình độ chuẩn, có năng lực, kỹ
năng sư phạm, được cập nhật, được bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm, cơ bản đáp
ứng được u cầu nhiệm vụ dạy học, ln hồn thành nhiệm vụ được giao.
- Về độ tuổi của đội ngũ giáo viên nhà trường, phần lớn còn trẻ nên tương
đối dễ tiếp thu những kiến thức, kỹ năng mới, áp dụng có hiệu quả các phương
pháp dạy học tích cực, đáp ứng cơ bản nhu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục.
2.4.2. Hạn chế
Các cuộc họp tổ chuyên môn chưa phong phú mới chỉ đơn thuần là đánh
giá và triển khai kế hoạch. Một số tiết chuyên đề cịn mang tính hình thức, kiểm
tra đánh giá cịn nể nang, e ngại, sợ mất lịng mà khơng dám nói lên sự thật. Điều
đó đã làm ảnh hưởng đến kết quả hoạt động dạy và học.
III. Các biện pháp đã tiến hành để nâng cao chất lượng sinh hoạt tổ,
nhóm chun mơn ở trường THCS Nguyễn Lân, quận Thanh Xuân.



14

Quản lý, chỉ đạo hoạt động chun mơn nói chung và hoạt động chun đề
nói riêng là q trình hướng dẫn, chỉ đạo các tổ nhóm chun mơn tiến hành hoạt
động chuyên đề, thông qua việc quản lý, điều hành của các tổ trưởng, nhóm
trưởng chun mơn tổ chức thực hiện hoạt động chun đề bộ mơn cụ thể. Tính
hiệu quả, chất lượng hoạt động chuyên môn, chuyên đề phụ thuộc rất nhiều vào
khả năng quản lý, kỹ năng tổ chức điều hành hoạt động của các tổ trưởng, nhóm
trưởng chuyên môn trong nhà trường .
1. Biện pháp 1: Phát huy vị trí, vai trị của người tổ trưởng chun môn
trong việc nâng cao chất lượng hoạt động chuyên môn của nhà trường.
Tổ trưởng chuyên môn (TTCM) trước hết là cán bộ quản lý trong nhà
trường, nên điều kiện tiên quyết là phải có năng lực quản lý, tức là có khả năng
hoạch định các mục tiêu, xây dựng kế hoạch cũng như tiên liệu tất cả những khó
khăn có thể xảy ra để tìm ra phương án giải quyết. Hơn nữa, vì đặc thù quản lý
các cơng việc chun mơn, nên TTCM phải là người có năng lực chun mơn
vững vàng. Điều này, thực sự quan trọng vì để có năng lực đó địi hỏi người
TTCM phải có q trình tự học tập, rèn luyện và trau dồi, và thơng qua q trình
này mới cho TTCM kinh nghiệm, khả năng phán đốn năng lực chun mơn của
tổ viên một cách chính xác nhất.
Trong điều kiện giáo dục hiện nay, để bắt kịp các yêu cầu của thời đại, đổi
mới phương pháp giáo dục là điểm tất yếu. Trong bối cảnh như vậy, TTCM phải
là người đi đầu tiên phong trong cơng tác đổi mới. TTCM phải là người tìm hiểu
đầy đủ về lý luận, cách thức thực hiện các phương pháp đổi mới giáo dục phổ
biến lại cho tổ viên cùng thực hiện, thậm chí phải trực tiếp giảng dạy các giờ dạy
mẫu để giáo viên tham khảo. TTCM phải là cầu nối thông tin hai chiều kết nối
giáo viên, học sinh với lãnh đạo nhà trường, đề xuất những yêu cầu hợp lý, những
điều chỉnh cần thiết nếu phương pháp giáo dục mới chưa thực sự phù hợp.
Tổ trưởng phải là người gương mẫu, có phẩm chất chính trị, đạo đức lối sống tốt,
nêu cao tinh thần trách nhiệm, là người đóng vai trị trung tâm, có khả năng nắm

bắt nhanh tình hình trong tổ, ln bao qt cơng việc, sẵn sàng chia sẻ những khó
khăn cùng đồng nghiệp, linh hoạt, sáng tạo, mềm dẻo trong công việc, mạnh dạn


15

đề xuất những vấn đề liên quan đến tổ. Xây dựng mối đoàn kết trong tổ, là người
biết lắng nghe, biết chia sẻ đặc biệt biết cách phản hồi tích cực. Ngay từ đầu năm
học, tổ trưởng, tổ phó chuyên môn, phải bám sát kế hoạch chung của nhà trường,
kế hoạch về chuyên môn để xây dựng kế hoạch chuyên môn của tổ. Khi xây dựng
kế hoạch tổ chuyên môn cần phải lấy ý kiến của các tổ viên, xây dựng dự thảo,
họp tổ chuyên môn để các thành viên trong tổ trao đổi, bàn bạc đi đến thống nhất
kế hoạch hoạt động của tổ trong năm học. Kế hoạch phải cụ thể, chi tiết, rõ ràng:
từ việc nêu phương hướng nhiệm vụ, chỉ tiêu phấn đấu, các biện pháp thực
hiện…đến việc phân cơng người thực hiện, thời gian hồn thành…cho từng công
việc trong từng tuần, từng tháng.
2. Biện pháp 2: Chỉ đạo xây dựng nội dung chuyên đề:
Chuyên đề là vấn đề chuyên môn được nghiên cứu sâu cả về lí luận và thực 
tiễn, được xem xét tồn diện và thực hiện trong một thời gian tương đối dài, các 
biện pháp đưa ra phải được kiểm chứng trước khi báo cáo và áp dụng. Chuyên đề 
thường xuất phát từ yêu cầu thực tiễn công tác như dạy học theo chuẩn kiến thức
kĩ năng, bồi dưỡng học sinh giỏi, phụ đạo học sinh yếu, dạy học theo nhóm đối
tượng học sinh. Chuyên đề phải có báo cáo bằng văn bản, có thể được dạy minh
hoạ tùy theo nội dung. Các chuyên đề dự định làm trong năm học phải được xây
dựng, dự kiến từ đầu năm học, phân công người thực hiện. 
Thống nhất cách thiết kế bài dạy, học (đặc biệt quan tâm đến khâu tổ chức
hoạt động học của học sinh).
Xây dựng giáo án: phát hiện các ý tưởng, đề xuất các khả năng thực hiện,
các phương pháp tiến hành, các quy trình thao tác thực hiện ý đồ chuyên đề thể
hiện trong bài giảng, thời lượng đơn vị kiến thức, cách sử dụng và khai thác hiệu

quả của phương tiện, thiết bị khi sử dụng trong giờ dạy .
3. Biện pháp 3: Chỉ đạo đổi mới phương pháp dạy và học và kiểm tra
đánh giá.
Nâng cao chất lượng sinh hoạt tổ chuyên mơn là vơ cùng quan trọng vì tổ
là một nhà trường thu nhỏ với tính chất chuyên sâu rất cao. Tổ chuyên môn mạnh


16

sẽ quyết định to lớn chất lượng dạy và học. Trường đã nâng cao chất lượng tổ
chuyên môn bằng các hình thức sau:
- Triển khai các chuyên đề: Tổ chuyên môn là nơi triển khai chuyên đề phù
hợp và hiệu quả bởi vì ở đó có sự đồng điệu về chuyên môn nghiệp vụ, sự am
hiểu tương đối giống nhau. Tổ đã triển khai các chuyên đề như Chuyên đề đổi
mới phương pháp dạy học, Ứng dụng công nghệ thông tin, đổi mới kiểm tra đánh
giá... Soạn giảng những bài khó, cần trao đổi lại. Bổ sung trong Kế hoạch dạy học
những nội dung yêu cầu tích hợp, đổi mới như: Giáo dục lịch sử truyền thống
quận Thanh Xuân; An ninh quốc phòng; Dạy võ cổ truyền phù hợp với điều kiện
của nhà trường. Trường đã cử những giáo viên có năng lực về cơng nghệ thơng
tin dạy hội giảng để giáo viên dự giờ, rút kinh nghiệm, nên đã có nhiều giáo viên
áp dụng tốt phương pháp dạy có ứng dụng CNTT. Các chuyên đề giao cho từng
giáo viên đảm nhận có thu hoạch, có kiểm tra kết quả. Qua các chuyên đề thực
hiện, trình độ của giáo viên nâng lên rõ rệt.
Rèn luyện kỹ năng sư phạm của giáo viên là rất cần thiết. Kỹ năng sư phạm
ảnh hưởng đến chất lượng giờ dạy. Ở các buổi sinh hoạt, tổ đã trao đổi về kỹ
năng sư phạm, góp ý giúp đỡ lẫn nhau sữa chữa những tồn tại, những nhược điểm
trong phong cách lên lớp, ngôn ngữ diễn đạt, cách trình bày bảng. Nhà trường đã
chọn những giáo viên có kinh nghiệm, tự tin trong phong cách, ngơn từ chuẩn
mực để hội giảng dự giờ, rút kinh nghiệm cho tổ chuyên môn.
Nhà trường đã chỉ đạo các tổ chuyên môn và giáo viên tập trung cho việc

soạn giảng như sau: Xác định đúng mục tiêu bài soạn. Giao cho tổ chun mơn,
nhóm chun mơn nghiên cứu, vạch kế hoạch các mục tiêu của môn học, kỳ học,
chương, bài cho phù hợp với học sinh.  Trong mục tiêu của bài soạn cần chú ý
mục tiêu về kiến thức, kỹ năng, thái độ, chú trọng giáo dục kỹ năng sống. Qua đó
giáo viên đã thống nhất cách trình bày bài soạn về nội dung và hình thức. Nhà
trường và tổ chuyên môn thường xuyên kiểm tra việc soạn bài và chuẩn bị bài lên
lớp của học sinh. Việc kiểm tra đột xuất, kiểm tra định kỳ tiến hành một cách nề
nếp thường xuyên.


17

Đổi mới kiểm tra đánh giá sẽ thúc đẩy đổi mới phương pháp dạy học, góp
phần đổi mới chương trình, xây dựng thái độ học tập cho học sinh. Nhà trường
coi trọng việc phân tích kết quả kiểm tra, qua đó giúp giáo viên điều chỉnh hoạt
động giảng dạy, giúp học sinh biết tự đánh giá kết quả học tập để phát huy điểm
mạnh, khắc phục điểm yếu trong học tập; các cấp quản lí điều chỉnh, bổ sung
cơng tác chỉ đạo dạy học, kiểm tra đánh giá một cách kịp thời.
Bồi dưỡng giáo viên về kĩ năng ra đề, soạn đáp án và chấm bài thi, kiểm
tra bằng hình thức tự luận, trắc nghiệm, bám sát chuẩn kiến thức, kĩ năng của
chương trình với các cấp độ: Biết, Thơng hiểu, Vận dụng cao. Kiểm tra đánh giá
không chỉ cho điểm mà phải có nhận xét, lời phê. Đối tượng là học sinh nên giáo
viên đã hướng đến học sinh một cách “nhân văn” để học sinh tâm phục, khẩu phục.
4. Biện pháp 4: Xây dựng kế hoạch hoạt động tổ, nhóm chuyên môn cụ
thể, rõ ràng, khoa học:
Để hoạt động sinh hoạt chun mơn, chun đề thực sự có hiệu quả, đáp
ứng được yêu cầu của ngành, đồng thời phù hợp với thực tế của nhà trường, ngay
từ đầu năm học BGH nhà trường phải có kế hoạch các chuyên đề sẽ thực hiện
trong năm học bám sát yêu cầu chỉ đạo chuyên môn của ngành và dự kiến phân
bổ chuyên đề đó tới các tổ, nhóm chun mơn. Trong kế hoạch này cần thể hiện

rõ mục tiêu, yêu cầu cụ thể mà chuyên đề cần đạt được, kế hoạch tập huấn cho
tổ trưởng, nhóm trưởng chun mơn về kỹ năng điều hành, tổ chức các hoạt động
trong quá trình thực hiện chuyên đề. Cùng với kế hoạch phân bổ các chun đề
tới các tổ, nhóm chun mơn thì kế hoạch chuẩn bị đầu tư cơ sở vật chất, tài liệu
và các điều kiện khác phục vụ cho hoạt động chuyên đề cũng cần sự quan tâm
của BGH ngay từ đầu năm học.
Từ những yêu cầu của chuyên đề các tổ, nhóm chun mơn phải lên kế
hoạch triển khai cụ thể ( chọn bài áp dụng, xây dựng giáo án, chuẩn bị trang thiết
bị phục vụ giảng dạy, phân công người thực hiện …) .
4.1. Xây dựng kế hoạch sinh hoạt chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài
học (hoặc STEM với các mơn Tốn, Tin, Sinh-KTNN, Lý, Địa): 2 buổi/1 học kì
4.1.1. Nghiên cứu bài học:


18

* Buổi 1:Thực hiện bước 1 (Chuẩn bị bài dạy minh họa):
+ Tổ chức cho GV đăng kí bài dạy hoặc TTCM phân công GV dạy minh họa.
+ GV dạy minh họa và nhóm GV trong tổ, nhóm chun mơn cùng thiết kế,
trao đổi xây dựng bài dạy (GV dạy là người quyết định cuối cùng)
Lưu ý: Cần có đủ các nội dung theo tiến trình:
* Bước 1: Chuẩn bị bài dạy minh họa:
- Tên bài dạy:
- Thời gian dạy:
- Lớp dạy:
- Giáo viên dạy
* Thống nhất phương pháp dạy học:
* Thống nhất định hướng phát triển năng lực:
* Thống nhất tiến trình bài dạy, dự kiến thời gian dạy:
- HĐ1 (…phút)

- HĐ2 (…phút)
……………………………………………………….
* Buổi 2: Thực hiện bước 2, bước 3, bước 4
- Bước 2: Dạy minh họa và dự giờ
+ Dạy minh họa: GV không được dạy thử trước, thời lượng tiết dạy không nên
kéo dài làm ảnh hưởng tâm lý học của HS, người dự có thể ngồi cùng học sinh
hoặc ngồi dọc hai bên lớp học.
- Dự giờ: Khi dự giờ tập trung vào việc của học sinh, theo dõi nét mặt, hành vi, sự
quan tâm đến bài học của học sinh thơng qua đó tìm mối liên hệ giữa việc học của
học sinh với tác động của phương pháp, nội dung dạy học.
- Bước 3: Thảo luận, rút kinh nghiệm sau dự giờ:
+ Không xếp loại giờ dạy, khơng đối chiếu tiêu chí để xếp loại, phân tích ưu
nhược điểm của giáo viên, mổ xẻ chủ quan mà dựa trên kết quả học tập của học
sinh để đánh giá rút kinh nghiệm, tập trung phân tích hoạt động của học sinh,
minh chứng cụ thể, cùng phát hiện vấn đề của học sinh để tìm ra giải pháp khắc
phục.


19

- Bước 4: Áp dụng thực tế hàng ngày: trên cơ sở bài dạy minh họa, GV nghiên
cứu vận dụng, kiểm nghiệm những vấn đề đã đạt được, suy ngẫm, áp dụng vào
bài học hàng ngày.
4.1.2. STEM với các môn Tốn, Tin, Sinh-KTNN, Lý, Địa: 2 buổi/1 học kì
* Bài học STEM được thiết kế với tiến trình 8 bước:
B1: xác định vấn đề
B2: nghiên cứu kiến thức nền
B3: đề xuất các giải pháp
B4: lựa chọn giải pháp
B5: chế tạo mơ hình

B6: thử nghiệm và đánh giá
B7: chia sẻ thảo luận
B8: điều chỉnh thiết kế
* Cấu trúc bài STEM có thể chia thành 5 hoạt động chính thể hiện rõ quy
trình 8 bước:
- Buổi 1: thực hiện từ HĐ1 đến HĐ3
+ HĐ1: Xác định vấn đề hoặc yêu cầu chế tạo 1 sản phẩm ứng dụng gắn
với nội dung bài học với các tiêu chí cụ thể
+ HĐ 2: Nghiên cứu kiến thức nền bao gồm kiến thức trong bài học cần sử
dụng để giải quyết vấn đề hoặc chế tạo sản phẩm theo yêu cầu và đề xuất các giải
pháp thiết kế đáp ứng các tiêu chí đã nêu
+ HĐ 3: Trình bày và thảo luận phương án thiết kế, sử dụng kiến thức nền
để giải thích, chứng minh và lựa chọn, hoàn thiện phương án tốt nhất ( trong
trường hợp có nhiều phương án)
- Buổi 2: thực hiện HĐ4, HĐ5
+ HĐ 4: Chế tạo sản phẩm theo phương án thiết kế đã lựa chọn, thử
nghiệm và đánh giá trong quá trình chế tạo
+ HĐ 5: Trình bày và thảo luận về sản phẩm đã chế tạo, điều chỉnh, hồn
thiện thiết kế ban đầu
4.2. Sinh hoạt chun mơn theo chuyên đề và tham gia diễn đàn mạng:


20

4.2 .1. Nội dung sinh hoạt chuyên môn theo chuyên đề:
Công tác chỉ đạo, định hướng, điều chỉnh cho các hoạt động sinh hoạt
chuyên môn, chuyên đề là yếu tố quan trọng khơng thể xem nhẹ, nó quyết định
tới chất lượng các giờ dạy chuyên đề. Trong công tác chỉ đạo cần quan tâm tới
những vấn đề sau:
* Chỉ đạo điểm hoạt động chuyên đề:

- Xây dựng chuẩn để đánh giá hoạt động chuyên đề: Mỗi chuyên đề đều có
những đích cụ thể cần đạt, những đích cần đạt đó chính là tiêu chuẩn để đánh giá
tiết dạy chuyên đề có đạt u cầu hay khơng .
- Chọn chun đề đáp ứng yêu cầu đổi mới, phù hợp chương trình, thể loại
tiết, môn học…
- Chọn lớp, khối thực hiện chuyên đề mẫu, chú ý đến đặc điểm đối tượng để
có những phương pháp dạy phù hợp .
- Chọn người thực hiện chuyên đề mẫu phù hợp với yêu cầu của chuyên đề.
- Dự giờ đánh giá rút kinh nghiệm giờ mẫu và triển khai những vấn đề đạt
được của chuyên đề tới toàn thể giáo viên .
* Chỉ đạo mở rộng đại trà
- Sau khi rút kinh nghiệm giờ mẫu, yêu cầu tất cả giáo viên bộ môn đều thực
hiện lại tiết dạy chuyên đề đó.
- Khảo sát chất lượng chuyên đề trên diện rộng, rút kinh nghiệm và điều
chỉnh cho phù hợp đối tượng.
* Tổ chức các hội thảo, thảo luận, đúc rút kinh nghiệm viết thành SKKN.
* Tổng kết, đánh giá trong từng học kỳ, cuối năm
Rút kinh nghiệm về biện pháp tổ chức thực hiện, giới thiệu những sáng kiến
kinh nghiệm có tính thiết thực, hiệu quả cao. Phổ biến, định hướng cho hoạt
động chuyên đề và hướng vận dụng, thực hiện tiếp theo.
* Duy trì kiểm tra hậu hoạt động chuyên đề, ứng dụng chuyên đề
Nhằm phát hiện việc khai thác kết quả, vận dụng những kinh nghiệm trong
đại trà như thế nào, có phù hợp với các đối tượng khơng, đã tạo được thói quen