Trang 1

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM TÍCH HỢP GIÁO DỤC BẢO
VỆ MƠI TRƯỜNG TRONG DẠY HỌC BỘ MƠN VẬT LÍ
I. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài.
Mơi trường có vai trị vơ cùng quan trọng đối với đời sống con người.
Ngày nay vấn đề ô nhiễm môi trường, phá vỡ cân bằng sinh thái đã là vấn đề
quan tâm chung của nhân loại. Vì vậy, người ta coi vấn đề môi trường và bảo
vệ môi trường là một trong các "vấn đề tồn cầu".
Ngun nhân gây ra ơ nhiễm mơi trường đã được xác định chủ yếu là do
các hoạt động của con người như: phá rừng, sản xuất công – nông nghiệp,
giao thông vận tải, sinh hoạt, dân số tăng nhanh…
Ở nước ta, môi trường và bảo vệ môi trường cũng đang là vấn đề được
Đảng và nhà nước đặc biệt quan tâm. Ngày 17 tháng 10 năm 2001 Thủ tướng
chính phủ đã ban hành Quyết định số 1363/QĐ – TTg phê duyệt đề án: (( Đưa
các nội dung bảo vệ môi trường vào hệ thống giáo dục quốc dân )). Ngày 31
tháng 01 năm 2005, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành chỉ thị
về việc tăng cường công tác giáo dục bảo vệ môi trường, xác định nhiệm vụ
trọng tâm đối với giáo dục phổ thông là trang bị cho học sinh kiến thức, kĩ
năng về mơi trường, bảo vệ mơi trường bằng hình thức tích hợp hợp lí trong
các mơn học, thơng qua các hoạt động dạy và học và phong trào trường học
thân thiện, học sinh tích cực.
Trong q trình giảng dạy Vật lí việc lồng ghép, tích hợp nội dung giáo
dục bảo vệ môi trường là vấn đề không thể thiếu. Vì vậy, để đáp ứng những
yêu cầu đề ra, cùng với các môn học khác, cộng với sự giúp đỡ của đồng
nghiệp rồi viết thành đề tài này.
2. Mục tiêu, nhiệm vụ nghiên cứu.
======================================================================
Đề tài: Tích hợp giáo dục bảo vệ mơi trường trong dạy học bộ mơn vật lí – Gv:

Trang 2

a. Mục tiêu nghiên cứu.
Việc giáo dục bảo vệ mơi trường trong giảng dạy bộ mơn Vật lí nhằm
mục đích để tất cả các em hiểu được bản chất của các vấn đề về mơi trường
như tính phức tạp, quan hệ nhiều mặt, tính hữu hạn của tài nguyên, thiên
nhiên và khả năng chịu tải của môi trường, quan hệ chặt chẽ giữa môi trường
và phát triển giữa môi trường địa phương, vùng, quốc gia với môi trường khu
vực và tồn cầu.
Bên cạnh đó nhận thức được ý nghĩa và tầm quan trọng của các vấn đề
về môi trường như một nguồn lực để sinh sống, lao động và phát triển của
mỗi cá nhân, cộng đồng, quốc gia và quốc tế. Từ đó có thái độ, có ý thức
trách nhiệm, cách ứng xử đúng đắn trước các vấn đề môi trường, xây dựng
quan niệm đúng về ý thức, trách nhiệm, về giá trị nhân cách để dần hình thành
các kĩ năng thu thập số liệu và phát triến sự đánh giá thẩm mĩ.
Có tri thức, kĩ năng, phương pháp hành động để nâng cao năng lực lựa
chọn phong cách sống, thích hợp với việc sử dụng hợp lí các nguồn tài
nguyên thiên nhiên, có thể tham gia có hiệu quả vào việc phòng ngừa và giải
quyết các vấn đề môi trường cụ thể nơi sinh sống, học tập và làm việc.
Ngồi ra tơi hy vọng đề tài cịn là tài liệu tham khảo cho việc dạy Vật lí
của giáo viên các trường THCS trên địa bàn huyện.
b. Nhiệm vụ nghiên cứu.
Qua đề tài ((Tích hợp giáo dục bảo vệ mơi trường trong dạy học bộ mơn
Vật lí)) làm cho học sinh hiểu được:


Về kiến thức:



Khái niệm về môi trường, hệ sinh thái, các thành phần môi trường
và quan hệ giữa chúng.



Nguồn tài nguyên, khai thác, sử dụng, tái tạo tài nguyên và phát
triển bền vững.



Dân số và môi trường.

======================================================================
Đề tài: Tích hợp giáo dục bảo vệ mơi trường trong dạy học bộ mơn vật lí – Gv:


Trang 3



Sự ơ nhiễm và suy thối mơi trường (hiện trạng, nguyên nhân, hậu
quả)




Các biện pháp bảo vệ môi trường.

Về kĩ năng:



Có kĩ năng phát hiện vấn đề mơi trường và ứng xử tích cực với các
vấn đề mơi trường nảy sinh.



Có hành động bảo vệ mơi trường.



Tun truyền, vận động bảo vệ mơi trường trong gia đình, nhà
trường và cộng đồng.



Về thái độ:


Có tình u thiên nhiên, u q hương đất nước, tơn trọng di sản
văn hóa, bảo vệ tài sản nhà trường.



Có thái độ thân thiện với mơi trường, quan tâm thường xuyên với
môi trường sống của cá nhân, gia đình và cộng đồng.



Bảo vệ đa dạng sinh học, bảo vệ rừng, bảo vệ đất đai, bảo vệ
nguồn nước, khơng khí, bảo vệ cây xanh, giữ gìn mơi trường

xanh, sạch, đẹp.



Ủng hộ và chủ động tham gia các hoạt động bảo vệ môi trường,
phê phán hành vi gây hại cho môi trường.

3. Đối tượng nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu: Tích hợp giáo dục bảo vệ mơi trường trong dạy học
Vật lí được áp dụng trong các tiết dạy ở học sinh khối lớp 9 trường THCS
4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu.
Đề tài “Tích hợp giáo dục bảo vệ mơi trường trong dạy học bộ mơn Vật
lí” được nghiên cứu và viết dựa vào đặc điểm tâm sinh lí của các đối tượng
học sinh khối lớp 9
5. Phương pháp nghiên cứu

======================================================================
Đề tài: Tích hợp giáo dục bảo vệ mơi trường trong dạy học bộ mơn vật lí – Gv:


Trang 4



Dựa vào tình hình thực tế giảng dạy, dự giờ, trao đổi kinh nghiệm của
các đồng nghiệp, thông qua tham khảo sách báo, các thông tin đại chúng.



Dựa vào công tác điều tra, khảo sát, tham quan, nghiên cứu tình hình mơi

trường ở địa phương, thảo luận phương án xử lí.



Dựa vào kinh nghiệm thực tế, các hoạt động thực tiễn, từ đó phân tích,
tổng hợp để đưa ra các giải pháp giáo dục bảo vệ môi trường.



Tham khảo, nghiên cứu tài liệu hướng dẫn về giáo dục bảo vệ mơi
trường trong các mơn học nói chung và trong mơn vật lí nói riêng.



Tham khảo SGK, SGV, lớp 9 của nhà xuất bản Giáo dục.



Thăm dò ý kiến của học sinh sau mỗi giờ dạy để rút kinh nghiệm.



So sánh chất lượng giờ dạy, lực học của học sinh khi chưa áp dụng đề tài
với khi đã áp dụng đề tài.

II. PHẦN NỘI DUNG
1. Cơ sở lí luận của đề tài nghiên cứu.
a. Cơ sở pháp lí:
======================================================================
Đề tài: Tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường trong dạy học bộ mơn vật lí – Gv:



Trang 5

Căn cứ vào chủ trương của Đảng và Nhà nước, của ngành Giáo dục và
Đào tạo về công tác giáo dục bảo vệ môi trường. Căn cứ vào Luật bảo vệ môi
trường 2005. Căn cứ quyết định1363/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về
việc phê duyệt đề án “Đưa nội dung bảo vệ môi trường vào hệ thống giáo dục
quốc dân”. Căn cứ quyết định 256/2003/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ
về việc phê duyệt Chiến lược bảo vệ môi trường Quốc gia đến năm 2010 và
định hướng đến 2020, xác định bảo vệ môi trường là bộ phận cấu thành không
thể tách rời của chiến lược kinh tế - xã hội, là cơ sở quan trọng đảm bảo phát
triển bền vững đất nước.
Căn cứ chỉ thị số 32/ 2006/ CT- BGD & ĐT ngày 01-8-2006 về nhiệm
vụ trọng tâm giáo dục phổ thông. Chỉ thị 40 - CT/TW của ban bí Trung ương
Đảng về việc xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ
quản lí giáo dục.
Căn cứ vào các văn bản chỉ đạo của Sở Giáo dục & đào tạo tỉnh Đăk
Lăk, của phòng Giáo dục và đào tạo huyện Cưmgar, của trường THCSv năm
học 2011 – 2012.
b. Cơ sở lí luận:
Sự phát triển nhanh chóng về Kinh tế – xã hội trong những năm qua đã
làm đổi mới xã hội Việt Nam, chỉ số kinh tế không ngừng nâng cao. Tuy
nhiên sự phát triển kinh tế chưa đảm bảo cân bằng với việc bảo vệ mơi
trường, những hiểm họa suy thối mơi trường ngày càng đe dọa cuộc sống
của lồi người. Chính vì vậy bảo vệ mơi trường là vấn đề sống cịn của nhân
loại và của mỗi quốc gia. Việc tích hợp nội dung giáo dục bảo vệ môi trường
đối với bộ mơn Vật lí là việc làm cần thiết giúp học sinh hiểu biết được mối
quan hệ giữa môi trường tự nhiên, mơi trường xã hội và vai trị của con người
trong đó. Từ đó sẽ có thái độ thân thiện với môi trường, yêu quý tôn trọng

thiên nhiên, tôn trọng di sản văn hóa và ý thức được hành động trước vấn đề
mơi trường nảy sinh.
======================================================================
Đề tài: Tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường trong dạy học bộ môn vật lí – Gv:


Trang 6

c. Cơ sở thực tiễn.
Hiện nay con người đã khai thác q mức và sử dụng khơng hợp lí các
nguồn tài nguyên, dẫn đến mất cân bằng sinh thái, môi trường sống bị ô
nhiễm nghiêm trọng và đang đe dọa đến cuộc sống con người như: Ơ nhiễm
khơng khí, hiệu ứng nhà kính, nguồn nước bị ơ nhiễm, rừng bị suy giảm…. Vì
thế, việc lựa chọn địa chỉ, nội dung, để tích hợp giáo dục bảo vệ mơi trường
trong giảng dạy Vật lí là vấn đề quan trọng và cần thiết nhằm trang bị cho học
sinh một hệ thống kiến thức đầy đủ về môi trường và kĩ năng bảo vệ mơi
trường phù hợp với tâm lí lứa tuổi. Bên cạnh đó tuyên truyền giáo dục nâng
cao ý thức và trách nhiệm bảo vệ môi trường.
2. Thực trạng.
a. Thuận lợi - khó khăn.


Thuận lợi.


Tơi được phân giảng dạy học sinh khối lớp 9 nên công tác giáo
dục bảo vệ mơi trường, trường học có nhiều thuận lợi về sự hiểu
biết về mơi trường của học sinh.




Chương trình “xanh- sạch- đẹp” được nhà trường đưa vào danh
mục thi đua từng tuần, từng tháng cho mỗi lớp bằng các công
việc hàng ngày như: trồng cây, chăm sóc cây trồng, chậu cây
cảnh, vệ sinh trường lớp.



Được khai thác các nội dung giáo dục mơi trường trong các mơn
học khác như: Hóa học, Ngữ văn, Sinh học, Lịch sử, Địa lý, Giáo
dục công dân và Cơng nghệ.



Diện tích quy hoạch sân chơi nhà trường được bê tơng hóa, trồng
nhiều cây xanh đã cho bóng mát.



Nhà trường có bể nước vệ sinh cho học sinh, trong q trình vệ
sinh trường lớp có hố đổ rác cho học sinh. Khu rác thải được bố

======================================================================
Đề tài: Tích hợp giáo dục bảo vệ mơi trường trong dạy học bộ mơn vật lí – Gv:


Trang 7

trí đổ riêng ở một vị trí khác, phát động thường xuyên phong trào
vệ sinh trường lớp vệ sinh nơi cơng cộng, nhà trường phân cơng

địa điểm vị trí rõ ràng.


Khó khăn:


Đồ dùng dạy học cho việc giáo dục bảo vệ mơi trường hầu như
khơng có, việc dạy chủ yếu là dạy chay, học chay.



Chưa được đào tạo chuyên sâu về nghành này, trong chương
trình học việc giáo dục bảo vệ mơi trường cũng chỉ sơ lược mang
tính chất thông báo.



Thông tin về giáo dục và bảo vệ môi trường cũng đã có nhưng
chưa có biện pháp sử lý kịp thời và có hiệu quả.



Mặt tiền nhà trường chưa quy hoạch được vẫn nằm sau đất và
nhà ở của dân. Hàng quán trước cổng nhà trường quá nhiều dẫn
đến học sinh tham ăn hàng với số lượng quá đông cộng với ý
thức bảo vệ mơi trường cịn hạn chế nên các em vô tư xả rác bừa
bãi gây ô nhiễm môi trường.

b. Thành công - hạn chế.



Thành công


Làm cho bài học sinh động, gắn với thực tế hơn, tận dụng các cơ
hội để giáo dục bảo vệ môi trường trên cơ sở đảm bảo kiến thức
cơ bản của môn học, tính lơgic của nội dung, khơng làm q tải
về kiến thức và tăng thời gian thực hiện bài học.



Đã khai thác được tình hình thực tế mơi trường của địa phương
và nhà trường.



Tạo cho học sinh tính chủ động tích cực, sáng tạo, tự giác tham
gia vào q trình học tập.

======================================================================
Đề tài: Tích hợp giáo dục bảo vệ mơi trường trong dạy học bộ mơn vật lí – Gv:


Trang 8



Tạo cơ hội cho học sinh phát hiện các vấn đề mơi trường và tìm
hướng giải quyết vấn đề dưới sự hướng dẫn và tổ chức của giáo
viên.




Học sinh tham gia có hiệu quả vào các hoạt động bảo vệ môi
trường của môi trường học tập và của địa phương.



Vận động phụ huynh học sinh tặng cây cảnh cho nhà trường, vận
động chi đội, chi đoàn phát động phong trào thi đua tạo quang
cảnh môi trường trong nhà trường.



Hạn chế.


Việc bố trí cho học sinh đi tham quan, tìm hiểu mơi trường cịn
q ít, các chun gia về mơi trường hầu như khơng có để mời
nói chuyện.



Quy hoạch của nhà trường khơng hợp lý, trường đóng trên địa
bàn gần chợ, phía trước cổng trường có q nhiều hàng qn, do
đó việc bảo vệ mơi trường cịn gặp nhiều khó khăn.

c. Mặt mạnh - mặt yếu.



Mặt mạnh.


Giáo dục bảo vệ môi trường là lĩnh vực giáo dục liên nghành, là
cách tiếp cận liên môn và xuyên bộ môn.



Bảo vệ môi trường hiện nay đang là nhiệm vụ của toàn xã hội,
trong đó có học sinh.



Lồng ghép giữa kiến thức bộ môn với kiến thức bảo vệ môi
trường một cách hài hòa.



Giáo dục cho học sinh ý thức bảo vệ cây xanh và trồng cây xanh
trong nhà trường và gia đình.



Hướng được sự quan tâm của các em tới môi trường để từ đó biết
cách bảo vệ mơi trường.

======================================================================
Đề tài: Tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường trong dạy học bộ mơn vật lí – Gv:



Trang 9



Mặt yếu:


Vẫn chưa đưa ra được hướng giải quyết khi cịn một số khơng ít
học sinh khơng mấy quan tâm, thậm chí thờ ơ đối với việc bảo vệ
mơi trường.



Trong q trình dạy học Vật lí, tơi đã đề cập đến các biện pháp
giáo dục bảo vệ môi trường. Tuy nhiên việc làm này cịn chưa
thường xun, đơi khi cịn mang tính sách vở, thiếu sự gần gũi
với đời sống thực tế học sinh.

c. Các nguyên nhân, các yếu tố tác động.
Việc giảng dạy ít đi sâu vào việc tích hợp nội dung bảo vệ mơi trường.
Do điều kiện phục vụ dạy học, cơ sở vật chất trang thiết bị còn thiếu,
tài liệu, sách báo cho giáo viên và học sinh tham khảo chưa được phong phú,
chưa đáp ứng được nhu cầu và hấp dẫn học sinh.
Kĩ năng sử dụng các phương tiện phục vụ việc dạy học hiện đại của
giáo viên còn hạn chế. Như việc áp dụng công nghệ thông tin để giảng dạy,
sưu tầm các tư liệu , tranh ảnh, phim liên quan đến môi trường ...
3. Giải pháp, biện pháp.
a. Mục tiêu của giải pháp, biện pháp.
Để học sinh nhận thức đúng về vai trò của mơi trường đối với cuộc
sống, từ đó có những hành động cụ thể phù hợp thì trước hết cần đưa học sinh

đến những vấn đề gần gũi hoặc phù hợp với nhận thức của các em. Đối với bộ
môn Vật lí, việc giáo dục bảo vệ mơi trường cho học sinh cần thông qua các
nội dung của từng bài học cụ thể trong chương trình học.
b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp
Hiện nay chúng ta đang đứng trước tình trạng mơi trường bị suy thoái
nghiêm trọng. Nguyên nhân do sự phát triển mạnh mẽ của các ngành công
nghiệp đã thải ra môi trường một lượng khí thải rất lớn, làm ơ nhiễm nghiêm
trọng đến mơi trường sống. Tuy nhiên việc tích hợp giáo dục bảo vệ mơi
======================================================================
Đề tài: Tích hợp giáo dục bảo vệ mơi trường trong dạy học bộ mơn vật lí – Gv:


Trang 10

trường như trên sẽ không đem lại hiệu quả, học sinh sẽ không hiểu biết về tác
động của môi trường đối với lồi người, như thế sẽ làm mơi trường ngày càng
mất cân bằng về sinh thái, đe dọa nghiêm trọng đến cuộc sống con người. Để
cho nội dung tích hợp giáo dục bảo vệ mơi trường có hiệu quả tơi mạnh dạn
trình bày một số phương pháp tích hợp như sau:
Phương pháp 1: Thu thập tài liệu sinh động và có sức thuyết phục.
Hiện nay với sự phát triển mạnh mẽ của cơng nghệ thơng tin, việc tìm
kiếm bất cứ tư liệu nào trên mạng internet cũng trở nên dễ dàng. Đây là một
điều kiện thuận lợi cho việc đổi mới phương pháp dạy học nói chung và việc
tích hợp bảo vệ mơi trường nói riêng.
Sau khi xây dựng được nội dung tích hợp giáo viên tìm và lựa chọn
những hình ảnh sinh động, ấn tượng phù hợp với yêu cầu để đưa vào bài
giảng.
Phương pháp 2: Ứng dụng cơng nghệ thơng tin để dạy nội dung
tích hợp.
Việc ứng dụng công nghệ thông tin để dạy học sẽ phát huy cao tính

trực quan của bài dạy. Đặc biệt phần tích hợp bảo vệ mơi trường địi hỏi
khơng chỉ cung cấp kiến thức, kĩ năng mà quan trọng là hình thành ở học sinh
thái độ trước các vấn đề về môi trường, điều này sẽ đạt được hiệu quả cao khi
các em được chứng kiến những hình ảnh về thực trạng cũng như hậu quả của
ô nhiễm môi trường.
c. Điều kiện thực hiện giải pháp, biện pháp.
Các giải pháp, biện pháp trên được thực hiện qua các tiết dạy trên lớp
trong bộ mơn Vật lí 9 trường THCS.
Bám sát chuẩn kiến thức, kĩ năng để thiết kế bài giảng. Sử dụng các
phương pháp dạy học tích cực.
Sử dụng các hình thức tổ chức dạy học tích hợp giáo dục bảo vệ mơi
trường một cách hợp lí, hiệu quả, linh hoạt, phù hợp với các đặc trưng của
======================================================================
Đề tài: Tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường trong dạy học bộ mơn vật lí – Gv:


Trang 11

mơn học, trình độ học sinh, thời lượng dạy học và các điều kiện dạy học cụ
thể của trường, của địa phương.
Thiết kế và hướng dẫn học sinh thực hiện thông qua các dạng câu hỏi,
bài tập phát triển tư duy và rèn luyện kĩ năng, hướng dẫn sử dụng các thiết bị
dạy học, các giờ thực hành…
d. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp.
Góp phần phát huy tính chủ động, tích cực, sáng tạo, tự giác của học
sinh trong học tập và tham gia các hoạt động thực tiễn giáo dục bảo vệ mơi
trường.
Nhằm góp phần cải thiện môi trường ở nhà trường và địa phương.
Hướng dẫn học sinh có thói quen vận dụng các kiến thức đã học vào giải
quyết các vấn đề thực tiễn giáo dục bảo vệ môi trường.

Hướng dẫn học sinh thực hiện các hoạt động thực tiễn giáo dục bảo vệ
môi trường với các hình thức đa dạng, phong phú, có sức hấp dẫn, phù hợp,
tạo niềm vui và thái độ tự tin trong học tập cho học sinh.
Giúp học sinh phát triển tối đa năng lực, tiềm năng của bản thân.
e . Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu.


Chuẩn bị nội dung trước mỗi bài dạy.
Trước hết giáo viên tìm hiểu vấn đề cần tích hợp, chọn lựa chủ đề thật

gần gũi, thiết thực và sát với nội dung bài học.
Đối với mỗi nội dung cần tích hợp, giáo viên có thể u cầu học sinh:


Tìm hiểu ngun nhân dẫn đến tình trạng ơ nhiễm môi trường.



Học sinh tự đưa ra biện pháp bảo vệ môi trường hoặc giáo viên
đưa ra để học sinh tìm hiểu.



Giải thích một số hiện tượng thường gặp trong cuộc sống của các
em.

Ví dụ 1: Trong bài (( Sự phụ thuộc của điện trở vào vật liệu làm dây dẫn
– Vật lí 9)) . Tơi dã chọn chủ đề khai thác:

((


Điện trở của dây dẫn là nguyên

======================================================================
Đề tài: Tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường trong dạy học bộ mơn vật lí – Gv:


Trang 12

nhân làm tỏa nhiệt trên dây. Nhiệt lượng tỏa ra trên dây dẫn là vơ ích, làm hao
phí điện năng. Mỗi dây dẫn làm bằng một chất xác định chỉ chịu được cường
độ dòng điện xác định. Nếu sử dụng dây dẫn khơng đúng cường độ dịng điện
cho phép có thể làm dây dẫn nóng chảy, gây ra hỏa hoạn và những hậu quả
môi trường nghiêm trọng))
Biện pháp khắc phục: ((Để tiết kiệm năng lượng, cần sử dụng dây dẫn
có điện trở suất nhỏ. Ngày nay, người ta đã phát hiện ra một số chất có tính
chất đặc biệt, khi giảm nhiệt độ của chất thì điện trở suất của chúng giảm về
giá trị bằng không (siêu dẫn). Nhưng hiện nay việc ứng dụng vật liệu siêu dẫn
vào trong thực tiễn cịn gặp nhiều khó khăn, chủ yếu do các vật liệu đó chỉ là
siêu dẫn khi nhiệt độ rất thấp (dưới 00C rất nhiều) ))
Ví dụ 2: Trong bài (( Truyền tải điện năng đi xa – Vật lí 9 )) . Tơi dã
chọn chủ đề khai thác: ((Việc truyền tải điện năng đi xa bằng hệ thống các
đường dây cao áp là một giải pháp tối ưu để giảm hao phí điện năng và đáp
ứng yêu cầu truyền đi một lượng điện năng lớn. Ngoài ưu điểm trên, việc có
quá nhiều các đường dây cao áp cũng làm phá vỡ cảnh quan môi trường, cản
trở giao thông và gây nguy hiểm cho người khi chạm phải đường dây điện))
Biện pháp khắc phục: ((Đưa các đường dây cao áp xuống lòng đất hoặc
đáy biển để giảm thiểu tác hại của chúng))
Giáo dục tư tưởng học sinh: Đường dây cao áp có điện áp rất lớn nên
rát nguy hiểm vì vậy các em khơng được chơi ở gần các đường dây cao áp

như thả diều, trèo lên cột điện …



Lựa chọn thời điểm thích hợp trong tiến trình giảng dạy để tích hợp
Việc lựa chọn thời điểm và nội dung để tích hợp hết sức quan trọng.

Một mặt nó làm cho bài dạy trở nên sinh động và có ý nghĩa, mặt khác nếu
lựa chọn không phù hợp sẽ làm cho bài dạy bị đứt quãng và xa rời trọng tâm
======================================================================
Đề tài: Tích hợp giáo dục bảo vệ mơi trường trong dạy học bộ mơn vật lí – Gv:


Trang 13

kiến thức. Ý thức được điều này giáo viên cần phải nghiên cứu kĩ lưỡng các
phương án tích hợp để vừa đảm bảo dạy đúng, dạy đủ vừa đạt được mục tiêu
giáo dục bảo vệ mơi trường.
Ví dụ 3: Khi dạy bài 28. Động cơ điện một chiều – Vật lí 9.
Vị trí tích hợp: Sau khi học sinh nắm được nguyên tắc cấu tạo và hoạt
động của động cơ điện một chiều.
Khi động cơ điện một chiều hoạt động, tại các cổ góp (chỗ đưa điện
vào roto của động cơ) xuất hiện các tia lửa điện kèm theo khơng khí có mùi
khét. Các tia lửa điện này là tác nhân sinh ra khí NO, NO 2, có mùi hắc. Sự
hoạt động của động cơ điện một chiều cũng ảnh hưởng đến hoạt động của các
thiết bị điện khác (nếu cùng mắc vào mạng điện) và gây nhiễu các thiết bị vơ
tuyến truyền hình gần đó.
Biện pháp bảo vệ môi trường: Thay thế các động cơ điện một chiều
bằng động cơ điện xoay chiều. Tránh mắc chung động cơ điện một chiều với
các thiết bị thu phát sóng điện từ.

Ví dụ 4: Khi dạy bài 40: Hiện tượng khúc xạ ánh sáng – Vật lí 9.
Vị trí tích hợp: Sau khi học sinh nắm được hiện tượng tia sáng truyền
từ môi trường trong suốt này sang môi trường trong suốt khác bị gãy khúc tại
mặt phân cách giữa hai môi trường được gọi là hiện tượng khúc xạ ánh sáng.
Các khí NO, NO2, CO, CO2 ... khi được tạo ra sẽ bao bọc Trái Đất. Các
khí này ngăn cản sự khúc xạ của ánh sáng và phản xạ phần lớn các tia nhiệt
trở lại mặt đất. Do vậy chúng là những tác nhân làm cho Trái Đất nóng lên.
Tại các đơ thị lớn việc sử dụng kính xây dựng đã trở thành phổ biến.
Kính xây dựng ảnh hưởng đối với con người thể hiện qua:
+ Bức xạ Mặt Trời qua kính (Bên cạnh hiệu ứng nhà kính, bức xạ Mặt Trời
cịn nung nóng các bề mặt các thiết bị nội thất, trong khi đó các bề mặt nội
thất ln trao đổi nhiệt bằng bức xạ với con người).

======================================================================
Đề tài: Tích hợp giáo dục bảo vệ mơi trường trong dạy học bộ mơn vật lí – Gv:


Trang 14

+ Ánh sáng qua kính: Kính có ưu điểm hơn hẳn các loại vật liệu khác là lấy
được trực tiếp các ánh sáng tự nhiên, đây là nguồn sáng phù hợp với thị giác
con người. Chất lượng ánh sáng trong nhà được đánh giá qua độ rọi trên mặt
phẳng làm việc, để có thể nhìn rõ chi tiết vật làm việc. Độ rọi không phải là
càng nhiều càng tốt. Ánh sáng dư thừa sẽ gây ra chói dẫn đến sự căng thẳng,
mệt mỏi cho con người khi làm việc, đây là ô nhiễm ánh sáng.
Biện pháp khắc phục là giảm thiểu ảnh hưởng của kính xây dựng: mở
cửa thơng thống để có gió thổi trên mặt kết cấu do đó nhiệt độ bề mặt sẽ
giảm, dẫn đến nhiệt độ khơng khí giảm. Có biện pháp che chắn nắng hiệu quả
khi trời nắng gắt.
Giáo dục tư tưởng học sinh: Các phịng học ở trường ta có cửa kính làm

cho chúng ta ấm áp về mùa lạnh nên các em phải bảo vệ tài sản nhà trường
không ném các vật rắn vào kính làm vỡ kính. Khi có gió mạnh các em phải cố
định cửa khơng làm gió đẩy cánh cửa làm cửa đập vào tường gây vỡ kính. Để
hạn chế ánh nắng quá gắt vào phòng học trường ta đã sử dụng các rèm che
cửa, các em khơng được níu kéo và đu rèm gây đứt khuy và rách vải...
Đặc biệt nếu ai không biết hiện tượng khúc xạ ánh sáng họ thường ước
lượng độ sâu của nước. Các em cần lưu ý khi tập bơi, vì qua con mắt của
chúng ta đáy hồ ao, sơng ngịi, suối, bể chứa nước ... hình như nơng hơn gần
1/3 độ sâu thực của nó. Nếu tin vào độ sâu nhìn thấy đó các em có thể sẽ gặp
nguy hiểm.
4. Kết quả thu được qua khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên
cứu
Qua quá trình tổ chức triển khai thực hiện chun đề trên tơi nhận thấy
rằng học sinh u thích môn học hơn, chất lượng bộ môn tăng lên rõ rệt, số
học sinh khá giỏi tăng. Cụ thể học kì I năm học 2011 – 2012 chất lượng bộ
môn Vật lí tăng hơn so với cùng kì năm trước là 10,6%, học sinh yếu kém
giảm.
======================================================================
Đề tài: Tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường trong dạy học bộ môn vật lí – Gv:


Trang 15

Tuy nhiên việc quan trọng nhất là hầu hết tất cả các học sinh đều có ý
thức tự giác bảo vệ môi trường xung quanh, làm cho khuôn viên trường
THCS trở nên xanh, sạch, đẹp hơn.
III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
1. Kết luận:
Giáo dục môi trường trong các trường học cần phát triển hơn nữa xứng
đáng với tầm cao chiến lược của đất nước ta là đào tạo con người phát triển

tồn diện, vì học sinh các trường THCS là những học sinh còn nhỏ ý thức tự
giác của các em chưa cao, nhận thức còn hạn chế, nên để nâng dần nhận thức
và giáo dục các em ý thức bảo vệ môi trường phải đi từ những việc làm rất
nhỏ, rất cụ thể từ biết giữ gìn vệ sinh chung, biết thu gom rác bỏ vào nơi quy
định, biết chăm sóc bảo vệ cây xanh… chắc chắn cùng với sự lớn dần của các
em, các em sẽ ý thức ngày càng rõ về môi trường và biết tham gia bảo vệ mơi
trường.
Trong q trình dạy học, tơi rất chú trọng tới việc giáo dục cho học sinh
các biện pháp bảo vệ môi trường. Tôi nhận thấy, việc học sinh được tiếp cận
với những vấn đề hết sức gần gũi trong cuộc sống đã làm cho các em học tập
sơi nổi, chủ động và tích cực hơn. Các em rất hứng thú trong việc tìm hiểu,
đưa ra nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường, đồng thời đưa ra các biện pháp
giáo dục bảo vệ môi trường và một điều quan trọng mà tôi nhận thấy là các
em đã biết quan tâm đến mơi trường nhiều hơn, có ý thức tham gia bảo vệ
môi trường tốt hơn các em đã tạo cho môi trường của nhà trường ngày càng
trở nên xanh, sạch, đẹp hơn.
2. Kiến nghị:
a. Kiến nghị với nhà trường

======================================================================
Đề tài: Tích hợp giáo dục bảo vệ mơi trường trong dạy học bộ mơn vật lí – Gv:


Trang 16

Mua thêm nhiều tài liệu về giáo dục và bảo vệ mơi trường để
giáo viên có thêm nhiều tư liệu để tích hợp vào q trình giảng dạy. Chọn
giáo viên dạy mẫu về chủ đề này.
b. Kiến nghị với địa phương
Địa phương cần có kế hoạch bố trí các bảo vệ cho các nhà trường để

học sinh khi trồng cây các em có ý thức bảo vệ khơng phá cây đã trồng.
Vận động, tuyên truyền các ban, nghành, đoàn thể và nhân dân có ý
thức và bảo vệ mơi trường. Khơng chặt phá rừng bừa bãi và có kế hoạch xây
dựng nơi đổ rác thải, nước thải cho đảm bảo công tác vệ sinh môi trường cho
nhân dân nhất là các chất thải vơ cơ khó tiêu.
Giải phóng các hộ dân cư trước mặt tiền của nhà trường, làm việc với
các hộ kinh doanh trước khu vực nhà trường về việc cam kết giữ gìn vệ sinh.
c. Ngành giáo dục
Cần tăng cường kiểm tra đánh giá các trường thường xuyên về công tác
bảo vệ môi trường các trường học. Coi công tác vệ sinh môi trường là một
trong các điều kiện để đánh giá xếp loại thi đua của các nhà trường.
Các cấp lãnh đạo có kế hoạch cấp thêm cho trường đầu chiếu để tạo điều
kiện thuận lợi cho giáo viên giảng dạy bằng giáo án điện tử.
Sở Giáo dục và Đào tạo cần tổ chức học tập chun đề “Phương pháp
tích hợp giáo dục bảo vệ mơi trường” và chuyên đề “Sử dụng tiết kiệm năng
lượng có hiệu quả” đối với bộ mơn Vật lí.
Cưmgar, ngày 02 tháng 4 năm 2012
Người viết

PHẦN ĐÁNH GIÁ CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC CÁC CẤP

======================================================================
Đề tài: Tích hợp giáo dục bảo vệ mơi trường trong dạy học bộ mơn vật lí – Gv:


Trang 17

1. Đánh giá của Hội đồng khoa học nhà trường
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
Chủ tịch Hội đồng khoa học trường
Hiệu trưởng

2. Đánh giá của Hội đồng khoa học ngành
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
Chủ tịch Hội đồng khoa học

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

======================================================================
Đề tài: Tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường trong dạy học bộ môn vật lí – Gv:


Trang 18

1. Giáo dục bảo vệ môi trường trong môn Vật lí THCS
( Nhà xuất bản giáo dục)
2. Phương pháp dạy học vật lí


( Nhà xuất bản giáo dục )

3. Sách giáo khoa, sách giáo viên vật lí 9

( Nhà xuất bản giáo dục )

4. Phương pháp nghiên cứu khoa học giáo dục

(Nhà xuất bản giáo dục)

5. Những vấn đề chung về đổi mới giáo dụcTHCS mơn vật lí
(Nhà xuất bản giáo dục )
6. Phát huy tính tích cực hoạt động của học sinh

(Nhà xuất bản giáo dục)

7. Kế hoạch nhiệm vụ năm học 2011-2012 của PGD huyện

MỤC LỤC

======================================================================
Đề tài: Tích hợp giáo dục bảo vệ mơi trường trong dạy học bộ mơn vật lí – Gv:


Trang 19

NỘI DUNG

Trang


I. PHẦN MỞ ĐẦU

1

1. Lý do chọn đề tài

1

2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu

2

3. Đối tượng nghiên cứu

3

4. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu

3

5. Phương pháp nghiên cứu

4

II. PHẦN NỘI DUNG

5

1. Cơ sở lý luận của đề tài nghiên cứu


5

2. Thực trạng

6

3. Giải pháp, biện pháp

9

4. Kết quả thu được qua khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề
nghiên cứu.

14

III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

15

1. Kết luận

15

2. Kiến nghị

16

ĐÁNH GIÁ CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC CÁC CẤP

17


TÀI LIỆU THAM KHẢO

18

======================================================================
Đề tài: Tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường trong dạy học bộ môn vật lí – Gv:


Trang 20

======================================================================
Đề tài: Tích hợp giáo dục bảo vệ mơi trường trong dạy học bộ mơn vật lí – Gv: