1

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP HỒ CHÍ MINH
KHOA TÂM LÝ HỌC
--------------------------

TIỂU LUẬN KẾT THÚC HỌC PHẦN
TÂM LÝ HỌC GIA ĐÌNH
HK 1 năm 2021 - 2022
TÊN TIỂU LUẬN

GIÁ TRỊ CHIA SẺ TRONG GIA ĐÌNH HIỆN NAY
HỌ VÀ TÊN SINH VIÊN: Đinh Nhật Thiên Thanh
MÃ SỐ SINH VIÊN: 46.01.611.110
Ngành học: Tâm lý học


2
Mục lục

Mục lục.................................................................................................................................2
Lý do chọn đề tài..................................................................................................................3
Khái niệm, vai trò, chức năng của gia đình..........................................................................4
Định nghĩa giá trị gia đình và giá trị chia sẻ trong gia đình.................................................8
Vai trị.................................................................................................................................13
Cách phát triển và giữ vững các giá trị chia sẻ trong gia đình...........................................15
Lời kết................................................................................................................................18
Danh mục tài liệu tham khảo..............................................................................................19

SDFADSFASDF

3
Lý do chọn đề tài
Brad Henry từng nói: “Gia đình là kim chỉ nam dẫn lối cho chúng ta. Gia đình cũng là
nguồn động lực để ta phấn đấu đạt được những thành tựu trong cuộc sống, là nơi an ủi vỗ
về khi ta mỏi mệt.” Quả vậy, gia đình là nơi mỗi người bắt đầu cuộc hành trình cuộc đời;
là cái nôi nuôi dưỡng phẩm cách con người, là chỗ dựa vững chắc mà ta có thể cậy trơng;
là nguồn động viên, hỗ trợ tinh thần; là tổ ấm yêu thương và cũng là chốn dừng chân cuối
cùng. Trong quá trình trưởng thành, khi đã kinh qua những phong ba bão táp trong đời,
việc thay đổi để thích nghi với hồn cảnh là điều khơng thể thay đổi. Dù vậy, chúng ta
luôn khởi đầu và kết thúc mọi thứ với gia đình. Có thể nói, gia đình đóng vai trị vơ cùng
quan trọng trong cuộc đời mỗi con người. Trải qua đợt đại dịch COVID – 19 vừa qua, hẳn
mỗi người chúng ta đều có cơ hội để trải nghiệm sâu sắc hơn ý nghĩa hai chữ gia đình.
Với nhiều sinh viên bị kẹt lại tâm dịch Sài Gòn trong đợt giãn cách xã hội, phải xa người
thân trong thời gian dài và sống trong nỗi lo sợ đại dịch không biết lúc nào sẽ ập đến, họ
sẽ nhớ và hiểu hơn tầm quan trọng của gia đình khi phải gồng mình vượt qua những khó
khăn trong đơn độc. Với những người chuyển qua làm việc tại nhà, việc có thêm nhiều
thời gian cho gia đình sẽ làm họ hiểu và quý trọng hơn khoảng thời gian này,… Và cịn
nhiều ví dụ trong đời sống hằng ngày nữa để ta nhận ra rằng gia đình ln là chốn về, là
nơi nâng đỡ chúng ta khi có khó khăn, thất bại, khủng hoảng. Nhận thấy tầm quan trọng
của khái niệm gia đình nói chung và các giá trị gia đình mang lại nói riêng, người làm tiểu
luận quyết định thực hiện đề tài: “Giá trị chia sẻ trong gia đình.”


4
Khái niệm, vai trị, chức năng của gia đình
Để đi vào tìm hiểu về giá trị chia sẻ trong gia đình, trước hết cần hiểu sơ lược về khái
niệm, vai trị gia đình cũng như các chức năng cơ bản của gia đình.
Vậy, gia đình là gì? Nói một cách văn thơ theo Menachim Begin thì gia đình là nơi có
tiếng cười trẻ nhỏ, có tình thương của mẹ, niềm vui của cha. Theo cuốn Tâm Lý Gia Đình

của tác giả Nguyễn Khắc Viện, theo thứ tự những định nghĩa mà Littré đã chứng minh
một cách rõ ràng sự tiến triển của những ý niệm về gia đình thì đến định nghĩa thứ tư của
gia đình là: “Tập hợp những người có cùng huyết thống, sống chung trong một nhà và chủ
yếu là gồm cha mẹ và con cái.” Nói cách khác, gia đình là một tập hợp những người liên
kết bằng quan hệ hôn nhân (vợ chồng), huyết thống (anh chị em); các thành viên trong gia
đình đảm nhận nhiều vai trò (vừa làm vợ vừa làm mẹ, vừa làm con vừa làm em,…), cùng
chịu ảnh hưởng của nền văn hóa gia đình từ thế hệ trước để lại. Tuy nhiên, chỉ mỗi quan
hệ hôn nhân hay huyết thống thì chưa đủ để tạo nên sự thân thiết, gắn kết trong gia đình.
Điều khiến các thành viên trong gia đình gắn bó với nhau chính là các giá trị chia sẻ hiện
hữu trong gia đình: giá trị đạo đức, giá trị xã hội, giá trị tơn giáo,… Gia đình là một tập
thể, cho nên nó cũng có những nét đặc trưng chung của tập thể. Nhưng vì là một nhóm xã
hội đặc biệt cho nên gia đình có những đặc trưng riêng của nó. Gia đình là nơi đầu tiên để
trẻ học các giá trị sống mà ở đó, cha mẹ (cũng như các thành viên khác như anh chị, ơng
bà) có tác động mạnh mẽ lên sự phát triển của đứa trẻ. Trẻ dành nhiều thời gian trong mơi
trường gia đình, cho nên, mối quan hệ giữa con trẻ và gia đình có vai trị quan trọng trong
việc định hình nhân cách và uốn nắn hành vi của trẻ sau này.
Trong gia đình, trẻ em được được người lớn bảo bọc, nuôi dạy; người già được chỗ nương
tựa vào tuổi xế chiều, người trong độ tuổi lao động bình thường thì được một nơi để nghỉ
ngơi phục hồi sức khỏe thỏa mãn các nhu cầu tinh thần (yêu và được yêu chẳng hạn). Như
nhận định của Pope John XXIII về gia đình: “Gia đình là tế bào thiết yếu đầu tiên của xã
hội loài người.”, dễ nhận thấy gia đình là cầu nối giữa các thành viên với cộng đồng. Sự
an ổn của gia đình có đóng góp nhất định vào sự ổn định và phát triển của xã hội. Gia
đình ni dưỡng cũng như giáo dục mỗi người từ khi sinh ra đến lúc trưởng thành, “là
môi trường quan trọng, trực tiếp giáo dục nếp sống và hình thành nhân cách”. Đồng thời,
gia đình cũng có ý nghĩa chủ chốt trong việc thực hiện các chức năng xã hội chủ yếu như
sau:


5
-


-

-

-

Chức năng sinh sản: Chức năng này giúp duy trì hệ thống gia đình, tạo sự gắn kết
giữa các thành viên, làm cho hạnh phúc gia đình gia tăng. Đồng thời, nó cũng giúp
những thành viên trong gia đình được trải nghiệm cảm xúc mới mẻ, giúp cặp đơi
có động lực để nỗ lực hơn trong công việc và cuộc sống vì tăng thêm trách nhiệm
khi đã có con. Chức năng sinh sản nhằm tái sản xuất con người, giúp duy trì nịi
giống và tạo ra nguồn lao động trẻ cho xã hội.
Chức năng kinh tế: Gia đình tham gia trực tiếp vào quá trình sản xuất và tái sản
xuất ra của cải, sự giàu có của xã hội. Gia đình có thể phát huy một cách có hiệu
quả mọi tiềm năng của mình về vốn, về sức lao động, tay nghề của người lao động,
tăng nguồn của cải vật chất đóng góp vào nền kinh tế của xã hội phát triển. Gia
đình là đơn vị duy nhất tham gia vào quá trình sản xuất và tái sản xuất ra sức lao
động cho xã hội. Kinh tế gia đình đảm bảo nguồn sinh sống, đáp ứng nhu cầu vật
chất, tinh thần của các thành viên trong gia đình. Hiệu quả hoạt động kinh tế của
gia đình quyết định tới hiệu quả đời sống vật chất và tinh thần của mỗi thành viên
trong gia đình. Kinh tế gia đình ảnh hưởng đến việc thực hiện các chức năng khác
trong gia đình, là điều kiện quan trọng cần có để phục vụ cho việc thực hiện các
chức năng khác thêm hiệu quả.
Chức năng ni dạy con cái: Gia đình là nhân tố đầu tiên và ảnh hưởng mạnh đến
quá trình trưởng thành, nhận thức và hành vi của mỗi người. Con người được sinh
ra và lớn lên trong vòng tay yêu thương của gia đình. Những bài học đầu tiên về xã
hội là từ cuộc sống gia đình. Sự hình thành nhân cách từ giáo dục gia đình là
những dấu ấn kiến thức đầu tiên không dễ phai mờ đối với mỗi người. Mỗi gia
đình đều góp phần khơng nhỏ trong việc hình thành tính cách của từng thành viên

trong xã hội. Như khoa học đã xác định rõ ràng, cơ sở trí tuệ và tình cảm cá nhân
thường hình thành ngay từ thời thơ ấu. Gia đình trang bị cho đứa trẻ những ý niệm
đầu tiên để lí giải thế giới sự vật, hiện tượng, những khái niệm về cái thiện và cái
ác, dạy cho trẻ con hiểu rõ đời sống và con người, đưa trẻ con vào thế giới của
những giá trị mà gia đình thừa nhận và thực hiện trong đời sống của nó. Thơng qua
việc thực hiện chức năng giáo dục, gia đình thực sự trở thành cầu nối không thể
thay thế được giữa xã hội và cá nhân.
Chức năng chăm sóc người già: Mỗi một giai đoạn phát triển của con người đều
chứa đựng một số ý nghĩa nhất định, kể cả người già. Họ là người đã có cơng lao


6
to lớn với gia đình, xã hội, vì vậy việc khuyến khích chức năng xây dựng sức khỏe
cho người cao tuổi là hoàn toàn nên làm. Điều này giúp họ có cái nhìn khách quan
hơn về cuộc sống, cảm thấy bản thân đã mang lại được các giá trị cho cuộc đời, và
những điều này đều bắt nguồn từ việc họ có một sức khỏe lành mạnh, sự hỗ trợ từ
phía con cháu, gia đình và xã hội. Chăm sóc người già là một chức năng quan
trọng trong gia đình. Vợ/chồng, con cháu là những người sẽ thực hiện chức năng
đó bằng sự yêu thương, quan tâm. Nó thể hiện truyền thống quý báu của người
Việt Nam là hiếu thảo với ông bà cha mẹ. Ở độ tuổi xế chiều, hoạt động chủ đạo
của người già là nghỉ ngơi, chia sẻ kinh nghiệm với những người thân yêu, con
cháu,... như một cách để nhìn nhận lại cuộc đời, trải nghiệm q báu mà họ tích
lũy. Việc chăm sóc người lớn tuổi trong gia đình thể hiện lịng nhân ái, tình yêu
thương và sự gắn bó của các thành viên trong gia đình với nhau. Khi được thực
hiện đúng cách, việc chăm sóc người thân có thể mang lại ý nghĩa và niềm vui —
cho cả người chăm sóc và người được chăm sóc.
- Chức năng tâm lý, tình cảm: Chức năng tâm lý tình cảm của gia đình tạo nên sự ổn
định về tinh thần, sự cân bằng về tâm lý, đáp ứng nhu cầu được chung sống, chia
sẻ, chăm sóc, u thương giữa các thành viên gia đình. Đối với gia đình, chức năng
tâm lý – tình cảm là chức năng quan trọng, bởi vì gia đình chính là nơi để mỗi

người được chăm sóc, được thỏa mãn nhu cầu tình cảm, cân bằng tâm lý, giải tỏa
những phiền muộn. Đối với các thành viên trong gia đình, chức năng tâm lý – tình
cảm như một điểm tựa giúp họ cân bằng tâm trạng để vượt qua những khó khăn
trong cuộc sống. Sự chia sẻ, đồng cảm, thương yêu mà chức năng tâm lý – tình
cảm mang lại sẽ tạo ra động lực cho mỗi người để họ có thể tiếp tục thực hiện tốt
vai trị của một cơng dân trong xã hội. Chức năng tâm lý - tình cảm kết hợp với
cách chức năng khác tạo ra khả năng thực tế cho việc xây dựng gia đình hạnh
phúc. Khi các thành viên trong gia đình được thỏa mãn chức năng tâm lý – tình
cảm cảm ở trong gia đình thì họ sẽ thực hiện tốt các chức năng khác.
Với các chức năng như trên, cần phải điều tiết mối quan hệ giữa các thành viên trong gia
đình như thế nào? Giữa vợ và chồng cần yêu thương, tin tưởng, tơn trọng, chung thủy,
chăm sóc và u thương nhau để cùng xây dựng tổ ấm hạnh phúc bền vững, văn minh,
tiến bộ, bình đẳng. Giữa cha mẹ và con cái thì cha mẹ cần có trách nhiệm trong việc u
thương, ni dưỡng, giáo dục con cái; con cái có nghĩa vụ phải kính trọng, yêu thương,


7
hiếu thảo, biết ơn và biết ngoan ngoãn nghe lời, phụng dưỡng cha mẹ. Giữa ơng bà và các
cháu thì ông bà có một phần trách nhiệm trong việc giáo dục con cháu cũng như là tấm
gương cho con cháu noi theo; con cháu thì cần phải kính trọng, thương u và phụng
dưỡng ơng bà. Cịn giữa anh, chị, em thì cần tơn trọng, u thương, chia sẻ trách nhiệm
với gia đình cũng như giúp đỡ và bảo bọc nhau trước những khó khăn trong cuộc sống.
Người chủ gia đình thường là người có vai trị trụ cột trong gia đình, đó là người lao động
chính, là nguồn thu nhập chính đồng thời có vị thế nhất định trong quan hệ gia đình, chủ
yếu là người cha và người mẹ. Trong xã hội Việt Nam trọng nam khinh nữ trước đây, vai
trị “chủ gia đình" thường nằm trong tay người đàn ông, cứ truyền đời này sang đời khác.
Những chi tiết trong sinh hoạt thường ngày, chi tiêu, tổ chức gia đình đều bị chi phối bởi
người nam. Ngày nay, mặc dù kiểu "gia trưởng" không phổ biến như trước nữa, nhưng
người đàn ơng (người cha) vẫn đóng vai trị quan trọng trong gia đình khơng những là
trong việc tạo ra ngân sách gia đình mà cả trong đời sống tinh thần của các thành viên

trong gia đình. Tuy nhiên, người chủ gia đình ngày nay khơng phải là người nắm toàn bộ
quyển hành trong tay, chi phối các hoạt động khác của các thành viên, mà là người điều
hành gia đình, duy trì các mối quan hệ giữa các thành viên khác tạo nên bầu khơng khí
tâm lý trong gia đình vui vẻ, ấm cúng, hịa thuận.


8
Định nghĩa giá trị gia đình và giá trị chia sẻ trong gia đình.
Có thể chúng ta đều đã ít nhất một lần nghe qua về các giá trị gia đình, vậy thì, các cụm từ
giá trị gia đình và giá trị chia sẻ trong gia đình có nghĩa là gì? Ở đây, giá trị gia đình đề
cập đến tập hợp các nguyên tắc mà một gia đình tuân theo. Giá trị gia đình tương tự như
giá trị cá nhân hoặc giá trị cơng việc, nhưng chúng bao gồm tồn bộ gia đình. Bất kể gia
đình đó trơng như thế nào, những giá trị này định hình cuộc sống gia đình và cách các
thành viên trong nhà đối phó với những thách thức sắp tới. Các giá trị gia đình có thể
hướng dẫn gia đình trở thành con người ta muốn trở thành. Nếu gia đình có trẻ em, các
giá trị gia đình có thể có ảnh hưởng rất lớn đến việc nuôi dạy trẻ. Không ai sinh ra mà đã
biết các giá trị của gia đình mình là gì. Các giá trị được truyền đạt bởi gia đình dựa trên
cách họ cư xử với từng thành viên và những người khác ngoài xã hội.
Hiện nay, các giá trị gia đình, đặc biệt là loại hình truyền thống, là những nguyên tắc và
niềm tin cơ bản được tổ chức để thúc đẩy hoạt động lành mạnh của gia đình và củng cố
cấu trúc xã hội. Các giá trị gia đình liên quan đến tất cả các ý tưởng về cách một gia đình
tồn tại và hoạt động, và chúng thường được truyền lại từ các thế hệ trước. Chúng bao gồm
các nguyên tắc xã hội, đạo đức, tôn giáo, kinh tế và chính trị mà một gia đình coi trọng và
tin tưởng. Những nguyên tắc này cũng được sử dụng như kim chỉ nam để định hướng lập
trường hoặc quyết định của gia đình về một số vấn đề trong xã hội. Những ngun tắc này
xác định điều gì có ý nghĩa đối với gia đình — niềm tin và ý tưởng gắn kết các thành viên
trong nhà với nhau. Khơng phải gia đình nào cũng có ý thức thấm nhuần các giá trị gia
đình cho các thành viên trong nhà. Thơng thường, các giá trị gia đình được truyền từ thế
hệ này sang thế hệ khác một cách tự nhiên, ngầm hiểu. Những giá trị đó ít khi bị thế hệ
sau thắc mắc, ngay cả khi chúng khơng cịn phù hợp với thế hệ hiện tại.

Nói cách khác, giá trị gia đình là những giá trị chia sẻ bởi bố và mẹ; nghĩa là những giá trị
mà con cái cho là quan trọng đối với cả hai người. Những giá trị đó hoạt động như một
mệnh lệnh: Mỗi đứa trẻ sẽ cảm thấy có nghĩa vụ phải đảm nhận một vị trí đối với chúng.
Nhà trị liệu Stacy Haynes, Ed.D. cho biết: “Trẻ em học được các giá trị gia đình khi
chúng nhìn thấy bố mẹ mình thực sự tuân theo những giá trị đó trong đời sống hằng ngày,
ngay cả khi đó là một việc khó khăn”. Trẻ em học được các giá trị quan trọng đối với gia
đình bằng cách quan sát hành động của bố mẹ và các anh chị em khác của chúng. Ví dụ,
một đứa trẻ muốn đi chơi vào sáng Chủ Nhật, nhưng lại bị ngăn lại vì gia đình đi lễ nhà


9
thờ vào mỗi sáng Chủ Nhật. Đứa trẻ học được rằng các buổi lễ nhà thờ là một phần quan
trọng trong cuộc sống của gia đình mình khơng nên bỏ lỡ những buổi lễ này. Bé bắt đầu
hiểu rằng bé không thể thực hiện các kế hoạch khác vào sáng Chủ nhật.
Giá trị gia đình rất quan trọng đối với cấu trúc và hạnh phúc của gia đình. Nếu một đứa
trẻ biết rằng chúng có những cơng việc nhất định phải làm mỗi ngày, điều đó sẽ dạy cho
chúng hiểu được ý nghĩa của hai từ trách nhiệm. Nó cũng giúp đứa trẻ thấy mình đóng
góp cụ thể như thế nào cho gia đình: Cơng việc của bé là qt sàn nhà bếp sau bữa tối và
thông qua việc này, bé đang giúp cho ngôi nhà thật sạch sẽ. Tất cả thành viên trong nhà
đều thích có một ngơi nhà sạch sẽ khơng có vụn thức ăn và bụi trên sàn, bé đang làm phần
của mình để làm cho mọi người hạnh phúc. Đứa trẻ hiểu ý nghĩa của việc làm đó và bé
muốn làm phần việc của mình. Có các yếu tố nhất định trong mơi trường bên ngồi ảnh
hưởng đến sự phát triển nhân cách của trẻ. Đầu tiên là khơng khí gia đình. Cha mẹ thiết
lập một bầu khơng khí gia đình nhất định; thơng qua chúng, đứa trẻ trải qua những ảnh
hưởng về kinh tế, chủng tộc, tôn giáo và xã hội trong môi trường của mình. Ngơ Cơng
Hồn định nghĩa về bầu khơng khí tâm lý gia đình như sau: “Bầu khơng khí tâm lý trong
gia đình là tồn bộ những sắc thái tâm lý hợp thành khơng khí tâm lý chung tạo ra nếp
sống truyền thống, thói quen, sự hịa hợp hoặc khơng hịa hợp của các thành viên trong
gia đình, đảm bảo sự tồn tại và phát triển của gia đình”. Bầu khơng khí tâm lý trong gia
đình có ý nghĩa quan trọng trong việc góp phần vào sự ổn định hoặc dao động của mỗi gia

đình, có tác động nhất định lên tiến trình phát triển của trẻ. Cách hành xử của trẻ phản
chiếu chân thực bầu khơng khí này. Bầu khơng khí gia đình càng gần gũi với các giá trị
của xã hội, trẻ em càng dễ dàng điều chỉnh với thế giới xã hội của chúng. Với bầu khơng
khí chấp nhận và khoan dung, tạo không gian cho sự khác biệt, chúng ta có thể hiểu rằng
có nhiều cách đa dạng để được phát triển và mỗi thành viên trong gia đình đều chọn con
đường riêng cho mình mà khơng vấp phải sự cấm đoán tiêu cực, cản trở sự phát triển cá
nhân. Đồng thời, khơng khí gia đình dạy trẻ cách thế giới vận hành: Các mối quan hệ liên
cá nhân; thứ bậc gia đình (cao thấp, lớn nhỏ); các quy luật cuộc sống: lẽ được mất, nhân
quả,… Chính từ bầu khơng khí gia đình, con trẻ học về các mối quan hệ, về cách hành
động, cách giải quyết xung đột, về điều gì tốt và điều xấu, điều gì được phép và điều gì bị
cấm. Bé tiếp thu các giá trị gia đình, nhiều thứ khác và các quy ước, và cố gắng điều
chỉnh sao cho phù hợp với khuôn mẫu hoặc tiêu chuẩn do bố mẹ đặt ra. Gia đình cung cấp
kiến thức cũng như định hình những thứ mà một đứa trẻ cần để ra ngoài và đối mặt với


10
thế giới. Khi bé đang hình thành ý thức về bản thân, thái độ và giá trị của cha mẹ sẽ ảnh
hưởng đến đứa trẻ. Ví dụ, nếu cha mẹ phân biệt chủng tộc, đứa bé cũng sẽ học theo và
cũng phân biệt chủng tộc theo cha mẹ chúng. Trẻ em hấp thu rất nhanh chóng cách bố mẹ
chúng đối xử với nhau. (Dreikurs, 1964, tr.18-19). Đứa trẻ đánh giá bầu khơng khí gia
đình, được thiết lập bởi mối quan hệ cơ bản và hoạt động giữa bố mẹ với nhau, giữa bố
mẹ và thế giới xung quanh (bao gồm cả con cái), và kết luận, "Đây là điều con phải trông
chờ và chuẩn bị trong khi ứng xử với những người khác ”(Powers và Griffith, 1987, trang
23). Đứa trẻ xem xét các giá trị chia sẻ giữa bố mẹ và kết luận, "Đây là những vấn đề có
tầm quan trọng trung tâm, mà con phải chuẩn bị để có lập trường vững chắc." (Powers và
Griffith, 1987, trang 23). Những mối quan hệ đầu tiên mà chúng ta hình thành với gia
đình đặt ra những tiêu chuẩn mà chúng ta tìm kiếm khi hình thành những mối quan hệ
mới. Nếu các thành viên trong gia đình đối xử với con của họ một cách tôn trọng, giao
tiếp lành mạnh với hành động tích cực, thì đứa trẻ cũng sẽ tìm kiếm những yếu tố này
trong các mối quan hệ khác của chúng. Dành thời gian cho gia đình cũng được chứng

minh là giúp trẻ hòa đồng hơn, dẫn đến nhiều mối quan hệ hơn và hạnh phúc hơn trong
tương lai của chúng. Tóm lại, giá trị gia đình là những nguyên tắc và niềm tin cơ bản
hướng dẫn và xác định cách các thành viên trong một gia đình hoạt động và tương tác với
xã hội lớn hơn. Chúng là những nguyên tắc mà một gia đình được thành lập, và chúng
thường được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Các giá trị gia đình, trong hầu hết các
trường hợp, không cố định; chúng thay đổi và phát triển theo thời gian và theo từng sự
phát triển mới trong nội bộ gia đình. Những giá trị này cũng thường bị ảnh hưởng quy
chuẩn xã hội.
Vậy, các giá trị gia đình được chia sẻ là gì? Mỗi thành viên trong gia đình đều mang lại
giá trị riêng của họ, nhưng các giá trị gia đình được chia sẻ sẽ không phản ánh trực tiếp
giá trị của bất kỳ người nào. Mỗi người sống một cách khác nhau, và vì thế với họ những
điều ý nghĩa thì khác nhau. Các giá trị chia sẻ trong gia đình giúp cho việc ra quyết định
trở nên dễ dàng hơn rất nhiều. Việc bộc bạch về các giá trị chia sẻ sẽ giúp ngăn ngừa
nhiều xung đột, vì vậy nó có thể là một cơng cụ rất hữu ích mà một gia đình có thể sử
dụng trong đời sống hàng ngày. Mặc dù mỗi người có những giá trị khác nhau, nhưng các
thành viên trong gia đình có thể cùng ngồi lại thảo luận về những giá trị chung nhất định
mà cả nhà cố gắng tuân theo. Những điều này xác định nền tảng cơ bản của hành vi và sự
kỳ vọng. Các tiêu chuẩn về giá trị gia đình được đặt ra khơng có nghĩa là tất cả mọi người


11
đều chỉ rập khn theo những giá trị đó, mà tiêu chuẩn về giá trị gia đình xác định các giá
trị cụ thể mà mọi người luôn muốn ghi nhớ (khơng lừa dối, ln tơn trọng người khác,....).
Sau đó, mỗi người có thể tìm ra những cách phù hợp với phong cách cá nhân để thực hiện
những tiêu chuẩn về giá trị gia đình đó.
Nhìn chung, có rất nhiều giá trị (được) chia sẻ trong gia đình. Giá trị xã hội là một trong
những giá trị ta được dạy dỗ đầu tiên. Các chuẩn mực về xã hội bao gồm những điều như
hịa bình, cơng bằng, bình đẳng. Có thể ví dụ về những giá trị này như sau: Khơng làm
tổn thương người khác, biết đứng lên địi cơng bằng cho những người ở thế yếu trong xã
hội (người già, trẻ em, người khuyết tật,…); tôn trọng và cẩn thận trong cách cư xử, tham

gia các công tác thiện nguyện; hào phóng với những gì ta có; thành thật với người khác;
năng nổ trong khi làm việc nhóm;… Giá trị về tôn giáo tập trung vào những kỳ vọng mà
mọi người có về bản thân và những người khác dựa trên niềm tin của đức tin của họ. Mặc
dù mỗi tín ngưỡng có niềm tin của nó, nhưng có những niềm tin và ngun tắc chung mà
nhiều tín ngưỡng có xu hướng giống nhau. Ví dụ về các giá trị tơn giáo bao gồm: Thể
hiện lịng trắc ẩn với những người đang cần; đối xử với người khác như cách ta muốn
được đối xử; không ngừng học hỏi và phát triển bản thân; khiêm tốn trong quan hệ xã hội;
tôn trọng và không dùng bạo lực khi tương tác với người khác;… Các giá trị chính trị có
thể xác định quan điểm của bạn về cách chính phủ nên điều hành và những luật nào nên
được ban hành, nhưng có một số giá trị chính trị nhất định khơng đổi giữa các đảng phái
chính trị. Các giá trị của người Việt Nam thường bao gồm: chủ nghĩa Cộng Sản; lòng u
nước; lịng trung với Đảng; đối xử bình đẳng với tất cả mọi người, không phân biệt dân
tộc, chủng tộc, tơn giáo hoặc khuynh hướng tình dục; tn thủ luật pháp và tơn trọng
những người thực thi nó;… Cịn giá trị đạo đức là các nguyên tắc về đạo đức, là niềm tin
của mỗi người về những gì đúng và sai theo quy chuẩn xã hội. Giá trị đạo đức là nền tảng
để ra quyết định. Đạo đức được học từ bố mẹ, trường học, kinh nghiệm cuộc sống. Các ví
dụ về các giá trị đạo đức bao gồm: trung thực; đáng tin cậy; can đảm; không dễ dàng bỏ
cuộc; kiên nhẫn; có trách nhiệm cá nhân với bản thân, gia đình và xã hội. Giá trị cơng
việc bao gồm những điều như triết lý của bản thân về công việc, tài chính, cách sử dụng
tiền bạc,... Đối với trẻ em, những giá trị này bao gồm cách chúng tiếp cận trường học và
cách thức học tập của chúng. Ví dụ về giá trị công việc bao gồm: luôn cố gắng hết sức dù
là làm việc cá nhân hay làm việc nhóm; tiết kiệm một phần tiền lương/phụ cập; tìm cơ hội
để thể hiện ý tưởng và sự sáng tạo; ưu tiên việc học hơn là những chuyện khác; đối xử với


12
đồng nghiệp, đồng nghiệp, khách hàng và người có thẩm quyền là cách mà bạn muốn
được đối xử,… Ngoài ra, cịn có vơ số những giá trị chia sẻ tiềm năng một gia đình có thể
tiếp thu và duy trì, như:






















Nghĩ đến hậu quả trước khi hành động
Tuân theo các nguyên tắc của tôn giáo
Thảo luận đúng sai khi các giá trị hiện đại xung đột với các giá trị truyền thống
Dành thời gian cùng nhau như một gia đình, nhưng cũng theo đuổi sở thích cá
nhân
Hãy sống những giá trị này, đừng chỉ nói về chúng
Đối xử với những người khác (cả trong và ngồi gia đình) bằng lịng nhân ái và
tôn trọng
Nỗ lực cao nhất của bạn cho mọi nhiệm vụ
Luôn tiếp tục học hỏi

Học hỏi từ những thất bại
Kỷ niệm những thành công
Dùng tiền để làm thay vì mua
Coi vật ni như gia đình
Hãy nhớ đừng ln hành động theo cảm tính
Thể hiện tình u mỗi ngày
Sốt sắng mối quan hệ với những người thiếu tôn trọng
Đối xử với tài sản của người khác một cách cẩn trọng và tơn trọng
Lắng nghe vì tất cả các ý kiến đều quan trọng
Ln cố gắng duy trì sự an tồn
Trung thực
Tơn trọng ranh giới


13
Vai trị
Vai trị của các giá trị gia đình cũng như các giá trị chia sẻ trong gia đình là gì?
Các giá trị chia sẻ là kim chỉ nam cho các quyết định của gia đình: Các giá trị gia đình xác
định những gì các thành viên gia đình nhận định là đúng hay sai. Những giá trị này có thể
giúp ta kiên định hơn khi đưa ra quyết định trong cuộc sống hàng ngày. Chúng cũng có
thể hướng ta đến những quyết định đúng đắn trong những thời điểm khơng chắc chắn.
Điều này khá hữu ích trong trường hợp các thành viên gia đình muốn đưa ra quyết định
hấp tấp cảm tính. Khi đã xác lập rõ ràng các giá trị gia đình, thay vì hành động một cách
bốc đồng, cần xem xét xem các giá trị gia đình đề xuất hướng hành động đúng đắn là gì.
Ví dụ, làm thế nào để thiết lập ranh giới với người bạn đời và với những đứa trẻ trong
nhà?
Các giá trị chia sẻ cũng giúp thiết lập rõ ràng các quy tắc và trật tự gia đình. Trẻ em học
bằng cách làm theo những gì những người xung quanh chúng làm. Nhờ sự dẻo dai của bộ
não, chúng có thể thích nghi và thay đổi tùy thuộc vào môi trường chúng lớn lên. Khi cha
mẹ hoặc người giám hộ của đứa trẻ tuân theo các giá trị một cách nghiêm chỉnh, bé sẽ dần

nhận thức được điều gì là đúng và sai. Giá trị chia sẻ cung cấp cho đứa trẻ cấu trúc và
ranh giới mà trong đó họ có thể điều chỉnh theo phong cách cá nhân. Mặt khác, các giá trị
khơng rõ ràng có thể tạo ra sự mâu thuẫn cho trẻ. Bé có thể đấu tranh nội tâm để tìm ra
ranh giới đúng sai nếu các giá trị gia đình của trẻ liên tục thay đổi. Và, trong khi một
người có thể có những giá trị cá nhân rõ ràng, những người lớn khác trong gia đình có thể
có những giá trị hồn tồn khác. Khi những giá trị đó xung đột với nhau, nó có thể gây
nhầm lẫn cho những đứa trẻ trong tình huống đó. Xác định các giá trị gia đình giúp tránh
nhầm lẫn và tạo ra một định nghĩa rõ ràng về đúng và sai.
Các giá trị chia sẻ tạo ra bản sắc gia đình. Trưởng thành là một q trình khó khăn. Trẻ
em không ngừng cố gắng trả lời câu hỏi chúng là ai và chúng muốn trở thành ai. Và bởi vì
bộ não của bé chưa phát triển đầy đủ, quá trình này có thể rất khó khăn và khắc nghiệt.
Các giá trị gia đình rõ ràng có thể giúp trẻ xây dựng ý thức về bản sắc. Trong khi bé
không biết rõ về phần còn lại của thế giới xung quanh, đứa trẻ biết bé có thể dựa vào các
giá trị gia đình để xác định bản thân.


14
Các giá trị chia sẻ giúp cải thiện giao tiếp giữa các thành viên trong gia đình. Khi các giá
trị đều rõ ràng, giao tiếp sẽ dễ dàng hơn. Mọi người đều ở trên cùng một quan điểm. Tất
cả các thành viên trong gia đình đang làm việc với cùng một định nghĩa về đúng và sai.
Sẽ dễ dàng hơn nhiều để có những cuộc trị chuyện hiệu quả khi khơng có bất kỳ sự mơ
hồ nào trong các giá trị chung, quy tắc chung của gia đình. Điều này có thể giúp duy trì
một gia đình hịa thuận đầm ấm. Theo nghĩa đó, các giá trị gia đình là một trong những
thành phần tác động mạnh mẽ nhất của xã hội. Ngay cả khi chưa cảm nhận được sự kết
nối, các giá trị gia đình được kết nối trực tiếp với cách xã hội sẽ phát triển.


15
Cách phát triển và giữ vững các giá trị chia sẻ trong gia đình.
Ngày nay quan hệ trong gia đình dân chủ và cơng bằng hơn, mọi người đều có nghĩa vụ

phải xây dựng nên mái ấm gia đình. Cùng vun đắp, cùng chia sẻ và gánh vác những khó
khăn để gia đình vượt qua những sóng gió và những xung đột tạo nên cuộc sống hạnh
phúc gia đình. Sự quan tâm chia sẻ tạo nên sự kết nối bền chặt giữa các thành viên trong
gia đình. Người cha người mẹ chính là người đưa cả gia đình vào khn khổ, hình thành
nếp sống, hình thành truyền thống tốt đẹp của gia đình. Trong gia đình, mỗi người đều có
những công việc riêng và giờ giấc khác biệt. Tuy nhiên người cha người mẹ nên thiết lập
cho gia đình một giờ giấc sinh hoạt chung cố định cho gia đình, đó có thể là: Bữa cơm gia
đình, mỗi buổi tối xem TV cùng nhau,…Hãy sắp xếp công việc để dành thời gian nhiều
hơn nói chuyện, tâm sự với các thành viên trong gia đình  để mọi người đều cảm được
quan tâm, được chia sẻ khi trở về nhà. những bữa ăn tối, những buổi đi thể dục cùng nhau
hay một chuyến du lịch gia đình… sẽ giúp mọi người thêm hiểu và yêu thương nhau
nhiều hơn. Các thành viên trong gia đình sẽ ln cảm thấy vui vẻ, ấm áp. Mọi người u
thương, quan tâm chăm sóc nhau, tơn trọng và gắn bó với nhau, cởi mở và thẳng thắn bày
tỏ quan điểm và cảm xúc của mình ra bên ngồi. Mọi người đều cảm thấy hài lòng và tự
hào về gia đình mà mình đang sống. Ít xảy ra xung đột giữa các thành viên trong gia đình,
nếu có xung đột xảy ra thì sẽ được giải quyết êm đẹp,…
Thành viên trong gia đình cần biết rằng họ có thể nói chuyện với nhau về bất cứ điều gì. 
Tuy vậy, dù là những thành viên trong gia đình nhưng cũng có những thứ cần phải tránh
khi nói để khơng làm mất đi bầu khơng khí tích cực trong nhà. Khi xảy ra vấn đề thì nên
tránh chỉ trích, mỉa mai và phán xét. Hãy cụ thể. Đừng nói chung chung. Giải quyết từng
vấn đề một và chỉ tập trung vào vấn đề chứ không nên tập trung vào thành viên nào trong
gia đình. Đừng chỉ nói: Hãy lắng nghe. Thành viên trong gia đình cần cảm thấy an tồn và
thoải mái. Hãy lắng nghe và dành sự quan tâm đầy đủ cho nhau, để cảm thấy được lắng
nghe và quý trọng. Cố gắng không làm gián đoạn họ. Tốt hơn hết bạn nên nghe trước, nói
sau. Hơn thế nữa, việc cố gắng che giấu cảm xúc giữa thành viên trong gia đình sẽ khiến
họ bối rối. Có thể chúng ta khơng nói rõ ra vấn đề đang gặp phải. Nhưng có thể cho các
thành viên trong nhà biết khi bạn buồn, tức giận hoặc cảm thấy q tải. Nói về cảm xúc sẽ
khiến thành viên gia đình thấu hiểu nhau và biết chấp nhận nhau hơn. Mọi người đều cần
yêu và được yêu. Hãy thể hiện tình yêu thương của bạn dành cho mọi người trong gia



16
đình bằng những cách lớn và nhỏ mỗi ngày. Thường xuyên nói “Anh yêu em”, “con
thương ba mẹ” hay “cháu thương ông bà nhiều lắm” để thể hiện niềm yêu thương với mọi
người trong gia đình, hoặc bằng những cái ơm và nụ hôn. Và, hãy nhớ khen ngợi. Hãy
dành cho những thành viên trong gia đình đang làm tốt với phản hồi tích cực. Chúc mừng
họ về những thành tựu, dù lớn hay nhỏ. Đó là cách để thể hiện rằng ta trân trọng gia đình
của mình. Sự ngợi khen nâng cao lịng tự trọng và thúc đẩy hành vi tích cực. Trẻ em nên
học cách nói và cư xử tơn trọng người khác — không lăng mạ, không la hét, không bạo
lực. Dậm chân ra khỏi phịng khơng có tác dụng gì nhiều để giải quyết vấn đề. Sự tôn
trọng cần phải đến từ hai phía. Bạn là người lớn, và bạn muốn bảo vệ con mình. Bạn nghĩ
rằng bạn biết rõ hơn và dù vậy, điều đó khơng có nghĩa là bạn có thể xúc phạm hoặc la
mắng con cái thậm tệ. Hãy cố gắng hết sức để giữ bình tĩnh và chỉ ra lỗi sai của con cái
một cách ơn hịa. Sự tơn trọng đến từ cha mẹ sẽ gầy dựng được sự tự tin trong lòng con
trẻ. Mỗi người là một cá thể. Có người có thể thích thể thao. Người khác là một con mọt
sách. Có người lại thích nhảy này…. Mọi người nên cảm thấy được trân trọng vì những gì
khiến họ trở nên độc đáo. Không so sánh các thành viên trong nhà với nhau hoặc với ai
khác (anh em họ, con nhà hàng xóm,…). Cần tơn trọng sự độc lập, quyền riêng tư và giới
hạn lẫn nhau.
Vẫn còn nhiều cách để củng cố các giá trị chia sẻ trong gia đình như đạo đức hóa. Đạo
đức hóa có nghĩa là bạn nói và giải thích các giá trị cho gia đình của bạn. Bạn cần ngồi
xuống và hướng dẫn họ qua những giá trị mà bạn muốn thấm nhuần, mơ hình hóa các giá
trị đó để tránh xung đột về thơng tin. Ví dụ: tránh bn chuyện và nói sau lưng mọi người
nếu bạn coi trọng lòng tốt và lòng trắc ẩn,… Làm rõ các giá trị là một cách tuyệt vời để
thu hút sự tham gia của những người khác khi thấm nhuần các giá trị gia đình. Bạn có thể
hướng dẫn và giúp người khác xác định, hiểu và đặt câu hỏi về giá trị của chính họ. Là
một phần của gia đình, bạn có thể làm rõ những giá trị nào quan trọng đối với bạn. Tác
động của các giá trị chia sẻ vượt ra ngoài giới hạn của gia đình. Những giá trị mà bạn
quyết định duy trì một cách có ý thức hoặc vơ thức có thể hình thành nên nhân cách các
thành viên trong gia đình bạn, đặc biệt nếu bạn có con. Các giá trị gia đình có thể do cha

mẹ hoặc cha mẹ lựa chọn, hoặc con cái cũng có thể được đưa vào quyết định nếu chúng
đủ lớn để tham gia. Vì các giá trị gia đình được cho là phản ánh gia đình như một khối
đồn kết, nên khuyến khích các thành viên nhỏ tuổi hơn trong gia đình tham gia vào các
cuộc thảo luận này để các giá trị có ý nghĩa đối với mọi người trong gia đình, khơng chỉ


17
mỗi người lớn để đảm bảo các thành viên đều hiểu và thực hiện đúng theo các giá trị được
chia sẻ trong gia đình.


18
Lời kết
Khi công nghệ xã hội trở nên tiên tiến hơn, các giá trị gia đình sẽ thay đổi để phản ánh
điều đó trên bình diện văn hóa. Có thể nói, các giá trị chia sẻ gia đình có xu hướng phản
ánh sự biến chuyển của văn hóa trong dịng chảy thời gian tùy thuộc vào mơi trường. Vai
trị giới truyền thống và hiện đại có thể được phản ánh trong xã hội và có tác động đến các
giá trị gia đình. Ví dụ như, trong q khứ, đa số phụ nữ đều được khuyến khích ở nhà và
chăm lo gia đình, qn xuyến các cơng việc nội trợ trong khi nam giới thì đi làm kiếm
tiền. Quan niệm này đã thay đổi mạnh mẽ khi cả nam giới và nữ giới đều có cơ hội việc
làm như nhau do xã hội đã bình thường hóa phụ nữ trong lực lượng lao động. Các giá trị
gia đình có thể bị thay đổi bất cứ lúc nào, đặc biệt nếu mục tiêu là tạo ra một mơi trường
hịa nhập, năng động.
Khơng thể phủ nhận tầm quan trọng của các giá trị gia đình nói chung và các giá trị chia
sẻ trong gia đình nói riêng. Qua bài luận, em càng nhận thức sâu sắc hơn về định nghĩa,
tầm quan trọng cũng như ảnh hưởng của các giá trị gia đình lên đời sống nội bộ gia đình
và cộng đồng, cũng như lên sự hình thành, phát triển và ổn định nhân cách của mỗi cá thể
trong xã hội. Các giá trị chia sẻ trong gia đình là điều vơ cùng cần thiết đối với mỗi người,
và vì vậy, việc hiểu, định nghĩa, tạo ra, duy trì và phát triển các giá trị chia sẻ trong gia
đình hiện nay cũng là điều quan trọng không kém.



19
Danh mục tài liệu tham khảo
LaFortune, A. (2017). What Is the Family Impact on Early Childhood Development?
Retrieved January 3, 2022, from />Ambreson, A. (05/02/2021). 8 Family Values. Retrieved January 3, 2022, from
/>Flinch, P. (02/04/2019). 10 Important Family Values to Uphold. Retrieved January 3,
2022, from />Vanderhout, S.M., Birken, C.S. (30/11/2020). Family perspectives of COVID-19
research. Res Involv Engagem, 5, 70 – 78. doi: 10.1186/s40900-020-00242-1.
Kustar D. & Kurvet L. (25/08/2021). The Impact of the COVID-19 Pandemic on
Families: Young People’s Experiences in Estonia. Front Sociol, 14, 160 – 175. doi:
10.3389/fsoc.2021.732984
(11/08/2019). Covid – 19 and Families. Retrieved January 3, 2022, from
/>Griffith, J., & Powers, R. L. (2007).  The Lexicon of Adlerian Psychology:  106 terms
Associated with the Individual Psychology of Alfred Adler (2nd ed.). Port Townsend,
WA: Adlerian Psychology Associates
Carlock, R. S., & Ward, J. L. (2010). Family Values and Business Culture. When Family
Businesses Are Best, 53–82. doi:10.1057/9780230294516_3 
Guertin, A. List Family Values. Retrieved January 3, 2022, from
/>Jolayemi, M. (16/08/2020). Family Values, Definition and Examples from different
cultures. Retrieved January 3, 2022, from />Jaffe, D. Values Dialogue and Alignment: Shared Values. Retrieved January 4, 2022,
from />