1/ Hồ tiêu
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Hồ tiêu
Cây hồ tiêu với quả chưa chín
Phân loại khoa học
Giới (regnum) Plantae
(không phân hạng) Angiospermae
(không phân hạng) Magnoliidae
Bộ (ordo) Piperales
Họ (familia) Piperaceae
Chi (genus) Piper
Loài (species) P. nigrum
Danh pháp hai phần
Piper nigrum
L.
Hồ tiêu còn gọi là cổ nguyệt, hắc cổ nguyệt, bạch cổ nguyệt (danh pháp hoa học: Piper
nigrum) là một loài cây leo có hoa thuộc họ Hồ tiêu (Piperaceae), trồng chủ yếu để lấy
quả và hạt, thường dùng làm gia vị dưới dạng khô hoặc tươi.
Mục lục
• 1 Miêu tả
• 2 Tên gọi
• 3 Thu hoạch và chế biến
• 4 Thành phần hóa học
• 5 Sử dụng
• 6 Một vài hình ảnh về cây Hồ tiêu
• 7 Chú thích
• 8 Tham khảo
• 9 Liên kết ngoài
Miêu tả
Tranh vẽ hồ tiêu năm 1832
Hồ tiêu là một loại dây leo, thân dài, nhẵn không mang lông, bám vào các cây khác bằng

rễ. Thân mọc cuốn, mang lá mọc cách. Lá như lá trầu không, nhưng dài và thuôn hơn. Có
hai loại nhánh: một loại nhánh mang quả, và một loại nhánh dinh dưỡng, cả hai loại
nhánh đều xuất phát từ kẽ lá. Đối chiếu với lá là một cụm hoa hình đuôi sóc. Khi chín,
rụng cả chùm. Quả hình cầu nhỏ, chừng 20-30 quả trên một chùm, lúc đầu màu xanh lục,
sau có màu vàng, khi chín có màu đỏ. Từ quả này có thể thu hoạch được hồ tiêu trắng,
hồ tiêu đỏ, hồ tiêu xanh và hồ tiêu đen. Đốt cây rất dòn, khi vận chuyển nếu không cận
thận thì cây có thể chết. Quả có một hạt duy nhất.
Tên gọi
Cây có tên cổ nguyệt trong tiếng Trung Quốc vì được trồng tại nước Hồ (胡), chữ này do
hai chữ "cổ" 古 và "nguyệt" 月 hợp thành.
Thu hoạch và chế biến
Hồ tiêu đen và hồ tiêu trắng
Hồ tiêu được thu hoạch mỗi năm hai lần. Muốn có hồ tiêu đen, người ta hái quả vào lúc
xuất hiện một số quả đỏ hay vàng trên chùm, nghĩa là lúc quả còn xanh; những quả còn
non quá chưa có sọ rất giòn, khi phơi dễ vỡ vụn, các quả khác khi phơi vỏ quả sẽ săn lại,
ngả màu đen. Muốn có hồ tiêu trắng (hay hồ tiêu sọ), người ta hái quả lúc chúng đã thật
chín, sau đó bỏ vỏ. Loại này có màu trắng ngà hay xám, ít nhăn nheo và ít thơm hơn (vì
lớp vỏ chứa tinh dầu đã mất) nhưng cay hơn (vì quả đã chín).
Bên cạnh hai sản phẩm nói trên, tuy hiếm hơn, còn có hồ tiêu đỏ, là loại hồ tiêu chín cây
hoặc được thu hái khi rất già, ủ chín sau đó được chế biến theo cách thức đặc biệt để giữ
màu đỏ của vỏ. Hồ tiêu đỏ có màu đỏ thẫm hơi ngả đen, được sản xuất tại Ấn Độ và tại
huyện Chư Sê và Bà Rịa - Vũng Tàu Việt Nam. Giá trị xuất khẩu của tiêu đỏ sau khi chế
biến cao hơn gấp 3 đến 4 lần so với hạt tiêu đen
[1][2]
.
Thành phần hóa học
Hồ tiêu cũng rất giàu vitamin C, thậm chí còn nhiều hơn cả cà chua. Một nửa cốc hồ tiêu
xanh, vàng hay đỏ sẽ cung cấp tới hơn 230% nhu cầu canxi 1 ngày/1 người.
Trong tiêu có 1,2-2% tinh dầu, 5-9% piperin và 2,2-6% chanvixin. Piperin và chanvixin
là 2 loại ankaloit có vị cay hắc làm cho tiêu có vị cay. Trong tiêu còn có 8% chất béo,

36% tinh bột và 4% tro.
Sử dụng
Thường dùng hạt tiêu đã rang chín, thơm cay làm gia vị. Tiêu thơm, cay nồng và kích
thích tiêu hoá, có tác dụng chữa một số bệnh.
Hạt tiêu cũng rất giàu chất chống oxy hóa, chẳng hạn như beta carotene, giúp tăng cường
hệ miễn dịch và ngăn ngừa sự hủy hoại các tế bào, gây ra các căn bệnh ung thư và tim
mạch.
Một vài hình ảnh về cây Hồ tiêu
•
Hồ tiêu ở vùng Tây Nguyên được trồng ăn theo cây gỗ dây leo lên thân gỗ.
•
Quả tiêu xanh.
•
Quả tiêu chín.
/>2/Chuyển giao kỹ thuật phòng trừ dịch
bệnh trên cây hồ tiêu
Thứ Ba, 29/10/2013, 14:41 [GMT+7]
(GLO)- Hồ tiêu là cây công nghiệp cho thu nhập khá cao. Tuy nhiên, đây cũng là
loại cây trồng đòi hỏi nông dân phải nắm vững kỹ thuật chăm sóc, phòng trừ dịch
bệnh. Hai năm gần đây, khi giá tiêu luôn ổn định và ở mức khá cao, nông dân huyện
Chư Pưh bắt đầu phục hồi và mở rộng diện tích.
Để giúp nông dân nhận biết và có biện pháp phòng trừ dịch bệnh trên cây hồ tiêu, Phòng
Nông nghiệp và PTNT huyện Chư Pưh phối hợp với Trường Đại học Nông Lâm Huế đã
mở lớp tập huấn chuyển giao quy trình phòng dịch hại tổng hợp cây hồ tiêu trên địa bàn
huyện. Thành phần tham gia lớp tập huấn bao gồm cán bộ làm công tác quản lý nông-lâm
nghiệp, cán bộ đoàn thể làm công tác tuyên truyền và nông dân trồng tiêu.

Ảnh: Anh Khoa
Ông Nguyễn Hữu Thắng-một nông dân tham gia lớp tập huấn chia sẻ: Tình trạng tiêu
chết nhanh, chết chậm đang hoành hành. Đợt tập huấn này đã chuyển giao cho nông dân

kiến thức cơ bản nhận biết biểu hiện của vườn tiêu bị mắc bệnh đến các biện pháp phòng
trừ để có thể duy trì vườn tiêu xanh tốt. Lớp tập huấn này đã đáp ứng nhu cầu cần thiết
đối với nông dân trồng tiêu hiện tại.
Ông Nguyễn Xuân Hùng-Trưởng phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Chư Pưh cho biết:
Việc đưa tiến bộ khoa học kỹ thuật cũng như chú trọng canh tác cây hồ tiêu theo hướng
bền vững là ưu tiên hàng đầu của huyện trong những năm qua. Từ đó, Phòng Nông
nghiệp và PTNT phối hợp với Trường Đại học Nông Lâm Huế triển khai mô hình IPM
trên cây hồ tiêu cho nông dân, cán bộ phụ trách nông nghiệp và các cơ quan đoàn thể làm
công tác tuyên truyền. Chư Pưh là địa phương đầu tiên trong cả tỉnh chuyển giao kỹ thuật
này. Đây là nhu cầu thiết yếu và cấp bách hiện nay để nông dân chăm sóc và bảo vệ vườn
tiêu của mình.
Với quan điểm mưa dầm thấm lâu, thông qua các lớp tập huấn giúp nông dân biết thêm
và đúc kết kinh nghiệm trồng và chăm sóc tiêu hiệu quả. Đặc biệt là giúp cho nông dân
biết sử dụng các loại thuốc để phòng trừ bệnh chết nhanh, chết chậm, bệnh ký sinh trùng
trên rễ tiêu, giúp cây nhanh phục hồi, rễ ra trắng, đọt bung nhiều, bộ rễ tiêu hoạt động
mạnh, hút dinh dưỡng tốt, cành lá phát triển xanh tốt.
Anh Khoa
Nguồn trích:
3/
Khoa học công nghệ
Tiến bộ kỹ thuật và công
nghệ giống cây trồng
Tiến bộ kỹ thuật và công
nghệ phân bón
Mô hình điển hình - tiên
tiến
Tiến bộ kỹ thuật và công nghệ giống
Kỹ thuật trồng hồ tiêu trên cây trụ sống
Hồ tiêu được trồng trên nhiều loại trụ khác nhau như trụ gỗ, trụ gạch, trụ bê tông và
các loại cây trụ sống. Thực tế cho thấy trồng tiêu trên cây trụ chết như trụ gỗ hoặc trụ

bằng vật liệu xây dựng trong điều kiện không che bóng có thể đạt được năng suất cao,
nhưng kèm theo đó là sự suy kiệt nhanh chóng do ra hoa quả quá độ và sự bùng phát
của nhiều loại bệnh nguy hiểm làm hủy diệt vườn tiêu. Trồng tiêu trên cây trụ sống là
kiểu canh tác bền vững, tạo nên điều kiện sinh thái phù hợp cho phép kéo dài thời gian
khai thác vườn tiêu, hạn chế được các bệnh nguy hiểm và có thể giảm bớt chi phí đầu
tư ban đầu. Các loại trụ sống phổ biến là vông, keo dậu, lồng mức, muồng đen v.v
Cây trụ sống được trồng bằng cành hoặc bằng hạt.
Để đảm bảo vườn tiêu trồng trên cây trụ sống sinh trưởng tốt, đồng đều, cho năng suất
cao cần chú ý tới các biện pháp kỹ thuật sau:
1. Trồng cây trụ sống
Keo dậu, lồng mức trồng với khoảng cách 2,5mx2,5m (1.600 cây/ha), muồng đen
trồng với khoảng cách 3mx3m (1.100 cây/ha), tốt nhất vào đầu mùa mưa. Khi trồng
bón lót 1 gốc 2kg phân chuồng và 0,2-0,3kg lân Đầu Trâu. Sau khi trồng, cứ 20-30
ngày bón thúc cho cây trụ sống 1 lần với lượng 10-15g Urê + 5g KCl/cây (hoặc 25-
35g NPK 20-20-15+TE Đầu Trâu) cho đến khi trồng mới tiêu vào 2-3 tháng sau đó.
Có thể trồng cây trụ sống 1-2 năm trước khi trồng tiêu, mỗi năm bón thúc phân cho
cây trụ sống từ 2-3 lần. Cần chăm sóc tốt cây trụ sống để cây sinh trưởng tốt đảm bảo
yêu cầu leo bám cho cây tiêu.
2. Trồng cây trụ tạm
Trồng tiêu cùng năm với cây trụ sống bắt buộc phải trồng trụ tạm. Sau khi trồng trụ
sống 2-3 tháng thì trồng tiêu. Do cây trụ sống còn nhỏ, chưa có chỗ cho tiêu leo bám
nên cần trồng cây trụ tạm cùng lúc với trồng tiêu. Cây trụ tạm được trồng cách cây trụ
sống 10-15cm, đường kính 10-15cm, chiều cao tính từ mặt đất hơn 3m, cây trụ tạm
phải tốt để tiêu có thể leo bám trong vòng 2-3 năm trước khi cây trụ sống đủ lớn cho
tiêu leo bám.
3. Trồng tiêu
- Đào hố trồng tiêu: Đào 2 hố 2 bên cây trụ tạm, mỗi hố trồng 1 dây tiêu hay 1 bầu
tiêu. Kích thước mỗi hố 40cmx40cmx50cm, mép hố cách trụ tạm 10-15cm, sao cho
tâm hố (vị trí đặt bầu tiêu) cách cây trụ sống từ 40-50cm. Cũng có thể đào 1 hố với
kích thước 60cmx60cmx50cm để trồng 2 dây hay 2 bầu tiêu vào cùng 1 hố. Mỗi trụ

tiêu được bón lót 10-20kg phân chuồng, 0,2-0,5kg phân lân, 0,2-0,3kg vôi bột, trộn
đều phân với đất mặt và lấp xuống hố. Xử lý đất trong hố trước khi trồng bằng 1 trong
các loại thuốc như Confidor 100SL 0,1%, 0,5 lít/hố hoặc Basudin 10H, 20-30 g/hố.
Việc trộn phân lấp hố và xử lý đất trong hố được thực hiện trước khi trồng tiêu ít nhất
là 15 ngày.
- Che nắng và chắn gió: Do cây trụ sống còn nhỏ, chưa có tác dụng che bóng, cần làm
túp che nắng, chắn gió cẩn thận cho tiêu.
4. Chăm sóc
4.a. Buộc dây tiêu
- Tiêu trồng bằng dây thân: Sau khi trồng 1-2 tháng, mỗi hom thân mọc 1-2 cành tược.
Tược lên đến đâu phải buộc dây đến đó để rễ bám chắc vào trụ tạm, có như vậy thì cây
mới cho ra nhánh ác. Nếu không buộc dây kịp thời tược sẽ ngã ra ngoài, dây ốm yếu
không cho nhánh ác được.
- Tiêu trồng bằng dây lươn: Dây lươn không ra nhánh ác ngay. Tuy vậy vẫn phải
thường xuyên buộc dây vào trụ tạm, không để cho đốt nào không có rễ bám vào trụ
tạm. Khoảng 10 tháng đến 1 năm sau khi trồng, dây bám trên trụ tạm từ 1,2-1,5m thì
bắt đầu ra cành ác. Việc buộc dây nên tiến hành từ 7-10 ngày/lần.
4.b. Tạo hình, nuôi thân
* Đối với tiêu trồng bằng dây thân: Sau 1 năm trồng, các dây tiêu đã vươn bám trên trụ
tạm ở độ cao >1,5m, cắt ngang dây thân, cách mặt đất 25-30cm với mục đích vừa lấy
hom nhân giống vừa tạo khung thân dây tiêu trên trụ.
Từ chỗ cắt mọc lên các dây thân chính. Giữ lại các dây thân khoẻ mạnh, tiếp tục buộc
3-5 dây thân mới phát sinh vào trụ tạm, chỉ buộc 1-2 dây thân vào trụ cây sống (lúc
này trụ sống đã có đường kính 3-4cm và cao 3-3,5m), vặt bỏ các mầm dây thân còn
lại. Không nên để quá nhiều dây thân bám vào trụ sống khi cây trụ còn nhỏ sẽ làm hạn
chế sinh trưởng của cây trụ sống.
Khi cây trụ sống đã lớn, buộc cố định cây trụ tạm vào cây trụ sống, chuyển dần dây
tiêu trên trụ tạm qua trụ sống. Hãm ngọn cây trụ sống ở độ cao 5m để tiện cho việc thu
hoạch tiêu.
* Đối với tiêu trồng bằng cành lươn: Áp dụng biện pháp đôn dây tiêu vào năm thứ 2

(sau trồng 12-13 tháng): Sau khi tiêu leo lên được 1-1,2 m và các dây bám trên trụ bắt
đầu cho 2-4 nhánh ác ở ngọn thì đôn dây xuống. Nhẹ nhàng gỡ dây xuống, tránh làm
tổn hại, xây sát, gãy dập dây tiêu. Khoanh tròn dưới gốc phần dây không mang nhánh
ác sau khi đã cắt hết lá, chừa đoạn ngọn có mang nhánh ác. Sau đó lấp nhẹ đất, hay chỉ
dằn vài cục đất để giữ cho khoanh dây nằm im. Không nên lấp luôn một lớp đất dày vì
các khoanh dây có thể bị chết. Sau khi rễ nhú ra từ các khoanh dây được đôn xuống
nên vun gốc bón phân cho tiêu.
Chú ý giữ lại đủ số dây thân cần thiết cho bộ khung chính, loại bỏ các dây thân yếu,
thừa. Một số dây thân sau khi đôn được buộc vào trụ tạm và 1-2 dây khác được buộc
vào trụ sống tương tự như khi tạo hình tiêu trồng bằng dây thân.
Trong quá trình chăm sóc vườn tiêu chú ý cắt tỉa các loại cành sau:
* Tỉa bỏ tất cả các dây thân, cành ác mọc phía dưới gốc tiêu. Cành lá của cành ác cách
mặt đất 10-15cm. Dây lươn cũng được tỉa bỏ trừ mục đích để lại nhân giống.
* Tỉa bỏ các dây thân mọc ngoài bộ tán tiêu, các dây thân mọc quá dài ở đỉnh trụ. Đối
với tiêu trồng trên trụ sống, hãm ngọn dây tiêu ở độ cao 5m, không để ngọn dây tiêu
trùm lên ngọn cây trụ sống đã hãm ngọn.
4.c. Rong tỉa cây trụ sống
Mỗi năm rong 2 lần chính:
- Đầu mùa mưa: Rong mạnh, chỉ để lại 1 cành nhỏ hút nhựa hoặc có thể chặt ngang
ngọn đối với các loại cây có khả năng tái sinh mạnh như muồng đen, keo dậu. Chú ý
không để ngọn dây tiêu trùm lên cây trụ sống đã hãm ngọn.
- Tháng 8: Rong tỉa nhẹ, sau đó để cây tái sinh tạo bóng mát cho vườn tiêu trong mùa
khô.
4.d. Bón phân
- Phân hữu cơ: Được bón hàng năm với liều lượng 30-40m3/ha. Vào đầu mùa mưa,
đào rãnh vành khăn quanh gốc tiêu, mép rãnh cách mép tán tiêu 15-20cm, sâu 5-10cm,
rộng 15-20cm bón phân hữu cơ đã hoai hoàn toàn, bón xong phải lấp đất lại. Khi đào
rãnh bón phân, hạn chế tới mức tối đa làm tổn thương bộ rễ tiêu.
- Phân khoáng: Dùng các loại NPK Đầu Trâu có công thức phù hợp với từng giai đoạn
sinh trưởng của cây tiêu, đặc biệt chú ý tới các loại có vi lượng (TE) rất tốt cho cây

tiêu.
Loại và liều lượng NPK hỗn hợp bón cho tiêu
- Thời kỳ kiến thiết cơ bản chia lượng bón 4-6 lần/năm.
- Lượng bón ở thời kỳ kinh doanh chia bón 4 lần/năm vào các thời kỳ sau thu hoạch
quả, đầu, giữa và cuối mùa mưa.
4.e. Tưới nước và thoát nước
Định lượng nước tưới và chu kỳ tưới nước
Mùa mưa, vườn tiêu phải được đào rãnh khai mương để thoát nước tốt. Vun gốc tiêu,
không cho nước đọng ở gốc.
Theo binhdien.com
4/ Video Kt trồng chăm sóc hồ tiêu
5/ khuyến cáo phòng trừ bệnh chết nhanh
trên cây hồ tiêu
Thứ tư - 02/10/2013 08:37
•
•
•
khuyến cáo phòng trừ bệnh chết nhanh trên cây hồ tiêu
Hiện nay bệnh chết nhanh trên cây tiêu tại huyện Chư Sê đã bộc phát nhiều vì nguyên
nhân là do năm nay mưa nhiều và mưa lớn trong nhiều ngày liên tục, một số vườn tiêu
chưa thực hiện các biện pháp canh tác hợp lý, không đào rãnh thoát nước, tạo bồn sâu,
gặp mưa nhiều, bị ngập úng, làm thối rễ và bị héo chết nhanh.
Hiện nay bệnh chết nhanh trên cây tiêu tại huyện Chư Sê đã bộc phát nhiều vì nguyên
nhân là do năm nay mưa nhiều và mưa lớn trong nhiều ngày liên tục, một số vườn tiêu
chưa thực hiện các biện pháp canh tác hợp lý, không đào rãnh thoát nước, tạo bồn sâu,
gặp mưa nhiều, bị ngập úng, làm thối rễ và bị héo chết nhanh.
Qua nghiên cứu các tài liệu, hướng dẫn của cơ quan chuyên môn và kết hợp thực tế của
các nhà vườn đã xử lý ngăn chặn thành công bệnh chết nhanh trên cây tiêu, Thường trực
Hiệp hội hồ tiêu Chư Sê hướng dẫn việc phòng trừ bệnh chết nhanh trên cây tiêu như sau:


1. Triệu chứng và cách nhận biết
1.1 Nguyên nhân gây bệnh : Do nấm Phytopthora gây ra, đây là loài nấm thủy sinh nên
nó phát triển mạnh vào mùa mưa (nhất là vào thời điểm mưa dầm) do lúc này nhiệt độ
thấp và ẩm độ trong vườn quá cao. Đây là điều kiện lý tưởng để nấm Phytopthora tấn
công và gây hại. Vì vậy bệnh thường gậy hại nặng ở những vườn tiêu bị ngập nước,
không có hệ thống thoát nước
1.2 Triệu chứng gây hại
- Bệnh trên lá: Chủ yếu xuất hiện ở lá non, ban đầu xuất hiện vết chấm đen ở phiến lá,
sáu đó lan dần ra chiếm một phần góc lá hoặc có các vết tròn lan rộng trên mặt lá, vết
bệnh có màu đen bóng.
- Bệnh trên thân: Bệnh xuất hiện ở cành, nhánh, thân của cây tiêu. Ban đầu có chấm đen
nhỏ sau đó lan rộng, phủ đen từng đoạn, cành, nhánh, thân, cành và dần dần phủ kín cả
thân, cành làm chết dây tiêu đó.
- Bệnh trên gốc, rễ:
+ Ở phần gốc: Tại đoạn gốc, sát mặt đất xuất hiện một vệt đen ban đầu nhỏ, sau đó lan
Tiến bộ kỹ thuật và công nghệ giống
Kỹ thuật trồng hồ tiêu trên cây trụ sống
Hồ tiêu được trồng trên nhiều loại trụ khác nhau như trụ gỗ, trụ gạch, trụ bê tông và
các loại cây trụ sống. Thực tế cho thấy trồng tiêu trên cây trụ chết như trụ gỗ hoặc trụ
bằng vật liệu xây dựng trong điều kiện không che bóng có thể đạt được năng suất cao,
nhưng kèm theo đó là sự suy kiệt nhanh chóng do ra hoa quả quá độ và sự bùng phát
của nhiều loại bệnh nguy hiểm làm hủy diệt vườn tiêu. Trồng tiêu trên cây trụ sống là
kiểu canh tác bền vững, tạo nên điều kiện sinh thái phù hợp cho phép kéo dài thời gian
khai thác vườn tiêu, hạn chế được các bệnh nguy hiểm và có thể giảm bớt chi phí đầu
tư ban đầu. Các loại trụ sống phổ biến là vông, keo dậu, lồng mức, muồng đen v.v
Cây trụ sống được trồng bằng cành hoặc bằng hạt.
Để đảm bảo vườn tiêu trồng trên cây trụ sống sinh trưởng tốt, đồng đều, cho năng suất
cao cần chú ý tới các biện pháp kỹ thuật sau:
1. Trồng cây trụ sống
Keo dậu, lồng mức trồng với khoảng cách 2,5mx2,5m (1.600 cây/ha), muồng đen

trồng với khoảng cách 3mx3m (1.100 cây/ha), tốt nhất vào đầu mùa mưa. Khi trồng
bón lót 1 gốc 2kg phân chuồng và 0,2-0,3kg lân Đầu Trâu. Sau khi trồng, cứ 20-30
ngày bón thúc cho cây trụ sống 1 lần với lượng 10-15g Urê + 5g KCl/cây (hoặc 25-
35g NPK 20-20-15+TE Đầu Trâu) cho đến khi trồng mới tiêu vào 2-3 tháng sau đó.
Có thể trồng cây trụ sống 1-2 năm trước khi trồng tiêu, mỗi năm bón thúc phân cho
cây trụ sống từ 2-3 lần. Cần chăm sóc tốt cây trụ sống để cây sinh trưởng tốt đảm bảo
yêu cầu leo bám cho cây tiêu.
2. Trồng cây trụ tạm
Trồng tiêu cùng năm với cây trụ sống bắt buộc phải trồng trụ tạm. Sau khi trồng trụ
sống 2-3 tháng thì trồng tiêu. Do cây trụ sống còn nhỏ, chưa có chỗ cho tiêu leo bám
nên cần trồng cây trụ tạm cùng lúc với trồng tiêu. Cây trụ tạm được trồng cách cây trụ
sống 10-15cm, đường kính 10-15cm, chiều cao tính từ mặt đất hơn 3m, cây trụ tạm
phải tốt để tiêu có thể leo bám trong vòng 2-3 năm trước khi cây trụ sống đủ lớn cho
tiêu leo bám.
3. Trồng tiêu
- Đào hố trồng tiêu: Đào 2 hố 2 bên cây trụ tạm, mỗi hố trồng 1 dây tiêu hay 1 bầu
tiêu. Kích thước mỗi hố 40cmx40cmx50cm, mép hố cách trụ tạm 10-15cm, sao cho
tâm hố (vị trí đặt bầu tiêu) cách cây trụ sống từ 40-50cm. Cũng có thể đào 1 hố với
kích thước 60cmx60cmx50cm để trồng 2 dây hay 2 bầu tiêu vào cùng 1 hố. Mỗi trụ
tiêu được bón lót 10-20kg phân chuồng, 0,2-0,5kg phân lân, 0,2-0,3kg vôi bột, trộn
đều phân với đất mặt và lấp xuống hố. Xử lý đất trong hố trước khi trồng bằng 1 trong
các loại thuốc như Confidor 100SL 0,1%, 0,5 lít/hố hoặc Basudin 10H, 20-30 g/hố.
Việc trộn phân lấp hố và xử lý đất trong hố được thực hiện trước khi trồng tiêu ít nhất
là 15 ngày.
- Che nắng và chắn gió: Do cây trụ sống còn nhỏ, chưa có tác dụng che bóng, cần làm
túp che nắng, chắn gió cẩn thận cho tiêu.
4. Chăm sóc
4.a. Buộc dây tiêu
- Tiêu trồng bằng dây thân: Sau khi trồng 1-2 tháng, mỗi hom thân mọc 1-2 cành tược.
Tược lên đến đâu phải buộc dây đến đó để rễ bám chắc vào trụ tạm, có như vậy thì cây

mới cho ra nhánh ác. Nếu không buộc dây kịp thời tược sẽ ngã ra ngoài, dây ốm yếu
không cho nhánh ác được.
- Tiêu trồng bằng dây lươn: Dây lươn không ra nhánh ác ngay. Tuy vậy vẫn phải
thường xuyên buộc dây vào trụ tạm, không để cho đốt nào không có rễ bám vào trụ
tạm. Khoảng 10 tháng đến 1 năm sau khi trồng, dây bám trên trụ tạm từ 1,2-1,5m thì
bắt đầu ra cành ác. Việc buộc dây nên tiến hành từ 7-10 ngày/lần.
4.b. Tạo hình, nuôi thân
* Đối với tiêu trồng bằng dây thân: Sau 1 năm trồng, các dây tiêu đã vươn bám trên trụ
tạm ở độ cao >1,5m, cắt ngang dây thân, cách mặt đất 25-30cm với mục đích vừa lấy
hom nhân giống vừa tạo khung thân dây tiêu trên trụ.
Từ chỗ cắt mọc lên các dây thân chính. Giữ lại các dây thân khoẻ mạnh, tiếp tục buộc
3-5 dây thân mới phát sinh vào trụ tạm, chỉ buộc 1-2 dây thân vào trụ cây sống (lúc
này trụ sống đã có đường kính 3-4cm và cao 3-3,5m), vặt bỏ các mầm dây thân còn
lại. Không nên để quá nhiều dây thân bám vào trụ sống khi cây trụ còn nhỏ sẽ làm hạn
chế sinh trưởng của cây trụ sống.
Khi cây trụ sống đã lớn, buộc cố định cây trụ tạm vào cây trụ sống, chuyển dần dây
tiêu trên trụ tạm qua trụ sống. Hãm ngọn cây trụ sống ở độ cao 5m để tiện cho việc thu
hoạch tiêu.
* Đối với tiêu trồng bằng cành lươn: Áp dụng biện pháp đôn dây tiêu vào năm thứ 2
(sau trồng 12-13 tháng): Sau khi tiêu leo lên được 1-1,2 m và các dây bám trên trụ bắt
đầu cho 2-4 nhánh ác ở ngọn thì đôn dây xuống. Nhẹ nhàng gỡ dây xuống, tránh làm
tổn hại, xây sát, gãy dập dây tiêu. Khoanh tròn dưới gốc phần dây không mang nhánh
ác sau khi đã cắt hết lá, chừa đoạn ngọn có mang nhánh ác. Sau đó lấp nhẹ đất, hay chỉ
dằn vài cục đất để giữ cho khoanh dây nằm im. Không nên lấp luôn một lớp đất dày vì
các khoanh dây có thể bị chết. Sau khi rễ nhú ra từ các khoanh dây được đôn xuống
nên vun gốc bón phân cho tiêu.
Chú ý giữ lại đủ số dây thân cần thiết cho bộ khung chính, loại bỏ các dây thân yếu,
thừa. Một số dây thân sau khi đôn được buộc vào trụ tạm và 1-2 dây khác được buộc
vào trụ sống tương tự như khi tạo hình tiêu trồng bằng dây thân.
Trong quá trình chăm sóc vườn tiêu chú ý cắt tỉa các loại cành sau:

* Tỉa bỏ tất cả các dây thân, cành ác mọc phía dưới gốc tiêu. Cành lá của cành ác cách
mặt đất 10-15cm. Dây lươn cũng được tỉa bỏ trừ mục đích để lại nhân giống.
* Tỉa bỏ các dây thân mọc ngoài bộ tán tiêu, các dây thân mọc quá dài ở đỉnh trụ. Đối
với tiêu trồng trên trụ sống, hãm ngọn dây tiêu ở độ cao 5m, không để ngọn dây tiêu
trùm lên ngọn cây trụ sống đã hãm ngọn.
4.c. Rong tỉa cây trụ sống
Mỗi năm rong 2 lần chính:
- Đầu mùa mưa: Rong mạnh, chỉ để lại 1 cành nhỏ hút nhựa hoặc có thể chặt ngang
ngọn đối với các loại cây có khả năng tái sinh mạnh như muồng đen, keo dậu. Chú ý
không để ngọn dây tiêu trùm lên cây trụ sống đã hãm ngọn.
- Tháng 8: Rong tỉa nhẹ, sau đó để cây tái sinh tạo bóng mát cho vườn tiêu trong mùa
khô.
4.d. Bón phân
- Phân hữu cơ: Được bón hàng năm với liều lượng 30-40m3/ha. Vào đầu mùa mưa,
đào rãnh vành khăn quanh gốc tiêu, mép rãnh cách mép tán tiêu 15-20cm, sâu 5-10cm,
rộng 15-20cm bón phân hữu cơ đã hoai hoàn toàn, bón xong phải lấp đất lại. Khi đào
rãnh bón phân, hạn chế tới mức tối đa làm tổn thương bộ rễ tiêu.
- Phân khoáng: Dùng các loại NPK Đầu Trâu có công thức phù hợp với từng giai đoạn
sinh trưởng của cây tiêu, đặc biệt chú ý tới các loại có vi lượng (TE) rất tốt cho cây
tiêu.
Loại và liều lượng NPK hỗn hợp bón cho tiêu
- Thời kỳ kiến thiết cơ bản chia lượng bón 4-6 lần/năm.
- Lượng bón ở thời kỳ kinh doanh chia bón 4 lần/năm vào các thời kỳ sau thu hoạch
quả, đầu, giữa và cuối mùa mưa.
4.e. Tưới nước và thoát nước
Định lượng nước tưới và chu kỳ tưới nước
Mùa mưa, vườn tiêu phải được đào rãnh khai mương để thoát nước tốt. Vun gốc tiêu,
không cho nước đọng ở gốc.
Theo binhdien.com
dần lớn ra và dần dần lan xuống gốc tiêu, nấm ăn sâu vào thân, gốc tiêu làm thối ngang

gốc tiêu gây chết cả cây tiêu.
+ Ở phần rễ:
- Sự xâm nhiễm của bệnh qua rễ tơ đến rễ chính sẽ làm thối phần thân ngầm gần mặt
đất làm thối đen toàn bộ gốc rễ, tiêu chết cả cây trong thời gian rất nhanh. Trường hợp
này cây chết héo, lá vẫn còn xanh.
- Sự xâm nhiễm thân ngầm qua rễ nằm sâu hơn 60cm của nấm bệnh làm rễ thối đen,
mềm nhũn, mạch dẫn bên trong thân biến màu từ trắng sang nâu đen, chạy dọc theo thân
gây ra triệu chứng vàng lá, rụng đốt phần thân non, giảm sức sinh trưởng của cây, cây
chết sau 1 – 2 năm hoặc vào mùa khô năm sau khi hệ rễ bị hủy hoại

2. Biện pháp canh tác để xử lý gấp
- Xử lý, đào mương thoát nước dọc theo vườn cách 1 hàng tiêu, đào 1 hàng, đáy mương
sâu hơn đáy bồn 20cm rạch hàng từ đáy bồn ra mương để thoát hết nước trong đáy bồn
tiêu ra mương. Những vườn tiêu có độ dốc thì đào 1 mương ngang ở trên đầu vườn, cuối
vườn cũng đào 1 mương ngang để tập trung dòng chảy về nơi vô hại.
- Những vườn bằng phẵng không có độ dốc vẫn đào mương dọc cách hàng như trên và
rạch hàng từ đáy bồn ra mương để thoát hết nước trong đáy bồn tiêu ra mương. Những
vườn có bồn quá sâu trên 20 cm thì nên lấp bớt lại.

3. Thuốc và cách phòng trị:
- Những vườn chưa bị bệnh: Phun và tưới gốc 2 lần cách nhau từ 7-10 ngày bằng 2 loại
thuốc có hoạt chất khác nhau, như lần đầu dung Aliette thì lần sau dung Eddy, vv…
- Những vườn đã có tiêu bị bệnh chết nhanh: Phun và tưới gốc 3-4 lần cách nhau từ 5-7
ngày bằng các loại thuốc có hoạt chất khác nhau, ví dụ lần 1 dùng Aliette thì lần 2 dùng
Alphamil lần 3 dùng Treppach-Bul vv
- Pha thuốc theo hướng dẫn trên bao bì của từng loại thuốc.
- Chỉ mua và sử dụng những loại thuốc có ghi rõ đặc trị bệnh chết nhanh cho nhiều loại
cây trong đó có cây tiêu như: Aliette; Eddy; Alphamil; Treppach-Bul; Mexyz; Alpine,
Cách phun:
- Nếu dùng máy bơm: Phun thuốc thành tia đủ mạnh để tưới ướt đẫm thân, cành, ngọn và

xung quanh gốc.
- Nếu dùng bình bơm tay: Điều chỉnh béc phun hơi lớn và phun mạnh vào thân, cành,
ngọn và xung quanh gốc.
- Về phần xử lý vết bệnh tại gốc thân chính: Hòa tan thuốc đậm đặc theo tỉ lệ 20% ( 1
thuốc 5 nước) dùng cọ quét sơn hoặc bàn chải đánh răng quét bớt đi lớp nấm màu đen
đang bám vào gốc, sau đó quét thuốc vào, 3 – 4 ngày sau quét tiếp bằng loại thuốc khác.
- Về phần xử lý rễ ở dưới đất: Nên dùng cần sục chuyên dụng để sục thuốc xuống đất
nhằm đưa thuốc tới trực tiếp rễ tiêu để đảm bảo đủ lượng thuốc tiếp xúc trực tiếp với rễ
tiêu, mỗi gốc xử lý bằng 3 – 4 lít thuốc đã pha.
- Những gốc tiêu đã bị bệnh chết nhanh cũng nên xử lý 1 đến 2 lần thuốc như trên để
diệt nguồn lây bệnh.

4. Các chủ vườn cần tư vấn kỹ thuật và các việc khác liên quan đến sản xuất chăm sóc
hồ tiêu xin liên hệ số ĐT: 0914.150.570 hoặc 01682 979 285
Tiến bộ kỹ thuật và công nghệ giống
Kỹ thuật trồng hồ tiêu trên cây trụ sống
Hồ tiêu được trồng trên nhiều loại trụ khác nhau như trụ gỗ, trụ gạch, trụ bê tông và
các loại cây trụ sống. Thực tế cho thấy trồng tiêu trên cây trụ chết như trụ gỗ hoặc trụ
bằng vật liệu xây dựng trong điều kiện không che bóng có thể đạt được năng suất cao,
nhưng kèm theo đó là sự suy kiệt nhanh chóng do ra hoa quả quá độ và sự bùng phát
của nhiều loại bệnh nguy hiểm làm hủy diệt vườn tiêu. Trồng tiêu trên cây trụ sống là
kiểu canh tác bền vững, tạo nên điều kiện sinh thái phù hợp cho phép kéo dài thời gian
khai thác vườn tiêu, hạn chế được các bệnh nguy hiểm và có thể giảm bớt chi phí đầu
tư ban đầu. Các loại trụ sống phổ biến là vông, keo dậu, lồng mức, muồng đen v.v
Cây trụ sống được trồng bằng cành hoặc bằng hạt.
Để đảm bảo vườn tiêu trồng trên cây trụ sống sinh trưởng tốt, đồng đều, cho năng suất
cao cần chú ý tới các biện pháp kỹ thuật sau:
1. Trồng cây trụ sống
Keo dậu, lồng mức trồng với khoảng cách 2,5mx2,5m (1.600 cây/ha), muồng đen
trồng với khoảng cách 3mx3m (1.100 cây/ha), tốt nhất vào đầu mùa mưa. Khi trồng

bón lót 1 gốc 2kg phân chuồng và 0,2-0,3kg lân Đầu Trâu. Sau khi trồng, cứ 20-30
ngày bón thúc cho cây trụ sống 1 lần với lượng 10-15g Urê + 5g KCl/cây (hoặc 25-
35g NPK 20-20-15+TE Đầu Trâu) cho đến khi trồng mới tiêu vào 2-3 tháng sau đó.
Có thể trồng cây trụ sống 1-2 năm trước khi trồng tiêu, mỗi năm bón thúc phân cho
cây trụ sống từ 2-3 lần. Cần chăm sóc tốt cây trụ sống để cây sinh trưởng tốt đảm bảo
yêu cầu leo bám cho cây tiêu.
2. Trồng cây trụ tạm
Trồng tiêu cùng năm với cây trụ sống bắt buộc phải trồng trụ tạm. Sau khi trồng trụ
sống 2-3 tháng thì trồng tiêu. Do cây trụ sống còn nhỏ, chưa có chỗ cho tiêu leo bám
nên cần trồng cây trụ tạm cùng lúc với trồng tiêu. Cây trụ tạm được trồng cách cây trụ
sống 10-15cm, đường kính 10-15cm, chiều cao tính từ mặt đất hơn 3m, cây trụ tạm
phải tốt để tiêu có thể leo bám trong vòng 2-3 năm trước khi cây trụ sống đủ lớn cho
tiêu leo bám.
3. Trồng tiêu
- Đào hố trồng tiêu: Đào 2 hố 2 bên cây trụ tạm, mỗi hố trồng 1 dây tiêu hay 1 bầu
tiêu. Kích thước mỗi hố 40cmx40cmx50cm, mép hố cách trụ tạm 10-15cm, sao cho
tâm hố (vị trí đặt bầu tiêu) cách cây trụ sống từ 40-50cm. Cũng có thể đào 1 hố với
kích thước 60cmx60cmx50cm để trồng 2 dây hay 2 bầu tiêu vào cùng 1 hố. Mỗi trụ
tiêu được bón lót 10-20kg phân chuồng, 0,2-0,5kg phân lân, 0,2-0,3kg vôi bột, trộn
đều phân với đất mặt và lấp xuống hố. Xử lý đất trong hố trước khi trồng bằng 1 trong
các loại thuốc như Confidor 100SL 0,1%, 0,5 lít/hố hoặc Basudin 10H, 20-30 g/hố.
Việc trộn phân lấp hố và xử lý đất trong hố được thực hiện trước khi trồng tiêu ít nhất
là 15 ngày.
- Che nắng và chắn gió: Do cây trụ sống còn nhỏ, chưa có tác dụng che bóng, cần làm
túp che nắng, chắn gió cẩn thận cho tiêu.
4. Chăm sóc
4.a. Buộc dây tiêu
- Tiêu trồng bằng dây thân: Sau khi trồng 1-2 tháng, mỗi hom thân mọc 1-2 cành tược.
Tược lên đến đâu phải buộc dây đến đó để rễ bám chắc vào trụ tạm, có như vậy thì cây
mới cho ra nhánh ác. Nếu không buộc dây kịp thời tược sẽ ngã ra ngoài, dây ốm yếu

không cho nhánh ác được.
- Tiêu trồng bằng dây lươn: Dây lươn không ra nhánh ác ngay. Tuy vậy vẫn phải
thường xuyên buộc dây vào trụ tạm, không để cho đốt nào không có rễ bám vào trụ
tạm. Khoảng 10 tháng đến 1 năm sau khi trồng, dây bám trên trụ tạm từ 1,2-1,5m thì
bắt đầu ra cành ác. Việc buộc dây nên tiến hành từ 7-10 ngày/lần.
4.b. Tạo hình, nuôi thân
* Đối với tiêu trồng bằng dây thân: Sau 1 năm trồng, các dây tiêu đã vươn bám trên trụ
tạm ở độ cao >1,5m, cắt ngang dây thân, cách mặt đất 25-30cm với mục đích vừa lấy
hom nhân giống vừa tạo khung thân dây tiêu trên trụ.
Từ chỗ cắt mọc lên các dây thân chính. Giữ lại các dây thân khoẻ mạnh, tiếp tục buộc
3-5 dây thân mới phát sinh vào trụ tạm, chỉ buộc 1-2 dây thân vào trụ cây sống (lúc
này trụ sống đã có đường kính 3-4cm và cao 3-3,5m), vặt bỏ các mầm dây thân còn
lại. Không nên để quá nhiều dây thân bám vào trụ sống khi cây trụ còn nhỏ sẽ làm hạn
chế sinh trưởng của cây trụ sống.
Khi cây trụ sống đã lớn, buộc cố định cây trụ tạm vào cây trụ sống, chuyển dần dây
tiêu trên trụ tạm qua trụ sống. Hãm ngọn cây trụ sống ở độ cao 5m để tiện cho việc thu
hoạch tiêu.
* Đối với tiêu trồng bằng cành lươn: Áp dụng biện pháp đôn dây tiêu vào năm thứ 2
(sau trồng 12-13 tháng): Sau khi tiêu leo lên được 1-1,2 m và các dây bám trên trụ bắt
đầu cho 2-4 nhánh ác ở ngọn thì đôn dây xuống. Nhẹ nhàng gỡ dây xuống, tránh làm
tổn hại, xây sát, gãy dập dây tiêu. Khoanh tròn dưới gốc phần dây không mang nhánh
ác sau khi đã cắt hết lá, chừa đoạn ngọn có mang nhánh ác. Sau đó lấp nhẹ đất, hay chỉ
dằn vài cục đất để giữ cho khoanh dây nằm im. Không nên lấp luôn một lớp đất dày vì
các khoanh dây có thể bị chết. Sau khi rễ nhú ra từ các khoanh dây được đôn xuống
nên vun gốc bón phân cho tiêu.
Chú ý giữ lại đủ số dây thân cần thiết cho bộ khung chính, loại bỏ các dây thân yếu,
thừa. Một số dây thân sau khi đôn được buộc vào trụ tạm và 1-2 dây khác được buộc
vào trụ sống tương tự như khi tạo hình tiêu trồng bằng dây thân.
Trong quá trình chăm sóc vườn tiêu chú ý cắt tỉa các loại cành sau:
* Tỉa bỏ tất cả các dây thân, cành ác mọc phía dưới gốc tiêu. Cành lá của cành ác cách

mặt đất 10-15cm. Dây lươn cũng được tỉa bỏ trừ mục đích để lại nhân giống.
* Tỉa bỏ các dây thân mọc ngoài bộ tán tiêu, các dây thân mọc quá dài ở đỉnh trụ. Đối
với tiêu trồng trên trụ sống, hãm ngọn dây tiêu ở độ cao 5m, không để ngọn dây tiêu
trùm lên ngọn cây trụ sống đã hãm ngọn.
4.c. Rong tỉa cây trụ sống
Mỗi năm rong 2 lần chính:
- Đầu mùa mưa: Rong mạnh, chỉ để lại 1 cành nhỏ hút nhựa hoặc có thể chặt ngang
ngọn đối với các loại cây có khả năng tái sinh mạnh như muồng đen, keo dậu. Chú ý
không để ngọn dây tiêu trùm lên cây trụ sống đã hãm ngọn.
- Tháng 8: Rong tỉa nhẹ, sau đó để cây tái sinh tạo bóng mát cho vườn tiêu trong mùa
khô.
4.d. Bón phân
- Phân hữu cơ: Được bón hàng năm với liều lượng 30-40m3/ha. Vào đầu mùa mưa,
đào rãnh vành khăn quanh gốc tiêu, mép rãnh cách mép tán tiêu 15-20cm, sâu 5-10cm,
rộng 15-20cm bón phân hữu cơ đã hoai hoàn toàn, bón xong phải lấp đất lại. Khi đào
rãnh bón phân, hạn chế tới mức tối đa làm tổn thương bộ rễ tiêu.
- Phân khoáng: Dùng các loại NPK Đầu Trâu có công thức phù hợp với từng giai đoạn
sinh trưởng của cây tiêu, đặc biệt chú ý tới các loại có vi lượng (TE) rất tốt cho cây
tiêu.
Loại và liều lượng NPK hỗn hợp bón cho tiêu
- Thời kỳ kiến thiết cơ bản chia lượng bón 4-6 lần/năm.
- Lượng bón ở thời kỳ kinh doanh chia bón 4 lần/năm vào các thời kỳ sau thu hoạch
quả, đầu, giữa và cuối mùa mưa.
4.e. Tưới nước và thoát nước
Định lượng nước tưới và chu kỳ tưới nước
Mùa mưa, vườn tiêu phải được đào rãnh khai mương để thoát nước tốt. Vun gốc tiêu,
không cho nước đọng ở gốc.
Theo binhdien.com
Tác giả bài viết: Hiệp Hội Hồ Tiêu Chư Sê
6/

Hồ tiêu, cây kinh tế, cây thuốc

Hồ tiêu có nguồn gốc tại các vùng Tây Nam Ấn Độ Thời Trung cổ, Hồ
tiêu là gia vị quý hiếm do người Veniz độc quyền buôn bán. Năm 1498
người Bồ Đào Nha tìm ra đường thuỷ tới Ấn Độ và giành độc quyền
buôn bán Hồ tiêu cho đến thế kỷ 17. Sau đó, Hồ tiêu mới được trồng ở
nhiều nước Viễn đông trong đó có Việt Nam.
Cây Hồ tiêu là cây gia vị, sống nhiều năm, hạt có vị cay, thơm; là cây dây leo
thân dài, bám vào các cây, vật khác bằng rễ. Môi trường sinh trưởng tự nhiên là
rừng xích đạo, nóng ẩm quanh năm, cây ưa lặng gió, che bóng, thích hợp với
đất pha cát, tơi xốp, sâu, dốc thoải nhiều màu, thoát nước nhanh, lượng mưa
thích hợp là 2500 - 3000mm/năm.

Cây, vật để Hồ tiêu bám vào gọi là cây choái (trụ, nọc tiêu). Choái có hai loại:
Choái sống và choái chết. Choái sống thường là cây vừa để Tiêu leo bám vừa
tạo bóng mát cho Tiêu như: Cây Mít; cây Vông; cây Mức; cây Keo giậu, cây
Muồng đen, cây Cao su… Choái chết thường bằng các cây gỗ hoặc bằng cột
bêtông. Tiêu có 2 loại nhánh: Nhánh mang quả và nhánh dinh dưỡng. Quả tiêu
nhỏ, mỗi chùm có 20 - 30 quả. Quả non màu xanh, quả già màu đỏ, khi chín màu
vàng.

Có 2 loại Hạt tiêu: Tiêu đen và Tiêu trắng (Tiêu sọ). Muốn có Tiêu đen phải hái
quả lúc chưa chín, đem phi khô, vỏ nhăn nheo, có màu đen. Muốn có Tiêu sọ
phải hái lúc quả thật chín, loại bỏ vỏ ngoài, chỉ giữ phần hạt, đem phơi nắng sẽ
có hạt trắng ngà, xám. Tiêu sọ ít thơm hơn Tiêu đen nhưng cay nồng hơn.

Hồ tiêu được trồng ở nước ta từ lâu, chủ yếu ở các tỉnh miền Nam, nhiều nhất là
ở Phú Quốc, Kiên Giang, Bà Rịa - Vũng Tàu, Quảng Trị và còn được trồng ra tới
Nghệ An, Hà Tĩnh nhưng diện tích ít hơn. Trong những năm qua, nghề trồng Hồ
tiêu đã có những bước nhảy vọt, lượng Tiêu sản xuất và xuất khẩu mỗi năm

tăng 20 - 30%. Năm 2001 Việt Nam xuất khẩu được 55.000 tấn Tiêu, năm 2002
đạt gần 70.000 tấn, đưa Việt Nam trở thành nước đứng thứ 2 về diện tích trồng
Cây Hồ tiêu
(sau Ấn Độ) và là nước đứng đầu thế giới về sản xuất và xuất khẩu Tiêu đen với
các chủng loại nổi tiếng trong và ngoài nước như: Tiêu Phú Quốc, Tiêu Cù và
Tiêu Hồ Xá (Quảng Trị), Tiêu Tiên Sơn (Gia Lai), Tiêu Đất đỏ (Bà Rịa), Tiêu Di
Linh (Lâm Đồng)… Các loại Tiêu này được xuất khẩu sang nhiều nước và được
đánh giá cao vì có độ thơm và vị cay nồng đặc trưng.

Trong Hạt tiêu có hai ancaloit (Piperin và Chavixin), tinh dầu, chất béo, tinh bột,
xenluloza, muối khoáng. Chavixin là một chất lỏng sền sệt, có vị cay hắc làm cho
tiêu có vị cay nóng. Chavixin tập trung ở vỏ ngoài nên Tiêu sọ ít hắc hơn Tiêu
đen. Piperin không mùi, không màu, dùng nhiều sẽ độc. Piperin làm tăng huyết
áp, làm tê liệt hô hấp và dây thần kinh. Tiêu có tác dụng sát trùng, diệt ký sinh
trùng, xua đuổi sâu bọ nên Tiêu còn dùng để bảo vệ đồ len khỏi bị nhậy cắn.

Ngoài tác dụng làm gia vị, Tiêu còn dùng làm thuốc kích thích tiêu hoá, chữa đau
bụng, đau răng.

Theo Đông y, Tiêu vị cay, tính nóng, làm ấm bụng, hạ khí, tiêu đờm, chống cảm
lạnh, chữa đau bụng do lạnh, nôn mửa, ỉa chảy, hen suyễn khó thở, đờm tắc.
Tiêu dùng ít thì tăng tiêu hoá, dùng nhiều thì kích thích niêm mạc dạ dày, dẫn tới
xung huyết, gây viêm, đại tiểu tiện ra máu.

Một số bài thuốc dùng Hồ tiêu chữa bệnh

Ăn vào thổ ra: Hồ tiêu ngâm giấm, phải tẩm 7 lần. Tán thành bột luyện hồ và
rượu, vo viên bằng hạt Ngô. Mỗi lần dùng 8 - 10 viên với nước, ngày 2 lần.
Hoặc: Hồ tiêu 20g, Ối khương 30g, sắc đặc, uống nóng, 2 lần trong ngày.


Đau bụng do lạnh, mùa hè hoắc loạn: Tiêu 4g, sao vàng, tán mịn, uống với
nước, ngày 2 lần. Hoặc Hồ tiêu tán bột, nhào với cơm nhão, vo viên bằng hạt
Ngô, mỗi lần uống 8 - 10 viên với nước cơm, ngày 2 lần.

Thổ tả vì hàn lạnh: Tiêu chảy mửa dữ dội, chân tay giá lạnh, ngực tức, rêu lưỡi
trắng nhờn. Hồ tiêu giã nhỏ 40g, Chè hương cũ 40g, Riềng tươi giã nhỏ 40g.
Ngâm vào 1 lít rượu tốt trong 5 - 10 ngày. Người lớn mỗi lần uống 1 thìa cà phê,
trẻ em giảm liều lượng. Cách 1 giờ uống 1 lần.

Phong độc phát ra ở bàn tay, bàn chân lở ngứa: Hồ tiêu, muối ăn lượng bằng
nhau, tán mịn, trộn giấm, bôi vào chỗ lở ngứa sau khi đã rửa sạch.

Đau tim, người mệt, hồi hộp: Tiêu sọ 2g, Đậu xanh 20g. Tán mịn, trộn đều, ngày
dùng 4 - 6g, chia 2 lần.
Chứng bướu cổ: Lá Hồ tiêu giã nát với ít muối, đắp vào. Kết hợp uống nước lá
Kim ngân nấu thay chè.
Răng đau nhức: Tiêu sọ, Gừng khô, lượng bằng nhau, sao khô, tán mịn, xỉa vào
răng.

Tiêu chảy, ăn vào nôn ra: Hồ tiêu, Bán hạ chế, hai vị bằng nhau, tán nhỏ. Dùng
nước Gừng chiêu thuốc, viên bằng hạt đậu. Ngày uống 15 - 20 viên.
Hồ tiêu là cây quý của nước ta. Tiêu không những được dùng làm gia vị, là
nguồn hàng xuất khẩu mà còn dùng làm thuốc trị bệnh. Chúng ta nên nghiên
cứu để phát triển cây Tiêu theo nhu cầu của thị trường. Không nên dùng Tiêu
quá nhiều sẽ gây ngộ độc.
Trịnh Thường Mại_CTQ số 22
7/
Sản xuất, kinh doanh Hồ tiêu bền vững
Ngày 17/06/2013
Ngày 4/6/2013 tại thành phố Buôn Mê thuật, Công ty Simexco Daklak tổ chức hội thảo

và đón nhận chứng chỉ “Phát triển Hồ tiêu bền vững” từ Tổ chức phát triển Hà Lan
(SNV). Chứng chỉ là kết quả thực hiện dự án “ Phát triển chuỗi cung ứng tiêu bền vững”
cho 500 hộ /500 ha tiêu xen cà phê tại xã Eatan huyện Krôngpak và xã Quảng Tiến huyện
Cư M’gar do Tổ chức sáng kiến thương mại bền vũng (IDH), Công ty thu mua bao tiêu
sản phẩm (Euroma) Hà Lan, cùng với đối tác địa phương là Công ty Simexco Daklak hỗ
trợ thực hiện. Đây là mô hình phát triển và chuỗi cung ứng tiêu bền vững đầu tiên của
tỉnh Đăk Lăk và cũng là dự án phát triển sản xuất tiêu bền vững đầu tiên trong nước.
( xem trong Peppervietnam.com)
Hội thảo đã đề cập những khó khăn thách thức về sản xuất hồ tiêu bền vững: Trong thập
kỷ qua, Việt Nam luôn dẫn đầu thế giới về sản lượng và số lượng xuất khẩu hồ tiêu. Diện
tích cây hồ tiêu ở Việt Nam đã tăng lên 58.000 ha vào năm 2012 ( quy hoạch chỉ 50.000
ha/ đến 2020), sản lượng hàng năm bình quân 100.000 tấn, kim ngạch xuất khẩu trong
giai đoạn giá cao hai năm qua đạt xấp xỉ 800 triệu USD/năm. Tuy nhiên, từ nhiều năm
qua vấn đề thiếu bền bững trong sản xuất và kinh doanh hồ tiêu đã được nhận diện và
cảnh báo.
Vấn đề môi trường:
Sử dụng phân hóa học và thuốc phòng trị sâu bệnh là vấn đề quan trọng liên quan tính
bền vững trong sản xuất hồ tiêu, nhất là lạm dụng do bị kích thích bởi giá tiêu cao, khai
thác mạnh khả năng cho năng xuất, sản lượng của vườn cây.
Biến đổi khí hậu làm cho mưa nhiều và tập trung trong mùa mưa càng làm cho vấn đề sâu
bệnh trở nên trầm trọng hơn, nhất là những vườn cây lớn tuổi, gia tăng nguy cơ lạm dụng
hóa chất phòng trị sâu bệnh. Biến đổi khí hậu làm cho mùa khô đến sớm, lượng mưa mùa
khô hầu như không đáng kể, mực nước ngầm xuống thấp và nhanh, nguồn nước mặt ao
hồ sớm cạn kiệt, áp lực sử dụng nước cho sinh hoạt, tưới cho cây trồng nông nghiệp trong
mùa khô ngày càng gia tăng; Do đó thiếu nước tưới trở thành mối đe dọa ngày càng lớn ở
hầu hết các vùng trồng tiêu.
Thiếu cây che bóng, sử dụng nhiều phân hóa học, ít chú ý tăng cường sử dụng phân hữu
cơ, cây họ đậu che phủ đất là những yếu tố làm cho môi trường đất nhanh chóng thoái
hóa, mất cân bằng dinh dưỡng, quần thể hệ sinh vật có lợi trong đất suy giảm. Độc canh
cây hồ ttiêu còn làm giảm đa dạng sinh học.

Vấn đề xã hội:
Tại hầu hết các vùng trồng tiêu của Việt Nam, nhìn chung những vấn đề xã hội như mất
an toàn lao động, lao động trẻ em, lao động cưỡng bức, điều kiện làm việc ô nhiễm,
không phải là những vấn đề cần nhiều quan tâm. Trong chuỗi giá trị, người nông dân
luôn ở thế bất lợi. Giá cả và phân hạng chất lượng, phụ thuộc vào người mua gom trung
gian , người nông dân cá thể thiếu thông tin giá cả, chất lượng. Thiếu tổ chức nông dân
được tổ chức chật chẽ , đủ mạnh để tăng khả năng thương lượng trong thương mại hoặc
có thể tiếp cận trực tiếp với các nhà xuất khẩu.
Vấn đề về kinh tế, tài chính:
Mặc dù trong thời điểm giá cao, sản xuất hồ tiêu mang lại lợi nhuận khá, nhưng rủi ro về
giá luôn có thể xảy ra do biến động cung cầu hoặc yếu tố đầu cơ. Cần phải áp dụng một
số công cụ phòng ngừa rủi ro cho nông dân cũng như những tác nhân khác trong chuỗi
giá trị.
Khả năng tiếp cận tín dụng của người nông dân và lãi suất cũng là vấn đề rất đáng quan
tâm. Sản xuất hồ tiêu cần đầu tư lớn trong giai đoạn kiến thiết cơ bản cũng như thời kỳ
kinh doanh, hoặc tái đầu tư cho vườn cây bị thiệt hại do thiên tai, dịch bệnh, trồng lại
những vườn già cỗi. Khả năng tài chính tốt giúp cho nông dân có thể tự điều tiết việc tiến
độ, thời gian bán sản phẩm có lợi nhất.
Và một số vấn đề khác:
Ngoài những vấn đề trên, ngành công nghiệp hồ tiêu còn đang gặp phải những vấn đề về
nguồn gốc xuất xứ, chất lượng cây giống; Một số vườn lớn tuổi hết hiệu quả kinh tế cần
tái canh; Giá cả vật tư đầu vào và giá thuê công nhân luôn có xu thế tăng; Chất lượng và
vệ sinh an toàn thực phẩm thấp. Diện tích trồng tăng không thể kiểm soát, vượt quy
hoạch cũng là những yếu tố tiêu cực rất đáng báo động. Giá bán sản phẩm hồ tiêu Việt
nam luôn thấp hơn nhiều so với các quốc gia khác.
Trong vài năm gần đây nhu cầu thế giới về sản phẩm gia vị bền vững có chứng nhận gia
tăng, Việc kiểm tra chất lượng sản phẩm, những rào cản khắt khe từ các nước nhập khẩu,
giá cả, thị trường cạnh tranh quyết liệt, nhu cầu cải thiện những điều kiện kinh tế, xã hội,
môi trường trong khu vực sản xuất Xu thế này đòi hỏi người sản xuất và các doanh
nghiệp trong nước sớm tiếp cận, một mặt để nhanh chóng đáp ứng nhu cầu thị trường thế

giới, mặt khác góp phần gia tăng tính bền vững của sản xuất và kinh doanh trong bối
cảnh hội nhập kinh tế, thương mại quốc tế.
Giải pháp:
Các vấn đề trên cần phải có những giải pháp toàn diện để tăng tính bền vững trong sản
xuất cũng như kinh doanh. Mặc dù trong cộng đồng sản xuất, kinh doanh hồ tiêu quốc gia
đã nhiều nỗ lực tiến hành, nhưng thiếu sự tham gia đồng bộ của những tác nhân trong
chuỗi liên kết.

Sáng kiến gia vị bền vững (SSI) do 4 tác nhân hàng đầu thị trường gia vị Hà Lan
( Euroma, Intertaste, Verstegen và Uinispices ) sáng lập là một trong những nỗ lực mới
đây của ngành gia vị thế giới, với mục tiêu: (1) Giảm sử dụng thuốc trừ sâu và các hóa
chất nông nghiệp, bảo vệ đa dạng sinh học.(2) Tăng năng xuất chất lượng, qua đó cải
thiện đời sống nông dân. (3) Tập huấn nông dân về các yêu cầu phù hợp với an toàn thực
phẩm; Nhằm hướng gia vị thông thường - đại trà sang bền vững hơn, qua đó bảo đảm
nguồn cung trong tương lai và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế ở các nước sản xuất.
Rồi đây ngành hồ tiêu Việt Nam không còn quá xa lạ với những khái niệm, những tiêu
chí và hoạt động thực tiễn của sản xuất, kinh doanh hồ tiêu bền vững. Sự thành công của
phát triển sản xuất và cung ứng hồ tiêu bền vững tùy thuộc phần lớn vào những lợi ích
thiết thực mà sản xuất bền vững mang lại, trong đó lợi ích kinh tế và đời sống của người
nông dân sản xuất nhỏ được thực sự chú trọng. Việc tự nguyện hợp tác liên kết nông dân
với doanh nghiếp trong sản xuất, xuất khẩu hồ tiêu bền vững sẽ thuận hơn rất nhiều khi
có sự trợ giúp của các nhà tài trợ trong và ngoài nước và của nhà nước.

VPA tổng hợp