Tranh Tết khắc gỗ dân gian Trung Hoa doc
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (287.29 KB, 6 trang )
Tranh Tết khắc gỗ dân gian Trung
Hoa
Tranh Tết, nói theo nghĩa chữ, là tranh trang trí dùng trong dịp Tết. Thời xưa, mỗi khi Tết
đến, một năm mới sắp đến, mọi nhà đều quét dọn nhà cửa sạch sẽ, người ta dán tranh Tết
mới toanh vào phòng khách, phòng ngủ, dán trên cửa, bên cửa sổ, dán trên khám thờ ông
Táo, trong sân… nhằm tạo không khí năm mới vui vẻ phấn khởi, lại qua đó cầu trời đất
phù hộ ban cho phúc lộc, tiêu trừ mọi tai họa bất hạnh.
Chung Quỳ xua đuổi tà ma
Sách cổ chép rằng vào thời xa xưa có hai anh em tên Thần Đồ, Uất Lũy chuyên môn
giám sát bọn ma quỷ, phát hiện có quỷ gây hại bèn trói lại đem cho hổ ăn thịt. Thế là
Hoàng Đế vẽ tranh Thần Đồ, Uất Lũy vào trước cửa nhà để phòng trừ ma quỷ. Câu
chuyện thần thoại này là cái cớ sinh ra tranh “thần giữ cửa” sau này. Nghe nói hoàng đế
đời Đường lệnh cho Ngô Đạo Tự vẽ tranh Chung Quỳ, rồi khắc bản in ra thưởng cho đại
thần dán cửa tránh ma quỷ. Thời Tống xuất hiện kỹ thuật khắc bản, cung cấp điều kiện kỹ
thuật chế tác tranh Tết khắc gỗ, thúc đẩy tranh Tết không ngừng phát triển. Cùng với sự
lưu truyền rộng rãi của tranh Tết, nội dung và công dụng của nó không ngừng phong phú.
Đến đời Thanh, tranh Tết phát triển đến đỉnh cao. Từ ban đầu làm bùa trừ tà đuổi quỷ,
dần dần tăng thêm loại đề tài cát tường như ý, đông con trường thọ, em bé… qua đó cũng
có chức năng biểu đạt ý nguyện tốt đẹp, và làm đẹp thêm môi trường sống trong năm
mới. Đồng thời tranh Tết cũng biểu đạt nội dung cuộc sống hiện thực của bản thân người
nông dân và những truyền thuyết, câu chuyện dân gian, làm cho tranh Tết có cuộc sống
văn hóa phong phú, có tác dụng truyền bá kiến thức.
Tranh Tết dân gian cơ bản là nghệ thuật của bản thân người nông dân. Hình tượng trong
tranh chất phác, tự nhiên, đơn thuần súc tích, nói thẳng những nguyện vọng chủ quan
chân chất của nông dân. Nhiều bức tranh Tết có tính tình tiết, có tính trang trí, thú vị,
màu sắc tươi sáng mạnh mẽ. Phương pháp biểu hiện đó vừa phù hợp với thói quen
thưởng thức và thú thẩm mỹ của đông đảo nông dân, thị dân, cũng tiện cho việc chế tác:
Khắc gỗ, in ấn. Tranh Tết dân gian trước tiên vẽ bản gốc, rồi lại khắc trên bản gỗ, in ra
mà thành, hoặc in ra đường nét chung, rồi dùng bút tô màu. Trước khi xuất hiện kỹ thuật
in ấn hiện đại, thì đó là phương pháp duy nhất sản xuất tranh với số lượng lớn.
Đề tài tranh Tết khắc gỗ rất đa dạng, cũng rất cầu kỳ. Tranh thần cửa dán ngay trên cổng
vào sân, tùy theo loại thần cửa, mà chia ra loại dán ở cổng lớn, cổng hai, cổng sau, cổng
khuê phòng. Thần tượng có thần vua bếp, thần trời đất, thần tài, thần cửa kho, thậm chí
còn có thần xe ngựa dán ở chuồng trâu ngựa. “Trung đường” dán ở phòng khách, “nguyệt
quang” dán bên cửa sổ, giấy vuông dán trên rương hòm hoặc đồ cân đo, mỗi loại có quy
cách riêng. Tóm lại, khi Tết đến, trong nhà ngoài sân, các ngóc ngách đều dán xanh đỏ,
vừa dùng biểu đạt tâm nguyện của chủ nhân, lại làm nổi lên không khí ngày Tết.
Theo sự tiến triển của thời đại, trong các tranh Tết cũ, một số quan niệm mê tín lạc hậu bị
đào thải dần, tranh Tết chỉ còn là giữ lại một số hình thức nghệ thuật rất thông tục và phổ
cập. Từ giữa thế kỷ đến nay, trên các giai đoạn lịch sử khác nhau, các họa sĩ vẽ tranh Tết
đã sáng tạo hình thức tranh Tết mới, nhằm biểu hiện cuộc sống hiện thực. Đến thập niên
50, 60 tranh Tết mới vẫn phát triển thịnh vượng. Nó được dùng kỹ thuật in ấn mới, số bản
in và lượng phát hành rất lớn. Có thể nói, cho đến ngày nay, chưa có một loại tranh nào
có số lượng xuất bản nhiều bằng tranh Tết. Tranh Tết có số lượng người xem đông nhất
trên thế giới.
Dưới đây là một số tranh tết dân gian TQ xuất phát từ Yangliuqing, một thị trấn ngoại ô
nhỏ của Tianjin, nơi có những bản khắc gổ cổ xưa nhất để in tranh tết – Những bản khắc
gổ đầu tiên có niên đại 1573 – 1620 – và Thị trấn Yangjiabu, shangxi – TQ.
Click trên hình để phóng lớn:
Chung Quỳ xua đuổi tà ma
yangliuqing – 5 em bé tranh sen
yangliuqing – Bổ (xẻ) dưa
yangliuqing – Biểu tượng phúc thọ
yangliuqing – Lồng đèn hoa sen và cún cưng
yangliuqing – Tiên đồng chơi với cóc vàng
yangliuqing – Con bò ngày xuân
yangliuqing – Phượng hoàng và các em bé
yangliuqing – Hoa sen và em bé ôm sáo tre
yangliuqing – Chung Quỳ trừ ma
yangliuqing – Em bé và nhạc cụ tre
