Từ ấy
Tuổi mười tám - trẻ lịng, cùng những hồi bão, nhiệt huyết trong bầu máu nóng của đất mẹ. Tố Hữu đã trăn trở
tìm cho mình một lối đi “Bâng khng đứng giữa đơi dịng nước/ Chọn một dịng hay để nước cuốn trôi”. Tuổi trẻ
sẽ chẳng bao giờ nuối tiếc bởi người thanh niên mười tám tuổi năm ấy đã chọn đi theo tiếng gọi thiêng liêng của Tổ
quốc, anh đã sống, đã chiến đấu vì lí tưởng cộng sản - một lẽ sống cao cả ở đời. Và rồi, Tố Hữu mang cả hồn mình
trao gửi vào “Từ ấy”. Tác phẩm đã ghi dấu một kỉ niệm sâu đậm trong cuộc đời ông - một tiếng reo vui đầy tự hào
của chàng trai mới lớn đang đi tìm lẽ sống thì bắt gặp ánh sáng, lí tưởng của Đảng:
“Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ
……………………………..
Không áo cơm cù bất cù bơ”
Bài thơ mở đầu bằng khổ thơ diễn tả niềm vui sướng, niềm hạnh phúc tột đỉnh và sự say mê khi bắt gặp lí tưởng
Đảng của cái tôi trẻ trung tràn đầy nhiệt huyết:
“Từ ấy trong tơi bừng nắng hạ
Mặt trời chân lí chói qua tim
Hồn tôi là một vườn hoa lá
Rất đậm hương và rộn tiếng chim”
Sau thời gian hoạt động tích cực trong Đồn thanh niên cộng sản Huế, Tố Hữu vinh dự được đứng trong hàng
ngũ của Đảng. Thời điểm ấy được nhà thơ dùng từ “từ ấy”. Đây là mốc thời gian có ý nghĩa đặc biệt trong đời cách
mạng và đời thơ Tố Hữu khi đang “băn khoăn tìm lẽ yêu đời” và được giác ngộ lí tưởng cộng sản. Sự kiện thiêng
liêng khi ông được kết nạp vào Đảng cộng sản Việt Nam đã khiến nhà thơ bàng hồng vì hạnh phúc, sung sướng:
“Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ
Mặt trời chân lí chói qua tim”
Tuổi trẻ vốn giàu ước mơ, khát khao lí tưởng lại gặp chủ nghĩa cộng sản, đây là sự gặp gỡ giữa hai mùa xuân:
mùa xuân của tuổi trẻ tác giả và mùa xuân của lí tưởng. Để diễn tả niềm vui lớn này, nhà thơ đã dùng những biện
pháp nghệ thuật độc đáo. Cụm từ “bừng nắng hạ” là biểu tượng cho cảm xúc của bài thơ, là bừng lên vui sướng hân
hoan, bừng lên niềm hạnh phúc, bừng lên một chân lý toả sáng cho cuộc đời của mình. Hình ảnh “mặt thời chân lí
chói qua tim” là hình ảnh ẩn dụ biểu tượng cho lí tưởng cách mạng. Những từ ngữ được sử dụng chính xác, giàu sức
gợi ở đây là từ “bừng” và từ “chói”. Từ “bừng” chỉ ánh sáng phát ra đột ngột, từ “chói” chỉ ánh sáng xuyên thấu
mạnh mẽ. “Mặt trời chân lí” đi liền với nhóm từ “chói qua tim” đã diễn tả được niềm vui rất đỡi thiêng liêng, có cái
gì đó gần như “chống váng” và sức xun thấu kì diệu, mạnh mẽ của lí tưởng Đảng đối với tình cảm, nhận thức của
thi sĩ. Tình cảm ấy khơng chỉ đón nhận bằng tâm hồn mà còn bằng cả trái tim; sự hài hòa giữa lí trí và tình cảm. Tố

Hữu đã từng ca ngợi lý tưởng Đảng, ca ngợi Bác Hồ:
“Người rực rỡ như mặt trời cách mạng
Đêm tàn bay chập choạng dưới chân Người”
Như một ngạn ngữ phương Tây: “lí trí của lí trí thì ngu dốt, chỉ có lí trí của trái tim thì sáng suốt” nên sau khi
bắt gặp lí tưởng, tâm hồn tác giả được miêu tả như một vườn hoa lá đầy sắc màu:
“Hồn tôi là một vườn hoa lá
Rất đậm hương và rộn tiếng chim”
Bằng biện pháp so sánh, đã hữu hình hóa niềm vui sướng trong lịng người. “Vườn hoa lá - rất đậm hương và
rộn tiếng chim” là một thế giới tràn đầy sức sống. Ở đó là cả một vườn hoa xanh tươi, tràn trề nhựa sống, một vườn
xuân dâng đầy sắc hương ngọt ngào tươi mới cùng rộn ràng tiếng chim hót. Tiếng hót ấy phải chăng chính là những
khúc nhạc vui tươi, tưng bừng trong lịng người chiến sĩ khi khơng cịn những ngày tháng bâng khuâng kiếm lẽ yêu
đời nữa. Như vậy có thể nói qua khổ thơ đầu ta thấy được niềm vui ngập tràn trong lòng người chiến sĩ khi bắt gặp lý
tưởng cách mạng của Đảng. Niềm vui tràn ngập hân hoan như réo rắt ngân vang tràn đầy khí thế sinh sơi như khu
vườn hoa lá nọ. Vì thứ ánh sáng kì diệu ấy của lý tưởng cộng sản mà Tố Hữu ln mang trong mình một chân lí bất
diệt.
Khổ tiếp theo của bài thơ biểu hiện những nhận thức, lẽ sống mới của cái tơi trữ tình:
“Tơi buộc lịng tơi với mọi người
Để tình trang trải khắp trăm nơi
Để hồn tôi với bao hồn khổ
Gần gũi nhau thêm mạnh khối đời”


Giác ngộ lí tưởng, giác ngộ nhận thức, lẽ sống đối với người cộng sản, trước hết là giác ngộ về chỡ đứng. Nhà
thơ chủ động, tự giác hịa “cái tôi” với “cái ta” chung của mọi người, tự nguyện đứng trong hàng ngũ của những
người lao khổ. Từ “buộc” thể hiện ý thức tự nguyện sâu sắc và quyết tâm cao độ của Tố Hữu nguyện gắn bó mật
thiết, sống chan hòa với mọi người, với “trăm nơi” với quần chúng đông đảo khắp mọi miền đất nước. Cụm từ “để
tình trang trải” thể hiện tâm hồn nhà thơ như muốn trải rộng với cuộc đời rộng lớn, tạo ra khả năng đồng cảm sâu xa
với mọi cảnh ngộ của những cuộc đời cần lao. Đây là điều khác biệt với các nhà thơ Mới đương thời, trong khi Tố
Hữu giác ngộ cách mạng và đi theo con đường lý tưởng thì các nhà thơ mới lại đang đau buồn với cái tôi nhỏ bé, cô
đơn, chôn chặt niềm đau trong những vần thơ bi lụy. Nhà thơ muốn được như Mác: "Vì lẽ sống, hy sinh cho cuộc sống

- Đời với Mác là tình cao nghĩa rộng", mong ước xây dựng một khối đời vững chắc làm nên sức mạnh quần chúng
cách mạng.
“Gần gũi nhau thêm mạnh khối đời” là tác giả nói đến tinh thần đồn kết. “Khối đời” là hình ảnh ẩn dụ chỉ
một khối người đơng đảo cùng chung một cảnh ngộ, lí tưởng, đồn kết, gắn bó chặt chẽ với nhau, cùng phấn đấu vì
một mục đích chung: đấu tranh giành lại quyền sống và quyền độc lập dân tộc. Những câu thơ cũng là biểu hiện nhận
thức mới về lẽ sống chan hòa cá nhân và tập thể, giữa cái tôi và cái ta. Nó thể hiện niềm tin của tác giả vào sức mạnh
đoàn kết, câu thơ trên cũng là một lời khẳng định: khi cái tơi chan hịa với cái ta, khi cá nhân hịa vào tập thể cùng lí
tưởng thì sức mạnh nhân lên gấp bội. Sự thay đổi nhận thức ấy, nó bắt nguồn sâu xa từ sự tự giác ngộ lí tưởng của nhà
thơ Tố Hữu.
Bài thơ khép lại với sự chuyển biến của tình cảm trong nhà thơ Tố Hữu. Từ thay đổi về nhận
thức dẫn đến sự thay đổi về tình cảm:
“Tơi đã là con của vạn nhà
Là em của vạn kiếp phôi pha
Là anh của vạn đầu em nhỏ
Không áo cơm, cù bất cù bơ”
Ở khổ thơ này, nhà thơ tiếp tục ghi nhận những chuyển biến trong nhận thức và hành động thể hiện trong quan
hệ với các tầng lớp khác nhau của quần chúng lao động. Ở đây, tác giả đã khẳng định tình cảm gắn bó với “ vạn nhà”.
Tơi đã là con của vạn nhà: “vạn nhà” là một tập thể lớn lao, rộng rãi, nhưng rộng hơn là toàn thể quần chúng nhân
dân lao động, “vạn kiếp phôi pha” là những người sống nghèo khổ, sa sút, vất vả, cơ cực, “vạn đầu em nhỏ” là những
em bé lang thang vất vưởng nay đây mai đó. Tình cảm của tác gải thể hiện qua cách xưng hô: con, anh và em, cho ta
thấy tình hữu ái giai cấp, tình yêu thương ruột thịt. Điệp từ “là” là một điểm nhấn, nó giúp tác giả thể hiện sâu sắc
tình cảm gắn bó của mình với quần chúng nhân dân lao khổ. Tác giả đã xác định mình là một thành viên trong đại gia
đình quần chúng lao khổ. Tình cảm ấy trở nên cao quý hơn khi ta hiểu được Tố Hữu vốn là một trí thức tiểu tư sản, có
lối sống đề cao cái tơi cá nhân, ích kỉ, hẹp hịi. Nhà thơ đã vượt qua giai cấp của mình đế đến với giai cấp vơ sản với
tình cảm chân thành và điều này chứng tỏ sức mạnh cảm hóa mạnh mẽ lí tưởng cách mạng đối với những người trí
thức tiểu tư sản. Lí tưởng cộng sản khơng chỉ cảm hóa Tố Hữu mà cịn thay đổi cả một thế hệ trí thức tiểu tư sản như
Xuân Diệu, Huy Cận. Họ vốn là những thi sĩ lãng mạn rồi trở thành những nhà thơ cách mạng, sáng tác phục vụ cho
sự nghiệp cách mạng. Điều đó thể hiện sự thay đổi quan niệm trong sáng tác của họ. Các nhà thơ lãng mạn quan niệm:
“Là thi sĩ nghĩa là ru với gió
Mê theo trăng và vơ vẩn cùng mây”

(Xuân Diệu)
Nhưng quan niệm của các nhà thơ cách mạng, nhà thơ, nhà văn phải là người chiến sĩ trên mặt trận văn hóa tư
tưởng. Như Sóng Hồng đã từng viết:
“Lấy cán bút làm đòn xoay chế độ
Mỗi vần thơ bom đạn phá cường quyền”
“Từ ấy” là một bài thơ sâu sắc về nội dung và độc đáo và nghệ thuật. Ngịi bút tinh tế, dùng hình tượng thơ táo
bạn, chói sáng, giàu khát vọng lãng mạn bay bổng, say mê. Nhạc thơ biến đổi sinh động, dồn dập, say sưa, lôi cuốn.
Các biện pháp tu từ được sử dụng nhuần nhuyễn như: điệp từ, so sánh, ẩn dụ,.. tất cả làm nên một bài thơ hay và lôi
cuốn người đọc.
“Từ ấy” chính là tiếng reo vui đầy sung sướng khi nhà thơ bắt gặp ánh sáng của cuộc đời – mặt trời chân lí của
cách mạng. Tố Hữu đại diện cho lớp thanh niên trí thức mang trong mình tuổi trẻ đầy nhiệt huyết được giác ngộ lí
tưởng cộng sản, thắp lên ánh sáng của khối đại đoàn kết dân tộc cho thế hệ sau này. Vượt thời gian, sau hơn một thế
kỉ, “Từ ấy” vẫn tươi xanh, ngát hương với đời.