Ngày soạn:..…/..…../……
Ngày dạy:…./……/…….
CHỦ ĐỀ 2: HÁT THEN − ĐÀN TÍNH Ở TỈNH LẠNG SƠN
(Thời gian thực hiện: …. tiết)
I. MỤC TIÊU
1. Về kiến thức:
- Trình bày được một số đặc điểm và giá trị của Di sản Thực
hành Then.
- Xác định được vai trò, ý nghĩa của hát Then – đàn tính trong
đời sống hiện nay ở địa phương em.
- Sưu tầm và liệt kê được một số chủ đề của lời hát Then mới
ở địa phương em hiện nay.
- Làm được một sản phẩm tuyên truyền về hát Then – đàn
tính (bài viết, hình ảnh, video clip, poster...).
2. Về năng lực
- Năng lực chung:
+ Năng lực giao tiếp và hợp tác: Sử dụng ngôn ngữ kết hợp với
tranh ảnh, bài hát, để trình bày thơng tin, thảo luận.
- Năng lực âm nhạc:
+ Cảm nhận được tình cảm và ý nghĩa của một số bài hát nổi
tiếng và vẻ đẹp của tác phẩm.
3. Về phẩm chất:
- Biết yêu thích và có trách nhiệm trong việc phát huy âm
nhạc truyền thống địa phương.
II. PHƯƠNG TIỆN VÀ HỌC LIỆU
- Tranh ảnh về các CLB hát Then của tỉnh Lạng Sơn.
- Hình ảnh về nhạc cụ truyền thống: đàn tính.
- Một số bài hát Then của tỉnh Lạng Sơn.
- Máy tính, máy chiếu (tivi), phiếu học tập…
- Tài liệu Giáo dục địa phương tỉnh Lạng Sơn lớp 7.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
1. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
a) Mục tiêu: Tạo hứng thú cho HS và kết nối vào bài học.
b) Nội dung: HS thảo luận và tham gia trị chơi “Nhà thơng thái”.
c) Sản phẩm: Phần chia sẻ của học sinh.
d) Tổ chức thực hiện:
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
- GV tổ chức cho HS thảo luận thành 4 nhóm với nội dung: Nêu
hiểu biết về hát Then – đàn tính.
- Sau đó, GV phổ biến luật của trị chơi “Nhà thơng thái”: Sau thời
gian 3 phút thảo luận, Các nhóm sẽ chia sẻ hiểu biết về hát Then –
đàn tính. Nhóm nào trình bày được nhiều nhất sẽ giành chiến
thắng.
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ
- Học sinh thảo luận, giơ tay để trả lời.
Bước 3: Báo cáo kết quả
- Học sinh trình bày kết quả thảo luận nhóm trước lớp
Bước 4: Đánh giá kết quả
- Giáo viên quan sát, khen ngợi học của học sinh.
- GV kết nối vào bài mới.
2. HOẠT ĐỘNG: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI
2.1. Hoạt động 1: Thực hành Then của Việt Nam được ghi
danh là di sản văn hoá của nhân loại
a. Mục tiêu: Trình bày được một số đặc điểm và giá trị của Di sản
Thực hành Then.
b. Nội dung: Khai thác tư liệu trong SGK, quan sát hình ảnh và
thảo luận nhóm.
c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS.
d. Tổ chức thực hiện:



Hoạt động của GV và HS
Bước 1: Chuyển giao nhiệm
vụ học tập
- GV chia lớp thành 4 nhóm (có
đánh số thứ tự các thành viên
trong nhóm) và thảo luận theo
kĩ thuật mảnh ghép:
+ Vịng 1: Các nhóm thảo luận
nội dung:
 Nhóm 1: Tìm những địa
phương có thực hành Then.
 Nhóm 2: Thực hành Then
là gì?
 Nhóm 3: Vai trị của thực
hành Then đối với đời sống của
người dân địa phương.
 Nhóm 4: Vai trị của âm
nhạc trong Thực hành Then
+ Vịng 2:
 Thành viên của 4 nhóm lần
lượt tạo thành 4 nhóm mới (chia
theo số thứ tự đã được đánh từ
đầu): những bạn có STT 1 và 2
tạo thành 1 nhóm. Tương tự như
vậy GV tổ chức cho HS tạo
thành 4 nhóm mới.
 Tại nhóm mới, HS lần lượt
chia sẻ các thơng tin đã thảo

luận ở vịng 1.
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ
- Giáo viên theo dõi, hỗ trợ
nhóm HS.
Bước 3: Báo cáo kết quả
- GV mời đại diện các nhóm
trình bày sản phẩm.
Bước 4: Đánh giá kết quả

Dự kiến sản phẩm
1. Thực hành Then của
Việt Nam được ghi danh
là di sản văn hoá của
nhân loại
- Thực hành Then là di sản
văn hoá đặc trưng của người
Tày, Nùng, Thái… tập trung
chủ yếu ở các tỉnh vùng
Đông Bắc và một số địa
phương khác ở Việt Nam.
- Thực hành Then là một loại
hình nghệ thuật tổng hợp
chứa nhiều thành tố văn
học, âm nhạc, mĩ thuật,
múa… Trong các nghi lễ,
ông Then, bà Then trình
diễn như một diễn viên tổng
hợp: miệng hát, tay đàn,
múa, diễn trị minh hoạ cho
lời hát, chân xóc nhạc…

- Các nghi lễ Then như cầu
an, giải hạn, cúng mụ… đều
hướng tới những điều tốt
đẹp, bày tỏ khát vọng về
cuộc sống bình yên, ấm no,
hạnh phúc và thể hiện bản
sắc văn hoá của các dân tộc
này. Năm 2019, Thực hành
Then của người Tày, Nùng,
Thái được UNESCO ghi danh
là Di sản văn hoá phi vật
thể đại diện của nhân loại.
- Âm nhạc là yếu tố xun
suốt, trong đó, đàn tính và
chùm xóc nhạc cùng với sự
“thăng hoa” của thầy Lời ca
trong Then phổ biến là thơ
bảy chữ, phản ánh đời sống
xã hội, chứa đựng nhiều bài


- Giáo viên nhận xét, đánh giá.
- Giáo viên mở rộng:
+ gười làm Then bao gồm cả
nam và nữ. Nữ giới làm Then
được gọi là “mè Then”, “nàng
Then”; nam giới làm Then được
gọi là “ơng Then”, “Dàng, chàng
Then”… Có ba con đường đưa
một người bình thường trở

thành thầy Then: Những người
nối nghiệp tổ nghề được trao
truyền lại; những người có căn
Then gọi là “phi phấc”; và
những người am hiểu về Then,
tự nguyện theo nghề. Dù đến
với Then theo con đường nào,
nhưng khi đã lựa chọn thì dù có
khăn như thế nào họ sẽ luôn
trước sau thủy chung như nhất
với nghề.
+ Then được phân ra các dòng,
trường phái như: Then Văn,
Then Võ, Then Xếp, Then Pháp,
Then Quạt, Then Nữ (Pụt), Then
Nam (Giàng)… Giữa các dịng
Then đều có những điểm tương
đồng và dị biệt, tuy nhiên tất cả
những người làm Then đều đi
theo tôn chỉ “cứu nhân độ thế”.

học đạo đức thông qua
những câu chuyện thần
tiên, câu chuyện cuộc đời;
chứa đựng nhiều tư liệu quý
về lịch sử, tư tưởng, phong
tục, tập quán…

TIẾT 2
2.2. Hoạt động 1: Hát Then – đàn tính của người Tày, Nùng

trong đời sống hiện nay
a. Mục tiêu: Xác định được vai trò, ý nghĩa của hát Then – đàn
tính trong đời sống hiện nay ở địa phương em.
b. Nội dung: HS khai thác tư liệu trong SGK và thảo luận cặp đơi
hồn thành phiếu học tập.
c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS.


d. Tổ chức thực hiện:
Hoạt động của GV và HS
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
học tập
- GV đặt câu hỏi:
+ Kể tên một số câu lạc bộ hát Then
– đàn tính ở địa phương em và chia
sẻ về việc đặt lời mới hiện nay.
+ Em biết gì về cây đàn tính? Kể tên
một số nghệ nhân hoặc người chế
tác đàn tính mà em biết.
- GV tổ chức cho HS thảo luận theo
cặp đơi và hồn thành phiếu học tập
dưới đây:
Đọc tư liệu trong SGK trang 11 – 13,
thảo luận và điền thơng tin cịn
thiếu vào phiếu học tập
Hát then
– đàn

Nội dung


tính
Phân loại
Vai trị,
ý nghĩa
- GV trình chiếu hình ảnh:

Dự kiến sản phẩm
2. Hát Then – đàn
tính của người Tày,
Nùng trong đời sống
hiện nay
a. Phân loại
- Then cổ (Then tâm
linh) là các nghi lễ liên
quan đến cuộc sống của
con người.
- Then mới (Then văn
nghệ) lại do những
người am hiểu, yêu
thích then đặt lời mới
theo giai điệu then cổ
với nội dung ca ngợi
cuộc sống, tình u đơi
lứa, ca ngợi cơng ơn của
Đảng, của Bác Hồ…
b. Vai trò, ý nghĩa
- Là phương tiện để
người dân sinh hoạt
thông qua các câu lạc
bộ. Đến năm 2021, tồn

tỉnh có gần 100 câu lạc
bộ (hoặc nhóm người)
được thành lập với mục
đích sinh hoạt, giao lưu,
trao truyền nghệ thuật
hát Then − đàn tính.
- Là kênh truyền tải
cảm xúc về tình yêu
quê hương, làng bản.
- Thực hành Then cũng
là gìn giữ và phát huy
giá trị đàn tính - loại
nhạc cụ không thể thiếu
trong hát Then. Sản


xuất đàn tính trở thành
nghề thủ cơng tiêu biểu
của người Tày, Nùng.
- Góp phần phát triển
du lịch của địa phương.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ
- Giáo viên theo dõi, hỗ trợ nhóm
HS.
Bước 3: Báo cáo kết quả
- GV mời đại diện các nhóm trình
bày sản phẩm.
Bước 4: Đánh giá kết quả
- Giáo viên nhận xét, đánh giá.

- Giáo viên mở rộng:
+ Hát then và cây đàn tính bắt
nguồn từ cuộc sống lao động tập
thể, xuất hiện từ nhu cầu hưởng thụ
văn hóa của cộng đồng người Tày
cổ.
+ Cùng với bộ xóc nhạc, cây đàn
tính là nhạc cụ quan trọng trong
trình diễn nghi lễ thực hành then –
nghi lễ quan trọng gắn bó chặt chẽ
với đời sống tâm linh, tình cảm của


bà con dân tộc Tày, Nùng Xứ Lạng.
Bên cạnh đó, cây đàn tính cũng
được sử dụng để đệm những điệu
hát then vào nhiều dịp trọng đại của
làng, xã như: hội làng, hội lồng
tồng… và có mặt trong tất cả những
ngày vui như: ngày cưới, mừng thọ,
mừng nhà mới, cầu an… Trải qua
bao thăng trầm của lịch sử, dù xã
hội đã nhiều thay đổi nhưng đến
nay, loại hình nghệ thuật hát then,
đàn tính vẫn chiếm một vị trí quan
trọng trong đời sống văn hóa tinh
thần của người Tày, Nùng. Do đó,
hiện nay, việc chế tác đàn tính phục
vụ hát then được nhiều nghệ nhân
trong tỉnh thực hiện.

3. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP
a) Mục tiêu: HS sử dụng kiến thức, kĩ năng đã học trong bài để
giải quyết các vấn đề tình huống, bài tập nhằm khắc sâu kiến thức
bài học.
b) Nội dung: Làm câu 3 phần luyện tập (SGK trang 14)
c) Sản phẩm: câu trả lời của học sinh.
d) Tổ chức thực hiện:
Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ
- GV yêu cầu HS thực hiện nhiệm vụ: Em sẽ làm gì để góp phần
gìn giữ, bảo tồn và phát huy di sản Thực hành Then ở Lạng Sơn?
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ
- HS suy nghĩ, thảo luận để tìm ra câu trả lời.
Bước 3: Báo cáo kết quả
- HS trả lời lần lượt từng câu hỏi, Hs khác nhận xét và bổ sung.
Bước 4: Đánh giá kết quả
- Gv nhận xét, cho điểm HS.


4. HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG
a) Mục tiêu: Học sinh vận dụng vào bài học để giải quyết vấn đề
thực tiễn cuộc sống, phát huy tính tư duy và khả năng sáng tạo.
b) Nội dung: câu hỏi 3 phần Vận dụng SGK.
c) Sản phẩm: Phần thể hiện của HS.
d) Tổ chức thực hiện:
Bước 1:Chuyển giao nhiệm vụ
- GV yêu cầu HS thực hiện nhiệm vụ: Lựa chọn một tác phẩm/đoạn
trích hát Then – đàn tính, cùng các bạn luyện tập và biểu diễn cho
người thân hoặc thầy cô giáo và các bạn thưởng thức.
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ
- Học Sinh về nhà suy nghĩ, tập luyện cùng các bạn.

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận
- Học sinh sẽ báo cáo sản phẩm vào tiết tới.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
- Giáo viên sau khi chấm sản phẩm sẽ nhận xét, cho điểm bài làm
của một số học sinh.