Bài 20: Vai trò của thực vật trong đời sống và trong tự nhiên
A/ Câu hỏi đầu bài
Phần mở đầu
Câu hỏi trang 111 sgk Khoa học tự nhiên 6:
Hãy kể tên vai trò của thực vật đối với con người mà em biết.
Đáp án:
Một số vai trò của thực vật đối với con người:
- Làm thực vật
- Tạo bóng mát và điều hịa khí hậu
- Làm đồ dùng
- Làm giấy
- Cung cấp dược liệu
I. VAI TRÒ CỦA THỰC VẬT VỚI ĐỜI SỐNG CON NGƯỜI
Phần hình thành kiến thức, kĩ năng
Câu hỏi trang 111 sgk Khoa học tự nhiên 6:
Hãy quan sát hình 20.1 và cho biết vai trị của thực vật đối với đời sống con người.


Đáp án:
Vai trò của thực vật đối với đời sống con người là:
- Làm lương thực, thực phẩm
- Làm thuốc, gia vị
- Làm đồ dùng và giấy
- Làm cây cảnh và đồ trang trí
- Cho bóng mát và điều hịa khí hậu
Phần vận dụng
Câu hỏi trang 112 sgk Khoa học tự nhiên 6:
1. Kể tên một số cây có ở địa phương em và nêu vai trò sử dụng của chúng theo
bảng 20.1.
2. Sưu tầm thông tin, tranh ảnh về những thực vật quý hiếm của địa phương hoặc
của nước ta mà em biết.

Đáp án:
1. Tên các loại cây và vai trò sử dụng:


STT

Tên cây

Cây
lương
thực

Cây
thực
phẩm

Cây
ăn
quả

1

Cây ngơ



2

Cây hoa
sen




3

Cây súp
lơ



4

Cây đào

5

Cây bàng

Cây
làm
thuốc

Cây
làm
cảnh














Cây
lấy gỗ



Cây
cho
bóng
mát



2. Thơng tin, tranh ảnh về những thực vật quý hiếm
a. Cây cẩm lai (Dalbergia cochinchinensisi)

- Cây gỗ to, có tán hình ơ.
- Mọc rải rác hoặc thành từng đám trong rừng rậm nhiệt đới thường xanh hay rừng
nứa rụng lá mùa mưa.
- Là lồi đặc hữu của Đơng Dương. Ở Việt Nam lồi gặp ở nhiều tỉnh phía Nam


- Do gỗ quí, ngoại hạng, nên cẩm lai đang bị săn lùng ráo riết và môi trường sống

cũng bị thu hẹp nhanh chóng.
b. Hồng đàn (Cupressus torulosa)

- Cây gỗ nhỡ.
- Mọc rải rác đôi khi thành đám nhỏ trong rừng rậm nhiệt đới thường xanh.
- Đang ở trong tình trạng đang nguy cấp.
- Loài đã bị khai thác rất ráo riết để lấy gỗ thân và gỗ rễ, chủ yếu để làm bột
hương.
- Cây lại tái sinh rất khó khăn
c. Thông năm lá Đà Lạt (Pinus dalatensis)


- Thuộc dạng cây gỗ to, có tán hình nón thưa.
- Là một loài đặc hữu của Việt nam
- Cây có thể cao đến hơn 30m và đường kính thân 0,6 - 0,8m.
- Đây là một lồi hiếm. Có thể bị đe dọa tuyệt chủng do bị thu hẹp môi trường sống
và chưa thấy tái sinh.
II. VAI TRÒ CỦA THỰC VẬT TRONG TỰ NHIÊN
1. Điều hịa khí hậu
Phần hình thành kiến thức, kĩ năng
Câu hỏi trang 113 sgk Khoa học tự nhiên 6:
1. Dựa vào bảng 22.2, hãy cho biết khí hậu ở nơi có nhiều thực vật và nơi có ít
thực vật khác nhau như thế nào?
2. Em rút ra kết luận gì về vai trị của thực vật đối với khí hậu?


Đáp án:
1. Khí hậu ở nơi có nhiều thực vật sẽ ơn hịa và dễ chịu hơn ở nơi có nhiều thực
vật. Cụ thể như sau:
- Cường độ ánh sáng nhỏ hơn

- Nhiệt độ thấp hơn
- Độ ẩm cao hơn
- Cường độ gió nhỏ hơn
2. Kết luận về vai trị của thực vật đối với khí hậu:
- Thực vật góp phần điều hịa khí hậu.
2. Thực vật góp phần làm giảm ơ nhiễm khơng khí
Phần hình thành kiến thức, kĩ năng
Câu hỏi trang 113 sgk Khoa học tự nhiên 6:
Quan sát hình 20.3 và giải thích vì sao cần trồng nhiều cây xanh.


Đáp án:
- Cây xanh có vai trị hấp thụ bớt lượng bụi và khí CO2 trong khơng khí giúp cho
khơng khí trong lành hơn
 vậy nên chúng ta cần trồng nhiều cây xanh để giúp hỗ trợ lọc khơng khí
Phần vận dụng
Câu hỏi trang 114 sgk Khoa học tự nhiên 6:
Dựa vào kiến thức đã học về oxygen và không khí, em hãy cho biết điều gì sẽ xảy
ra nếu như cây xanh trên Trái Đất bị chặt quá mức? Khi đó lượng oxygen trong
khơng khí thay đổi như thế nào?
Đáp án:
- Hậu quả nếu như cây xanh trên Trái Đất bị chặt quá mức là:
+ Con người sẽ xuất hiện các hiện tượng khó thở, nhanh mệt mỏi khi thiếu dưỡng
khí
+ Ngồi ra, con người cịn phải đối mặt với sự tăng nhanh của các loại khí độc
+ Hiện tượng biến đổi khí hậu diễn ra nhanh hơn và mạnh hơn
- Và khi đó, lượng oxygen trong khơng khí bị giảm đi khoảng một nửa.
3. Thực vật góp phần chống xói mịn đất và bảo vệ nguồn nước
Phần hình thành kiến thức, kĩ năng
Câu hỏi trang 114 sgk Khoa học tự nhiên 6:

Quan sát hình 20.4 và cho biết khi có mưa lớn, điều gì sẽ xảy ra với đất ở trên đồi
khơng có hoặc ít cây che phủ? Cần làm gì để khắc phục điều đó?


Đáp án:
- Khi có mưa lớn, đất ở trên đồi khơng có hoặc ít cây che phủ sẽ bị rửa trơi gây ra
xói mịn đất.
- Để khắc phục việc xói mòn đất cần tăng cường trồng thêm cây xanh ở những
vùng đất trống, đồi trọc.
4. Vai trò của thực vật với đời sống của động vật
Phần hình thành kiến thức, kĩ năng
Câu hỏi trang 115 sgk Khoa học tự nhiên 6:
Quan sát hình 20.5, 20.6 và cho biết vai trị của thực vật đối với động vật.


Đáp án:
Vai trò của thực vật đối với động vật là:
- Cung cấp nơi ở cho động vật
- Làm thức ăn cho động vật
Phần luyện tập
Câu hỏi trang 115 sgk Khoa học tự nhiên 6:
Nêu một số ví dụ về những động vật mà nơi ở của chúng là thực vật theo bảng
20.3.
Đáp án:
STT

Tên động vật

1


Sâu cuốn lá

2

Chim sâu

Nơi ở của động vật
Lá cây

Thân, cành cây




Gốc cây


3

Khỉ



4

Sóc






Phần luyện tập
Câu hỏi trang 116 sgk Khoa học tự nhiên 6:
Lấy ví dụ tên con vật và tên cây mà con vật đó sử dụng làm thức ăn. Nếu rõ bộ
phận của cây mà con vật đó sử dụng theo gợi ý trong bảng 20.4.
Đáp án:
STT

Tên con vật

Tên cây

Bộ phận mà con vật sử dụng
Lá

Rễ, củ


1

Thỏ

Cà rốt



2

Bị


Cỏ



3

Sóc

Cây dẻ

4

Dơi ăn quả

Cây nhãn

Quả

Hạt




Phần vận dụng
Câu hỏi trang 116 sgk Khoa học tự nhiên 6:
Hãy tìm hiểu về những biện pháp giữ an toàn cho cơ thể khi tiếp xúc với thực vật
có chất độc.
Đáp án:
Những biện pháp giữ an tồn cho cơ thể khi tiếp xúc với thực vật có chất độc là:
- Dùng găng tay khí tiếp xúc với nhựa cây có độc

- Khơng ăn các loại thực phẩm có chứa chất độc
- Không sử dụng các loại thực vật hay các chế phẩm từ các loại thực vật có chất
gây nghiện (ví dụ: cây anh túc, cây cần sa, cây thuốc lá…)
Phần tìm hiểu thêm
Câu hỏi trang 116 sgk Khoa học tự nhiên 6:


Hãy tìm hiểu các thơng tin về tác hại của các bệnh do hút thuốc lá.
Đáp án:
Tác hại của các bệnh do hút thuốc lá gây ra là:
a, Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính:
- Gây viêm đường thở khiến người hút thuốc lá dễ bị cảm cúm, viêm họng, viêm
phế quản và viêm phổi
- Xảy ra những cơn kịch phát cấp của bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính
b, Các bệnh có liên quan đến ung thư:
- Các chất gây ung trong khói thuốc sẽ biến đổi các tế bào phổi bình thường thành
tế bào ung thư.
- Khói thuốc lá trực tiếp gây ung thư hầu họng, ung thư phổi và ung thư thực quản
- Khói thuốc lá cịn hỗ trợ cho việc phát triển ung thư ở các nơi ngoài đường hô
hấp như: bàng quang, thận, đường tiểu, tụy tạng, dạ dày và cổ tử cung.
III. TRỒNG VÀ BẢO VỆ CÂY XANH
Phần hình thành kiến thức, kĩ năng
Câu hỏi trang 117 sgk Khoa học tự nhiên 6:
Quan sát hình 20.7 và cho biết chúng ta cần làm gì để mơi trường có thêm nhiều
thực vật?


Đáp án:
Việc cần làm để mơi trường có thêm nhiều thực vật là:
- Tích cực trồng cây phủ xanh đất trống đồi trọc

- Trồng rừng ngập mặn
- Bảo vệ rừng
- Bảo vệ cây xanh trong thành phố
Phần vận dụng
Câu hỏi trang 117 sgk Khoa học tự nhiên 6:
1. Kể những hoạt động trồng và bảo vệ cây xanh ở địa phương em.
2. Sưu tầm các bức tranh, ảnh hoặc vẽ hình thể hiện hoạt động tích cực của học
sinh với việc trồng và chăm sóc cây xanh.
Đáp án:
1. Những hoạt động trồng và bảo vệ cây xanh ở địa phương:
- Các phong trào trồng cây gây rừng
- Phong trào “Tết trồng cây”
- Chương trình trồng một tỷ cây xanh - Vì một Việt Nam xanh
2. Hình ảnh thể hiện hoạt động tích cực của học sinh với việc trồng và chăm sóc
cây xanh:



Phần tìm hiểu thêm
Câu hỏi trang 117 sgk Khoa học tự nhiên 6:
Hãy tìm hiểu về ngun nhân có thể làm cho diện tích rừng và đa dạng thực vật bị
suy giảm.
Đáp án:
Ngun nhân có thể làm cho diện tích rừng và đa dạng thực vật bị suy giảm là:
- Cháy rừng
- Rừng bị chặt phá
- Đốt rừng làm nương rẫy
- Nhiều thủy điện được xây dựng