SỞ GD VÀ ĐT LẠNG SƠN
TRƯỜNG THPT VŨ LỄ

BÀI THI THIẾT KẾ BÀI GIẢNG CHỦ ĐỀ DẠY
HỌC STEM NĂM HỌC 2021 – 2022

A. PHẦN TỔNG QUAN
1. Thông tin giáo viên
- Họ và tên: Nguyễn Ngọc Tú
- Năm sinh: 1986, giới tính: Nam
- Giáo viên mơn: Sinh học
- Năm vào ngành: 2016, thâm niên công tác: 05 năm
- Đơn vị công tác: Trường THPT Vũ Lễ
- Số điện thoại: 0977588556
- Email: ;
2. Tóm lược chủ đề
Tên chủ đề: STEM LÀM SIRO TỪ HOA Q BẰNG PHƯƠNG
PHÁP THỦ CƠNG
Khi quả chín có sự biến đổi về màu sắc của quả, quả xanh thì vỏ quả chứa
nhiều diệp lục và carotenoit. Khi quả chín, diệp lục bị phân hủy mà khơng phân
hủy carotenoit (thậm chí cịn được tổng hợp ở một số loại), đồng thời có sự biến
đổi độ mềm của quả. Chất pectat canxi gắn chặt các tế bào với nhau bị phân hủy
dưới tác dụng của enzyme pectinase, kết quả các tế bào rời rác và thịt quả mềm.
Quá trình này xảy ra càng nhanh khi hàm lượng enzyme tăng lên. Ngoài ra, dưới
hoạt động của enzyme sẽ xuất hiện các hương vị đặc trưng do bản chất este,
aldehyt hoặc axeton….và có sự biến đổi của mùi vị như tanin, axit hữu cơ, alcaoit
bị phân hủy, các phản ứng thủy phân tinh bột, lipit tạo đường làm tăng vị ngọt.
          Quả thường được thu hoạch khi đạt độ chín thu hoạch, là độ chín đạt ở thời
kỳ trước khi chín thực dụng mà có thể thu hoạch được, chưa chín hồn tồn, vật
chất đã tích lũy đầy đủ. Độ chín này thường đạt ở giai đoạn chín ương, độ chín này
thay đổi theo điều kiện vận chuyển và bảo quản để cung cấp cho thị trường trong

và ngoài nước.
          Tuy nhiên, quả sau khi thu hoạch về nếu không được sử dụng ngay thì ở quả
q trình chín sinh lý, sinh hóa vẫn tiếp tục xảy ra, quả vẫn tiếp tục chín. Q trình
này gọi là chín tiếp hoặc chín sau. Trong q trình chín sau, do tác dụng của men
nội tại nên xảy ra hàng loạt những biến đổi sinh hóa như:
          - Hơ hấp nghiêng về phía yếm khí, quá trình thủy phân tăng lên, tinh bột và
protein bị thủy phân, lượng axit và chất chát đều giảm xuống, protein tăng lên.
          - Lượng axit hữu cơ giảm đi vì có q trình tác dụng giữa axit với rượu tạo
thành các este.
          - Sắc tố bị thay đổi nhiều, clorofyl mất màu xanh.
1


Chính vì vậy, để tạo điều kiện cho cơng tác bảo quản, tạo ra những sản phẩm
mới có giá trị dinh dưỡng và kinh tế cao. Đặc biệt, vào thời điểm đang có rất nhiều
loại quả vào vụ chín tơi đã tiến hành hướng dẫn học sinh lớp 10A làm một số loại
siro từ hoa quả. Để làm tự làm được sản phẩm siro tại nhà cần tính tồn và thực
hiện quy trình như thế nào? Chủ đề Stem “làm siro từ hoa quả bằng phương pháp
thủ công” sẽ giúp làm rõ cách tính tốn định lượng các ngun vật liệu và quy
trình thực hiện.
Câu hỏi định hướng
Siro có thể làm siro từ những loại hoa quả nào?
Vi sao quả làm siro có thể để được lâu mà khơng bị thối, mốc?
Quá trình chiết siro dựa trên nguyên lý vật lý nào?
Vì sao siro có mùi và mầu sắc đặc trưng của từng loại hoa quả?
3. Phân tích chủ đề STEM
Kiến thức khoa
Kiến thức cơng
Kiến thức kỹ
Kiến thức tốn

học
(S)
nghệ
(T)
thuật (E)
học
(M)
- Kiến thức vật lý: Kiến thức công - Bản vẽ hoặc thiết Kiến thức tốn:
Sự chuyển động vì nghệ lớp 10
kế Powerpoint mô - Học sinh cân vận
nhiệt của các phân + Bài 40. Mục
dụng kiến thức
tử.
tả
quy
trình
chế
đích ý nghĩa của
tồn học để tính
- Kiến thức hóa cơng tác bảo quản biến.
thể tích nước cần
học: Thành phần và chế biến nơng,
sử dụng, tính tỉ lệ
Khai
thác
xử
lý
hóa học trong quả, lâm, thủy sản
nước
và

các
thơng
tin
các chất tạo mùi + Bài 44. Chế biến
nguyên liệu hoa
có trong quả chín lương thực thực
quả.
- Kiến thức sinh phẩm
- Sử dụng kiến
học 10
thức toán học để
+ Bài 45. Thực
hạch tốn kinh tế
+ Bài 11. Vận hành: Làm xi rơ từ
chuyển các chất quả.
qua màng sinh
chất
+ Bài 16. Hô hấp
tế bào
+ Bài 22. Dinh
dưỡng,
chuyển
hóa vật chất và
năng lượng ở vi
sinh vật
+ Bài 23. Quá
trình tổng hợp và
phân giải các chất
ở vi sinh vật
2



4. Mức độ của chủ đề: Chủ đề làm siro từ một số loại hoa quả là một chủ
đề nhỏ dễ thực hiện, có thể áp dụng ở quy mơ gia đình và cũng có thể sản xuất số
lượng lớn để kinh doanh.
5. Đối tượng: 30 học sinh lớp 10A
6. Thời lượng thực hiện: 3 tiết
- Tiết 1. Chia nhóm và chuyển giao nhiệm vụ. Học sinh thảo luận nhóm
phân tích kiến thức nền và xây dựng quy trình làm siro.
- Tiết 2. Thực hiện tại lớp. Báo cáo kiến thức nền và quy trình làm siro.
- Tiết 3. Thực hiện tại lớp. Nấu siro và đóng hộp tại lớp theo nhóm.
+ Các nhóm tự chuẩn bị các nguyên vật liệu và dụng cụ cần thiết.
+ Sơ chế nguyên vật liệu, định lượng hoa Actixô, các loại quả.
+ Ướp đường.
+ Tổ chức nấu siro.
7. Mục tiêu cần đạt sau khi thực hiện chủ đề
7.1. Kiến thức
* Tốn học
- Biết tính tỉ lệ khối lượng các loại nguyên liệu.
- Tính được tỉ lệ phần trăm sản phẩm siro sau khi làm.
- Biết sử dụng kiến thức toán học để hạch toán kinh tế.
* Khoa học
Vật lý:
- Hiểu được sự chuyển động vì nhiệt của các nguyên tử, phân tử trong quá
trình nấu siro.
Hóa học:
- Trình bày được thành phần hóa học cơ bản của siro.
- Thấy được vai trò của este thơm, aldehyt hoặc axeton trong mỗi loại hoa
quả.
Sinh học:

- Hiểu rõ được quá trình vận chuyển các chất qua màng tế bào.
- Giải thích được hiện tượng sinh khí ga trong q trình ướp đường các loại
quả trong bình kín.
- Giải thích được vì sao làm siro khơng bị thối do hoạt động của vi sinh vật
phân giải.
* Công nghệ:
- Biết cách làm một số loại siro từ quả chín theo quy mơ hộ gia đình.
- Trình bày được một số phương pháp bảo quản, chế biến các loại quả chín.
- Trình bày được cơng dụng và nêu được giá trị dinh dưỡng chủ yếu của
siro.
3


* Kỹ thuật - Tin học: Biết cách khai thách, xử lý các thông tin trên internet.
Thiết kế được sơ đồ quy trình làm siro bằng phần mềm powerpoit hoặc vẽ tay.
7.2. Kỹ năng
- Sau khi học sinh thực hiện chủ đề cần xây dựng được quy trình làm siro
hoa quả bằng phương pháp thủ cơng.
- Có thể làm được siro từ một số loại quả hoặc hoa Atixô.
7.3. Thái độ
- Có thái độ tích cực, chủ động, nhiệt tình, hăng say làm việc khoa học
- Biết làm việc theo tư duy khoa học.
B. PHẦN CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN
1. Nguyên liệu, dụng cụ
- Nguyên liệu:
+ 1 kg hoa Atixô.
+ 3 kg Thanh long ruột đỏ
+ 2 kg cam
+ 1 kg nho chín
+ 3 kg đường trắng

+ 100 gr quất xanh (Tắc)
- Dụng cụ: 4 Thìa inox; 4 cốc thủy tinh 500ml; 4 cốc thủy tinh 100ml, 4 lọ
thủy tinh 300ml (Đựng sản phẩm), 4 đôi đũa thủy tinh, 04 bếp điện.
2. Thông tin, tư liệu
- Giáo viên chuẩn bị thông tin về thành phần giá trị dinh dưỡng của một số
loại quả làm siro.
- Thành phần: Trong siro hoa quả có chứa đường, vitamin, a xít hữu cơ, este
thơm…, mỗi loại quả khác nhau sẽ có thành phần khác nhau.
- Cung cấp nguồn các kiến thức nền
- Hàm lượng các chất trong mỗi loại quá làm siro như sau:
Stt Loại hoa quả Thành phần
Công dụng
1
Thanh long Lượng calo: 102
- Bảo vệ sức khỏe
đỏ
Chất béo: 0 gram
đường ruột
Protein: 2 gram
- Tăng cường hệ thống
Carbohydrate: 22 gram
miễn dịch của bạn.
Chất xơ: 5 gram
- Giảm thiếu máu khi
Đường: 13 gram
mang thai.
Bạn cũng sẽ nhận được các vitamin - Giảm các dấu hiệu lão
và khống chất:
hóa.
Vitamin A: 100 đơn vị quốc tế (IU) - Tốt cho sức khỏe tim

Vitamin C: 4 miligam
mạch.
Canxi: 31 miligam
Sắt: 1 gram
4


2

Actisơ

3

Cam

4

Nho

Ma-giê : 68 miligam
Khác: Vitamin E, Đồng vi lượng…
Ngồi các chất dinh dưỡng thiết
yếu, thanh long còn cung cấp các
hợp chất thực vật có lợi như
polyphenol,
carotenoids
và
betacyanin.
(Nguồn: ThS – Bs Nguyễn Kiều Việt
Nhi)

Lá đài của cây Atiso đỏ chứa các
thành phần hóa học phổ biến như
sau: Protein, Acid chính tan trong
nước như Acid Malic, Acid Citric,
Acid Hibiscus và Acid Tartric, chất
có tính kháng sinh như Chlorid
Hibiscin và Gossypetin.
Hoa Atiso đỏ có chứa các thành
phần chính như: chất màu vàng là
Flavonol
Glucosid
Hibiscitrin,
Sabdartrin, Hibiscetin, Gossypitrin.
Quả khơ có chứa: chất có tác dụng
kháng sinh Anthocyanin, Oxalat
Canxi, Gossypetin, vitamin C.
(Nguồn: ThS – BS Dư Thị Cẩm
Quỳnh – CK Y học cổ truyền )
87,6 g nước
104 microgram carotene – một loại
vitamin chống oxy hóa
30 mg vitamin C
10,9 g chất tinh bột
93 mg kali
26 mg canxi
9 mg magnesium
0,3 g chất xơ
4,5 mg natri
7 mg Chromium
20 mg phốt pho

0,32 mg sắt
giá trị năng lượng là 48 kcal
(Nguồn: Dược sỹ Nguyễn Hoàng
Bảo Duy)
Năng lượng 69 kcal
Chất béo 0,2 g
Chất bột đường 18,1 g
5

(Nguồn: ThS – Bs
Nguyễn Kiều Việt Nhi)
- Hỗ trợ điều trị tăng
huyết áp
- Hạn chế béo phì, rối
loạn lipid máu, xơ vữa
động mạch
- Phòng ngừa ung thư
- Kháng một số vi
khuẩn gây tiêu chảy
cấp, gây nhiều loại
nhiễm trùng ở da, hầu
họng
Có tác dụng điều trị đái
tháo đường loại 2
(Nguồn: ThS – BS Dư
Thị Cẩm Quỳnh – CK
Y học cổ truyền )
- Cam giúp cân bằng
huyết áp
- Điều hòa mức

cholesterol
- Cung cấp vitamin C –
tăng sức đề kháng cho
cơ thể
- Chữa lành các vết
thương nhanh hơn
- Phòng chống ung thư
- Trị chứng táo bón
(Nguồn:
Dược
sỹ
Nguyễn Hồng Bảo
Duy)
Tốt cho tim mạch
Giúp bảo vệ cơ thể
Tác dụng thải độc trong


Protein 0,7 g
cơ thể
Vitamin A: 66 IU
Vitamin C: 10,8 mg
Vitamin E: 0,2 mg
Vitamin K: 14,6 mg
Vitamin B1: 0,1 mg
Vitamin B2: 0,1 mg
Vitamin B3: 0,2 mg
Vitamin B6: 0,1 mg
Folate : 2 mcg
Vitamin B5: 0,1 mg

Choline: 5,6 mg
Canxi: 10 mg
Sắt: 0,4 mg
Magie: 7 mg
Phốt pho: 20 mg
Kali: 191 mg
Natri: 2 mg
Kẽm: 0,1 mg
Đồng: 0,1 mg
(Nguồn: Dược sỹ
Mangan: 0,1 mg
Nguyễn Hoàng Bảo
Selen: 0,1 mcg
Duy)
- Các nội dung cần nghiên cứu và giải quyết
+ Thành phần dinh dưỡng trong một số loại hoa quả làm siro.
+ Tỉ lệ đường, hoa quả và phụ gia
+ Các quá sinh học diễn ra trong quá trình tạo siro.
+ Giải thích về mầu sắc, trạng thái siro.
3. Các phương án hướng dẫn học sinh nghiên cứu giải quyết vấn đề
+ Phương án 1. Giáo viên xây dựng hệ thống câu hỏi dẫn dắt để hs tự tìm
hiểu xây dựng quy trình chế biến siro và giải quyết vấn đề.
+ Phương án 2. Giáo viên đưa quy trình tiến hành để học sinh thực hiện
4. Các phương án đánh giá học sinh theo cá nhân, theo nhóm (Rubric
các tiêu chí đánh giá từng nội dung)
Phiếu 1. Phương án đánh giá học sinh (Giáo viên đánh giá học sinh)
- Giáo viên dùng phiếu đánh giá để các nhóm đánh giá chéo theo mẫu sau:
Nhóm đánh giá………., nhóm được đánh giá………
(Khoanh vào điểm đạt được ở các tiêu chí)
Tiêu chí

Điểm đạt được
Ghi chú
Tự quản lí
1 2 3
4 5
Làm việc nhóm
1 2 3
4 5
Giải quyết vấn đề
1 2 3
4 5
6


Kiến thức
Thuyết trình
Tổng điểm

1
1

2
2

3
3

4
4


5
5

Phiếu 2. Học sinh đánh giá học sinh trong nhóm
Tiêu chí
Họ tên người đánh giá: …………..………, nhóm……
Tổ chức Đóng
Hỗ trợ Thái
Hiệu
Chung
và quản góp ý các
độ
quả
lý nhóm kiến
thành
làm
cơng
Thành viên
viên
việc
việc
1.……………………
2.…………………….
3. ……………………
4. …………………….
5. …………………….
Ghi chú: Thang đánh giá 4 - rất tốt; 3 - tốt; 2 - bình thường; 1 - chưa đạt
Phiếu 3. Học sinh tự đánh giá
Stt Tiêu chí
Thường

Tương đối Thỉnh
Hiếm khi
xun
thường
thoảng
(1đ)
xun
(3đ)
(2đ)
(4 đ)
1
Tơi hồn thành các
cơng việc cá nhân
trong nhóm
2
Tơi thực hiện theo
sự điều hành của
trưởng nhóm
3
Tơi chủ động tham
gia thảo luận
4
Tôi chú ý lắng nghe
các ý kiến
5
Tôi hiểu nhiệm vụ
của mình
6
Xếp loại chung
Phiếu 4. Tự dánh giá hoạt động của nhóm

Tiêu chí
Thường
Tương
đối Thỉnh thoảng Hiếm khi
xun
thường
(2đ)
(1đ)
xun
(3đ)
(4 đ)
7


Nhóm hoạt
động vui vẻ
Các
thành
viên đều tích
cực
Nhóm
làm
việc
trọng
tâm, hiệu quả
Các
thành
viên đều có
khả
năng

trình bày tốt
Săn sàng chia
sẻ với các
nhóm khác
C. GIÁO ÁN THỂ HIỆN TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG CHỦ ĐỀ GIÁO
DỤC STEM
I. Mục tiêu
1. Kiến thức
* Tốn học:
- Biết tính tỉ lệ khối lượng các loại nguyên liệu.
- Tính được tỉ lệ phần trăm sản phẩm siro sau khi làm.
- Sử dụng kiến thức toán học để hạch toán kinh tế.
* Vật lý:
- Hiểu được sự chuyển động vì nhiệt của các nguyên tử, phân tử trong q
trình nấu siro.
* Hóa học:
- Trình bày được thành phần hóa học cơ bản của siro.
- Thấy được vai trò của este thơm, aldehyt hoặc axeton trong mỗi loại hoa
quả.
* Sinh học:
- Trình bày được cơ chế sinh học trong quá trình làm siro là quá trình vận
chuyển các chất qua màng tế bào.
- Giải thích được hiện tượng sinh khí ga trong q trình ướp đường các loại
quả trong bình kín.
- Giải thích được vì sao làm siro không bị thối do hoạt động của vi sinh vật
phân giải.
* Công nghệ:
- Biết cách làm một số loại siro từ quả chín theo quy mơ hộ gia đình.
- Trình bày được một số phương pháp bảo quản, chế biến các loại quả chín.
8



siro.

- Trình bày được cơng dụng và nêu được giá trị dinh dưỡng chủ yếu của

* Tin học: Biết cách khai thách, xử lý các thông tin trên internet, thiết kế
các sơ đồ, hình ảnh.
2. Kĩ năng
- Sau khi học sinh thực hiện chủ đề cần xây dựng được quy trình làm siro
hoa quả bằng phương pháp thủ cơng.
- Có thể làm được siro từ một số loại quả hoặc hoa Atixơ.
- Có kĩ năng làm việc nhom, rèn kĩ năng thực hành.
- Có kĩ năng đánh giá nhận xét.
3. Thái độ:
- Có ý thức tự giác, chủ động làm việc khoa học vá có tính kỉ luật nghiêm
ngặt.
- Biết làm việc theo tư duy khoa học.
II. Chuẩn bị
1. Giáo viên: Chuẩn bị hệ thống phiếu bài tập, các dụng cụ để làm siro
2. Học sinh: Sưu tầm tư liệu, các dụng cụ cần thiết.
III. Phương pháp
- Giáo viên tổ chức phương pháp làm việc theo nhóm, thảo luận làm việc
theo dự án. Học sinh phải chủ đông nhận nhiệm vụ và giải quyết vấn đề từ đó rút
ra kết luận khoa học
- Giáo viên chuyển giao nhiệm vụ: Siro hay si rơ, xirơ, xi rơ (tiếng Ả rập:
‫شراب‬/sharab, tiếng Latin: syrupus) là một loại thực phẩm có nguồn gốc từ vùng Ả
rập, đây là một thức uống dạng lỏng và sánh, có vị ngọt và thường là màu đỏ. Đây
là một thứ nước đường có pha thêm dược phẩm hoặc các loại thuốc, thảo dược,
sinh tố trái cây, Mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe con người, quy trình sản xuất

lại đơn giảm có thể thực hiện tại lớp, tại gia đình ít tốn kém và chuân bị đơn giản.
Vậy để làm siro theo phương pháp thu cơng thì cần thực hiện như thế nào? Giải
thích sự chuyển hóa các chất trong q trình lên men hoặc vận chuyển các chất
như thế nào? Quá trình thực hiện cần tuân thủ những yêu cầu gì? Để giải quyết vấn
đề này hôm nay chúng ta sẽ tiến hành nghiên cứu quy trình và sản xuất siro theo
quy mơ thủ công tại lớp.
- Sau khi tiến hành làm việc theo nhóm học sinh cần tạo ra được sản phẩm
siro có mùi vị, màu sắc và hương thơm đặc trưng từng loại siro.
IV. Tổ chức các hoạt động dạy học
Tiết 1. Tìm hiểu thực tiễn, phát hiện vấn đề. Chia nhóm, chuyển giao
nhiệm vụ
Hoạt động của GV và HS
Nội dung chính
Hoạt động 1. Tìm hiểu thực tiễn, phát
hiện vấn đề
1. Xây dựng ý tường
9


Gv: dẫn dắt vào chủ đề. Mùa xuân là mùa
của nhiều loại hoa quả chín, nhưng lại
khơng bảo quản được lâu do thời tiết ấm,
độ ẩm cao các loại vi sinh vật hoạt động
mạnh làm các loại quả nhanh hỏng. Để
bảo quản hoặc tạo ra các loại thức uống
bổ dưỡng có thể để được lâu có thể chế
biến theo cách nào?
- Học sinh đề xuất ý tưởng:
+ Có nhiều phương pháp bảo quản và chế
biến các loại quả chín như: Làm mứt, xấy

khô, bảo quản lạnh hoặc chiết siro…
Trong những ngày hè nóng bức, cơ thể rất
thiếu nước và mệt mỏi, để giải khát và
cung cấp một số muối khoáng, vitamin và
hạ nhiệt cho cơ thể thì có thể sự dụng các
sản phẩm tự nhiên hoặc tổng hợp nhưng
sản phẩm siro là một trong nhưng sản
phẩm có gia trị rất lớn, có lợi cho sức
khỏe và rất an tồn, lại dễ làm. Do đó có
thể kết hợp kiến thức các môn khoa học
và kỹ thuật để tiến hành chủ đề STEM:
Làm siro từ hoa quả bằng phương
pháp thủ công.
Hoạt động 2. Chia nhóm, chuyển giao
nhiệm vụ
Gv: Trong siro thường chứa những chất
gì?
Hs: Tùy theo mỗi loại siro sẽ có các thành
phần hóa học và hàm lượng các chất khác
nhau. Trong siro thường có đường,
vitamin, muối khống, sắc tố, hương
thơm tự nhiên do các hợp chất như este,
andehyt, axeton…

- Làm siro một số loại hoa quả chín

1. Chia nhóm
Chia lớp thành 4 nhóm (7-8 học
sinh/nhóm)


2. Đề xuất phương pháp thực hiện

Gv: chia lớp thành các nhóm
- Học sinh thảo luận đề xuất phương pháp
thực hiện:
+ Thực hiện theo nhóm nhỏ (4 – 6 học
sinh) hoặc nhóm lớn (10 – 12 học sinh)
+ Thực hiện ở nhà hoặc tại lớp.
3. Chuyển giao nhiệm vụ
Gv: Chọn phương án chia lớp thành 4
10


nhóm.
GV: Giáo nhiệm vụ cho các nhóm
Gv: Hướng dẫn hs trong nhóm phân cơng
nhóm trưởng, thư kí. Nhóm trưởng giao
nhiệm vụ cho các thành viên.
- Các nhóm bốc thăm bộ câu hỏi
+ Nhóm 1. Bộ câu hỏi số 2. Câu hỏi về
siro thanh long ruột đỏ

+ Nhóm 2. Bộ câu hỏi số 1. Câu hỏi về
siro cam

+ Nhóm 3. Bộ câu hỏi số 3. Câu hỏi về
siro Atiso

+ Nhóm 4. Cậu câu hỏi số 4. Câu hỏi về
siro nho


11

Bộ câu hỏi số 2
Câu hỏi về siro thanh long ruột đỏ
1. Thanh long ruột đỏ được trồng nhiều ở
đâu?
2. Sản phẩm quả thanh long ruột đỏ mang
lại lợi ích kinh tế như thế nào?
3. Xây dựng quy trình làm siro từ quả thanh
long ruột đỏ.
4. Quá trình làm siro hoa quả cần vận dụng
các kiến thức từ những môn học nào?
5. Thuyết trình về lợi ích, giá trị dinh
dưỡng và quy trình làm siro từ thanh long
ruột đỏ.
Bộ câu hỏi số 1
Câu hỏi về siro cam
1. Ở nước ta Cam được trồng nhiều ở đâu?
2. Sản phẩm quả cam mang lại lợi ích kinh
tế như thế nào?
3. Xây dựng quy trình làm siro từ quả cam
4. Quá trình làm siro hoa quả cần vận dụng
các kiến thức từ những môn học nào?
5. Thuyết trình về lợi ích, giá trị dinh
dưỡng và quy trình làm siro từ cam
Bộ câu hỏi số 3
Câu hỏi về siro Atiso
1. Ở nước ta Atiso được trồng nhiều ở đâu?
2. Sản phẩm từ hoa atiso mang lại lợi ích

kinh tế như thế nào?
3. Xây dựng quy trình làm siro từ quả hoa
Atiso đỏ
4. Quá trình làm siro hoa quả cần vận dụng
các kiến thức từ những môn học nào?
5. Thuyết trình về lợi ích, giá trị dinh
dưỡng và quy trình làm siro từ hoa Atiso đỏ
Bộ câu hỏi số 4
Câu hỏi về siro nho
1. Ở nước ta nho được trồng nhiều ở đâu?
2. Sản phẩm từ nho mang lại lợi ích kinh tế
như thế nào?


Các nhóm thảo luận, xây dựng quy trình,
phân cơng nhiệm vụ các thành viên
Gv: Yêu cầu hs làm việc theo nhóm thực
hiện yêu cầu trong bộ câu hỏi.

3. Xây dựng quy trình làm siro từ quả nho
4. Quá trình làm siro hoa quả cần vận dụng
các kiến thức từ những mơn học nào?
5. Thuyết trình về lợi ích, giá trị dinh
dưỡng và quy trình làm siro nho.

Tiết 2. Báo cáo kết quả thảo luận (Kiến thức nền và quy trình làm siro)
Hoạt động 1. Tìm hiểu kiến thức
liên quan
1. Các kiến thức liên quan chủ đề
- Giáo viên yêu cầu hs báo cáo kết quả STEM

luận nhóm tìm các kiến thức liên quan
1. Kiến thức toán: Cân vận dụng
với các mơn khoa học như tốn học, kiến thức tồn học để tính tỉ lệ các
vật lý, hóa học, cơng nghệ, sinh học, nguyên liệu hoa quả. Sử dụng kiến thức
tin học.
toán học để hạch toán kinh tế
- Hs nêu được:
2. Kiến thức khoa học
1. Kiến thức toán: Cân vận dụng kiến
2.1. Kiến thức vật lý: Sự chuyển
thức toàn học để tính tính tỉ lệ các
nguyên liệu hoa quả. Sử dụng kiến động vì nhiệt của các phân tử.
2.2. Kiến thức hóa học: Thành
thức tốn học để hạch tốn kinh tế
phần hóa học trong quả, các chất tạo
2. Kiến thức khoa học
mùi, vị có trong quả chín.
2.1. Kiến thức vật lý: Sự chuyển động
2.3. Kiến thức sinh học 10
vì nhiệt của các phân tử.
+ Bài 11. Vận chuyển các chất
2.2. Kiến thức hóa học: Thành phần
hóa học trong quả, các chất tạo mùi, vị qua màng sinh chất
+ Bài 16. Hô hấp tế bào
có trong quả chín.
+ Bài 22. Dinh dưỡng, chuyển
2.3. Kiến thức sinh học 10
+ Bài 11. Vận chuyển các chất qua hóa vật chất và năng lượng ở vi sinh vật
+ Bài 23. Quá trình tổng hợp và
màng sinh chất

phân giải các chất ở vi sinh vật
+ Bài 16. Hô hấp tế bào
3. Kiến thức công nghệ lớp 10
+ Bài 22. Dinh dưỡng, chuyển hóa vật
+ Bài 40. Mục đích ý nghĩa của
chất và năng lượng ở vi sinh vật
+ Bài 23. Quá trình tổng hợp và phân công tác bảo quản và chế biến nông,
lâm, thủy sản
giải các chất ở vi sinh vật
+ Bài 44. Chế biến lương thực
3. Kiến thức công nghệ lớp 10
thực phẩm
+ Bài 40. Mục đích ý nghĩa của cơng
+ Bài 45. Thực hành: Làm xi rô
tác bảo quản và chế biến nông, lâm,
từ quả.
thủy sản
4. Kiến thức kỹ thuật, tin học:
+ Bài 44. Chế biến lương thực thực
Cách khai thác và xử lý các thơng tin
phẩm
trên Internet. Vẽ hình các quy trình làm
+ Bài 45. Thực hành: Làm xi rô từ
12


quả.
4. Kiến thức kỹ thuật, tin học: Cách
khai thác và xử lý các thơng tin trên
Internet. Vẽ hình các quy trình làm

siro
Hoạt động 2. Các nhóm trình bày

siro
2. Quy trình làm một số loại siro
2.1. Quy trình làm siro thanh long ruột
đỏ

kết quả thảo luận nhóm

Nhóm 1. Trình bày về lợi ích, giá trị dinh

dưỡng và quy trình làm siro từ thanh
long ruột đỏ.

- Hs nhóm khác lắng nghe, trao đổi
thảo luận.
- Gv Nhận xét, góp ý và đánh giá cho
nội dung và q trình làm việc của
nhóm

Nhóm 2. Trình bày về lợi ích, giá trị dinh

dưỡng và quy trình làm siro từ cam.

Sản phẩm siro thanh long ruột đỏ

2.2. Quy trình làm siro cam

- Hs nhóm khác lắng nghe, trao đổi

thảo luận.
- Gv Nhận xét, góp ý và đánh giá cho
nội dung và q trình làm việc của
nhóm
Sản phẩm siro cam
13


Nhóm 3. Trình bày về lợi ích, giá trị
dinh dưỡng và quy trình làm siro từ 2.3. Quy trình làm siro atiso
atiso
- Hs nhóm khác lắng nghe, trao đổi
thảo luận.
- Gv Nhận xét, góp ý và đánh giá cho
nội dung và q trình làm việc của
nhóm

Sản phẩm siro atiso

2.4. Quy trình làm siro nho
14


Nhóm 4. Trình bày về lợi ích, giá trị
dinh dưỡng và quy trình làm siro từ
nho
Hs nhóm khác lắng nghe, trao đổi thảo
luận.

Gv Nhận xét, góp ý và đánh giá cho

nội dung và q trình làm việc của
nhóm
Sản phẩm siro nho

Gv: qua trình bày quy trình làm siro
của các nhóm, em hãy nêu quy trình
chung để làm các loại siro?
Hs: nghiên cưu thông qua các tài liệu
sách giáo khoa công nghệ 10, sinh học
10,… và các tài liệu trên internet để
xây dựng quy trình cơ bản
Hs: Nhận xét, bổ sung.

Quy trình chung để làm các loại siro
như sau:
Bước 1.
- Quả tươi ngon được lựa chọn cẩn thận,
loại bỏ những quả bị dập, bị sâu bệnh.
Bỏ cuống, Rửa sạch quả và để ráo nước.
- Một số quả cần sơ chế hoặc gọt vỏ, xắt
lát.
Bước 2.
- Xếp vào lọ thủy tinh, cứ 1 lớp quả 1
lớp đường,
- Chú ý dành 1 phần đường phủ kín lớp
quả trên cùng nhằm hạn chế sự lây
nhiễm của vi sinh vật. Sau đó đậy lọ
15



Gv: Trong siro thường chứa những
chất gì?
Hs: trao đổi và trả lời: trong siro có
đường, axit hữu cơ, este thơm, sắc tố,
vitamin, nước…
- Vì sao khi ướp hoa quả chín với
đường có thể chiết được dịch hoa quả
ra?
Hs: Thảo luận trong nhóm và trả lời.
Vì sao làm siro bằng phương pháp
ướp đường (Không nấu) quả không bị
thối?
- Hs: Môi trường ưu trương và yếm
khí đã ngăn cản sự phát triển của vi
sinh vật phân giải nên quả khơng bị
thối.
- Vì sao khi nấu ta có thể thu được siro
nhanh chóng?

thật kín
Bước 3. Sau 20 – 30 ngày nước quả
được chiết ra tạo thành sirơ. (Có thể
dừng lại ở bước này)
Bước 4. Nấu siro
- Bắc nồi lên bếp, lửa nhỏ. Cho quả đã ủ
đường vào nồi đun sôi khoảng 20 - 30
phút.
- Sau đó mang hỗn hợp dâu ra để lọc
qua rây, lấy phần nước cốt.
- Cuối cùng để nguội phần nước rồi cất

vào trong bình, dùng dần.
(Tùy loại siro có quy trình riêng biệt.
Các sản phẩm siro có thể dùng ln
hoặc nấu, nếu nấu siro có thể sử dụng
và bảo quản được lâu hơn)
3. Giải quyết các vấn đề liên quan chủ
đề STEM
3.1. Nguyên lí của việc chiết siro
- Trong quả chín có nhiều đường, axit
hữu cơ, este thơm, sắc tố, vitamin,
nước…
- Khi ướp hoa quả với đường (1 lớp quả
1 lớp đường) sẽ tạo môi trường ưu
trương, môi trường có áp suất thẩm thấu
cao các chất hịa tan cùng với nước sẽ
vận chuyển từ trong quả ra ngoài, các tế
bào quả đã chết màn sinh chất mất khả
năng kiểm sốt nên các chất dễ dàng
vận chuyển ra.
- Mơi trường ưu trương và yếm khí đã
ngăn cản sự phát triển của vi sinh vật
phân giải nên quả không bị thối.
- Khi nấu siro quá trình chuyển động vì
nhiệt của các chất tăng nhanh làm cho
các chất trong quả nhanh chóng di
chuyển ra tạo thành siro.
3.2. Các q trình chuyển hóa trong
q trình sản xuất siro
- Đường ở ngồi mơi trường tạo áp suất
thẩm thấu cao hút nước và các chất hịa

tan trong quả ra tạo thành dịch lỏng có
độ sánh cao hơn nước, có mầu sắc và
16


Hs: Suy nghĩ, thảo luận và trả lời
Gv: Giải thích sự hình thành dịch siro
khi ướp quả chín với đường.
- Giai thích cơ sở sinh học của hiện
tượng quả khơng bị thối khi ướp với
đường.

Gv: trình bày các cách bảo quản và sử
dụng sản phẩm siro?
Hs: nêu cách bảo quản và sử dụng siro

hương vị đặc trưng.
- Quá trình hút nước từ quả ra ngồi
kèm the các chất hịa tan như: este, sắc
tố, đường, axit…
- Ức chế các vi sinh vật phân giải phát
triển do môi trường ưu trương và yếm
khí.
3.3. Xây dựng quy trình bảo quản
quả sau khi thu hoạch.
- Sau khi ướp đường với hoa quả cần
bảo quản trong lọ kín, sau một thời gian
cần mở nắp để giải phóng khí CO2
chánh nổ vỡ bình đựng.
- Sau khi nấu siro xong nên bảo quản

trong tủ lạnh (5 – 10 0C) hoặc rút trân
không.
- Sử dụng làm nước giải khát trực tiếp
hoặc sử dụng cùng các loại hoa quả, nếp
cẩm, bánh…
4. Tìm hiểu cách viết báo cáo khoa
học.

Gv: Hướng dẫn hs viết báo cáo kết
quả theo hướng nghiên cứu khoa học
- Thư kí thu thập tài liệu, quy trình từ
các nhóm để hồn thành báo cáo
chung.
- Nhóm trưởng thống nhất các ý kiến,
thảo luận các vấn đề liên quan để cả
nhóm nắm được quy trình chung và
kiến thức của chủ đề nghiên cứu.
Gv: Yêu cầu các nhóm chuẩn bị cho
tiết sau. Chuẩn bị dụng cụ để làm siro,
phân công người ghi chép, người
thuyết trình sản phẩm .
Tiết 3. Thực hiện quy trình nấu siro và báo cáo kết quả
Gv: Yêu cầu các nhóm thực hiện làm siro 1. Các nhóm tiến hành làm siro
theo quy trình đã thảo luận ở tiết 2
hoa quả theo quy trình đa thảo
luận.
Nhóm 1. Làm siro thanh long ruột đỏ
Nhóm 1. Làm siro thanh long ruột
Nhóm 2. Làm siro cam
17



Nhóm 3. Làm siro Atiso
Nhóm 4. Làm siro nho
- Gv: Nhắc hs đảm bảo an tồn trong q
trình làm siro
- Yêu cầu nhóm trưởng quản lý, chỉ đạo
và điều hành nhóm.
- Gv: Theo dõi, hướng dẫn và sử lý các
tình huống phát sinh.
- Gv: Đánh giá hoạt động của các nhóm.
- Gv: Yêu cầu hs báo cáo kết quả của
nhóm mình
- Hs: Trưng bày sản phẩm, cử đại diện
trình bày kết quả theo các tiêu chí sau:
Tiêu chí

Trạng
thái

Mầu sắc

Mùi, vị

Kết quả

đỏ
Nhóm 2. Làm siro cam
Nhóm 3. Làm siro Atiso
Nhóm 4. Làm siro nho

- Quá trình thực hiện cần chú ý đảm
bảo ản tồn, phịng cháy chữa cháy,
vệ sinh an tồn thực phẩm, an ninh
trật tự.
- Nhóm trưởng chỉ đạo các thành
viên làm theo đúng quy trình và giải
quyết các tình huống phát sinh.
- Nhóm trưởng và các thành viên
thực hiện việc đánh giá. (theo phiếu)
2. Báo cáo kết quả
2.1. Siro thanh long ruột đỏ
Tiêu chí
Kết quả

Giải
thích

Giải
thích

- Các nhóm nhận xét, đánh giá
Gv: Nhận xét sự thành cơng của các
nhóm, đánh giá kết quả làm việc nhóm.

Trạng
thái
Keo
xệt

Mầu sắc


Đường,
các
chất
hịa tan
làm
cho
dịch
siro
đặc

Do sắc tố
trong tế
bảo của
thanh
long hòa
tan trong
siro

Mùi
thanh
long, vị
ngọt mát
Do chất
tạo mùi
ở thanh
long di
chuyển
từ tế bào
ra dịch

siro,
đường
tạo nên
vị ngọt

Trạng
thái
Keo
xệt

Mầu sắc

Mùi, vị

Vàng cam

Mùi
cam, vị
ngọt đậm

Đường,
các
chất
hòa tan
làm
cho
dịch
siro
đặc


Do sắc tố
trong tế
bảo tép
cam hòa
tan trong
siro

Do chất
tạo mùi
ở
tép
cam di
chuyển
từ tế bào
ra dịch
siro,
đường
tạo nên

đỏ tím

Mùi, vị

2.2. Siro cam
Tiêu chí
Kết quả

Giải
thích


18


vị ngọt

2.3. Siro Atiso
Tiêu chí
Kết quả

Giải
thích

Trạng
thái
Keo
xệt

Mầu sắc

Mùi, vị

đỏ tím

Mùi hoa
atiso, vị
ngọt mát

Đường
, các
chất

hòa tan
làm
cho
dịch
siro
đặc

Do sắc tố
trong tế
bảo của
hoa atiso
hòa tan
trong siro

Do chất
tạo mùi
ở tế bảo
hoa atiso
di
chuyển
từ tế bào
ra dịch
siro,
đường
tạo nên
vị ngọt

Trạng
thái
Keo

xệt

Mầu sắc

Mùi, vị

Tím

Mùi nho,
vị ngọt
đậm

Đường
, các
chất
hịa tan
làm
cho
dịch
siro
đặc

Do sắc tố
trong tế
bảo của
quả nho
hòa tan
trong siro

Do chất

tạo mùi
ở
quả
nho di
chuyển
từ tế bào
ra dịch
siro,
đường
tạo nên
vị ngọt

2.4. Siro nho
Tiêu chí
Kết quả

Giải
thích

V. Đánh giá hoạt động STEM
1. Giáo viên đánh giá các nhóm
Phiếu đánh giá nhóm 1
Tiêu chí
Điểm đạt được
Tự quản lí
5
Làm việc nhóm
4
Giải quyết vấn đề
4

Kiến thức
4
Thuyết trình
4
Tổng điểm
21 – Xếp loại tốt
19

Ghi chú


Phiếu đánh giá nhóm 2
Tiêu chí
Điểm đạt được
Ghi chú
Tự quản lí
5
Làm việc nhóm
4
Giải quyết vấn đề
5
Kiến thức
4
Thuyết trình
5
Tổng điểm
23 – Xếp loại tốt
Phiếu đánh giá nhóm 3
Tiêu chí
Điểm đạt được

Ghi chú
Tự quản lí
5
Làm việc nhóm
5
Giải quyết vấn đề
5
Kiến thức
5
Thuyết trình
4
Tổng điểm
24 – Xếp loại xuất sắc
Phiếu đánh giá nhóm 4
Tiêu chí
Điểm đạt được
Ghi chú
Tự quản lí
5
Làm việc nhóm
5
Giải quyết vấn đề
4
Kiến thức
5
Thuyết trình
4
Tổng điểm
23 – Xếp loại tốt
Gv: nhận xét: Các nhóm tự quản tốt, làm việc tự giác, khoa học, nắm vững

kiến thức, giải quyết được các vấn đề liên quan chủ đề STEM, thuyết trình tự tin
truyền cảm lưu loát.
2. Học sinh tự đánh giá

20