THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ LIÊN KẾT
GIỮA DOANH NGHIỆP VÀ CÁC CƠ SỞ GIÁO DỤC ĐẠI HỌC
Nguyễn Huy Khang
Khoa Công nghệ Thông tin. Trường Đại học Tài chính – Marketing
Email:

Tóm tắt: Cuộc cách mạng cơng nghiệp 4.0 đang diễn ra rất mạnh mẽ trên nhiều lĩnh vực
của đời sống kinh tế, xã hội. Trong xu thế này, nhà trường phải rất linh hoạt trong việc thay đổi
chương trình, mục tiêu đào tạo sao cho phù hợp với sự biến đổi của đời sống kinh tế - xã hội nói
chung, nhà tuyển dụng nói riêng. Để tồn tại và phát triển trong xu thế cạnh tranh đó, các trường
đại học khơng chỉ có sứ mệnh đào tạo nhân lực đáp ứng nhu cầu hiện tại mà cịn phải có chiến
lược đào tạo đón đầu xu thế phát triển. Để thực hiện được nhiệm vụ này, không thể thiếu sự liên
kết của cộng đồng doanh nghiệp và sự định hướng của các cơ quan chức năng. Bài tham luận này
mong góp phần làm sáng tỏ thực trạng mối liên kết nhà trường và doanh nghiệp cùng những định
hướng tăng cường mối liên kết này ở nước ta hiện nay.
Từ khóa: Doanh nghiệp, Liên kết, Cơ sở giáo dục, Giáo dục đại học.

1. ĐẶT VẤN ĐỀ
Ý tưởng liên kết, hợp tác giữa đại học và doanh nghiệp được đề xướng bởi Willhelm
Humboldt nhà triết học người Đức. Theo ơng, trường đại học ngồi chức năng đào tạo phải
có chức năng nghiên cứu và hợp tác với các ngành công nghiệp. Năm 1810, ông sáng lập
Trường Đại học Berlin với điểm khác biệt so với các trường đại học khi đó là chuyển trọng
tâm sang nghiên cứu hỗ trợ hoạt động đào tạo, đặc biệt phát triển các lĩnh vực cơng nghệ
phục vụ cho mục đích dân sự và mục đích qn sự, góp phần đưa nước Đức trở thành quốc
gia hùng mạnh nhất thế giới lúc bấy giờ.
Doanh nghiệp trong cơ sở giáo dục đại học là doanh nghiệp được thành lập theo một
trong các loại hình phù hợp với quy định của pháp luật về doanh nghiệp do chính cơ sở giáo
dục đại học đó thành lập và trực tiếp quản lý hoặc do cơ sở giáo dục đại học góp vốn cổ
phần, liên doanh liên kết, hợp tác nhằm thực hiện các hoạt động thương mại hóa sản phẩm
giáo dục đào tạo, nghiên cứu khoa học... và thúc đẩy các hoạt động của cơ sở giáo dục đại
học, góp phần phát triển đa dạng hóa các hoạt động, tăng nguồn thu gắn với nhiệm vụ chính

trị và lợi ích kinh tế của cơ sở giáo dục đại học đó.

100


Trong xu hướng hiện nay, các cơ sở giáo dục đại học thành lập các doanh nghiệp
nghiên cứu hoặc phòng thí nghiệm dịch vụ dưới sự quản lý của trường đại học là một trong
những yếu tố đặc trưng của đại học tiên tiến. Do đó, sự đóng góp vào mối liên kết trường
học và doanh nghiệp từ các giảng viên mới mang tính tích cực, chủ động. Các nghiên cứu
chỉ phục vụ thực tiễn vì nó đánh vào yếu tố sống cịn của doanh nghiệp này. Chi phí hoạt
động lấy từ các nghiên cứu của doanh nghiệp và đóng góp vào hoạt động của đại học.
Ở Việt Nam, hợp tác giữa đại học và doanh nghiệp được Đảng và Nhà nước quan
tâm từ hơn hai thập niên trở lại đây. Các văn bản tuyên bố chủ trương và chỉ đạo khẳng
định: các trường đại học phải là các trung tâm nghiên cứu khoa học, công nghệ, chuyển
giao và ứng dụng công nghệ vào sản xuất và đời sống; thực hiện liên kết chặt chẽ giữa các
doanh nghiệp, cơ sở sử dụng lao động, cơ sở đào tạo và Nhà nước để phát triển nguồn nhân
lực theo nhu cầu xã hội; coi doanh nghiệp là trung tâm của đổi mới ứng dụng và chuyển
giao công nghệ, là nguồn nhu cầu quan trọng nhất của thị trường khoa học – công nghệ…
So với thế giới, đặc biệt là các nước châu Âu và Mỹ thì Việt Nam đi sau các nước trong
thời gian dài, chính vì vậy, các chính sách, cơ chế và giải pháp thực thi trong thực tiễn từ
Chính phủ đến các bộ, ngành, địa phương còn thiếu nhất quán.
Sự hợp tác giữa đại học và doanh nghiệp là sự tương tác trực tiếp hoặc gián tiếp, có
tính chất cá nhân hay tổ chức giữa trường đại học và các doanh nghiệp nhằm hỗ trợ lẫn
nhau vì lợi ích của cả hai bên: hợp tác trong nghiên cứu và phát triển; kích thích sự vận
động năng động qua lại của giảng viên, sinh viên và các nhà chuyên môn đang làm việc tại
các doanh nghiệp; thương mại hóa các kết quả nghiên cứu; xây dựng chương trình đào tạo;
hỗ trợ các nỗ lực sáng nghiệp và quản trị tổ chức.
2. CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO
Chất lượng đào tạo là một khái niệm mang tính tương đối, với mỗi đối tượng tham
gia vào quá trình đào tạo và sử dụng lao động khác nhau lại có quan niệm về chất lượng

khác nhau. Ở mỗi vị trí, nhìn nhận về chất lượng đào tạo trình độ đại học với khía cạnh
khác nhau. Các sinh viên, nhà tuyển dụng, giảng viên, Chính phủ, các nhà chun mơn đều
có định nghĩa riêng, khái niệm riêng về chất lượng đào tạo đại học. Theo Tổ chức đảm bảo
chất lượng giáo dục đại học quốc tế, chất lượng đào tạo đại học là việc tuân theo các quy
định và đạt được các mục tiêu đã đề ra.

101


Trước đây, theo cách tiếp cận truyền thống, chất lượng đào tạo đại học được thiết lập
bởi các trường đại học; Nhiệm vụ của các trường đại học là quản lý theo kế hoạch nhằm
đảm bảo sản phẩm đào tạo đáp ứng được tiêu chuẩn chất lượng đã thiết kế mà không lưu
tâm đến nhu cầu của khách hàng, không tiến hành đánh giá, lấy ý kiến phản hồi của khách
hàng về chất lượng sản phẩm đào tạo. Đây là cách tiếp cận phiến diện, bởi vì khách hàng
khơng chỉ đơn thuần mong chờ họ sẽ được cung ứng cái gì, mà họ cịn mong muốn được
cung ứng như thế nào. Do đó, chất lượng đào tạo đại học cần được đề cập với cách tiếp cận
mới toàn diện và phù hợp với bối cảnh và xu thế phát triển đào tạo trình độ đại học hiện
nay, đó chính là cách tiếp cận chất lượng thông qua nhu cầu của khách hàng, của doanh
nghiệp hay của xã hội.
3. THỰC TRẠNG LIÊN KẾT ĐÀO TẠO GIỮA ĐẠI HỌC VỚI DOANH NGHIỆP
Có thể định nghĩa quan hệ hợp tác giữa nhà trường và doanh nghiệp là tất cả mọi
hình thức tương tác trực tiếp hay gián tiếp, có tính chất cá nhân hay tổ chức giữa trường đại
học và các doanh nghiệp nhằm hỗ trợ lẫn nhau vì lợi ích của cả hai: Hợp tác trong nghiên
cứu và phát triển, kích thích sự vận động năng động qua lại của giảng viên, sinh viên và các
nhà chuyên môn đang làm việc tại các doanh nghiệp; thương mại hóa các kết quả nghiên
cứu; xây dựng chương trình đào tạo; tổ chức học tập suốt đời; hỗ trợ các nỗ lực sáng nghiệp
và quản trị tổ chức.
Liên kết đào tạo giữa nhà trường và doanh nghiệp là sự hợp tác giữa một bên là nhà
trường và một bên là doanh nghiệp để thực hiện các mục đích, chương trình đào tạo cũng
như chiến lược phát triển đã được hai bên xác lập. Trong liên kết đào tạo giữa nhà trường

và doanh nghiệp, nhà trường đóng vai trị là đơn vị chịu trách nhiệm chính trong đào tạo
(thực hiện nội dung, quy trình, chất lượng đào tạo, cấp văn bằng, chứng chỉ cho người được
đào tạo...); cịn doanh nghiệp đóng vai trị là đơn vị phối hợp (định hướng, kinh phí, cơ sở
vật chất, tổ chức, quản lý, tiếp nhận và sử dụng sản phẩm đào tạo...).
Quan hệ hợp tác giữa trường đại học và doanh nghiệp là quan hệ biện chứng, vì lợi
ích của cả hai phía. Từ mối liên kết này, các trường đại học có thêm điều kiện nâng cao
chất lượng đào tạo, cho ra những “sản phẩm” đã được “trải nghiệm” thực tiễn. Về phía
doanh nghiệp, sẽ tận dụng được nguồn nhân lực chất lượng cao, ổn định. Hợp tác giữa
trường đại học và doanh nghiệp sẽ hướng các trường đưa ra xã hội những “sản phẩm” gắn
liền với yêu cầu thực tiễn, đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động, giúp các doanh nghiệp
102


nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, tạo lập được lợi thế cạnh tranh trên thị trường. Mối
quan hệ hợp tác giữa nhà trường và doanh nghiệp có ý nghĩa rất quan trọng trong việc rút
ngắn khoảng cách từ giảng đường tới thực tiễn.
Ở nước ta thời gian qua, vấn đề liên kết đào tạo giữa nhà trường và doanh nghiệp
vẫn chưa được các chủ thể nhìn nhận thấu đáo và triển khai thực hiện một cách phù hợp.
Hậu quả rõ nhất là tạo nên sự mất cân đối nghiêm trọng về cung - cầu nhân lực chất lượng
cao. Theo đánh giá của Ngân hàng Thế giới, chất lượng nguồn nhân lực của Việt Nam ở
mức 3,79 điểm, xếp thứ 11 trong số 12 quốc gia được khảo sát tại châu Á. Các nghiên cứu
còn cho thấy, nguồn cung nhân lực đáp ứng được yêu cầu của doanh nghiệp sẽ tiếp tục khan
hiếm trong thời gian tới. Vì thế, các doanh nghiệp sẽ còn cần phải đào tạo lại nếu muốn có
nguồn nhân lực đáp ứng được yêu cầu. Trước tình hình trên, các doanh nghiệp buộc phải
liên kết, hợp tác với các cơ sở đào tạo trong tìm kiếm nguồn nhân lực, đặc biệt là nhân lực
chất lượng cao.
Để sinh viên sau khi ra trường đáp ứng được yêu cầu của doanh nghiệp, đặc biệt là
tránh hiện tượng mất cân đối về cung - cầu nhân lực chất lượng cao, Đảng và Nhà nước đã
có nhiều chủ trương cũng như cơ chế khuyến khích các trường đại học liên kết với doanh
nghiệp ngay từ khâu đào tạo, nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ. Một bộ phận

doanh nghiệp đã chủ động liên kết với các cơ sở đào tạo để tìm kiếm nhân lực, “đặt hàng”
nhân lực chất lượng cao từ phía cơ sở đào tạo và có những động thái thiết thực để đồng
hành cùng nhà trường trong q trình đào tạo. Về phía trường đại học, ngồi việc gắn kết
chặt chẽ cơng tác đào tạo với việc làm, tuyển sinh với tuyển dụng thông qua ký kết hợp tác
đào tạo, hội chợ việc làm với các doanh nghiệp… Một số trường đại học bước đầu hướng
chương trình đào tạo của mình theo nhu cầu của doanh nghiệp bằng cách tham khảo ý kiến
doanh nghiệp về chương trình đào tạo của mình, mời các doanh nhân tham gia vào một số
chương trình giảng dạy, trao đổi ý kiến, hướng nghiệp...
Bên cạnh đó, việc thành lập doanh nghiệp tại các cơ sở giáo dục đại học trong nước
nói chung còn nhiều hạn chế. Kết quả khảo sát của nhóm nghiên cứu đề tài cấp Đại học
Quốc gia của Trường Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội năm 2018 cho thấy: trong
43 trường đại học, cao đẳng có phản hồi về phát triển doanh nghiệp, chỉ có một trường đại
học là Đại học Cần Thơ có thành lập doanh nghiệp (Công ty TNHH MTV Khoa học - Công
nghệ) vào năm 2016. Kết quả nghiên cứu ở 8 cơ sở giáo dục đại học tham gia Dự án “Giáo
103


dục đại học theo định hướng nghề nghiệp ứng dụng” do Bộ Giáo dục và Đào tạo triển khai
(dự án POHE) cho thấy: hoạt động hợp tác giữa các trường đại học và doanh nghiệp là chưa
nhiều. Phần lớn các trường chủ yếu chỉ thiết lập mạng lưới khoảng 10 đối tác chiến lược.
Kết quả khảo sát gần 1.400 cựu sinh viên từng tham gia học tập của Dự án POHE cho thấy:
có 72,8% cho rằng có thể đáp ứng được các nhu cầu của nhà tuyển dụng; 75,5% cho rằng
“cơng việc thực tập thật sự có ích cho cơng việc đang làm”. Chính điều này giúp sinh viên
tự tin, năng động và tìm kiếm được việc làm đúng với sở trường và ngành nghề đào tạo sau
khi tốt nghiệp. Tuy nhiên, về các nội dung hợp tác khác và ở các cấp độ sâu hơn theo xu
hướng hội nhập và chia sẻ nguồn lực cùng phát triển trong hợp tác với doanh nghiệp còn
hạn chế.
4. SỰ CẦN THIẾT VỀ MỐI LIÊN KẾT GIỮA CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC VÀ
DOANH NGHIỆP TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY
Trong thế giới kỷ nguyên số, tất cả những yếu tố như: khai thác tài nguyên thiên

nhiên và dựa vào các ngành sử dụng lao động giá rẻ khơng cịn là thế mạnh của chúng ta.
Xuất phát từ thực trạng nguồn lao động của Việt Nam, chủ yếu là lao động tay nghề thấp,
nên dễ dàng bị thay thế bởi máy móc. Trước tình hình đó, việc xây dựng, phát triển nguồn
nhân lực chất lượng cao là vô cùng cấp thiết. Để thực hiện được nhiệm vụ quan trọng này
đòi hỏi phải được thực hiện một cách đồng bộ trên nhiều phương diện, trong đó vai trò của
các trường đại học hiện nay được xem là một trong những khâu quan trọng đầu tiên. Để
đào tạo gắn liền với thực tiễn nhu cầu mà các doanh nghiệp cần, địi hỏi các trường đại học
phải có sự liên kết với doanh nghiệp.
Theo đánh giá của các nhà tuyển dụng sau khi tiếp nhận sinh viên về làm việc, phần
lớn sinh viên ra trường chưa thể bắt tay ngay vào làm những công việc chuyên môn; sinh
viên không thể tự lên kế hoạch học tập để hoàn thiện mình trong cơng việc; sinh viên thiếu
hoặc chưa có những kỹ năng mềm cần thiết để phục vụ cho công việc được giao.
Làm thế nào để rút ngắn khoảng cách từ giảng đường tới thực tiễn công việc tại
doanh nghiệp là yêu cầu cấp bách và không chỉ dừng lại ở vấn đề nhà trường chỉ lo tìm chỗ
thực tập cho sinh viên mà cần đi vào thực chất về nhu cầu năng lực, trình độ của người lao
động có đáp ứng yêu cầu của doanh nghiệp. Sự liên kết giữa đại học và daonh nghiệp sẽ
mang lại những lợi ích cơ bản sau:

104


Về phía các trường đại học, liên kết với doanh nghiệp góp phần xây dựng mục tiêu,
nội dung đào tạo phù hợp với yêu cầu của doanh nghiệp. Doanh nghiệp tham gia vào việc
xây dựng mục tiêu, nội dung chương trình đào tạo dựa trên cơ sở chương trình khung và
nội dung mà xã hội cần, người học cần. Từ đó, các trường đại học kịp thời nắm bắt các
thơng tin, cập nhật kiến thức, điều chỉnh nội dung, chương trình, dự báo các ngành nghề
mới theo xu hướng chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu sản xuất để tiến kịp với sự phát triển
của đời sống xã hội.
Khi nhà trường liên kết chặt chẽ với doanh nghiệp, sinh viên được học tập tại doanh
nghiệp, có điều kiện thực hành trên những thiết bị, dây chuyền công nghệ hiện đại để sau

khi ra trường có thể bắt kịp với thực tế sản xuất.
Liên kết với doanh nghiệp giúp nhà trường cải tiến tổ chức kiểm tra, đánh giá chất
lượng đào tạo. Thông qua mối quan hệ với các doanh nghiệp, các trường đại học có thể mời
chuyên gia tại các doanh nghiệp tham gia cùng sinh viên các trường đại học để thảo luận,
điều chỉnh mục tiêu, nội dung để nâng cao chất lượng đào tạo.
Về phía doanh nghiệp, liên kết giúp doanh nghiệp có thể tiếp xúc trực tiếp với rất
nhiều sinh viên, có điều kiện để theo dõi, đánh giá tác phong làm việc cũng như kiến thức
và năng lực của sinh viên một cách chính xác nhất. Qua đó, doanh nghiệp có hướng tuyển
dụng, lựa chọn nhân sự phù hợp và góp phần quảng bá hình ảnh của doanh nghiệp.
Doanh nghiệp ln có nhu cầu cải tiến kỹ thuật, áp dụng công nghệ mới trong sản
xuất, kinh doanh nhằm đem lại lợi nhuận cao nhất nên phải tìm kiếm những phát minh, sáng
chế, những sản phẩm khoa học và cơng nghệ có tính khả thi để tăng sức cạnh tranh trên thị
trường. Các trường đại học với vai trò là trung tâm nghiên cứu thường sở hữu các kết quả
nghiên cứu sẽ chính là nơi giúp các doanh nghiệp tiếp cận được với những kết quả nghiên
cứu mới nhất, cập nhật nhanh nhất và có thể ứng dụng trong hoạt động sản xuất, kinh doanh
của doanh nghiệp.
Về phía sinh viên, liên kết giữa đại học và doanh nghiệp giúp sinh viên có cơ hội được
lựa chọn địa điểm thực tập phù hợp, tạo điều kiện cho sinh viên được tiếp cận với hệ thống
kiến thức mới nhất, được củng cố về kỹ năng làm việc và hơn nữa là nâng cao khả năng
được tuyển dụng sau khi ra trường. Học tập tại doanh nghiệp giúp sinh viên được trau dồi
kiến thức thực tế, học hỏi thêm các kỹ năng, mở rộng mối quan hệ, giúp sinh viên trưởng
thành hơn rất nhiều.
105


5. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM THÚC ĐẨY MƠ HÌNH HỢP TÁC ĐẠI HỌC VỚI
DOANH NGHIỆP
5.1. Về phía trường đại học
Cần thiết lập bộ phận chuyên trách liên kết, hợp tác với doanh nghiệp. Có chiến lược
liên kết với doanh nghiệp bằng các hình thức: Ký thỏa thuận hợp tác về đào tạo và chuyển

giao công nghệ, hoặc trở thành cổ đơng của những doanh nghiệp (theo hình thức riêng lẻ
từng trường hoặc liên kết nhóm trường đại học cùng ngành đào tạo). Cũng từ cách thức liên
kết này, nhà trường có thể thâm nhập sâu vào doanh nghiệp để nắm được yêu cầu về nhân
lực chất lượng cao, nhu cầu chuyển giao công nghệ... Đây cũng là điều kiện để các trường
đại học quảng bá thương hiệu, nâng cao năng lực và hiệu quả đầu tư tài chính trước xu thế
“tự chủ đại học”.
Thường xuyên cập nhật nội dung, chương trình, phương pháp giảng dạy căn cứ vào
nhu cầu của doanh nghiệp. Định kỳ tiếp xúc, tìm hiểu nhu cầu nhân lực của doanh nghiệp
để góp phần xây dựng chuẩn đầu ra cho quá trình đào tạo.
Xây dựng cơ chế để đội ngũ doanh nhân trực tiếp tham gia giảng dạy những nội
dung cần thiết trong chương trình đào tạo.
5.2. Về phía doanh nghiệp
Doanh nghiệp cần nhận thức đầy đủ hơn về ích lợi cũng như xu thế tất yếu của mối
liên kết giữa nhà trường với doanh nghiệp, từ đó hoạch định cơ chế phối hợp cũng như
chiến lược nhân sự hợp lý cho mình trong tương lai.
Để khắc phục tình trạng đào tạo lại sau khi tuyển dụng, doanh nghiệp cũng cần thiết
lập bộ phận chuyên trách để góp phần xây dựng, điều chỉnh chương trình đào tạo cho trường
đại học hướng theo nhu cầu sử dụng nhân lực từ phía doanh nghiệp.
Doanh nghiệp cần có chiến lược “nuôi dưỡng”, “ươm mầm” tài năng tại các trường
đại học bằng các hình thức cung cấp học bổng, đầu tư cơ sở vật chất, kỹ thuật, tài chính,
tuyển dụng trước và sau tốt nghiệp; đặt hàng cơ sở đào tạo giải quyết những vấn đề cần
thiết mà doanh nghiệp đang và sẽ có nhu cầu…
Chủ động đưa các doanh nhân vào hội đồng trường đại học để có thêm điều kiện góp
ý điều chỉnh chương trình đào tạo cho “ăn khớp” với nhu cầu của doanh nghiệp và xã hội.
Đây cũng được là cơ hội để các doanh nghiệp quảng bá hình ảnh và thương hiệu của mình…
106


5.3. Về phía các cơ quan chức năng
Thường xuyên thống kê cung - cầu nhân lực, đặc biệt là nhân lực chất lượng cao trên

tất cả các ngành nghề trong xã hội để điều tiết lĩnh vực giáo dục đào tạo cho phù hợp. Phân
tích, dự báo về sự biến động của các ngành nghề để các cơ sở giáo dục có chiến lược đào
tạo phù hợp.
Hồn thiện cơ chế tổ chức, hoạt động của các tổ chức kiểm định chất lượng đào tạo.
Thiết lập nhiều kênh kết nối trường đại học với doanh nghiệp. Tổ chức để các bên rút
kinh nghiệm sau mỗi giai đoạn hợp tác để nâng cao hiệu quả liên kết trong tương lai.
Hoàn thiện cơ chế tự chủ của các trường đại học. Khi đó, các trường được quyết định
chương trình đào tạo của mình sao cho đáp ứng được với yêu cầu của doanh nghiệp.
6. KẾT LUẬN
Trong bối cảnh hiện nay, liên kết giữa trường đại học và doanh nghiệp là xu thế tất
yếu trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội của mọi quốc gia. Chiều rộng và độ sâu của
mối liên kết này tùy thuộc nhiều vào sự định hướng của các cơ quan chức năng, sự lựa chọn
phương thức cũng như sự thỏa hiệp của các bên. Hiệu quả của mối liên kết luôn là nâng
tầm cho nhà trường và doanh nghiệp, củng cố niềm tin cũng như gia tăng mức độ ảnh hưởng
tích cực vào đời sống xã hội của các bên liên kết.
Rút ngắn khoảng cách từ giảng đường tới thực tiễn doanh nghiệp đang là yêu cầu cấp
bách đối với các cơ sở đào tạo đại học và cộng đồng doanh nghiệp. Đảng, Nhà nước thì
ln khuyến khích, xã hội thì đang địi hỏi cấp thiết, vấn đề còn lại phụ thuộc phạm vi yếu
tố chủ quan của nhà trường và doanh nghiệp mà thôi.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1]. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu tồn quốc lần thứ XII, Nxb. Chính
trị quốc gia, HN. 2016.
[2]. Lưu Tiến Dũng (2015), Chất lượng giáo dục và đào tạo đại học khối ngành kinh tế kinh doanh ở Việt Nam dưới góc nhìn doanh nghiệp
[3]. Cheng,Y.C (2003), Quanlity assurance in education: Internal, Interface and future,
Quality Assurance in Education
[4]. Đào Duy Huân. Kỷ yếu hội thảo khoa học: Đổi mới căn bản và toàn diện hoạt động đào
tạo trong các trường đại học, cao đẳng, Hiệp hội các trường đại học, cao đẳng Việt
Nam tổ chức năm 2018. NXB Đà Nẵng.
107