Trong quá trình h i nh p qu c t , nh ng k t qu
c a ho t ng v n hóa i ngo i n m trong thành t u
chung c a l nh v c
i ngo i.
n n m 2019, Vi t
Nam ã thi t l p quan h chi n l c
c bi t v i Lào
và Campuchia; quan h
i tác chi n l c v i 16 qu c
gia: Liên bang Nga (2001), n
(2007), Trung Qu c
(2008), Nh t B n, Hàn Qu c và Tây Ban Nha (2009),
Anh (2010),
c (2011), Thái Lan, In ônêxia, Xingapo,
Pháp và Italia (2013), Malaixia và Philíppin (2015),
Ơxtrâylia (2018), trong ó có 3 n c i tác chi n l c
toàn di n là: Liên bang Nga, Trung Qu c và n
, và
thi t l p quan h
i tác toàn di n v i 12 qu c gia:
Nam Phi (2004), Chilê, Braxin và Vênêduêla (2007),
78


Ch

ng II:

Niu Dilân (2009), Áchentina (2010), Ucraina (2011),
Hoa K và an M ch (2013), Mianma và Cana a (2017),
Brunei (2019).

Nh ng n m 2013 - 2014, ho t ng ngo i giao a
ph ng
c tri n khai m nh m . L n
u tiên Vi t
Nam
c b u vào H i
ng nhân quy n Liên h p
qu c v i s phi u cao nh t trong s các n c ng c ;
c b u và
m nhi m c ng v Ch t ch H i ng
Th ng
c C quan n ng l ng nguyên t qu c t
(IAEA) niên khóa 2013 - 2014, ti p ó
c b u vào
y ban Di s n th gi i c a t ch c UNESCO nhi m
k 2014 - 2017.
N m 2017, l n th hai Vi t Nam
c tín nhi m
giao ng cai t ch c H i ngh c p cao APEC. T ng Bí
th Nguy n Phú Tr ng ánh giá n m 2017 “là m t
trong nh ng n m thành công nh t trong vi c th c
hi n m c tiêu, nhi m v nâng cao hi u qu công tác
i ngo i, a quan h v i các i tác i vào chi u sâu,
ch
ng, tích c c h i nh p, góp ph n nâng cao v th
và uy tín c a Vi t Nam trên tr ng qu c t . Quan h
v i các n c, nh t là v i các i tác quan tr ng ngày
càng toàn di n và hi u qu h n. Ho t ng i ngo i
ã di n ra v i h u h t các
i tác ch ch t. N u ch

tính riêng trao i oàn c p cao, chúng ta ã ti n hành
18 chuy n th m n 19 n c, tham d 8 h i ngh qu c
t a ph ng, ti n hành hàng tr m cu c ti p xúc song
79


ph ng v i lãnh o, nguyên th các n c trên th gi i
(riêng Tu n l c p cao APEC là g n 50 cu c); ng th i
ón 36 l t nguyên th và th t ng các n c
n
th m Vi t Nam. N i dung các ho t ng i ngo i u
r t th c ch t, ngày càng i vào chi u sâu, n nh và
b n v ng.
c bi t là quan h v i các i tác ch ch t
nh Trung Qu c, M , Nh t B n, Nga, n
, ASEAN
u có ti n tri n rõ r t c v chính tr và kinh t . V i
vai trị n c ch nhà, chúng ta ã th c s t o nên d u
n Vi t Nam trong ti n trình h p tác c a APEC nói
riêng và liên k t kinh t và chính tr t i khu v c châu
Á - Thái Bình D ng nói chung”1.
Tháng 2 n m 2019, Vi t Nam
c ch n là n i t
ch c H i ngh th ng nh M - Tri u Tiên l n th
hai. ây là m t s ki n qu c t quan tr ng
c c th
gi i quan tâm, theo dõi. Công tác t ch c
c c Hoa
K , Tri u Tiên và c ng
ng qu c t ghi nh n, ánh

giá cao, ã t o d u n r t t t p v hình nh t n c
và con ng i Vi t Nam, kh ng nh vai trò, v th ngày
càng
c nâng cao c a Vi t Nam trên tr ng qu c t
v i t cách là m t qu c gia có trách nhi m, ngày càng
phát huy vai trò hòa gi i, d n d t các m i quan h
___________
1. Báo i n t
ài Ti ng nói Vi t Nam, ngày 28-12-2017,
/>
80


Ch

ng II:

qu c t và ang óng góp tích c c cho hịa bình khu
v c và th gi i.
Nh v y, Vi t Nam không ch tham gia mà còn
kh ng nh vai trò là m t thành viên tích c c, có trách
nhi m c a c ng
ng qu c t . Trong quá trình h i
nh p qu c t m t cách tích c c và ch
ng, ngo i giao
kinh t v n
c coi là m t trong nh ng nhi m v
tr ng tâm. Tính n n m 2018, Vi t Nam ã ký k t và
th c thi 12 FTA (Hi p nh Th ng m i t do), k t
thúc àm phán 1 FTA, và ang àm phán 4 FTA khác.

Trong 12 FTA ã ký k t và th c thi có 7 FTA ký k t
v i t cách là thành viên ASEAN, g m: AFTA và 6
FTA gi a ASEAN v i các
i tác: Trung Qu c, H ng
Kông (Trung Qu c), Hàn Qu c, n
, Nh t B n,
Ôxtrâylia - Niu Dilân. 5 FTA ký k t v i t cách là m t
bên
c l p (Chilê, Nh t B n, Hàn Qu c, Liên minh
Kinh t Á - Âu và Hi p nh i tác toàn di n và ti n b
xuyên Thái Bình D ng (CPTTP). 1 FTA ã k t thúc
àm phán là FTA v i Liên minh châu Âu. 3 FTA còn l i
ang
c àm phán bao g m: Hi p nh
i tác kinh t
toàn di n khu v c (RCEP - Regional Comprehensive
Economic Partnership), Hi p nh th ng m i t do
v i Ixraen, Hi p
nh th ng m i t do v i Kh i
th ng m i t do châu Âu (EFTA).
ng th i, Vi t
Nam ti p t c
y m nh công tác v n
ng các n c
công nh n quy ch kinh t th tr ng c a Vi t Nam.
81


n tháng 12-2017, có 69 n c ã cơng nh n Vi t
Nam có quy ch kinh t th tr ng. Các ho t

ng
qu ng bá, xúc ti n th ng m i,
u t , du l ch c ng
c y m nh nh m h tr ngành, a ph ng, doanh
nghi p tìm i tác, m r ng th tr ng. Riêng trong d p
Tu n l c p cao APEC ã có 121 th a thu n
c ký
k t v i t ng tr giá 20 t USD. Công tác biên gi i, b o
v ch quy n lãnh th th ng xuyên
c lãnh o các
c p, các ngành quan tâm và ch
o sát sao. Tình hình
biên gi i trên b v i Trung Qu c, Lào và Campuchia c
b n n nh.
n tháng 9-2017, Vi t Nam và Lào ã
t ch c H i ngh t ng k t vi c hồn thành tồn b cơng
tác t ng dày và tôn t o h th ng m c qu c gi i Vi t
Nam - Lào v i vi c c m 1.002 c t m c chính và các c c
d u trên 2.337km biên gi i. Trong n m 2016, Vi t
Nam và Trung Qu c ã t ch c H i ngh t ng k t 5
n m tri n khai Ngh
nh th v phân gi i c m m c,
Hi p nh v quy ch qu n lý biên gi i và Hi p nh v
c a kh u và quy ch qu n lý c a kh u trên biên gi i
t li n Vi t Nam - Trung Qu c.
Công tác
u tranh trong v n
dân ch , nhân
quy n và tôn giáo
c tri n khai

ng b b ng các
bi n pháp v n ng, u tranh i ngo i phù h p, ch
ng i tho i trên tinh th n th ng th n, xây d ng v i
các n c, qua ó v a góp ph n b o m an ninh qu c
gia, v a gi m thi u các tác ng tiêu c c và không
82


Ch

ng II:

v n
dân ch , nhân quy n gây tr ng i cho vi c thúc
y quan h gi a Vi t Nam v i các n c.
L nh v c v n hóa i ngo i r ng l n, cơng tác ngo i
giao v n hóa c thù, cơng tác ng i Vi t Nam n c
ngồi, lãnh s , b o h công dân, thông tin, truy n thông
qu c t , truy n thông
i ngo i
u
c tri n khai
m nh và t
c nh ng k t qu quan tr ng trong vi c
nâng cao hình nh c a Vi t Nam trên th gi i, góp ph n
c ng c kh i i oàn k t dân t c, b o v các quy n, l i
ích chính áng và h p pháp c a ng bào Vi t Nam.
Các ho t ng i ngo i qu c phòng - an ninh ti p
t c
c tri n khai ch

ng, tích c c, có chi u sâu c
trong quan h song ph ng và trong các c ch
a
ph ng. S ph i h p ch t ch gi a ngo i giao, qu c
phòng, an ninh ã t o thành s c m nh t ng h p, góp
ph n gi v ng mơi tr ng hịa bình, n nh, c ng c
an ninh qu c gia c a Vi t Nam.
Trong các thành t u chung c a t n c trong quá
trình i m i, h i nh p qu c t , các ho t ng v n hóa
i ngo i g n k t ch t ch v i các ho t ng i ngo i
chính tr , kinh t , ngo i giao cơng chúng, ngo i giao
nhân dân... ã góp ph n quan tr ng vào gi v ng môi
tr ng hịa bình, n nh; b o v v ng ch c
c l p,
ch quy n, toàn v n lãnh th , l i ích qu c gia, dân t c;
tranh th nh ng i u ki n thu n l i c a h i nh p
qu c t , nh ng ngu n l c bên ngoài ph c v công cu c
83


xây d ng, phát tri n
t n c nói chung và v n hóa
dân t c nói riêng.
Ho t ng v n hóa i ngo i th i gian qua ã t
c
nh ng k t qu quan tr ng trên m t s m t, c th là:

V n hóa i ngo i là thành t quan tr ng c a chính
sách i ngo i c a Vi t Nam, là ph n giao l u c a v n
hóa Vi t Nam v i bên ngoài nh m ti p thu tinh hoa

v n hóa th gi i; b o t n, phát tri n nh ng m t t t
p, c áo, ti n b c a v n hóa dân t c Vi t Nam,
ngày càng nâng cao giá tr n n v n hóa dân t c, ph c
v
c l c s nghi p gi i phóng dân t c tr c ây c ng
nh
ng l i i m i toàn di n t n c hi n nay.
V n hóa
i ngo i là m t b ph n h u c trong
ho t ng i ngo i, t o i u ki n thu n l i cho giao
l u kinh t và chính tr , ng th i t d i s chi ph i
c a
ng l i
i ngo i t ng th c a qu c gia nh m
c ng c th và l c
t n c không ng ng v n ra h i
nh p v i th gi i. Trong xu th tồn c u hóa ang
ngày càng phát tri n, ho t
ng
i ngo i c v b
r ng và chuyên sâu ngày càng có vai trị quan tr ng
trong s nghi p xây d ng và phát tri n t n c.
Nguyên t c
i ngo i
c xác nh là n m v ng
nhi m v chi n l c, quán tri t
ng l i
i ngo i
84



Ch

ng II:

c l p, t ch và r ng m v nhi u m t, trong ó có
quan h qu c t v v n hóa, ngo i giao v n hóa trên c
s n m v ng nguyên t c b o v quy n l i qu c gia, dân
t c là trên h t. M r ng quan h qu c t , h p tác nhi u
m t trên nguyên t c tôn tr ng c l p, ch quy n, toàn
v n lãnh th , không can thi p vào công vi c n i b c a
nhau, bình ng, cùng có l i. Gi i quy t v n
t nt i
và các tranh ch p b ng th ng l ng. Gi v ng nguyên
t c nh ng ph i linh ho t, m m d o v sách l c, bi n
pháp
i v i t ng hoàn c nh,
i t ng c th . Ti n
hành v n hóa i ngo i ph i n m v ng ph ng châm c
b nc a
ng l i i ngo i, ó là ph i b o m l i ích
dân t c chân chính, gi v ng c l p t ch , t l c cánh
sinh, khơng l thu c vào bên ngồi. N m v ng và th c
hi n hai m t h p tác và u tranh trong quan h qu c
t hi n
i; không h p tác ho c
u tranh m t chi u.
a các n i dung liên quan
n v n hóa
i ngo i,

ngo i giao v n hóa vào
ng l i, chính sách c a
ng,
Nhà n c và tri n khai hi u qu trong th c ti n; có
t ng k t rút kinh nghi m k p th i... là nh ng nguyên
t c ã và ang
c các c quan ch c n ng th c hi n
ngày càng chuyên nghi p.
Chúng ta bi t r ng, trong ti n trình l ch s nhân
lo i, h u nh khơng có m t n n v n hóa nào phát sinh,
phát tri n dù bi t l p
n âu, l i không ch u nh
h ng v n hóa c a các dân t c khác. Tuy nhiên, s nh
85


h ng, tác ng v n hóa t bên ngồi dù l n n âu
c ng khơng bao gi óng vai trò quy t nh. M i dân t c
ti p thu thành t u v n hóa c a dân t c khác tùy thu c
vào nh ng nhu c u th c ti n, hoàn c nh l ch s n i t i,
b n l nh v n hóa c a t n c ó. Nh v y, trong khi
cao b n s c v n hóa riêng và tính c l p t ng i
trong v n hóa c a dân t c, chúng ta c ng khơng ph
nh n tính qu c t trong v n hóa nhân lo i mà c n ch
ng giao l u, ch n l c, ti p nh n.
Trong quá trình h i nh p qu c t hi n nay, v i nh ng
c h i và thách th c m i, giao l u v n hóa tr thành yêu
c u c p bách và là m t m t tr n r t quan tr ng. ó là
òi h i c a s phát tri n, là òi h i c a c c ng ng
th gi i, trong ó có c ng

ng dân t c Vi t Nam,
là m t trong nh ng kênh thông tin quan tr ng làm cho
nhân dân th gi i hi u bi t sâu s c h n v
t n c,
con ng i Vi t Nam, ng th i t o i u ki n cho nhân
dân ta có d p th ng th c và ti p thu có ch n l c
nh ng tinh hoa v n hóa nhân lo i. Nh v y, giao l u,
h p tác v n hóa là m t yêu c u t t y u
xây d ng và
phát tri n n n v n hóa dân t c, ph c v
ng l i i
ngo i r ng m , a ph ng hóa, a d ng hóa các quan
h
i ngo i; k t h p v i kinh t , chính tr
thúc y
h p tác kinh t , khoa h c, công ngh , xúc ti n th ng
m i và y m nh du l ch, ph c v thi t th c cho công
cu c công nghi p hóa, hi n i hóa t n c.
86


Ch

ng II:

Làm t t vi c gi i thi u v n hóa, t n c, con ng i
Vi t Nam v i th gi i
nhân dân th gi i và các dân
t c khác hi u bi t v v n hóa Vi t Nam
c coi là m c

tiêu h ng ngo i c a giao l u, h p tác v n hóa Vi t
Nam. Thơng qua h p tác, giao l u qu c t v v n hóa,
chúng ta gi i thi u, ph bi n ngày càng r ng rãi và sâu
s c các giá tr cao p c a n n v n hóa dân t c ta (c
trong truy n th ng và hi n t i). Qua ho t ng v n hóa
i ngo i, chúng ta t ng c ng tuyên truy n, qu ng bá
hình nh Vi t Nam ra th gi i trên nhi u ph ng di n,
nhi u góc ; tinh hoa v n hóa dân t c ph i
c giao
l u, ti p xúc r ng rãi v i th gi i bên ngoài. Dân t c
Vi t Nam, t n c Vi t Nam, v n hóa Vi t Nam ph i
c th gi i bi t n m t cách chân th c và sâu s c.
B ng con
ng này, chúng ta s tranh th ngày càng
cao s
ng tình, ng h c a th gi i i v i s nghi p
xây d ng và b o v T qu c hi n nay.
Trong nh ng n m qua, các ho t
ng h p tác và
giao l u v n hóa v i n c ngồi c a Vi t Nam ã có
nh ng b c phát tri n tích c c áng ghi nh n trên m i
l nh v c c a v n hóa i ngo i, ngo i giao v n hóa.

V n h c, ngh thu t là m t b ph n c a

i s ng
87


v n hóa tinh th n, là thành t quan tr ng nh t c a

v n hóa th m m . V n h c, ngh thu t không ch bao
g m toàn b các giá tr ngh thu t các lo i hình ngh
thu t, mà là t h p c a nhi u thành t có m i liên h
h u c quy nh l n nhau.
V n h c, ngh thu t có vai trị to l n trong i s ng
xã h i. Ngh quy t s 05-NQ/TW, ngày 28-11-1987 c a
B Chính tr (khóa VI) ã nêu rõ: “V n h c, ngh thu t
là b ph n c bi t nh y c m c a v n hóa, th hi n khát
v ng c a con ng i v chân, thi n, m , có tác d ng b i
d ng tình c m, tâm h n, nhân cách, b n l nh c a các
th h công dân, xây d ng môi tr ng o c trong xã
h i, xây d ng con ng i m i xã h i ch ngh a”1. Các ngh
quy t g n ây c a
ng v v n h c, v n ngh ã th
hi n rõ quan i m c a
ng v vi c lãnh o, qu n lý
v n h c, ngh thu t và v n hóa phát huy kh n ng sáng
t o,
a v n h c, ngh thu t phát tri n lên m t b c
m i.
i m i và nâng cao trình
lãnh o, ch
ov n
h c, ngh thu t, bên c nh m c ích khai thác m nh m
ti m n ng sáng t o c a v n ngh s , phát huy quy n t
do sáng tác c a ng i ngh s ; còn có m c ích
a
nh ng thành t u v n h c, ngh thu t c a t n c ra
n c ngoài
qu ng bá, giao l u, h c h i.

___________
1.
ng C ng s n Vi t Nam: V n ki n
ng tồn t p,
Nxb. Chính tr qu c gia, Hà N i, 2006, t.48, tr.480-481.

88


Ch

ng II:

Trong nh ng n m qua, hàng tr m oàn ngh
thu t Vi t Nam ã i bi u di n ngh thu t dân t c
các n c trong khu v c và trên th gi i. Nh ng lo i
hình ngh thu t c a Vi t Nam
c các n c m i
nhi u nh t trong nh ng n m qua là ca múa nh c dân
t c, múa r i n c, bi u di n nh c c giao h ng ( c
t u, hòa t u, bi u di n ph i h p v i phía b n), xi c,
tu ng, chèo, ca trù, nhã nh c cung ình Hu , hát
quan h ... Khuynh h ng rõ nét nh t là phía m i h u
h t mong mu n
c th ng th c ngh thu t “ c
s n” c a Vi t Nam. Ngh thu t càng g n v i g c dân
t c càng giá tr , càng
c hoan nghênh, ó là nh ng
lo i hình ngh thu t mà các n c b n khơng có ho c
ch a

c bi t n.
V
a bàn, ngoài khu v c châu Á nh Trung
Qu c, Hàn Qu c, Nh t B n... và các n c B c Âu, Tây
Âu, trong nh ng n m g n ây, chúng ta ã m r ng
ra các a bàn m i nh B c M , Cana a, Anh, Xiri, Ai
C p, n
... T n m 2005
n nay, n c ta ã c
hàng tr m oàn ngh thu t i các n c tham gia ho t
ng bi u di n gi i thi u v Vi t Nam nhân d p các
ngày l l n c a dân t c nh t i Trung Qu c, Hàn
Qu c, Nh t B n, Lào, Thái Lan, Xingapo, n
,
Nga,
c, Pháp, Italia...
Bên c nh ó, Vi t Nam cịn tham gia các ho t
ng h p tác v n hóa qu c t , khu v c nh liên hoan
89


phim, âm nh c, ngh thu t qu c t , tri n lãm sách,
tri n lãm ngh thu t, tr ng bày, tri n lãm các hi n
v t v n hóa t i nhi u b o tàng nhi u n c. Thơng
qua ó, nhi u sách báo, phim tài li u, tranh nh gi i
thi u v con ng i,
t n c Vi t Nam
c g i t i
các n c (tuy v n ch a th t s
y

) ã
c b n
bè qu c t nhi t li t hoan nghênh. Nhi u tác ph m
ngh thu t c a Vi t Nam ã
c nh n gi i th ng
qu c t i n nh, nhi p nh, h i h a, ki n trúc...

Giao l u thông tin ã và ang tr thành c u n i
quan tr ng trong các m i giao l u qu c t : chính tr ,
kinh t , v n hóa..., góp ph n làm thay i i s ng xã
h i theo chi u h ng tích c c, song c ng t ra nhi u
thách th c.
B c vào công cu c
i m i
t n c, nh t là t
khi Vi t Nam bình th ng hóa quan h v i Hoa K ,
gia nh p các t ch c nh ASEAN, WTO và các t
ch c qu c t khác,
c bi t là vi c Vi t Nam tr
thành y viên không th ng tr c c a H i
ng B o
an Liên h p qu c (2007), thì vi c giao l u, h p tác v
v n hóa gi a Vi t Nam v i các n c ã ngày càng
m r ng. Nó tr thành m t yêu c u v a t nhiên,
v a t t y u nh m áp ng các nhu c u chính áng
90


Ch


ng II:

trong
i s ng tinh th n c a ng i dân trong n c,
c a ng i Vi t Nam
n c ngoài và c a c c ng
ng th gi i mu n tìm hi u v v n hóa, con ng i
và t n c Vi t Nam.
Trong cơng tác
i ngo i nói chung và ho t
ng
v n hóa i ngo i nói riêng, thơng tin i ngo i có vai
trị h t s c quan tr ng. Do s bùng n thông tin và
tác ng c a d lu n i v i vi c ho ch nh và th c
thi chính sách, thơng tin i ngo i, truy n thơng qu c
t ngày càng óng vai trò quan tr ng trong cu c
u
tranh t t ng và v n hóa trên ph m vi th gi i.
c
bi t trong b i c nh toàn c u hóa và khu v c hóa nh
hi n nay, thơng tin truy n thơng i ngo i càng có ý
ngh a quan tr ng và c p thi t. Nó khơng ch thơng tin
tun truy n, gi i thích
ng l i, chính sách mà cịn
ph c v s nghi p xây d ng và b o v T qu c, góp
ph n b o v và phát huy b n s c v n hóa dân t c.
Hi n nay, m c tiêu c a cách m ng Vi t Nam là
y
m nh s nghi p cơng nghi p hóa, hi n
i hóa

t
n c trong b i c nh tồn c u hóa và h i nh p qu c t .
th c hi n nhi m v này, Vi t Nam ph i bi t t n
d ng m i kh n ng thúc
y h p tác qu c t nh m
t o ra s c m nh t ng h p, trong ó các ph ng ti n
thơng tin
i chúng là nh ng kênh truy n thông
nhanh, ph bi n, a d ng, hi u qu , là ch t xúc tác
t t cho quan h qu c t .
91


Thơng tin
i ngo i a d ng v hình th c, phong
phú v n i dung.
i v i các n c, B Ngo i giao là c
quan ch u trách nhi m v thông tin i ngo i.
Vi t
Nam, B Ngo i giao là “c quan ch c n ng qu n lý nhà
n c v l nh v c cơng tác ngo i giao”, góp ph n hình
thành và th c hi n chính sách thơng tin tun truy n
i ngo i c a Nhà n c. Nói cách khác, B Ngo i giao
v a làm ch c n ng tham m u cho
ng và Nhà n c
v thông tin i ngo i, v a tr c ti p th c hi n nhi m
v này,
ng th i ph i h p ch t ch v i các b , ban,
ngành và a ph ng cùng tham gia công tác này, theo
tinh th n c a Thông báo s 188-TB/TW, ngày 29-12-1998

c a B Chính tr (khóa VIII) v cơng tác thơng tin i
ngo i trong tình hình m i: “K t h p ch t ch vi c t
ch c l c l ng trong n c v i vi c tri n khai thơng tin
n c ngồi, gi a thông tin i n i v i thông tin i
ngo i, gi a chính tr
i ngo i và kinh t
i ngo i,
v n hóa i ngo i, gi a ngo i giao nhà n c, i ngo i
ng và i ngo i nhân dân, t o và phát huy s c m nh
t ng h p c a các l c l ng làm công tác thông tin i
ngo i”. Trong b i c nh qu c t hi n i, a s các qu c
gia u s d ng các ph ng ti n truy n thông m nh,
chú tr ng truy n thông qu c t , h ng
n ông
o
công chúng các qu c gia nh m xây d ng, c ng c ,
phát tri n th ng hi u qu c gia, nâng cao v th , tìm
i tác làm n và h p tác trên các l nh v c mà h có
92


Ch

ng II:

m i quan tâm chung thì vai trị thơng tin
i ngo i,
truy n thông qu c t ngày càng
c nghiên c u, chú
tr ng và áp d ng.

Thông tin i ngo i v i n i dung v n hóa là c u n i
gi a các dân t c nh m t o ra m t hình nh
p và
nh ng ánh giá thu n l i v
t n c Vi t Nam trong
các t ng l p nhân dân các n c. Trên c s ó thơng
tin v n hóa i ngo i cùng m t lúc có th
t
c hai
m c ích:
Tr

c h t, xây d ng quan h h u ngh và h p tác

v im i

i tác, khơng phân bi t chính ki n, tơn giáo,

ch

chính tr - xã h i;

các n

c tác

h

ng


ng th i thúc

y nhân dân

n chính sách c a chính ph n

i v i Vi t Nam, t

ó m r ng, t ng c

c

ng quan

h v các m t. Bên c nh ó, b n thân v n hóa mang
tính

a d ng, sáng t o, h p d n, d

c truy n bá,

ti p nh n, lan r ng.
Vi t Nam, t
1945

n nay, n n v n hóa Vi t Nam t ng b

th gi i bi t
h c


sau Cách m ng Tháng Tám n m

n và

c

c

ánh giá cao. B môn Vi t Nam

c chính th c hình thành và

c th gi i công

nh n cách ây ch a lâu nh ng ngày càng phát tri n c
chi u r ng l n chi u sâu và ã ch ng minh m t cách
khách quan r ng dân t c,
Nam không l loi, ít

t n

c và v n hóa Vi t

c bên ngồi bi t

n nh tr
93

c



kia, mà ng

c l i Vi t Nam ã tr thành m t

it

ng

quan tr ng c a khoa h c và v n hóa trên th gi i.
Th hai, ti p thu có ch n l c các giá tr nhân v n,
khoa h c, ti n b c a n

c ngoài; h c t p nh ng kinh

nghi m t t trong xây d ng và phát tri n v n hóa c a
các n

c trên th gi i.

ây

c coi là m c ích h

ng

n i c a giao l u v n hóa hi n nay c a Vi t Nam.
chi u h ng n i, t c là chi u ti p nh n s h p
tác, giao l u v n hóa t bên ngồi, Vi t Nam ã và
ang s d ng nhi u bi n pháp và ph ng th c

có
th ti p thu t t nh ng tinh hoa truy n th ng và hi n
i c a v n hóa các n c nh m làm phong phú thêm
i s ng tinh th n c a nhân dân, phát tri n và nâng
cao b n s c v n hóa dân t c theo h ng tiên ti n,
hi n
i, nhân v n, áp ng các yêu c u c a s
nghi p phát tri n kinh t - xã h i tr c m t c ng nh
lâu dài;
ng th i ng n ng a s xâm nh p c a m i
th v n hóa c h i, c a s lai c ng, c a m i nhân t
phi v n hóa và ph n v n hóa.
Xu th tồn c u hóa ang t ng b c tác ng t i
nh ng giá tr tinh th n c a các dân t c. Vi t Nam
c ng n m trong xu th chung ó. V y chúng ta ph i
làm gì
có th ti p thu nh ng giá tr v n hóa t t
p c a các n c khác,
h c t p và phát tri n n n
v n hóa n c nhà?

94


Ch

ng II:

Công vi c này tuy h t s c khó kh n, ph c t p
nh ng chúng ta ã có nh ng i m t a v ng ch c. ó

là nh ng quan i m c b n c a
ng v v n
này,
th hi n c th
ng l i v n hóa c a
ng trong
Ngh quy t H i ngh l n th t Ban Ch p hành Trung
ng
ng (khóa VII), trong ó c bi t nh n m nh:
“- Phát huy v n hóa dân t c i li n v i m r ng giao
l u v n hóa v i n c ngồi, ti p thu nh ng tinh hoa c a
nhân lo i, làm giàu p thêm n n v n hóa Vi t Nam.
Ng n ch n và
u tranh ch ng s xâm nh p c a các
lo i v n hóa c h i, b o v n n v n hóa dân t c...
y m nh phong trào qu n chúng b o v và phát
tri n v n hóa, v n ngh dân t c. B ng m i cách,
a
nh ng giá tr v n hóa, v n ngh dân t c và th gi i n
v i nhân dân”1.

Cùng v i s phát tri n c a truy n thông, các
ph ng ti n truy n t i v n hóa
c nghiên c u, tri n
khai m r ng vi c s d ng. Ngày nay, các qu c gia có
nhi u kênh
truy n t i v n hóa i ngo i. V n hóa
i ngo i khơng ch
c th hi n qua các ho t
ng

___________
1.
ng C ng s n Vi t Nam: V n ki n
ng toàn t p,
Nxb. Chính tr qu c gia, Hà N i, 2007, t.52, tr.517-519.

95


ngo i giao chính th c mà cịn thơng qua ngo i giao
nhân dân, thông qua các ho t
ng c a các h i h u
ngh , các s ki n v n hóa
c t ch c n c ngồi, các
ph ng ti n truy n thơng, internet, báo chí và nh ng
s ki n v n hóa l n c a
t n c có s hi n di n c a
nh ng chính khách, ng i n c ngồi. V n hóa
i
ngo i lan t a, th m th u thông qua các ho t ng, t o
ra d u n v n hóa Vi t Nam trong lịng b n bè qu c t .
Có th nói, trong nh ng n m g n ây, các ph ng
ti n truy n bá v n hóa
i ngo i ngày càng
c
quan tâm
u t , phát tri n. H th ng thông tin i
ngo i
c nh h ng, t ch c, th c hi n m t cách
khoa h c, bài b n, có tr ng tâm, tr ng i m. Các

kênh truy n hình cho
ng bào xa T qu c ã
c
u t nâng c p c v th i l ng phát sóng và ch t
l ng các ch ng trình. Hình nh t n c ang t ng
ngày i m i
c truy n t i s ng ng, chân th c ra
th gi i bên ngoài, kh ng nh m t
t n c Vi t
Nam giàu b n s c v n hóa ang tr i d y v i nh ng
ti m n ng, s c m nh h i t và tri n v ng phát tri n
v t b c.
K t qu c a ho t ng v n hóa i ngo i mang l i
r t to l n, a di n: ó là qu ng bá hình nh t n c,
v n hóa, con ng i Vi t Nam bài b n h n, chuyên
nghi p h n, làm cho công chúng n c ngoài hi u bi t,
tin c y h n vào t n c, con ng i Vi t Nam; ti p thu
96


Ch

ng II:

c
u t n c ngoài (k c cho l nh v c v n hóa);
ti p thu
c kinh nghi m, các công ngh (qu n lý,
khoa h c, ph ng ti n chuyên v v n hóa i ngo i...)
t n c ngoài; t ng c ng trao i, giao l u, làm giàu

thêm v n hóa t n c, hi u thêm v n hóa n c ngồi;
ký các v n b n h p tác, a cán b Vi t Nam sang h c
t p, nâng cao trình
các c p h c, tr c h t là l nh
v c liên quan n v n hóa i ngo i; tác ng n t
t ng, v n hóa c a Vi t ki u, qua h
ã gây nh
h ng t t n v n hóa s t i và phát huy v n hóa Vi t
Nam trên các a bàn, v.v..

Trong nh ng n m qua, các n ph m ph c v cơng
tác v n hóa
i ngo i
c
u t công phu, chuyên
nghi p v i nh ng nh h ng thông tin c th , sinh
ng, xác th c; có vai trị c bi t quan tr ng trong cơng
tác ho t ng v n hóa i ngo i. Các n ph m c a các
nhà xu t b n hi n nay r t a d ng, trong ó có nh ng
m ng n ph m có ý ngh a ph c v tr c ti p cho v n hóa
i ngo i. H th ng sách v
ng C ng s n Vi t Nam
cung c p h th ng thơng tin tồn di n v
ng l i,
chính sách c a
ng trên các l nh v c chính tr , kinh
t , v n hóa, xã h i,
i ngo i. Các sách v Nhà n c
cung c p b c tranh toàn di n v h th ng pháp lu t, các
97



chi n l c, k ho ch phát tri n kinh t - xã h i. H
th ng các sách v v n hóa, giáo d c ph n ánh toàn di n
nh ng nét n i b t c a n n v n hóa, giáo d c Vi t
Nam, kh ng nh các giá tr v n hóa b n v ng, c áo
c a Vi t Nam. Các n ph m v v n hóa i ngo i, k
n ng ph c v cho công tác ào t o, b i d ng ngành
ngo i giao có ý ngh a quan tr ng trong vi c xây d ng
i ng làm công tác ngo i giao, v n hóa
i ngo i
ngày càng chuyên nghi p, có
n ng l c, ph m ch t,
k n ng
m
ng các công vi c áp ng yêu c u
h i nh p qu c t .

a) Thi u chi n l

c t ng th lâu dài v v n hóa

i ngo i

S nghi p
i m i
t n c và h i nh p qu c t
hi n nay t ra nhi u v n
c p bách nh m thúc y
nhanh ti n

công nghi p hóa, hi n
i hóa, do v y
ịi h i ngày càng cao s phát tri n ng u c a m i
l nh v c. Do v y, ho t
ng v n hóa
i ngo i c ng
khơng n m ngoài yêu c u chung c a t n c.
Có th nh n th y rõ r ng trong nh ng n m g n ây,
các ho t ng v n hóa i ngo i m c dù ã
c t ng
98


Ch

ng II:

c ng nhi u h n tr c song c ng ph i nhìn nh n m t
th c t là công tác này ch a mang l i hi u qu cao nh
mong mu n, l nh v c này ch a th c s
áp ng
c
yêu c u c a công cu c h i nh p và phát tri n t n c
trong b i c nh th gi i ang thay i m t cách sâu s c
và nhanh chóng. Vi c qu ng bá hình nh v n hóa Vi t
Nam c ng nh gi i thi u nh ng tinh hoa
c s c c a
v n minh th gi i cịn khơng ít nh ng h n ch , b t c p
và ch a th ng nh t t m qu c gia do thi u chi n l c
dài h n và trung h n, c ch ch

o và ph i h p gi a
các c quan, ban, ngành ch c n ng liên quan. Nhi u khi
s h p tác ó khơng
c phân cơng, phân nhi m c th
nên có khi b ch ng chéo, trùng l p. Hi n nay, nhi u c
quan c a
ng c ng nh c a Nhà n c u cùng th c
hi n m t nhi m v ; có th th y m t s c quan nhà
n c
c giao nhi m v có liên quan trong l nh v c
này bao g m: B Ngo i giao (trong ó có c quan
i
di n n c ngoài, y ban v ng i Vi t Nam n c
ngồi, y ban UNESCO...), B V n hóa, Th thao và
Du l ch, B Thông tin và Truy n thông, B Khoa h c và
Công ngh , B Giáo d c và ào t o, Vi n Hàn lâm
Khoa h c xã h i Vi t Nam, Thông t n xã Vi t Nam,
T ng c c Hàng không, y ban
i ngo i c a Qu c h i,
y ban nhân dân t nh, thành ph , các ph ng ti n
thơng tin
i chúng qu c gia... Ngồi ra cịn có m t
m ng l i các b ph n i ngo i c a các ngành, các c
99


quan liên quan n ho t ng i ngo i. V phía các c
quan
ng có các ban c a
ng nh : Ban Tuyên giáo

Trung ng, Ban
i ngo i Trung ng... V phía các t
ch c chính tr - xã h i có: Liên hi p các t ch c h u
ngh Vi t Nam, H i Liên hi p Ph n Vi t Nam, oàn
Thanh niên C ng s n H Chí Minh, H i Nhà báo Vi t
Nam, H i V n h c ngh thu t... V i m t h th ng m ng
l i dày c nh v y, có lúc vi c i u hành s b trùng
chéo, d m chân lên nhau và i u này ch c ch n s nh
h ng n hi u qu vi c th c hi n công tác v n hóa i
ngo i c a n c ta.
M c dù, v t ng th chúng ta g p nhi u khó kh n
trong vi c xây d ng
ng l i phát tri n v n hóa th t
hi u qu , nh tính, nh l ng rõ ràng, phù h p v i
yêu c u c a giai o n phát tri n hi n nay, nh ng chúng
ta c ng ch a làm t t công tác tri n khai, c th hóa các
ch c n ng, nhi m v
i v i t ng ngành, t ng l nh v c,
t ng giai o n phát tri n. i u này d n n h qu là
trong m i nhánh, m i phân khúc c a v n hóa i ngo i
v n cịn tình tr ng nhi u lúc
c th hi n, tri n khai
m t cách chung chung, có khi ch ng chéo lên nhau và
c ng có khi b tách r i, khơng có s ph i h p.
c bi t
là gi a các ngành th ng không chú tr ng úng m c
n y u t v n hóa liên quan n n i dung c a ngành
mình,
l i nh ng m ng tr ng mà ngành nào c ng coi
ó là ph n ph , ph n không liên quan.

100


Ch

ng II:

b) C s pháp lý cho ho t
hoàn ch nh

ng v n hóa

i ngo i ch a

t o ra c ch ph i h p, trách nhi m c a các c
quan, t ch c trong l nh v c v n hóa i ngo i c n có
m t c s pháp lý v ng ch c, hoàn thi n. H th ng các
v n b n pháp lý này quy nh rõ nh ng n i dung,
nh ng nhi m v v v n hóa i ngo i mà m i c quan,
t ch c ph i m trách. i u này là c s
quy trách
nhi m, ng th i t o ra tính ng b trong ho t ng
v n hóa i ngo i, tránh tình tr ng m t l nh v c, m t
nhi m v do quá nhi u c quan, t ch c
m nh n
nh ng l i có nh ng n i dung, nhi m v b b tr ng. Tuy
nhiên, hi n nay, các v n b n pháp quy liên quan n
v n hóa i ngo i cịn thi u nhi u v n , nhi u m ng,
i u kho n t o nên nh ng khó kh n trong vi c ph i h p
gi a các c quan

i di n các b , ngành có liên quan
trong ho t ng v n hóa nói chung và v n hóa i ngo i
nói riêng. N i dung c a l nh v c v n hóa i ngo i c ng
ch a
c xác nh th t y , ch a
c th ch hóa.
Chính vì v y, nhi u c quan, t ch c ch c n c trên c
s các ho t ng truy n th ng c a mình mà ti n hành
các ho t ng v n hóa i ngo i. i u này d n n các
ho t
ng v n hóa
i ngo i ch a t o ra s g n k t,
ch a t o thành m t làn sóng v n hóa Vi t Nam, ch a
t o ra
c m t dòng ch y v n hóa
i ngo i m nh
trong dịng ch y v n hóa i ngo i chung c a th gi i.
101


c)

i ng cán b làm ngo i giao,

i ngo i ch a

trang b các ki n th c c n thi t v v n hóa
i cùng v i c ch

i ngo i


i u hành là v n

ng trong l nh v c v n hóa

c

cán b ho t

i ngo i. Ph i nói r ng

cơng tác cán b trong b t k l nh v c nào c ng có t m
quan tr ng
nh ng

c bi t. N u chúng ta có c

i ng cán b làm cơng tác này ch a

ho c ch a

h p lý
n ng l c

c trang b nh ng ki n th c c n thi t, trong

ó có c ki n th c chun mơn, trình
th c

ch


i ngo i... và c kh n ng

ch c r ng ch t l

ng, hi u qu

ngo i ng , ki n

ng x , giao ti p thì
a l i s khơng

c

tồn v n nh mong mu n. Hi n nay, vi c ào t o ngu n
l c chính quy cho ngành v n hóa

i ngo i và b i d

ng n h n cho l nh v c này v n ch a n
Các v n

v c s

ng

nh, n n n p.

ào t o, gi ng viên chu n, ch


ng

trình gi ng d y, giáo trình; vi c h p tác v i các c s

ào

t o uy tín trên th gi i... v n b t c p, ch a
và xã h i quan tâm úng v i u c u
trình

t ra. Tiêu chí v

, n ng l c, hi u qu công vi c c a cán b làm

cơng tác v n hóa

i ngo i ch a th t rõ ràng, cán b

c tuy n d ng không áp ng
d) Các ph
ngo i ch a
Trên góc
102

c các c p

c u c u cơng vi c.

ng ti n truy n t i, qu ng bá v n hóa
ng b , thi u s l ng ghép, ph i h p

s n ph m truy n thông hi n

i

i, chúng