TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG HÀ NỘI

GIÁO TRÌNH

TIN HỌC ỨNG DỤNG

Những người biên soạn:
ThS. Nguyễn Văn Quang
ThS. Phạm Thị Thanh Thủy

HÀ NỘI, 2014


MỤC LỤC
LỜI NÓI ĐẦU ...................................................................................................................1
CHƯƠNG 1: ĐẠI CƯƠNG VỀ PHẦN MỀM AUTOCAD ....................................2
1.1. GIỚI THIỆU PHẦN MỀM AUTOCAD 2004 ...........................................................2
1.1.1. Giới thiệu phần mềm Autocad 2004 ......................................................................2
1.1.2. Khởi động Autocad 2004 ......................................................................................2
1.1.3. Thoát khỏi AutoCAD 2004 ...................................................................................5
1.1.4. Lưu bản vẽ ...........................................................................................................5
1.1.5. Mở bản vẽ.............................................................................................................6
1.1.6. Lệnh xuất bản vẽ (Export).....................................................................................6
1.2. CÁC LỆNH HIỆU CHỈNH CĂN BẢN VÀ QUAN SÁT BẢN VẼ ............................6
1.2.1. Chọn đối tượng ........................................................................................................................ 6
1.2.2. Lệnh hiệu chỉnh căn bản ........................................................................................................ 8
1.2.3. Quan sát bản vẽ ....................................................................................................................... 9
1.3. TẠO LỚP CHO BẢN VẼ.........................................................................................11
1.3.1. Tạo lớp và gán các tính chất cho lớp ................................................................................ 11
1.3.2. Hiệu chỉnh các tính chất của đối tượng ........................................................................... 15
1.4. GHI VÀ HIỆU CHỈNH VĂN BẢN ..........................................................................17

1.4.1. Tạo kiểu chữ........................................................................................................................... 17
1.4.2. Nhập chữ vào bản vẽ ............................................................................................................ 18
1.4.3. Hiệu chỉnh văn bản ............................................................................................................... 21
1.5. CÁC LỆNH VẼ CƠ BẢN.........................................................................................24
1.5.1. Các phương pháp nhập toạ độ thường dùng .................................................................... 24
1.5.2. Các phương pháp truy bắt điểm của đối tượng ............................................................... 26
1.5.3. Các lệnh vẽ cơ bản ................................................................................................................ 29
1.6. CÁC LỆNH HIỆU CHỈNH TẠO HÌNH ..................................................................41
1.6.1. Xén một phần các đối tượng nằm giữa hai đối tượng giao (Trim) ............................. 41
1.6.2. Xén một phần các đối tượng nằm giữa hai điểm chọn (lệnh Break) .......................... 43
1.6.3. Kéo dài đối tượng (lệnh Extend) ....................................................................................... 44
1.6.4 Thay đổi chiều dài đối tượng (lệnh Lengthen)................................................................. 45
1.6.5 Tạo các đối tượng song song (Lệnh OFFSET) ................................................................ 46
1.6.6. Vẽ nối tiếp hai đối tượng bởi cung tròn (Lệnh Fillet) ................................................... 47
1.7. CÁC PHÉP BIẾN ĐỔI VÀ SAO CHÉP HÌNH ẢNH ..............................................49
1.7.1 Dời các đối tượng (Lệnh Move) ......................................................................................... 49
1.7.2 Lệnh sao chép các đối tượng (lệnh Copy) ........................................................................ 50
1.7.3 Quay các đối tượng chung quanh một điểm (lệnh Rotate) ............................................ 51
1.7.4 Thay đổi kích thước theo tỉ lệ (lệnh scale)........................................................................ 51
1.7.5 Phép đối xứng qua trục (lệnh Mirror) ................................................................................ 52


1.7.6 Sao chép dãy (lệnh Array) ................................................................................................... 53
1.7.7 Dời và kéo giãn các đối tượng (lệnh Stretch) ................................................................. 55
1.8. XUẤT BẢN VẼ RA GIẤY........................................................................................56
1.8.1. Plot Device ............................................................................................................................. 56
1.8.2.Plot Settings ............................................................................................................................ 58
BÀI TẬP VÀ CÂU HỎI ÔN TẬP CHƯƠNG 1 ..............................................................59

CHƯƠNG 2: ỨNG DỤNG PHẦN MỀM TOPO TRONG CÔNG TÁC ..........60

TRẮC ĐỊA - BẢN ĐỒ ........................................................................................................60
2.1. GIỚI THIỆU PHẦN MỀM TOPO 2005 ..................................................................60
2.1.1. Nội dung ................................................................................................................................. 60
2.1.2. Ứng dụng phần mềm Topo 2005 với các chuyên ngành .............................................. 60
2.1.3. Mối quan hệ của phần mềm Topo 2005 với các phần mềm khác .............................. 61
2.2. NHẬP SỐ LIỆU ĐO TRONG TOPO 2005 ..............................................................64
2.2.1. Nhập số liệu từ sổ đo (máy kinh vĩ) ................................................................................. 64
2.2.2. Nhập số liệu từ máy toàn đạc điện tử ............................................................................... 66
2.1.3. Nhập số liệu điểm đo từ máy thuỷ chuẩn theo chênh cao ............................................ 72
2.3. XÂY DỰNG MÔ HÌNH ĐỊA HÌNH SỐ 3D .............................................................74
2.3.1. Xây dựng mơ hình lưới tam giác ....................................................................................... 74
2.3.2. Tạo hố địa hình ..................................................................................................................... 80
2.4. VẼ VÀ HIỆU CHỈNH ĐƯỜNG ĐỒNG MỨC.........................................................84
2.4.1. Vẽ đường đồng mức............................................................................................................. 84
2.4.2. Hiệu chỉnh đường đồng mức .............................................................................................. 85
2.5. TẠO KHUNG VÀ IN BẢN ĐỒ ĐỊA HÌNH .............................................................88
2.5.1. Rải lưới toạ đô ....................................................................................................................... 88
2.5.2. Hiệu chỉnh lưới toạ độ ......................................................................................................... 89
2.5.3. Tạo tờ bản đồ ......................................................................................................................... 90
2.5.4. Tạo sơ đồ phân mảnh cho tờ bản đồ ................................................................................. 92
2.6. KHẢO SÁT VÀ VẼ MẶT CẮT DỌC, MẶT CẮT NGANG TUYẾN .....................93
2.6.1. Thiết kế tuyến trên mơ hình số độ cao ............................................................................. 93
2.6.2. Tạo tuyến ................................................................................................................................ 93
2.6.3. Phát sinh cọc trên tuyến ...................................................................................................... 95
2.6.4. Vẽ trắc dọc và trắc ngang tự nhiên ................................................................................... 98
2.6. BÌNH SAI LƯỚI ĐỘ CAO VÀ MẶT BẰNG TRONG TOPO 2005 ......................102
2.6.1. Bình sai lưới độ cao ............................................................................................................102
2.6.2. Bình sai lưới mặt bằng........................................................................................................105
BÀI TẬP VÀ CÂU HỎI ÔN TẬP CHƯƠNG 2 ............................................................110


CHƯƠNG 3: HỆ PHẦN MỀM MAPPING OFFICE ...........................................111
3.1 GIỚI THIỆU HỆ PHẦN MỀM MAPPING OFFICE ............................................111
3.2. PHẦN MỀM MICROSTATION SE......................................................................113
3.2.1. Cài đặt, khởi động và thiết lập bản vẽ mới.....................................................................113


3.2.2. Giao diện đồ họa của phần mềm Microstation ............................................................. 117
3.2.3. Làm việc với các design file ............................................................................................. 118
3.2.4. Cấu trúc design file ............................................................................................................. 121
3.2.5. Đối tượng đồ họa (Element) ............................................................................................. 123
3.2.6. Các thanh công cụ ............................................................................................................... 124
3.2.7 Thiết kế ký hiệu .................................................................................................................... 134
3.3. PHẦN MỀM I – GEOVEC ....................................................................................146
3.3.1. Cài đặt, khởi động phần mềm........................................................................................... 146
3.3.2. Bảng thuộc tính đối tượng (Feature table) ..................................................................... 147
3.3.3. Mở bảng thuộc tính............................................................................................................. 151
3.3.4. Cài đặt chế độ điều khiển màn hình tự động ................................................................. 151
3.4. PHẦN MỀM MODULAR GIS ENVIRONMENT (MGE) ...................................153
3.4.1. Tạo seed file ......................................................................................................................... 153
3.4.2. Tạo khung bản đồ địa hình ................................................................................................ 155
3.5. PHẦN MỀM I/RASB VÀ I/RASC .........................................................................161
3.5.1 Nắn ảnh bằng phần mền Iras/B ......................................................................................... 161
3.4.2 Nắn ảnh bằng phần mền I/rasC ......................................................................................... 166
BÀI TẬP VÀ CÂU HỎI ÔN TẬP CHƯƠNG 3 ............................................................172

CHƯƠNG 4: BIÊN TẬP VÀ THÀNH LẬP BẢN ĐỒ.................................. 173
4.1 THÀNH LẬP BẢN ĐỒ TỪ SỐ LIỆU ĐO THỰC ĐỊA ..........................................173
4.1.1 Nhập số liệu đo vào máy tính ............................................................................................ 173
4.1.2 Nhập số liệu đo lên bản vẽ (Phun điểm) ......................................................................... 173
4.1.3 Tạo nhãn trị đo ...................................................................................................................... 175

4.1.4 Vẽ ranh giới thửa đất ........................................................................................................... 176
4.1.5 Tạo topology ......................................................................................................................... 177
4.1.6 Gán nhãn thửa đất ................................................................................................................ 182
4.1.7 Hiển thị nhãn thửa ................................................................................................................ 183
4.1.8 Tạo bản đồ địa chính ........................................................................................................... 184
4.1.9 Tạo khung bản đồ địa chính ............................................................................................... 185
4.1.10 Vẽ các đối tượng dạng điểm và chọn kiểu chữ ghi chú ............................................. 186
4.2 THÀNH LẬP BẢN ĐỒ BẰNG PHƯƠNG PHÁP SỐ HÓA...................................187
4.2.1 Thiết kế chung ...................................................................................................................... 187
4.2.2 Nắn bản đồ ............................................................................................................................. 189
4.2.3 Số hóa bản đồ ........................................................................................................................ 189
4.2.4 Hồn thiện và chuẩn hóa dữ liệu....................................................................................... 195
4.2.4 Hồn thiện và chuẩn hóa dữ liệu....................................................................................... 203
BÀI TẬP VÀ CÂU HỎI ÔN TẬP CHƯƠNG 4 ............................................................208

TÀI LIỆU THAM KHẢO ...........................................................................................209


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 3-1. Liệt kê các hộp công cụ (tool box) trong Main tool frame ...................................127
Bảng 3-2. Công cụ chọn đối tượng......................................................................................128
Bảng 3-3. Các chế độ sử dụng của công cụ PowerSelector..................................................128
Bảng 3-4. Các chức năng của thanh công cụ Fence .............................................................129
Bảng 3-5. Các chức năng đặt fence .....................................................................................129
Bảng 3-6. Các công cụ trong thanh dùng để đặt Active Point ..............................................131
Bảng 3-7. Các công cụ trong thanh Linear Elements ...........................................................131
Bảng 3-8. Các chế độ tùy chọn khi vẽ đường bằng công cụ SmartLines ..............................132
Bảng 3-9. Sử dụng lệnh Place SmartLine lần lượt từ trên xuống theo hình 3.33 ..................133
Bảng 3-10. Vẽ hoặc dựng một đường thẳng ........................................................................133
Bảng 3-11. Các lệnh Key-in thông dụng .............................................................................134

Bảng 3-12. Các loại đường cần thiết kế...............................................................................136
Bảng 3-13. Tạo bảng features table có tên map.tbl với nội dung sau ...................................150
Bảng 3-14. Các chế độ tùy chọn thuộc tính cho lưới ...........................................................157
Bảng 3-15. Các chế độ tùy chọn của thuộc tính nhãn ghi chú ..............................................159
Bảng 3-16. Chọn chế độ mở ảnh.........................................................................................162
Bảng 3-17. Thứ tự các dòng nhắc khi định vị tương đối file ảnh .........................................163
Bảng 3-18. Thứ tự các dòng nhắc khi thực hiện nắn ảnh chính xác .....................................164
Bảng 3-19. Cách chọn điểm................................................................................................164
Bảng 3-20. Các chế độ mở ảnh (Place Method)...................................................................167


DANH MỤC CÁC HÌNH
Hình 1.1. Giao diện phần mềm Auto Cad 2004.......................................................................3
Hình 1.2. Thanh tiêu đề ..........................................................................................................3
Hình 1.4. Thanh cơng cụ chuẩn ..............................................................................................3
Hình 1.5. Hiển thị thanh cơng cụ chuẩn ..................................................................................4
Hình 1.6. Dịng lệnh ...............................................................................................................4
Hình 1.7. Hiển thị tồn bộ dịng lệnh ......................................................................................4
Hình 1.8. Hộp thoại Options ...................................................................................................5
Hình 1.9. Chọn đối tượng Group ............................................................................................8
Hình 1.10. Quản lý đối tượng theo lớp..................................................................................12
Hình 1.11. Đối tượng lớp......................................................................................................12
Hình 1.12. Chọn lớp hiện hành .............................................................................................12
Hình 1.13. Hộp thoại Select Linetype ...................................................................................13
Hình 1.14.Chọn kiểu đường cho đối tượng ...........................................................................13
Hình 1.15. Chọn chiều rộng đường .......................................................................................14
Hình 1.16. Tắt lớp ................................................................................................................14
Hình 1.17. Đóng băng lớp ....................................................................................................14
Hình 1.18. Khố lớp .............................................................................................................15
Hình 1.19. Thay đổi đối tượng lớp........................................................................................15

Hình 1.19. Tính chất đối tượng ............................................................................................15
Hình 1.22. Hộp thoại Text Style ..........................................................................................17
Hình 1.23. Kiểu chữ hiển thị trên màn hình ..........................................................................19
Hình 1.24. Sửa đối tượng chữ ...............................................................................................19
Hình 1.25. Các kiểu canh lề..................................................................................................19
Hình 1.26. Giới hạn chữ theo khung hình chữ nhật ...............................................................20
Hình 1.27. Kết quả hiển thị...................................................................................................21
Hình 1.28. Sửa chữ...............................................................................................................22
Hình 1.29. Sửa chữ theo Mtext .............................................................................................22
Hình 1.30. Thơng tin đối tượng ............................................................................................22
Hình 1.31. Tìm kiếm và thay thế ..........................................................................................23
Hình 1.32. Toạ độ tuyệt đối ..................................................................................................24
Hình 1.33. Nhập toạ độ vng góc........................................................................................24
Hình 1.34. Nhập toạ độ cực ..................................................................................................24
Hình 1.35. Hiển thị toạ độ cực..............................................................................................25
Hình 1.36. Toạ độ tương đối.................................................................................................25
Hình 1.37. Lệnh nhập điểm ..................................................................................................25
Hình 1.38. Hiển thị toạ độ tương đối.....................................................................................25
Hình 1.39. Thanh cơng cụ truy bắt điểm ...............................................................................26
Hình 1.40. Các dạng truy bắt điểm giữa đối tượng ................................................................27


Hình 1.41. Truy bắt điểm cuối đối tượng ..............................................................................27
Hình 1.42. Truy bắt điểm giao nhau của hai đối tượng ..........................................................27
Hình 1.43. Vị trí truy bắt điểm giao nhau ..............................................................................27
Hình 1.44. Truy bắt điểm giữa ..............................................................................................28
Hình 1.45. Truy bắt điểm gần nhất........................................................................................28
Hình 1.46. Truy bắt điểm ¼ vịng trịn ..................................................................................28
Hình 1.47. Truy bắt điểm tiếp xúc.........................................................................................28
Hình 1.48. Các dạng truy bắt điểm........................................................................................29

Hình 1.49. Kết quả vẽ toạ độ tuyệt đối..................................................................................30
Hình 1.50. Kết quả vẽ toạ độ tương đối.................................................................................31
Hình 1.51. Toạ độ cực ..........................................................................................................31
Hình 1.52. Vẽ đường trịn xác định bán kính, đường kính .....................................................32
Hình 1.53. Vẽ đường trịn đi qua 3 điểm(a), 2 điểm(b) ..........................................................32
Hình 1.54. Đường trịn tiếp xúc hai đối tượng .......................................................................33
Hình 1.55. Cung trịn đi qua 3 điểm ......................................................................................33
Hình 1.56. Cung trịn xác định bởi điểm đầu, cuối và tâm.....................................................33
Hình 1.57. Cung trịn xác định bởi điểm đầu, tâm và chiều dài cung .....................................34
Hình 1.58. Cung trịn xác định bởi điểm đầu, cuối và góc ở tâm............................................35
Hình 1.59. Cung trịn nối tiếp đường thẳng ...........................................................................35
Hình 1.60. Kiểu điểm...........................................................................................................36
Hình 1.61. Lệnh Pline ..........................................................................................................36
Hình 1.62. Định polygon ......................................................................................................39
Hình 1.63. Cắt đoạn..............................................................................................................42
Hình 1.64. Cắt đối tượng ......................................................................................................42
Hình 1.65. Kết quả hiển thị cắt đối tượng..............................................................................43
Hình 1.66. Xóa một phần đối tượng ......................................................................................43
Hình 1.67. Chọn đối tượng và hai điểm.................................................................................44
Hình 1.68. Tách một đối tượng thành hai đối tượng độc lập ..................................................44
Hình 1.69. Kéo dài đối tượng................................................................................................44
Hình 1.70. Kéo dài đối tượng đến một đối tượng khơng giao với nó .....................................45
Hình 1.71. Thay đổi chiều dài đối tượng ...............................................................................45
Hình 1.72. Thay đổi chiều dài đối tượng theo phần trăm .......................................................46
Hình 1.73. Thay đổi chiều dài đối tượng theo góc.................................................................46
Hình 1.74. Thay đổi chiều rộng đối tượng.............................................................................46
Hình 1.75. Lựa chọn Offset distance .....................................................................................47
Hình 1.76. Vẽ nối tiếp hai đối tượng với R=0 .......................................................................48
Hình 1.77. Vẽ nối tiếp hai đối tượng với R≠0 .......................................................................48
Hình 1.78..............................................................................................................................48

Hình 1.79..............................................................................................................................48
Hình 1.80..............................................................................................................................49


Hình 1.81. ............................................................................................................................50
Hình 1.82. ............................................................................................................................50
Hình 1.83. ............................................................................................................................51
Hình 1.84. ............................................................................................................................51
Hình 1.85. ............................................................................................................................52
Hình 1.86. ............................................................................................................................52
Hình 1.87. ............................................................................................................................53
Hình 1.88. ............................................................................................................................53
Hình 1.89. ............................................................................................................................54
Hình 1.90. ............................................................................................................................54
Hình 1.91. ............................................................................................................................55
Hình 1.92. ............................................................................................................................55
Hình 1.93. ............................................................................................................................56
Hình 1.94. ............................................................................................................................56
Hình 1.95. ............................................................................................................................57
Hình 1.96. ............................................................................................................................58
Hình 2.1. Thiết kế mặt cắt dọc, mặt cắt ngang trên nền bình đồ địa hình ...............................61
Hình 2.2.Mơ hình số địa hình phục vụ cho san lấp nền cơng trình.........................................62
Hình 2.3. Mơ hình số địa hình phục vụ thiết kế đường ..........................................................62
Hình 2.4. Mơ hình số địa hình phục vụ khai thác mỏ ............................................................63
Hình 2.5. Mơ hình mơ phỏng thực địa ..................................................................................63
Hình 2.6. Nhập dữ liệu .........................................................................................................64
Hình 2.7. Cài đặt thơng số ban đầu .......................................................................................64
Hình 2.8. Biên soạn các kết quả đo đạc.................................................................................65
Hình 2.9 File dữ liệu đầu vào của máy TĐĐT Topcon GTS 700...........................................66
Hình 2.10.File dữ liệu đầu vào của máy TĐĐT Nikon –DTM 652........................................67

Hình 2.11. Máy TĐĐT Nikon DTM- 652 .............................................................................67
Hình 2.12.File dữ liệu đầu vào của máy TĐĐT Lieca TC 305 ..............................................68
Hình 2.13. Máy TĐĐT TC-305 ...........................................................................................68
Hình 2.14. Nhập dữ liệu điểm đo ..........................................................................................69
Hình 2.15. Tìm tên file đo ....................................................................................................69
Hình 2.16. Số liệu đo tìm thấy ..............................................................................................70
Hình 2.17. Triển điểm trên phần mềm ..................................................................................70
Hình 2.18. Định dạng file số liệu dạng toạ độ .......................................................................71
Hình 2.19. Kiểu định dạng file số liệu ..................................................................................72
Hình 2.20. Triển điểm trên phần mềm ..................................................................................72
Hình 2.21. Nhập số liệu đo thuỷ chuẩn .................................................................................73
Hình 2.22. Cài đặt thơng số đo thuỷ chuẩn............................................................................73
Hình 2.23. Số liệu trạm máy .................................................................................................74
Hình 2.24. Xây dựng tập hợp điểm đo ..................................................................................74


Hình 2.25. Triển điểm trên phần mềm...................................................................................75
Hình 2.26. Tập hợp điểm đo .................................................................................................75
Hình 2.27. Mơ hình TIN(Triangulated Irregular Networks)...................................................76
Hình 2.28. Tạo mơ hình Tin..................................................................................................76
Hình 2.29. Mơ hình TIN .......................................................................................................77
Hình 2.30. Mơ hình TIN phóng to trên màn hình ..................................................................77
Hình 2.31. Đường bao địa hình .............................................................................................78
Hình 2.32. Gán đường bao địa hình ......................................................................................78
Hình 2.33. Hiệu chỉnh mơ hình .............................................................................................79
Hình 2.34. Mơ hình Tin sau khi gán đường bao ....................................................................79
Hình 2.35. Vùng địa hình giới hạn bởi đường bao.................................................................80
Hình 2.36. Tạo hố địa hình ...................................................................................................80
Hình 2.37. Đường bao hố địa hình ........................................................................................81
Hình 2.38. Hiệu chỉnh đường bao hố địa hình .......................................................................81

Hình 2.39. Hiển thị đường bao hố địa hình ...........................................................................82
Hình 2.40. Kết quả hiển thị đường bao hố địa hình ...............................................................82
Hình 2.41. Hiệu chỉnh mơ hình 3D .......................................................................................83
Hình 2.42. Kết quả hiển thị mơ hình 3D................................................................................83
Hình 2.43. Thơng số vẽ đường đồng mức .............................................................................84
Hình 2.44. Kết quả hiển thị đường đồng mức trên mơ hình ...................................................85
Hình 2.45. Hiệu chỉnh nhãn chữ............................................................................................86
Hình 2.46. Hiển thị đường đồng mức....................................................................................86
Hình 2.47. Hiệu chỉnh đường đồng mức ...............................................................................87
Hình 2.48. Hiệu chỉnh nhãn chữ theo đường đồng mức.........................................................87
Hình 2.49. Tạo lưới toạ độ ....................................................................................................88
Hình 2.50. Kết quả tạo lưới toạ độ ........................................................................................89
Hình 2.51. Thơng số hiệu chỉnh lưới toạ độ ..........................................................................89
Hình 2.52. Lưới toạ độ sau hiệu chỉnh ..................................................................................90
Hình 2.53. Sơ đồ phân mảnh.................................................................................................90
Hình 2.54. Tạo tờ bản đồ ......................................................................................................91
Hình 2.55. Kết quả phân mảnh tờ bản đồ ..............................................................................91
Hình 2.56. Khung tên...........................................................................................................92
Hình 2.57. Ghi chú ...............................................................................................................92
Hình 2.58. Góc khung phía nam tờ bản đồ ............................................................................92
Hình 2.59. Phân mảnh bản đồ ...............................................................................................93
Hình 2.60. Thiết kế tuyến trên mơ hình số độ cao .................................................................93
Hình 2.61. Tạo tuyến ............................................................................................................94
Hình 2.62. Tìm file số liệu ....................................................................................................94
Hình 2.63. Tạo tuyến ............................................................................................................95
Hình 2.64. Tạo tuyến từ đường polyline................................................................................95


Hình 2.65. Tuyến đường được tạo trên mơ hình....................................................................95
Hình 2.66. Phát sinh cọc.......................................................................................................96

Hình 2.67. Thơng số khoảng cách.........................................................................................96
Hình 2.68. Chèn cọc .............................................................................................................96
Hình 2.69. Phát sinh cọc trên tuyến ......................................................................................97
Hình 2.70. Tạo cọc đặc biệt trên tuyến..................................................................................97
Hình 2.71. Kết quả tạo cọc đặc biệt trên tuyến ......................................................................97
Hình 2.72. Tạo mặt cắt dọc tuyến .........................................................................................98
Hình 2.73. Thơng số khoảng cách.........................................................................................98
Hình 2.74. Kết quả tạo mặt cắt dọc tuyến .............................................................................99
Hình 2.75. Hiệu chỉnh thơng số trên mặt cắt dọc...................................................................99
Hình 2.76. Kết quả hiệu chỉnh thơng số trên mặt cắt dọc ....................................................100
Hình 2.77. Tạo mặt cắc ngang tuyến...................................................................................100
Hình 2.78. Thơng số tạo mặt cắt ngang tuyến .....................................................................101
Hình 2.79. Kết quả tạo mặt cắt ngang tuyến........................................................................101
Hình 2.80. Hiệu chỉnh thơng số mặt cắt ngang tuyến ..........................................................101
Hình 2.81. Mặt cắt ngang tuyến ..........................................................................................102
Hình 2.82. Mặt cắt ngang tuyến ..........................................................................................102
Hình 2.83. Nhập dữ liệu lưới độ cao ...................................................................................102
Hình 2.84. Các thơng số đầu vào của lưới độ cao................................................................103
Hình 2.85. Số liệu lưới độ cao ............................................................................................103
Hình 2.86. Tạo tuyến kiểm tra ............................................................................................103
Hình 2.87.Tạo tuyến kiểm tra .............................................................................................104
Hình 2.88. Độ cao điểm kiểm tra ........................................................................................104
Hình 2.89. Kết quả kiểm tra................................................................................................104
Hình 2.90. Soạn thảo dữ liệu bình sai lưới độ cao ...............................................................105
Hình 2.91. Nhập dữ liệu bình sai lưới mặt bằng ..................................................................105
Hình 2.92. Nhập điểm gốc..................................................................................................106
Hình 2.93. Nhập trị đo cạnh................................................................................................106
Hình 2.94. Nhập trị đo góc .................................................................................................107
Hình 2.95. Điểm lưới..........................................................................................................107
Hình 2.96. Tạo tuyến kiểm tra lưới mặt bằng......................................................................108

Hình 2.97. Kiểm tra lưới mặt bằng .....................................................................................108
Hình 2.98. Kết quả kiểm tra................................................................................................108
Hình 2.99. ..........................................................................................................................109
Hình 2.100. Toạ độ điểm sau bình sai.................................................................................109
Hình 2.101. Kết quả bình sai ..............................................................................................110
Hình 3.1. Hộp thoại Microstation SE setup.........................................................................113
Hình 3.2. Hộp thoại Microstation Installation .....................................................................113
Hình 3.3. Hộp thoại Microstation Disk 1 ............................................................................114


Hình 3.4. Hộp thoại báo quá trình cài đặt đã thành cơng .....................................................114
Hình 3.5. Hộp thoại khai báo Serial ....................................................................................114
Hình 3.6. Hộp thoại khai báo license...................................................................................115
Hình 3.7. Hộp thoại Microstation Manager .........................................................................115
Hình 3.8. Hộp thoại Microstation Manager .........................................................................116
Hình 3.9. Hộp thoại Create Design File ..............................................................................116
Hình 3.10. Thanh menu File ...............................................................................................117
Hình 3.11. Giao diện đồ họa phần mềm Microstation..........................................................117
Hình 3.12. Hộp thoại Open Design File ..............................................................................118
Hình 3.13. Hộp thoại Reference Files .................................................................................119
Hình 3.14. Hộp thoại Attach Reference Files ......................................................................119
Hình 3.15. Hộp thoại Design file settings............................................................................121
Hình 3.16. Hộp thoại Level Names .....................................................................................121
Hình 3.17. Hộp thoại Level Name ......................................................................................122
Hình 3.18. Hộp thoại View levels .......................................................................................123
Hình 3.19. Thanh cơng cụ Primary Tools............................................................................124
Hình 3.20. Đặt màu hiện thời trên thanh Primary tool .........................................................125
Hình 3.21. Đặt kiểu đường hiện thời ...................................................................................125
Hình 3.22. Hộp thoại Line styles.........................................................................................125
Hình 3.23. Đặt kiểu đường custom......................................................................................126

Hình 3.24. Cơng cụ chọn lực nét cho đường .......................................................................126
Hình 3.25. Cơng cụ hỏi thơng tin về đối tượng....................................................................126
Hình 3.26. Gọi thanh cơng cụ Main ....................................................................................127
Hình 3.27. Hộp thoại Place Text .........................................................................................128
Hình 3.28. Các chế độ lựa chọn ..........................................................................................128
Hình 3.29. Thanh cơng cụ Fence.........................................................................................129
Hình 3.30. Các thao tác với Fence khi thực hiện lệnh xóa ...................................................130
Hình 3.31. Hộp thoại Manipulate Fence Contents ...............................................................130
Hình 3.32. Hộp thoại Place SmartLine ...............................................................................132
Hình 3.33. Các kiểu segment khác nhau..............................................................................133
Hình 3.34. Các ví dụ về lệnh đặt line ..................................................................................134
Hình 3.35. Cửa sổ lệnh (Command window) ......................................................................134
Hình 3.36. Thư viện ký hiệu (Cell library) ..........................................................................135
Hình 3.37. Hộp tạo mới ký hiệu (Create New Cell).............................................................135
Hình 3.38. Hộp thoại biên tập thơng tin ký hiệu (Edit Cell Information) ............................136
Hình 3.39. Hộp thoại thiết kế kiểu đường (Line Style Editor)..............................................137
Hình 3.40. Hộp thoại chọn kiểu đường chuẩn khi tạo kiểu đường Stroke ............................139
Hình 3.41. Chọn ký hiệu dạng điểm tham gia tạo đường .....................................................139
Hình 3.42. Mẫu đường sau khi tạo ......................................................................................139
Hình 3.43. Thiết kế kiểu đường Compound ........................................................................140


Hình 3.44. Chọn các đường thành phần tham gia tạo đường Compound .............................140
Hình 3.45. Đặt vị trí cho các đường thành phần tham gia tạo Compound ............................140
Hình 3.46. Cài đặt Font chữ (Install Fonts) .........................................................................141
Hình 3.47. Hộp thoại Font Installer.....................................................................................141
Hình 3.48. Tạo mới thư viện chứa Fonts.............................................................................142
Hình 3.49. Mở một thư viện chứa Fonts .............................................................................142
Hình 3.50. Mở tệp font chữ gốc..........................................................................................143
Hình 3.51. Hộp thoại cài đặt Font chữ (Font Installer) ........................................................143

Hình 3.52. Memu mở bảng màu .........................................................................................144
Hình 3.53. Lưu bảng màu ...................................................................................................144
Hình 3.54. Mở một bảng màu bất kỳ...................................................................................144
Hình 3.55. Thay đổi màu sắc trong bảng màu .....................................................................145
Hình 3.56. Hộp thoại MicroStation Manager ......................................................................146
Hình 3.57. Hộp thoại MDL.................................................................................................147
Hình 3.58. Hộp thoại Create/Edit Feature Table .................................................................148
Hình 3.59. Hộp thoại Create Feature Table .........................................................................148
Hình 3.60. Hộp thoại Feature Table Editor Command Window ..........................................148
Hình 3.61. Hộp thoại Create/Edit Category.........................................................................148
Hình 3.62. Hộp thoại List Feature.......................................................................................149
Hình 3.63. Hộp thoại Edit Feature Characteristics ..............................................................149
Hình 3.64. Hộp thoại Edit Linear Characteristics................................................................150
Hình 3.65. Cơng cụ FC Select feature.................................................................................151
Hình 3.66. Hộp thoại Feature Collection.............................................................................151
Hình 3.67. Hướng dẫn chọn menu Views ...........................................................................152
Hình 3.68. Hộp thoại View Preferences ..............................................................................152
Hình 3.69. Hộp thoại Save As Layout.................................................................................152
Hình 3.70. Hộp thoại MGE Basic Nucleus Tools................................................................153
Hình 3.71. Hộp thoại Design File Setup..............................................................................153
Hình 3.72. Hộp thoại Define Coordinate System ................................................................154
Hình 3.73. Hộp thoại Coordinate System Operation ...........................................................154
Hình 3.74. Hộp thoại Define Mapping Working Unit .........................................................155
Hình 3.75. Hộp thoại Open Map.........................................................................................155
Hình 3.76. Các menu chính của MGE Grids Generation. ....................................................155
Hình 3.77. Hộp thoại Grid Generation parameters ..............................................................156
Hình 3.78. Giới hạn tờ bản đồ bởi hai góc khung đối nhau .................................................156
Hình 3.79. Hộp thoại Frame Parameters .............................................................................156
Hình 3.80. Hộp thoại Grid line Parameters .........................................................................157
Hình 3.81. Hộp thoại Cross Parameters ..............................................................................158

Hình 3.82. Hộp thoại Tick Mark Parameters.......................................................................158
Hình 3.83. Hộp thoại Label Parameters ..............................................................................158


Hình 3.84. Chuyển mơi trường làm việc từ Microstation sang I/RASB ...............................161
Hình 3.85. Hộp thoại I/RAS B Load ...................................................................................161
Hình 3.86. Chọn đường dẫn tới file ảnh cần mở ..................................................................162
Hình 3.87. Dịng trạng thái và dịng nhắc ............................................................................162
Hình 3.88. Định vị tương đối file ảnh so với bản đồ............................................................162
Hình 3.89. Thanh cơng cụ của I/RASB ...............................................................................163
Hình 3.90. Nắn ảnh chính xác bằng cơng cụ Wrap ..............................................................163
Hình 3.91. Hội thoại IRASB Warp .....................................................................................164
Hình 3.92. Các mơ hình nắn ảnh.........................................................................................164
Hình 3.93. Các thơng số của điểm nắn ................................................................................165
Hình 3.94. Hộp thoại Save Coordinate File .........................................................................165
Hình 3.95. Hộp thoại IRASB SAVE AS .............................................................................166
Hình 3.96. Các khn dạng của file ảnh sau khi nắn ...........................................................166
Hình 3.97. Hộp thoại Microstation Manager .......................................................................166
Hình 3.98. Menu Applications chuyển đổi chế độ làm việc giữa các phần mềm..................167
Hình 3.99. Hộp thoại Open Image ......................................................................................167
Hình 3.100. Hộp thoại Percent complete.............................................................................167
Hình 3.101. Hình ảnh xuất hiện trên màn hình ....................................................................168
Hình 3.102. Chọn menu Image to Map để tiến hành nắn ảnh...............................................168
Hình 4.01. Menu XYZ Text................................................................................................173
Hình 4.02. Cơng cụ nhập tọa độ..........................................................................................174
Hình 4.03. Hộp thoại Import Coordinates ...........................................................................174
Hình 4.04. Hộp thoại Chọn xã (phường) .............................................................................174
Hình 4.05. Menu Import .....................................................................................................175
Hình 4.06. Hộp thoại Nhập số liệu từ số liệu đo gốc ...........................................................175
Hình 4.07. Cơng cụ hiển thị nhãn đối tượng........................................................................175

Hình 4.08. Menu Tạo mơ tả trị đo .......................................................................................175
Hình 4.09. Hộp thoại tạo nhã trị đo .....................................................................................176
Hình 4.10. Menu Nối điểm theo số hiệu..............................................................................177
Hình 4.11. Hộp thoại Nối điểm đo ......................................................................................177
Hình 4.12. Vẽ thửa đất bằng phương pháp nối điểm đo.......................................................177
Hình 4.13. Menu Tự động tìm, sửa lỗi (Clean)....................................................................178
Hình 4.14. Hộp thoại MRF clean ........................................................................................178
Hình 4.15. Hộp thoại MRF Clean Parameters .....................................................................178
Hình 4.16. Hộp thoại MRF Clean Setup Tolerances............................................................179
Hình 4.17. Thơng báo có lỗi số hóa.....................................................................................180
Hình4.18. Thơng báo khơng có lỗi......................................................................................180
Hình 4.19. Các lỗi khi số hóa..............................................................................................181
Hình 4.20. Hộp thoại kiểm tra thửa nhỏ .............................................................................181
Hình 4.21. Hộp thoại Tạo vùng...........................................................................................181


Hình 4.22. Hộp thoại gán thơng tin từ nhãn ........................................................................182
Hình 4.23. Hộp thoại Sửa nhãn thửa ...................................................................................183
Hình 4.24. Hộp thoại tạo bản đồ chủ đề ..............................................................................183
Hình 4.25. Hộp thoại tạo bản đồ địa chính ..........................................................................185
Hình 4.26. Hộp thoại tạo khung bản đồ địa chính ...............................................................186
Hình 4.27. Cơng cụ tạo các đối tượng dạng điểm................................................................187
Hình 4.28. Đặt kích thước chữ............................................................................................187
Hình 4.29. Thanh cơng cụ Linear Elements ........................................................................189
Hình 4.30. Cơng cụ Place SmartLine ..................................................................................190
Hình 4.31. Thanh cơng cụ của Geovec................................................................................190
Hình 4.32. Cơng cụ Trace Line Strings...............................................................................190
Hình 4.33. Thư viện ký hiệu (Cell library) ..........................................................................192
Hình 4.34. Cơng cụ đặt ký hiệu (Place Active Cell) ............................................................192
Hình 4.35. Đặt các thơng số cho ký hiệu trong hộp thoại Place Active cell .........................192

Hình 4.36. Cơng cụ đặt chữ (Place Text) ............................................................................193
Hình 4.37. Hộp thoại đặt các thơng số cho chữ ...................................................................193
Hình 4.38. Hộp thoại viết chữ (Text Editor)........................................................................194
Hình 4.39. Hộp thoại Text ..................................................................................................195
Hình 4.40 Hộp thoại thơng tin thuộc tính của đối tượng khi được hỏi .................................196
Hình 4.41. Hộp thoại Select By Attributes ..........................................................................197
Hình 4.42. Cơng cụ Delete vertex.......................................................................................198
Hình 4.43. Cơng cụ FC thin segment ..................................................................................198
Hình 4.44. Cơng cụ FC smooth segment.............................................................................199
Hình 4.45. Thanh cơng cụ Modify ......................................................................................200



1

LỜI NÓI ĐẦU
Tin học ngày nay đang được ứng dụng vào tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội vì các
tiện ích thiết thực của nó, từ mức thơ sơ nhất là việc sử dụng máy tính như một máy đánh chữ
của nhân viên văn phòng đến việc ứng dụng công nghệ thông tin của các nhà khoa học để tạo
ra những phát minh làm thay đổi cuộc sống.
Việc ứng dụng tin học vào lĩnh vực khoa học Trắc địa là rất cần thiết vì sản phẩm của
ngành Trắc địa rất đa dạng và phong phú. Nhưng để ứng dụng tin học vào ngành nghề có hiệu
quả hay không thường phụ thuộc rất lớn vào kỹ năng ứng dụng các phần mềm của người học.
Nhận thức rõ điều đó, trường Đại học Tài ngun và Mơi trường Hà Nội đã biên soạn giáo
trình Tin học ứng dụng dùng để giảng dạy cho sinh viên chuyên ngành Trắc địa và sinh viên
các ngành khác có liên quan. Mục đích của giáo trình là cung cấp các kiến thức cơ bản về các
phần mềm ứng dụng trong Trắc địa, hướng dẫn các bước thao tác một cách tỉ mỉ có kèm theo
rất nhiều hình ảnh minh họa, giúp sinh viên dễ hiểu và dễ thao tác. Ngồi lời nói đầu, mục
lục, tài liệu tham khảo v.v…Cấu trúc của giáo trình gồm 4 chương. Trong đó:
Chương 1: Cung cấp những kiến thức cơ bản và các bước thực hành về phần mềm

AutoCad 2004.
Chương 2: Giới thiệu và hướng dẫn thực hành phần mềm Topo 2005.
Chương 3: Giới thiệu những kiến thức cơ bản về bộ phần mềm Mapping Office
Chương 4: Thiết kế và biên tập bản đồ
Giáo trình được biên soạn rất khoa học, nội dung của giáo trình được cập nhật để đảm
bảo tính thời sự, nội dung thực hành đáp ứng được nhu cầu thực tế. Để đạt được hiệu quả cao
trong việc sử dụng giáo trình trước tiên sinh viên nên xem trước mục lục để nhận biết tổng
quan những nội dung kiến thức có trong giáo trình. Đọc trước giáo trình để nhớ kiến thức, sau
đó tiến hành thực hành trên máy tính có sự hướng dẫn của giảng viên.
Giáo trình do Th.S Nguyễn Văn Quang và Th.S Phạm Thị Thanh Thủy, khoa Trắc địa Bản đồ biên soạn và viết chương trình chi tiết. Th.S Phạm Thị Thanh Thủy chủ biên và biên
tập toàn bộ giáo trình, đồng thời viết chương 3 và chương 4. Th.S Nguyễn Văn Quang viết
nội dung chương 1 và 2.
Các tác giả xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu trường Đại học Tài nguyên và Môi
trường Hà Nội đã chỉ đạo chặt chẽ, cảm ơn Th. S Bùi Thị Hồng Thắm, khoa Trắc địa - Bản
đồ,trường Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội và TS. Phạm Công Khải, trường Đại
học Mỏ - Địa Chất đã đọc phản biện và cho nhiều ý kiến nhận xét sát đáng.
Trong quá trình viết giáo trình, các tác giả cịn nhận được sự góp ý quý báu của nhiều
bạn đồng nghiệp.
Xin chân thành cảm ơn!
TẬP THỂ TÁC GIẢ
Th.S Phạm Thị Thanh Thủy

Th.S Nguyễn Văn Quang


2

Chương 1: ĐẠI CƯƠNG VỀ PHẦN MỀM AUTOCAD
Nội dung chương 1 giới thiệu cơ bản phần mềm Autocad 2004 như: khởi động và
thoát khỏi phần mềm, cách thức lưu trữ bản vẽ, các lệnh hiệu chỉnh căn bản và

quan sát bản vẽ, tạo lớp cho bản vẽ, ghi và hiệu chỉnh văn bản. Ngoài ra, sinh viên
làm quen với các lệnh vẽ cơ bản, các lệnh hiệu chỉnh tạo hình, các phép biến đổi
và sao chép hình ảnh.
GIỚI THIỆU PHẦN MỀM AUTOCAD 2004
1.1.1. Giới thiệu phần mềm Autocad 2004
CAD là chữ viết tắt của Computer - Aided Design hoặc Computer - Aided Drafting. Do
đó phần mềm Autocad có nghĩa là phần mềm trợ giúp vẽ và thiết kế bằng máy tính. Phần
mềm Autocad đầu tiên là Sketchpad xuất hiện vào năm 1962 được viết bởi Ivan Sutherland
thuộc trường kĩ thuật Massachsetts.
Sử dụng phần mềm Autocad ta có thể vẽ thiết kế các bản vẽ hai chiều (2D chức năng Drafting), thiết kế mơ hình 3 chiều (3D-chức năng Modeling), tính toán kết cấu
bằng phương pháp phần tử hữu hạn (FEA- chức năng Analysis)
Các phần mềm Autocad có 3 đặc điểm nổi bật sau:
- Chính xác.
- Năng suất cao nhờ các lệnh sao chép (thực hiện bản vẽ nhanh).
- Dễ dàng trao đổi dữ liệu với các phần mềm khác.
AutoCad là phần mềm của hãng AutoDesk -Mỹ dùng để thực hiện các bản vẽ kỹ thuật
trong các ngành: Xây dựng, Cơ khí, Kiến trúc, Điện, Trắc địa - Bản đồ, … Bản vẽ nào thực
hiện được bằng tay thì có thể vẽ bằng phần mềm AutoCad.
AutoCad là một trong các phần mềm thiết kế sử dụng cho máy tính cá nhân (PC).
Hãng AutoDesk, nhà sản xuất AutoCad là một trong năm hãng sản xuất hàng đầu của thế giới.
Trãi qua các thời kỳ, Autocad đã có phiên bản R13, R14, Autocad 2000, Autocad 2004,
Autocad 2005, Autocad 2006, Autocad 2007, Autocad 2008, Autocad 2009. Autocad 2010,
Autocad 2011 và đến nay đã có phiên bản chính thức của Autocad 2012.
Đối với sinh viên trong các trường trung cấp, Cao đẳng và Đại học, học phần mềm
AutoCad giúp các bạn trao đổi các kĩ năng làm việc cơng nghiệp. Ngồi ra ngày càng nhiều
người sử dụng phần mềm AutoCad hơn các phần mềm thiết kế khác. Nếu bạn học AutoCad
là phần mềm thiết kế đầu tiên thì nó là cơ sở cho bạn tiếp thu các phần mềm đồ họa khác vì
phương pháp vẽ và các lệnh trong AutoCad được sử dụng trong các phần mềm này. Trong
ngành Trắc địa - Bản đồ có một số phần mềm có chức năng đồ hoạ có phương pháp vẽ và câu
lệnh khá giống Autucad như: phần mềm DPsurvey với menu - Địa hình\Tiện ích địa hình của

tác giả Nguyễn Kim Lai, phần mềm Hhmaps với menu - Bản vẽ của tác giả Dương Ngọc
Hiền,…
Trong khuôn khổ của giáo trình này, các tác giả sẽ giới thiệu về phần mềm Autocad
2004, một phiên bản Autocad được đông đảo người sử dụng biết đến.
1.1.2. Khởi động Autocad 2004
Ðể khởi động AutoCAD 2004, ta có thể thực hiện theo các cách sau:
- Double click vào biểu tượng AutoCAD 2004
- Click vào nút Start/ Programs/ Autodesk/ AutoCAD 2004.

trên màn hình Desktop.


3
Giao diện như sau:

Tên file

Menu
Thanh cơng cụ

Thanh thuộc tính

VÙNG ĐỒ HOẠ

Dịng lệnh

Con trỏ

Thanh trạng thái


Hình 1.1. Giao diện phần mềm Auto Cad 2004

Đi từ trên xuống dưới ta có các thanh sau:
+ Thanh tiêu đề (Title Bar): với tên ban đầu là Drawing1.dwg.
Hình 1.2. Thanh tiêu đề

+ Thanh menu: Trên Menu bar có nhiều trình đơn, nếu ta chọn một trình đơn nào đó,
thì một thực đơn thả (Full Down Menu) sẽ hiện ra để ta chọn lệnh kế tiếp.

Hình 1.3. Thanh Menu

+ Thanh cơng cụ chuẩn (Standard Toolbar)

Hình 1.4. Thanh công cụ chuẩn

+ Hiển thị các thanh công cụ: Từ Menu: chọn View/Toolbars.... Hộp thoại Toolbars mở


4
ra. Hoặc đánh lệnh Toolbar khi đó hộp thoại xuất hiện:

Hình 1.5. Hiển thị thanh cơng cụ chuẩn

Chọn thanh muốn hiển thị, sau đó nhấn nút “Close”.
+ Dịng lệnh (Command line): Dịng lệnh có ít nhất 2 dịng phía dưới màn hình đồ hoạ.
Đây là nơi ta nhập vào lệnh hoặc hiểu thị các dịng nhắc của máy (Prompt line).

Hình 1.6. Dịng lệnh

Có thể hiển thị tồn bộ các dịng lệnh đã thực hiện khi nhấn F2.


Hình 1.7. Hiển thị tồn bộ dịng lệnh

Có thể hiển thị số dịng Command bằng cách: đưa con trỏ kéo đến vị trí giao giữa màn
hình đồ hoạ và Command line đến khi xuất hiện hai đường song song, kéo lên nếu muốn
tăng số dòng hiển thị, kéo xuống là giảm số dòng hiển thị.
+ Vùng vẽ (Graphics area): Là vùng ta thể hiện bản vẽ. Màu màn hình đồ hoạ được


5
định bởi hộp thoại: Tools/ Options…/ Display/ Colors... Tại trình Window Element ta
chọn Model tab background (thay đổi màu màn hình vùng vẽ), rồi click vào ơ màu mà ta
thích sau đó chọn OK. Màu mặc định của AutoCAD (Default Colors) là màu đen (black).
+ Cursor: thể hiện vị trí điểm vẽ ở trên màn hình. Bình thường cursor có dạng ơ
hình vng (box) và 2 đường thẳng trực giao (crosshair) tại tâm hình vng. Khi hiệu
chỉnh đối tượng, cursor có dạng box. Thay đổi màu của cursor hồn tồn chọn như trên
nhưng thay vì chọn Model tab background ta chọn Model tab point, như hình minh hoạ
dưới đây.

Hình 1.8. Hộp thoại Options

1.1.3. Thốt khỏi AutoCAD 2004
Ta có thể thực hiện theo các cách sau:
* Trên thanh Menu của AutoCAD 2004: chọn File/ Exit
* Click vào dấu “X” ở góc phải trên.
* Từ bàn phím

: nhấn Alt+F+X hay nhấn Alt + F4

* Từ dòng Command


: gõ vào chữ Quit hay Exit

1.1.4. Lưu bản vẽ
a. Lưu bản vẽ với tên mới
* Trên thanh Menu : chọn File/ Save As
* Từ bàn phím
b. Lưu bản vẽ đã có tên sẵn
* Trên thanh Standard Toolbar
* Từ bàn phím
* Trên thanh Menu
* Từ bàn phím

: nhấn Alt + F, A hoặc Ctrl+Shift+ S
: click vào biểu tượng đĩa mềm
: nhấn Ctrl + S
: chọn File/ Save
: nhấn Alt + F, S


6
1.1.5. Mở bản vẽ
a. Mở bản vẽ mới
* Trên thanh Standard Toolbar

: click vào biểu tượng

* Trên thanh Menu

: chọn File\New


* Từ bàn phím

: nhấn Ctrl + N

* Từ bàn phím

: nhấn Alt + F, N

b. Mở bản vẽ có sẵn
* Trên thanh Standard Toolbar

: click vào biểu tượng

* Trên thanh Menu

: chọn File/ Open

* Từ bàn phím

: nhấn Ctrl + O

Khác với các Release trước, lệnh Open có thể mở được các file phần mở rộng: DWG,
DWT, (Template file), DXF.
1.1.6. Lệnh xuất bản vẽ (Export)
Trên thanh Menu: Chọn File/ Export…

Lệnh này cho phép xuất bản vẽ với các phần mở rộng khác nhau. Nhờ
lệnh này ta có thể trao đổi dữ liệu với các phần mềm khác.


1.2. CÁC LỆNH HIỆU CHỈNH CĂN BẢN VÀ QUAN SÁT BẢN VẼ
1.2.1. Chọn đối tượng
Khi thực hiện các lệnh hiệu chỉnh (Modify Command) tại dòng nhắc “Select objects”
ta chọn đối tượng hiệu chỉnh theo các phương pháp khác nhau.
Khi dòng nhắc “Select objects” xuất hiện thì các sợi tóc biến mất chỉ cịn một ô vuông
gọi là ô chọn “Pickbox”. Ta dùng ô chọn này để chọn đối tượng, nếu đối tượng được
chọn thì đối tượng này được chọn thì đối tượng này có dạng đường đứt. Để kết thúc việc
lựa chọn hoặc bắt đầu thực hiện ta ấn phím Enter tại dịng nhắc “Select objects”
Các phương pháp lựa chọn đối tượng:
Pickbox: Dùng ô vuông chọn, mỗi lần ta chỉ chọn được một đối tượng. Tại dịng
nhắc “Select objects” xuất hiện ơ vng, ta kéo ô vuông này giao với đối tượng cần chọn
và nhấp phím chọn.
Auto: Tại dịng nhắc “Select objects” ta chọn hai điểm để xác định khung cửa sổ.
- Nếu điểm đầu tiên bên trái, điểm thứ hai bên phải thì những đối tượng nào nằm trong
khung cửa sổ được chọn.
- Nếu điểm đầu tiên bên phải và điểm thứ hai bên trái thì những đối tượng nào nằm
trong và giao với khung cửa sổ sẽ được chọn.
Window (W): Dùng khung cửa sổ để lựa chọn đối tượng. Tại dòng nhắc “Select
objects” ta nhập W. Chọn hai điểm W1 và W2 để xác định khung cửa sổ, những đối
tượng nằm trong khung cửa sổ sẽ được chọn.
Crossing Window (C): Dùng cửa sổ cắt để lựa chọn đối tượng. Tại dòng nhắc


7
“Select objects” ta nhập W. Chọn hai điểm W1 và W2 để xác định khung cửa sổ, những
đối tượng nằm trong hoặc giao với khung cửa sổ sẽ được chọn.
Window Polygon (WP): Giống như Window nhưng khung cửa sổ là một đa giác,
những đối tượng nằm trong khung cửa sổ sẽ được chọn. Khi đáp WP tại dòng nhắc “Select
objects” sẽ xuất hiện các dòng nhắc sau:
+ First polygon point:

Chọn điểm thứ nhất P1 của Polygon.
+ Specify endpoint of line or [Undo]: Chọn điểm cuối P2 của một cạnh.
+ Specify endpoint of line or [Undo]: Chọn điểm cuối P3 của một cạnh hoặc ấn Enter để
kết thúc việc lựa chọn.
Crossing Polygon (CP): Giống như Crossing Window nhưng khung cửa sổ là một
hình đa giác.
Fence (F): Lựa chọn này cho phép tạo môt đường cắt bao gồm nhiều phân đoạn, những
đối tượng nào giao với khung cửa sổ này sẽ được chọn, khi lựa chọn F tại dòng nhắc
“Select objects” sẽ xuất hiện các dòng nhắc và ta chọn các điểm đỉnh của Fence.
+ First fence point: Điểm đầu tiên của Fence
+ Specify endpoint of line or [Undo]: Điểm kế tiếp của Fence
+ Specify endpoint of line or [Undo]: Điểm kế tiếp của Fence hoặc Enter để kết thúc
tạo Fence.
Last (L): Khi đáp L thì đối tượng nào được tạo bởi lệnh vẽ (Draw commands) sau
cùng nhất sẽ được chọn.
Previous (P): Chọn lại các đối tượng đã chọn tại dòng nhắc “Select objects” của một
lệnh hiệu chỉnh hoặc dựng hình thực hiện cuối cùng nhất
All: Tất cả các đối tượng trên bản vẽ hiện hành sẽ được chọn.
Undo (U): Huỷ bỏ đối tượng vừa chọn.
Group: dùng lựa chọn này để gọi lại các đối tượng được tạo bằng lệnh Group trước đó.
Groups là các nhóm đối tượng được đặt tên. Khi đáp G Select objects: G
Enter group name: Nhập tên nhóm các đối tượng đã được đặt tên.
Lệnh Group:
Dùng để tạo nhóm các đối tượng và sau đó tại các dịng nhắc “Select Objects” sử
dụng Group để chọn lại các đối tượng này Lệnh Group được thực hiện theo trình tự sau:
Command: Group
Khi đó xuất hiện hộp thoại
Ta nhập tên Group mới vào ơ Group Name, sau đó chọn nút New. Dòng nhắc xuất
hiện:
Select objects for grouping: Chọn các đối tượng nhóm thành Group với tên ta vừa

đặt
Sau đó hộp thoại xuất hiện trở lại và ta có thể tiếp tục tạo các nhóm mới hoặc nhấn
Enter để kết thúc lệnh.


8

Hình 1.9. Chọn đối tượng Group

Chú ý: Để tách một hoặc nhiều đối tượng ra khỏi Group ta thực hiện lại lệnh Group, sau
đó chọn tên Group và chọn nút Remove trên khung Change Group. Chọm các đối tượng cần
tách trên dòng nhắc lệnh và nhấn Enter, OK để kết thúc lệnh.
1.2.2. Lệnh hiệu chỉnh căn bản
a. Lệnh xoá đối tượng (erase)
Lệnh Erase giúp ta xóa những đối tượng khơng cần thiết hay vẽ không như ý. Sau khi
chọn đối tượng xong ta chỉ cần nhấn phím Enter thì lệnh được thực hiện, thực hiện lệnh
bằng một trong những cách sau:
* Trên thanh Modify : click vào biểu tượng
* Trên dòng Command: Erase hoặc E
Select objects: chọn đối tượng để xóa
Ðể phục hồi đối tượng đã bị xóa sau cùng, ta có thể dùng lệnh Undo hay Oops
Thơng thường sau khi dùng lệnh Erase, ta thực hiện lệnh Redraw để xố các dấu
“+” (Blipmode) trên hình vẽ hoặc phục hồi lại các đối tượng bị xoá.
b. Phục hồi các đối tượng bị xoá (lệnh Oops)
Lệnh Oops giúp ta phục hồi lại các đối tượng đã bị xóa sau cùng, truy xuất lệnh bằng
các cách sau:
* Trên dòng Command: Oops
c. Huỷ bỏ lệnh đã thực hiện (lệnh Undo, U)
Lệnh Undo dùng để hủy bỏ lần lượt các lệnh đã thực hiện trước đó. Truy xuất lệnh bằng
các cách sau:

* Trên thanh Standard : click vào biểu tượng
* Trên dòng Command

: Undo hoặc U

Enter the number of operations to undo or [Auto/Control/BEgin/End/Mark/Back]
* <number> : nhập số lần Undo
* Auto : nếu là On thì các đối tượng được vẽ trong mỗi lệnh xem như là một nhóm.
Ví dụ các đoạn thẳng vẽ bằng một lệnh Line sẽ được hủy bỏ bởi một lần Undo
* Control
: lựa chọn này điều khiển việc thực hiện các lựa chọn của lệnh Undo.
Khi nhập C, xuất hiện dòng nhắc: Enter an UNDO control option [All/None/One] <All>:
Trong đó:


9
+ All :
+ One :

thực hiện tất cả các lựa chọn của lệnh Undo.
chỉ hủy bỏ một lệnh vừa thực hiện trước đó.

+ None : khơng thể thực hiện việc hủy bỏ các lệnh của AutoCAD.
* BEgin : dùng lựa chọn này đánh dấu lệnh đầu của nhóm lệnh, lệnh này phải kết hợp
với End.
* End : kết hợp với BEgin, lựa chọn này đánh dấu lệnh cuối của nhóm lệnh và sau
đó ta có thể xóa bởi một bước thực hiện.
* Mark : đánh dấu lệnh AutoCAD vừa thực hiện mà sau này ta có thể trở về bằng lựa
chọn Back.
* Back : hủy bỏ các lệnh đã thực hiện đến lần đánh dấu (Mark) gần nhất, nếu không

đánh dấu Mark thì AutoCAD sẽ xóa tất cả các lệnh đã thực hiện trước đó.
d. Lệnh Redo
Lệnh Redo dùng sau lệnh Undo để phục hồi một lệnh vừa hủy trước đó. Truy xuất
lệnh bằng các cách sau:
* Trên thanh Standard

: click vào biểu tượng

* Trên dòng Command

: Redo

e. Lệnh Redraw
Lệnh Redraw dùng để xóa các dấu + (gọi là các Blipmode) trên màn hình
Command: Redraw hoặc R
1.2.3. Quan sát bản vẽ
Giới hạn bản vẽ (limit) thực hiện có giá trị khác nhau (từ một vài mm đến vài trăm mét),
nhưng màn hình máy tính có kích thước cố định, do đó trong q trình thực hiện bản vẽ để
quan sát chúng ta cần phóng to hoặc thu nhỏ màn hình. Trong Autocad ta có thể phóng to,
thu nhỏ hoặc kéo ngang hình ảnh trên màn hình nhờ vào lệnh: Zoom, Pan, Dsviewer, View
hoặc sử dụng Scrolll bar.
a. Thu phóng màn hình
Lệnh Zoom dùng để phóng to hoặc thu nhỏ hình ảnh các đối tượng trên khung nhìn
(viewport) hiện hành. Lệnh này khơng làm thay đổi kích thước các đối tượng mà chỉ thay
đổi sự hiển thị của các đối tượng trên màn hình, nó là loại lệnh Transparent có thể khởi động
bất cứ lúc nào ta muốn bằng các cách sau:
* Trên thanh Standard: click vào biểu tượng Zoom
* Trên dòng Command: Zoom hay Z (Nếu ta đang ở dòng lệnh nào của AutoCAD thì
ta dùng Transparent Zoom hay Z).
* Trên Menu chính: View\ Zoom\

* Trên dịng Command: Zoom
Specify corner of window, enter a scale factor (nX or nXP), or
[All/Center/Dynamic/Extents/Previous/Scale/Window/Object] <real time>: Các lựa chọn.
: là lựa chọn mặc định của lệnh Zoom. Sau khi thực hiện lệnh Zoom
+ Realtime
và nhấn Enter sẽ thực hiện lựa chọn này. Hoặc ta sử dụng lệnh Rtzoom
Khi thực hiện lựa chọn này cursor sẽ có dạng như biểu tượng
, nhấn phím trái
chuột và kéo biểu tượng này đi lên thì ta phóng to, kéo xuống thì ta thu nhỏ hình ảnh bản vẽ


10
Thốt khỏi chế độ Realtime Zoom bằng cách nhấn phím ESC hoặc nhấp phím phải
chuột xuất hiện shortcut menu thì chọn Exit.
+ All
: CAD tạo lại tồn bộ màn hình và phóng để hiển thị bản vẽ trên màn hình
(kể cả các đối tượng nằm ngoài phạm vi miền vẽ).
C.

+ Center

: phóng to màn hình quanh một tâm điểm với chiều cao cửa sổ khi nhập

Specify center point: chọn tâm khung cửa sổ
Enter magnification or height <>: nhập giá trị chiều cao khung cửa sổ hoặc chọn 2
điểm để xác định chiều cao. Nếu sau giá trị ta nhập X, ví dụ 2X thì hình ảnh sẽ phóng to lên 2
lần.
: hiện lên màn hình hình ảnh trong khung cửa sổ mà ta có thể thay
+ Dynamic
đổi vị trí và kích thước. Ðầu tiên, khi thực hiện lựa chọn này sẽ xuất hiện khung nhìn chữ

nhật có dấu X ở giữa (cho phép ta di chuyển vị trí của khung cửa sổ). Muốn chuyển sang
chế độ thay đổi độ lớn khung cửa sổ (hoặc ngược lại) ta nhấn phím trái chuột, khi đó sẽ
xuất hiện hình mũi tên ngay cạnh phải của khung. Tiếp tục di chuyển vị trí và thay đổi kích
thước khung cửa sổ đến khi nào muốn phóng hình ảnh trong khung cửa sổ này lên tồn bộ
màn hình ta chỉ cần nhấn phím Enter.
: phóng to hoặc thu nhỏ các đối tượng bản vẽ đến khả năng lớn nhất
+ Extents
có thể, tồn bộ đối tượng vẽ sẽ hiện lên trên màn hình.

+ Previous

: phục hồi lại hình ảnh của lệnh Zoom trước đó. Chức năng này có
thể nhớ và phục hồi đến 10 lần.
: phóng to lên màn hình phần hình ảnh xác định bởi khung cửa sổ
+ Window
hình chử nhật bằng cách xác định hai điểm (tương tự như cách vẽ hình chữ nhật).
: nhập tỉ lệ để hiện lên hình ảnh mong muốn. Giá trị lơn hơn 1:
+ Scale (x/xp)
phóng to, giá trị nhở hơn 1: thu nhỏ.
* Khơng có phần theo sau giá trị: có nghĩa là phóng to hay thu nhỏ so với giới hạn bản
vẽ.
* Theo sau giá trị là chữ X (ví dụ 2x): có nghĩa là phóng to hay thu nhỏ so với hình ảnh
hiện hành.
*Theo sau giá trị là XP: có nghĩa là phóng to hay thu nhỏ so với giới hạn bản vẽ trong
không gian giấy (khi ta đang ở trong không gian giấy).
Các lựa chọn khác trên Standard toolbar
+ In
+ Out
+ Vmax


: phóng to đối tượng trên hình ảnh lên 2 lần
: thu nhỏ đối tượng trên màn ảnh xuống 2 lần
: thu nhỏ tối đa đối tượng đến mức có thể thấy được trên màn hình