Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

Soạn bài Thực hành về lựa chọn trật tự các bộ phận trong câu
1. Soạn bài Thực hành về lựa chọn trật tự các bộ phận trong câu mẫu 1
I. Trật tự trong câu đơn
1.
a, Nếu thay đổi thành phần in đậm thành “đó là một con dao rất sắc nhưng nhỏ”
về mặt ngữ pháp không sai
+ Nhưng khi đặt vào đoạn văn không phù hợp với mục đích của hành động: đe
dọa, uy hiếp Bá Kiến của nhân vật Chí Phèo.
b, Khi đổi vị trí từ nhỏ của cụm từ rất sắc thì ý mà tác giả muốn biểu đạt không
được nhấn mạnh mà bị cắt giảm, dụng ý tác giả không được thực hiện
c, Cách sắp xếp lại vấn đề không hợp lý với những tình huống khác, ngữ cảnh
khác thì sắp xếp lại phù hợp hơn
2.
Cách viết thứ nhất phù hợp hơn, trong đó cụm từ “rất thông minh” là trọng tâm
thông báo, luận cứ quan trọng nhất dẫn tới kết luận.
3.
- Đoạn 1: cụm từ “ một đêm khuya” được đặt đầu câu nhằm nêu hoàn cảnh,
thời gian cho các sự kiện xảy ra. Trạng ngữ “sáng hơm sau” có tác dụng liên
kết câu vì thế phải nằm đầu câu.
- Đoạn 2: trạng ngữ chỉ thời gian “một buổi sáng tinh sương” đặt giữa câu,
đằng sau hành động của chủ thể.
- Đoạn 3: “đã mấy năm” nằm cuối câu mục đích thơng báo, nó biểu thị phần tin
mới, phần trọng tâm. Tuy giữ vai trị thứ yếu về mặt ngữ pháp nhưng nó lại giữ
vai trị quan trọng về mặt thơng báo nên nó cần đặt ở cuối câu.
II. Trật tự câu ghép
Câu 1 (trang 159 sgk ngữ văn 11 tập 1)
a, Vế chỉ nguyên nhân (in đậm) cần đặt sau vế chính (Hắn lại nao nao buồn).
Vế in đậm cũng cần gắn với câu sau, vì câu sau chính là câu cụ thể hóa cho một
cái gì đó xa xơi.

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

- Vế chính đặt trước liên kết dễ với những câu đi trước, vế phụ sau liên kết dễ
dàng với những câu sau đó.
b, Câu ghép, vế chỉ nhượng bộ (tuy đối với chị cháu cũng như đối với quan
huyện) được đặt sau để nhấn mạnh ý cũng như bổ sung.
Câu 2 (trang 159 sgk ngữ văn 11 tập 1)
Câu văn thích hợp: C.
Vì: Các câu trong đoạn cịn lại đều nói về các thời kì trước, nhiều người nổi
tiếng phát triển phương pháp đọc nhanh, nắm vững nó. Như vậy, câu đầu sẽ nói
tới những năm gần đây.
- Giữa hai vế của câu ghép đặt vế “nó khơng phải là điều lạ” ở sau, bởi nó chứa
thơng tin quan trọng và có tác dụng liên kết.
2. Soạn bài Thực hành về lựa chọn trật tự các bộ phận trong câu mẫu 2
2.1. Trật tự trong câu đơn
1. Trong các câu sau, câu nào có cách diễn đạt tối ưu nhất, vì sao?
A. Chiếc áo này cũ nhưng còn rất tốt, nên mua.
B. Chiếc áo này còn rất tốt nhưng cũ, nên mua.
C. Chiếc áo này cũ, nên mua, nhưng còn rất tốt.
D. Chiếc áo này còn rất tốt, nên mua, nhưng cũ.
- Câu A là câu có cách diễn đạt tối ưu nhất. Đặc điểm rất tốt đặt sau đặc điểm
cũ với mục đích nhấn mạnh, phù hợp với mục đích mua áo.
- Vì người viết nêu lên đặc điểm của chiếc áo nhưng nhấn mạnh nó cịn rất tốt,
và khun nên mua.
2. Một học sinh trung học cơ sở còn lưỡng lự trong việc lựa chọn giữa hai cách
viết sau đây. Anh (chị) hãy giúp em đó lựa chọn cách viết tối ưu và giải thích lí
do của sự lựa chọn đó.

A. Bạn em nhỏ người nhưng rất thông minh. Thầy giáo đã chọn bạn ấy vào đội
tuyển học sinh giỏi.
B. Bạn em rất thông minh, nhưng nhỏ người. Thầy giáo đã chọn bạn ấy vào đội
tuyển học sinh giỏi.
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

- Chọn cách viết A là tối ưu.
- Vì câu đầu là câu nêu lí do trong lập luận, câu sau là câu kết luận.
- Câu nêu lí do có hai luận cứ: thơng minh và nhỏ người, luận cứ thơng minh là
quan trọng hơn, vì vậy nó phải đứng ở cuối câu với mục đích nhấn mạnh.
- Cách viết B khơng phải tối ưu vì khơng nhấn mạnh được luận cứ thông minh
vốn là trọng tâm của lập luận.
3. Phân tích tác dụng của cách sắp xếp các cụm từ chỉ thời gian trong đoạn
trích sau:
Một đêm khuya, Mị nghe tiếng gõ vách [...]. Mị vừa bước ra, lập tức có mấy
người chồng đến, nhét áo vào miệng Mị rồi bịt mắt, cõng Mị đi.
Sáng hôm sau, Mị mới biết mình đang ngồi trong nhà thống lí Pá Tra... (Tơ
Hồi, Vợ chồng A Phủ).
- Các cụm trạng ngữ chỉ thời gian có thể đứng ở đầu, giữa hoặc cuối câu.
Chúng tùy vào mạch liên kết và dụng ý nhấn mạnh của người viết mà chúng
chỉ có một vị trí tối ưu trong văn bản.
- Các cụm từ chỉ thời gian trên được đặt ở những vị trí thích hợp: cầu đầu kể lại
một sự việc (bắt Mị) vậy nên người viết đưa ra một mốc thời gian (đêm khuya)
sau đó mới liệt kê diễn biến của sự việc. Cụm từ chỉ thời gian tiếp theo (sắng
hôm sau) do liên kết với các cầu trên nên phải được đặt ở đầu câu.
Chiếu cầu hiền là bài học nổi bật trong Tuần 7 của chương trình học theo SGK
Ngữ Văn 11, học sinh cần Soạn bài Chiếu cầu hiền, đọc trước nội dung, trả lời

câu hỏi trong SGK.
2.2. Trât tự trong câu ghép
1. Đọc bài tập 1a trong SGK Ngữ văn 11, tập một, trang 158 và trả lời các câu
hỏi được đưa ra:
- Vẽ chỉ nguyên nhân (là vì mẩu chuyện ấy nhắc cho hắn một cái gì rất xa xơi)
phải đặt sau về chính (Hắn lại nao nao buồn) vì vế chính kể chuyện hắn đang
suy nghĩ về diễn biến nội tâm hắn, sau đó mạch suy nghĩ tiếp trục bằng sự kiện
cụ thể hóa cái sự nao nao buồn: một cái gì rất xa xơi.
- Nếu đảo vệ thì sự mạch lạc và độ liên kết của câu văn khơng cịn chặt chẽ như
trước, dẫn đến câu tối nghĩa và khiến người đọc không hiểu nội dung.

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

2. Đọc bài tập 1b trong SGK Ngữ văn 11, tập một, trang 158 và trả lời các câu
hỏi được đưa ra:
- Về chỉ sự nhượng bộ (tuy đối với chị cháu...) là vế phụ, đặt sau để bổ nghĩa
chỉ vế chính ở trước.
- Có thể đảo trật tự lên trước, nhưng như thế câu văn sẽ khơng có độ liên kết
chặt chẽ với cầu trước và những câu sau nó.
3. Đọc bài tập 2 trong SGK Ngữ văn 11, tập một, trang 159 và cho biết câu văn
nào thích hợp nhất để dùng vào vị trí bỏ trống:
- Câu C: “Trong những năm gần đây, các phương pháp đọc nhanh đã được phổ
biến khá rộng, nhưng nó khơng phải là điều mới lạ”.
- Cách chọn: dựa vào mối quan hệ hình thức, nội dung với câu còn lại.
+ Về nội dung: các câu còn lại đều thể hiện ý: trong các thời kì khác nhau trước
đây, nhiều người nổi tiếng đã nắm vững và phát triển nó. Nội dung của những
câu sau cụ thể hóa một ý chính trong vế đi đầu: phương pháp đọc nhanh khơng

phải là điều mới mẻ.
+ Về hình thức: trạng ngữ “Trong những năm gần đây” được đặt ở đầu câu để
đối lập với trạng ngữ “Trong các thời kì khác nhau trước đây” của câu thứ hai.
Mạch liên kết ở đây được đặt ở sự dồng dạng về phương diện cấu trúc cú pháp.
4. Cho đoạn văn sau:
“Điều băn khoăn của con cụ, ông Văn Minh, chỉ là mời luật sư đến chứng kiến
cái chết của ông nội mà thôi. Thế là từ nay mà đi, cái chúc thư kia sẽ vào thời
kì thực hành chứ khơng cịn là lí thuyết viển vơng nữa. Ơng chỉ phiền một nỗi
khơng biết xử trí với Xn Tóc Đỏ ra sao cho phải,... Xuân tuy phạm tội quyến
rũ một em gái ông, tố cáo tội trạng hoang dâm của một em gái khác nữa của
ơng nhưng tình cờ đã gây ra cái chết của một ông cụ già đáng chết. Hai cái tội
nhỏ, một cái ơn to...” (Vũ Trọng Phụng, Số đỏ).
Có thể sắp xếp câu văn in nghiêng trong đoạn văn trên theo trật tự: “Xuân tình
cờ đã gây ra cái chết của một ông cụ già đáng chết, nhưng hắn phạm tội quyến
rũ một em gái ông, tố cáo tội trạng hoang dâm của một em gái khác nữa của
ông” được khơng? Vì sao?
- Khơng được, vì thay đổi như vậy câu văn khơng phù hợp với mục đích nói và
thái độ của người nói, thậm chí gây nên sự tối nghĩa.

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

5. Việc sắp xếp câu in nghiêng trong đoạn văn trên có ý nghĩa như thế nào với
mục đích nói và thái độ của người nói?
- Cách sắp xếp như tác giả Vũ Trọng Phụng đã làm trong câu văn trên là nhằm
mục đích thể hiện sự tha thứ và thái độ biết ơn của Văn Minh dành cho Xuân
Tóc Đỏ.
– Đằng sau thái độ ấy của Văn Minh là thái độ mỉa mai phê phán cả Xuân Tóc

Đỏ lẫn Văn Minh của người kể.
6. Trong câu ghép ở đoạn trích sau, vì sao vế in nghiêng lại đặt ở vị trí sau so
với vế cịn lại?
“Thị thấy hắn đường uống rượu, và vừa uống vừa chửi thị về nhà lâu. Hắn
không quen đợi; bởi phải đợi, hắn lại lôi rượu, và uống cho đỡ buồn. Uống vào
thì phải chửi, quen mồm rồi!” (Nam Cao, Chí Phèo).
- Vì đó là vế phụ, chỉ ngun nhân. Nó đứng sau về chính để làm rõ nghĩa cho
vế chính.
- Thêm nữa, vế chính (in đứng) đứng trước để tiếp tục nói về “hắn”, cịn vế in
nghiêng đứng sau để tạo sự liên kết nội dung với câu sau “Uống vào thì phải
chửi,...”.
7. Trong câu ghép ở đoạn trích sau, vì sao vế in nghiêng lại đặt ở vị trí sau so
với vế cịn lại? Khi đặt vế đó ở vị trí trước thì nội dung của câu và mạch ý của
đoạn có gì thay đổi?
“Thưa cụ, việc đó là việc riêng của chị cháu. Tùy ý chị cháu cư xử. Cháu
khơng có quyền lạm bàn tới, tuy đối với chị cháu cũng như đối với quan huyện,
cháu vẫn là người chịu ơn” (Khái Hưng, Nửa chừng xuân).
- Trong câu này, phần in đậm nghiêng là phần phụ nhằm bày tỏ ý quyền quyết
định là ở người chị, phần này được thêm vào để làm rõ thêm ý của phần trước.
- Khơng thể đảo vị trí đoạn này lên trước vì vế đầu liên kết rất chặt với câu
trước đó và phần này khơng phải là phần chính của câu.
8. Câu văn thích hợp nhất để điền vào vị trí bỏ trống ở đầu đoạn văn sau, cho
biết lí do?
“... Tơi nhớ chuyện vua Thuấn, vì muốn đích thân tai nghe, mắt thấy dân có
bằng lịng mình hay khơng, nên cải trang làm dân cày đi dò la khắp xứ. Lại nhớ
chuyện vua Pie nước Nga đi làm thợ và đến làm việc ở các công trường nước
Anh. Bên những bậc cải trang vĩ đại ấy muốn đi sâu vào cuộc sống của nhân
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188



Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

dân, ngày nay, cịn có những ơng hồng, ơng chúa, để tiện việc riêng và vì
những lí do không cao thượng bằng, cũng “vi hành” đấy” (Nguyễn Ái Quốc, Vi
hành).
A. Tơi như cịn trơng thấy cái ngày mà cô với tôi, đôi chúng ta, như đôi chim
ấy thôi, đậu vắt vẻo trên đầu gối ông bác thân u, nghe bác kể chuyện cổ tích.
B. Tơi như cịn trông thấy cái ngày mà cô với tôi, như đôi chim ấy thôi, đôi
chúng ta, đậu vắt vẻo trên đầu gối ơng bác thân u, nghe bác kể chuyện cổ
tích.
C. Tơi như cịn trơng thấy cái ngày mà cơ với tôi, như đôi chim ấy thôi, đôi
chúng ta, nghe bác kể chuyện cổ tích, đậu vắt vẻo trên đầu gối ông bác thân
yêu.
D. Như đôi chim ấy thôi, đôi chúng ta, nghe bác kể chuyện cổ tích, tơi như cịn
trơng thấy cái ngày mà cô với tôi, đậu vắt vẻo trên đầu gối ông bác thân yêu.
- Câu A là thích hợp nhất.
- Bởi trật tự lơ-gíc của nó: bao gồm cơ và tơi, được ví như đơi chim, đậu trên
đầu gối ông bác để nghe kể chuyện. Nếu đảo trật tự này thì hoặc là câu văn
khơng chặt chẽ (câu B,C), hoặc là tối nghĩa (câu D)..

Mời các bạn tham khảo thêm các bài viết soạn bài Ngữ văn 11 của chúng
tôi.

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188