Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

Giải Địa 10 Bài 8: Khí quyển, sự phân bố nhiệt độ khơng khí
trên Trái Đất CTST
Mở đầu trang 39 SGK Địa 10 CTST
Nhiệt độ khơng khí phân bố như thế nào?
Lời giải
Nhiệt độ trung bình trên bề mặt Trái Đất phân bố không giống nhau, phụ thuộc vào
góc chiếu của tia sáng mặt trời, đặc điểm bề mặt đệm, địa hình,…
I. Khái niệm
Câu hỏi trang 39 SGK Địa 10 CTST: Dựa vào thông tin trong bài và hiểu biết của
bản thân, em hãy:
- Trình bày khái niệm khí quyển.
- Nêu dẫn chứng về vai trị của khí quyển đối với sự sống trên Trái Đất.
Lời giải
- Khái niệm: Là lớp khơng khí bao quanh Trái Đất, luôn chịu ảnh hưởng của Vũ trụ,
trước tiên là Mặt Trời.
- Khí quyển có vai trị quan trọng đối với sự hình thành, phát triển và bảo vệ sự sống
của Trái Đất.
+ Trong thành phần của khí quyển, khí oxi (chiếm khoảng 21% thể tích khơng khí),
khí cacbonic, hơi nước và các khí khác (chiếm khoảng 1% thể tích khơng khí)
nhưng có vai trị duy trì sự sống trên Trái Đất.
+ Trong khí quyển có lớp ơ-dơn hấp thụ tia cực tím, bảo vệ con người,…
II. Sự phân bố nhiệt độ khơng khí trên Trái Đất
Câu hỏi trang 40 SGK Địa 10 CTST: Dựa vào bảng 8, kiến thức đã học và thông
tin trong bài, em hãy:
- Nhận xét sự thay đổi của nhiệt độ trung bình năm và biên độ nhiệt năm từ Xích
đạo đến vĩ độ 70° ở bán cầu Bắc.
- Giải thích vì sao có sự thay đổi đó.

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188

Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

Lời giải
- Sự thay đổi của nhiệt độ từ Xích đạo đến vĩ độ 70° ở bán cầu Bắc
+ Càng về phía cực nhiệt độ trung bình năm càng giảm, cao nhất ở 200B (250C).
+ Càng về phía cực biên độ nhiệt năm càng tăng, thấp nhất ở xích đạo, cao nhất ở
cực.
- Nguyên nhân: Trái Đất có dạng hình cầu nên góc chiếu của tia sáng mặt trời đến
các vĩ độ khác nhau. Càng về gần cực, góc chiếu của tia sáng mặt trời càng nhỏ nên
lượng nhiệt nhận được càng ít. Đồng thời, thời gian chiếu sáng giữa các mùa càng
chênh lệch nên biên độ nhiệt năm càng lớn.
Câu hỏi trang 40 SGK Địa 10 CTST: Dựa vào hình 8.1 và thơng tin trong bài, em
hãy:
- Nêu sự khác nhau về biên độ nhiệt năm giữa các trạm khí tượng cùng vĩ độ trên
hình 8.1.
- Giải thích vì sao có sự khác biệt về nhiệt độ giữa lục địa và đại dương
Lời giải
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

- Càng vào sâu trong nội địa, biên độ nhiệt năm giữa các trạm khí tượng cùng vĩ độ
càng lớn (Va-len-xi-a 90C; Vac-xa-va 230C; Cuôc-xcơ 290C).
- Nguyên nhân: Lục địa hấp thụ và phản xạ nhiệt nhanh, cịn đại dương thì ngược lại.
Vì vậy, nhiệt độ trung bình năm cao nhất và thấp nhất đều ở lục địa. Đại dương có
biên độ nhiệt nhỏ, lục địa có biên độ nhiệt lớn.
Câu hỏi trang 41 SGK Địa 10 CTST: Dựa vào hình 8.2 và thơng tin trong bài, em

hãy:
- Trình bày sự thay đổi nhiệt độ theo độ cao ở tầng đối lưu.
- Cho biết nhiệt độ còn phụ thuộc vào những yếu tố nào của địa hình. Chứng minh.

Lời giải
- Ở tầng đối lưu
+ Nhiệt độ không khí giảm dần theo độ cao, trung bình nhiệt độ giảm 0,6°C khi lên
cao 100m.
+ Nguyên nhân do càng lên cao khơng khí càng lỗng, khơng hấp thụ và giữ được
nhiều nhiệt.
- Nhiệt độ khơng khí cịn phụ thuộc vào độ dốc và hướng phơi của sườn núi.

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

+ Sườn núi có độ dốc lớn, góc nhập xạ nhỏ nên nhận được lượng nhiệt ít hơn và
ngược lại.
+ Sườn núi đón ánh sáng mặt trời có nhiệt độ cao hơn sườn núi khuất ánh sáng mặt
trời.
Luyện tập và vận dụng trang 41 SGK Địa 10 CTST
Luyện tập 1 trang 41 SGK Địa 10 CTST: Em hãy vẽ sơ đồ thể hiện phân bố nhiệt
độ không khí trên Trái Đất theo vĩ độ, theo lục địa, đại dương và theo địa hình.
Lời giải
Sơ đồ thể hiện phân bố nhiệt độ khơng khí trên Trái Đất theo vĩ độ, theo lục địa, đại
dương và theo địa hình.

Luyện tập 2 trang 41 SGK Địa 10 CTST: Em hãy cho biết yếu tố địa hình ảnh
hưởng như thế nào tới sự phân bố nhiệt độ.

Lời giải
- Các yếu tố địa hình ảnh hưởng tới sự phân bố nhiệt độ là: độ cao, độ dốc và hướng
phơi của sườn núi.
- Theo độ cao: Nhiệt độ khơng khí giảm dần theo độ cao, trung bình nhiệt độ giảm
0,6°C khi lên cao 100m.

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

- Theo độ dốc: Sườn núi có độ dốc lớn, góc nhập xạ nhỏ nên nhận được lượng nhiệt
ít hơn và ngược lại.
- Theo hướng sườn: Sườn núi đón ánh sáng mặt trời có nhiệt độ cao hơn sườn núi
khuất ánh sáng mặt trời.
Vận dụng trang 41 SGK Địa 10 CTST: Em hãy tìm thơng tin và sưu tầm hình ảnh
về những địa điểm có nhiệt độ cao nhất và thấp nhất trên thế giới.
Lời giải
- Học sinh tìm kiếm thơng tin qua sách, báo hoặc internet.
- Địa điểm có nhiệt độ cao nhất
Theo dữ liệu vệ tinh độ phân giải cao trong hai thập kỷ qua, đất ở hai khu vực này
đơi khi có thể nóng lên đến mức kinh ngạc là 80,80C.
Sa mạc Lut lúc mặt trời lặn
Sa mạc Lut giữ vị trí đứng đầu về nhiệt độ bề mặt đất cao nhất thế giới. Từ năm
2002 đến năm 2019, khu vực này luôn đạt đến mức nhiệt độ kỷ lục, có thể là do nó
nằm giữa một dãy núi, giữ khơng khí nóng phía trên các đụn cát, đặc biệt là những
phần được bao phủ bởi đá núi lửa đen. Những phát hiện này hỗ trợ cho một nghiên
cứu trước đây, được công bố vào năm 2011, cho thấy sa mạc Lut là một trong
những nơi có nhiệt độ cao nhất trên Trái đất.
- Địa điểm có nhiệt độ thấp nhất

Các nhà khoa học đã tìm ra những thung lũng gần trung tâm Châu Nam Cực có
nhiệt độ xuống thấp đến gần -1000C vào mùa đơng. Các kết quả nghiên cứu này có
thể làm thay đổi hiểu biết của các nhà khoa học về vấn đề nhiệt độ trên bề mặt Trái
Đất có thể xuống đến bao nhiêu độ.
Các nhà khoa học đã sử dụng dữ liệu vệ tinh từ năm 2004 đến 2016 để đưa ra con số
nhiệt độ thấp nhất, vì khu vực cao ngun phía đơng Châu Nam Cực là một vùng
đất cằn cỗi, nhiều tuyết và không thể sử dụng các công cụ đo thời tiết trên bề mặt.
Khu vực cao ngun phía đơng Châu Nam Cực là một vùng đất cằn cỗi, nhiều tuyết
Họ đã tìm được các vùng trũng ở dải băng Nam Cực có nhiệt độ thấp nhất. Vì
khơng khí lạnh dày nên bị xốy vào những chỗ nhỏ và bị kẹt lại vài ngày khi trời

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

trong quang và có gió nhẹ. Điều này tương tự như việc khơng khí lạnh thổi vào các
thung lũng vào ban đêm ở những nơi khác trên thế giới.
Nghiên cứu cũng cho thấy khơng khí khơ cũng là chìa khóa cho nhiệt độ cực lạnh.
Nó khiến bề mặt tuyết và khơng khí phía trên lạnh hơn nữa, cho đến khi các điều
kiện khơ, lặng gió và trong xanh thay đổi và khơng khí lạnh hịa lẫn với khơng khí
ẩm cao hơn trong khí quyển.
Các nhà khoa học cơng bố năm 2013 rằng họ đã tìm ra nhiệt độ thấp nhất vào
khoảng -93 độ C trên một số điểm thuộc vùng cao ngun phía đơng Châu Nam
Cực.

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188