1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Cơng cuộc đổi mới toàn diện đất nước do Đảng ta khởi xướng và lãnh
đạo trong hơn 20 năm qua đã đạt được những thành tựu to lớn, đưa đất nước
ta ra khỏi khủng hoảng kinh tế - xã hội và tiếp tục phát triển, tạo thế và lực để
nước ta tiếp tục có những bước phát triển mới trong thời kỳ đẩy mạnh cơng
nghiệp hóa, hiện đại hóa (CNH, HĐH) đất nước.
Sự nghiệp CNH, HĐH trên đất nước ta được tiến hành trong điều kiện
có những vận hội lớn: mở cửa, hội nhập kinh tế với khu vực và quốc tế, khoa
học công nghệ phát triển như vũ bão, tạo thời cơ cho chúng ta đi tắt đón đầu,
thu hút vốn đầu tư, tận dụng thành tựu khoa học công nghệ tiên tiến và kinh
nghiệm quản lý của các nước để phát triển. Tuy nhiên, đất nước ta cũng đứng
trước khơng ít nguy cơ, thách thức lớn, đó là những tác động tiêu cực của mở
cửa, hội nhập kinh tế quốc tế, của kinh tế thị trường …
Trong giai đoạn hiện nay phát triển kinh tế được Đảng ta xác định là
nhiệm vụ trung tâm, đó cũng là nhiệm vụ xuyên suốt trong quá trình lãnh đạo
cách mạng của Đảng ở giai đoạn xây dựng chủ nghĩa xã hội (CNXH). Để lãnh
đạo thực hiện thắng lợi nhiệm vụ đó, địi hỏi Đảng ta phải tự đổi mới và chỉnh
đốn, nâng cao bản lĩnh chính trị, trình độ trí tuệ, để Đảng có đủ năng lực lãnh
đạo kinh tế, biến những mục tiêu CNH, HĐH đất nước thành hiện thực, tiến
đến mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh,
vững bước đi lên CNXH.
Chủ tịch Hồ Chí Minh dạy rằng, nước độc lập, nhưng dân khơng có
cơm ăn áo mặc, thì độc lập cũng chẳng để làm gì. Điều đó khẳng định, sau khi
giành thắng lợi trong cuộc cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân, Đảng phải
tập trung vào lãnh đạo kinh tế. Kinh tế phát triển, sẽ quyết định thắng lợi
nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc. Bởi vì, muốn bảo vệ vững chắc Tổ quốc thì phải có


2

tiềm lực kinh tế mạnh. Hơn nữa, trong giai đoạn hiện nay các thế lực thù địch
với Đảng, với sự nghiệp cách mạng không ngồi yên để chúng ta đổi mới
thắng lợi và đi lên CNXH. Chúng tăng cường phá hoại, thậm chí liều lĩnh tấn
cơng bằng qn sự để phục thù. Mặc dù điều này ít có khả năng xảy ra, song
chúng ta không được lơ là, mất cảnh giác với âm mưu của chúng. Bởi vậy,
chăm lo đến công việc này Đảng phải lãnh đạo kinh tế đạt kết quả cao.
Tại Đại hội X Đảng ta đề ra phương hướng, nhiệm vụ phát triển kinh tế
- xã hội 5 năm 2006 - 2010. Mục tiêu tổng quát là “sớm đưa nước ta ra khỏi
tình trạng kém phát triển. Cải thiện rõ rệt đời sống vật chất, văn hoá, tinh thần
của nhân dân…; tạo nền tảng để đưa nước ta cơ bản trở thành một nước công
nghiệp theo hướng hiện đại vào năm 2020. Giữ vững định hướng chính trị và
trật tự an toàn xã hội, bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ
và an ninh quốc gia. Nâng cao vị thế của Việt Nam trong khu vực và trên
trường quốc tế”.
Để thực hiện mục tiêu trên, địi hỏi tồn Đảng, các cấp uỷ đảng trong cả
nước một trách nhiệm nặng nề, một năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu mới.
Điều đó địi hỏi toàn Đảng, các cấp uỷ, tổ chức đảng phải đẩy mạnh công tác
xây dựng Đảng, Đảng phải mạnh từ Trung ương đến cơ sở, và ở các ngành,
các cấp có năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu cao. Trong đó, lãnh đạo kinh tế
là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của cấp uỷ đảng, góp phần vào sự lãnh đạo
kinh tế của toàn Đảng trong cả nước.
Huyện Ngọc Lặc là một huyện lớn của tỉnh Thanh Hoá, xuất phát điểm
đi lên CNXH còn thấp, kinh tế kém phát triển, cơ cấu kinh tế chuyển dịch
chậm, các tiềm năng, nguồn lực và lợi thế cho phát triển kinh tế tuy đã được
khai thác, nhưng cịn hạn chế. Chính vì vậy, huyện uỷ và các cấp uỷ trong
huyện luôn coi trọng nhiệm vụ lãnh đạo phát triển kinh tế, và xác định đây là
một trong những nhiệm vụ quan trọng hàng đầu, quyết định đưa Huyện trở
thành huyện mạnh về kinh tế của tỉnh Thanh Hoá trong những năm tới.



3
Trong những năm qua, Huyện uỷ Ngọc Lặc đã có bước tiến bộ về lãnh
đạo các lĩnh vực đời sống xã hội, đặc biệt là lãnh đạo kinh tế, đã tạo nên sự
chuyển biến cơ bản về kinh tế - xã hội của huyện. Song, lãnh đạo thực hiện
thắng lợi mục tiêu, nhiệm vụ kinh tế của những thập niên đầu thế kỷ XXI, đòi
hỏi rất cao đối với huyện uỷ. Để kinh tế của huyện tiếp tục phát triển với tốc
độ cao hơn và bền vững, theo kịp và vượt các huyện trong tỉnh thì sự lãnh đạo
kinh tế của Huyện uỷ cần được tăng cường và nâng lên một tầm cao mới.
Nghiên cứu làm sáng tỏ về lý luận và thực tiễn, đề xuất các giải pháp để
Huyện uỷ đạt được điều đó, thực sự là vấn đề cần thiết và cấp bách.
Là một cán bộ lãnh đạo, quản lý chủ chốt của huyện, có thời gian khá
dài hoạt động trên lĩnh vực kinh tế, lại được học tập một cách hệ thống lý luận
về xây dựng Đảng, trong đó có sự lãnh đạo kinh tế của Đảng, tơi ln trăn trở
và xác định trách nhiệm của mình phải góp phần thực hiện nhiệm vụ cần thiết
và cấp bách nêu trên. Vì thế, tơi chọn và thực hiện đề tài luận văn thạc sĩ:
“Huyện uỷ Ngọc Lặc, tỉnh Thanh Hoá lãnh đạo kinh tế trong giai đoạn
hiện nay”.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Đảng lãnh đạo kinh tế và các cấp uỷ địa phương lãnh đạo kinh tế là vấn
đề lớn, quan trọng, nhất là trong giai đoạn hiện nay, nên được nhiều nhà khoa
học, các cấp uỷ quan tâm nghiên cứu, tổng kết thực tiễn. Kết quả nghiên cứu
của nhiều cơng trình khoa học đã được đăng tải trên các sách, tạp chí:
* Đề tài khoa học và sách:
- “Các giải pháp thúc đẩy tăng trưởng kinh tế ở Việt Nam”, Nxb CTQG,
Hà Nội, 1998.
- “Đặc điểm, nội dung, phương thức lãnh đạo của Đảng trong một số
lĩnh vực trọng yếu”, đề tài khoa học cấp Nhà nước giai đoạn 1991 - 1995, do
PGS Lê Văn Lý làm chủ nhiệm, đã nghiệm thu, in thành sách (1999) do Nxb



4
Chính trị quốc gia phát hành với nhan đề: “Sự lãnh đạo của Đảng trong một
số lĩnh vực trọng yếu của đời sống xã hội nước ta”, trong đó, có một chương
về Đảng lãnh đạo kinh tế.
- “Sự lãnh đạo kinh tế của tỉnh uỷ trong điều kiện hiện nay”, đề tài khoa
học cấp bộ (1999), Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, do PGS, TS
Lưu Văn Sùng làm chủ nhiệm, đã nghiệm thu.
- “Tác động của Nhà nước đối với quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế
nơng nghiệp và nơng thơn theo hướng cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa”, đề tài
khoa học cấp bộ (2000) do PGS, TS Nguyễn Cúc làm chủ nhiệm, Học viện
Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, đã nghiệm thu.
- “Cơ sở khoa học của việc đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế
ở Thanh Hoá thời kỳ 2001 - 2002”, đề tài khoa học trọng điểm của Trường
Đại học Kinh tế quốc dân, do PGS, TS Mai Ngọc Cường làm chủ nhiệm, đã
nghiệm thu.
- “Báo cáo tổng kết tình hình chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở tỉnh Thanh
Hoá trong thời kỳ đổi mới”, đề tài khoa học cấp tỉnh số 105/BC-TU (2004).
* Luận án, luận văn:
- “Phương hướng và giải pháp về quản lý nhằm chuyển dịch cơ cấu
kinh tế nông nghiệp tỉnh Tuyên Quang theo hướng sản xuất hàng hoá”, Luận
văn thạc sĩ của Nguyễn Sáng Vang (2000).
- “Đổi mới chính sách kinh tế nhằm chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông
nghiệp (qua thực tế ở tỉnh Quảng Bình”, Luận văn thạc sĩ của Phạm Phong
Duễ (2000).
- “Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo, quản lý kinh tế của Đảng Nhân
dân cách mạng Lào trong giai đoạn hiện nay”, Luận án tiến sĩ (2003) của
Xỉnh Khăm Phôm Ma Xay (Lào).
- “Tỉnh ủy Thanh Hoá lãnh đạo kinh tế trong giai đoạn hiện nay”, Luận
văn thạc sĩ của Mai Văn Ninh (2007).



5
Ngồi ra kết quả nghiên cứu của một số cơng trình khoa học liên quan
đến đề tài luận văn được đăng trên các tạp chí.
Huyện uỷ Ngọc Lặc đã có một số nghị quyết chuyên đề về các lĩnh vực
kinh tế của huyện, đã được triển khai thực hiện và đã sơ kết, tổng kết.
3. Mục đích, nhiệm vụ của luận văn
* Mục đích:
Trên cơ sở làm rõ những vấn đề lý luận về Đảng lãnh đạo kinh tế, về
Huyện uỷ Ngọc Lặc, tỉnh Thanh Hoá lãnh đạo kinh tế; khảo sát, đánh giá
thực trạng lãnh đạo kinh tế của Huyện uỷ Ngọc Lặc, tỉnh Thanh Hoá thời
gian qua, luận văn đề xuất phương hướng và các giải pháp chủ yếu khả thi
tăng cường sự lãnh đạo kinh tế của Huyện uỷ Ngọc Lặc, đến năm 2015.
* Nhiệm vụ:
- Làm rõ những khái niệm, quan niệm và những vấn đề lý luận chủ yếu
liên quan trực tiếp đến sự lãnh đạo kinh tế của Huyện uỷ Ngọc Lặc.
- Khảo sát, nghiên cứu thực trạng kinh tế của huyện Ngọc Lặc, và khảo
sát, đánh giá thực trạng lãnh đạo kinh tế của Huyện uỷ thời gian qua, chỉ ra
ưu, khuyết điểm, nguyên nhân và kinh nghiệm.
- Đề xuất phương hướng và những giải pháp chủ yếu khả thi tăng cường
sự lãnh đạo kinh tế của Huyện uỷ Ngọc Lặc đến năm 2015.
4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu của luận văn
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Nghiên cứu sự lãnh đạo của Huyện uỷ Ngọc Lặc, tỉnh Thanh Hoá đối
với kinh tế.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Nghiên cứu thực trạng kinh tế của huyện Ngọc Lặc, tỉnh Thanh Hoá và
sự lãnh đạo của Huyện uỷ đối với kinh tế từ 2001 đến nay.
Phương hướng và giải pháp đề xuất trong luận văn có giá trị đến năm 2015.



6
5. Cơ sở lý luận, thực tiễn và phương pháp nghiên cứu của luận văn
5.1. Cơ sở lý luận, thực tiễn
Luận văn được thực hiện trên cơ sở của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư
tưởng Hồ Chí Minh và các quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về phát
triển nền kinh tế trong điều kiện thực hiện cơ chế thị trường định hướng xã
hội chủ nghĩa (XHCN), Đảng lãnh đạo kinh tế trong các thời kỳ cách mạng,
nhất là trong công cuộc đổi mới hiện nay; sự tổng kết của Đảng về lãnh đạo
kinh tế qua 20 năm đổi mới.
Cơ sở thực tiễn của luận văn là thực trạng kinh tế của Huyện uỷ Ngọc
Lặc, tỉnh Thanh Hoá và thực trạng lãnh đạo kinh tế của Huyện uỷ và các cấp
uỷ đảng trong huyện; báo cáo tổng kết của Huyện uỷ và các cấp uỷ đảng về
lãnh đạo kinh tế qua nhiệm kỳ XXI Đại hội Đảng bộ huyện.
5.2. Phương pháp nghiên cứu
Luận văn sử dụng các phương pháp nghiên cứu chủ yếu sau:
- Phương pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của chủ nghĩa Mác
- Lênin; phương pháp thống kê; điều tra khảo sát thực tế, phương pháp đối
chiếu so sánh, phương pháp chuyên gia; phương pháp tổng hợp và phân tích;
lịch sử - lơgíc …
6. Những đóng góp về mặt khoa học của luận văn
- Quan niệm về huyện uỷ Ngọc Lặc lãnh đạo kinh tế.
- Những kinh nghiệm về lãnh đạo kinh tế của Huyện uỷ Ngọc Lặc, tỉnh
Thanh Hoá từ năm 2001 đến nay.
- Những giải pháp khả thi tăng cường sự lãnh đạo kinh tế của Huyện uỷ
Ngọc Lặc, tỉnh Thanh Hố đến năm 2015.
- Luận văn có thể dùng làm tài liệu tham khảo trong quá trình lãnh đạo
kinh tế của Huyện uỷ Ngọc Lặc, tỉnh Thanh Hoá.



7
- Luận văn cũng có thể được dùng làm tài liệu phục vụ giảng dạy, học
tập ở Trường Chính trị tỉnh Thanh Hố và các Trung tâm bồi dưỡng chính trị
các huyện của tỉnh Thanh Hoá.
7. Kết cấu của luận văn
Luận văn gồm, phần mở đầu, 3 chương, 6 tiết, kết luận, danh mục tài
liệu tham khảo và phần phụ lục.
Chương 1
HUYỆN UỶ HUYỆN NGỌC LẶC, TỈNH THANH HOÁ LÃNH ĐẠO
KINH TẾ - NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
1.1. KHÁI QUÁT VỀ HUYỆN NGỌC LẶC, VỀ KINH TẾ CỦA HUYỆN VÀ VAI
TRÒ, CHỨC NĂNG, NHIỆM VỤ, ĐẶC ĐIỂM CỦA HUYỆN UỶ NGỌC LẶC

1.1.1. Khái quát về huyện Ngọc Lặc và về kinh tế của huyện
1.1.1.1. Khái quát về huyện Ngọc Lặc
Ngọc Lặc là huyện miền núi nằm ở phía Tây của tỉnh Thanh Hố, trung
tâm là thị trấn Ngọc Lặc, cách thành phố Thanh Hoá 76 km về phía Tây; phía
Bắc giáp huyện Cẩm Thuỷ; phía Nam giáp huyện Thường Xn; phía Tây
giáp huyện Lang Chánh; phía Đơng giáp huyện Yên Định và huyện Thọ
Xuân. Huyện là cửa ngõ giao lưu giữa các huyện miền núi phía Tây của tỉnh
với các huyện miền xuôi và vùng đồng bằng, nên có điều kiện giao lưu kinh tế
và phát triển kinh tế hàng hố.
Huyện có vị trí địa lý: Từ 19o55' - 20o17' vĩ độ Bắc; Từ 105o31' - 104o55'
kinh độ Đông.
Từ năm 2001 - 2005, nhân dân các dân tộc huyện Ngọc Lặc thực hiện
Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện lần thứ XX, tiếp tục thực hiện đường lối đổi
mới của Đảng, nỗ lực phấn đấu vươn lên, vượt qua khó khăn thử thách, sử dụng


8

có hiệu quả các nguồn lực, tạo được bước phát triển mới trên tất cả các lĩnh vực
kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh, xây dựng hệ thống chính trị (HTCT).
Tốc độ tăng tổng sản phẩm trong huyện 5 năm là 12,1%; tốc độ tăng
ngành nông - lâm - thuỷ sản là 8,5%; Công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp xây dựng là 12,36%; Dịch vụ - thương mại là 22,92%. Thu nhập bình quân
đầu người đến năm 2005 là 3.874.000 đồng… Sản lượng lương thực đạt
44.150 tấn, bình quân lương thực đầu người đạt 317 kg [9, tr.3].
Năm 2007 là năm thứ hai thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện
lần thứ XXI, và năm thứ tư thực hiện Nghị quyết Hội đồng nhân dân (HĐND)
Huyện khoá XVII về phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh. Mặc dù
thời tiết diễn biến phức tạp, nhưng dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo tập trung của các
cấp uỷ, chính quyền và HTCT đã đạt được một số kết quả đáng khích lệ:
Tốc độ tăng trưởng kinh tế trong huyện vào loại cao. Tổng thu nhập của
huyện là 984,86 tỷ đồng. Cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng mới, các
mặt kinh tế, xã hội, văn hố, giáo dục, dịch vụ có bước phát triển. Đặc biệt
trong tháng 12-2007, huyện đã khởi công xây dựng Nhà máy xi măng Thanh
Sơn với công suất 1,2 triệu tấn/năm, tạo bước đột phá và là động lực quan trọng
để xây dựng cơ sở hạ tầng, hệ thống thuỷ lợi và đơ thị hố trên địa bàn huyện.
Diện tích đơ thị là 5531 ha, trong đó, trên 1000 ha thuộc quy hoạch khu
đô thị số 1, số 2 và số 3, đó là trung tâm kinh tế, chuyển giao khoa học kỹ
thuật của vùng núi Thanh Hố. Tồn huyện có 21 xã và một thị trấn, và có
đơng đảo đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống: gồm dân tộc Mường; dân tộc
Kinh và dân tộc Dao, Thái và các dân tộc khác. Công tác tuyên truyền giáo
dục về dân số - kế hoạch hố gia đình và trẻ em được các cấp, các ngành thực
hiện tốt, tỷ lệ phụ nữ sinh con thứ ba, trẻ em suy dinh dưỡng giảm mạnh; việc
xố đói giảm nghèo được thực hiện có kết quả. Bệnh viện đa khoa khu vực
Ngọc Lặc có thể đảm đương khám chữa bệnh cho nhân dân toàn huyện.


9
Tổ chức thành cơng các ngày hội văn hố, dân tộc huyện Ngọc Lặc lần

thứ nhất năm 2007, tổ chức xây dựng các làng văn hố, đã có 238 đơn vị đạt
tiêu chuẩn làng văn hoá. Thực hiện tốt việc cưới xin, tang lễ, lễ hội theo Chỉ
thị 27 của Bộ Chính trị. Đi đơi với phát triển là thực hiện chính sách cơng
bằng xã hội. Cơng tác chính sách xã hội như: chăm sóc các gia đình thương
binh, liệt sĩ, gia đình có cơng với cách mạng ln được nhân dân hết lịng
hưởng ứng và đạt kết quả tốt.
Tồn huyện có 88 trường học, trong đó có 3 trường trung học phổ
thông, 1 trung tâm giáo dục thường xuyên, 1 trường dân tộc nội trú… và hơn
2000 giáo viên. Trong thời gian qua, mỗi năm huyện xây dựng từ 1 đến 3
trường chuẩn quốc gia, đưa tổng số trường đạt chuẩn quốc gia lên 11 trường
trong năm 2007. Chất lượng giáo dục được nâng lên.
Thế trận quốc phịng tồn dân và an ninh nhân dân được xây dựng củng
cố, an ninh chính trị và trật tự an tồn xã hội trên địa bàn ổn định.
Nhìn chung, trong những năm qua, kinh tế - xã hội của huyện có chuyển
biến tích cực, cơ cấu kinh tế chuyển dịch đúng hướng, tổng giá trị sản phẩm
ngày một tăng, nhất là sản xuất nông - lâm nghiệp. Các vấn đề xã hội được
giải quyết tốt và đạt kết quả khả quan. Đời sống nhân dân tiếp tục được cải
thiện. An ninh chính trị tiếp tục giữ vững.
Phát huy thành quả trên, năm 2008 UBND Huyện Ngọc Lặc tiếp tục triển
khai thực hiện phương hướng nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng,
an ninh với mục tiêu kết hợp chặt chẽ giữa phát triển kinh tế với củng cố quốc
phòng, an ninh, giữ vững ổn định chính trị và trật tự an toàn xã hội, giải quyết
các vấn đề xã hội như: nâng cao dân trí, bảo đảm việc làm cho người lao động,
và đời sống vật chất và tinh thần cho nhân dân.
Phát huy thành tích đã đạt được trong những năm qua, cán bộ
nhân dân huyện Ngọc Lặc phấn đấu vươn lên hoàn thành tốt các


10
mục tiêu năm 2008 đề ra nhằm xây dựng đô thị Ngọc Lặc phát triển

vững mạnh, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội - quốc phịng- an
ninh tồn miền Tây Thanh Hoá [48].
Mục tiêu và nhiệm vụ ấy, đòi hỏi các cấp uỷ, tổ chức đảng, đội ngũ cán
bộ, đảng viên trong huyện một trách nhiệm nặng nề, một năng lực lãnh đạo và
sức chiến đấu mới, trước hết là năng lực lãnh đạo của Huyện uỷ Ngọc Lặc đối
với các lĩnh vực đời sống xã hội phải được nâng lên, trong đó lãnh đạo kinh tế
là nhiệm vụ trọng tâm.
1.1.1.2. Vai trò và đặc điểm chủ yếu về kinh tế của huyện
Chủ nghĩa Mác- Lênin đã xem xét một cách khoa học và khẳng định vai
trò to lớn của kinh tế đối với chính trị và đối với sự phát triển một chế độ xã
hội, một quốc gia, dân tộc trong mối quan hệ biện chứng giữa kinh tế với
chính trị. Sau khi giành thắng lợi trong cách mạng XHCN Tháng Mười vĩ đại,
trong cuộc nội chiến và chống lại sự can thiệp của các nước đế quốc, chính
quyền Xơ-viết bắt tay vào lãnh đạo, tổ chức xây dựng đất nước, V.I.Lênin đã
chỉ rõ: "Hoặc là tất cả những thành tựu của chính quyền Xơ-viết sẽ tiêu tan
mất, hoặc là phải làm cho những thành tựu ấy đứng vững trên một cơ sở kinh
tế" [34, tr.212].
Trung thành và thực hiện lời chỉ dẫn của Người, Đảng Cộng sản (b)
Nga, đứng đầu là V.I.Lênin đã tập trung trí tuệ và sức lực xây dựng chính sách
kinh tế mới (NEP) và tổ chức thực hiện đạt thành tựu to lớn, đất nước phát
triển, chính quyền Xơ-viết đứng vững và vượt qua biết bao khó khăn, thử
thách giành thắng lợi ngày càng to lớn hơn. V.I.Lênin cịn chỉ rõ: "Chính trị
chủ yếu của chúng ta lúc này là xây dựng Nhà nước về mặt kinh tế, để tích
góp được nhiều lúa mì hơn, để sản xuất được nhiều than hơn, để sử dụng
những lúa mì và than đó hợp lý hơn, sao cho khơng có người đói nữa" [36,
tr.483].


11
Quan hệ biện chứng giữa kinh tế với chính trị được thể hiện sâu sắc

trong luận điểm của V.I.Lênin: "Chính trị là biểu hiện tập trung của kinh tế".
"Chính trị khơng thể khơng chiếm vị trí hàng đầu so với kinh tế" [35, tr.349]. Nó
tác động trực tiếp nhất, mạnh mẽ nhất đến sự phát triển kinh tế. Song Người cịn
nhấn mạnh: "Cơng tác kinh tế phải là sự nghiệp chung của tất cả mọi người. Đối
với chúng ta, đó là hoạt động chính trị có ý nghĩa nhất" [35, tr.397].
Khi giành được chính quyền và thắng lợi trong kháng chiến chống thực
dân Pháp và nhất là sau khi chiến thắng đế quốc Mỹ xâm lược, lãnh đạo cả
nước xây dựng CNXH, Đảng ta đã nhận thức sâu sắc hơn vai trò của kinh tế
đối với sự phát triển đất nước, củng cố và giữ vững thành quả chính trị trong
điều kiện mới và đã tập trung lãnh đạo kinh tế đạt thành tựu to lớn, đưa nước
ta vượt qua thách thức quyết liệt, khó khăn chưa từng có. Nếu khơng có thành
tựu kinh tế, nhất là trong sản xuất nơng nghiệp trong những năm trước đổi
mới (1986) thì nước ta khó đứng vững và vượt qua khủng hoảng của những
năm trước đây. Nếu như vậy, thì khơng hiểu đất nước ta, dân ta hiện nay ra
sao. Thực tế ấy, và thực tế kinh tế nước ta trong hơn 20 năm qua đã chứng
minh và khẳng định vai trò to lớn của kinh tế trong điều kiện hiện nay. Nhận
thức sâu sắc điều đó, Đảng ta khẳng định, cùng với xây dựng Đảng là nhiệm
vụ trọng tâm thì phát triển kinh tế là nhiệm vụ then chốt, phát triển văn hoá,
nền tảng tinh thần của xã hội, và đã tập trung lãnh đạo phát triển kinh tế.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định vai trò to lớn của kinh tế đối với
sự phát triển của đất nước và đối với việc bảo vệ vững chắc thành quả cách
mạng, thể hiện ở sự phát triển của đất nước, ở cuộc sống ấm no, tự do, hạnh
phúc của nhân dân; nếu giành được độc lập nhưng dân vẫn không no, không
hạnh phúc thì đó là điều vơ nghĩa. Người viết: "Nước độc lập mà dân khơng
hạnh phúc tự do, thì độc lập cũng chẳng có nghĩa lý gì" [43, tr.56].


12
Những quan điểm của chủ nghĩa Mác- Lênin, Chủ tịch Hồ Chí Minh
cịn ngun giá trị và có ý nghĩa lớn đối với nước ta hiện nay và đối với từng

địa phương trong cả nước.
Huyện Ngọc Lặc là một huyện thuộc khu vực miền núi của tỉnh Thanh
Hố, có vị trí, vai trị rất quan trọng đối với sự phát triển của tỉnh, góp phần
vào sự phát triển tồn diện đất nước. Sự phát triển toàn diện của huyện phụ
thuộc và được quyết định bởi sự phát triển kinh tế của huyện. Điều này lại
phụ thuộc và được quyết định bởi sự lãnh đạo của huyện uỷ mà nhiệm vụ
trọng tâm là lãnh đạo kinh tế. Sự phát triển các lĩnh vực văn hố, giáo dục, xã
hội, quốc phịng, an ninh của huyện suy cho đến cùng do sự phát triển kinh tế
quyết định.
Thực tế cho thấy, một huyện mạnh, trước hết Huyện uỷ ở nơi đó phải
lãnh đạo phát triển mạnh mẽ về kinh tế, phải thấm nhuần sâu sắc và thực hiện
có hiệu quả nhiệm vụ phát triển kinh tế là trọng tâm, từ đó, kéo theo sự phát
triển văn hoá, xã hội, y tế, giáo dục, quốc phịng, an ninh. Do đó, phát triển
kinh tế đảm bảo sự tăng trưởng bền vững là động lực và là địn bẩy để huyện
phát triển tồn diện. Khơng nhận thức sâu sắc điều này dễ dẫn tới những
quyết định sai lầm, thậm chí duy ý chí, và sẽ dẫn đến hậu quả khó lường đối
với một huyện có vị trí quan trọng về kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh ở
khu vực miền núi tỉnh Thanh Hoá.
* Những đặc điểm chủ yếu về kinh tế của huyện Ngọc Lặc
Một là, diện tích của huyện rộng lớn, đất đai đa dạng, màu mỡ, thuận
tiện cho việc phát triển kinh tế.
Huyện có diện tích 49.329,9 ha, trong đó, diện tích canh tác là
19.000ha, đất trồng lúa vụ chiêm: 2.500 ha; vụ mùa: 4000 ha; đất rừng núi:
31.000 ha, trong đó núi đá: 4000 ha; đất trồng rừng: 27.000 ha; 13.000 ha


13
rừng luồng; rừng trồng khoanh nuôi tái sinh 6.000 ha. Hiện tại còn 8.000 ha
đất lâm nghiệp sử dụng chưa đúng mục đích.
Trên địa bàn huyện hình thành 4 vùng rõ rệt, thuận lợi gieo trồng và

chăn nuôi các loại cây, con thích hợp: Vùng cao (phía Tây Bắc) thuận lợi cho
trồng rừng, cây lâm nghiệp như luồng, lát, muồng và chăn nuôi gia súc; vùng
Đông Bắc: thuận lợi cho trồng lúa và cây ăn quả như: nhãn, mít, vải thiều,
mận, quýt…; vùng phía Nam chủ yếu trồng lúa và cây cơng nghiệp như mía,
cao su, đậu, lạc; vùng thứ tư là vùng lúa màu.
Hai là, cơ sở hạ tầng phục vụ phát triển kinh tế được giải quyết khá cơ
bản.
Huyện có đường 15A chạy qua và đặc biệt là đường Hồ Chí Minh chạy
từ Bắc xuống Nam huyện với độ dài 32,5 km, tạo nên hệ thống đường giao
thông khá thuận tiện giữa các xã trong huyện với trung tâm huyện với các
huyện của tỉnh Thanh Hoá và các tỉnh khác trong cả nước. Đây là điều kiện
rất quan trọng để huyện mở rộng giao lưu, phát triển kinh tế - xã hội và triển
khai thực hiện nhiệm vụ quốc phịng, an ninh.
Hệ thống đường giao thơng liên xã được xây dựng, củng cố, nâng cấp
một bước. Từ trung tâm huyện đến các xã đều có đường ơ tơ, đi lại khá thuận
tiện, kể cả trong mùa mưa. Các đường liên thơn, xóm được xây dựng, ở nhiều
xã các đường liên thơn đã được bê tơng hố.
Huyện có 90 hồ đập lớn nhỏ và có sơng Âm, sơng Hép chảy qua phía
đơng và phía tây huyện, tạo điều kiện thuận lợi cho việc giao thông đường
thuỷ, tưới, tiêu phục vụ trồng trọt, chăn nuôi gia súc, nuôi trồng thuỷ sản, và
phục vụ đời sống nhân dân. Hệ thống thuỷ lợi ở nhiều xã đã được xây dựng
cơ bản, đảm bảo tưới tiêu phục vụ phát triển nông nghiệp.


14
Ba là, cơ cấu kinh tế của huyện có sự chuyển dịch theo hướng tích cực,
phát huy tác dụng, tốc độ tăng trưởng kinh tế của huyện vào loại cao và tăng
qua từng năm, đời sống nhân dân được cải thiện và nâng lên rõ rệt.
Cơ cấu kinh tế của huyện được xác định là: Nông nghiệp - Công nghiệp
- Xây dựng cơ bản - Tiểu thủ công nghiệp và Dịch vụ Thương mại. Hiện tại

các tỷ lệ tương ứng trong cơ cấu kinh tế của huyện là: 53%; 18%; 29%. Tốc
độ tăng trưởng kinh tế của huyện hàng năm là 15%; tổng sản lượng lương
thực hàng năm đạt trên 50.000 tấn; GDP hàng năm trên 500 tỷ đồng; thu nhập
bình quân đầu người hàng năm là 6,8 triệu đồng.
Ngọc Lặc là đô thị trọng điểm về kinh tế - xã hội của miền Tây tỉnh
Thanh Hoá. Ngày 24-8-2005 Chủ tịch Uỷ ban nhân dân tỉnh Thanh Hoá đã ra
Quyết định số 2309 về quy hoạch chung đô thị miền Tây Thanh Hoá, đây là
yếu tố rất thuận lợi để huyện chuyển dịch cơ cấu kinh tế và phát triển kinh tế xã hội, quốc phòng, an ninh.
Bốn là, nguồn nhân lực của huyện khá lớn và dồi dào, gồm nhiều dân
tộc, thích hợp cho phát triển kinh tế ở các vùng của huyện. Trình độ và kinh
nghiệm trong sản xuất, thâm canh của nhân dân đã được nâng lên một bước.
Huyện có 21 xã và 1 thị trấn với 143.000 dân. Trong đó, dân tộc Mường
chiếm 68%; dân tộc Kinh: 30%; các dân tộc Dao, Thái, Hoa và các dân tộc
khác chiếm 2%. Đồng bào các dân tộc đã đoàn kết giúp đỡ nhau xây dựng
cuộc sống và xây dựng huyện, thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng,
chính sách, pháp luật của Nhà nước. Trong những năm qua, nhân dân đã năng
động, sáng tạo phát triển kinh tế, xây dựng cuộc sống ấm no, hạnh phúc, trình
độ, kinh nghiệm sản xuất được nâng lên một bước, thích nghi dần với cơ chế
thị trường, năng suất và sản lượng cây trồng vật nuôi ngày càng tăng.
Năm là, sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của huyện vẫn cịn đứng
trước những khó khăn, thách thức.


15
Nghề rừng là thế mạnh của huyện song chưa được phát huy mạnh mẽ.
Những năm trước, do quản lý chưa chặt chẽ nên trên địa bàn huyện đã xảy ra
tình trạng khai thác bừa bãi gỗ và luồng, làm cho rừng tàn, kiệt nhanh. Những
năm gần đây tình trạng đó đã được ngăn chặn, rừng đang dần dần được khôi
phục và đi vào sản xuất kinh doanh theo hướng lâm nghiệp xã hội. Việc khơi
phục lại rừng cịn gặp nhiều khó khăn và khơng thể thực hiện được một cách

cơ bản trong thời gian ngắn.
Sự phát triển kinh tế trên địa bàn huyện cịn chậm và chưa vững chắc;
tích luỹ từ nội bộ nền kinh tế còn thấp, tiềm năng về đất đai lao động, tài
nguyên rừng chưa được phát huy mạnh mẽ. Vẫn cịn tình trạng mất cân đối
trong thu - chi ngân sách và xuất, nhập khẩu.
Vốn đầu tư cho sản xuất và cơng nghệ cịn hạn chế, nên chất lượng sản
phẩm thấp, sức cạnh tranh trên thị trường còn hạn chế. Chưa chú trọng đầu tư
thoả đáng cho sản xuất công nghiệp nên chưa tạo được nguồn thu lớn cho ngân
sách. Cơ cấu kinh tế tuy đã có bước chuyển đổi đúng hướng, nhưng tốc độ
chuyển đổi còn chậm, hiệu quả kinh tế chưa cao, sự tăng trưởng kinh tế giữa các
vùng chưa đồng đều. Chưa áp dụng rộng rãi phương thức sản xuất chuyên canh
và thâm canh trong sản xuất nông nghiệp. Tập quán sản xuất độc canh, tự túc, tự
cấp còn tồn tại trong nhiều người dân, nhất là trong đồng bào dân tộc thiểu số, đã
hạn chế nhất định nhịp độ phát triển kinh tế chung của toàn huyện.
1.1.2. Huyện uỷ Ngọc Lặc - vai trò, chức năng, nhiệm vụ và đặc điểm
1.1.2.1. Vai trò, chức năng, nhiệm vụ của Huyện uỷ Ngọc Lặc
Đảng bộ Huyện Ngọc Lặc có tiền thân là chi bộ Bắc Sơn, với 9 đảng viên,
được thành lập vào ngày 27 tháng 8 năm 1949 tại Chòm Mặn, xã Ngọc Sơn.
Đảng bộ huyện đã qua 21 kỳ đại hội, từ 9 đảng viên, đến nay Đảng bộ
đã có 3.500 đảng viên; từ 1 chi bộ đến nay đã có 48 tổ chức cơ sở đảng trực
thuộc, 283 chi bộ thôn, bản và các chi bộ trực thuộc đảng uỷ cơ sở. Qua 21 kỳ


16
đại hội Đảng bộ huyện, đứng đầu là Huyện uỷ đã lãnh đạo nhân dân các dân
tộc trong huyện thực hiện nhiệm vụ cách mạng giành thắng lợi to lớn.
Trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm
lược, Ngọc Lặc là một bộ phận quan trọng trong hậu phương chi viện sức
người, sức của cho tiền tuyến lớn anh hùng, góp phần quan trọng đánh thắng
bọn xâm lược. Trong cơng cuộc đổi mới tồn diện đất nước do Đảng khởi

xướng và lãnh đạo, Đảng bộ huyện đã lãnh đạo nhân dân giành được những
thành tựu quan trọng, chính trị ổn định, quốc phịng- an ninh được giữ vững,
kinh tế phát triển, đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân từng bước được
cải thiện. Ăn ở, đi lại, học hành, khám chữa bệnh của nhân dân tốt hơn trước.
Bộ mặt nơng thơn miền núi có nhiều đổi thay tích cực. Thành tựu to lớn đó,
đã khẳng định vai trò của Đảng bộ huyện, các cấp uỷ, tổ chức đảng, đội ngũ
cán bộ, đảng viên và nhân dân trong huyện, đứng đầu là Huyện uỷ trong thời
gian qua và trong công cuộc đổi mới hiện nay.
Vai trò rất quan trọng của Huyện uỷ Ngọc Lặc được thể hiện ở những
điểm chủ yếu như:
Huyện uỷ Ngọc Lặc là một tổ chức đảng trong hệ thống tổ chức 4 cấp
của Đảng, là cơ quan lãnh đạo của Đảng bộ giữa hai nhiệm kỳ Đại hội Đảng
bộ huyện; chịu trách nhiệm lãnh đạo, điều hành toàn bộ hoạt động của Đảng
bộ; là hạt nhân lãnh đạo của Đảng bộ; tập hợp các tầng lớp nhân dân, các giai
tầng trong huyện, đoàn kết, nỗ lực phấn đấu thực hiện đường lối, chủ trương
của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, là nhân tố quan trọng quyết
định thắng lợi nhiệm vụ chính trị của huyện, góp phần thực hiện thắng lợi
nhiệm vụ chính trị của Đảng bộ tỉnh Thanh Hố.
Huyện uỷ Ngọc Lặc là cấp dưới trực tiếp của Tỉnh uỷ Thanh Hoá, lãnh
đạo mọi hoạt động trên địa bàn huyện dưới sự chỉ đạo trực tiếp của tỉnh uỷ,
thực hiện các nhiệm vụ: xây dựng nội bộ Đảng; lãnh đạo các lĩnh vực đời
sống xã hội; các tổ chức trong HTCT, các tổ chức kinh tế, xã hội, nghề


17
nghiệp; có vai trị to lớn trong lãnh đạo tổ chức thực hiện các nghị quyết của
Tỉnh uỷ Thanh Hoá.
Huyện uỷ Ngọc Lặc có vai trị rất quan trọng đối với hoạt động của các
TCCSĐ trực thuộc Huyện uỷ. Đó là, cấp trên trực tiếp của các TCCSĐ, của
các cấp uỷ cơ sở, trực tiếp lãnh đạo, kiểm tra mọi hoạt động của cấp uỷ

TCCSĐ, đảm bảo xây dựng các tổ chức cơ sở đảng có năng lực lãnh đạo và
sức chiến đấu hoàn thành nhiệm vụ. Huyện uỷ lãnh đạo công tác tổ chức cán
bộ của TCCSĐ và của các tổ chức trong HTCT cấp huyện và cơ sở thuộc diện
Huyện uỷ quản lý. Chỉ đạo xây dựng và thực hiện quy hoạch cán bộ thuộc
diện Huyện uỷ quản lý, phê duyệt quy hoạch cán bộ của TCCSĐ trực thuộc.
Vai trò của Huyện uỷ Ngọc Lặc còn được quy định bởi vai trò của
huyện Ngọc Lặc đối với sự phát triển mọi mặt của huyện và của vùng núi tỉnh
Thanh Hố về kinh tế, chính trị, văn hố, xã hội, an ninh, quốc phòng. Huyện
Ngọc Lặc là đơn vị nối liền các xã, thị trấn của huyện với tỉnh. Huyện mạnh
thì tỉnh mạnh và nước mạnh. Nếu huyện yếu kém thì trên địa bàn huyện
thường xảy ra những phức tạp, thậm chí xảy ra những điểm nóng mà tỉnh,
thậm chí cả nước phải quan tâm giải quyết và sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến
kết quả thực hiện nhiệm vụ chính trị của huyện, đời sống nhân dân sẽ gặp
nhiều khó khăn.
Huyện uỷ Ngọc Lặc lãnh đạo mọi hoạt động của huyện trên địa bàn
rộng, Huyện uỷ có khả năng huy động khá lớn sức người, sức của để tập trung
phát triển mọi mặt của huyện. Huyện uỷ có đủ tư cách và khả năng phối hợp,
liên kết với các cơ quan lãnh đạo của các huyện, tỉnh khác vì sự phát triển mọi
mặt của huyện.
Chức năng chủ yếu của Huyện uỷ Ngọc Lặc là lãnh đạo tất cả các hoạt
động trên địa bàn huyện. Là cơ quan lãnh đạo cao nhất của Đảng bộ huyện
giữa hai kỳ đại hội Đảng bộ huyện, Huyện uỷ lãnh đạo, đảm bảo cho các hoạt
động xây dựng Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân


18
dân, các tổ chức xã hội, nghề nghiệp, các tổ chức kinh tế và các lĩnh vực đời
sống xã hội theo đúng đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật
của Nhà nước; đảm bảo cho sự phát triển kinh tế - xã hội theo định hướng
XHCN; thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị của huyện. Lãnh đạo các tổ

chức, các hoạt động ấy, tức là Huyện uỷ phải đề ra chủ trương, quyết định và
lãnh đạo cụ thể hoá, tổ chức thực hiện và kiểm tra, giám sát các hoạt động
lãnh đạo của huyện uỷ. Sự lãnh đạo của Huyện uỷ không phải chỉ đề ra chủ
trương, quyết định mà quan trọng hơn còn phải lãnh đạo tổ chức thực hiện
và kiểm tra việc thực hiện các chủ trương, quyết định đó, kể cả q trình
chuẩn bị ra quyết định và ban hành quyết định, chủ trương.
Nhiệm vụ của Huyện uỷ, trước hết là tuân thủ nhiệm vụ được quy định
tại Điều 19, Điều lệ Đảng thông qua tại Đại hội X của Đảng: "Cấp uỷ huyện,
quận, thị xã, thành phố trực thuộc tỉnh uỷ (gọi tắt là huyện uỷ, quận uỷ, thị uỷ,
thành uỷ) lãnh đạo thực hiện nghị quyết đại hội đại biểu; nghị quyết, chỉ thị
của cấp trên" [28, tr.32]. Trên cơ sở quy định đó, xuất phát từ chức năng của
Huyện uỷ, từ hướng dẫn của Tỉnh uỷ, từ nhiệm vụ chính trị của Đảng bộ
huyện và thực tế hoạt động của Huyện uỷ những năm qua, Huyện uỷ Ngọc
Lặc có các nhiệm vụ chủ yếu sau:
- Lãnh đạo, chỉ đạo toàn diện các lĩnh vực: chính trị, kinh tế, văn hố xã hội, quốc phòng - an ninh, xây dựng Đảng, mà trọng tâm là lãnh đạo kinh
tế; xây dựng và hoạt động của các tổ chức trong HTCT của huyện giữa hai kỳ
Đại hội Đảng bộ huyện.
- Quán triệt, triển khai, tổ chức thực hiện các nghị quyết, chỉ thị của
Trung ương, của Tỉnh uỷ và Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện trong toàn
Đảng bộ. Thảo luận, quyết định chương trình cơng tác q, 6 tháng, năm, tồn
khố và ra các nghị quyết chuyên đề về kinh tế - xã hội, quốc phịng - an ninh,
cơng tác xây dựng Đảng, công tác vận động nhân dân.


19
- Thảo luận, thông qua kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và kế hoạch
ngân sách hàng năm do Uỷ ban nhân dân (UBND) huyện chuẩn bị.
- Quyết định chủ trương, về công tác tổ chức bộ máy và cán bộ, theo qui
định của Điều lệ Đảng và phân cấp quản lý cán bộ, quyết định nhân sự ứng cử
các chức danh chủ chốt của Hội đồng nhân dân (HĐND), UBND huyện.

- Thảo luận cho ý kiến về tình hình hoạt động của Ban Thường vụ các
cơ quan Đảng và thực hiện chính sách đối với cán bộ các đoàn thể trong
huyện.
- Quyết định qui chế hoạt động và chương trình làm việc tồn khố của
Uỷ ban kiểm tra Huyện uỷ. Kiểm tra, giám sát hoạt động của các tổ chức đảng
trực thuộc và cán bộ, đảng viên, trước hết là các TCCSĐ và những đảng viên
là cán bộ thuộc diện Huyện uỷ quản lý.
- Chuẩn bị báo cáo chính trị, dự kiến nhân sự và tổ chức Đại hội Đảng
bộ huyện nhiệm kỳ tới.
1.1.2.2. Đặc điểm của huyện uỷ Ngọc Lặc
Một là, qua các kỳ đại hội Đảng bộ huyện, Huyện uỷ ln được kiện tồn,
chất lượng được nâng lên, đủ trình độ, năng lực lãnh đạo Đảng bộ huyện và
nhân dân trong huyện thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị của Đảng bộ
huyện.
Qua các đại hội Đảng bộ huyện, nhất là những nhiệm kỳ gần đây,
Huyện uỷ Ngọc Lặc ln được kiện tồn, chất lượng dần dần được nâng lên.
Huyện uỷ nhiệm kỳ XX (2001 - 2005) gồm 33 đồng chí, trong đó có 27 nam,
6 nữ; dân tộc Mường: 23 đồng chí, tuổi đời bình quân 48,7. Về trình độ học
vấn: trung học cơ sở: 1 đồng chí; trung học phổ thơng: 32 đồng chí. Trình độ
lý luận chính trị: cử nhân: 10 đồng chí; cao cấp: 09 đồng chí; trung cấp: 14
đồng chí; trình độ chun mơn, đại học, cao đẳng: 18 đồng chí; trung cấp
chun mơn, 08 đồng chí.


20
Ban Thường vụ Huyện uỷ gồm 11 đồng chí; 03 đồng chí Thường trực
Huyện uỷ. Trong 5 năm (2001 - 2005) số lượng cấp uỷ có biến động, đầu
nhiệm kỳ có 33 đồng chí, đến cuối nhiệm kỳ cịn 27 đồng chí, 6 đồng chí nghỉ
chế độ và chuyển cơng tác về tỉnh. Huyện uỷ viên công tác trong các cơ quan
Đảng, đồn thể: 09 đồng chí; cơng tác chính quyền 09 đồng chí; các ngành,

doanh nghiệp: 05 đồng chí; cơ sở xã, thị trấn: 04 đồng chí. Số lượng, chất
lượng, cơ cấu Ban chấp hành Đảng bộ huyện khoá XX đủ điều kiện thực hiện
nhiệm vụ lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện các nghị quyết của cấp uỷ cấp trên và nghị
quyết của Đảng bộ. Các đồng chí Uỷ viên Ban Chấp hành có sức khoẻ, trình độ,
năng lực và kinh nghiệm thực tiễn để hoàn thành nhiệm vụ được giao.
Các đồng chí huyện uỷ viên ln rèn luyện giữ gìn phẩm chất đạo đức
của người cán bộ, đảng viên, sống giản dị trong sạch, lành mạnh, sâu sát cơ
sở, gắn bó với nhân dân; thường xuyên tự học tập nâng cao trình độ và năng
lực cơng tác, đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ được giao. Gia đình của họ
gương mẫu chấp hành các chủ trương, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp
luật của Nhà nước, thực hiện nghĩa vụ cơng dân, có trách nhiệm xây dựng địa
phương nơi cư trú.
Năm 2001 có 28 đồng chí hồn thành xuất sắc nhiệm vụ; 05 đồng chí
hồn thành nhiệm vụ. Các năm tiếp theo có số liệu tương ứng là: năm 2002 có
27 đồng chí; 04 đồng; năm 2003 có 23 đồng chí; 06 đồng chí; năm 2004 có 19
đồng chí; 08 đồng chí; năm 2005 khơng có đồng chí nào vi phạm phải xem
xét hình thức kỷ luật trong Đảng, Nhà nước hay nhiệm vụ chuyên môn được
phân công. Tập thể Ban Chấp hành Đảng bộ huyện luôn giữ gìn sự đồn kết
thống nhất, thực hiện tốt quy định về những điều đảng viên không được làm,
gương mẫu thực hiện các chỉ thị, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật
của Nhà nước, liên hệ mật thiết với nhân dân.


21
Nhiệm kỳ XXI (2006-2010), Huyện uỷ Ngọc Lặc đã được trẻ hố một
bước khá lớn, huyện uỷ có 37 huyện uỷ viên, với tuổi bình qn là 37 tuổi;
trong đó, nam: 30 đồng chí chiếm 81%; nữ 7 đồng chí, chiếm 19%; dân tộc
Mường: 30 đồng chí, chiếm 81 %; dân tộc Kinh 7 đồng chí, chiếm 19 %.
Trình độ học vấn của huyện uỷ được nâng lên, cao hơn nhiệm kỳ XX. Cụ thể
là, trình độ văn hố 12/12 là 37 đồng chí. Trình độ đại học: 24 đồng chí,

chiếm 65 %. Trình độ lý luận chính trị: Cử nhân: 5 đồng chí, chiếm 13,5%;
Cao cấp lý luận: 25 đồng chí, chiếm 67,5%. Trung cấp lý luận: 7 đồng chí,
chiếm 19%.
Đặc biệt là, đội ngũ huyện uỷ viên nhiệm kỳ này năng lực tổ chức thực
tiễn được nâng lên một bước, đã tích luỹ được những kinh nghiệm bổ ích về
hoạt động lãnh đạo và công tác đảng, công tác dân vận trong điều kiện thực
hiện kinh tế thị trường.
Hai là, Huyện uỷ lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ chính trị của Đảng bộ
huyện rất nặng nề, mà trọng tâm là lãnh đạo chuyển dịch cơ cấu kinh tế, giải
quyết những vấn đề xã hội, văn hoá, giáo dục, y tế và quốc phòng, an ninh
đáp ứng yêu cầu của một địa phương được xác định là trọng tâm kinh tế - xã
hội, quốc phịng, an ninh của phía tây tỉnh Thanh Hoá.
Lãnh đạo huyện phát triển kinh tế - xã hội nhanh và bền vững trong điều
kiện hiện nay là cơng việc rất khó, đối với một huyện vùng núi tỉnh Thanh
Hố lại càng khó hơn. Song, đây là vấn đề tất yếu của sự phát triển, là yêu cầu
của Tỉnh uỷ, là nguyện vọng chính đáng của nhân dân các dân tộc trong
huyện. Giành độc lập, thống nhất đất nước cũng là nhằm để xây dựng CNXH
đem lại cuộc sống ấm no, hạnh phúc cho nhân dân, đó là mệnh lệnh tối
thượng đối với Đảng, Nhà nước mà trước hết đối với Đảng bộ huyện, đứng
đầu chịu trách nhiệm là Huyện uỷ Ngọc Lặc.
Trọng tâm lãnh đạo của Huyện uỷ là phát triển kinh tế, trong đó chuyển
dịch cơ cấu kinh tế, ứng dụng khoa học, công nghệ tiên tiến là một trọng điểm


22
nhằm thực hiện thắng lợi chủ trương đẩy nhanh CNH, HĐH nơng nghiệp,
nơng thơn.
Ngồi nhiệm vụ đó, Huyện uỷ Ngọc Lặc còn lãnh đạo giải quyết những
vấn đề xã hội trên địa bàn huyện. Những vấn đề này diễn biến rất phức tạp,
vấn đề đặt ra cấp bách là giải quyết, như việc làm, giáo dục, việc học hành

của con em đồng bào các dân tộc, việc chữa bệnh tật, … nhất là ngăn chặn và
đẩy lùi các tệ nạn xã hội, các phong tục tập quán lạc hậu còn tồn tại trong
đồng bào các dân tộc thiểu số; lãnh đạo thực hiện tốt chính sách dân tộc của
Đảng, xây dựng khối đoàn kết toàn dân… Đồng thời Huyện uỷ còn lãnh đạo
thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, an ninh, xây dựng thế trận quốc phịng tồn dân
và an ninh nhân dân trên địa bàn, trong các thôn, bản của đồng bào dân tộc,
nhằm giữ vững ổn định chính trị, đảm bảo trật tự, an toàn xã hội và bảo vệ Tổ
quốc.
Ba là, đối tượng lãnh đạo của Huyện uỷ rất đa dạng, phong phú, trình
độ mọi mặt đã được nâng lên một bước, song cũng còn nhiều vấn đề phải tập
trung giải quyết.
Đối tượng lãnh đạo của Huyện uỷ Ngọc Lặc rất đa dạng phong phú,
trong đó chủ yếu là đồng bào dân tộc thiểu số, đông nhất là dân tộc Mường
(chiếm 68% tổng số dân của huyện). Trình độ dân trí cịn thấp so với các
huyện vùng đồng bằng của tỉnh Thanh Hoá và nhiều nơi khác trong cả nước,
hạn chế khơng nhỏ đến cách nghĩ, tầm nhìn, nhận thức về chính trị và tiếp
thu, ứng dụng khoa học, công nghệ tiên tiến vào sản xuất. Ở nhiều nơi,
phương thức sản xuất độc canh, tự túc, tự cấp còn tồn tại khá nặng. Trong các
bản của đồng bào dân tộc thiểu số, già làng, trưởng bản chi phối mạnh mẽ đến
cách nghĩ, tầm nhìn và mọi hoạt động trên địa bàn. Sự đoàn kết giữa các dân
tộc tuy đã được xây dựng củng cố, song cũng còn nảy sinh khơng ít vấn đề
bức xúc, phải giải quyết, trong khi đó, các thế lực thù địch lại tăng cường
xuyên tạc, vu khống gây chia rẽ giữa các dân tộc.


23
Bốn là, Huyện uỷ lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ chính trị của huyện, mà
trọng tâm là lãnh đạo kinh tế trên địa bàn rộng lớn, phức tạp, cơ sở hạ tầng
còn nhiều yếu kém, xuất phát điểm dể CNH, HĐH nơng nghiệp, nơng thơn
của huyện cịn thấp.

Như trên đã trình bày, huyện Ngọc Lặc chia thành 4 vùng chủ yếu, mỗi
vùng có đặc trưng, thế mạnh riêng về phát triển kinh tế, song điều đó cũng
gây khó khăn khơng nhỏ cho việc đề ra các chủ trương, nghị quyết lãnh đạo
mọi mặt, nhất là lãnh đạo kinh tế của Huyện uỷ; phải chi tiết cụ thể, phù hợp
với từng vùng hạn chế nhất định đến sự chỉ đạo tập trung thống nhất. Địa bàn
hoạt động lãnh đạo của Huyện uỷ lại rất rộng lớn; cơ sở hạ tầng tuy đã được
cải thiện, song vẫn cịn nhiều khó khăn, nhất là về giao thông để phát triển kinh
tế. Trong những năm qua kinh tế của huyện tuy có sự tăng trưởng khá, song xuất
phát điểm để tiến hành CNH, HĐH nơng nghiệp, nơng thơn trên địa bàn huyện
cịn rất thấp, nhất là cơ sở hạ tầng kỹ thuật và chất lượng nguồn nhân lực.
1.2. HUYỆN UỶ NGỌC LẶC LÃNH ĐẠO KINH TẾ - QUAN NIỆM,
NGUYÊN TẮC, NỘI DUNG, PHƯƠNG THỨC VÀ QUY TRÌNH LÃNH ĐẠO

1.2.1. Quan niệm và những vấn đề có tính ngun tắc về Huyện uỷ
Ngọc Lặc lãnh đạo kinh tế
1.2.1.1. Quan niệm về Huyện uỷ Ngọc Lặc lãnh đạo kinh tế
Để đưa ra quan niệm về Huyện uỷ Ngọc Lặc lãnh đạo kinh tế, trước hết
cần làm rõ khái niệm "lãnh đạo".
Theo nghĩa chung, khái quát được Đại từ điển tiếng Việt đưa ra thì "lãnh
đạo" nghĩa là dẫn dắt, tổ chức phong trào theo đúng đường lối cụ thể [52, tr.997].
Trong các tác phẩm của mình, nhất là trong tác phẩm "Tuyên ngôn của
Đảng Cộng sản", C.Mác và Ph.Ăngghen khẳng định giai cấp cơng nhân có sứ
mệnh lịch sử tồn thế giới, đó là người đào huyệt chôn chủ nghĩa tư bản và
xây dựng xã hội mới - xã hội Cộng sản chủ nghĩa mà giai đoạn đầu là CNXH.


24
Hai Ông đã chứng minh một cách khoa học sứ mệnh lịch sử ấy, đồng thời
cũng chỉ rõ, để thực hiện được sứ mệnh lịch sử của mình, giai cấp cơng nhân
phải tổ chức được chính đảng vơ sản - Đảng Cộng sản - là người lãnh đạo,

người dẫn đường đưa giai cấp công nhân, nhân dân lao động lật đổ xã hội tư
bản và xây dựng thành công CNXH.
V.I.Lênin đã chỉ rõ: "Trong lịch sử chưa hề có giai cấp nào giành được
quyền thống trị, nếu nó khơng tạo ra được trong hàng ngũ của mình những
lãnh tụ chính trị, những đại biểu tiên phong có đủ khả năng tổ chức và lãnh
đạo phong trào" [31, tr.473].
Như vậy, theo các nhà sáng lập chủ nghĩa Mác- Lênin thì "lãnh đạo"
gồm chủ thể lãnh đạo và đối tượng lãnh đạo. Chủ thể lãnh đạo xác định mục
đích, đường hướng để đi đến mục đích đó và tác động vào đối tượng lãnh đạo
hay nói cách khác, chủ thể lãnh đạo "sử dụng" đối tượng lãnh đạo để cùng
chủ thể lãnh đạo đi đến mục đích đã được xác định theo đường hướng mà chủ
thể lãnh đạo đã chỉ ra.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: Cách mệnh, trước hết phải có
Đảng cách mệnh, để trong thì vận động, tổ chức dân chúng, ngồi thì liên lạc
với dân tộc bị áp bức và vô sản giai cấp mọi nơi. Đảng có vững cách mệnh
mới thành cơng, cũng như người cầm lái có vững thuyền mới chạy.
Như vậy, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã bàn đến khái niệm "lãnh đạo" của
Đảng hay sự lãnh đạo của Đảng, tức là Đảng vận động và tổ chức dân chúng
làm cách mạng. Người lãnh đạo (Đảng) phải vững vàng, như người cầm lái đưa
con thuyền cách mạng vượt qua phong ba, bão tố đi theo đường hướng đã được
Đảng xác định đi đến mục tiêu của cách mạng. Người cầm lái phải vững vàng thì
con thuyền cách mạng mới chạy đúng hướng và nhanh chóng tới đích.
Trong tác phẩm "Sửa đổi lối làm việc", Chủ tịch Hồ Chí Minh đã luận
bàn về sự lãnh đạo, và chỉ ra yếu tố tạo nên sự lãnh đạo đúng của Đảng, đó
cũng là quy trình lãnh đạo đúng đắn của Đảng. Người viết" "Lãnh đạo đúng


25
nghĩa là phải quyết định mọi vấn đề một cách đúng đắn; phải tổ chức thi hành
cho đúng; phải tổ chức sự kiểm soát" [44, tr.285]. Đây cũng là những nội hàm

chủ yếu của khái niệm "lãnh đạo đúng" của Đảng. Và quy trình lãnh đạo đúng
đắn của Đảng là: ra quyết định; tổ chức thực hiện quyết định; tổ chức việc
kiểm soát, tức là cả kiểm tra và giám sát. Tuy kiểm tra, giám sát là khâu thứ
ba nhưng nó xuyên suốt cả khâu thứ nhất và khâu thứ hai và cả trong quá
trình chuẩn bị ra quyết định.
Đối với đề tài của luận văn, thì, chủ thể lãnh đạo là Huyện uỷ Ngọc Lặc,
đối tượng lãnh đạo là lĩnh vực kinh tế của huyện. Từ những điều trình bày ở trên
có thể quan niệm Huyện uỷ Ngọc Lặc lãnh đạo kinh tế là: các hoạt động của
Huyện uỷ đề ra các quyết định về kinh tế, tổ chức thực hiện quyết định và kiểm
tra, giám sát toàn bộ hoạt động đó, nhằm đảm bảo cho kinh tế của huyện phát
triển mạnh mẽ và bền vững, hài hoà giữa các vùng, ngành kinh tế trong huyện
theo định hướng XHCN, góp phần vào sự phát triển kinh tế của tỉnh và cả nước.
1.2.1.2. Những vấn đề có tính ngun tắc về Huyện uỷ Ngọc Lặc lãnh
đạo kinh tế
Thứ nhất, mọi hoạt động kinh tế của Huyện uỷ phải trên cơ sở quán
triệt sâu sắc và thể hiện rõ mối quan hệ biện chứng giữa kinh tế với chính trị.
Vấn đề này dựa trên mối quan hệ biện chứng giữa kinh tế với chính trị,
đã được chủ nghĩa Mác- Lênin luận chứng một cách khoa học và được thực
tiễn lãnh đạo xây dựng CNXH và bảo vệ Tổ quốc XHCN của các Đảng Cộng
sản cầm quyền chứng minh. Mối quan hệ biện chứng ấy, đã trở thành phương
châm chỉ đạo hoạt động lãnh đạo kinh tế của các Đảng Cộng sản cầm quyền
trên thế giới. Nhận thức sâu sắc và vận dụng sáng tạo mối quan hệ đó, trong
lãnh đạo kinh tế thì Đảng sẽ thu được thành tựu to lớn về kinh tế, bảo vệ và
củng cố vững chắc thành quả chính trị do Đảng, nhân dân đã tốn bao xương
máu và sức lực mới giành được. Xa rời hoặc vận dụng không đúng mối quan