HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
KHOA LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ

BÀI TẬP NHĨM MƠN TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ
MINH Phát huy vai trị của sinh viên trong xây
dựng nền văn hóa mới ở Việt Nam hiện nay
Giảng viên: Cơ Nguyễn Hải Yến
Nhóm: 03 – PLT06A26
Chủ đề 8
STT

TÊN

1

Bùi Phương Anh

2

Nguyễn Thị Chinh

3

Nguyễn Thị Nhật Hạ

4

Hoàng Trung Kiên

5

Phạm Thị Kim Liên

6

Nguyễn Phương Nga

7

Nguyễn Thị Phương Ngân

8

Võ Thị Thu Thuỷ

9

Ngô Thị Thu Trang

Hà Nội, ngày 5 tháng 3 năm 2022


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU......................................................................................................................
NỘI DUNG..................................................................................................................
I. Xây dựng nền văn hoá mới ở Việt Nam.........................................................
1.

Khái niệm nền văn hoá ở Việt Nam...................

2.


Thực trạng nền văn hoá mới ở Việt Nam..........

3.

Cơ hội với sự phát triển văn hóa Việt Nam nhữ

Thách thức đặt ra với sự phát triển văn hóa Việt Nam những năm sắp

4.

tới 7
5.

Giải pháp phát triển văn hóa Việt Nam trong những năm tới................7

II. Quan điểm Hồ Chí Minh về văn hoá và xây dựng nền văn hoá..................8
1.

Quan niệm của Hồ Chí Minh về văn hố..................................................8

2.

Quan điểm về xây dựng nền văn hoá mới................................................9

3.

Quan điểm HCM về quan hệ giữa văn hoá với các lĩnh vực khác........10

4.


Quan điểm HCM về vai trị của văn hố................................................ 10

Vai trị của sinh viên trong xây dựng nền văn hóa mới ở Việt Nam hiện
nay 12
III.

1. Thực trạng của sinh viên trong xây dựng nền văn hóa mới ở Việt

Nam
hiện nay.............................................................................................................. 12
1.1.

Tích cực.............................................................................................. 13

1.2.

Tiêu cực.............................................................................................. 14

2. Vai trò của sinh viên trong xây dựng nền văn hóa mới theo tư tưởng

Hồ Chí Minh......................................................................................................
2.1.

Sinh viên góp phần xây dự

2.2.

Sinh viên với văn hóa........


2.3.
mới.

Sinh viên có vai trò quan t
16

3. Giải pháp phát huy vai trò của sinh viên trong xây dựng nền văn

hóa
mới ở Việt Nam hiện nay.................................................................................. 17
KẾT LUẬN................................................................................................................ 19


2


MỞ ĐẦU
Trong bất cứ giai đoạn lịch sử nào, thanh niên, sinh viên cũng là lực lượng xã
hội quan trọng, một trong những nhân tố quyết định tương lai, vận mệnh của đất nước.
Sinh viên một bộ phận tinh túy, quan trọng trong thanh niên Việt Nam, là lực lượng kế
tục, phát huy nguồn trí tuệ nước nhà, là nguồn lực chủ yếu trong thời đại kinh tế tri
thức, khoa học cơng nghệ, đóng vai trị then chốt trong phát triển đất nước, là lực
lượng to lớn trong việc giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc.
Trong bối cảnh đất nước ta đang đẩy mạnh sự nghiệp CNH, HĐH, hoàn thiện
nền kinh tế thị trường, định hướng XHCN và hội nhập quốc tế mạnh mẽ, vấn đề giữ
gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc trên nền tảng kế thừa di sản văn hóa của cha
ơng, kết hợp học hỏi những tinh hoa văn hóa nhân loại cần được đặc biệt chú trọng.
Chính vì vậy, cần thiết phải phát huy vai trò của sinh trong việc xây dựng nền văn hóa
tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.
Theo quan điểm đó, chúng em viết bài tiểu luận này, nhằm nêu khái quát về

sinh viên, nền văn hóa mới, và phân tích vai trị của sinh viên trong q trình xây
dựng nền văn hóa mới. Từ đó, phát huy vai trị của sinh viên trong xây dựng nền văn
hóa mới ở Việt Nam hiện nay.
Bài tiểu luận này được chúng em xây dựng trên tinh thần đóng góp một phần
nhỏ vào việc tổng hợp, phân tích những tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về sinh
viên, văn hóa mới và vai trị của sinh viên, nhằm nâng cao nhận thức về vị trí trách
nhiệm của thế hệ sinh viên; nâng cao năng lực tư duy biện chứng, khoa học; bồi
dưỡng niềm kính yêu Bác Hồ và tinh thần học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ
Chí Minh.
Chúng em hy vọng có thể đóng góp một phần nghiên cứu để làm sáng tỏ, nâng
cao giá trị lý luận và thực tiễn của tư tưởng Hồ Chí Minh trong vấn đề sinh viên với
q trình xây dựng nền văn hóa mới ở nước ta.

3


NỘI DUNG
I.

Xây dựng nền văn hoá mới ở Việt Nam

1.

Khái niệm nền văn hố ở Việt Nam

Văn hóa là tồn bộ những giá trị vật chất và tinh thần do con người sáng tạo ra
bằng lao động và hoạt động thực tiễn trong quá trình lịch sử của mình, biểu hiện trình
độ phát triển xã hội trong từng thời kỳ lịch sử nhất định.
Nền văn hóa là biểu hiện cho tồn bộ nội dung, tính chất của văn hóa được
hình thành và phát triển trên cơ sở kinh tế - chính trị của mỗi thời kỳ lịch sử, trong đó

ý thức hệ của giai cấp thống trị chi phối phương hướng phát triển và quyết định hệ
thống các chính sách, pháp luật quản lý các hoạt động văn hóa.
2.
2.

Thực trạng nền văn hố mới ở Việt Nam
1. Tích cực

Trước tiên, có thể thấy văn hóa Việt Nam có bề dày truyền thống mấy nghìn
năm lịch sử, trải qua nhiều nhiều biến cố thăng trầm nên kết tinh và lắng đọng được
nhiều giá trị tích cực, như truyền thống yêu nước và lòng dũng cảm, sự khoan dung,
tinh thần cộng đồng, sự nhân ái, lạc quan và hồn hậu, trọng nghĩa tình, sự cần cù,
siêng năng. Hiện nay, Việt Nam được bạn bè quốc tế biết đến như một đất nước thanh
bình, hiện đại, trẻ trung và năng động, một thành viên tích cực trong các hoạt động
hợp tác quốc tế cho hịa bình và phồn vinh chung trên tồn cầu đang hướng đến việc
kế thừa các giá trị văn hóa truyền thống, đồng thời tiếp thu những giá trị mới, hướng
tới tương lai, như dân chủ, hiện đại, nhân văn, khai phóng, khoan dung, rộng mở.
Thứ hai, Việt Nam có nền văn hóa phong phú, giàu bản sắc, được hình thành
qua hàng nghìn năm lịch sử. Nguồn tài nguyên văn hóa Việt Nam dồi dào, đa dạng về
loại hình và có giá trị cao trên nhiều phương diện, được cơng nhận cả ở tầm khu vực
và quốc tế là điều kiện thuận lợi cho sự phát triển kinh tế, văn hóa và xã hội.
Thứ ba, các văn bản pháp lý về quản lý văn hóa của nước ta từng bước được
hoàn thiện. Trong thời gian qua, nhiều văn bản quy phạm pháp luật được xây dựng
mới hoặc sửa đổi, bổ sung, tạo hành lang pháp lý cho các hoạt động văn hóa phù hợp
với tình hình mới. Nhiều luật quan trọng liên quan đến văn hóa và các văn bản quy
4


phạm pháp luật khác góp phần hồn thiện thể chế văn hóa đáp ứng yêu cầu của thời
kỳ mới.

Thứ tư, chủ trương “xã hội hóa” hoạt động văn hóa đã thu được những kết quả
thiết thực, bước đầu huy động được nhiều nguồn lực trong xã hội.
Thứ năm, sản phẩm văn hóa, văn học nghệ thuật ngày càng phong phú, đa
dạng; có sự thể nghiệm nhiều phương thức, hình thức biểu đạt mới làm phong phú thể
loại, phong cách sáng tác và sản phẩm nghệ thuật với các đề tài, chủ đề được mở rộng
bên cạnh những nỗ lực bảo tồn và phát huy các loại hình nghệ thuật truyền thống
Thứ sáu, kinh tế phát triển, đời sống nhân dân được cải thiện là tiền đề góp
phần thúc đẩy việc hình thành thị trường tiêu dùng văn hóa với nhu cầu ngày càng
lớn.
Thứ bảy, hợp tác quốc tế về văn hóa được đẩy mạnh, góp phần tăng cường
quảng bá hình ảnh đất nước, văn hóa và con người Việt Nam ra thế giới, tạo nên “sức
mạnh mềm” cho đất nước.
Thứ tám, hoạt động của các cơ quan thông tấn báo chí cũng có nhiều đổi mới,
tích cực hội nhập, học hỏi kinh nghiệm truyền thơng của thế giới, có những bước phát
triển vượt bậc, thông tin đa chiều, nội dung phong phú, góp phần nâng cao dân trí, mở
mang trí tuệ, giúp người dân tiếp cận nhanh với những tri thức mới của nhân loại,
nâng cao năng suất lao động và chất lượng cuộc sống.
Thứ chín, nhiều phong trào, cuộc vận động văn hóa được thực hiện và có
những thành tựu nhất định, góp phần tạo mơi trường văn hóa, bảo vệ và phát huy
những giá trị nhân văn truyền thống tốt đẹp của dân tộc.
2.2.

Hạn chế

Thứ nhất, tư duy quản lý văn hóa chưa theo kịp sự phát triển của xã hội. Dấu
ấn của tư duy bao cấp, “xin cho”, tư duy hành chính - mệnh lệnh, tác nghiệp vẫn cịn
nặng nề. Trên thực tế, vị thế của văn hóa còn thấp, chưa thực sự được đặt ngang hàng
với các lĩnh vực khác.

5



Thứ hai, Việt Nam vẫn đang trong quá trình chuyển đổi tiếp diễn, nền kinh tế
thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa vẫn đang trong q trình hồn thiện, điều kiện
khoa học, kỹ thuật của đất nước, nguồn nhân lực... còn nhiều hạn chế.
Thứ ba, nguồn nhân lực cho sự phát triển văn hóa cịn yếu và thiếu các kỹ năng
chuyên môn và quản lý, đặc biệt là năng lực đổi mới sáng tạo, các kỹ năng quản trị
kinh doanh.
Thứ tư, đầu tư cho văn hóa chưa tương xứng với vai trị, vị trí của văn hóa
trong phát triển.
Thứ năm, chất lượng dịch vụ, sản phẩm văn hóa chưa cao; cịn thiếu các
thương hiệu văn hóa ở cấp độ quốc gia, khu vực và quốc tế, thiếu những sản phẩm văn
hóa có chất lượng cao, góp phần bồi bổ tâm hồn, xây dựng nhân cách, giáo dục đạo
đức.
Thứ sáu, bản sắc văn hóa dân tộc có nguy cơ bị phai nhạt.
Thứ bảy, mơi trường văn hóa cịn tồn tại tình trạng thiếu lành mạnh, ngoại lai,
trái với thuần phong mỹ tục; tệ nạn xã hội, mê tín dị đoan, tội phạm có chiều hướng
gia tăng.
Thứ tám, hoạt động lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật cịn hạn chế, chưa
đáp ứng được nhiều vấn đề của đời sống, còn xa rời thực tiễn sáng tác.
3. Cơ hội với sự phát triển văn hóa Việt Nam những năm sắp tới
Quá trình tồn cầu hóa và hội nhập quốc tế giúp văn hóa Việt Nam có được cơ
hội quảng bá rộng rãi trên thế giới. Văn hóa Việt Nam phát triển trong bối cảnh cơng
nghệ thơng tin có những bước phát triển như vũ bão, tồn cầu hóa và hội nhập quốc tế
cũng mở ra khả năng giao lưu, hợp tác và phát triển tồn diện về văn hóa, nâng cao cơ
hội quảng bá văn hóa Việt Nam ra tồn thế giới.
Cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư và nền kinh tế số tạo ra những thuận
lợi cho sự phát triển văn hóa Việt Nam, giúp chúng ta khai thác tiềm năng kinh tế của
văn hóa trên mơi trường số. Công nghệ số, in-tơ-nét phát triển kéo theo khả năng tiếp
cận các nội dung văn hóa trở nên dễ dàng và không bị giới hạn bởi các đường biên

6


giới quốc gia, điều này cũng đòi hỏi sự khác biệt, độc đáo trong nội dung, ý tưởng của
các sản phẩm văn hóa như là một ưu thế cạnh tranh quan trọng.
Nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta đã và đang tạo ra
sự tích cực xã hội và tích cực văn hóa cho người dân, là cơ hội thúc đẩy tinh thần tự
quản, năng lực làm chủ của nhân dân trong việc tổ chức các hoạt động và sáng tạo văn
hóa.
Chủ trương hội nhập quốc tế chủ động, tích cực, tồn diện của Đảng và Nhà
nước tạo điều kiện cho văn hóa Việt Nam hội nhập và phát triển.
4. Thách thức đặt ra với sự phát triển văn hóa Việt Nam những năm sắp tới
Bên cạnh những cơ hội, văn hóa Việt Nam phải đối mặt với khơng ít thách
thức, đó là:
Thách thức trong việc hồn thiện thể chế văn hóa.
Thách thức trong việc chuyển đổi mơ hình từ quản lý tập trung sang mơ hình
phân cấp quản lý văn hóa phù hợp với bối cảnh kinh tế thị trường định hướng xã hội
chủ nghĩa.
Thách thức về việc nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của các lĩnh vực
văn hóa.
Thách thức về năng lực đổi mới sáng tạo, trong việc cải cách lĩnh vực văn hóa
để làm cho văn hóa trở nên phát triển bền vững hơn.
Thách thức của bối cảnh nền kinh tế số, của cuộc Cách mạng công nghiệp lần
thứ tư.
Thách thức từ tồn cầu hóa văn hóa như là một q trình lưu thơng mà thơng
qua đó, các nền văn hóa dân tộc đang ngày càng hội nhập và phụ thuộc lẫn nhau.
Thách thức trong việc xử lý hài hịa nhiều mối quan hệ khác nhau của văn hóa,
như mối quan hệ giữa văn hóa và chính trị, văn hóa và kinh tế, giữa truyền thống và
hiện đại…
5. Giải pháp phát triển văn hóa Việt Nam trong những năm tới


7


Thứ nhất, nâng cao nhân thưc va tạo chuyển biên thanh hanh đông của cả xã
hội trong xây dựng và phát triển văn hóa.
Thư hai, tập trung xây dưng con ngươi Viêt Nam vơi nhưng phâm chât phu hơp
vơi yêu câu cua thơi đai mơi. Đo la nhưng phâm chât quan trong cua con ngươi Viêt
Nam, như yêu nươc, nhân ái, nghĩa tình, trung thực, đồn kết, cần cù, sáng tạo.
Thư ba, hoan thiên thê chê văn hóa thuc đây tư do sang tao. Đâu tư nguôn lưc
hơp ly cho văn hoa, đăc biêt la nguôn nhân lưc.
Thư tư, xây dưng môi trương văn hoa lanh manh tao điêu kiên phat triên văn
hoa, con ngươi Viêt Nam.
Thư năm, phat triên cac nganh công nghiêp văn hoa đê tao ra nhưng san phâm,
dich vu văn hoa cua ngươi Viêt Nam, vi ngươi Viêt Nam, cho ngươi Viêt Nam, vưa
giup lan toa nhưng gia tri văn hoa Viêt Nam - sưc manh mêm cua đât nươc, thúc đẩy
sự phat triên kinh tê - xa hôi.
Thư sáu, tăng cương hôi nhâp quôc tê, trong đó có hội nhập văn hóa quốc tế,
quảng bá cac thơng điêp văn hóa, đưa hình ảnh về đất nước và con người Viêt Nam ra
thê giơi, đồng thời tiếp thu có chọn lọc những tinh hoa văn hoa thê giơi để làm giau co
hơn cho văn hoa Viêt Nam. Đây la xu hương tât yêu trong bôi canh toan câu hoa hiện
nay.
II.

Quan điểm Hồ Chí Minh về văn hoá và xây dựng nền văn hoá

1.

Quan niệm của Hồ Chí Minh về văn hố


Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn dành sự quan tâm đến sự nghiệp xây
dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam. Người khẳng định: "Văn hóa là tồn bộ
những giá trị vật chất và tinh thần do loài người sáng tạo ra với phương thức sử dụng
chúng, nhằm đáp ứng lẽ sinh tồn, đồng thời đó cũng là mục đích của cuộc sống loài
người. Đây là ngọn lửa soi đường, dẫn lối cho dân tộc đi đến thắng lợi.”
Song hành với “ngọn lửa đi đến thắng lợi” đó, Người chỉ rõ: “Vì lẽ sinh tồn
cũng như mục đích của cuộc sống, lồi người mới sáng tạo và phát minh ra ngôn
ngữ, chữ viết, đạo đức, pháp luật, khoa học, tôn giáo, văn học nghệ thuật, những công
cụ

8


cho sinh hoạt hàng ngày về mặc, ăn, ở và các phương thức sử dụng. Toàn bộ những
sáng tạo và phát minh đó tức là văn hóa. Văn hóa là sự tổng hợp mọi phương thức
sinh hoạt cùng với biểu hiện của nó mà lồi người đã sản sinh ra nhằm thích ứng
những nhu cầu đời sống và địi hỏi của sự sinh tồn”
Hồ Chí Minh có bốn cách tiếp cận chủ yếu về văn hóa:
1)
Tiếp cận theo nghĩa rộng, tổng hợp mọi phương thức sinh hoạt của con
người
2)

Tiếp cận theo nghĩa hẹp là đời sống tinh thần của xã hội, thuộc kiến

trúc thượng tầng
3)

Tiếp cận theo nghĩa hẹp hơn là bàn đến các trường học, số người đi


học, xóa nạn mù chữ, biết đọc, biết viết (thường xuất hiện trong các bài nói với
đồng bào miền núi)
4)

Tiếp cận theo “Phương thức sử dụng công cụ sinh hoạt”.

2. Quan điểm về xây dựng nền văn hoá mới
Ngày 23/11/1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh đến khai mạc Hội nghị Văn hóa tồn
quốc, Người thiết tha mong muốn: Nền văn hóa mới của nước nhà sẽ lấy hạnh phúc
của đồng bào, của dân tộc làm cơ sở; văn hóa phải làm cho mọi người có tinh thần vì
nước qn mình, vì lợi ích chung mà quên lợi ích riêng; đối với xã hội, văn hóa phải
làm thế nào cho mỗi người dân Việt Nam, từ già đến trẻ, cả nam và nữ, ai cũng hiểu
nhiệm vụ của mình và biết hưởng những hạnh phúc mà mình đáng được hưởng.
Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng, thứ gọi là văn hóa mới này cần phải có tính
khoa học, tính đại chúng, thì mới thuận với trào lưu tiến hóa của tư tưởng hiện đại.
Nay nước ta đã được độc lập, tinh thần được giải phóng, cần phải có một nền văn hóa
hợp với khoa học và hợp với cả nguyện vọng của Nhân dân. Nền văn hóa mới bắt
nguồn từ trong Nhân dân sẽ ln ln tìm tịi những con đường để làm sao có thể kể
một cách chân thật hơn, chân thành hơn cho Nhân dân nghe về những mối lo âu và
suy nghĩ của Nhân dân.
Tóm lại, quan điểm của Hồ Chí Minh về xây dựng nền văn hóa mới Việt Nam,
đó là một nền văn hóa tồn diện, giữ gìn được cốt cách văn hóa dân tộc, bảo đảm tính
khoa học, tiến bộ và nhân văn.
9


3. Quan điểm HCM về quan hệ giữa văn hoá với các lĩnh vực khác
Quan hệ giữa văn hóa với chính trị: Chính trị quy định văn hóa, chính trị được
giải phóng sẽ mở đường cho văn hóa phát triển. Văn hóa khơng thể đứng ngồi mà
phải ở trong chính trị, tức là văn hóa phải phục vụ nhiệm vụ chính trị. Mọi hoạt động

của tổ chức và nhà chính trị phải có hàm lượng văn hóa.
Quan hệ giữa văn hóa với kinh tế: Kinh tế quy định văn hóa, vì kinh tế là cơ sở
hạ tầng, là nền tảng cho việc xây dựng văn hóa. HCM cho rằng, cơ sở hạ tầng của xã
hội có kiến thiết rồi, văn hóa mới kiến thiết được và có đủ điều kiện phát triển được.
Văn hóa khơng thể đứng ngồi mà phải đứng trong kinh tế, nghĩa là văn hóa khơng
hồn tồn phụ thuộc vào kinh tế, mà có vai trị tác động tích cực trở lại kinh tế. Sự
phát triển của kinh tế sẽ thúc đẩy văn hóa phát triển; ngược lại, mỗi bước phát triển
của kinh tế đều có sự khai sáng của văn hóa.
Quan hệ giữa văn hóa với xã hội: Xã hội thế nào văn hóa thế ấy. Văn học, nghệ
thuật của dân tộc Việt Nam rất phong phú, nhưng trong chế độ nô lệ của kẻ áp bức, thì
văn nghệ cũng bị nơ lệ, bị tồi tàn khơng thể phát triển được.Văn hóa có tác động trở
lại xã hội, góp phần vào việc đấu tranh thúc đẩy sự tiến bộ của xã hội.
4.

Quan điểm HCM về vai trị của văn hố

 Văn hóa là mục tiêu của sự nghiệp cách mạng.
Mục tiêu của cách mạng Việt Nam là độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, độc
lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội. Như vậy, cùng với chính trị, kinh tế, xã hội,
văn hóa nằm trong mục tiêu chung của tồn bộ tiến trình cách mạng.
Văn hóa là mục tiêu – nhìn một cách tổng quát – là quyền sống, quyền sung
sướng, quyền tự do, quyền mưu cầu hạnh phúc; là khát vọng của nhân dân về các giá
trị chân, thiện, mỹ. Đó là một xã hội dân chủ – dân là chủ và dân làm chủ – công
bằng, văn minh, ai cũng cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành; một xã hội mà đời
sống vật chất và tinh thần của nhân dân luôn luôn được quan tâm và không ngừng
nâng cao, con người có điều kiện phát triển tồn diện.
Văn hóa là động lực của sự nghiệp cách mạng.Động lực là cái thúc đẩy làm cho
văn hoá phát triển.
10



Bao gồm động lực vật chất và tinh thần; động lực cộng đồng và cá nhân; nội
lực và ngoại lực. Tất cả quy tụ ở con người và đều có thể được xem xét dưới góc độ
văn hóa. Tuy nhiên, nếu tiếp cận các lĩnh vực văn hóa cụ thể trong tư tưởng Hồ Chí
Minh, động lực có thể nhận thức ở các phương chủ yếu diện sau:
Văn hóa chính trị là một trong những động lực có ý nghĩa soi đường cho quốc
dân đi, lãnh đạo quốc dân để thực hiện độc lập, tự cường, tự chủ.
Văn hóa văn nghệ góp phần nâng cao lịng u nước, lý tưởng, tình cảm cách
mạng, sự lạc quan, ý chí, quyết tâm và niềm tin vào thắng lợi cuối cùng của cách
mạng.
Văn hóa giáo dục diệt giặc dốt, xóa mù chữ, giúp con người hiểu biết quy luật
phát triển của xã hội. Với sứ mệnh “trồng người”, văn hóa giáo dục đào tạo con người
mới, cán bộ mới, nguồn nhân lực chất lượng cao cho sự nghiệp cách mạng.
Văn hóa đạo đức, lối sống nâng cao phẩm giá, phong cách lành mạnh cho con
người, hướng con người tới các giá trị chân, thiện, mỹ.
Văn hóa pháp luật bảo đảm dân chủ, trật tự, kỷ cương, phép nước.


Văn hóa là một mặt trận

Văn hóa là một trong bốn nội dung chính của đời sống kinh tế – xã hội, quan
trọng ngang các vấn đề kinh tế, chính trị và xã hội. Mặt trận văn hóa là cuộc đấu tranh
cách mạng trên lĩnh vực văn hóa – tư tưởng.
Nội dung mặt trận văn hóa phong phú, đấu tranh trên các lĩnh vực tư tưởng,
đạo đức, lối sống… của các hoạt động văn nghệ, báo chí, cơng tác lý luận, đặc biệt là
định hướng giá trị chân, thiện, mỹ của văn hóa nghệ thuật.
Mặt trận: là cuộc chiến đấu trên lĩnh vực văn hóa
Văn nghệ sĩ: chiến sĩ trên mặt trận Văn hóa tư tưởng
Vũ khí: ngịi bút sắc bén trong sự nghiệp “phị chính trừ tà”,
Phải bám sát cuộc sống thực tiễn, đi sâu vào quần chúng, để phê bình nghiêm

khắc những thói xấu như tham ơ, lười biếng, lãng phí, quan liêu, và ca tụng chân thật

11


những người tốt việc tốt để làm gương mẫu cho chúng ta ngày nay và giáo dục con
cháu đời sau.
Hồ Chí Minh viết: “Văn hóa – Nghệ thuật cũng là một mặt trận, anh chị em là
chiến sĩ trên mặt trận ấy. Cũng như các chiến sĩ khác, chiến sĩ nghệ thuật có nhiệm vụ
nhất định, tức là: phụng sự kháng chiến, phụng sự Tổ quốc, phụng sự nhân dân”.


Văn hóa phục vụ quần chúng nhân dân

Theo Hồ Chí Minh, mọi hoạt động văn hóa phải trở về với cuộc sống thực tại
của quần chúng, phản ánh được tư tưởng và khát vọng của quần chúng. Văn hóa phải
gắn với thực tiễn đời sống nhân dân.
Văn hóa phải phục vụ quần chúng nhân dân là phải miêu tả cho hay, cho thật,
phong phú đời sống. Các tác phẩm văn hóa, văn nghệ phải đạt tới sự thống nhất hài
hòa giữa nội dung và hình thức. Trên cơ sở đó để phục vụ và định hướng giá trị cho
quần chúng.
Hồ Chí Minh nói: “Quần chúng mong muốn những tác phẩm có nội dung chân
thật và phong phú, có hình thức trong sáng và vui tươi. Khi chưa xem thì muốn xem,
xem rồi thì có bổ ích”.
Văn hóa phải bồi dưỡng tư tưởng đúng đắn và những tình cảm cao đẹp; Mở
rộng hiểu biết, nâng cao dân trí; Bồi dưỡng những phẩm chất, phong cách và lối sống
tốt đẹp, lành mạnh, hướng con người đến chân, thiện, mỹ để hoàn thiện bản thân.
Chiến sĩ văn hóa phải hiểu và đánh giá đúng quần chúng. Họ cung cấp cho
những nhà hoạt động văn hóa những tư liệu q. Và chính họ là những người thẩm
định khách quan, trung thực, chính xác các sản phẩm văn nghệ. Nhân dân phải là

những người được hưởng thụ các giá trị văn hóa.
III.

Vai trị của sinh viên trong xây dựng nền văn hóa mới ở Việt Nam

hiện nay
1.

Thực trạng của sinh viên trong xây dựng nền văn hóa mới ở Việt

Nam hiện nay

12


Trong bối cảnh hội nhập quốc tế mạnh mẽ, nước ta đang tận dụng ngày một sâu
sắc những thành quả của cuộc cách mạng công nghệ vào công cuộc đẩy mạnh cơng
nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước thì vấn đề giữ gìn, kế thừa và phát huy những nét
văn hóa mang đậm truyền thống và bản sắc văn hóa dân tộc càng phải được chú trọng.
Do vậy, chú trọng phát huy vai trò của sinh viên trong xây dựng nền văn hóa mới là
vấn đề cấp thiết.
Q trình hội nhập quốc tế đã có những tác động nhất định, làm thay đổi
phương thức tư duy, lối sống của sinh viên theo 2 hướng tích cực và tiêu cực:
1.1.

Tích cực

Mơi trường tồn cầu hóa khiến sinh viên phải sáng tạo, năng động và có khả
năng thích ứng nhanh với sự biến động của xã hội, thời cuộc, sự phát triển của khoa
học công nghệ. Đây là thời cơ, cũng là thách thức lớn, địi hỏi mỗi cá nhân phải tự

hồn thiện bản thân, tích cực, sáng tạo, chủ động tiếp cận và biến đổi hoàn cảnh.
Làm thay đổi phương thức tư duy, lối sống của sinh viên theo hướng hiện đại
và tích cực, chủ động hơn.
Sinh viên nước ta biết thêm nhiều hơn về phong tục, tập quán, văn hóa và con
người của các quốc gia trên thế giới. Có điều kiện khám phá thế giới, tiếp thu và làm
chủ các tiến bộ khoa học -kỹ thuật hiện đại, tri thức mới.
Ví dụ:
Vượt qua nhiều đối thủ đến từ các quốc gia khác nhau, đội tuyển các sinh viên
Việt Nam đã xuất sắc giành giải nhì tại cuộc thi cơng nghệ quốc tế có tên Tech4Good
2021 thuộc chương trình Hạt giống cho Tương lai (Seeds for the Future) do Huawei tổ
chức.Đội Việt Nam VN01 với dự án Earlie - hỗ trợ người khiếm thính trong giao tiếp
thơng qua phần mềm phiên dịch ảo, đã xuất sắc dành được giải Nhì, trong tổng số
3.500 thí sinh tham gia đến từ 117 quốc gia.
Ứng dụng Earlie được sử dụng công nghệ AI, cho phép nhận diện giọng nói,
chuyển đổi thành văn bản và chuyển đổi ngơn ngữ ký hiệu thành giọng nói, cho phép
mọi người có thể giao tiếp với người khiếm thính thơng qua phiên dịch ảo.

13


Đại diện nhóm sinh viên Việt Nam nhận giải tại lễ trao giải được tổ chức trực
tuyến.
1.2.

Tiêu cực

Quá đặt nặng lợi ích cá nhân: Có lẽ, chưa bao giờ người Việt, đặc biệt là giới
trẻ lại quan tâm nhiều đến vấn đề lợi ích bản thân như giai đoạn hiện nay. Triết lý sức
mạnh của đồng tiền đã khiến một bộ phận người dân sẵn sàng đánh đổi tình bạn, tình
anh em, thầy trị, tình cha mẹ..

Xem nhẹ giá trị đạo đức truyền thống: Đây là một thực tế đang hiện hữu trong
xã hội Việt Nam. Để cổ súy cho cái gọi là “mới” là “hiện đại”, là “văn minh”, là
“mốt”, một bộ phận người dân đã quay lưng lại giá trị văn hố gia đình, dân tộc
truyền thống.
Trào lưu sống ảo, xa rời thế giới hiện thực ngày càng phát triển.
Nạn bạo lực trong giới trẻ có chiều hướng gia tăng. Thực trạng cho thấy, tình
trạng thanh thiếu niên phạm tội ngày càng gia tăng. Do giáo dục của nhà trường và do
thiếu sự quan tâm đúng mức của gia đình khiến phần lớn giới trẻ khơng được trang bị
đầy đủ kỹ năng sống để biết chọn lọc, học tập và làm theo chuẩn mực đạo đức xã hội.
Biến tấu sai lệch tiếng Việt. Ngôn ngữ dùng trong những cuộc trò chuyện trên
các trang mạng xã hội hay tin nhắn cũng bị một bộ phận học sinh, sinh viên "biến tấu"

14


với những từ ngữ khó hiểu, thậm chí dung tục và sử dụng một cách tràn lan, khó chấp
nhận, khơng còn giữ được sự trong sáng của tiếng Việt.
2.

Vai trò của sinh viên trong xây dựng nền văn hóa mới theo tư tưởng

Hồ Chí Minh.
2.1.

Sinh viên góp phần xây dựng nền văn hóa mới.

Sinh viên được hưởng một nền giáo dục tiên tiến, tiếp xúc với nhiều nền văn
hóa mới. Vì vậy, sinh viên có khả năng so sánh các nền văn hóa, tìm ra điểm mới,
điểm tiến bộ để làm theo. Ngày nay, ngày càng nhiều sinh viên có khả năng đi ra nước
ngoài du học, làm việc, học hỏi kinh nghiệm, khoa học cơng nghệ, trình độ quản lý

của các nước tiên tiến. Nếu biết tiếp thu chọn lọc và hiệu quả, sinh viên sẽ là thế hệ
đóng góp phần lớn vào việc xây dựng đất nước về kinh tế, văn hóa, xã hội..., nhờ đó,
văn hóa mới có thể phát triển dễ dàng và nhanh chóng hơn.
Phần lớn sinh viên được giáo dục chính trị tốt. Trước thực tế đất nước gần đây,
sinh viên tỏ ra là những người có bản lĩnh, biết chọn lọc thơng tin, khơng nghe theo
các thế lực xấu. Vì vậy, sinh viên có thể là lực lượng nịng cốt để xảy dựng nền văn
hóa mới. Đa phần sinh viên là những người có giáo dục, năng lực tư duy cao, và có
đạo đức tốt, vì vậy có thể nói sinh viên là lực lượng trưởng thành, có bản lĩnh, có tinh
thần xây dựng Tổ quốc về mọi mặt, trong đó có văn hóa.
Sinh viên khơng ngại khó khăn, có thể thực hiện tốt nhiều nhiệm vụ để làm đất
nước đi lên. Số đông thanh niên là lực lượng đi đẩu, thổi bùng lên ngọn lửa tình
nguyện vì cộng đồng và khơng cam chịu đói nghèo. Các mùa hè tỉnh nguyện đã làm
xanh nhiều góc phổ bộn bể và bản làng xa xơi. Hàng chục ngàn trí thức trẻ tỉnh
nguyện lên đường về nông thôn, miền núi. Như vậy, muốn thực hiện những việc khó
khăn trong xây dựng văn hóa mới, ln ln cần đến lớp sinh viên trẻ, năng động hiện
nay.
2.2.

Sinh viên với văn hóa.

Thế hệ sinh viên hiện nay đang góp phần tạo nên sự pha trộn văn hóa nhiều
màu sắc. Cùng với sự phát triển của kinh tế, chính trị, xã hội, văn hóa, sự mở rộng của
mạng internet, giới trẻ, trong đó có sinh viên đã và đang tiếp xúc và bị ảnh hưởng bởi
15


nhiều văn hóa khác nhau. Đây là cơ hội mà cũng là thách thức cho nền văn hóa nước
ta. Trước hết, các nền văn minh trên thế giới rất đa dạng phong phú, có nhiều điểm
hay mà chúng ta phải học tập, nếu các bạn sinh viên chọn lọc được những điều hay,
tiên tiến để thực hành, nền văn hóa dân tộc sẽ thêm “mới”, hợp thời đại. Trái lại, nếu

sinh viên lầm tưởng những văn hóa tiêu cực là tốt, đem về thực hành, sẽ mang lại hậu
quả lớn, làm hỏng nếp sống tốt, hỏng nếp suy nghĩ đúng đắn của chính họ, và ảnh
hưởng đến những người xung quanh. Như vậy, các bạn sinh viên có khả năng tạo nên
sự pha trộn văn hóa, nhưng nền văn hóa pha trộn đó tiên tiến hơn hay xấu hơn, là do
q trình nhận thức của chính họ và sự giáo dục của nhà trường, xã hội.
Mặt khác, văn hóa có tác động lại đối với sinh viên. Văn hóa có sự ảnh hưởng
tới từng cá nhân. Một hành động, suy nghĩ được nhiều người ủng hộ sẽ phát triển, và
ngược lại, những gì ít được mọi người đồng tình sẽ bị loại bỏ. Như vậy, nếu nền văn
hóa tốt, sinh viên được sống trong nền văn hóa đó sẽ có tinh thần tốt, đạo đức tốt.
Ngược lại, nền văn hóa xấu sẽ tạo nên những sinh viên tiêu cực, phá hoại nhiều hơn
xây dựng.
Tóm lại, văn hóa và sinh viên ln có ảnh hưởng qua lại lần nhau, ta thấy đây
chính là quan hệ giữa cái chung – văn hóa của tập thể và cái riêng – văn hóa của sinh
viên.
2.3.

Sinh viên có vai trị quan trọng trong việc xây dựng nền văn hóa mới.

Ta thấy, sinh viên có vai trị nịng cốt trong xây dựng nền văn hóa mới theo tư
tưởng Hồ Chí Minh. Đảng và Nhà nước phải hướng dẫn, chỉ đạo, kiểm sốt sinh viên
trong q trình xây dựng nền văn hóa mới. Trong Di chúc của mình, Bác Hồ đã căn
dặn: “Đồn viên và thanh niên ta nói chung là tốt, mọi việc đều hăng hái xung phong,
khơng ngại khó khăn, có chí tiến thủ. Đảng cần phải chăm lo giáo dục đạo đức cách
mạng cho họ, đào tạo họ thành những người thừa kế xây dựng xã hội chủ nghĩa vừa
“hồng” vừa “chuyên”. Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một việc rất quan
trọng và rất cần thiết”.
Sinh viên phải tích cực tham gia xây dựng văn hóa mới. Đây là nhiệm vụ quan
trọng của sinh viên. Mỗi cá nhân tốt thì tập thể sẽ tốt, mỗi sinh viên cần nâng cao nhận

16



thức về trách nhiệm của mình đối với quá trình xây dựng nên văn hóa mới. Đồng thời
vận động, tuyên truyền cho các sinh viên khác và cho mọi người, để đất nước thực
hiện tốt quá trình xây dựng nền văn hóa mới theo tư tưởng Hồ Chí Minh trong thời kỳ
hiện nay.
3.

Giải pháp phát huy vai trò của sinh viên trong xây dựng nền văn

hóa mới ở Việt Nam hiện nay
Một là: Giúp sinh viên nhận thức rõ về tầm quan trọng của việc xây dựng nền
văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc
Mỗi sinh viên phải tự mình phấn đấu, rèn luyện, tự trau dồi cho bản thân những
kỹ năng cần thiết, không ngừng nâng cao trình độ chun mơn, nghiệp vụ, nỗ lực rèn
luyện vì lợi ích chung của cộng đồng và vì chính sự phát triển của cá nhân. Quan
trọng hơn, các bạn trẻ cần xây dựng bản lĩnh văn hóa, tìm hiểu, tiếp thu về những
phong tục, truyền thống quý báu của dân tộc, sẵn sàng đấu tranh với những hoạt động,
sản phẩm văn hóa khơng lành mạnh.
Hai là: Phải xây dựng các chương trình, kế hoạch cụ thể để phát huy vai trò
của sinh viên
Các đơn vị, các cấp, ngành cần thiết phải đề ra một chương trình, chiến lược cụ
thể, thống nhất mới phát huy tối đa được vai trò của sinh viên trong q trình xây
dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc:
Xây dựng các chuẩn mực về văn hóa, củng cố và tiếp tục xây dựng mơi trường
văn hóa lành mạnh, phong phú, đa dạng. Tiếp tục đẩy mạnh việc giáo dục, bồi dưỡng
đạo đức, lối sống có văn hóa cho sinh viên góp phần giữ gìn và phát triển những giá
trị truyền thống của văn hóa, con người Việt Nam: Đó là truyền thống yêu nước chống
giặc ngoại xâm, cần cù sáng tạo trong lao động sản xuất, “uống nước nhớ nguồn”,
“tôn sư trọng đạo”, “lá lành đùm lá rách”…Xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh

cho sinh viên phát triển nhân cách và tài năng: mơi trường gia đình đầm ấm, hạnh
phúc, u thương giúp đỡ nhau; mơi trường nhà trường đồn kết, an tồn, nhiều cơ hội
phát triển tri thức; mơi trường xã hội ổn định, an toàn, tạo niềm tin.

17


Xây dựng và hoàn thiện các thiết chế về văn hóa. Hệ thống thiết chế văn hóa là
nơi để tổ chức các hoạt động tuyên truyền, phổ biến các nhiệm vụ chính trị, xã hội của
các tỉnh, thành trên cả nước nhằm giáo dục giúp nâng cao ý thức cảnh giác, đấu tranh
với những luận điệu sai trái, chống phá cách mạng, Đảng, Nhà nước, âm mưu diễn
biến hịa bình, bạo loạn lật đổ của các thế lực thù địch. Nhà văn hóa, các câu lạc bộ,
đài phát thanh… là những thiết chế văn hóa để sinh viên đóng góp ý kiến với các cấp
ủy đảng, chính quyền về những vấn đề chính trị, văn hóa, xã hội đang diễn ra. Mặt
khác, là nơi tổ chức các hoạt động văn hóa phù hợp với phong tục, tập quán, lối sống
của nhân dân, giáo dục về pháp luật để giảm thiểu các tệ nạn xã hội, từ đó phát huy,
gìn giữ bản sắc văn hóa của các dân tộc cho sinh viên.
Ba là: Tổ chức các cuộc hội thảo, giao lưu về văn hóa cho sinh viên
Qua đó giáo dục tinh thần yêu nước, truyền thống cách mạng của dân tộc, đồng
thời qua sự giao lưu đó sinh viên có thể học hỏi lẫn nhau những bài học quý giá, cũng
như những tri thức mới tốt đẹp, trở thành hành trang quý giá cho mỗi sinh viên nói
riêng và của cả dân tộc nói chung trong q trình hội nhập và phát triển.
Bốn là: Phát huy tính tích cực và chủ động của sinh viên
Đẩy mạnh tổ chức các cuộc thi tìm hiểu liên quan lịch sử hào hùng, truyền
thống văn hóa của đất nước, của quê hương. Từ đó, giúp sinh nhận thấy trách nhiệm
của công dân đối với dân tộc, với Tổ quốc. Bên cạnh đó, giúp sinh viên có trách
nhiệm xây dựng và phát triển đất nước trong quá trình CNH, HĐH đất nước, để đất
nước Việt Nam sánh vai kịp với các cường quốc trên thế giới.
Năm là: Xây dựng tinh thần cảnh giác, tích cực đấu tranh chống lại âm mưu
chống phá của các thế lực thù địch trên mặt trận tư tưởng và văn hóa

Góp phần miễn dịch cho toàn xã hội, đặc biệt là thanh niên, sinh viên trước âm
mưu diễn biến hịa bình của các thế lực thù địch. Vì vậy, bên cạnh việc phát triển kinh
tế, chúng ta phải quan tâm đến cơng tác tư tưởng, văn hóa, tạo mơi trường xã hội lành
mạnh, trong đó việc xây dựng lối sống mới, con người mới cho các thế hệ sinh viên
mang ý nghĩa đặc biệt quan trọng.

18


KẾT LUẬN
Như Bác Hồ đã từng nói: “Non sơng Việt Nam có trở nên tươi đẹp hay khơng,
dân tộc Việt Nam có bước tới đài vinh quang để sánh vai với các cường quốc năm
châu được hay khơng, chính là nhờ một phần lớn ở công học tập của các em”.
Do vậy, Học sinh – Sinh viên Việt Nam là những trí thức của đất nước, khơng
ai hết mà chính họ sẽ là những người đóng vai trị chủ chốt trong công cuộc CNH,
HĐH đất nước. Thế kỷ XXI là thế kỷ của văn minh trí tuệ, của sự phát triển khoa học
kĩ thuật, nên rất cần có những con người trẻ tuổi, có trình độ và năng lực sáng tạo cao,
có khả năng tiếp nhận cái mới rất nhanh và biết thay đổi linh hoạt, thích nghi kịp thời
với sự thay đổi nhanh chóng của xã hội hiện đại, đại diện cho một thế hệ tiên tiến mới.
Vì vậy, hơn lúc nào hết, cùng với việc đẩy nhanh tốc độ phát triển kinh tế, phải chú
trọng công tác giáo dục văn hóa đời sống, đặc biệt là giáo dục đạo đức cách mạng cho
học sinh sinh viên, giúp cho họ biết vươn lên làm chủ một cách đúng đắn tri thức hiện
đại, trở thành những con người đủ đức đủ tài, thực sự là những công dân vừa “hồng”,
vừa “chun”, góp sức xây dựng đất nước ta “đàng hồng hơn, to đẹp hơn” như mong
ước của Bác Hồ và cũng chính là mong ước của tất cả những người dân Việt Nam
chúng ta.

19



Tài liệu tham khảo
1.
2.

Giáo trình Tư tưởng Hồ Chí Minh
Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI, Nxb Chính trị Quốc gia

- Sự thật, Hà Nội, 2011.
3.
Nghị quyết TW5 khóa VIII, Nxb Chính trị Quốc gia - Sự thật, Hà Nội,
2008.
4.

Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Văn phòng TW Đảng,

Hà Nội, 2016.
5.
Hồ Chí Minh (tồn tập, tập 5), Nxb Chính trị Quốc gia - Sự thật, Hà
Nội, 2011.
6.
Cơ hội và thách thức đối với sự nghiệp phát triển văn hoá Việt Nam đến
năm 2030
7.

Phát huy vai trò của sinh viên trong việc xây dựng nền văn hoá tiên tiến,

đậm đà bản sắc dân tộc />fbclid=IwAR0oaD8BFkf4qmy2970Aqdy9QhWOHFuCPAWGhcSi8BKAQ0w
4TzHJTdl1qu4
8.


Tác động của tồn cầu hóa đến lối sống của người Việt Nam hiện nay -

nhìn từ góc độ văn hóa truyền thống />9.

Tư tưởng Hồ Chí Minh về văn hóa

/>10.

Nền văn hóa mới trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc

/>11.

Sinh viên Việt Nam đoạt giải nhì tại cuộc thi cơng nghệ quốc tế

/>20