MỤC LỤC
PHẦN I
PHẦN II
I
II
1
2
III
1
ĐẶT VẤN ĐỀ
PHẦN I: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
Cơ sở lý luận
2.Cơ sở thực tiễn
1
3
3
3
Thực trạng
Những thuận lợi và khó khăn
NHỮNG BIỆN PHÁP THỰC HIỆN
Nghiên cứu mục tiêu nội dung chương trình giáo dục
4
4
5
6
trẻ nhà trẻ 24- 36 tháng và xây dựng kế hoạch lồng
ghép trò chơi sensory play vào các hoạt động giáo dục
2
trẻ.
Cách tổ chức các trò chơi Sensory play trong các hoạt
9
động giáo dục trẻ.
3
IV
PHẦN III
1
2
Phối hợp với phụ huynh
16
KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
Kết luận
Khuyến nghị
TÀI LIỆU THAM KHẢO
19
20
20
20
22
PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Trẻ em là thế hệ tương lai của đất nước, là những nguồn lực chính của xã
hội sau này. Chính vì điều đó mà trẻ em cần được quan tâm chăm sóc chu đáo
khơng chỉ trong gia đình mà tồn xã hội. Ngày nay, Đảng và Nhà nước ta không
ngừng quan tâm, đầu tư, phát triển sự nghiệp "trồng người" theo lời dạy của
Bác. Trong đó, giáo dục Mầm non ln được quan tâm đặc biệt vì nó là cấp học
đầu tiên, là nền tảng để hình thành và phát triển nhân cách cho trẻ. Hệ thống
1
trường Mầm non là môi trường thuận lợi để chăm sóc và giáo dục trẻ tồn diện,
ở đây trẻ khơng những chỉ được chăm sóc chu đáo mà cịn được chơi, được học.
Như chúng ta đã biết, vui chơi là hoạt động chủ đạo dành cho trẻ lứa tuổi
mầm non.Chơi giúp trẻ tối ưu hóa khả năng sang tạo nhờ việc trẻ được thỏa sức
tưởng tượng, đồng thời giúp trẻ phát triển thể chất, sự khéo léo, củng cố trí
thơng minh, nhận thức và cảm xúc của trẻ.
Ngay từ lúc mới chào đời, chính thơng qua các hoạt động vui chơi, bé làm
quen và tương tác với thế giới xung quanh. Những trò chơi giúp trẻ sáng tạo và
khám phá thế giới, hiểu được bản thân. Đôi khi bé tương tác với những trẻ khác
hoặc giao tiếp với người chăm sóc trẻ, chỉ đơn giản vậy thơi cũng là cách trẻ
đang hoàn thiện khả năng giao tiếp xã hội. Nhiều nghiên cứu đã chứng minh
hoạt động vui chơi đóng vai trị đáng kể cho sự phát triển tồn diện của trẻ. Vui
chơi không chỉ hỗ trợ phát triển thể chất mà cịn giúp ích cho các hoạt động sinh
hoạt, xã hội, học tập của trẻ sau này.
Đối với trẻ mầm non nói chung và trẻ lứa tuổi nhà trẻ nói riêng, có rất
nhiều các dạng trị chơi khác nhau nhằm phát triển các kỹ năng khác nhau cho
trẻ. Ví như các dạng trị chơi nhằm phát triển vận động thơ, vận động tinh, trò
chơi giác quan, kỹ năng thao tác một tay, kỹ năng nhóm, kỹ năng phối hợp các
cơ trong vòm tay, kỹ năng phối hợp tay – mắt… Vì vậy, bản thân tơi quyết định
chọn đề tài“ Sưu tầm, tổ chức một số trò chơi vận dụng đa giác quan dành
cho trẻ lứa tuổi nhà trẻ 24 – 36 tháng ” làm đề tài nghiên cứu cho năm học này
để cùng các đồng chí, đồng nghiệp trao đổi, rút kinh nghiệm nhằm nâng cao hơn
đi sâu vàị nhóm các trò chơi vận dụng đa giác quan dành cho lứa tuổi mà tôi
đang phụ trách – lứa tuổi nhà trẻ.
* Mục đích nghiên cứu: Đa dạng hóa các trị chơi nhằm vận dụng đa giác quan
của trẻ trong các hoạt động ở trường mầm non cũng như ở gia đình.
* Đối tượng nghiên cứu: Sưu tầm, tổ chức một số trò chơi vận dụng đa giác
quan dành cho trẻ lứa tuổi nhà trẻ 24 – 36 tháng.
*Phạm vi nghiên cứu: Đề tài này có thể áp dụng rộng rãi, có hiệu quả đối với
cơng tác tổ chức các hoạt động giáo dục trẻ lứa tuổi nhà trẻ trường mầm non trên
địa bàn huyện Đơng Anh nói riêng và có thể áp dụng rộng rãi đối các trường
mầm non trên tồn quốc nói chung.
* Kế hoạch nghiên cứu: Với đề tài này tôi tiến hành nghiên cứu thực nghiệm
trong thời gian 10 tháng từ tháng 7 năm 2019 đến tháng 4 năm 2020
2
PHẦN II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I.CƠ SỞ LÝ LUẬN
Từ khi sinh ra cho đến khi ở lứa tuổi nầm non, trẻ sử dụng các giác quan
của mình để khám phá và giải thích thế giới xung quanh. Trẻ thực hiện điều này
bằng cách chạm, nếm, ngửi, nhìn, di chuyển và nghe, hay còn gọi là các hoạt
động sensory.
Theo nhiều nghiên cứu khoa học thì trẻ em sẽ nắm bắt được nhiều thông
tin nhất khi chúng vận dụng được các giác quan trong việc tiếp nhận tri thức từ
bên ngoài. Toàn bộ các tác động từ bên ngồi mà trẻ nhìn thấy hay cảm nhận đều
được lưu trữ và ghi nhớ mãi trong bộ nhớ. Đó là lý do giải thích tại sao bạn rất
nhạy cảm với những hình ảnh và ký ức trong quá khứ và đôi khi điều này sẽ
theo bạn đến suốt cuộc đời. Khi mắt, mũi và màng nhĩ của bạn được kích thích
3
với những hình ảnh, mùi vị và âm thanh quen thuộc tương ứng, não của bạn sẽ
kích hoạt bộ nhớ hồi tưởng về những thời điểm đặc biệt đó.
Vậy trị chơi vận dụng đa giác quan ( Sensory Play) là gì?
Hiểu một cách chính xác nhất đó là các trị chơi thúc đẩy các giác
quan của trẻ không chỉ phối hợp một mà tất các giác quan khác như khứu
giác, thính giác, vị giác... đây là phương pháp giúp trẻ nhạy bén hơn với
thế giới xung quanh mình. Ngay khi chào đời, mỗi đứa trẻ đều có bản năng
khám phá thế giới xung quanh nó thơng qua các giác quan. Đây là lý do vì
sao mà các bé dưới một tuổi rất thích sờ nắm, và đặt bất kể thứ gì cho vào
miệng. Một trong những khơng gian lý tưởng đó chính là thế giới Sensory
Play đầy thú vị. Sensory Play có rất nhiều dạng để cha mẹ có thể chơi cùng
bé. Giúp trẻ tăng khả năng ngôn ngữ,rèn luyện tính kiên nhẫn,phát huy khả năng
sáng tạo,tăng khả năng tương tác và tăng sự suy nghĩ của trẻ
Một đồ chơi q đơn giản sẽ khiến trẻ khơng có "cơ hội" để suy nghĩ
nhiều thêm. Với các dạng trò sensory play, bé phải "động não" để chơi hơn. Ví
dụ trị chơi với cúc áo ( dụng cụ này được phương pháp giáo dục Montessori
đưa vào giảng dạy) thì bé phải suy nghĩ xem cách luồn chỉ vào cúc cho thật
khéo, hay đặt các chiếc cúc thành 1 hàng dài ngay ngắn để làm thành đồn tàu.
Như vậy, “sensory play”khơng chỉ được biết đến với các dạng trò "bày
bừa", "lộn xộn", " bẩn bẩn, nhem nhuốc" mà cịn có rất nhiều tác dụng với trẻ
em. Rất nhiều trường mầm non ở nước ngồi đưa các trị Sensory Play vào
chương trình đào tạo.
II, CƠ SỞ THỰC TIỄN
Giờ đây, môi trường để con trẻ phát triển tự nhiên ngày càng phát sinh nhiều
vấn đề khiến tâm lý của cha mẹ cũng trở nên dè chừng hơn. Nhưng sự thực là
các trò chơi thuộc về giác quan có thể được ví như dinh dưỡng cho não bộ. Nếu
người lớn nhờ công việc hàng ngày để “ trí não vận động” thì trẻ em cũng cần
các hoạt động vui chơi hàng ngày để phát triển hơn cả về thể chất lẫn trí tuệ.
Trị chơi vận dụng đa giác quan ( sensory play) là một “ dạng thức ăn bổ dưỡng
cho trí não” dành cho các bé. Trò chơi dạng này giúp kết nối các tế bào não bộ,
tăng khả năng học tập và óc sáng tạo, củng cố sự phát triển trí thơng minh ngơn
ngữ, hỗ trợ tư duy, kỹ năng vận động thô, vận động tinh, khả năng giải quyết
vấn đề, tương tác xã hội.
Về phía nhà trường, hiện nay với xu hướng áp dụng các phương pháp giáo
dục tiên tiến vào trong quá trình giảng dạy như phương pháp giáo dục
Montessori, phương pháp giáo dục Steam... nhà trường ln khuyến khích giáo
viên áp dụng một cách linh hoạt, có hiệu quả vào trong quá trình giáo dục trẻ.
Chính vì thế, các hoạt động học cũng như hoạt động vui chơi nhiều khi được
lồng ghép, tích hợp qua các trị chơi, trẻ tiếp cận lĩnh hội kiến thức, kỹ năng một
4
cách nhẹ nhàng, tự nhiên mà vô cùng hứng thú. Bên cạnh đó, việc tận dụng
những đồ dùng, đồ chơi sẵn có hoặc từ thiên nhiên vào trong q trình vui chơi,
học tập cũng được khuyến khích. Việc này vừa đem lại tính hữu ích cho tiết
học, vừa giảm tải được sức lao động cho giáo viên. Mảng trò chơi vận dụng đa
giác quan ( Sensory play) hoàn toàn đáp ứng được các tiêu chí trên, trong gia
đình trẻ cũng như ở trên nhà trường.
1.Thực trạng:
Là một ngôi trường nằm ở phía tây của huyện Đơng Anh gần với khu
cơng nghiệp Thăng Long, trường gồm 27 lớp với 1000cháu và 90 giáo viên và
nhân viên trẻ đầy nhiệt tình và tinh thần trách nhiệm. Trong 2019- 2020 tôi
được nhà trường phân công phụ trách lớp nhà trẻ 24- 36 tháng với tống số 36
trẻ/ 2 giáo viên. Cùng với chỉ đạo của phịng giáo dục Đơng Anh, ban giám hiệu
nhà trường cũng chỉ đạo các lớp chú trọng nâng cao chất lượng giáo dục toàn
diện cho trẻ. Đặc biệt chỉ đạo cho giáo viên đầu tư và tạo điều kiện cho được
hoạt động tích cực, tiếp cận với những phương pháp giáo dục hiện đại phù hợp
với xu hướng giáo dục trên thế giới đồng thời lấy trẻ làm trung tâm. Trong q
trình thực hiện, tơi đã gặp những thuận lợi và khó khăn sau:
2.Những thuận lợi và khó khăn:
2.1 Thuận lợi:
- Luôn nhận được sự quan tâm, chỉ đạo của các cấp lãnh đạo, BGH nhà trường:
Trang bị các đồ dùng phục vụ cho hoạt động học và chơi tương đối đầy đủ,
thuờng xun.
- Giáo viên có trình độ trên chuẩn với hình thức đào tạo chính quy, được tiếp cận
với các nội dung , phương pháp hình thức tổ chức phương pháp Giáo dục Mầm
non mới, tiên tiến
- Có lịng nhiệt tình, tinh thần ham học hỏi, có trách nhiệm trong cơng việc.
Giáo viên trong lớp đồn kết, nhiệt tình hỗ trợ nhau cùng thực hiện cơng việc
với hiệu quả cao nhất.
- Trong năm học 2019 – 2020, nhà trường làm điểm chuyên đề: “ Xây dựng
trường học hạnh phúc”, là tiền đề, mục tiêu để giáo viên tổ chức các hoạt động
học chơi sao cho hiệu quả và thoải mái nhất đối với trẻ.
2.2 Khó khăn:
- Về phía giáo viên :
Đầu năm, giai đoan từ tháng 8/2019 – tháng 12/2019, do số trẻ trong lớp
đơng, diện tích lớp học cịn hạn chế, trẻ đi khơng đồng đều dẫn đến tình trạng trẻ
cịn quấy khóc nhiều, từ đó ảnh hưởng đến việc tổ chức các trò chơi phát triển đa
giác quan cho trẻ tiến hành chưa được thường xuyên cũng như chưa được đồng
đều trên các trẻ. Quá trình tổ chức giáo viên ban đầu cịn lúng túng cũng như vì
5
số lượng đơng nên đâu đó vẫn cịn tâm lý sợ bày bừa, lộn xộn, gây ảnh hưởng
đến hoạt động chung của lớp trong cả một ngày.
Chưa biết tận dụng triệt để các yếu tố của môi trường xung quanh để đa
dạng hóa các trị chơi cho trẻ.
- Về phía trẻ:
+ Mức độ phát triển của các trẻ trong lớp không đồng đều.
+ Thời gian tổ chức cho trẻ chơi rất hạn hẹp vì một trị chơi khơng thể diễn ra
trong suốt cả một hoạt động của trẻ mà nó chủ yếu chỉ được lồng ghép và tích
hợp vào các hoạt động mà thơi.
+ Khả năng chú ý có chủ định của trẻ còn kém. Trẻ dễ dàng nhập cuộc chơi
nhưng cũng nhanh chóng tự rút ra khỏi trị chơi khi khơng cịn hứng thú.
+ Trong lớp cịn một số trẻ rụt rè, nhút nhát, thiếu tự tin khi tham gia vào các
hoạt động tập thể.
III. MỘT SỐ BIỆN PHÁP THỰC HIỆN.
Từ những trăn trở ấy, bản thân tôi đã nghiên cứu tìm ra một số giải pháp
thực hiện nhằm tổ chức tốt trò chơi vận dụng đa giác quan của trẻ tại trường
mầm non và tôi đã sử dụng một số biện pháp sau:
Biện pháp 1. Nghiên cứu mục tiêu,nội dung chương trình giáo dục trẻ nhà trẻ
24- 36 tháng và xây dựng kế hoạch lồng ghép trò chơi sensory play vào các
hoạt động giáo dục trẻ.
Chương trình giáo dục trẻ 24- 36 tháng tuổi được thực hiện theo 09 tháng
thực hiện trong 35 tuần kết hợp kết hợp giáo dục các kĩ năng tự phục vụ dựa trên
nguyên tắc từ dễ đến khó.
Lập kế hoạch là một biện pháp chủ yếu và quan trọng. Có kế hoạch giúp cho
người giáo viên hình dung rõ ràng, cụ thể từng công việc, chủ động trong việc
thực hiện tốt các nhiệm vụ đã đặt ra dựa trên nơi dung chương trình, đặc điểm
lứa tuổi . Chính vì vậy tơi đã nghiên cứu các tiết học qua các tháng của cả năm
học từ đó tơi đã sưu tầm một số trị chơi Sensory play theo các dạng như
sau:vận dụng giác quan thị giác, thính giác, xúc giác, vị giác và khứu giác sau đó
đưa vào mục tiêu, kế hoạch tháng và kế hoạch thực hiện cụ thể trong các hoạt
động của trẻ trong tháng.
Giác quan
VD
Tháng
9
Thị giác
Thính Giác
Trị chơi đại Điện thoại
dương trong hộp cốc giấy
(Hộp đa giác
quan)
6
Xúc giác
Vị Giác và
khứu giác
10
Phân loại theo
màu sắc
11
Trượt thả
ống
Ghép tranh
Bé chơi bột
mì
Ai đốngiỏi
(Nhắm mắt
tìm đồ vật
bằng tay )
12
1
Làm theo hiệu Vượt
lệnh trong vòng chướng ngại
trịn
vật
Chng gió Vẽ
tranh Đố hoa
sáng tạo
bằng tay
- Trị chơi
3
phát triển vị
giác
-Bịt
mắt
đốn tênquả(
nếm)
- Sờ - nếm –
ghép hình
Những bát Rút
đồ
4
nước diệu trong hộp
kỳ
Đuổi bắt bóng
Điệu nhạc
5
sắc màu
Ví dụ: Trong kế hoạch hoạt động tháng 3 năm 2020 tôi lồng ghép các trò
chơi vận dụng đa giác quan trong giờ học và hoạt động góc.
Dựa trên hệ thống trị chơi mà tơi đã sưu tầm được, tôi tiến hành phân loại
và đưa vào các hoạt động khác nhau sao cho phù hợp cũng như đảm bảo cho tất
cả trẻ được hoạt động, đảm bảo phát huy cao nhất tính hiệu quả mà trị chơi
mang lại. Bên cạnh đó, việc phân loại các trị chơi cũng mang tính tương đối vì
bản thân mỗi trị chơi khi cho trẻ chơi, trẻ khơng những chỉ vận dụng giác quan
đó mà cịn phối hợp cả với các giác quan khác để thực hiện nhiệm vụ trò chơi
đưa ra. Và trong quá trình đứa trẻ thao tác chơi cũng đồng thời phát triển cả vận
động tinh và vận động thơ, rất cần thiết và hữu ích cho trẻ lứa tuổi này.
Biện pháp 2. Cách tổ chức các trò chơi Sensory play trong các hoạt động
giáo dục trẻ.
2
7
Nhiều người vẫn lầm tưởng sensory play chỉ gồm các trò liên quan đến
xúc giác ( sờ, cầm, nắm…) của con, ví dụ như trị xúc cát, đổ nước vào bình, trị
đất nặn… Thực sự, sensory play khơng chỉ bao gồm phát triển xúc giác mà còn
phát huy các giác quan khác. Chỉ đơn cử, trò chơi khám phá đại dương việc tiếp
xúc các nguyên liệu đa dạng ( gel màu, sỏi, các loại cá bằng nhựa, nước…) với
màu sắc sinh động là một cách phát huy thị giác ( khi nhìn các đồ vật di chuyển
dưới nước), thính giác ( khi nghe các âm thanh mà đồ vật rơi tõm xuống), vv…
Đặc biệt, trị chơi cịn giúp con có sự kiên nhẫn tỉ mỉ khi ngồi sắp đặt từng viên
sỏi vào hộp, giúp con sự khéo léo khi đặt các bạn cá không ngã… Cũng giống
như rất nhiều trường mầm non, tơi đã đưa các trị Sensory Play vào chương trình
đào tạo tại trường tơi và cụ thể tại lớp tôi để các con trải nghiệm trong các hoạt
động của mình .
Một số trị chơi Sensory play theo các dạng:vận dụng giác quan thị giác,
thính giác, xúc giác, vị giác và khứu giác là một thuận lợi khi tôi tiến hành cho
trẻ chơi. Cách chơi của các trò chơi Sensory Play như sau:
2.1. Các trò chơi vận dụng và phát triển thính giác cho trẻ:
1. Trị chơi:Phân loại theo màu sắc:
a) Mục đích yêu cầu:
- Gây hứng thú giúp trẻ tích cực tham gia vào hoạt động
- Trẻ phân loại được đồ chơi theo từng nhóm màu sắc khác nhau
- Củng cố khả năng nhận biết phân biệt màu sắc cho trẻ
b) Chuẩn bị:
* 3 nhóm đồ chơi khác nhau để khi chơi trẻ có thể đổi cho nhau mà khơng chán:
- Nhóm 1: que kem nhuộm màu, có thể nhiều màu khác nhau nhưng chủ yếu là
màu cơ bản, hộp cứng, trên bề mặt dán các dải màu khác nhau, trên mỗi dải màu
đều để rãnh cho trẻ cắm que vào. Có thể thay thế hộp bằng lõi giấy v ệ sinh, mỗi
nhuộm một màu.
- Nhóm 2: Cúc màu đính trên vải ( lưu ý dùng cúc to cho trẻ dễ hoạt động), dùng
nỉ màu sắc cắt thành hình các con cá hoặc bơng hoa có thùa khuy
- Nhóm 3: Bom bom nhiều màu sắc, bát nhựa các màu, kẹp inox
c) Cách chơi:
- Nhóm 1: Que kem màu nào trẻ cắm vào rãnh màu đó trên bề mặt hộp.
- Nhóm 2: Trẻ dùng tay đính các hình cắt sẵn vào các cúc màu tương ứng
- Nhóm 3: Trẻ dùng kẹp kẹp bom bom thả vào bát màu tương ứng
d) Sáng tạo:
- Đa dạng đồ dùng, khi chơi trẻ có thể đổi cho nhau mà khơng bị chán
- Đồ chơi dễ chuẩn bị, bền, sử dụng được nhiều lần.
- Ứng dụng tốt nhất vào trong hoạt động góc
8
Trẻ phân loại màu sắc theo yêu cầu
2. Trò chơi: Hộp đa giác quan
a) Mục đích yêu cầu:
Hộp đa giác quan là một dạng trị chơi với các món đồ, vật dụng khác
nhau được đặt chung trong một chiếc hộp. Chính sự tiếp xúc với các nguyên
liệu, chất liệu đa dạng sẽ kích thích giác quan của bé khi tương tác, phát triển óc
sang tạo, trí tưởng tượng cũng như ngơn ngữ cho bé. Trẻ được nhìn, sờ, cầm
nắm thậm chí là nghe rồi sau đó gọi tên các đồ vật
b) Chuẩn bị:
- Một chiếc hộp nhựa hoặc thùng cát tông rộng miệng, thành không quá cao để
trẻ dễ hoạt động
- Đổ vào bên trong hộp một lượng hạt hoặc cát vừa đủ làm nguyên liệu nền cho
trẻ hoạt động ( Có thể thay bằng nước hoặc giấy)
- Cuối cùng thả vào bên trong hộp các vật dụng. Tốt nhất nên tận dụng những
món đồ có sẵn, quanh nhà, quanh sân trường hay chính đồ chơi của trẻ để cho
vào hộp đa giác quan. Ví dụ như đá, sỏi, các đồ chơi bằng nhựa, hộp gỗ, cành
cây…
c) Cách chơi:
- Trẻ sẽ tự chơi theo tưởng tượng của chính mình dưới sự giám sát của giáo viên
hay người lớn. Cơ có thể chỉ cho trẻ tên các vật dụng, nguyên liệu bằng cách
cầm tay bé sờ vào các món đó và gọi to tên gọi của chúng. Trò chơi đặc biệt phù
hợp với các trẻ mới đi lớp, trẻ đang tập nói.
9
Trẻ chơi, gọi tên các đồ vật nằm lẫn trong “ngun liệu nền”
Ngồi ra cịn có một số trị chơi khác như: Trượt thả ống, ghép tranh, đuổi
bắt bóng…..
2.2. Các trị chơi vận dụng và phát triển thính giác cho trẻ:
1. Trị chơi : Điện thoại cốc giấy
a) Mục đích yêu cầu:
- Phát triển tai nghe cho trẻ
- Hỗ trợ khả năng ngôn ngữ cho bé
b) Chuẩn bị:
- Cốc giấy màu trắng
- Bút dạ các màu
- Các đoạn dây cước hoặc dây dù bất kỳ
c) Cách làm:
- Ở đáy cốc giấy khoét một lỗ vừa với kích cỡ dây đã chuẩn bị. Luồn sợi dây
vào và thắt nút cố định. Đầu kia sợi dây luồn vào côc thứ 2. Nên để một khoảng
cách giữa hai cốc. Để sinh động hơn có thể vẽ những hình con vật ngộ nghĩnh ở
trên thân cốc.
d) Cách chơi:
10
Cơ và bé cầm điện thoại để trị chuyện. Ban đầu nên bắt đầu bằng những
câu hội thoại ngắn, trẻ trả lời “Có” hoặc “Khơng”. Sau đó cơ có thể đặt ra nhiều
tình huống tưởng tượng thú vị. Khi trẻ đã chơi thành thạo cơ để từng nhóm 2 trẻ
tự chơi với nhau.
Trẻ chơi trò “gọi điện thoại” cho nhau
2. Trị chơi: Những bát nước diệu kỳ
a) Mục đích u cầu:
- Trẻ lắng nghe và cảm nhận sự khác nhau về âm thanh giữa các bát nước khi
được gõ vào.
b) Chuẩn bị
- Một bàn rộng, đủ để đặt nhiều bát nước ở các vị trí khác nhau
- Bát sứ, mỗi bát để lượng nước khác nhau, có thể thêm chén hoặc đĩa đựng
nước
- Đũa để gõ
c) Cách chơi:
- Cô hoặc bố mẹ làm nhạc trưởng đứng gõ vào các bát, trẻ đứng vịng quanh và
lắng nghe. Ban đầu cơ gõ lần lượt vào từng bát, gõ chậm để trẻ nghe và cảm
nhận sự khác nhau. Sau đó cơ có thể gõ nhanh hơn và gõ vào nhiều bát liền
nhau. Có thể cho trẻ lên gõ giống cơ, tay trẻ cịn yếu cơ có thể bắt tay trẻ và
cùng gõ giống trẻ.
Trong trò chơi này, tuy trẻ còn nhỏ chưa hiểu hết được nhưng trẻ vẫn vô cùng
hứng thú bởi các âm thanh phát ra, và càng thích thù hơn khi trẻ được tự mình
chơi, từ đó góp phần phát triển tai nghe cho trẻ.
3.Trò chơi : Làm theo hiệu lệnh trong vịng trịn
a) Mục đích u cầu:
- Phát triển tai nghe cho trẻ
- Rèn trẻ khả năng phản xạ nhanh với hiệu lệnh của cô
11
b) Chuẩn bị:
- Các viên gạch đồ chơi (loại gạch to)
c) Thực hiện:
- Xếp các viên gạch nối tiếp tạo thành hai vịng trịn đặt cạnh nhau. Cơ đứng vào
một ô tròn, trẻ đứng vào một ô tròn
d) Cách chơi:
Người cịn lại ở bên ngồi ra hiệu lệnh để 2 người ở trong vịng trịn thực hiện
theo. Ví dụ hiệu lệnh làm các động tác (dang tay, ngồi xuống, dậm chân…),
hoặc hiệu lệnh làm con vật (chim bay, cá bơi, chim cánh cụt lạch bạch… Ai thực
hiện các động tác chính xác và khơng làm xê dịch vịng trịn sẽ là người chiến
thắng. Tất nhiên người lớn đứng ở vòng trịn bên cạnh sẽ có vai trị làm mẫu để
trẻ làm theo vì đối tượng trẻ cịn khá nhỏ. Mặt khác, tùy vào diện tích khơng
gian và số lượng trẻ chơi mà bố trí số lượng vịng trịn cho hợp lý.
4.Trị chơi : Chng gió sáng tạo
a) Mục đích u cầu:
- Trẻ nhận biết và tìm các đồ vật đồ chơi có thể tạo ra tiếng kêu để cùng cơ treo
lên tạo thành những chiếc chng gió.
- u cầu trẻ phải lắc các vật xem có tạo ra tiếng kêu khơng mới đạt u cầu làm
chng gió.
b) Chuẩn bị:
- Cơ chuẩn bị sẵn các vật có thể tạo ra tiếng kêu ở các vị trí khác nhau và hướng
trẻ đi tìm.Ví dụ như xắc cơ, lục lạc, lon bia ở trong có viên sỏi, 2 chiếc phách
tre, 2 chiếc thìa buộc vào nhau…
- Một chiếc gậy dài chắc chắn, dây dù dùng để buộc.
c) Cách chơi:
- Cô cùng trẻ đi dạo và tìm những đồ vật đó. Sau đó cùng nhau tập hợp lại, dùng
dây buộc vào đồ vật rồi treo lên gậy đã để sẵn ( Gậy bắc ngang qua xà của một
chiếc thang leo). Chú ý khoảng cách treo giữa các vật. Mỗi vật treo lên cô và trẻ
cùng kiểm tra xem có phát ra tiếng kêu khơng bằng cách dùng tay tác động vào.
Sau khi buộc hết các vật, cô và trẻ cùng chơi. Cô cho trẻ mơ phỏng âm thanh
phát ra của mỗi đồ vật.
Ngồi ra còn một số trò chơi khác như: điệu nhạc sắc màu….
2.3. Các trò chơi vận dụng và phát triển xúc giác cho trẻ:
1.Trị chơi:Vẽ tranh bằng tay
a) Mục đích u cầu:
- Trong q trình trẻ vẽ, ngồi việc sử dụng bút vẽ hay chổi lơng thì ngón tay
cũng có thể trở thành một “Chiếc bút lông” tô màu hoặc đôi khi trẻ cũng có thể
dùng cả hai bàn tay. Vừa kích thích các gai cảm giác trong long 2 bàn tay, lại
vừa tạo ra những bức tranh ngộ nghĩnh, thú vị.
12
b) Chuẩn bị:
- Màu nước, giấy trắng, khay đựng màu, khan lau tay, tạp dề.
- Cơ pha lỗng màu hơn một chút rồi đổ riêng màu ra từng khay.
- Cô nhắc trẻ kéo cao tay áo.
c) Cách chơi:
- Trước khi vẽ cô chỉ cho trẻ nhận biết màu sắc và gọi tên rõ rang từng màu.
- Cô làm mẫu dùng ngón tay của cơ chấm vào màu rồi vẽ hoặc quệt lên giấy để
trẻ bắt chước theo. Nhóm nào thích có thể cho trẻ nhúng cả bàn tay vào màu để
in. Màu sắc đẹp mắt, cùng với cảm giác man mát khi được nhúng tay vào màu,
cảm giác xù xì khi miết tay lên giấy, chắc chắn sẽ kích thích rất nhiều giác quan
xúc giác của bé, bé sẽ vô cùng thích thú trong hoạt động này.
Trẻ vẽ màu bằng tay
2. Trị chơi : Bé chơi bột mì
a)Mục đích:
- Phát triển giác quan xúc giác cho trẻ trong quá trình trẻ thao tác với đất nặn.
b) Chuẩn bị:
- Đất nặn được làm từ bột mì, bảng nặn, khan lau tay, tạp dề.
c) Cách chơi:
- Chia đất thành các viên nhỏ vừa tay trẻ, cho trẻ thực hiện các kỹ năng nặn khác
nhau như bóp đất, chia đất, nhào, nặn, lăn dọc, uốn cong, ấn bẹt. Trẻ vừa được
tri giác về màu sắc, bàn tay trẻ được tiếp xúc trực tiếp với đất nặn, lặp đi lặp lại,
vừa góp phần phát triển các cơ của ngón tay và bàn tay trẻ.
d) Cách tạo đất nặn an tồn từ bột mì:
Đất nặn là đồ chơi rất tốt, giúp trẻ phát huy trí tuệ, rèn luyện sự khéo tay,
tính kiên trì nhưng với các bé còn chưa ý thức được, còn hay cho vào mồm thì
13
1
lại “lợi bất cập hại”. Chính vì vậy hãy tự làm đất nặn cho con, sạch sẽ và an toàn
tuyệt đối bởi nguyên liệu rất….lành.
*Nguyên liệu làm đất nặn.
- 1bát bột mỳ
- 1 bát nước
- 1/2 bát muối
- 1 thìa cafê dầu ăn
- 1 vài giọt chanh
- Màu thực phẩm (mua ở tiệm làm bánh )
* Trước tiên, cho muối vào bát nước lọc đã chuẩn bị, khuấy tan rồi đổ từ từ vào
bát bột mì, trộn đều.Sau đó cho thêm vài giọt nước cốt chanh, 1/2 thìa cafe dầu
ăn trộn đều lên. Muối có tác dụng “bảo quản” cho món đất nặn lâu khơng bị
hỏng. Dầu ăn giúp cho bột mềm và khơng bị dính.
Chia hỗn hợp vừa trộn thành nhiều phần (mỗi phần tương ứng 1 màu) rồi
cho 1 phần vào chảo chống dính và cho vài giọt màu thực phẩm vào và bật bếp
đun, khuấy đều cho màu đẹp. Đun tới khi bột sệt lại, sờ chắc như bột nhào là đủ.
Trẻ chơi với đất nặn
Các trò chơi khác như: Ai đoán giỏi, vượt chướng ngại vật, rút đồ trong hộp
2.4. Các trò chơi vận dụng và phát triển vị giác và khứu giác cho trẻ:
1. Trò chơi: Sờ - Nếm – Ghép hình
a) Mục đích u cầu:
- Phát triển khả năng cảm nhận về vị giác cho trẻ
- Phát triển trí tưởng tượng cho trẻ
b) Chuẩn bị
14
Một bộ thẻ chủ đề rau – củ - quả. Một số loại rau củ quả thật tương ứng với rau,
củ, quả trên thẻ.
Xếp các lô tô rau củ quả ra, để các loại rau củ, quả thật bên cạnh
c) Cách chơi:
- Cô cầm một loại rau, quả nêu tên rõ ràng để trẻ có khái niệm rõ ràng về vật
đó. “ Quả gì đây?” “ Đây là quả khế”. Thử một miếng của loại quả đó để cảm
nhận về vị giác “ Quả khế thì chua”. Tiếp theo cơ cho trẻ ghép loại quả thật với
loại quả trên thẻ sao cho đúng. Để tăng độ khó, cơ có thể trộn lẫn một số loại rau
nhỏ hoặc gia vị như củ tỏi, gừng để tạo phản xạ lọc và phân loại cho trẻ.
2.Trị chơi: Bịt mắt đốn tên quả.
a) Mục đích u cầu:
- Trẻ đốn đúng được tên quả thơng qua hoạt động nếm vị của quả, ngửi mùi.
b) Chuẩn bị:
- Một số loại quả gọt miếng vừa ăn, tăm hoặc dĩa. Tốt nhất chọn các quả gần gũi
với trẻ mà trẻ hay được ăn như dưa hấu, chuối, táo, cam, xoài. Dưới mỗi đĩa quả
gọt sẵn bày một quả cùng loại nhưng còn nguyên.
c) Cách chơi:
- Trước khi chơi cho trẻ tri giác, đọc tên các loại quả, có thể cho trẻ ăn thử luôn.
Bịt mắt trẻ lại, cho trẻ ăn thử từng loại quả và đoán tên. Trẻ đốn đúng sẽ có
phần thưởng
- Mức độ 2: Khơng cho trẻ nếm nữa mà yêu cầu trẻ ngửi để đoán tên quả.
Ngồi ra cịn có những trị chơi như: Đố hoa, trò chơi phát triển vị giác….
Sensory play đã thúc đẩy các trẻ sử dụng một hoặc nhiều hơn các giác
quan của chúng như nhìn, nghe, ngửi, sờ, nếm…Việc sử dụng nhiều giác quan
khi thực hiện trò chơi sẽ giúp trẻ được thỏa sức khám phá, tăng cường các kỹ
năng, sự nhạy bén cũng như phát huy được sự sáng tạo tìm tịi của trẻ.
Biện pháp 3. Phối kết hợp với phụ huynh.
Việc rèn một kĩ năng hay một yêu cầu giáo dục nào đó với trẻ cần có sự
phối hợp chặt chẽ với phụ huynh. Phụ huynh là người ln quan tâm tới trẻ, hết
lịng vì trẻ và có thể giúp trẻ thực hiện liên tục các kĩ năng đã được rèn ở trên
lớp. Phối kết hợp giữa gia đình và nhà trường tạo nên sự liên kết tốt giữa
trường/lớp mầm non và cha mẹ trẻ, nhằm chia sẻ kinh nghiệm, hỗ trợ lẫn nhau
trong q trình chăm sóc và giáo dục trẻ, đáp ứng kịp những nhu cầu phát triển
của trẻ về các mặt: Thể chất, nhận thức, tình cảm xã hội, thẩm mỹ, ngơn ngữ.
Tạo các điều kiện tối ưu cho việc thực hiện có hiệu quả mục tiêu chăm sóc và
giáo dục trẻ. Trẻ ở trường 8 tiếng một ngày còn thời gian còn lại bên gia đình và
người thân.Vì vậy là giáo viên tơi ln chú ý trong việc phối hợp với phụ huynh
trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ .
15
Hàng ngày ngồi việc học ở lớp, trẻ cịn được học từ ông bà, bố, mẹ những
lời khuyên, lời dạy bảo. Tuy nhiên trên thực tế hiện nay do tính chất cơng việc
bận rộn của bố mẹ, có khi giao con cả ngày cho ông bà, trẻ hiếu động nhiều khi
để hạn chế sự nghịch ngợm của trẻ thành ra người lớn lại lạm dụng việc cho trẻ
xem ti vi, điện thoại, ipad. Chính vì vậy việc thiết kế và cung cấp cho trẻ cũng
như phụ huynh một hệ thống trị chơi nói chung cũng như các trị chơi vận dụng
đa giác quan nói riêng xem ra rất hữu ích và được phụ huynh hưởng ứng, tán
thành. Để việc phối hợp với các phụ huynh đạt hiệu quả cao tôi đã thực hiện như
sau:
* Xây dựng góc tuyên truyền:
Góc tuyên truyền là nơi để cha mẹ trẻ có điều kiện quan tâm đến hoạt
động của con mình, hoạt động của lớp trong thời gian tuần, tháng, theo chủ
điểm. Bảng tuyên truyền đẹp, thay đổi nội dung hình ảnh phù hợp với chủ đề,
trên đó tơi đánh máy, in các trị chơi vận dụng đa giác quan trong chủ điểm đang
học, bao gồm đầy đủ cả tên trò chơi, chuẩn bị, cách thực hiện cũng như cách
chơi, sau đó tơi gửi phụ huynh mang về để phối kết hợp cùng cô trong việc dạy
trẻ, từ đó giúp cho trẻ ơn luyện củng cố các trò chơi đã học, trẻ được chơi trên
lớp, ôn lại ở nhà trẻ sẽ nhớ lâu hơn.
* Trao đổi trực tiếp với phụ huynh:
Tôi trao đổi với phụ huynh trong những giờ đón trả trẻ về tình hình học
tập vui chơi của con ở lớp, kết quả chơi các trò chơi khi trẻ được chơi ở nhà, nhờ
phụ huynh cùng cô rèn thêm cho con ở nhà giúp con tiến bộ hơn khi đến lớp.
Hiện nay rất nhiều các phụ huynh có điều kiện làm nhiều ngành nghề khác
nhau có thời gian rảnh rỗi lên mạng download những trị chơi khác nhau sau đó
bàn bạc, tham khảo ý kiến với cô giáo để cùng thống nhất thực hiện. Việc chơi
các trò chơi đa giác quan ở nhà, tuy rằng cách thức hướng dẫn của cha mẹ có thể
khơng mang tính nghệ thuật được như cơ giáo song bù lại một phụ huynh một
trẻ hoạt động sẽ đảm bảo được tính cá nhân và tính sâu sát hơn. Cơ cũng có thể
nhờ phụ huynh cùng cơ cắt hình, làm tranh, chuẩn bị đồ dùng cho trẻ chơi .
Bên cạnh đó tơi tun truyền phụ huynh mang đến lớp những nguyên liệu
như: bìa lịch, giấy, hộp bánh, kẹo… để cô và trẻ cùng làm đồ dùng đồ chơi tự
tạo, các đồ dùng đồ chơi được làm tận dụng từ các nguyên liệu đó qua sử dụng
vừa là làm đồ chơi mà trẻ thích, vừa củng cố lại kiến thức trẻ đó được học. Cha
mẹ trẻ rất đồng tình với việc tuyên truyền của giáo viên sẵn sàng đóng góp thời
gian, kinh phí, phối hợp cùng cơ giáo, cùng lớp, cùng trường trong việc chăm
sóc và giáo dục những đứa con yêu dấu của mình.
IV. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC:
Qua quá trình thực hiện với những biện pháp và cách làm trên tôi đã thu
được một số kết quả sau:
16
1. Đối với trẻ:
- Trẻ hứng thú, hào hứng, tích cực tham gia vào các trò chơi
- Trẻ tiếp thu kiến thức nhẹ nhàng, thoải mái khơng bị gị bó, áp đặt. Trẻ được
trải nghiệm và phát hiện ra những điều mới lạ và tìm được cách giải quyết phù
hợp.
2. Đối với giáo viên:
- Nắm chắc tâm lý của từng trẻ, phương pháp giúp cho trẻ thích đến lớp.
- Nâng cao kinh nghiệm trong giảng dạy, cũng như trong việc chăm sóc trẻ .
- Giáo viên trị chuyện với trẻ nhiều hơn, luôn quan tâm, yêu thương, sẵn
sàng giúp đỡ trẻ mọi lúc mọi nơi, cơng bằng với các tình huống xảy ra giữa các
trẻ trong lớp.
3. Đối với phụ huynh
- Cha mẹ ln coi trọng trẻ và tích cực tham gia vào các hoạt động giáo dục
trẻ. .- Các bậc phụ huynh đã nhận thức rõ được tầm quan trọng của việc cho trẻ
tiếp cận với trò chơi vận dụng đa giác quan, cùng kết hợp với cô giáo để trẻ có
được mơi trường hoạt động tốt nhất bằng việc ủng hộ về vật chất và đồng thời
ủng hộ cả về tinh thần , đó cũng đã góp phần nâng cao chất lượng giáo dục trong
nhà trường và giúp con em mình có điều kiện tốt nhất để phát triển toàn diện.
.- Cha mẹ cảm thấy tự hào với thành công của trẻ, tin tưởng vào kết quả giáo dục
của nhà trường, khơng chê bai chỉ trích cơ giáo ngược lại cha mẹ thơng cảm,
chia sẻ những khó khăn của cô giáo.
PHẦN III. KẾT THÚC VẤN ĐỀ.
I. KẾT LUẬN
Những biện pháp để xây dựng các trò chơi phát triển vận động cũng như trí
não cho trẻ lứa tuổi nhà trẻ nói chung cũng như các trị chơi vận dụng đa giác
quan nói riêng đều được xây dựng trên cơ sở các khoa học liên ngành. Tuy nhiên
17
việc sử dụng những trò chơi này phải tùy từng đối tượng và tùy từng nội dung
bài dạy mà đòi hỏi giáo viên phải biết kết hợp cho linh hoạt, hợp lý. Tức là tất cả
những trị chơi ấy ln ln biến đổi và phát triển khơng ngừng.
Qua việc tìm kiếm xây dựng tôi thấy đề tài đã thu được những kết quả nhất
định, qua việc nghiên cứu “ Sưu tầm tổ chức một số trò chơi vận dụng đa giác
quan dành cho trẻ lứa tuổi nhà trẻ”.Tôi nhận thấy rằng: Trẻ 2-3 tuổi rất hứng thú
khi chơi các trò chơi, và nhất là khi ở nhà giảm thiểu được việc lạm dụng ti vi,
ipad.
Trị chơi có tầm quan trọng rất lớn đối với sự phát triển của trẻ nhỏ. Trò
chơi vừa giúp trẻ thỏa mãn nhu cầu vui chơi, vừa góp phần nâng cao nhận thức,
phát triển các giác quan, tăng cường thể lực cho trẻ, giúp trẻ trở thành những
người lao động tài giỏi trong tương lai.
Qua quá trình thực hiện đề tài bản thân tơi đã rút ra được những kinh
nghiệm sau:
- Những trẻ chơi một cách hăng hái, hoạt động nổi bật trong khi chơi
thường cũng chính là những đứa trẻ thơng minh, tháo vát trong cuộc sống.
- Cần phải tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi để phát triển ở trẻ tinh thần tập
thể, biết nhường nhịn bạn, biết giao lưu, chia sẻ kinh nghiệm của mình với bạn
khác.
- Khi tổ chức trị chơi cho trẻ giáo viên cần tìm hiểu kỹ cách chơi, luật chơi
và chuẩn bị đầy đủ các yếu tố cần thiết cũng như đảm bảo an toàn tuyệt đối cho
trẻ khi tham gia trò chơi.
II. KHUYẾN NGHỊ:
1. Đối với Phòng giáo dục và đào tạo.
- Ban giám hiệu nhà trường tham mưu với lãnh đạo cấp trên tổ chức các buổi
học chuyên đề cho giáo viên về kỹ năng tổ chức trò chơi cho trẻ.
2. Đối với nhà trường.
- Bổ sung đồ dùng, trang thiết bị dạy và học cho cô và trẻ.
- Tăng cường tổ chức các chuyên đề về hoạt động vui chơi để giáo viên có kinh
nghiệm v rỳt kinh nghim cho mi mt chuyờn .
Trên đây tôi vừa trình bày về mt s kinh nghim ca tơi trong
việc sưu tầm tổ chức các trị chơi vận dụng đa giác quan cho trẻ lứa tuổi nhà trẻ.
Nh÷ng biện pháp đó có mang lại hiệu quả tích cực cho việc
phát triển của trẻ song tôi cũng mong muốn giáo viên mầm non
được quan tâm hơn, ngành học mầm non được đầu tư hơn. Trẻ mầm non có điều
kiện hơn trong việc tiếp cận với các phương pháp giáo dục hiện đại. Trong thời
gian thực hiện đề tài này, tôi được sự giúp đỡ và quan tâm của ban giám hiệu
nhà trường và các đồng nghiệp. Đồng thời được sự giúp đỡ nhiệt tình của phụ
huynh học sinh trong lớp. Do điều kiện thời gian và năng lực bản thân, trong quá
18
trình thực hiện đề tài khơngtránh khỏi những thiếu sót. Vậy tơi rất mong ý kiến
đóng góp ý kiến của hội đồng các cấp để sáng kiến kinh nghiệm của tơi thêm
phong phú và hồn thiện hơn.
Tơi xin trân trọng cảm ơn!
Đông Anh, ngày 05 tháng 3 năm 2020
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG
ĐƠN VI
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình
viết khơng sao chép nội dung của người
khác.
Người viết
Lã Thị Nhung
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Chương trình giáo dục mầm non – Bộ giáo dục và đào tạo – Nhà xuất bản
giáo dục Việt Nam (Năm 2003).
19
2. Tác giả: Đào Thanh Âm - Giáo dục học mầm non (tập 1.2) – Nhà xuất
bản. Đại học Quốc gia Hà Nội 1997
3. Tác giả: Dương Mai Trang – Vũ Thị Thu Hằng – Giờ chơi đến rồi - Nhà
xuất bản Hội nhà văn. – 65 – Nguyễn Du, Hà Nội.
4. Nguồn internet
20