Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

Phân tích khổ thơ đầu của bài “Viếng lăng Bác”
của Viễn Phương
Dàn ý Phân tích khổ thơ đầu của bài “Viếng lăng Bác” của
Viễn Phương
1. Mở bài
Giới thiệu tác giả Viễn Phương, bài thơ Viếng lăng Bác và khổ thơ đầu tiên của bài.
Lưu ý: học sinh tự lựa chọn cách viết mở bài trực tiếp hoặc gián tiếp tùy thuộc vào
năng lực của bản thân mình.
2. Thân bài
“Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác”: lời giới thiệu của tác giả đến bạn đọc về ngữ
cảnh của bài thơ và cũng là của mạch cảm xúc của tác giả. Từ đây cho thấy con
dân Việt Nam ta ở bất cứ đâu, bất cứ vùng miền nào cũng ln nhớ đến Bác Hồ
kính u.
“Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát”: khung cảnh quanh lăng Bác được bao bọc
bởi hàng tre xanh mướt quanh năm vừa gợi cảm giác an tồn lại vừa thân thuộc vì
từ lâu cây tre đã được coi là biểu tượng của con người đất nước ta.
“Ôi hàng tre xanh xanh Việt Nam/Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng”: cây tre với
đức tính kiên cường mặc kệ sự tác động, nhũng nhiễu của thiên nhiên vẫn cứ hiên
ngang giữa trời đất canh gác cho Bác có giấc ngủ ngàn thu đẹp đẽ. Bên cạnh đó,
hai câu thơ này cịn nhằm ám chỉ những con người Việt Nam bao năm nay vẫn giữ
vững tinh thần anh dũng, bất khuất không bị kẻ thù mua chuộc, đánh gục.
→ Bốn câu thơ ngắn gọn xúc tích nhưng mang nhiều ý nghĩa sâu xa, vừa thể hiện
tình cảm của tác giả đối với Bác Hồ, vừa thể hiện những truyền thống, đức tính tốt
đẹp của con người Việt Nam ta.
3. Kết bài

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188

Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

Khái quát lại khổ thơ thứ nhất nói riêng, bài thơ Viếng lăng Bác nói chung và rút ra
bài học, liên hệ thực tiễn.

Văn mẫu Phân tích khổ thơ đầu của bài “Viếng lăng Bác”
của Viễn Phương
Năm 1969 Hồ chủ tịch, vị lãnh tụ kính yêu của cả dân tộc ta đã ra đi mãi mãi, nhân
dân ta đau xót khóc thương người, nhà thơ Tố Hữu đã từng viết:
“Suốt mấy hôm rày đau tiễn đưa
Đời tuôn nước mắt, trời tuôn mưa”
Nỗi đau ấy sau 7 năm sau vẫn còn nguyên còn nguyên vẹn trong những vần thơ
của nhà thơ Viễn Phương. Bài thơ là tiếng khóc than đau xót, tiếc nuối của người
con miền Nam sau một lần ra thăm lăng Bác năm 1976 khi cuộc kháng chiến
chống Mỹ giành được thắng lợi, lăng Bác vừa hoàn thành, Viễn Phương ra thăm
miền Bắc và vào viếng lăng Bác, nhà thơ xúc động bồi hồi, từ những tình cảm đó
đã sáng tác nên bài thơ này, tất cả cảm xúc có được chất chứa và tn trào.
Bài thơ được phát triển theo trình tự thời gian từ khi tác giả đến cho tới khi tác giả
phải xa Bác. Mở đầu bài thơ là cảm xúc của tác giả vừa ngỡ ngàng vừa xúc động
trước cảnh vật bên ngoài lăng:
“Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa, đứng thẳng hàng.”
Câu thơ mở đầu như một lời thông báo. Ở câu thơ này tác giả đã tự xưng hơ mình
là “con” và “Bác”, đây là cách xưng hô thân thiết, gần gũi. Trên thực tế thì kiểu
xưng hơ của Viễn Phương khơng hề mới, trước ơng thì đã có nhiều nhà thơ viết về
Bác cũng có cách xưng hơ như vậy, nhưng có lẽ chính khác biệt ở đây là con ở
miền Nam, hai chữ “miền Nam” nó gợi ra khoảng cách rất xa xôi giữa miền Nam
và miền Bắc, đồng thời cũng gợi lên mối quan hệ thân thiết, gắn bó giữa Bác Hồ và

nhân dân miền Nam. Bởi thế mà nhà thơ Tố Hữu đã từng viết:

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

“Bác nhớ miền Nam nỗi nhớ nhà
Miền Nam mong Bác nỗi mong cha”
Với quan hệ thân thiết như thế, với cảm xúc mãnh liệt vì xa cách như vậy thì nhà
thơ đã tới viếng lăng Bác. Nhà thơ đã sử dụng phép nói giảm, nói tránh đến viếng
lăng nhưng ơng lại dùng là “thăm”để cố kìm nén nỗi đau trong lòng.
Câu thơ giản dị đã bộc lộ được cảm xúc mãnh liệt của người con miền Nam xa sau
bao nhiêu năm mong mỏi mà bây giờ mới được ra thăm lăng Bác. Với nỗi xúc
động ấy thì hình ảnh đầu tiên mà tác giả nhìn thấy đó là hàng tre:
“Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa, đứng thẳng hàng.”
Hình ảnh “hàng tre” vơ cùng thân thuộc, bình dị ở mọi làng quê Việt Nam làm cho
lăng Bác tự nhiên mà thật gần gũi, người ta không thấy ở đây những lăng tẩm xa
hoa, tráng lệ như của vua chúa xưa mà lại giống như một ngôi nhà mà biết bao
nhiêu ngôi nhà khác trên mọi miền quê của đất nước Việt Nam. Đó là hình tượng,
biểu tượng của dân tộc, của sức sống bền bỉ và kiên cường, hàng tre hiên ngang
trong bão táp mưa sa, tượng trưng cho sức sống và sức mạnh chiến đấu kiên cường,
khơng khuất phục khó khăn của dân tộc ta. “Hàng tre” được miêu tả bằng các từ
láy “bát ngát, xanh xanh”, hàng tre được trồng lớn lên một cách đầy đặn và tươi tốt,
xanh tươi và thẳng tắp bên lăng Bác làm cho chúng ta tưởng tượng rằng như cả dân
tộc Việt Nam đang sát cánh bên người cả những lúc người còn sống và ngay cả lúc
người đã ra đi.
Nhìn thấy hàng tre thân thiết, tác giả đã khơng thể giấu được nỗi xúc động của

mình, nó thể hiện rõ qua thán từ “ơi” bộc lộ được tình cảm và cảm xúc của tác giả
trước cảnh vật nơi đây, nó là niềm thổn thức của nhà thơ bỗng được trào dâng một
cách mãnh liệt.
Tác giả ra viếng lăng Bác mà như trở về quê nhà thăm người cha kính yêu sau bao
năm xa cách của mình vậy. từ nỗi xúc động về cảnh vật ngồi lăng thì nhà thơ đã
hòa vào lòng người để tiến vào lăng Bác.
Con vừa ở miền Nam, vừa ở chiến trường ra thăm lăng Bác, tác giả không dùng từ
“viếng” mà lại dùng từ “thăm” bởi vì từ “viếng Bác” thì người ta tới viếng những
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

người đã mất, cịn ở đây trong lòng tác giả cũng như trong lòng người dân Việt,
Bác vẫn trường tồn và vĩnh cửu, dù bao gian khổ con người, đất nước này đều đã
trải qua nhưng vẫn đứng thẳng hàng, vẫn luôn bên Bác.
Cả khổ thơ là niềm xúc động, bồi hồi của tác giả sau 7 năm trời, 7 năm ấy là 7 năm
gian lao, khó khăn của đất nước, bom không ngừng rơi, người Việt không ngừng
ngã xuống nhưng người dân Việt Nam không bao giờ bị khuất phục, vẫn đứng hiên
ngang, thẳng hàng, cùng với Bác đấu tranh và gìn giữ quê hương này.

Phân tích khổ thơ đầu của bài “Viếng lăng Bác” của Viễn
Phương - Bài làm 2
Khi nhắc đến hai tiếng Bác Hồ, mỗi người dân Việt Nam chúng ta luôn cảm thấy
thân thương và gần gũi hơn bao giờ hết. Vẻ đẹp của một vị lãnh tụ hết lịng vì dân
vì nước, một trái tim tràn ngập yêu thương và bản lĩnh phi thường ấy đã trở thành
cảm hứng để các nhà thơ sáng tạo nên những tác phẩm song hành cùng thời gian.
Viếng lăng Bác của Viễn Phương là bài thơ như thế, đặc biệt khổ thơ đầu của văn
bản đã để lại trong lòng người đọc nhiều suy nghĩ và liên tưởng sâu xa:
Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác

Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa, đứng thẳng hàng.
Viếng lăng Bác được sáng tác vào năm 1976, khi cơng trình lăng Bác vừa được
khánh thành. Lần đầu tiên từ miền Nam hòa vào dòng người vào lăng viếng Bác,
Viễn Phương chất chứa cảm xúc vừa trân trọng, vừa xúc động nghẹn ngào. Đặc
biệt, khổ thơ đầu tiên khái quát cảm xúc của tác giả khi đứng trước lăng Bác.
Câu thơ đầu như lời thông báo mộc mạc mà chất chứa biết bao cảm xúc thân
thương của người con ở miền Nam lần đầu được vào lăng viếng Bác: " Con ở miền
Nam ra thăm lăng Bác". Chữ "con" cất lên sao mà ngọt ngào, ấm áp nhưng cũng
không vơi bớt lịng thành kính, trân trọng đến thế. Khoảng cách về không gian địa
lý được thu hẹp và khoảng cách giữa lãnh tụ và nhân dân cũng trở nên thân mật
như tình cha con một nhà. Nghệ thuật nói giảm nói tránh được Viễn Phương sử
dụng rất khéo léo, tác giả không dùng chữ "viếng" mà lại sử dụng từ "thăm" để
giảm nhẹ nỗi đau thương mất mát, đồng thời cũng gợi sự gần gũi, gắn bó giữa Bác
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

với "con". Bác dường như vẫn cịn sống mãi trong mn triệu trái tim, khối óc của
người con đất Việt. Câu thơ đã khái quát được hoàn cảnh và cảm xúc của tác giả,
đó cũng là cảm xúc của tất cả người dân Việt Nam dành cho Bác - vị cha già của
dân tộc.
Đứng trước lăng Bác, hình ảnh đầu tiên để lại ấn tượng sâu đậm với tác giả đó
chính là hàng tre bát ngát:
"Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng".
Có phải ngẫu nhiên khơng mà trước bao nhiêu lồi cây, lồi hoa rực rỡ sắc màu

trước lăng Bác, Viễn Phương lại chỉ ấn tượng với cây tre giản dị? Câu trả lời là
khơng, bởi cây tre là hình ảnh thân thuộc gắn với làng quê đất Việt, nó vừa gợi lên
sự trang nghiêm nhưng cũng không kém phần gần gũi. Thế nhưng, khơng chỉ dừng
lại ở nghĩa tả thực, cây tre cịn mang ý nghĩa biểu tượng sâu xa. Ẩn dụ "hàng tre
xanh xanh Việt Nam" để chỉ con người, dân tộc Việt Nam kết hợp với thành ngữ
"bão táp mưa sa" và nghệ thuật nhân hóa "đứng thẳng hàng" biểu tượng cho vẻ đẹp
thanh cao, ý chí bất khuất kiên cường của mỗi công dân nước Việt. Dù trải qua bao
thăng trầm chống giặc ngoại xâm nhưng nhân dân ta vẫn chung một ý chí quyết
tâm chiến thắng, giành lại độc lập cho dân tộc. Hàng tre ấy còn như một đội quân
anh dũng đứng canh bảo vệ giấc ngủ của Bác. Thán từ "ôi" ở đầu câu thơ đã trở
thành phương tiện chuyển tải cảm xúc xúc động của người con miền Nam xa xôi ra
thăm người.
Chỉ với bốn câu thơ ngắn ngủi, người đọc đã hình dung được cảm xúc của nhà thơ
khi đứng trước lăng Bác. Đó cũng là cảm xúc của nhân dân ta khi đứng trước lăng
Bác, đứng trước người cha già vĩ đại của dân tộc Việt Nam.

Phân tích khổ thơ đầu của bài “Viếng lăng Bác” của Viễn
Phương - Bài làm 3
Khổ thơ đầu là những cảm xúc của nhà thơ khi đã đến lăng Bác, đứng trước khơng
gian, cảnh vật bên ngồi lăng. Câu thơ đầu “Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác”
như một thông báo giản dị mà chứa đựng bao tình cảm thân thương. Tác giả xưng
“con ” gọi “Bác” thể hiện tình cảm vừa gần gũi vừa thành kính. Đây là cách xưng
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

hơ thường thấy với Bác, nhưng với Viễn Phương, nó vẫn mang sắc thái tình cảm
riêng, bởi ông là người con của miền Nam, miền Nam anh dũng chiến đấu, miền
Nam trong trái tim Bác. Nhà thơ khơng nói ra “viếng” mà là ra “thăm”, như con về

thăm cha, thăm nơi Bác nghỉ. Nỗi đau như cố giấu mà giọng thơ vẫn có gì ngậm
ngùi.

Hình ảnh đầu tiên và cũng là ấn tượng đậm nét với tác giả về cảnh quan bên lăng
Bác là hình ảnh hàng tre. Dường như nóng lịng, hồi hộp, nhà thơ đã đến lăng từ rất
sớm, từ “trong sương”, và tới đây nhà thơ lại bắt gặp một hình ảnh rất đỗi thân
thương của quê hương Việt Nam: cây tre. Lăng Bác như ở trong tre, giữa tre. Hàng
tre “bát ngát” chạy dài quanh lăng, “xanh xanh” màu đất nước Việt Nam, hàng tre
sống trong mọi không gian, thời gian: “Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng”. Cây tre
từ lâu đã trở thành biểu tượng cho sức sống bền bỉ, kiên cường của dân tộc. Trong
cái nhìn xúc động của nhà thơ, hàng tre vừa thực, vừa ảo, lung linh trong tâm
tưởng. Hàng tre ấy cũng là hình ảnh cây cối mang màu đất nước tụ về đây giữ giấc
ngủ bình yên cho Người. Hàng tre như những chiến sĩ đang canh giấc cho Bác. Đó
cũng là hình ảnh của dân tộc kiên cường, bất khuất, gắn bó, trung thành bên Bác.
Hình ảnh hàng tre như khúc dạo đầu đã nói lên bao xúc động, bồi bồi của nhà thơ
khi đến bên lăng Người.

Phân tích khổ thơ đầu của bài “Viếng lăng Bác” của Viễn
Phương - Bài làm 4
Khi nhắc đến hai tiếng Bác Hồ, mỗi người dân Việt Nam chúng ta luôn cảm thấy
thân thương và gần gũi hơn bao giờ hết. Vẻ đẹp của một vị lãnh tụ hết lòng vì dân
vì nước, một trái tim tràn ngập yêu thương và bản lĩnh phi thường ấy đã trở thành
cảm hứng để các nhà thơ sáng tạo nên những tác phẩm song hành cùng thời gian.
Viếng lăng Bác của Viễn Phương là bài thơ như thế, đặc biệt khổ thơ đầu của văn
bản đã để lại trong lòng người đọc nhiều suy nghĩ và liên tưởng sâu xa:
Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa, đứng thẳng hàng.
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188



Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

Viếng lăng Bác được sáng tác vào năm 1976, khi cơng trình lăng Bác vừa được
khánh thành. Lần đầu tiên từ miền Nam hòa vào dòng người vào lăng viếng Bác,
Viễn Phương chất chứa cảm xúc vừa trân trọng, vừa xúc động nghẹn ngào. Đặc
biệt, khổ thơ đầu tiên khái quát cảm xúc của tác giả khi đứng trước lăng Bác.
Câu thơ đầu như lời thông báo mộc mạc mà chất chứa biết bao cảm xúc thân
thương của người con ở miền Nam lần đầu được vào lăng viếng Bác: " Con ở miền
Nam ra thăm lăng Bác". Chữ "con" cất lên sao mà ngọt ngào, ấm áp nhưng cũng
khơng vơi bớt lịng thành kính, trân trọng đến thế. Khoảng cách về không gian địa
lý được thu hẹp và khoảng cách giữa lãnh tụ và nhân dân cũng trở nên thân mật
như tình cha con một nhà. Nghệ thuật nói giảm nói tránh được Viễn Phương sử
dụng rất khéo léo, tác giả không dùng chữ "viếng" mà lại sử dụng từ "thăm" để
giảm nhẹ nỗi đau thương mất mát, đồng thời cũng gợi sự gần gũi, gắn bó giữa Bác
với "con". Bác dường như vẫn cịn sống mãi trong mn triệu trái tim, khối óc của
người con đất Việt. Câu thơ đã khái quát được hoàn cảnh và cảm xúc của tác giả,
đó cũng là cảm xúc của tất cả người dân Việt Nam dành cho Bác - vị cha già của
dân tộc.
Đứng trước lăng Bác, hình ảnh đầu tiên để lại ấn tượng sâu đậm với tác giả đó
chính là hàng tre bát ngát:
"Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng".
Có phải ngẫu nhiên khơng mà trước bao nhiêu lồi cây, lồi hoa rực rỡ sắc màu
trước lăng Bác, Viễn Phương lại chỉ ấn tượng với cây tre giản dị? Câu trả lời là
không, bởi cây tre là hình ảnh thân thuộc gắn với làng quê đất Việt, nó vừa gợi lên
sự trang nghiêm nhưng cũng không kém phần gần gũi. Thế nhưng, không chỉ dừng
lại ở nghĩa tả thực, cây tre còn mang ý nghĩa biểu tượng sâu xa. Ẩn dụ "hàng tre

xanh xanh Việt Nam" để chỉ con người, dân tộc Việt Nam kết hợp với thành ngữ
"bão táp mưa sa" và nghệ thuật nhân hóa "đứng thẳng hàng" biểu tượng cho vẻ đẹp
thanh cao, ý chí bất khuất kiên cường của mỗi công dân nước Việt. Dù trải qua bao
thăng trầm chống giặc ngoại xâm nhưng nhân dân ta vẫn chung một ý chí quyết
tâm chiến thắng, giành lại độc lập cho dân tộc. Hàng tre ấy còn như một đội quân
anh dũng đứng canh bảo vệ giấc ngủ của Bác. Thán từ "ôi" ở đầu câu thơ đã trở

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

thành phương tiện chuyển tải cảm xúc xúc động của người con miền Nam xa xôi ra
thăm người.
Chỉ với bốn câu thơ ngắn ngủi, người đọc đã hình dung được cảm xúc của nhà thơ
khi đứng trước lăng Bác. Đó cũng là cảm xúc của nhân dân ta khi đứng trước lăng
Bác, đứng trước người cha già vĩ đại của dân tộc Việt Nam.
--------------------------Mời các bạn tham khảo thêm tài liệu tại: Tài liệu học tập lớp 9.

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188