Cau
hoi
92: K h i m a y bay d i c h gay n h i e u n a n g hoac dunj>
c h i e n thuat bay rat thap giiia cac h e m n i i i , trie,i
song de tiep can muc tieu d a n h p h a , bo doi phorijj;
k h o n g da l a m the nao de kh3c p h u c nhutng thii
doan n a y ?
lihong che cac san bay N o i B a i , Gia L a m va Y e n B a i .
Trong luc do, nhutng top t i e m k i c h khac q u a n dao t r e n
vung t r d i P h u Tho, N g h i a Lo de phong chong may
bay
]y[iG cua t a . Ngay sau do, doi h i n h may bay ctfdng k i c h cua
chung d a n h pha cac k h u viic K i m L i e n , Sd c h i h u y Phong
jjhong - K h o n g q u a n d Bach M a i , k h u san bay Bach M a i ,
k h u tap the T r i f d n g D i n h , ben pha Chem.
Trim-.
K h i ra-da b i n h i i u n a n g bcii cac loai may p h a t nhieu
g4n t r e n may bay, va k h i may bay dich bay r a t t h a p de t i n
h i e u l l n vao song dia vat, bo doi phong k h o n g lap cac t r a m
q u a n sat tnJc tiep b a i i g m a t t h i i d n g , t a i cac diem x u n g yeu
giQa cac dufdng bay cd b a n cua dich. Q u a n c h u n g Phong
k h o n g da to chiic 12 t r a m , 48 vong q u a n sat b l n g mdt
t h i i d n g . T a i m o i t r a m c6 t r a n g b i cac k h i t a i q u a n g hoc de
n h a n dang so l i i d n g va k i e u loai ke dich, va he thong
Bo Tut l e n h Q u a n c h u n g K h o n g q u a n quyet d i n h to
chile chan d a n h dich ci v u n g t r d i p h i a t a y b^c.
Luc 8 gid 42 p h u t , bien doi h a i chiec M i G - 2 1 trvfc chien
ci san bay N o i B a i diidc l e n h cat canh. H a i a n h B u i Dijfc
N h u - H a V i n h T h a n h , difdc sci c h i h u y dSn bay ci do cao
500m de t r a n h nhufng top t i e m k i c h dich dang k h o n g che
tren v u n g t r d i T a m Dao.
Cac
i t p h u t sau b i e n doi dvfdc t h o n g bao dich da bay qua
t h o n g bao diidc chuyen tiep Hen tuc dan tvf p h i a ngoai bien
k h u vttc V a n Y e n , h a i a n h difdc l e n h vong ve p h i a Moc
gidi vao p h i a sau t r o n g noi dia, tvf xa den gan. N h d cac
j. Chau r o i tiep tuc vong l a i , chan d a n h dich ci v u n g t r d i H o a
t h o n g t i n v6 t u y e n de t h o n g bao l e n q u a n chung.
vong q u a n sat nay, n h i e u t r a n chien d a u cua t a da k i p thdi
p h a t h i e n n h i i n g top B.52 va F . l l l - A bay t h a p . Mang
q u a n sat nay difdc goi la Mang BB (BB: bo b i n h ) .
Cau hoi
93: T r o n g l i c h s U k h o n g q u a n t i e m k i c h cua ta, tran
d a n h nao la tran hiep dong c h i e n d a u c6 h i e u suat
cao nhat?
Trildi:
'Binh.
Cling mot luc, h a i a n h N h u va T h a n h deu p h a t h i e n
top dich dau t i e n , h a i may bay t a t h a t h u n g d a u p h u , t a n g
lUc sdp lao vao cong k i c h . D u n g luc do Sd c h i h u y T r u n g
Top dich bay trifdc v i n chiia p h a t h i e n c6 may bay M i G
Xuat hien. Top bay sau dong hdn top trvfdc.
P h i cong N h u nhac p h i cong T h a n h canh gidi p h i a sau,
Ngay 27 t h a n g 6 n a m 1972, t i f sang sdm k h o n g qua"
'^oi anh ep vao b a m chiec F-4 bay ngoai cung doi h i n h dich.
M y cho n h i e u top may bay t i e m k i c h F-4 t i i T h a i L a n vao
^cii n h i i n g dong tac n h a n h n h e n d i i t k h o a t , p h i cong N h u
228
229
n h a n h chong dUa t e n dich vao diem ngim,
r o i lap t\ic hixi
ngay. Qua t e n l i i a txi may bay a n h da phong t r u n g muc
t i e u . Chiec F-4 b u n g chay, h a i chiec d u b u n g r a .
j j ^ m theo vao d a n h top nay. Luc nay mot bien doi khac ciia
ta cung dang boat dong d k h u viic Sdn L a - N g h i a Lo.
Cac a n h Soat va Thxi da n h a n h chong bam sat dich.
P h a t h i e n b i may bay M i G t a n cong, nhQng top may
f l a i chiec F-4 c i i n g da p h a t h i e n c6 may bay M i G dang
bay dich k h o n g con giiS difdc doi h i n h , dong t h d i nhQng top
bam, c h i i n g l i e n doi h i i d n g bay. B i e n doi v ^ n quyet t a m
F-4 t i e m k i c h vong quay l a i . Song bien doi t a dUdc lenh
bam sat. K h o a n g each t h u n g l n dan. Top F-4 xao
t h o a t l y , ve san bay N o i B a i ha canh a n toan.
yiia l a m dong tac t h o a t k h o i sU b a m duoi, viXa bay
H a i chiec M i G - 2 1 vvfa t h ^ n g t r a n trci ve, lap tiic dudc
bo p h a n t h d may k i e m t r a , nap dau, nap t e n Itfa. B i e n doi
h a i a n h N g u y e n Dxic Soat - Ngo D u y T h i i dvfdc l e n h tiep
t h u may bay, t i e p tuc l a m n h i e m vu trvtc chien.
Sau k h i chiec F-4 b i p h i cong B u i Diic N h u bin
quyet,
hifdng tay, n h a m keo bien doi M i G dang duoi theo t d i gan
k h u vUc dpi h i n h Idn cua c h i i n g dang hoat dong.
V i f d t qua bien gidi V i e t - Lao, sci c h i h u y t r u n g doan r a
lenh cho bien doi t h o a t l y trd ve, song a n h T h i i bao
rdi, hai
ve
"con mot chut niJa la bin
cao
diidc", r o i a n h Soat x i n phep tiep
chiec du b u n g r a , dich l i e n tuc cho n h i e u top may bay den
tuc cong k i c h , dong t h d i ho p h i cong T h u t a n g toe do de
q u a n dao k h u vtfc Y e n Chau, Moc C h a u , Suoi R i i t . Phan
vong don dau top dich. H a i chiec F-4 c i i n g dot ngot vong,
doan dich dang t i m ciiu bon p h i cong v\ia n h a y d u . Bo T u
bay trcl l a i . P h a n doan bon dich muo'n keo b i e n doi vao
l e n h quyet d i n h to chvtc cho ca h a i t r u n g doan M i G - 2 1
t r o n g vong vay cua nhutng top dich khac, a n h Soat cat b a n
c u n g len d a n h .
k i n h , duoi den gan va chdp t h d i cd phong mot qua t e n Ixia
L i i c 11 gid 53 p h u t , bien doi h a i may bay M i G - 2 1 do cac
a n h N g u y e n Dijfc Soat - Ngo D u y T h i i difdc l e n h cat canh d
san bay N o i B a i va dUdc d i n diidng theo h i i d n g tay, r o i
v o n g t r a i ve k h u viic Hoa B i n h - V a n Yen. K h o a n g 5 phut
vao chiec F-4 bay ben p h a i . Ten. dich chifa k i p l a m dong
tac t r a n h , qua t e n l i i a da no t r u m len may bay. Chiec F-4
bung chay, r d i xuong k h u viic Moc C h a u .
C i i n g luc do, Ngo D u y T h i f c i i n g da b a m chat
difdc
sau, b i e n doi diidc Sd c h i h u y t h o n g bao: c h i i y canh gicii
chiec F-4 k i a . Q u a t e n lufa tijf may bay T h i i phong r a da no
ben t r a i c6 may bay dich, c h i i n g bay t h a n h h a i t a n g . H a i
t r i i n g dich. Chiec F-4 r d i t a i ch6.
chiec M i G diidc l e n h t a n g Ivfc va l e n do cao 4.500m.
Q u a k h u vtfc Hoa B i n h , b i e n doi p h a t h i e n mot top 2
Sau i t p h i i t b a m duoi, b i e n doi M i G - 2 1 ciia N g u y i n
Diic Soat - Ngo D u y T h i i da bin
r d i 2 chiec F-4 cua dich.
chiec F-4 dang bay p h i a ben p h a i , c i i l i 15km. P h i cong
Cac a n h Soat va T h i l theo l e n h Sd chi h u y , ve san bay N o i
Soat x i n phep cong k i c h , r o i ho a n h T h i i c i i n g t a n g W"^-
Bai ha canh a n t o a n .
230
231
Ngay sau k h i bien doi cac a n h N g u y i n Dtfc Soat - Ngo
Duy Thii cat c a n h diidc it phut, Trung doan 921 cung cho
bien doi Pham Phii Thai - Bui Thanh Liem dang trUc a
san bay Yen Bai cat canh, danh vao doi hinh t i m cijfu phi
cong cvia dich d phia |slghia Lo, Yen Chau. Chi bang 2 qua
ten lijfa, Pham Phu Thai, Bui Thanh Liem da gan n h u
Cling mot liic b i n rdi hai chiec F-4 cua dich. Y do t i m cuu
phi cong cua dich hi pha vd hoan toan.
Day la mot tran danh hiep dong tuyet dep cua hai
trung doan tiem kich MiG-21. Trong vong 5 gid, 6 may bay
MiG-21 xuat kich bin ha 5 may bay F-4, cac may bay ta
trci ve an toan.
Cau
hoi
94: K h o n g q u a n n h a n d a n V i f t N a m tiTng cai tien
may bay tiem k i c h M i G - 1 7 thanh may bay cif6ng
k i c h , m a n g b o m tap k i c h tau c h i e n d i c h . H a y cho
biet ve c h i e n cong n a y ?
Trilai:
Phiidng an diing may bay tiem kich mang bom danh
tau chien dich tren bien da tiing dUdc khong quan ta
chuan hi ttf cuoi nam 1971. Mot so phi cong MiG-17 diioc
tuyen chon huan luyen bay bien va nem bom muc tieu
tren bien. DUdc sit giiip dd cua phi cong c6 kinh nghiem dt)
Quan doi Cu-ba ck sang, tdi thang 3 nam 1972, sau trong
so 10 phi cong tham gia huan luyen da thuan thuc dong
tac bay thap tren bien va thanh thao ky thuat liic vao cong
kich dich.
232
San bay Khe Gat do cong binh hi mat t h i cong, da gap
rut hoan thanh va dam bao yeu cau cho may bay ta cat, ha
canh. Day la mot san bay da chien, c h i c6 mot doan difdng
bang bang dat nen va mot khu vUc cat giau may bay. Cac
(jai bo trd - quan sat, Sci chi huy tam thdi ditdc trien khai
tren niii. Trong suot thdi gian t h i cong cho tdi k h i hoan
thanh, san bay Khe Gat gifl ditdc bi mat, dich khong the
phat hien dUdc. Cac trang thiet bi, phitdng tien bao dam
cho may bay boat dong ditdc bi mat tap ket d k h u vUc xung
quanh san bay.
Mot so' phi cong sau k h i huan luyen khoa muc mdi
xong, vao san bay Khe Gat t ^ ngay 10 thang 4 nam 1972,
cung cac can bo Sd chi huy da chien cac cap, tap trung
nghien cilu quy luat boat dong cua may bay, tau chien
dich, chuan bi cho viec diia may bay vao trifc chien d san
bay Khe Gat.
Sau mot tu^n quan sat theo doi, nghien ciiu quy luat
boat dong cua dich, cac can bo, phi cong di chuan bi chien
tritdng bao cao ve Bo tit lenh thdi diem thuan Idi nhat cho
may bay bi mat cd dong vao san bay Khe Gat. Ditdc Bo tit
lenh trite tiep chi dao, vao luc 15 gid 45 phut, bo doi khong
quan to chitc cho phi cong Le Hong Diep va phi cong Tit
lai hai chiec MiG-17 vao Quan khu 4. Bien doi cat canh
tif Kep, bay ve san bay Gia Lam roi bay tiep vao san bay
Vinh. T6i day de dam bao bi mat, sci chi huy dieu hanh
tijfng chiec may bay mot, bay t i t Vinh vao san bay Khe
Gat. Ca hai chiec MiG-17 da ha canh an toan xuong san
bay Khe Gat va ditdc cac nhan vien ky thuat kiem tra lai.
233
c h u a n b i day d u cac m a t bao d a m cho m a y bay trtfc chie'n
qua bom loai 250kg tii m a y bay r d i xuohg. Sau k h i cham
r o i d i i a vao v i t r i a n toan, sSn sang ddi l e n h .
inat nifdc, ca h a i q u a bom bat l e n lao th&ng vao v a no ngay
TO 9 gid 30 p h i i t ngay 19 t h a n g 4 n a m 1972, cac t r a m
gat t h a n t a u dich. V o n g m a y bay ve, L e X u a n D i con n h i n
r a - d a q u a n sat da p h a t h i e n cac top t a u dich vao, n h u n g
cot nii6c vpt cao.
c h u n g con ci x a n g o a i ' k h d i . Cac Sd c h i b u y ca k h o n g quan
G i a n each d p i h i n h h d i x a , luc diidc l e n h vong l a i ,
va h a i quan, cac d a i bd t r d , t r a m q u a n sat h e n t u c theo
6ng n h i n t h a y B i e n d p i t r i i d n g , p h i cong bay so 2 tiep
doi, b a m sat cac boat dong cua dich. T 6 i 15 gid, m o t top
tuc vong r a p h i a bien. T 6 i k h i bay q u a Ciia D i n h , p h a t
bon chiec t a u dich da vao den dong L y H o a 1 5 k m , m o t top
hien h a i t a u dich p h i a difdi, N g u y e n V a n Bay l a p tijfc vong
ba chiec d dong - n a m L y H o a 1 8 k m , dac biet, m o t top hai
ngay l a i cong k i c h l u o n . Cach muc t i e u 750m, a n h bao cao
chiec da t d i dong Q u a n g T r a c h 7 k m . L u c 16 gid, m o t toj)
ve sci c h i h u y v a c^t bom. C i i n g d u n g vao luc c^t bom m d i
t a u dich vao t 6 i dong N h a t L e 1 6 k m . N h a n d i n h day la
nghe t h a y p h i cong bay so' 1 h o i , p h i cong bay so' 2 t r a Idi
t h d i cd t h u a n Idi, luc 16 gid 5 p h u t , Sci c h i b u y l e n h cho
thay cot nii6c v p t l e n canh t h a n t a u . B i e n d p i difdc dhn ve
b i e n dpi t r i i c chien cat canh.
ha canh xuohg san bay K h e G a t luc 16 gid 22 p h u t . Sau 17
H a i chiec M i G - 1 7 diidc d&n bay chech ve ben t r a i Diem
cao 280, each bd bien 10km r o i vong p h a i , l i e n lac trUc tiep
v6i Sd c h i h u y Dong H 6 i . Difdc t h o n g bao v i t r i dich va
cong k i c h top t a u do, sau k h i v i i d t qua ciia L y Hoa, h a i phi
cong giiJ dp cao bay on d i n h 500m t r e n m a t bien, tpc do
800km/gid va t a p t r u n g q u a n sat t i m muc t i e u . Cach
phut chien d a u , bien dpi da trci ve a n toan. Theo k e t qua
quan sat v a sU t h u n h a n cua dich, ca boh qua b o m deu
t r i i n g muc t i e u . H a i t a u k h u t r u e dich b i d a n h hong, t r o n g
do mot t a u b i hong nang.
Cau hoi 95: Trong hai cuoc chien tranh cho'ng pha hoai b3ng
khong quan cua My vao mien Bac, tran danh mau
k h p a n g 10 den 1 2 k m , b i e n d p i n h i n t h a y h a i v e t sang
mUc, dien hinh, c6 hieu qua cao nhat cua bo doi
t r a n g t r e n m a t midc x a n h , q u a n sat k y t h a y do l a h a i chiec
cao xa la tran danh nao?
t a u dang chay. P h i cong bay so' 1 t h o n g bao cho Sd c h i huy
da p h a t h i e n muc t i e u .
Tri lai:
DiJdc l e n h cong k i c h , so 1 tiep tuc giU on d i n h dp cao.
Dp l a t r a n d a n h t a i cau D a p C a u , t h i x a Bac N i n h ,
toe dp bay htf6ng ve p h i a t a u dich. Con each muc tieu
di§n r a ngay 17 t h a n g 10 n a m 1967. H o i 10 gid, T i e u
750m, L e X u a n D i c h i n h l a i d i l d n g n g ^ m r o i c l t bom. H a i
(loan 18 ( T r u n g doan 216, Sif doan 365) dang h u a n l u y e n
234
235
t h i nhan
dxiOc
thong bao ciia sif doan: tie 10 gid den 1]
gid, dich CO kha nang danh phia b a c DUdng 1. Lap tuc
Tieu doan trUdng cho ngiing huan luyen, lenh cac don V ]
kiem tra lai vu k h i , k h i t a i , sau 10 phut cac ddn v i da d tu
the san sang chien dau. Liic nay hoa lilc cua Tieu doan
18 gom CO 5 Dai doi phao 37 ly (20 khau), mot trung d o i
sung may 14,5 ly gom 2 khau, nhiem vu diidc giao la b a o
ve cau Dap Cau.
Liic 10 gid 36 phut, tren bang tieu do 9x9 cua S6 c h i
huy tieu doan xuat hien nhijtng top muc tieu ci hiidng tay bic va dong - nam, c\i ly tii 60 den 80km. Can cii v a c
dildng bay cua cac top muc tieu, tieu doan triidng ra lenh:
"Tieu doan ve cap 1".
Luc 10 gid 40
hit difdc muc
dang bay
tieu
phut,
kinh chi
huy
TZK cua
tieu
doan
hu6ng 34, ctf ly 35km, doi hinh mat
F.4-C
bay
Chech
ve hiidng B^c Giang. Top t h i i hai la F.105-D
bay
chech
ve hiidng so' 3-32. Nhan xong bao cao t i i t r i n h
sat,
tieu
theo
true
Difdng 18. Top dau 4
tap
chiec
doan tracing nhan dinh: top F.4-C kha nang nghi binh
hoac chan kich khong quan ta ci Kep, con top F.105-D l a
top cxibng kich, kha nang danh cau Dap Cau. Nhan dinh
nay diidc thong bao xuohg cac ddn v i . Vijfa diit thong b a o
t h i cac
ddn
vi ciing don dap bao cao bat diidc muc
tieu
ca
top F.4-C v a top F.105-D d c\i l y 15km.
Tieu doan trifcing r a lenh: Tieu doan tap trung diet top 2
(top F.105-D), t r i n h s a t theo doi chat top 1 (top F.4-C).
236
,,j[hau doi 14,5 ly chii y phat hien va danh may bay bay
thap t i i hiidng thxidng nguon song Cau.
Den cvL ly 10km, dich chuyen tii doi hinh 4 chiec "ban
tay xoe" thanh doi hinh so le doi, Ian lifdt lUdn vong ve
hiJcing 32 (tay - nam), lay nha thd Bac N i n h lam diem
chuan, Ian liidt bo nhao danh cau. Dung nhii d^i doan,
Tieu doan triidng ra lenh: "Danh bd nhao theo phifdng an
2!". Lenh vijfa dijft, top 2 vao chiem dinh bd nhao, trie t h u
do xa cua cac dai doi lien tuc doc CTJ ly. Yiia. den c\i ly hieu
qua, cac dai doi triidng ha lenh "BSn!". Dan tii cac dai dpi
10, 34, 36 lao thang vao chiec may bay t h i l nhat, roi chiec
thil ba. Cac dai doi 8, 9 bin vao chiec t h i i hai, ihii t i i theo
dung phiidng an, moi chiec mot diem xa. May bay dich Ian
Iifdt trung dan va bdc chay, ca top 4 chiec F.105-D di dau
bi diet gon.
Mac du thay top di dau bi diet gon, top F.105-D di sau
van tiep tuc bd nhao theo diidng bay cua top triidc, hoa \\ic
cua ca 5 dai doi van tiep tuc ban chan diidng bay bd nhao
cua dich. Them 1 chiec F.105-D cua top thiif ba bi trung
dan. Doi hinh ciia dich bi roi loan, nem bom biia bai roi
thao chay. Trong luc cac tran dia phao 37 ly bin manh liet
thi tran dia siing may 14,5 ly ciing ban lien tuc ci giai doan
cuoi cua diidng bay bd nhao. Tran danh dien ra mau le va
ket thuc luc 10 gid 43 phut. Tong so dan tieu t h u gom
5.441 vien 37 ly, 7.318 vien 14,5 ly.
Ket thuc tran danh, Tieu doan 18 phao cao xa da b i n
^cii 5 chiec F.105-D, trong do c6 4 chiec rdi t a i cho. Cau
E^ap Cau diidc bao ve an toan, cac ddn v i cung an toan.
237
V6i nhQng t h a n h t i c h chien dau x u a t s^c, T i e u doan 1 a
nam. V i vay t r a n dau cac chu p h a i d a n h thSng". P h a n doi
difdc t a n g H u a n chiidng Q u a n cong h a n g Ba, ca 5 d a i doi
iQA diidc giao n h i e m v u dac biet nay, liJc l i i d n g gom h a i
deu difdc t a n g H u a n chiidng Chien cong h a n g Ba.
t i l u doan phao 100 ly nong d a i , 20 k h a u hln phao 105 ly.
p a i q u a n sat phao b i n h dudc dat each muc t i e u k h o a n g
Cau hoi 96: T r o n g cuo<5'chien tranh pha hoai m i e n B3c, phao
1.800m den 3.000m, mot to t r i n h sat l u o n sau vao sat can
b i n h M y iii can cii D o c M i e u 0 bd n a m song Ben
c\i Doc M i e u , mot to t r i n h sat khac dat t r e n cot cd hie
H a i thuotng x u y e n b3n sang bd bac n h 5 m pha hoai
Hien L u d n g .
cau
cuoc s o n g cua n h a n dan d V i n h L i n h , Q u a n g Binh.
LiJc lUdng p h o i thuoc t r a n d a n h con c6 mot D a i dpi coi
C h o biet ve mot tran phao k i c h giang tra ke dich
82 ly cua K h u doi V i n h L i n h ap sat can c i i Doc M i e u de
cua phao b i n h ta?
k h i can t h i d a n h ho t r d ; mot to 16 chien si dan q u a n xa
V i n h Sdn to chijtc t h a n h 4 t r a n dia gia sii d u n g 140 qua boc
Tra Id J:
pha de giat no k h i phao hkn tao t r a n dia n g h i b i n h . N h a n
Can cd Doc M i e u n ^ m ci p h i a dong quoc 16 l A , thuoc
dan xom B a u , xa V i n h T h u y m a n g ca v a n g6, t r e xoan cua
p h a n t h o n Gia Phong, h u y e n Gio L i n h , Q u a n g T r i .
gia d i n h r a l a t difdng chohg lay cho xe keo phao chiem iTnh
D a y la c\l diem q u a n t r o n g thuoc " H a n g rao dien t\i Mac
t r a n dia. B a n chu n h i e m Hdp tac xa T h u y Ba cii ngifdi
N a - m a - r a " , la "con m M t h a n " , vong gac t i e n t i e u q u a n sat
mang t r a u den giup D a i dpi 1, D a i dpi 7 keo phao qua
m o i hoat dong cua t a ben bd hie
V i t u y e n 17. T a i Doc
doan d i i d n g hep. T r o n g liic qua p h a Sa L u n g , mot k h a u
M i e u CO can c\i phao b i n h 16n, c h i i n g thUdng x u y e n na
phao b i rdi x u o h g song, T y giao t h o n g V i n h L i n h dieu ngay
phao sang bd hkc, dac biet c h i t r o n g vong m o t t h a n g , t u
xe hue den keo l e n , v i i a liic c i i u diidc phao l e n t h i b i may
ngay 22 t h a n g 2 den 20 t h a n g 3 n a m 1967, c h u n g da hdn
bay dich n e m bom tpa dp, l a i xe h y sinh...
dia
200 I a n na dan phao cac cd vao 38 t h o n x6m cua 12 xa
thuoc h u y e n V i n h L i n h , t a n sat n h i e u thUdng dan v6 toi.
pha hoai n h i e u n h a ciia, hoa mau...
D i i n g 18 gid 18 p h u t ngay 20 t h a n g 3 n a m 1967, toan
t r a n dia dong loat no siing, h d n 300 qua phao t r u t xuong
dau dich. C u n g liic cac t r a n dia gia cung no bpc pha. Can
Bo T i f l e n h Phao b i n h va Q u a n k h u 4 diidc giao nhiem
Doc M i e u c h i m t r o n g bien l ^ a , c a c kho xang, kho dan
v u dac biet nay, trtfdc k h i r a q u a n Bac H d can dan: "Cac
Phat no boc chay dijt dpi. T r o n g k h i phao t a dang na dan,
chu d a i dien cho phao b i n h m i e n Bic
xa h o i c h u nghla
coi 82 ly cung b a n ho t r d de cac p h a n dpi dac cong, bp b i n h
d a n h t r a h a n h dong leo t h a n g cua phao b i n h dich d bo
^1 mat m a n g phao p h a n lue A12 vUdt song Ben H a i , t a p
238
239
k i c h k h o h a u can Dong H a , va ngay sau do r u t ve bd hhv
jiuy dong 1.925 d a n q u a n 4 xa Gia N i n h , V6 N i n h , B u y
an t o a n trxidc k h i t r d i sang.
]S[inh, H a m N i n h , cong n h a n h a t giao thong, v d i v a t l i e u
Ket
qua t r a n d a n h , h d n 1.000 l i n h , p h a n Idn la l i n h
lat d i i d n g la t a m g h i , gach, r d m v.v...
t h u y d a n h bo M y b i t i e u diet, r a t n h i e u v u k h i , phuong
Dem 15 t h a n g 5, bo doi va dan quan b i m a t diia ca 4 dai
t i e n chien t r a n h cua dich b i pha h u y : 17 k h a u phao cac cd
(jpi vao t r a n dia, d i den dau xoa ngay dau vet den do. Dong
175 ly, 155 ly, 105 ly, 5 may bay t r i i c t h a n g , 60 xe quan
s\i, h a i k h o d a n sung, mot kho xang... N h a n difdc t i n chien
t h a n g , Bac H o da g^ii thxi k h e n ngdi liic l i i d n g phao b i n h .
thdi cac dai quan sat, m a n g t h o n g t i n , t r a m p h l u . . . difdc
trienkhai.
*
Sang ngay 17 t h a n g 5, t h d i t i e t v u n g b i e n r a t dep. Luc
7 gid 30 p h u t dai q u a n sat dai doi p h a t h i e n c6 3 t a u dich
Cau hoi 97: T r o n g cac tran d a n h c h o n g l a i chien dich rong
di chuyen theo hifdng N a m - BSc, chiec d i p h i a t r o n g bd
bien cua d i c h , h a y ke ve tran d a n h d a u tien cua
n h i n ro so" h i e u 029. Toan bo phao b i n h s&n sang chien
phao b i n h Q u a n g B i n h ?
dau. T a u 029 dan dan d i vao k h u viJc quyet chien diem diJ
kien. Cac k h a u phao lay p h a n t i i b ^ n xong. B a n ! C u n g luc
Traldi:
ca 8 k h a u phao 85 ly dong loat k h a i hoa. T a u 029 t r u n g
Sau Tet D i n h M u i n a m 1967, h a i q u a n M y mci chien
dan hoc k h o i , doi hifdng chay r a xa ngoai t a m dan. C h i
dich r o n g bien, h d n 50 chiec t a u chien boat dong suot ngay
huy c u m tiep tuc suia p h a n i\i b i n , l e n h tiep tuc bSn. H a i
dem ngoai k h d i bd bien Q u a n g B i n h , V i n h L i n h . Cac cua
chiec t a u k i a lap tiic p h a n i i n g , na phao vao t r a n dia t a .
song va ben cang song G i a n h , N h a t Le deu b i phong tea
Cung luc, may bay dich keo den n e m bom k h u vUc t r a n dia
bcfi t h u y loi, bom tijf trifdng. Cac loai phao 16n 127 ly, 203 ly
tiif t a u chien bSn suot ngay dem vao k h u d a n cif, t r u e Quoc
16 l A , D i i d n g 15 vao chien trUdng, gay r a t n h i e u t h i e t hai.
kho k h a n cho cuoc song va chien dau cua t a .
Triidc t i n h h i n h do, q u a n va dan Q u a n g B i n h quyet
tam
d a n h t r a mot t r a n quy mo Idn. T i n h doi chon thon
T a n D i n h , xa Gia N i n h (Quang B i n h ) la n d i xay d i i n g t r a n
dia phao. K h o k h a n n h a t l a difa xe phao t r e n quang dUdng
ta. L a p tiic cac t r a n dia phong k h o n g n h a dan, buoc dich
phai n e m bom, ban roc-ket tu' xa. M o t so can bo, chien si
t r u n g bom dich h i t h i i d n g . D e n 8 gid, cuoc chien dau cang
trd nen quyet liet h d n , phao h a m dich na dan vao bd, may
bay keo den dong hdn. Song phao cao xa 37 l y , sung may
12,7 l y k i e n ciidng d a n h t r a , m o i t r a n dia phao cua t a v&n
an toan.
Day la t r a n d a n h d ^ u t i e n cua phao b i n h bd bien
cat d a i 10km. De hoan t h a n h n h i e m v u nay, H u y e n dpi
Quang B i n h . T i f do t a u dich k h o n g dam boat dong gan bd.
240
16GPTH
241
Cau hoi 98: Trong lich sxi chien dau cua Bo doi Ten liia
Viet Nam, ttfng c6 hai Ian chi bSng mot qua dan da ban roi tai
ch6 hai chiec may bay My. Ban biet gi ve hai chien cong dac
bietdo?
Traldi:
TrUdng hdp t h i i nhat: sang ngay 7 thang 3 nam 1966,
tai tran dia xa Tan Do va xa Quyet Thang, huyen Quynh
Liiu, Nghe An, Tieu doan 61 ten liia phat hien top may bay
dich h hifdng tay - nam. K h i muc tieu vao den cvi ly 35km.
Tieu doan triidng ra lenh dong bo, nang cao the, t h i mot be
phong bi quay vao "goc cam ban", con lai mot be c6 the
phong tot nhiing tren be la qua dan c6 ky hieu "K)-410",
day la qua dan bi hong diidc Dai doi trifcing va cac nhan
vien ky thuat vtfa svfa chuta xong. Nhan ro tinh huong kho
khan phvfc tap nay, nhifng ngay sau k h i diidc lenh phong
cua Tieu doan trifdng, cac si quan dieu khien va cac trac
t h u da bijnh tinh hiep dong chuan xac, dieu khien dan di
diing muc tieu, diet gon mot top hai chiec may bay trinh
sat phan lt(c RF-101. Ca hai chiec deu rdi xuong k h u vvic
Nghia Mon, Song Con. Nguyen nhan Tieu doan 61 phong
mot dan ban rOi tai chS hai chiec may bay la do dan no
dung vao diem hai chiec may bay liidn ckt cheo nhau. Day
la t h u doan bay kieu "keo cSt" cua hai may bay dich, nham
tao ra tren man hinh ra-da hai t i n hieu liic chap liic tach.
de v6 hieu hoa ten \\ia bam muc tieu.
Triidng hdp t h i i hai: Dau nam 1967, Trung doan ten
Ivfa 285 dUdc giao nhiem vu phoi hdp chien dau tai thanh
pho" Hai Phong. De t i m cac muc tieu cua ta, de quoc My
242
thvtdng sii dung cac loai may bay t r i n h sat hai quan nhu
HA-oC, A-4, F-4, F-8, va k h i cho may bay phan Ixic di ban
pha, chung con cho may bay c6 cong suat gay nhieu 16n
jihif EC-121 va EB-66 bao ve doi hinh, tao ra hang chuc
dai phat nhieu de che chan doi hinh may bay ciidng kich
cua chung, lam ten lufa ta kho phat hien dxiac "nhan" muc
tieu. Trong k h i do vdi cac kip chien dau ten liia, dang
"nhieu rau" tii may phat n h i l u dat tren cac may bay ciidng
kich hai quan gay kho khan nhieu hdn, no lam meo muc
tieu, lam cac trac t h u kho xac dinh chinh xac nhan t i n
hieu, gay sai so' 16n trong qua t r i n h bam sat, lam han che
ket qua xa kich. De danh lai cac t h i i doan ky thuat va
chien thuat cua dich, Trung doan 285 da to chiic nhieu hoi
nghi dan chu quan sU de moi ngiidi cung trao doi, hien ke,
Cling t i m ra each danh thich hdp, dat hieu qua cao. Qua
nhien anh em da tham gia nhieu sang kien hay, nha't la y
kien xung quanh viec chon muc tieu. Ban dau, phiidng an
diia ra la chon chiec di dau v i it n h i l u , nhiing dan dan,
dich nam diidc y do cua ta, chung doi pho lai bang each
thay doi quy luat gay n h i l u . Anh em lai ban va quyet dinh
chon muc tieu la trung tam cua top may bay cifdng kich
cua chiing, bcii do la nhiing chiec may bay mang bom, nen
kha nang cd dong kem, lai phai bay theo dudng bay co"
cua chung roi loan.
Cung vdi viec ban bac t i m r a each danh, khau tap
^%en Cling rao riet diidc dat ra, va doi tifdng dufdc huan
^^yen nhieu nha't la cac trac thu, bdi trac thu la nhiing
'^gUdi theo doi may bay dich t i i khi bat difdc t i n hieu, den
luc diidc lenh b&n, ma thdi gian t h i chi tinh bling giay. Tir
xac dinh do, toan Trung doan 285 ten liia khan trUdng to
chiic tap huan cho can bo chi huy cac kip chien dau va
ngay sau do, cac trac t h u bat tay vao tap luyen. S6m
ngay 31 thang 8 nam 1967, nhieu top may bay dich, trong
do CO top 8 chiec xuat hien d ciia bien Bach Dang, vong
qua hiidng so' 4, len hiidng 14 danh pha nha may dien
Uong Bi. Trung doan triidng lap tijfc ra lenh cho Tieu doan
73 va Tieu doan 51 tap t r u n g hoa lUc tieu diet. Nhiing khi
cac tieu doan phat song t h i i t h i thay may bay dich phan
top va cd dong, bo doi lien bao cao ngay ve Sd chi huy.
Dong thdi luc do tren man song ra-da xuat hien mot top
16n hdn, t\i cila song Van Uc bay vao Hai Phong. Luc nay,
trung doan nhan ra ngay thii doan cua dich: top d hifctng
14 chi la top nghi binh, top m6i xuat hien m6i la top danh
vao thanh pho', va lap tiic ra lenh cho Tieu doan 73 va
Tieu doan 52 tap trung tieu diet top may bay cifdng kich,
con Tieu doan 51 danh top 8 chiec kia. Nhan diJdc lenh,
Chi huy Tieu doan 73 chi t h i ngay cho kip chien dau phat
song. Thay doi hinh top ciJdng kich nay chinh dien hep,
tung tam ngan, kip trac t h u nhanh chong hiep dong chon
va bam sat dung chiec may bay giiia doi hinh ciia dich.
Lenh phong dan phat ra, kip chien dau tap t r u n g cao do
dieu khien cho qua dan viit tdi muc tieu. Khong phai mot,
ma hai chiec may bay A-4E cua dich hi trung dan, i^^i
xuong Kien An. Hai ten phi cong nhay du bi ta bat song,
do la ten thieu ta Stafford Hugla Alen, va ten trung uy
Cajey David Jay. Ca hai dildc ta trao tra cho My ngay 1'^
thang 3 nam 1973 theo Hiep dinh Pari.
244
Cau hoi 99: C o mot tran phao k i c h bat ngd vao le dai b u m
\i " Q u o c k h a n h " cua c h i n h q u y e n S a l G o n , m e n h l e n h no
Sling ciia ta duoc quy ifoc bSng c h i n h song ra-di-6 cua d i c h
tuo'ng
thuat cuoc le. H a y ke l a i tran d a n h nay?
Tra Id i:
Ngay 1 thang 11 nam 1966, Chinh phu Viet Nam cong
hoa chii trifdng to chiic le quoc khanh tai Sai Gon. Dich dii
dinh to chijfc ram ro, c6 dieu binh 16n, nham pho triidng
st(c manh quan doi Viet Nam cong hoa va dong minh My.
Dich het siic canh giac, trien khai viec bao ve an toan cho
ngay le trifdc ca thang.
Quan khu Sai Gon - Gia Dinh quyet tam danh pha
cuoc le bang chien thuat phao kich tao bao, sii dung phao
DKZ-75 i\i hai hudng dong - bac va tay - nam, tap trung
ban vao khu vvfc le dai va quang trvfdng dieu binh cua
dich, CO ket hdp coi 60mm cua biet dong dat trong thanh
pho. Tran danh nay du^dc giao cho hai khau doi DKZ-75
ciia Tieu doan 6 Binh Tan va Tieu doan 8 phao binh Quan
khu, bo'tri tren hai tran dia d Thii Diic va Nha Be.
Tran dia Thii Diic each muc tieu 5.375m, tran dia Nha
Be each 6.475m. Mot khau coi 61 dU bi cua biet dong bo'tri
d kenh Nhieu Loc, each muc tieu 4km. Ngoai ra con c6 mot
so tran dia min gay tieng no nham danh lac hudng dich
khi ta tan cong.
De thuc hien tran phao kich nay, hai khau doi ciia Tieu
doan 6 va Tieu doan 8 phai to chiic di chuyen va cau true
^''an dia trong dieu kien rat gian kho, thieu tho'n; bi dich
Phuc kich tren diidng hanh quan va danh bom vao diem
^^V ket, 13 chien si hy sinh, trong do c6 nhieu phao t h i i
^oi, mot ton that khong nho luc nay. Tuy nhien, cac t r a n
245
dia v i n bao dam b i
hoach. Do b i t o n t h a t
k h u k h o n g t h a m gia
k h a u doi ciia Doan 10
m a t va s i n sang no sung theo k(
n a n g , T i e u doan 8 phao b i n h Quan
t r a n d a n h diiOc, p h a i cap toe dieu
dac cong Riing Sac t h a y the.
T r e n k h a n d a i d a n h d\i t a i quang t r i i d n g Ken-nd-di,
p h i a sau n h a t h d Diie Ba h o m ay k h o n g ving
chien si n i u chat canh cay b i n h bat va dtfa niJ6c chong l a i
siic gio ta canh quat triJe t h a n g c6 the l a m 16 t r a n dia...
Khoang mot gid sau, dich v a n hoi dUde t r a t t i i va t i e n
hanh tiep tuc duyet b i n h . D a i phat t h a n h Sai Gdn l a i len
tieng.
'
•
m a t mot
N h U n g k h i t i i d n g V i n h Loc vvfa eat t i e n g dieu h a n h t h i
q u a n ehiic nao cua dich, t\i D a i s i i Ca-bot L o t , Tong t u
k h a u D K Z - 7 5 cua Doan 10 d t r a n dia A n P h u - T h u Dilc
l e n h Oet-mo-len den Tong t h o n g N g u y e n V a n T h i e u , Ph6
hen ban cap t a p vad l l dai. C u n g liic do, sau t r a n dia boe
tong t h o n g N g u y e n Cao K y , T r a n V a n H i i d n g , d a i s\i cac
pha cua d u k i c h n g h i b i n h I a n lifdt no vang. Bin
niidc ddng m i n h . . . Theo chifdng t r i n h cuoc le, sau dien van
qua t h i nen phao sut Id. Cac chien si dac cong n h a n h
cua C h u t i c h u y ban h a n h phap t r u n g ifdng N g u y e n Cao
chong t h u don t r a n dia, v i neu tiep tuc b i n d a n r d i m a t
K y , se dien r a cuoc dieu b i n h "16n chiia txing c6" gom hang
chinh xac se gay t h i e t h a i cho d a n chung.
n g a n q u a n dong m i n h cung cac ddn v i quan, b i n h chung
thuoc q u a n lilc V i e t N a m c6ng hoa, cac ddn v i cd gi6i tol
t a n va cuoc t r i n h dien t r e n k h o n g cua k h o n g q u a n M y , doi
n g u can bo b i n h d i n h , n h i i n g n g i i d i n h a i , doan n i i b i n h va
"doi q u a n " cho bec-gie .vv...
Cac t r a n dia h o i hop theo doi chat che t h d i cd no sling
qua r a - d i - 6 ttfdng t h u a t cuoc le cua dich. Cuoc le dien ra
dUde 12
B u o i le b i h a i I a n phao k i c h , k h o n g k h i h o n loan, t a n
tac mot each t h a m h a i , t\i cac t i i d n g l i n h M y den q u a n
chttc c h i n h p h u V i e t N a m cong hoa deu chen I a n dap n h a u
chay, cac ddn v i dieu b i n h t a n loan h a n g n g i i . T r e n h a n g
quan d a n h d i i cua q u a n lUc Hoa K y , mot so' l i n h M y chet
va b i thvfdng v i mot t r a i d a n no t r i i n g k h u viic l l d a i , c6
mot t r a i r d i each l l d a i 4 m n h i f n g k h o n g no.
r a t long t r o n g va r i n h r a n g l a m cac phao t h u sot ruot.
n h i i n g r o i t h d i khac l i c h svL da den. D u n g 7 gid 5 phut,
vita liic t e n Pho tong t h o n g N g u y i n Cao K y doc dien van.
C l u hoj 100: C h i trong mot ngay, mot tieu doan cao xa tren
tuyen duttfng TrxiOng S d n da b S n rofi tong cong 12
t r a n dia phao N h a Be lap tiic no sung. Cd so" dan 12 qua
chiec m a y bay cac loai. B a n h a y ke ve tran d a n h
noi t i e p n h a u lao vao muc t i e u . D a i dich t a t n g a m , cuoc le
dac biet xuat sac n a y ?
b i g i a n doan...
i t p h u t sau, dich p h a n phao, tiep theo la bon tr\ic
t h a n g v6 t r a n g bay len long Ion q u a n dao va T i e u doan 4
t h u y q u a n luc chien x u a t k i c h ve h i i d n g N h a Be. N a m ma.v
bay len t h i n g do 40 l i n h M y xuong Go D a t sau l i i n g tran
dia r a c h Ba V a t , c h i each t r a n dia phao v a i t r a m met. Co-C
246
Tralai:
>
B i n h t r a m 44 q u a n l y cung diidng tvL san bay Cha V l n
(cay so 0) den h u y e n 40, t i n h K o n Turn, tong chieu dai
l 4 1 k m . Doan nay eo h a i t r o n g diem giao t h o n g ma dich tap
t r u n g d a n h pha ae liet, la ngdm Xe Ka Mdng d cay so' 60, l a
247
bien gi6i t\i n h i e n gifla h a i nxidc V i e t - Lao, va cay so 71,
tuc 3 ngay dem an toan. Sau t r a n nay, T i e u doan 28 cao
ndi nay dxibng hep, n h i e u cua gap va doc r a t cao. Tie'u
xa diidc t a n g thUdng H u a n chiidng Q u a n cong h a n g N h i .
doan 28 cao xa n h a n n h i e m v u bao ve giao t h o n g t r e n
doan diidng nay. H a n g ngay t i f 8 gid sang den 12 gid t r u a
C^u hoi 101: C h i v 6 i 2 k h a u doi s u n g m a y cao xa 14,5 l y v a 6
va tii 15 gid den 17 gid chieu, may bay M y thiJdng keo len
tay s u n g A K , trong vong 35 phut da b3n rtfi 3 may
d a n h pha r a t ac liet, bang d u loai bom dan, n h i f bom pha,
bay true thang, trong do c6 2 chiec rOi tai ch6. D a y
bom b i , bom no cham.
,,,
la tran d a n h cua don v i nao?
N g a y 12 t h a n g 8 n a m 1970, luc 8 gid sang, mot may
bay t r i n h sat L-19 den boat dong t h i i d n g n h a t . Chd no
Traldi:
l i i d n den vong bay t h i i h a i , dxibng bay on d i n h va chinh
Day la t r a n d a n h cua D a i doi 10 (Tieu doan 8, T r u n g
dien v 6 i t r a n dia cua D a i doi 2, lap tile D a i doi trUdng phat
doan 241 cao xa) t r e n chien t r i i d n g K h e Sanh - Q u a n g T r i
l e n h no sung. Chiec L-19 t r u n g d a n r d i t a i ch6, c h i each
nam 1971. Ngay 31 t h a n g 12, t a i k h u viic gan n g a m K h e
t r a n dia D a i doi 2 khoang 200m. Nhkm
cviu song h a i ten
Sanh, h a i k h a u doi sung may cao xa 14,5 l y ban r d i mot
giac l a i da nhay d u , sau 30 p h u t va keo dai den t a n 12 gid
chiec t r i i c t h a n g H U - I D bay tha'p qua t r a n dia, chiec may
t r i f a , r o i tu: 15 gid den 17 gid chieu, t a t ca 280 Ian chiec
bay r d i each t r a n dia 600m. L a p tile D a i doi t r i i d n g eii
may bay dich, cac loai A D - 6 , F-4, H U - l A . . . keo len bin
dan
chien si l i e n lac P h a m Ngoe A n h chay ve h a u eijf bao C h i n h
giay, dan k h o i , dan h d i cay d vong t r o n g va n e m bom phat
t r i v i e n buy dong t h e m bo doi den vay bat giac l a i . Ngay
quang, bom b i , b a n dan 20 ly ci vong ngoai. Mac cho may
sau do 5 p h u t , dich eung b u y dong 18 chiec may bay
bay dich b a n pha ac liet, T i e u doan trifcing l e n h cho
cac
loai t r i n h sat OV-10, L-19, eUdng k i c h A D - 6 , triJc t h a n g v u
t r a n dia tap t r u n g b a n n h i i n g chiec may bay c i l u giac lai
trang, keo den bao vay g i a i c i i u p h i cong. C h u n g ban roc-
t r o n g t a m diidng d a n h i e u qua. L a n l i i d t t r o n g ngay horn
ket, phao 20 ly, t h a coi x u n g q u a n h may bay r d i , ngan
ay, 12 chiec da t r u n g dan r d i t a i ch6. D a i doi 2 va dai Doi ')
khong cho quan ta tiep can. T r e n diidng chay ve h a u c i i ,
ban r d i dUdc n h i e u may bay dich nha't va diet diidc nhieu
thay chiec may bay r d i c h i each 400m, t i e n g dich goi n h a u
giac l a i n h a t .
i di, A n h quyet tarn b a m sat k h o n g cho ehiing thoat. Phat
cac
Ca ngay h o m do k h i the chien da'u va phuc v u chien
hien t h a y A n h , c h i i n g hen tuc b a n ve p h i a a n h . Mac, a n h
d a u d B i n h t r a m 44 soi n o i n h i f mot ngay hoi. TU horn ay
^an b i n h t i n h v a n dong t i e n t d i . K h i each dich 50m, bong
cho den l i e n ba ngay sau, t r e n v i i n g t r d i do B i n h t r a m 44
" l o t chiec t r i i c t h a n g O H - 6 xa x u o n g each m a t dat 2 m d i n h
q u a n l y k h o n g c6 t i e n g may bay dich boat dong, da tao
•^Uu bon giac l a i . A n h lap tijte n g a m b a n mot t r a n g A K ,
dieu k i e n cho xe t a v a n chuyen h a n g cho chien t r i i d n g l i f "
^hiec may bay t r i i n g dan r d i ngay eanh xac chiec H U - l D .
248
249
A n h tiep tuc t a n cong dich, den k h i het ca l i i u dan va dan,
bay dich k h o n g p h a t h i e n r a , xe ta chay an toan. T i f mo
a n h l i e n chay ve h a u c\l goi dong doi c h i vien. T r e n dufdn^r
h i n h nay. Bo Tif l e n h 559 da v a n d u n g k i n h nghiem va
chay ve gap 6 chien si gom y t a , n u o i quan, quan k h i dan^^
pho b i e n toan t u y e n , t a n d u n g n h i i n g n d i dia h i n h cho
den tiep v i e n , A n h d i n dong doi den bao vay d a n h dich.
phep, de xay dtfng n h i i n g t u y e n difdng k i n , lay ten la
C h u n g nap d i i a vao xac h a i chiec t r i i c t h a n g chay de chong
"diidng K", t h a y the mot so' t u y e n diidng cii l a d U d n g hd
t r a quyet liet, dong t h d i goi t h e m mot chiec t r i i c thang
("diidng H"). T r e n n h i i n g t u y e n diJdng K nay, cac xe cd gidi
H U - 1 A n i i a den g i a i c i i u , v i i a liic ca to tiep can k h a gan,
chuyen tii chay dem sang chay ban ngay, an toan hdn ma
a n h em dong loat no siing, chiec t r i i c t h a n g nay vvfa thji
nang suat c i i n g cao hdn. Tvi do D a n g i i y D o a n 559 r a n g h i
t h a n g day Hen t r u n g dan, no le chiec t h a n g hoc k h o i lao di.
quyet: "Lay difdng K l a m hu6ng t i e n cong c h i i yeu, diidng
D i c h t h a y doi t h i i doan: c h u n g b i n d a n k h o i day dac xung
H chi v a n chuyen h6 t r d va n g h i b i n h l a m lac h i i d n g dich,
q u a n h bon p h i cong de q u a n t a k h o n g quan sat difdc, roi
bao ve h i mat, bat ngd, l a u dai cho t u y e n diidng K".
cho mot chiec H U - l A khac n h a n h chong lao xuong hoc bon
d i i 6 i dat, bo l a i h a i xac t r i i c t h a n g .
Cau hoi 103: O T a y N i n h c6 mot ngon n i i i cao nhat N a m Bo,
N h i i vay c h i t r o n g vong 35 p h u t chien dau, v6i 2 khau
c h i e m mot v i tri c h i e n luofc rat q u a n trong trong
doi 14,5 l y hkn het 7 v i e n dan, cung v 6 i 6 tay siing A K ban
hai cuoc k h a n g c h i e n . C h o biet ve ngon niii v a
het 200 v i e n va n e m 14 qua l i i u dan, cac chien si D a i doi
n h U n g tran d a n h tieu b i e u a day?
10 da bin r d i 3 may bay trUc t h a n g , t r o n g do c6 2 chiec rdi
t a i ch6, t h u n h i e u chien I d i p h a m .
Tra Idi:
Do la n u i Ba Den, each t h i xa Tay N i n h l l k m ve p h i a
Cau
hoi 102: D i f d n g H o C h i M i n h trong k h a n g c h i e n chong
dong bac, la ngon n i i i cao n h a t N a m Bo, cao 986m. T i i day
M y tong cong dai h a n g ngan ki-16-met, trong do c6
CO the q u a n sat ca mot v u n g r o n g 16n Chien t r i i d n g B2 va
n h i i n g doan difdng goi la d u d n g k i n (dudng K ) .
mot p h a n chien t r i f d n g Cam-pu-chia.
C h o biet ve loai d u d n g dac biet nay?
Tra Idi:
D a u n a m 1971, B i n h t r a m 31 v a B i n h t r a m 32 c6 sang
k i e n l a m mot con diidng k i n , b i n g each Idi d u n g nhfli^^
N h i n t r e n b a n do N a m Bo, n i i i Ba D e n l a d i n h cao
khong che mot v u n g t r u n g d u r o n g 16n. Con diidng noi t i i
chien k h u D i i d n g M i n h C h a u qua Suoi D a l e n K h e D o n
tiep giap v6i n u i ci p h i a dong, t i n h 16 4 giap p h i a tay, p h i a
rijfng cay, l u m cay c6 s i n cung v 6 i c a y nguy t r a n g de che
nam la t r u e 16 d i tvi t h i xa Tay N i n h len, tao t h a n h dau
k i n m a t diidng, r o i cho x e chay t h i i b a n ngay. K e t qua ma.V
^ 6 i giao t h 6 n g h u y e t m a c h q u a n t r o n g .
250
251
N u i Ba D e n tao t h a n h bdi ba ngon n u i : p h i a dong la N i i i
n i i i la cac ddn v i l i n h bao a n , d i a phifdng quan. N i i i Ba
Ba cao 968m, p h i a t a y bfic l a N u i P h u n g cao 600m, p h i a tay
p e n t r d t h a n h chien trUdng n o n g bong v d i t h e t r a n cai
la N u i Heo cao 335m. Ba ngon n u i nay n o i v d i n h a u t r a i
r a n g liidc " t r e n dich, dxidi dich, giuta t a " . T h a n g 4 n a m
rong 600m, d a i 4.000m. N u i Ba D e n c6 dia h i n h phiic tap,
1965, quan t a b a n chay h a i m a y bay l e n t h a n g k h i c h i i n g
ta chan n i i i l e n d i n h c6 do dai 3.164m, diidng d i khiic
viia r d i k h o i d i n h n i i i , na coi t i e n cong t i e u hao s i n h liic
k h u y u , giat cap, do doc t r u n g b i n h 36". N i i i cau tao nhieu
dich dxidi chan n i i i . . .
Idp dat da x e n ke, n h i e u t a n g da goi l e n n h a u tao t h a n h
n h i i n g hang dong h u n g v i , day b i an. Suot chieu d a i lich su,
n u i CO n h i e u t e n goi khac ni3a nhiJ N i i i M o t , N i i i Chieng.
M o i t e n goi deu gan v 6 i n h i i n g t r u y e n t h u y e t d a n gian v a
he t h o n g chua chien, a m t\i cua gi6i Phat t i i t u h a n h .
V6i v i t r i d i a l y , do cao v i i d t t r o i so vcii d i a h i n h N a m
Ngay 19 t h a n g 6 n a m 1969, Bo Txi lenh M i e n c h i h u y
cuoc t i e n cong can ciif T r u y e n t h o n g t r e n d i n h n i i i , t i e u diet
160 t e n dich, pha hong he t h o n g t r u y e n t i n , t r u ang-ten cao
200m, 6 16-c6t, t r a m bien the dien, may no, cong sxi v.v...
Ngay 28 t h a n g 4 n a m 1972, I a n t h i i h a i t a t a n cong can
Bo, cong v 6 i n h i e u y e u to bo t r d khac, n i i i B a D e n t r d
cii t r u y e n thong. Sau 11 gid chien d a u ac liet, t a l a m c h u
t h a n h m o t v i t r i q u a n s U chien Ivfdc quan t r o n g t r o n g suot
cil diem, t i e u diet 243 t e n dich, t r o n g do c6 c6 v a n M y , t h u
h a i cuoc chien t r a n h .
va p h a h u y n h i e u p h i i d n g t i e n chien t r a n h .
N g a y 8 t h a n g 1 n a m 1945, t h i i c d a n Phap d e m quan
Ngay 6 t h a n g 12 n a m 1974, Q u a n giai phong h a quyet
d a n h chiem T a y N i n h , n i i i Ba D e n t r d t h a n h can c i i each
tarn t a n cong t i e u diet hoan toan can c i i nay. N h i e u ddn v i
m a n g d a u t i e n cua t i n h . T a i day t h a n g 11 n a m 1945, dai
ciia cac b i n h chung t h a m gia chien dich: dac cong, phao
bo p h a n Cd quan D a n g v a U y b a n k h a n g chien T a y N i n h
b i n h ,v.v... Sau m o t ngay chien d a u ac liet, ngay 7 t h a n g
da md cac h o i n g h i xay d i i n g liJc l i i d n g k h a n g chien chong
Phap, p h a t dong phong trao giet giac c i i u nu6c t r o n g toan
t i n h : H o i n g h i k h a n g chien t a i Chua T r u n g n i i i B a dau
t h a n g 12 n a m 1945, H o i n g h i p h a t dong phong t r a o k h a n g
Phap, x a y dUng cac liic l i i d n g v i i t r a n g , cd sd b i mat...
T r o n g suot h a i cuoc k h a n g chien, n h i i n g h a n g dong cua
n i i i Ba D e n nhif K i m Quang, K i m Sdn, T h a n h Long, Thien
T h a i , Ba Co, M a Ha... deu l a nhutng can cii cua each mang.
N a m 1965 M y - nguy t i e n h a n h xay d i i n g t r e n d i n h n i i i
can c i i T r u y e n t i n v i e n t h o n g da chien I I , dong dxidi chan
252
12 t a l a m c h i i can c i l , san p h a n g t r u n g t a m t r u y e n t i n .
T h i i a t h a n g , v 6 i Idi the do cao, boa liJc t a kho'ng che cac
don hot dich d t h i xa T a y N i n h , san bay T r a n g L d n , D a u
Tieng v a n h i e u ndi khac. N h i e u don bot dich t r o n g p h a m
vi a n h hifdng cua n i i i B a D e n n a y da t r d n e n suy g i a m silc
chien d a u , b i n h l i n h suot ngay dem r i i c h a m . Q u a n doi
nguy to chiifc t a i chiem, n h i i n g k h o n g t h a n h cong, c h i i n g
phai bo' t r i t h i e t l a p l a i v a n h d a i phong t h u mdi. T i i day
can c i i n i i i B a D e n diidc giii v i i n g den ngay t o a n t h i n g .
253
Ciu
hoi
104: H a y ke trudng hdp d u y nhat ma s u n g ngan cila
jy qua gan, dan k h a u K 5 4 gam d u n g cho h i e m gan duoi
chiec triJc t h a n g . H a i ngufdi chi nghe t i e n g "buc" t r e n may
c h i e n si ta da b5n roti may bay trUc thang M y ?
bay r o i t h a y k h o i den p h u n r a ci gan duoi. No bat ngd t u n g
bong len cao d i n h thao chay, n h i i n g chi bay dutdc mot doan
Traldi:
Sau
cuoc can
Gian-xdn
Xi-ti
nam
1967
cua
quan
M y , mot I a n dong chi P h a m V a n Hao, C h i n h t r i v i e n Tieu
doan 77, Cue T h o n g t i n Hen lac m i e n N a m , cung chien si
ngSn t h i no t u n g , hoc chay d i i doi.
C h i n h t r i v i e n Hao da dUdc t a n g thvf^ng H u a n chUdng
Chien cong g i a i phong h a n g Ba.
l i e n lac V u Ngoc Q u a n d i dieu t r a chien t r i i d n g . K h i t r d ve,
a n h cung Q u a n p h a i bang qua mot t r a n g t r o n g c6 nhQng
Cau hoi 105: N o i den s\i ac liet va t i n h than bat k h u a t tren con
bai CO t r a n h va cay nho l u p xup. H a i n g i i d i vvfa d i den giua
difdng T n r d n g S d n h u y e n thoai la noi den bo ba
t r a n g t h i t i e n g may bay trvfc t h a n g den moi luc mot gan.
tr9ng d i e m A T P . B a n c6 the ke gi ve bo ba n6i
t i ^ g nay?
K h i ay t r e n chien t r i f d n g m i e n N a m , dich dang ap dung
chien t h u a t phiCmg
hodng v6 moi: may bay M y l a m chii
bau t r d i , d u n g k i n h n g ^ m q u a n g hoc q u a n sat t t f r a t xa,
n e u p h a t h i e n dUdc muc t i e u lap tttc c h u n g ap den, ban
x u n g q u a n h t h i uy, k h i doi phifdng dxidi dat k h o n g con kha
n a n g chong t r a t h i may bay ha t h a p do cao bat gon.
Luc nay C h i n h t r i v i e n Hao chi k i p ho: "Phifdng hoang
i
*
Traldi:
T r e n t u y e n v a n t a i cd gidi v i i d t T r i i d n g Sdn vao
chien
trifdng, con difdng gan n h a t la D i i d n g 20, no dai chi b a n g
mia Difdng 12, v i vay t a quyet t a m b a m g i i i con
dUdng
huyet mach nay, mac d u v a n con cac diidng khac ciing vao
t6i chien t r i i d n g .
v6 m o i day, b^n m a n h vao!". H a i ngifdi ep vao b u i cay,
T r e n DUdng 20 c6 ba t r o n g diem noi t i e n g la cua chiJ A ,
chien si Q u a n d i i n g t i e u l i e n A K b a n t r a quyet l i e t vao
ngam Ta Le, deo P h u L a N h i c h , goi t a t la A T P . D o a n qua
chiec trvfc t h a n g dang q u a n thao t r e n dau. K h i cd so dan
3 t r o n g diem nay chi dai k h o a n g 7 k m , no b a t dau tiif tay -
het sach t h i chiec may bay da dCfng siing t r e n dau h a i thay
nam Q u a n g B i n h den dong - n a m t i n h K h a m M u o n , Lao,
t r o , t e n giac tho h 4 n dau r a ngoai n h i n bang m a t t h i i d n g .
v6i dia the r a t h i e m t r d , song t h i sau va n u i t h i cao.
h a i muc t i e u dang nam ep dxidi dat.
Cua chut A la doan dudng leo q u a n h sifdn n u i gap khuc,
niot ben la vach n u i cao, mot ben la viJc t h i m , chieu dai
khoang 3 k m .
"Chet cung p h a i chet cho oanh l i e t ! " , y n g h i ay v u t len
t r o n g dau C h i n h t r i v i e n Hao. Sd k h ^ p n g i i d i , Ian dxidc
k h a u sung ngin K 5 4 deo ben hong, a n h v u t d i i n g h 4 n day.
Tiep giap doan cua c h i i A la n g a m qua song Ta Le,
r u t Sling h i i 6 n g ve chiec m a y bay, nay het ca bang dan. Ctf
"^Png g a n 100m, niidc sau va chay xiet. N g a m la doan
254
255
diJdng r a i da qua long song, diidc cong b i n h va t h a n h nien
T r o n g k h i bo doi dang chot gixJ n g h i b i n h dich t r e n
x u n g phong r a i da t o n d a n len cao sao cho nvtdc ngap chi
ptfdng 20A, cac con dudng b i m a t khac dang dUdc md:
den n i i a b a n h xe.
pvfdng t h i i d n g l i i u ngam 20B, D i i d n g 20C, Dudng 20D, v.v...
P h i a n a m song la deo P h u L a N h i c h . Doan difdng dec
Sau 45 ngay dem chohg t r a quyet liet, biet bao mo hoi
nay dai khoang 2 k m , chay m e n b i n h do mep n i i i va d i len
xifdng m a u cua h a n g n g a n chien si, t h a n h n i e n
cao dan len, do doc t r u n g b i n h 15%. Difdng l u o n cua gap,
phong, d e n ngay 25 t h a n g 12 n a m 1968, difdng l a i t h o n g ,
khiic k h u y u , ngo^n ngeo. K h i vridt d i n h sang tay T n i d n g Sdn,
xe l a i vao chien t r i f d n g . N h i i n g doan xe v a n t a i , b i n h k h i
dUdng chay ve p h i a K a Toe - L i i m B u m giap D i i d n g 128.
ky t h u a t , cao xa, t h i e t giap, v.v... vUdt deo qua n g a m bang
xung
Ngay 30 t h a n g 10 n a m 1968, T o n g t h o n g Gion-xdn phai
Difdng 20A, 20B, 20C, 20D, t^c diidng nay d a c6 dvfdng
t u y e n bo ngifng n e m bom m i e n BSc, the n h i i n g bat dau t u
khac. T r o n g diem A T P l a b a n a n h h u n g ca bat diet, l a bieu
ngay 5 t h a n g 11 n a m 1968, k h o n g q u a n M y l a i don IvJc
tiidng sang choi cua D i i d n g 559 h u y e n t h o a i t r o n g cuoc
Ivfdng nem bom d a n h pha b i t h a i cvfa k h a u l a D i i d n g 12 va
k h a n g chien chong M y v i dai.
D i i d n g 20.
T r e n l i e n hoan t r o n g diem nay, moi ngay dem c6 hdn
Cau hoi 106: Phao p h a n \uc A12 v a D K B la h a i loai v u k h i rat
noi tieng ra dofi trong cuoc k h a n g c h i e n chong M y .
t r a m Ian chiec may bay M y den danh pha, t r o n g do c6 30
C h o biet ve s\i ra ddi h a i loai phao p h a n ItTc nay?
den 40 Ian l a may bay B-52. M a y bay OV-10 va A D - 6 thay
N h i i n g ddn v i d a u tien da m a n g hai loai phao nay
n h a u canh gac bau t r d i suo't ngay dem. Suot quang diidng
vao c h i e n trUldng?
nay, r i f n g cay t h a n h b a i sa mac, n i i i da b i n u n g t h a n h voi
t r d n g , dat x6i t h a n h bot, dong song Ta Le due n g a u mau
voi bot.
Cac t i e u doan v a n t a i , cong b i n h ciia cac b i n h t r a m 14.
32, Doi T h a n h n i e n x u n g phong (ciia Bo Giao t h o n g van
tai), T r u n g doi may u i , v v . . . dildc dieu t d i de giai toa trong
diem. M o t t r u n g doan bo b i n h dang t r e n diidng vao chien
Trim
N a m 1965 M y bat d a u do q u a n vao m i e n N a m V i e t
Nam. C h u n g t h i f d n g dong tap t r u n g t h a n h nhiJng can cvi
I6n, t r e n dien rong, n h u san bay, k h o t a n g , h a i cang q u a n
svi, can cii quan sU, v.v... N e u phao b i n h dUa diidc phao
t r i f d n g Cling difdc lenh dtfng l a i de chi vien. Cac T r u n g doan
Idn vdi siic cong pha m a n h t h i k h a n a n g t i e u diet dich la
cao xa 224, T r u n g doan Ten IvLa 238 t i c h c\ic danh t r a ma>
^at 16n. N h i i n g do d a c diem dia h i n h chien t r i i d n g la r a t
bay dich. Cuoc chien dau ciic k y quyet bet, g i a n h giat tiing
kho tap k i c h bang phao xe keo, n h i i vay neu c h i d u n g phao
p h u t , chi ngdt tieng bom la da c6 xe Ian banh.
^oi, phao D K Z t h i tarn b a n h a n che, kho tiep can dich.
256
257
Trii6c t i n h h i n h do, Bo Tif l e n h Phao b i n h n g h i e n cuu
t i i d n g P h a m V a n Dong, D a i txidng V5 N g u y e n Giap, dong
t i m t o i loai v i i k h i m6i, t r e n cd sd phao hoa t i l n c6 sEn ciia
chi T r ^ d n g C h i n h , dong c h i TrUdng doan chuyen gia quan
L i e n X6, la phao p h a n \\ic B M - 1 4 . Day la loai phao dai
s^i L i e n X6... D i a diem ban t a i N u i M u c , t r e n TrUdng ban
t r e n 6-t6, m 6 i xe c6 d a n 17 ong phong, cd dan 140 l y , t a m
phao b i n h Hoa Lac, t i n h Sdn Tay. Trifdc k h i ban, k h i xem
b i n xa 8 k m , t r o n g vong v a i giay ca 17 qua Ian l i i d t bay toi
n h i i n g vien dan A-72 n a m t r e n be d i p dat, buoc day t h i f n g
muc t i e u . Y d i n h sii d u n g loai v u k h i nay cua Bo T\i lenh
CO d i n h ong phong, Bac ra't v u i va noi: " H a n g noi
Phao b i n h dUdc Bp Tong t h a m m i i u n h a t t r i , phe duyet va
day!". T r o n g buoi b i n t r i n h dien, k h i b i n difdc 12 qua
giao cho cac cd q u a n cung n g h i e n c\iu t h i i n g h i e m .
D K B va 4 qua A-12 t h i Bac r a l e n h t h o i b i n de t i e t k i e m
Ta
n g h i e n c i i u k h o n g n h i i n g c h i b a n bang ong phong, ma con
dan cho chien t r i f d n g . T h u tudng
hoa
P h a m V a n D o n g qua
b a n k h o n g can ong phong. Viec n g h i e n c i i u loai ong phong
Trifdng doan chuyen gia g i i i Idi cam dn t d i D a n g va C h i n h
t h a n h cong, t a dat t e n cho loai phao p h a n liic nay l a A12.
p h u L i e n X6.
T r o n g t h d i g i a n nay, C h u t i c h H o C h i M i n h , C h i n h
Tiep do, n h i e u t r u n g doan, t i e u doan doc lap
diidc
p h u va Bo Quoc p h o n g c i i n g n h d C h i n h p h u L i e n X6
t h a n h lap de tiep n h a n h a i loai v i i k h i m d i nay. T i i cuo'i
n g h i e n c i i u san x u a t mot l o a i phao p h a n Ivfc v 6 i y e u cau:
nam 1966 den dau n a m 1968, cac ddn v i diidc h u a n l u y e n
t a m b a n xa t r e n 10km, uy l\ic 16n, gay chay, sat thUdng
xong t r o n g t h d i g i a n 6 t h a n g , c6 thufc h a n h b i n dan t h a t ,
diidc n h i e u loai phifdng t i e n chien t r a n h , va q u a n trong
va d\iac l e n h h a n h q u a n vao chien t r i f d n g . Cac ddn v i
la m a n g vac t h u a n Idi t r e n d i a h i n h r i i n g n i i i . DiJta vao
nhan n h i e m v u gom c6: T r u n g doan 368B t r a n g b i phao
cau tao l o a i d a n hoa ti§n B M - 2 1 v 6 i cd d a n 1221y b i n xa
D K B vao chien trvfdng K h u 5, T r u n g doan 84A t r a n g b i
diidc 10,8km, B a n da che tao cho t a mot loai phao dap
phao D K B vao chien t r i f d n g N a m Bo, T r u n g doan 84B
l i n g yeu cau t r e n . L o a i phao nay c6 2 bo p h a n : n o n g phao
t r a n g b i phao D K B vao M a t t r a n B5 - Quang T r i , T i e u
va c h a n phao, m 6 i bo p h a n c h i can mot n g i f d i m a n g vac
doan 99 t r a n g b i phao A l 2 vao M a t t r a n Da N i n g , T i e u
gon nhe, d a n no c6 do n o n g cao, m a n h d a n n h i e u . Luc
doan 95 va T i e u doan 96 t r a n g b i phao A12 vao
d a u t a d i n h dat t e n loai nay l a D K Z 6 6 ( D K san x u a t n a m
trudng Tay Nguyen, T r u n g doan 45 t r a n g b i phao D K B
1966), sau doi t e n l a D K B , chut B c6 n g h i a l a c h i e n trudng
vao M a t t r a n D i i d n g 9 - K h e Sanh, ba t i e u doan 32, 33, 34
mien Nam.
Sau k h i n g h i e n c i i u va b a n ih\i t h a n h cong ca phao A l 2
chien
trang b i h o n hdp D K B va A12 vao chien t r i i d n g T h i i a
Thien - Hue.
va D K B , ngay 17 t h a n g 4 n a m 1966, B i n h c h u n g Phao
T r o n g ddt r a quan dau t i e n nay, so lifdng phao p h a n luc
b i n h b a n t r i n h dien ca h a i loai phao de bao cao v6i Bo
^ao chien t r i f d n g la 500 k h a u A12 va 200 k h a u D K B . Cac
C h i n h t r i , vdi n i e m v i n h d\i r a t 16n la dMOc Bac Ho den du.
^On v i phao phan l\lc do da l a m nen k y t i c h t r o n g chien dich
Cling
258
cac dong c h i l a n h dao D a n g va N h a nxidc la Thu
Khe Sanh va Tong t i e n cong M a u T h a n n a m 1968.
259
T a i chien t r i i d n g m i e n N a m , t a p t h e cac k y sif, can bo,
cong n h a n Q u a n gi6i M i e n tiep tuc n g h i e n ciiu, cai tien
dan hoa t i e n D K B , H 1 2 , noi t h e m mot t a n g thuoc day de
tarn ban
diidc x a h d n goi la D B - l A , D B - l B ,
DB-12A.
D B - 1 2 B . D o n g t h d i q u a n gi6i M i e n cung cai t i e n t i l dau
dan phao lep cua dich de t h e m thuoc no n h ^ m t a n g uy lyc
pha h o a i , sat t h i i d n g , phao m a n g t e n B20, B30.
Bo doi phao b i n h R i l n g Sac cai t i e n loai dan D K B n a n g
Giap den c h i i n g k i e n tac d u n g ciia v u k h i mdi, da v u i
miJfng
va chi t h i cho Q u a n gidi san x u a t h a n g loat de gxii
r a chien trUdng. V u k h i pha h a n g rao FR r a ddi n h a m
phuc v u cho viec d a n h cac c i i diem k i e n co' diidc bao ve
bang bai m i n va h a n g rao b u n g n h u n g n h i e u t a n g , n h i e u
Icfp. N e u d u n g boc pha theo each d a n h cu hoac d u n g keo
chuyen d u n g de c a t day thep gai md dUdng t h i ra't kho
k h a n , h i e u qua t h a p , de m a t thdi cd diet dich.
46kg cd 122 l y t h a n h loai dan c6 k h o i thuoc phong n a n g
Cong t r i n h n g h i e n cijfu, t h i e t ke v u k h i pha h a n g rao
82kg cd 280 l y c6 the bin xa 3.182m, goi l a B D l . L o a i dan
FR do V i e n k y t h u a t Q u a n siJ thuc h i e n t\i n a m 1967, v6i
B D 2 tUdng t\l n h i i B D l n h i i n g c6 n h i e u thuoc no hdn.
sii t h a m gia san x u a t ciia mot so' cd sd quoc phong, chu yeu
n a n g 100kg. L o a i dan hoa t i l n A 1 2 n a n g 19kg cd 117 ly
la N h a may Z113. V i i k h i pha h a n g rao FR c6 cau tao theo
diidc cai t i e n t h a n h dan B D 1 2 , c6 k h o i thuoc phong nang
dang g i a n phong. K h i p h a t hoa, dong cd c6 t e n lt(a keo
34kg cd 180 l y , c6 the ban xa 2.972m. Bo doi R i l n g Sac
theo mot day cap n h i i a g a n l i e n v6i h a n g chuc ong hoc pha
tiing ban c h i m t a u giac bang nhQng loai d a n nay.
bay ve p h i a tril6c. D e n mot c i i ly da d i n h , ca dong cd t e n
T r o n g t r a n d a n h can ctL T h i e n N g o n ngay 29 t h a n g 9
n a m 1968, t a b a n BD12 da pha do sup biic tUdng cao 1,5m,
day 0,5m de mci dvfdng cho x u n g k i c h chiem dau cau.
T r o n g t r a n Ca T u r n , vdi 11 q u a d a n B D l , B D 2 va 50 qua
d a n B D 1 2 , t a san bang cijf diem dich.
Cau hoi
107: C h o biet q u a trinh n g h i e n ciiu, s a n xuat va tac
d u n g c u a loai k h i tai m a n g ten F R ?
Tralai:
T a i mot k h u doi ci T a m Dao ( V i n h Phiic) c6 bo t r i cong
sii h a n g rao t h e p gai n h i i c
Ilia va toan bo so' 6'ng hoc pha h i coc neo giut l a i , theo q u a n
t i n h no difdc r a i deu ciing mot liic t r e n dien t i c h r o n g
v a p h a t no. Ngoai k h a n a n g pha t u n g c a c h a n g rao b u n g
n h i i n g d a i t 6 i t r a m met v6i chieu n g a n g tvi 5 den 10m, FR
con l a m k i c h no c a c loai m i n t r e n dUdng no d i qua.
Viec san x u a t v i i k h i pha h a n g rao FR hoi do difdc t i e n
hanh t r o n g dieu k i e n t r a n g b i may moc, cong nghe ciia t a
con n h i e u t h i e u tho'n, mot so' cong doan san x u a t p h a i
diing den siic ngifdi. V i t h i e u t h i e t h i ep t h u y liic, cong
nhan q u a n gidi p h a i d u n g may quay t a y loai c6 liic ep 15
tan ep de gia cong cac c h i t i e t nhiJa v a cac k h o i thuoc no
kich thildc Idn.
bieu dien loat d a u t h i i n g h i e m v u k h i pha h a n g rao FK.
Sau do, v i i k h i pha h a n g rao FR tiep tuc dUdc cai t i e n
T h u t u d n g P h a m V a n Dong cung D a i t i i d n g V6 Nguyen
•^e bao dam p h u hdp vdi t i n h cha't hoat dong ciia c a c b i n h
260
261
chung. Do la v u k h i pha hang rao F R A san x u a t cho bo
Niec^Liidng, Cam-pu-chia.
b i n h , v u k h i pha h a n g rao F R B cho cong b i n h va v u k h i
n h i e m v u danh t a u dich t r e n song, ngan chan t a u dich v a n
pha h a n g rao F R T cho xe t a n g . K h i t a n cong, xe t a n g cua
chuyen tiep te cho M a t t r a n Cam-pu-chia d a n h pha vao
t a m a n g v u k h i pha h a n g rao F R T vao sat h a n g rao de
jiau cd cua t a . N h i e m v u cua t e n \\ia. chong t a n g B72 la
p h a t hoa.
thifcing xuyen cd dong d a n h chan dau, khoa duoi k h i e n t a u
,
T a i chien t r i l d n g Tay Nguyen, t r o n g chien dich Dac To T a n Canh n a m 1972, T r u n g doan 52 (Sii doan 320) da
T r u n g doi thUdng x u y e n l a m
dich p h a i dat vao bd, tao dieu k i e n cho hoa lUc B40, B 4 1
va phao DKZ-75 t i e u diet.
d u n g v i i k h i pha h a n g rao FR t r o n g t r a n t i e u diet can cu
Do dac t h u t e n Ixla. B72 c6 t h i e t b i dien t i i t i n h v i , ddn
K L e n g each t h i xa K o n T u m 2 5 k m ve p h i a t a y . T u y vay,
v i t h i i d n g xuyen cd dong qua song rach, b i m a t chiem l i n h
Cling CO t r i i d n g hdp n h i i chien dich Thvidng Dilc (Quang
t r a n dia, d a n h n h a n h r u t n h a n h , nen a n h em c6 sang k i e n
N a m - D a Nang) n a m 1974, do ddn v i chien dau chiia lam
thoi cho chiec "bong" bang ni-16ng cang len, cho v i i k h i va
d u n g quy d i n h ve k y t h u a t n e n k h o n g p h a t h u y dvfdc tac
k h i t a i vao, t h a n h chiec phao vUdt song. T r u n g doi t e n Ivia.
d u n g cua v u k h i . Cac t r a n sau r u t difdc k i n h n g h i e m , vu
B72 cung T i e u doan 10 d a n h n h i e u t r a n , b a n t r u n g 12 t a u
k h i pha h a n g rao FR deu dat ket qua cao k h i stf dung.
hang, 2 t a u chien.
T r o n g t r a n d a n h t r e n t r u e difdng Nie'c L i f d n g - Xoai
Ciu hoi 108: Jen lua B72 difOc s a n xuat de b S n xe tang, nhung
C O mot p h a n doi ten Ivta da sang tao trong sit dung
v u k h i tieu diet n h i e u loai m u c tieu. B a n hay ke ve
n h i l n g tran d a n h sang tao nay?
Tra 16i:
Rieng cua T i e u doan 10, T r u n g doi t e n Ivfa B72 b a n 3 p h a t
lam h u cau, k h i e n xe t a n g dich k h o n g qua dvfdc.
T r o n g t r a n d a n h cung T i e u doan 10 va T r u n g doan 207
vao don Cai Sach, T h i i d n g T h d i H a u doc bien gidi, dich t i i
3 lo-co't ban r a quyet l i e t k h i e n bo b i n h t h i f d n g vong n h i e u ,
Hii dau n a m 1972 cho den ngay m i e n N a m hoan toan
lap tijfc t e n lika B70 diidc dieu l e n c h i v i e n . V d i 3 p h a t dan,
g i a i phong, T r u n g doi 2 ( D a i doi 1, T i e u doan 371 t e n liia
ten Ilia B72 t i e u diet ca 3 16-cot, sau do t a chiem diidc don.
cho'ng tang) gom 13 ngifdi, p h o i thupc v6i S i i doan 5 bo
E>ong c h i T r u n g doan t r i i d n g den t a n t r a n dia B72 chuc
b i n h chien d a u d M a t t r a n L o n g K h o t , Cam-pu-chia. Tai
ttiufng a n h em xa t h u .
day bo doi da b a n mot p h a t diet mot chiec xe t a n g M.48
cua dich.
Sau do p h a n doi p h o i thuoc v 6 i T i e u doan 10 hoa
chien dau i\i M a t t r a n T a n Chau, H o n g Ngtf t d i t h i tran
262
T r o n g t r a n d a n h ci cu lao A n K h a n h , gii3a song T a n
Chau va H o n g N g i i , T r u n g doan 207 chiem diidc c i i lao
^hung dich cho t a u chien bao vay, k h i e n bo b i n h t a b i k e t
day. Bo doi t e n Itta B72 phong dan t i e u diet d a i q u a n
263
sat va mot so l i n h dich, t r a n nay dong chi T r u n ^ doi
triicing h y s i n h a n h dung.
j
V 6 i n h f l n g t h a n h t i c h chien dau d u n g cam va sang tao.
n h i e u can bp, chien si t r o n g t r u n g doi difdc t h i i d n g H u a n
chiidng C h i e n cong G i a i phong.
Vgay
15 t h a n g 6 n a m 1972, "dong x a n g n g a m " d a i
75km bat dau chay. Den ngay 25 t h a n g 9 n a m 1972, cong
t r i n h T-72 can ban hoan t h a n h vdi chieu dai 3 8 7 k m gom 4
t u y e n song song. Tiep theo, cong t r i n h T-72B gom h d n
1.000 ngifdi t h i cong, dUdng ong chay d a i ivi M o n g Cai den
H a i Difdng.
Cau hoi 109: T r o n g k h a n g c h i e n c h o n g M y c6 mot c6ng trinh
"Dong x a n g n g a m " d a m bao c u n g cap x a n g dau tvi bien
dSc biet, chay n g a m suot c h i e u dai dat nifdc c6 mat
gidi V i e t - T r u n g den m i e n Dong N a m Bo, l a mot bo p h a n
d a n h 1-71.
B a n biet gi ve cong trinh nay?
Traldi:
i q u a n t r o n g ciia cuoc k h a n g chien chong M y , ciJtu nUdc.
Cau
hoi
X a n g dau dong v a i t r o het &\ic q u a n t r o n g t r o n g chien
110:
NgUdi d a n m i l n N a m trUdc ngay giai p h o n g
k h o n g the q u e n d a m chay I 6 n d k h o x a n g S h e l l
t r a n h h i e n d a i . T r o n g chien dich D i e n B i e n P h u t a t i f n g sir
N h a Be n S m 1973. Bao P h u d n g D o n g 0 S a i G o n
d u n g het k h o a n g 1.800 t a n n h i e n l i e u .
dang mot tit Idn "ChiTa biet Viet cong dSt sting 6
dauT. Q u a n giai p h o n g da to chijfc tran d a n h nay
T r o n g k h a n g chien chong M y , t a xay diJng va sv( dung
t u y e n du:dng o'ng xang dau chien liJdc dai 4.900km tCf Dong
D a n g (Lang Sdn), M o n g Cai (Quang N i n h ) vUdt qua ddng tay T r i i d n g Sdn h i e m trci, h u n g v i vao t d i B u Gia Map
nhu( t h e n a o ?
Traldi:
(Dong N a m Bo), bao d a m h a u p h i i d n g m i e n BSc, cho tuyen
L i i a b u n g chay ttf r a n g sang ngay 3 t h a n g 12, keo d a i
c h i v i e n chien liidc T r i f d n g Sdn va cac chien t r i i d n g mien
suot 9 ngay dem, t h i e u h u y gan 200 t r i e u l i t xang, mot t a u
N a m , Lao, Cam-pu-chia.
dau 12 n g h i n t a n , mot n h a may t r o n nhdt... Sang h o m xay
B a t dau t i f t h a n g 4 n a m 1968, chi v6i 2 0 0 k m difdng ong
ra t r a n d a n h , t r e n t r a n g dau bao Bqc lap cua c h i n h quyen
va 20 may bdm do L i e n X6 v i e n t r d , 400 can bo, chien si da
Sai Gon, noi bat h a n g chQ "Suot
bat d a u cung cap xang d a u phuc v u chien dau.
ngay 3 thang
T h a n g 5 n a m 1972, M y t i e n h a n h cuoc chien t r a n h pha
hoai m i e n B^c I a n t h i i h a i , m o t cong t r i n h xay d i i n g tuyen
cung cap x a n g dau m a n g t e n T-72. T a t ca cac bo, nganh.
dia p h i i d n g , t r o n g va ngoai q u a n doi deu t h a m gia cong
t r i n h nay.
264
49 qua dan...".
48 phut
sang
thii
12 nam 1973, kho xang Nha Be bi phdo
hai,
kich
O Bo quoc phong q u a n doi Sai Gon, ngay
sau v u no xay r a , da dien r a mot cuoc hop k h a n cap. M o t
"Uy ban dieu t r a h o n hdp" diidc t h a n h lap, gom cac q u a n
chiic t a i to m a t Idn cua Bo quoc phong. Bo t\i l e n h canh s a t
quoc gia. Bo chi h u y canh sat biet k h u t h u do, Cue a n n i n h
265
q u a n dpi, do t e n t r u n g t i i 6 n g Le N g u y e n K h a n g cam dau,
n i n h . T a t ca 7 ngifdi nay va 13 t e n a n n i n h deu la n g i i d i
t h a m d u cuoc hop nay, cao t r e n het la Cd q u a n t i n h bao
pha hoac t h a n can ciia t e n g i a m doc V6 H o a i N a m .
M y t a i Sai Gon.
Da vay t h i kho t i n dUdc rang, n h i i n g ngUdi l a m nen v u
Doc diidc n h i i n g t i n bao nay, bo doi dac cong R i i n g Sac
chay dong t r d i nay ci t a n R i i n g Sac da khong dat phdo d dau
diidc t r a n ciidi h a da: "Cho c h u n g m a y mo k i m day bien!".
cd. Cac chien si dac cong R i i n g Sac do N g u y e n H o n g The
T u y n h i e n , luc do cac chien si t a v a n chifa l i i d n g diJdc gidi
chi huy, da 14 I a n r a vao cac 16p rao kho xang N h a Be. Co
chop b u Sai Gon da d a u d a u nhtf the nao. P h a i sau ngay
n h i i n g liic cac a n h em l a i l u o n ban ngay t r o n g vong rao, de
30 t h a n g 4 n a m 1975 m 6 i t h a y het diidc dieu do: k h i t a vac
n h i n can cii dich cho ro, va k h i r u t d i r o i trci l a i da t h a y
t i e p q u a n cd q u a n Bo quoc phong Sai Gon (ci so' 43 Gia
chung no 16' nho' ngay cho m i n h da t r u l a i horn triJdc...
v
L o n g , nay l a 63 L y Tvt Trong), chien si t a p h a t h i e n ho sd
Cuo'i cung, dem ngay 2 r a n g sang ngay 3 t h a n g 12 n a m
"Vu an kho Shell Nhd Be" chat day den bon t u sit to! Qua
1973, 8 d i i n g si dac cong la cac a n h Voc, Bao, The, RiJc, Si,
h a n g t r a m d a u h o i t r o n g bon t u s^t ho sd, c h u n g r u t ra
M i n h , T i e m , Q u a n , do H a G i a n g Voc c h i h u y , da vao t a n
dvfdc mot k e t l u a n con "bao l i f u " , nhu:ng c h i m 6 i suyt soat
ndi ma c h i c6 7 cong n h a n dac biet m d i difdc vao. Cac a n h
d u n g m o t nxia: "Day la mot t r a n d a n h do mot noi tuyen
da can t h a n ap t i i n g qua m i n no cham vao t i i n g bon xang,
k e t hdp v 6 i dac cong V i e t cong t h u c h i e n " (ket luan
khong sot bon nao, va k h i r i i t r a c i i n g k h o n g de l a i mot vet
bien ban mang ky hieu
trong
0481/TTLQ/DT).
tich, giong n h i i mot t r a n phao k i c h vay!
ThiJc r a cuoc dieu t r a da tiep can diidc sii thxic, n h i i n g
n h i i n g t r a n t r d " t a i sao" t h i c6 l y do c h i n h dang cua no:
Cau hoi 111:
Q u a n dao TrUdng Sa thang 4 n 5 m 1975?
ngoai viec kho x a n g N h a Be la mot t r o n g n h i i n g kho diJdc
Uu t i e n h a n g d a u ve phong t h i i v 6 i h e t h o n g cau t r u e "c6
chieu sau", v d i lUc lifdng t r i i c chien c6 p h u d n g t i e n phan
l i n g cUc n h a n h , h i e n d a i va dac biet, no con la n d i c6 mang
H a y cho biet d i e n b i e n tran c h i e n d a u giai p h o n g
Trildi:
Nam
1975,
sau
chien
t h ^ n g cua
chien
dich
Tay
lifdi a n n i n h , each q u a n l y n h a n cong het siic chat che. A i
Nguyen, t r o n g ke hoach quyet d i n h g i a i phong hoan toan
l a m viec n a y ci day p h a i difdc cap the deo, sau k h i da difdc
mien N a m bao gom ca cac dao va q u a n dao T r i i d n g Sa,
cd q u a n C a n h sat quoc gia n g h i e n c i i u ly l i c h . Vao vong
Con L o n , P h u Quoc... N h i e m v u nay giao cho Q u a n c h i i n g
h a i p h a i c6 Gidy phep
H a i q u a n , Q u a n k h u 5, B i n h c h i i n g Dac cong.
dac biet do cd q u a n canh sat k h u
cap. V o n g t r o n g cung, k h u viic bon chiia, c h i c6 7 cong
Ngay 4 t h a n g 5 n a m 1975, Bo T u l e n h H a i q u a n ha
n h a n dvfdc vao l a m viec dxidi s\i k i e m soat cua 13 t e n an
quyet t a m d a n h chiem Q u a n dao T r U d n g Sa: " B a m sat
266
267
t i n h h i n h , t r a n h t h i i t h d i cd c6 Idi n h a t de giai phong qufui
D u n g 4 gid 30 p h u t ngay 14 t h a n g 4, t r a n d a n h bat
dao, k i e n quyet k h o n g de lUc lUdng nao khac den danh
(j^u. H o a Ixic cac cd cua t a n a t 6 i t a p vao t r u n g t a m va
chiem trufdc dao cua t a " . h\ic lu'dng gom cac t a u cua Doan
16-c6't c h i h u y . D i c h r u t ve p h i a d6ng de chong c\i. Sau 30
v a n t a i q u a n s i i 125, D o a n 126 dac cong, T i e u doan 471,
p h u t chien d a u , d u n g 5 gid l a cd do sao v a n g keo l e n d i n h
Dac cong K h u 5 va T i e u doan 407, Ivfc Ivfdng dac cong t i n h
cot, t a l a m ehii dao Song T i i Tay. D i c h d i e u cac
K h a n h Hoa. T h i i tvi muc t i e u d a n h dao Song T i i T a y tru6c,
HQ16, H Q 4 0 2
lam
c h u n g quay ve dao N a m Y e t , t r u n g t a m q u a n dao T r i i d n g
ban dap va r u t k i n h n g h i e m de d a n h t i e p cac
dao
N a m Yet, Sdn Ca, S i n h Ton, A n Bang, T r i f d n g Sa...
tau
r a p h a n k i c h , n h i f n g the t r a n t a n r a ,
Sa de p h o n g t h u .
Ngay 10 t h a n g 4 n a m 1975, cac t a u 673, 674, 675 T r u n ^
L u c nay t r e n vvmg bien T r i i d n g Sa co n h i e u t a u va may
doan 125 cap toe t i f H a i Phong vao Da NSng, don cac ddn vi
bay la x u a t h i e n . Q u a n t a t i e p tue cung co' liic liJdng, r u t
dac cong len t a u . H o i 4 gid sang ngay 11 t h a n g 4, q u a n ta
kinh nghiem.
r d i q u a n cang r a k h d i . Dao Song Tvi Tay each bd 450km.
r<
D u n g 4 gid sang ngay 21 t h a n g 4, Ittc lifdng t a n e6ng
D o a n vvfa r a k h d i t h i gap cdn dong 16n. Suot ca ngay 11
ddt 2 hit
may bay t r i n h sat dich l i i d n t r e n d a u , doan v a n cho tau
chieu ngay 24 t h a n g 4 bo doi den v i t r i t a p ket. D e m 24
chay d u n g 16 t r i n h .
t h a n g 4, t a u 673 d i n h do q u a n c h i e m dao N a m Yet, n h i f n g
gap t a u k h u t r u e dich, yeu to' b i m a t k h 6 n g con n i i a , t a u t a
H o i 17 gid ngay 11 t h a n g 4, t a u 673 each dao Song T i i
quay ve dao Song T u Tay chd t h d i cd.
Tay 3 h a i l y . D i c h l i e n tue bin phao sang va s u n g coi. Tau
T a u 641 t i e n ve dao Sdn Ca, luc 21 gid 30 p h u t t h i each
l i i d n q u a n h dao each chifng n i i a h a i l y r o i t a t may, de troi
dao Sdn Ca h a i h a i l y , I a n t h i i n h a t do bo k h o n g t h a n h
va q u a n sat. T r e n dao co 16-e6t cam ed bao soc v a n g , l i n h
e6ng do niidc chay xiet. Chd den luc 23 gid 30 p h u t nxidc
canh gae t u a n t r a , n h i e u cong s\i, n h a t a m eua dich. Tau
diing, I a n do bo t h i i h a i bat dau, sau 30 p h u t bo doi da dat
ta l u i r a xa, chd doi h i n h c h u a n b i t a n cong.
chan l e n dao. D i c h t r e n dao co 4 16-c6't, h a i day n h a t o n ,
H o i 19 gid ngay 13 t h a n g 4, t a u 673 t i e p can dao, tau
cac choi canh, q u a n h co h a n g rao thep gai. Sang ngay 25
674 va 675 vong p h i a hie va n a m dao y e m ho. L e n h tan
cong p h a t r a , lap tilc cac xuong, phao ha t h u y , sau chxing
mot gid t h i bo doi t i e p can dao. Bo doi chia t h a n h 3 m u i , hi
mat
tiep can dao. T e n l i n h gae t r e n 16-cot soi den xuong
mep nvf6c, biet h i 16, bo doi t a no sung t i e u diet.
268
d a u r d i cang Da N S n g h a n h quan l e n dUdng,
t h a n g 4, t r a n d a n h bat d a u . D i c h t r e n dao ngoan co' chien
t
dau c4m c i i , n h i i n g sau 2 gid t h i b i bo doi t i e u diet, t a l a m
_chii hoan t o a n dao Sdn Ca. Cac t a u t u a n diidng, k h u t r u e
cua dich lUdn q u a n h cac dad n h i f n g k h 6 n g l a m g i diidc ben
quay l a i dao N a m Yet.
269
Luc 8 gid 45 phut ngay 26 thang 4, ta hit dUdc dien cua
dich ra lenh cho quan r u t khoi dao Nam Yet, Sd chi huy
ta lenh cho tau 673 lap tiitc nho neo. Luc 10 gid 30 phiit
ngay 27 thang 4, thay liic lUdng ta 6 at do bo len dao, toan
bo SI quan, binh linh dich hoang loan bo chay. Bo doi ta
nhanh chong chiem linh toan bo dao.
Cl dao Sinh Ton, sang s6m ngay 27 thang 4 dich bo
chay khoi dao, ngay 28 thang 4 ta lam chu hoan toan dao
Sinh Ton.
Hoi 9 gid sang ngay 29 thang 4, phan doi cuoi cung cua
Trung doan 126 dac cong hai quan do bo len hon dao cuoi
cung cua Quan dao TrUdng Sa.
Cau hoi 112: T a i cufa ngo S a i G o n thang 4 n 3 m 1975, de chiem
v a giu: mot cay cau then chot n a m tren D i i d n g 1, c6
m6t tran d a n h c a m tu cua bo doi xe tang. C h o biet
ten cay cau ay v a tran d a n h c a m \Xi ay?
Traldi:
De vao dUdc t r u n g tam Sai Gon, Quan doan 3 phai
vifdt qua diidc Cau Bong. Trvfdc k h i tien vao, quan doan
giao nhiem vu chiem va giQ cay cau nay cho Trung doan
273 xe tang. Trung doan xac dinh: day la t r a n then chot
cua liJc lifdng xe tang trUdc ciia ngo Sai Gon, bdi vay
Chinh uy Su doan 10 trvfc tiep giao nhiem vu cam t i i
nay cho Dai doi 9, mot dai doi difdc cap tren r a t tin
tUdng bdi vifa t r a i qua nhiing t r a n chien dau d Buon Ma
Thuot, Dac Pet, Tuy Hoa...
270
Cau Bong n^m tren Dudng 1, bang be tong dai 7m, hai
ben ruong nu6c sinh lay. Dai doi 9 xe tang dudc trang bi 4
xe tang M48 mdi t h u dUdc cua dich. Doi hinh cua dai doi
gom xe Dai doi trUdng di dau, sau den hai xe cua hai
Trung doi trUdng, cuoi cung la xe chinh t r i vien.
Doi hinh dang tien qua Cu Chi, gap mot toan linh dich
gom hai xe M l 13 tUcing nham dong bon nen chay ra don.
May ten phcin chi con nhay loan ca len thap phao. Chien si
ta quay phao gat dich xuong dat roi dung tieu lien A K tieu
diet, quan dich bi bat ngd bo chay tan loan, bo lai nhieu
xac chet va hai chiec xe M l 13 bi ta b i n chay.
Den gan Cau Bong, Dai doi 9 gap mot doan xe hoc thep
dich gom 22 chiec xe M113 t ^ Hau Nghia theo DUdng 8,
doan xe dich dang r u t ve nhSm co t h u , chot t a i chan Cau
Bong. So sanh liic lUdng luc nay bat Idi cho ta, nhUng Dai
doi trUcing xac dinh lai quyet tam cho anh em trong dai
doi, roi nhanh chong trien khai doi h i n h chien dau. Mot
phUdng an danh dich lifdt rat nhanh trong dau ngiidi Dai
doi trUcing: anh phan cong cho xe Chinh t r i vien diet chiec
di C U O I , con xe anh va hai xe Trung dpi trifdng danh vao
giiJa dpi hinh.
Giao nhiem vu xong, anh phat t i n hieu tien cong. Dong
chi phao t h u tren xe anh da b i n mot phat rat chinh xac
vao chiec M l 13 di dau. Cung luc do la tieng xe gio cua
nhiing qua dan phao, xe cua hai Trung dpi trUdng ban
phat nao chic phat ay. Quan dich hoang loan, chay ca
Xuong rupng liia. Co xe tang yem trd, Ivfc lUdng bp binh va
^ac cong bao ve cau tran sang ben kia cau, dung A K va
271
l i i u dan diet not n h f l n g t e n con l a i . Ca mot b a i chien
mot chiec xe t a n g va 6 chiec xe t h i e t giap diet bon h'nh giQ
t r i i d n g day xac giac va xe M l 13 cua dich, 11 xe
dich
c^u Song Cai, cung T i e u doan 4 t r a n vao t h i xa. Toan bo
boc chay, r i e n g xe 021 cua T r u n g doi triicing bin chay 7
b i n h dich t a n r a , ta chiem san bay, d i n h t i n h t r i i d n g , g i a i
xe dich.
phong n h a nguc P h a n T h i e t . T a i t r u n g t a m t h i xa, xe t h i e t
Cau Bong dxiOc giQ-viing, doi h i n h Q u a n doan 3 t r i e n
k h a i p h i i d n g an tac chien t h u a n Idi. L u c Ivfdng thoc sau
cua Q u a n doan 3 v i i d t qua Cau Bong, p h a t t r i e n chien
dau, quet sach dich tii T h a n h Q u a n N a m den t r u n g tarn
giap so 146 cua ta p h a t h i e n 3 chiec xe t h i e t giap M-113
cua dich dang til t r o n g ngo lao r a pho d i n h chan xe t a ,
xe 146 lap tiic lao t h a n g vao xe dich, l i n h dich t r e n xe
khiep sd p h a i dau hang.
h u a n l u y e n Q u a n g T r u n g , r o i chiem diidc nga ba Ba Queo.
M d sang ngay 30 t h a n g 4, T r u n g doan Bo b i n h 24 (Sii
T r a n Cau Bong l a t r a n d a n h c6 h i e u suat chien dau
doan 10) va T i e u doan 1 xe t a n g den gan nga t u Bay H i e n .
cao,
mot t r o n g n h i i n g moc son l i c h s\i cua B i n h chung
Dich cho xe t a n g r a chan va tap t r u n g cac loai hoa hlc hin
vao doi h i n h quan ta, may bay dich n e m bom biia b a i tijf
T a n g - T h i e t giap a n h h u n g .
nga t i f Bay H i e n , cdng so 5 san bay, nga ba Ba Queo den
Cau
hoi
113: T r e n diidng tien q u a n vao S a i G o n , c6 m6t xe
T r u n g tarn h u a n l u y e n Q u a n g T r u n g , dong t h d i mot t i e u
thiet giap K-63 cua ta da xong t h i n g vao giiia doan
doan d u dich tvi t r o n g Sai Gon r a p h a n k i c h . D a i doi 7 bo
xe thiet giap M.113 cua d i c h . O mot tran k h a c , xe
b i n h cua ta difdc 8 xe t a n g , t h i e t giap y e m t r d dot k i c h md
t3ng T-54 ta da c h e n xe tSng M.48 d i c h , ep chiing
difdng n h u n g vSn chiia t i e n l e n dUdc. Do hoa liic ngan
vao tudng v a b3t song. C h o biet ve h a i tran dau
chan cua dich m a n h , ta chua n a m v i i n g dia h i n h va
t3ng doc dao n a y ?
lUdng dich, l a i chi t i e n cong t r e n mot t r u e difdng nen b i
ITJC
ton t h a t . Sau do, bo b i n h t a m d t h e m mot m u i ve hifdng
Traldi:
D e m 17 t h a n g 4 n a m 1975, mac d u may bay, t a u chien
Benh v i e n " V i dan", thoc vao sxibn dich.
dich d a n h chan diidng, dich gai m i n pha cau, n h i i n g Tieu
C h i n h t r i v i e n d a i doi xe t a n g N g u y e n X u a n T r i f d n g c h i
doan 5 xe t a n g cua t a cung ddn v i b a n t i e n cong n h i i vu
huy ddn v i tao bao md mot m u i dot k i c h m a n h b i n g xe
bao,
tang nhkm chi v i e n d i e hie cho bo b i n h , a n h da hy s i n h
d a n h t a n cac
don bot doc
diidng h a n h quan, gia^
phong q u a n l y P h a n R i , T u y Phong, Song Mao, Hoa Da
anh diing, h a n h dong cua a n h da co v i i ddn v i d i i n g cam
D e n r a n g sang ngay 18, doi h i n h t i e u doan den sat t h i
Xong len danh thSng vao doi h i n h dich p h a n k i c h . L i i c nay,
P h a n T h i e t , doi h i n h cua T i e u doan 5 xe t a n g d i trifdc go"^
272
t a n g so 985 b i hong phao, xe t a n g dich l a i d cu ly qua
CPTH
273
gan, t r i i d n g xe l e n h cho l a i xe lao vao doi h i n h xe tang
F4.D bay t h a p bat ngd x u a t h i e n t r o n g t a m n h i n cua h a i
dich. Chiec xe t a n g M.48 dich hoang sd quay ngang bo len
chien si. V o n g l u d n t h i i n h a t cua no bay t r i n h sat t u y e n
via he. Xe 985 lao theo, ep sat chiec xe t a n g M . 4 8 dich vao
DUdng C, D u d n g E. K h i chiec F4.D v i i a vao vong n g i m ,
t i l d n g . L i n h dich t r o n g xe p h a i md c^a xe c h u i r a x i n hang.
hai chien si l i e n b i n mot diem xa. M a y bay dich m a t h u t
Xe 985 tiep tuc x u n g pjiong.
t r e n khoang t r d i day m i i kho. P h a n doan may bay dich c6
the se vong l a i , h a i a n h T i e n va Vo quay nong sung ve
Ciu
hoi
114: C o h a i trifdng hdp c h i e n si q u a n k h i trong Iiic
phia - dong b i c chd ddi. Qua n h i e n , sau t i e n g dong cd xe
b3n thut sung, da tan d u n g thdi cd b i n rdi may bay
gio, h a i a n h p h a t h i e n chiec F.4D vong l a i d do cao t h a p .
p h a n hie cua d i c h . H a y ke ve n h i i n g loat d a n doc
Do da chuan h i , may bay dich n h a n h chong n i m t r o n g
dao nay?
k i n h n g i m k h a u sung 12,7 l y . L o a t diem xa dai gom
16
tieng no vang len. Ca h a i chien si ngoanh l a i n h i n , deu
khong nghe t h a y t i e n g dong cd may bay dich nQa. T h i r a
Trildi:
Q u a n k h i la n g i i d i chuyen s\ia chiia sung phao cua ddn
chiec F.4D nay b i t r u n g dan m a t dieu k h i e n da dam vao
v i . Tut cap dai doi t r d len deu c6 to q u a n k h i , B a n Quan
n i i i da. H a i a n h N g u y i n B i n h Vo, C h u Ba T i e n dUdc t a n g
k h i , Phong q u a n k h i ^ v . v . . . chuyen theo doi t i n h t r a n g boat
thifdng H u a n chiidng Chien cong h a n g Ba.
dong cua tijfng k h a u sung, k h a u phao. M 6 i mot I a n siia
M o t t r i i d n g hdp nQa, ngUdi chien si t h d siia chuia phad
chiJa xong, quan k h i dUdc phep b i n thxi d a n t h a t , dong
B u i M a n h Quy t a n d u n g cd hoi b i n r d i may bay dich: Sang
t h d i b a n giao l a i cho phao t h u .
ngay 13 t h a n g 6 n a m 1971, t r u n g si B i i i M a n h Quy v i i a
T r i i a ngay 3 t h a n g 2 n a m 1971, t a i ki-16-met 8E, difdng
siia chuta xong mot k h a u phao 23 l y . A n h x i n phep T r a m
Ho C h i M i n h p h i a t a y T r i i d n g Sdn, to quan gi6i cua Tieu
trUdng diidc b i n t h i i m6t loat n g i n de k i e m t r a do c h i n h
doan 123 gom 2 dong chi: C h u Ba T i e n , t h d siia phao cua
xac cua phao, triidc k h i b a n giao cho ddn v i , r o i a n h nap 14
T i e u doan va N g u y e n B i n h V6, q u a n k h i D a i doi 22, dang
vien dan vao bang, ba I a n dat b a n chan vao c6 sung t h i ca
tap t r u n g chiJa k h a u sung
12,7 ly-
ba Ian Quy r u t chan ve, a n h chifa m u o n b i n , a n h t h a y
c h u a n h i b a n giao cho D a i doi 22. C u n g luc, mot top hai
tieng tiec n h i i n g v i e n d a n a n h s i p b i n d i : "Cha nhe m i n h
chiec F.4D cua k h o n g q u a n M y t\i h i i d n g t a y bay vao dang
b i n mot loat dan c h i de thvf sung k h o n g t h o i li? M o i v i e n
boat dong t r e n t u y e n h a n h l a n g 559. Sau k h i chiia sung
xong, h a i a n h v i i a b i n thijt loat t h i i n h a t t h i cCing la Wc
dung sao cho t h a t h i e u qua". N g h l vay, a n h quyet d i n h
nghe t h a y t i e n g dong cd top may bay dich nay. M o t chiec
^hd k h i may bay bay qua k h u wxic m d i b i n , cho d u k h o n g
274
may phong k h o n g
triing t h i cung doa cho t h ^ n g giac lai mot me. Quy quay
nong phao ve phia khe nui, don 15ng. Day la difdng bay
quen thuoc cua bon giac lai may bay t r i n h sat. Co dinh
tam, hii6ng xong xuoi, Qui ngoi ngay n g ^ n ben sung kien
t r i chd ddi.
B6ng ta ning xa vong ve tieng dong cd phan Ivfc i am, vj;
roi mot cham den xuat hien dau khe niii. "Day roi!", Quy lam
bam mot minh va dan mat vao kinh n g i m , chd cho muc tieu
vao dung tam b i n , dap c6. Mifdi bon vien dan vach mot
difdng sang trong khong k h i nhanh manh nhii mot dildng
gifdm. That bat ngd, diidng gUdm ay da chem cut dau mot
chiec may bay trinh sat phan liic RF-4C Con ma.
chuan bi bo nhao xuong nem bom. K i n h nghiem nhieu
nam chien dau tren chien t r i f d n g cho biet, k h i tieng dong
cd dang am am bong lang di, day la luc may bay bat dau
bo nhao, bdi v i no giam thieu cong suat dong cd, giam toe
do de on dinh difdng bay trong luc dang lao xuong. Vila, luc
tieng dong cd bat dau lang, Dai doi t r i i d n g ho khau lenh
n h a m vao n d i do, dong t h d i ho cac khau doi dong loat ban.
Bong mot dom Itfa loe len roi b u n g to, no tiep tuc bay va
ha dan do cao. Do la chiec may bay ciidng kich phan hie
F.4 bi trung dan, r d i each tran dia 15km.
Cau hoi 116: Tren chien tnidng Cam-pu-chia, mot chien si tra
hang da dung sung A K ban rOi tai ch6 may bay
trvrc thang dich. Ban cho biet ve tam gifdng thong
Cau hoi 115: Phao cao xa b5n dem, chi "ngim" b^ng tai theo
minh, gan da nay?
tieng dong cof, ma b5n trung may bay dich. Ban
biet gi ve tran danh c6 mot khong hai nay?
Traldi:
Thang 11 nam 1971, Dai doi 1 (Tieu doan 21, Trung
doan cao xa 224) lam nhiem vu bao ve giao thong tren
tuyen Difdng 20 phia dong Triidng Sdn, tai ngam Ta Le.
Dem 20 thang 11, dai doi nhan lenh bao ve doan xe
dang liiu thong qua trong diem. Hoi 19 gid 4 phut, trinh
sat phat hien c6 tieng dong cd may bay dich. Toan ddn vi
sSn sang chien dau cao. Tieng dong cd may bay dich to
dan, roi a m a m tren dau. B6ng sang b t o g len, liic nay may
bay dich da tha phao sang, liidn vong quanh trong diemTieng dong cd ngay cang ro, dich khep nho vong W*^"
276
Traldi:
A n h la Dao Ngoc Cii, sinh nam 1949, nhap ngii nam
1967. Ngay ttf k h i huan luyen tren thao t r i f d n g mien Bac,
khi ban dan that Sling bo binh, anh dat 29/30 diem va
dUdc thucing phep. Vao chien trUdng, anh thuoc ddn vi Dai
doi 17, Trung doan 421, Sii doan 7, chien dau ttf Tay
Nguyen, Dong Nam Bo den Cam-pu-chia.
Thang 6 nam 1970, t r i n h sat bao ve: c6 liic lUdng dich
rat lan dang co cum d Sum Chup, chuan hi riit ve Sai
Gon, lap tile Dao Ngoc Cii phu trach nam to gom 15 chien
SI, dufdc ba con Viet kieu va Campuchia giiip d3, dua
^gUdi va vu k h i len xe tai, xe lam, nguy trang bang hoa
^Ua, bap cai, ca chua roi dang hoang qua trii6c mat dich,