ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
Trung tâm đào tạo, bồi dưỡng giảng viên lý luận chính trị

Nguyễn Thị Bích Lệ

Xây dựng đạo đức mới cho cán bộ, đảng viên trong điều
kiện kinh tế thị trường ở tỉnh Bắc Giang hiện nay

LUẬN VĂN THẠC SỸ

Hà nội - 2006

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
Trung tâm đào tạo, bồi dưỡng giảng viên lý luận chính trị

Nguyễn Thị Bích Lệ

Thị trường ngoại tệ liên ngân hàng Việt Nam trong
quá trình hội nhập quốc tế

Luận văn Thạc sĩ
Mã Số: 60 22 80

Người hướng dẫn khoa học: TS. Trần Đình Thảo

Hà nội - 2006

LUAN VAN CHAT LUONG download : add

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Đạo đức mới là nền đạo đức kế thừa những giá trị đạo đức tốt đẹp của
dân tộc ta và đạo đức nhân loại. Nó đóng một vai trị quan trọng, góp sức
mạnh to lớn trong sự nghiệp cách mạng giải phóng dân tộc và xây dựng đất
nước ta hơn nửa thế kỷ qua.
Nhận thức được vai trị quan trọng đó của đạo đức mới - đạo đức cách
mạng, Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh ln coi trọng và thường xun
chăm lo giáo dục, trau dồi đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên. Vì quần
chúng nhân dân là người sáng tạo ra lịch sử, nhưng đội ngũ cán bộ, đảng viên
là lực lượng trực tiếp bảo đảm cho sự tồn tại và phát triển của một chế độ xã
hội. Hồ Chí Minh đã từng nói nhân cách của một con người là sự thống nhất
của nhiều yếu tố trong đó có đức và tài, khi đề cập đến mối quan hệ giữa đức
và tài Người chỉ rõ: có đức mà khơng có tài làm việc gì cũng khó, nhưng có
tài mà khơng có đức là vơ dụng.
Nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa cùng với mặt tích
cực là kích thích sản xuất phát triển, phát huy tính năng động, sáng tạo của
con người, mặt khác tác động một cách thường xuyên, trực tiếp đến đời sống
tinh thần, đạo đức của con người nói chung, của người cán bộ, đảng viên nói
riêng. Trước sự cám dỗ của đồng tiền làm nảy sinh chủ nghĩa cá nhân, vị kỷ,
vun vén cá nhân, một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên đã thoái hoá đạo
đức, lối sống như: tham ô, hối lộ, buôn lậu, tiếp tay cho bọn bn lậu… Đáng
chú ý là sự thối hố này ngày một gia tăng. Điều đó Đảng ta đã khẳng định
qua các kỳ Đại hội:
Đại hội Đảng lần thứ VI nhận định: “Những hành vi lộng quyền, tham
nhũng của một số cán bộ và nhân viên nhà nước, những hoạt động của bọn
làm ăn phi pháp chưa bị trừng trị nghiêm khắc và kịp thời” [15, tr.17].
1


LUAN VAN CHAT LUONG download : add


Đến Đại hội Đảng lần thứ IX, Đảng ta một lần nữa nhấn mạnh: “Tình
trạng tham nhũng, suy thối về chính trị, đạo đức, lối sống ở một bộ phận
khơng nhỏ cán bộ, đảng viên là rất nghiêm trọng” [21, tr.76].
Đạo đức cán bộ, đảng viên ở tỉnh Bắc Giang cũng khơng nằm ngồi
tình trạng chung đó.
Vậy thực trạng sự suy thoái đạo đức cán bộ, đảng viên ở tỉnh Bắc
Giang diễn ra như thế nào? Nguyên nhân của thực trạng đó do đâu? và làm
thế nào để xây dựng được đội ngũ cán bộ, đảng viên khơng chỉ có năng lực
chun mơn tốt mà cịn phải có phẩm chất đạo đức cách mạng trong sáng làm
cơ sở cho sự phát triển kinh tế - xã hội ở tỉnh Bắc Giang hiện nay?
Với những lý do trên, tôi quyết định chọn đề tài: “Xây dựng đạo đức mới
cho cán bộ, đảng viên trong điều kiện kinh tế thị trường ở tỉnh Bắc Giang
hiện nay” làm đề tài luận văn Thạc sĩ triết học của mình.
2. Tình hình nghiên cứu đề tài
Vấn đề đạo đức nói chung và đạo đức cách mạng trong điều kiện kinh
tế thị trường ở nước ta hiện nay nói riêng đã có nhiều tác giả quan tâm nghiên
cứu với những cách tiếp cận và các khía cạnh khác nhau như: Vũ Khiêu:
“Mấy vấn đề đạo đức cách mạng”, Nxb Thành phố Hồ Chí Minh, 1978; Trần
Thành: “Tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức” Nxb Chính trị quốc gia, 1996;
Nguyễn Ngọc Long (Chủ biên): “Giáo trình đạo đức học”, Nxb Chính trị
quốc gia, 2000; Trần Văn Giầu: “Giá trị tinh thần truyền thống của dân tộc
Việt Nam”, Nxb Thành phố Hồ Chí Minh, 1993; Nguyễn Thế Kiệt: “Quan hệ
giữa đạo đức và kinh tế trong việc định hướng các giá trị đạo đức hiện nay”,
Tạp chí triết học số 6/1996; Nguyễn Chí Mỳ (Chủ biên): “Sự biến đổi của
thang giá trị đạo đức trong nền kinh tế thị trường với việc xây dựng đạo đức
mới cho cán bộ quản lý ở nước ta hiện nay”, Nxb Chính trị quốc gia, 1999.


2

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


Một số luận án Tiến sĩ, luận văn Thạc sĩ nghiên cứu vấn đề xây dựng
đạo đức cho cán bộ, đảng viên của các tác giả như: Nguyễn Văn Lý: “Kế thừa
và đổi mới những giá trị đạo đức truyền thống trong quá trình chuyển sang
nền kinh tế thị trường Việt Nam hiện nay”, Luận án Tiến sĩ triết học, Học viện
Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội, 2000; Hà Nguyên Cát: “Vấn đề đạo
đức cách mạng của người cán bộ hậu cần quân đội nhân dân Việt Nam trong
điều kiện hiện nay”, luận án Tiến sĩ triết học, Học viện chính trị quốc gia Hồ
Chí Minh, Hà Nội, 2000; Trương Thế Thắng: “Vấn đề xây dựng đạo đức mới
cho cán bộ, đảng viên trong điều kiện kinh tế thị trường ở tỉnh Hà Giang hiện
nay”, luận văn Thạc sĩ triết học, Hà Nội, 2003…
Như vậy, vấn đề đạo đức, đạo đức cách mạng, xây dựng đạo đức cho cán bộ,
đảng viên được nhiều cá nhân và tập thể tác giả nghiên cứu với nhiều góc độ
khác nhau. Song vấn đề nâng cao phẩm chất đạo đức cho cán bộ, đảng viên
nói chung và ở tỉnh Bắc Giang nói riêng hiện nay là vấn đề địi hỏi phải tiếp
tục đi sâu nghiên cứu.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích
Luận văn tập trung phân tích thực chất xây dựng đạo đức mới cho người
cán bộ, đảng viên trong điều kiện kinh tế thị trường ở tỉnh Bắc Giang; từ đó, đề
xuất một số giải pháp chủ yếu nhằm xây dựng, nâng cao đạo đức mới cho cán
bộ, đảng viên ở tỉnh Bắc Giang hiện nay.
3.2. Nhiệm vụ
- Chỉ rõ tầm quan trọng và yêu cầu của việc xây dựng đạo đức mới cho
cán bộ, đảng viên ở tỉnh Bắc Giang trong điều kiện kinh tế thị trường.

- Phân tích thực trạng xây dựng đạo đức mới của cán bộ, đảng viên ở
tỉnh Bắc Giang và nguyên nhân của thực trạng đó.

3

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


- Đề xuất một số giải pháp góp phần xây dựng đạo đức mới cho đội ngũ
cán bộ, đảng viên ở tỉnh Bắc Giang trong điều kiện kinh tế thị trường hiện
nay.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của luận văn là đạo đức của người cán bộ, đảng
viên ở tỉnh Bắc Giang hiện nay.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Phạm vi nghiên cứu của luận văn là vấn đề xây dựng đạo đức mới của
cán bộ, đảng viên trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ
nghĩa ở tỉnh Bắc Giang hiện nay.
5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
5.1. Cơ sở lý luận
Luận văn chủ yếu dựa trên quan điểm triết học và đạo đức học Mác Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam.
Ngồi ra, cịn kế thừa các thành tựu của một số cơng trình khoa học đã được
cơng bố có liên quan đến nội dung mà đề tài luận văn đề cập đến.
5.2. Phương pháp nghiên cứu
Luận văn vận dụng tổng hợp các phương pháp của chủ nghĩa duy vật biện
chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử, phương pháp lịch sử và lơgíc, phân tích và
tổng hợp, điều tra xã hội học, để thực hiện mục đích và nhiệm vụ đề tài đặt ra.
6. Đóng góp và ý nghĩa của luận văn


4

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


6.1. Đóng góp của luận văn
Làm rõ thực trạng xây dựng đạo đức mới cho cán bộ, đảng viên ở Bắc
Giang hiện nay và đề xuất những giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao phẩm chất
đạo đức cán bộ, đảng viên ở tỉnh Bắc Giang trong điều kiện kinh tế thị trường.
6.2. Ý nghĩa của luận văn
- Luận văn có thể sử dụng làm tài liệu tham khảo trong nghiên cứu và
giảng dạy môn đạo đức học, môn xây dựng Đảng trong các trường Đại học,
Cao đẳng, trường Chính trị tỉnh.
- Luận văn có thể làm tài liệu tham khảo để đề ra kế hoạch, giải pháp
nhằm nâng cao phẩm chất đạo đức mới cho cán bộ, đảng viên ở tỉnh Bắc
Giang.
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục,
luận văn gồm 3 chương, 9 tiết.

5

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


Chương 1
TÍNH TẤT YẾU CỦA VIỆC XÂY DỰNG ĐẠO ĐỨC MỚI
CHO CÁN BỘ, ĐẢNG VIÊN TRONG ĐIỀU KIỆN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG

Ở TỈNH BẮC GIANG HIỆN NAY


1.1. Tầm quan trọng của việc xây dựng đạo đức mới cho cán bộ, đảng
viên ở tỉnh Bắc Giang trong điều kiện kinh tế thị trường
1.1.1. Vai trò của đội ngũ cán bộ, đảng viên trong giai đoạn cách mạng
hiện nay ở tỉnh Bắc Giang
Công cuộc đổi mới của Đảng và nhân dân ta được đánh dấu từ Đại hội
Đảng VI (1986) đến nay đã và đang giành được thắng lợi có ý nghĩa to lớn,
cho phép đất nước ta bước sang một giai đoạn mới - giai đoạn đẩy mạnh
CNH, HĐH. CNH, HĐH ở nước ta trước hết là một cuộc cách mạng, một q
trình chuyển từ xã hội nơng nghiệp lạc hậu sang một xã hội văn minh. Đó là
q trình cải biến về lực lượng sản xuất, về quan hệ sản xuất, về cơng nghệ và
các hình thức, phương pháp tổ chức, quản lý, điều hành kinh tế - xã hội, cải
biến lao động thủ công lạc hậu thành lao động kỹ thuật tiên tiến, hiện đại để
đạt tới năng xuất lao động kỹ thuật cao.
Hơn thế nữa, công cuộc CNH, HĐH ở nước ta lại được tiến hành trong
điều kiện hội nhập, giao lưu mở cửa, chuyển đổi từ cơ chế quản lý tập trung,
quan liêu, bao cấp sang cơ chế thị trường; một mặt, phải đảm bảo sự hợp tác
quốc tế rộng rãi, có hiệu quả; mặt khác, phải đảm bảo phát huy được nội lực,
giữ gìn được bản sắc văn hố dân tộc. Do đó, việc phát triển nền kinh tế thị
trường định hướng XHCN đang đặt ra cho chúng ta nhiều vấn đề cần giải
quyết, buộc mỗi con người phải đối mặt với nhiều vấn đề của xã hội và với
chính ngay sự hạn chế, yếu kém của bản thân. Chúng ta chỉ có thể nắm bắt
được kinh tế thị trường, điều khiển được nó khi có đủ kiến thức và năng lực -

6

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


chỉ có thể giữ vững được định hướng XHCN trong kinh tế thị trường khi có

đủ bản lĩnh chính trị vững vàng và đạo đức cách mạng trong sáng.
Từ những đặc điểm đó cho thấy, sự nghiệp CNH, HĐH và phát triển
nền kinh tế thị trường theo định hướng XHCN đang đặt ra những yêu cầu và
nhiệm vụ hết sức nặng nề cho đội ngũ cán bộ, đảng viên ở nước ta nói chung
và Bắc Giang nói riêng.
Ngay từ khi mới ra đời, Đảng ta đã rất quan tâm, coi trọng cơng tác cán
bộ và coi đó là một trong những vấn đề có tầm chiến lược hàng đầu trong sự
nghiệp cách mạng của Đảng và nhân dân ta. Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói:
cán bộ là cái gốc của mọi cơng việc; bất cứ chính sách, cơng tác gì nếu cán bộ
tốt thì thành cơng.
Đảng ta tiến hành đổi mới đất nước vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh,
xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. Đây là q trình cách mạng to lớn đầy
khó khăn địi hỏi phải có nhiều yếu tố hợp lực lại thành sức mạnh để đưa sự
nghiệp đổi mới đến thắng lợi. Trong các nguồn lực đó, yếu tố con người đặc
biệt là vấn đề cán bộ, đảng viên được coi là khâu quan trọng nhất.
Thực hiện Nghị quyết của Đảng, Đảng bộ tỉnh Bắc Giang luôn quan
tâm đến công tác cán bộ, chỉ đạo sát sao đến mọi mặt của công tác cán bộ, từ
phát hiện, đào tạo, bồi dưỡng, quản lý đến chính sách cán bộ. Do đó, tỉnh Bắc
Giang có một đội ngũ cán bộ, đảng viên trung kiên, hùng mạnh, lãnh đạo
nhân dân các dân tộc Bắc Giang vượt qua mọi khó khăn để hồn thành nhiệm
vụ.
Đội ngũ cán bộ, đảng viên có tầm quan trọng đặc biệt vì họ là những
người giữ vai trò quyết định nhất trong việc hiện thực hố những chủ trương,
chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước về mọi mặt của đời sống kinh
tế, xã hội trên địa bàn của tỉnh.

7

LUAN VAN CHAT LUONG download : add



Hơn thế nữa, cán bộ, đảng viên còn là người trực tiếp lãnh đạo và tổ
chức nhân dân các dân tộc trong tỉnh đưa Nghị quyết của Đảng, chính sách
pháp luật của Nhà nước vào cuộc sống. Do đó, họ là nhịp cầu quan trọng để
đưa sự thống nhất giữa ý Đảng và lịng dân. Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói:
cán bộ là dây chuyền của bộ máy. Nếu dây chuyền khơng tốt, khơng chạy thì
động cơ dù tốt, dù chạy toàn bộ, máy cũng bị tê liệt.
Mặt khác, cán bộ, đảng viên là những người gần gũi, trực tiếp nắm bắt
tâm tư nguyện vọng, tình cảm của quần chúng nhân dân. Họ là cầu nối giữa
chính quyền và nhân dân, là người giải quyết trực tiếp những vấn đề bức xúc
nảy sinh từ đời sống của nhân dân, tổ chức hướng dẫn nhân dân thực hành
đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước. Do vậy, muốn có được một hệ
thống trị của tỉnh vững mạnh tương xứng với những yêu cầu của tình hình
mới đặt ra, thì điều quan trọng là phải xây dựng được đội ngũ cán bộ, đảng
viên có phẩm chất đạo đức cách mạng và năng lực chun mơn vững vàng. Vì
họ là trung tâm đoàn kết, giác ngộ, tập hợp, thu phục quần chúng nhân dân từ
đó tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng Cộng sảnViệt Nam quyết tâm xây
dựng thành công CNXH ở Việt Nam.
Ngoài ra, đội ngũ cán bộ, đảng viên còn là linh hồn của các tổ chức
trong hệ thống chính trị. Bàn về vấn đề này V.I.Lênin khẳng định: trong lịch
sử, chưa có một giai cấp nào giành được quyền thống trị, nếu nó khơng đào
tạo ra được trong hàng ngũ của mình những lãnh tụ chính trị, những đại biểu
tiền phong có đủ khả năng tổ chức và lãnh đạo phong trào.
Như vậy, đội ngũ cán bộ, đảng viên có vị trí và vai trị rất quan trọng,
họ tác động tới nhiều mặt đối với sự phát triển kinh tế, chính trị, văn hố, xã
hội của tỉnh Bắc Giang. Sự ảnh hưởng, tác động này đến mức nào là tuỳ thuộc
vào năng lực quản lý, chất lượng chun mơn và phẩm chất chính trị, đạo đức
của họ. Ơng cha ta đã nói: Hiền tài là ngun khí của quốc gia, nguyên khí

8


LUAN VAN CHAT LUONG download : add


mạnh thì thế nước hưng thịnh, ngun khí yếu thì thế nước kém và suy. Do
đó, cán bộ, đảng viên phải là những người hiền tài, có như vậy xã hội mới có
cơ hội sinh sơi, nảy nở, mới được chăm sóc ni dưỡng, thế nước mới thật
mạnh. Cịn nếu cán bộ, đảng viên không phải là người hiền tài thì hiền tài
trong xã hội cũng khó có cơ may thi thố, cống hiến tài năng.
Đó cũng là lý do vì sao Hội nghị lần thứ năm Ban chấp hành Trung
ương khoá IX đề ra yêu cầu xây dựng đội ngũ cán bộ: “trước hết là cán bộ
lãnh đạo và quản lý ở các cấp, vững vàng về chính trị, gương mẫu về đạo đức,
trong sạch về lối sống, có trí tuệ, kiến thức và năng lực hoạt động thực tiễn,
gắn bó với dân” [ 22, tr.54].
1.1.2. Đạo đức mới góp phần xây dựng nhân cách, bản lĩnh chính trị cho
đội ngũ cán bộ, đảng viên ở tỉnh Bắc Giang trong điều kiện kinh tế thị
trường
Trong công cuộc đổi mới hiện nay, đội ngũ cán bộ, đảng viên có một
tầm quan trọng đặc biệt, có ý nghĩa quyết định. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã
khẳng định: “Cán bộ là gốc của mọi việc”, “muốn thành công hay thất bại đều
do cán bộ tốt hay kém”. Đảng ta đã chỉ rõ, phát triển kinh tế là nhiệm vụ trọng
tâm, xây dựng Đảng là nhiệm vụ then chốt. Trong xây dựng Đảng công tác
cán bộ là một lĩnh vực quan trọng nhất, khâu then chốt của vấn đề then chốt.
Do đó, xây dựng và nâng cao đạo đức mới cho đội ngũ cán bộ, đảng viên là
vấn đề rất quan trọng, bởi vì:
Thứ nhất, đạo đức của người cán bộ, đảng viên là một trong những
nhân tố có ý nghĩa quyết định đến sự thành công của sự nghiệp đổi mới.
Thực tế cho thấy, trong mỗi một giai đoạn cách mạng, đều cần phải có
một đội ngũ cán bộ, đảng viên tương xứng với yêu cầu của thực tiễn cách
mạng đặt ra, không chỉ về mặt năng lực, chuyên môn, nghiệp vụ, mà trước hết


9

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


phải là những người có phẩm chất đạo đức trong sáng. Điều đó đã đặt ra cho
chúng ta nhiều cơ hội nhưng cũng khơng ít những thách thức và khó khăn. Do
đó, địi hỏi chúng ta phải xây dựng được một đội ngũ cán bộ, đảng viên ngang
tầm với nhiệm vụ, yêu cầu của thực tiễn mới.
Xây dựng đạo đức mới giúp cho người cán bộ, đảng viên có tinh thần
kiên trung, khơng lùi bước trước những thách thức, khó khăn và thất bại, cũng
như trong thành công không tự đắc, kiêu ngạo, xa rời quần chúng. Chủ tịch
Hồ Chí Minh từng nhấn mạnh, đạo đức là “gốc”, là “nền tảng” của người
cách mạng. Người nói: “Cũng như sơng thì có nguồn mới có nước, khơng có
nguồn thì sơng cạn. Cây phải có gốc, Khơng có gốc thì cây héo. Người cách
mạng phải có đạo đức, khơng có đạo đức thì dù tài giỏi mấy cũng khơng lãnh
đạo được nhân dân” [48, tr.252-253]. Như vậy, thể hiện rõ một điều là, người
cán bộ, đảng viên trước hết phải là người có phẩm chất đạo đức cách mạng
làm nền tảng mới hoàn thành được nhiệm vụ cách mạng. Tuy nhiên, đạo đức
mới là cái phải được chuyển hoá thành phẩm chất, nhân cách của người cách
mạng, là yếu tố cốt lõi của nhân cách .
Hiện nay, sự nghiệp đổi mới của chúng ta đang đi vào chiều sâu là hoàn
thiện cơ chế thị trường theo định hướng XHCN. Xét một cách khách quan có
thể khẳng định, nền kinh tế thị trường bản thân nó khơng tự tạo ra sự thối
hố, biến chất về đạo đức, nhưng lại có tác động lớn đến đời sống riêng tư của
mỗi người trong xã hội. Do vậy, kinh tế thị trường không chỉ tác động đến
đạo đức trong kinh doanh, mà còn tác động đến mọi mặt của đời sống xã hội
trong đó có đạo đức lối sống, đạo đức nghề nghiệp, đạo đức quản lý và lãnh
đạo,… Vấn đề đặt ra là làm sao vừa phát triển kinh tế thị trường theo định

hướng XHCN, vừa gìn giữ được những phẩm chất đạo đức và lối sống lành
mạnh trong nhân dân, đặc biệt là đội ngũ cán bộ, đảng viên. Đây là vấn đề cơ

10

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


bản góp phần to lớn đến sự thành cơng của sự nghiệp đổi mới của nước ta
hiện nay nói chung và tỉnh Bắc Giang nói riêng.
Xây dựng đạo đức mới trong giai đoạn hiện nay cho đội ngũ cán bộ,
đảng viên Bắc Giang không chỉ là trách nhiệm riêng của đội ngũ cán bộ, đảng
viên, mà còn là trách nhiệm của toàn thể nhân dân trong tỉnh.Tuy nhiên, trong
cái chung đó thì đội ngũ cán bộ, đảng viên có vai trị quyết định, chủ tịch Hồ
Chí Minh từng nói: mọi việc thành hay bại, chủ chốt là do cán bộ có thấm
nhuần đạo đức cách mạng hay khơng.
Do vậy, xây dựng đạo đức mới cho cán bộ, đảng viên phải được coi là
mục tiêu hướng tới của người cán bộ, đảng viên để hoàn thành xuất sắc nhiệm
vụ. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: “Muốn xây dựng CNXH, cần phải có
con người xã hội chủ nghĩa” [ 49, tr.448]. Người khẳng định: “Vì lợi ích mười
năm thì phải trồng cây, vì lợi ích trăm năm thì phải trồng người” [49, tr.222].
Sự nghiệp “trồng người” mà Bác nói tới không xa rời việc bồi dưỡng, rèn
luyện đạo đức cách mạng cho người cán bộ, đảng viên. Vì theo Người, đạo
đức cách mạng luôn gắn liền với nhiệm vụ và mục tiêu của Đảng và nhân dân
ta, nên người làm cách mạng phải là người vừa có đạo đức vừa có tài.
Xây dựng đạo đức mới - đạo đức cách mạng trong điều kiện kinh tế thị
trường ở nước ta hiện nay là hoạt động tạo nên nhân cách đạo đức XHCN.
Điều đó có ý nghĩa to lớn trong chiến lược phát triển.
Nghị quyết hội nghị Ban chấp hành Trung ương lần thứ 5 ( khoá VIII)
về xây dựng và phát triển nền văn hoá Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân

tộc cũng khẳng định: “Gương mẫu là một nội dung, một phương thức trọng
yếu trong công việc lãnh đạo của Đảng”. Như vậy, đạo đức của người cán bộ,
đảng viên được Đảng ta coi như là “cái gốc” của sự phát triển.

11

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


Thứ hai, xây dựng đạo đức mới cho đội ngũ cán bộ, đảng viên là cơ sở
nâng cao năng lực cơng tác và giữ gìn phẩm chất chính trị của người cộng
sản, là động lực thúc đẩy sự phát triển bền vững của công cuộc đổi mới.
Đức và tài là hai tố chất quan trọng của một con người đặc biệt là người
cán bộ, đảng viên. Bởi vì, đối với người cán bộ có tài mà khơng có đức thì trở
thành người vơ dụng, có hại cho nhân dân, đất nước. Có đạo đức cách mạng,
người cán bộ sẽ trở nên kiên định hơn trước những khó khăn, những cám dỗ
vật chất, và không say sưa kiêu ngạo, xa rời quần chúng mỗi khi thành công.
Trong điều kiện kinh tế thị trường hiện nay, tâm lý ích kỷ có thể trỗi
dậy vượt khỏi sự kiểm soát của lương tâm, danh dự, lòng tự trọng đạo đức.
Trong khi những văn bản, quy phạm pháp luật của Nhà nước chưa hoàn thiện,
hiệu lực, hiệu quả quản lý hành chính Nhà nước cịn yếu kém, những quan hệ
xã hội, quan hệ kinh tế mới phát sinh chưa được điều chỉnh kịp thời bằng
pháp luật đã tạo ra những khe hở thì đối với người cán bộ, đảng viên, đạo đức
cách mạng là yếu tố quan trọng để định hướng nhận thức và điều chỉnh hành
vi. Do vậy, xây dựng đạo đức mới cho cán bộ, đảng viên giúp họ luôn giữ
được phẩm giá, uy tín, danh dự của người cách mạng, tránh được những tư
tưởng bè phái, cục bộ, ngăn cản sự trỗi dậy của chủ nghĩa cá nhân. Vậy nên,
có thể thấy nếu khơng có phẩm chất đạo đức cách mạng thì phẩm chất chính
trị của người cộng sản cũng khơng thể giữ vững được. Không giữ được đạo
đức trong sáng là người cán bộ, đảng viên đang tích luỹ dần trong mình

những nhân tố tự phủ định mình.
Hiện nay, với sự phá triển nền kinh tế thị trường định hướng XHCN tồn
tại quy luật cạnh tranh là tất yếu, chính sự tác động của quy luật này, một mặt
làm cho hoạt động sản xuất kinh doanh diễn ra một cách năng động, mặt khác
làm cho ranh giới giữa cái tốt và cái xấu, giữa cái thiện và cái ác trở lên
mong manh. Nếu thiếu bản lĩnh chính trị, thiếu kiến thức văn hoá và lương

12

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


tâm nghề nghiệp thì người cán bộ, đảng viên khó có thể tránh được những
cám dỗ vật chất tầm thường. Hơn nữa, trong cơ chế thị trường định hướng
XHCN hiện nay ở nước ta, cạnh tranh là khắc nghiệt nhưng không phải là
cạnh tranh theo luật rừng, cạnh tranh tự phát mang tính tự do với mọi thủ
đoạn, mà là cạnh tranh vươn lên bằng tài năng và hiệu quả, đóng góp vào
sự phồn vinh của xã hội.
Do vậy, phát triển nền kinh tế thị trường đòi hỏi người cán bộ, đảng
viên không những phải năng động, sáng tạo, mà cịn phải có lịng trung
thành tận tâm với cơng việc, tôn trọng kỷ cương, tuân thủ pháp luật. Làm
được như vậy mới có thể đứng vững và vươn lên trong cuộc cạnh tranh gay
gắt của thị trường.
Thứ ba, xây dựng đạo đức mới cho người cán bộ, đảng viên là vấn đề
quan trọng trong đấu tranh chống tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí và các tệ
nạn xã hội khác hiện nay trong tỉnh.
Thực tiễn cho thấy, chính sự suy thoái về đạo đức, lối sống sẽ dẫn đến
tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí, nhũng nhiễu dân của một bộ phận cán bộ,
đảng viên diễn ra rất nghiêm trọng và ngày càng có chiều hướng gia tăng
trong các lĩnh vực của đời sống xã hội.

Sự vận động của cơ chế thị trường hiện nay, bên cạnh những mặt tốt,
mặt tích cực trong con đường xây dựng xã hội XHCN ở nước ta, thì mặt trái
của nó cũng đồng thời là mảnh đất mầu mỡ cho tham nhũng ở một số cán bộ,
đảng viên thoái hoá biến chất tăng nhanh. Tham nhũng diễn ra trên tất cả các
lĩnh vực của đời sống xã hội, đặc biệt tập trung ở các lĩnh vực như: xây dựng
cơ bản, tài chính, nhà đất, và thực hiện các chính sách xã hội.
Tham nhũng và các tệ nạn xã hội khác được coi là những hiện tượng xã
hội nguy hiểm gây ra những hậu quả khôn lường cho đời sống xã hội, huỷ
hoại những giá trị tốt đẹp của truyền thống dân tộc, làm tha hoá một bộ phận
cán bộ, đảng viên và đe doạ trực tiếp đến sự tồn vong của chế độ chính trị.

13

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


Do vậy, nếu đạo đức là “gốc”, là nền tảng của mọi cuộc cách mạng, là
phương thức điều chỉnh hành vi làm cho cá nhân và xã hội cùng tồn tại và
phát triển thì việc thực thi phổ biến lối sống sống và làm việc theo hiến pháp
và pháp luật, và xây dựng đạo đức mới cho cán bộ, đảng viên một cách
nghiêm minh là vấn đề cơ bản nhất trong việc đấu tranh chống tham nhũng và
các tệ nạn xã hội khác, thể hiện mục tiêu: “Dân giàu, nước mạnh, xã hội công
bằng, dân chủ, văn minh”.
Thứ tư, xây dựng đạo đức mới cho đội ngũ cán bộ, đảng viên có vai trị
quan trọng trong việc nâng cao ý thức của nhân dân vào việc xây dựng nếp
sống mới, và các quan hệ xã hội mới tại các địa phương tỉnh Bắc Giang.
Xây dựng đạo đức mới cho cán bộ, đảng viên trở thành những tấm
gương đạo đức, đó là hình thức sản xuất và tái sản xuất ra các giá trị đạo đức.
Các giá trị đạo đức đó sẽ có sức lan toả to lớn từ thế hệ này sang thế hệ khác,
như ơng cha ta từng nói: tiếng lành đồn xa, tiếng dữ đồn xa. Do vậy, cán bộ,

đảng viên khi có đủ tư cách và hành vi đạo đức, không những là tấm gương
cho quần chúng noi theo mà cịn có vai trị to lớn trong việc tạo lập niềm tin
của quần chúng nhân dân vào đội ngũ cán bộ, đảng viên.
Tuy nhiên, việc xây dựng đạo đức mới cho đội ngũ cán bộ, đảng viên
không phải là vấn đề đơn giản, mà nó là cả một quá trình tu dưỡng, rèn luyện lâu
dài của mỗi người cán bộ, đảng viên, là sự đấu tranh thầm lặng trong nội tâm của
mỗi con người giữa cái cũ và cái mới, giữa cái thiện và cái ác, giữa lợi ích cá
nhân và lợi ích tập thể. Song điều đó khơng phải là khơng thể đạt tới được.
Chủ tịch Hồ Chí Minh thường dạy cán bộ: “Trước mắt quần chúng
không phải ta cứ viết lên trán chữ “cộng sản” mà ta được họ yêu mến. Quần
chúng chỉ quý mến những người có tư cách, đạo đức. Muốn hướng dẫn nhân
dân, mình phải làm mực thước cho người ta bắt chước” [48, tr.552].
Do đó, khơng chỉ việc Đảng và Nhà nước chăm lo đến việc xây dựng
đạo đức mới cho đội ngũ cán bộ, đảng viên; mà bản thân người cán bộ, đảng
viên phải tự mình phấn đấu trở thành những con người có đạo đức mới, phải
14

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


mẫu mực trước quần chúng, trước nhân dân. Hướng dẫn nhân dân khắc phục
những khó khăn trong đời sống, ổn định tình hình kinh tế, văn hố, xã hội,
tiếp tục đưa tỉnh đi lên theo con đường XHCN cùng với sự phát triển của cả
nước.
Tóm lại, trước sự phát triển mạnh mẽ của cuộc cách mạng khoa học và
công nghệ hiện đại, trước tốc độ chuyển biến nhanh chóng trong các lĩnh vực
của đời sống xã hội, con người vẫn luôn khát vọng vươn tới những giá trị
chân- thiện- mỹ. Cho dù trong hồn cảnh nào thì xã hội vẫn đồng tình với triết
lý nhân sinh đảm bảo hài hồ giữa cái lợi, cái thiện và cái đẹp, đồng thời với
lối sống chan hồ tình nhân ái, trong khn khổ hành lang trách nhiệm với gia

đình, với cộng đồng và khơng bị trượt ra ngồi những quy phạm của pháp
luật.
Trong bối cảnh hiện nay, bên cạnh việc tiếp thu những tinh hoa của các
dân tộc trên thế giới, chúng ta cần phải kế thừa, phát huy những truyền thống
đạo đức, tập quán tốt đẹp của dân tộc để tiến tới xây dựng một hệ chuẩn đạo
đức mới, giàu tính dân tộc, mang đậm tính nhân văn và phù hợp với những
đòi hỏi mới của xã hội hiện đại.
Do vậy, cùng với sự nghiệp đổi mới đất nước, Đảng ta rất coi trọng đến
vấn đề đạo đức và việc xây dựng, rèn luyện đạo đức cho đội ngũ cán bộ, đảng
viên. Đây là việc làm cần thiết và rất đúng hướng; một mặt, chúng ta xây
dựng được đội ngũ cán bộ, đảng viên tốt tương xứng với nhiệm vụ cách mạng
đặt ra, mặt khác, góp phần xây dựng được một mơi trường xã hội trong sạch.
Trong đó, những tri thức về phẩm chất đạo đức, những giá trị nhân bản vừa
đóng vai trò là động lực, vừa là mục tiêu của sự phát triển. Có như vậy, chúng
ta mới đảm bảo được chiến lược phát triển bền vững và đảm bảo định hướng
XHCN trong hoàn cảnh hội nhập mạnh mẽ hiện nay.
1.2. Nội dung và yêu cầu của việc xây dựng đạo đức mới cho cán bộ, đảng
viên trong điều kiện kinh tế thị trường ở tỉnh Bắc Giang hiện nay

15

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


1.2.1. Nội dung đạo đức mới của cán bộ, đảng viên ở tỉnh Bắc Giang trong
điều kiện kinh tế thị trường hiện nay
a. Khái niệm đạo đức mới
Xây dựng đạo đức mới cho cán bộ, đảng viên ở tỉnh Bắc Giang trong
điều kiện kinh tế thị trường hiện nay, trước hết phải làm rõ nội dung và yêu
cầu của đạo đức mới - đạo đức cách mạng đối với người cán bộ, đảng viên.

Ở mức độ khái quát nhất, chúng ta có thể hiểu: “ Đạo đức là một hình
thái ý thức - xã hội, là tổng hợp những nguyên tắc, quy tắc, chuẩn mực xã hội,
nhằm điều chỉnh và đánh giá cách ứng xử của con người trong quan hệ với
nhau và quan hệ với xã hội, chúng được thực hiện bởi niềm tin cá nhân, bởi
truyền thống và sức mạnh của dư luận xã hội” [ 27, tr.8 ].
Nằm trong dòng chảy chung của sự phát triển tư tưởng của nhân loại về
đạo đức, đạo đức mới - đạo đức cách mạng được ra đời trong cuộc đấu tranh
cách mạng của giai cấp vô sản, là sản phẩm của quá trình xây dựng xã hội
mới, đồng thời đạo đức cịn là kết quả của q trình nỗ lực, giáo dục và tự
giáo dục của những người cộng sản.
Như vậy, đạo đức mới với tư cách là sự biểu hiện về mặt đạo đức của
xã hội mới, xã hội cộng sản chủ nghĩa và sự hình thành đạo đức mới - đạo đức
cộng sản, trên cơ sở gắn đạo đức vơ sản với cuộc đấu tranh giải phóng giai
cấp vơ sản và do đó giải phóng nhân loại khỏi sự phân biệt giai cấp.
Theo C. Mác - Ph. Ăngghen đạo đức cộng sản là một thứ đạo đức thực
sự có tính người, nó đứng trên những đối lập giai cấp và trên mọi hồi ức về
những đối lập ấy.
Tuy nhiên, sự hình thành đạo đức mới - đạo đức cộng sản là một quá
trình lâu dài. Thắng lợi của cách mạng vơ sản là nền móng đầu tiên cho sự
xác lập đạo đức cộng sản. Sự nghiệp xây dựng đạo đức mới là một quá trình
lâu dài, phức tạp và mang tính tự giác. V.I.Lênin là người đầu tiên lĩnh sứ
mệnh lãnh đạo sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa cộng sản và đạo đức cộng sản.
16

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


Từ lập trường của CNDVLS ông đã khẳng định rằng: Đạo đức cộng sản “là
những gì góp phần phá huỷ xã hội cũ của bọn bóc lột và góp phần đoàn kết tất
cả những người lao động chung quanh giai cấp vô sản trong sáng tạo ra xã hội

mới cộng sản chủ nghĩa” và “cơ sở của đạo đức cộng sản là cuộc đấu tranh để
củng cố và hoàn thành công cuộc xây dựng chủ nghĩa cộng sản” [ 38, tr. 369,
372].
Do đó, có thể thấy tính chất của đạo đức mới được quy định bởi yêu
cầu của sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa cộng sản. Đồng thời, sự nghiệp xây
dựng chủ nghĩa cộng sản làm cho phạm vi thể hiện hiện thực của nền đạo đức
mới này trở lên phổ biến hơn bao giờ hết. Nó được thể hiện trong toàn bộ hoạt
động tinh thần - thực tiễn của con người và trở thành một thành tố, một
phương diện ( phương diện đạo đức) của hoạt động đó.
Vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin nói chung và lý luận về đạo
đức nói riêng vào thực tiễn cách mạng Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã
trở thành nhà lý luận lỗi lạc, thành tấm gương đạo đức sáng ngời soi sáng cho
sự nghiệp giải phóng dân tộc và xây dựng CNXH của nhân dân ta. Theo
Người, đạo đức mới khơng những khác mà cịn đối lập với đạo đức của các
giai cấp bóc lột. Đạo đức mới được nảy sinh và củng cố trên cơ sở chế độ
công hữu về tư liệu sản xuất. Người đã định nghĩa đạo đức mới, đạo đức cách
mạng là: “tuyệt đối trung thành với nhân dân”, “quyết tâm đấu tranh chống
mọi kẻ địch”. Như vậy, đạo đức mới được thể hiện ở tinh thần chiến đấu dũng
cảm chống kẻ thù chung, trong lao động sáng tạo xây dựng đất nước, trong
tình hữu ái giai cấp công nhân và nhân dân lao động, trong chủ nghĩa quốc tế
vô sản và trong sự nghiệp xây dựng những con người mới phát triển toàn
diện.
Đạo đức mới - đạo đức cách mạng mà Chủ tịch Hồ Chí Minh khởi
xướng và cùng Đảng ta xây dựng bồi dưỡng cho các thế hệ cách mạng nước

17

LUAN VAN CHAT LUONG download : add



ta, xét về tính giai cấp và mục đích là thống nhất với đạo đức vô sản, đạo đức
cộng sản của chủ nghĩa Mác - Lênin. Đó là đạo đức chiến đấu vì sự nghiệp
cách mạng giải phóng dân tộc, vì sự tiến bộ của nhân loại, vì tự do, hạnh phúc
của mỗi người. Do vậy, đạo đức mới là nền đạo đức có giá trị phổ biến và
nhân đạo. Đó là đạo đức của giai cấp cơng nhân và của nhân dân lao động.
Khi khẳng định sự hơn hẳn về chất của đạo đức mới với các nền đạo
đức trước đây khơng có nghĩa là sự đoạn tuyệt siêu hình mà là kết quả quá
trình phủ định biện chứng các giá trị đạo đức qua các giai đoạn lịch sử khác
nhau. Trong nội dung của đạo đức mới, các phạm trù đạo đức cơ bản, các
nguyên tắc đạo đức được nâng lên một tầm cao mới: “Có những giá trị - đạo
đức tuy được hình thành trong lịch sử, nhưng lại là một thành phần quan trọng
trầm tích trong hạt nhân văn hoá xã hội hiện thực và cũng có những thứ “Đạo
đức con người đích thực”, tức là thứ đạo đức thoát khỏi sự tha hoá con người,
đạt tới sự giải phóng tự do và phát triển tồn diện của con người, đó là thứ
đạo đức đáng để chúng ta vì nó mà theo đuổi, hiến thân” [ 55, tr. 17 ].
b. Những nội dung cơ bản của đạo đức mới
Nội dung đạo đức mới không phải là kết quả của sự sáng tạo chủ quan
của các nhà tư tưởng để áp đặt vào thực tiễn mà là một yêu cầu nội tại, một
sản phẩm nội sinh từ tất cả các mặt kinh tế, văn hố, chính trị, xã hội trong
đời sống XHCN. Do vậy, các phạm trù của đạo đức mới đã được đổi mới và
nâng lên về mặt nội dung cho phù hợp với thực tiễn lịch sử mới, đó là:
Lương tâm: Là ý thức trách nhiệm và tình cảm đạo đức của cá nhân về
sự tự đánh giá những hành vi, cách cư xử của mình trong đời sống xã hội.
Lương tâm là thế giới nội tâm sâu kín, ẩn náu trong ý thức và hành vi
của chủ thể đạo đức. Ở mỗi người đều có lương tâm, vì lương tâm đóng vai
trị điều chỉnh ý thức và hành vi của con người. Khi con người để mất lương
tâm, tức là đã tự đánh mất mình, trở thành kẻ hành động khơng có ý thức sẽ

18


LUAN VAN CHAT LUONG download : add


gieo tai hoạ cho xã hội. Do đó, lương tâm là biểu hiện tập trung nhất ý thức
đạo đức trong thực tiễn. Nó là dấu hiệu và thước đo sự trưởng thành của đời
sống đạo đức cá nhân. Mỗi con người, với tư cách là một chủ thể đạo đức
trưởng thành bao giờ cũng là người có lương tâm. Đó là lý do vì sao khái
niệm “lương tâm”, “vơ lương tâm” được dùng như là sự khẳng định hay phủ
định tình trạng có đạo đức hay vơ đạo đức của mỗi con người.
Lương tâm có mối liên hệ chặt chẽ với ý thức nghĩa vụ, đó là nghĩa vụ
đạo đức trước bản thân. Khi chủ thể nhận thức được cái cần phải làm vì xấu
hổ với bản thân, tức là tự xấu hổ. Đó là bước đầu của cảm giác lương tâm. Sự
phát triển sau đó của lương tâm làm cho các chủ thể đạo đức có thể tự phán
xử các suy nghĩ, hành vi và cách cư xử của mình trong các mối quan hệ với
người khác và với xã hội.
Những quan điểm mác xít đúng đắn về lương tâm là cơ sở giúp con
người tránh được sai lầm, tự điều chỉnh hành vi, suy nghĩ của mình cho phù
hợp với những chuẩn mực đạo đức cách mạng vì sự tiến bộ của cá nhân và xã
hội. Trong cuộc đấu tranh với những khắc nghiệt của thiên nhiên để tồn tại và
phát triển, trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, nhân
dân các dân tộc Bắc Giang đã chịu nhiều hy sinh mất mát, mặc dù đời sống
vẫn cịn nhiều khó khăn nhưng vẫn một lịng tin theo Đảng, góp phần xứng
đáng vào sự nghiệp cách mạng của dân tộc.
Với truyền thống cần cù, thật thà, sáng tạo, tinh thần vượt khó và dũng
cảm, người cán bộ, đảng viên Bắc Giang ln ln vì dân, là cơng bộc của
nhân dân. Vì thế, nếu dân đói, dân ốm, dân rét là Đảng và chính quyền có lỗi,
nếu dân không được biết, không được bàn, không được kiểm tra, giám sát các
hoạt động kinh tế, chính trị, xã hội của tỉnh thì Đảng và chính quyền có lỗi.
Đó chính là lương tâm đạo đức cách mạng của người cán bộ, đảng viên.


19

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


Hạnh phúc: Là sự xúc cảm vui sướng, thanh thản, phấn chấn của con
người trong cuộc sống khi được thoả mãn các nhu cầu chân chính, lành mạnh
cả về vật chất và tinh thần trong những điều kiện lịch sử xã hội nhất định.
Đối với từng cá nhân, thì bất cứ sự thoả mãn nào cũng chỉ có ý nghĩa
trong một thời gian, không gian nhất định, nhanh hay chậm rồi cũng phai nhạt
dần. Cho nên hạnh phúc chân chính không chỉ dừng lại ở bản thân sự thoả
mãn, mà điều quan trọng là nhờ sự thoả mãn đó, con người nâng cao hơn nữa
tính tích cực hoạt động sáng tạo để thoả mãn nhu cầu ngày càng cao hơn của
cá nhân và xã hội. Mặt khác, hạnh phúc chân chính của mỗi người khơng thể
tách rời hạnh phúc tồn xã hội, cho nên nó khơng chỉ quy tụ lại trong sự thoả
mãn nhu cầu của cá nhân mà một phần thuộc về xã hội. Hạnh phúc của cá
nhân là niềm tự hào chung của xã hội.
Trong xã hội XHCN, hạnh phúc của mỗi con người góp phần vào hạnh
phúc chung của xã hội. Điều kiện để mỗi người có được hạnh phúc là trách
nhiệm chung của cả xã hội, trong đó người cán bộ, đảng viên phải có trách
nhiệm cao hơn trong việc đưa đến hạnh phúc cho nhân dân và toàn xã hội.
Hạnh phúc của người cán bộ, đảng viên là được cống hiến, hy sinh cho sự
nghiệp cách mạng XHCN. Do vậy, hạnh phúc chỉ đến với con người như một
tặng thưởng kèm theo những gía trị vật chất, tinh thần mà họ đã tạo ra vì xã
hội. Do đó, hạnh phúc khơng phải là một cái gì có sẵn để con người có thể
nhận lấy một cách thụ động mà phải do chính bản thân họ sáng tạo ra. Đó là
lẽ vì sao, sự lười biếng, thói ỷ lại, trì trệ, hưởng thụ một chiều trong thực tế là
kẻ thù của hạnh phúc. Điều đó giúp cho người cán bộ, đảng viên nâng cao
năng lực công tác, ý thức phẩm giá của mình, hoạt động linh hoạt, sáng tạo,
vượt qua mọi khó khăn, dám xả thân vì nghĩa lớn.

Do đó, hạnh phúc của người cán bộ, đảng viên chỉ có khi nó được đặt
trong sự bình an và giàu có của nhân dân. Điều này, địi hỏi người cán bộ,

20

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


đảng viên tỉnh Bắc Giang phải không ngừng phấn đấu để từng bước cùng cả
nước thực hiện thành công quá trình CNH, HĐH, tích cực xố đói giảm
nghèo, khai thác có hiệu quả các dự án đầu tư trong và ngoài nước vào tỉnh,
tạo ra nhiều việc làm cho nhân dân, đẩy mạnh dân chủ hoá, xây dựng tốt khối
đại đoàn kết dân tộc, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân
làm hạnh phúc của chính mình.
Nghĩa vụ đạo đức: Là ý thức và tình cảm của mỗi cá nhân biết đem
nhu cầu và lợi ích của mình kết hợp hài hồ với nhu cầu và lợi ích của gia
đình và dân tộc, khi cần thiết biết tự nguyện đặt nhu cầu và lợi ích của cá
nhân phục vụ cho lợi ích của gia đình và dân tộc.
Khác với quan niệm sai lầm trước đây cho rằng nghĩa vụ là sự bắt buộc
trước “mệnh lệnh tuyệt đối” nó thúc đẩy sai khiến con người hành động. Hay
nghĩa vụ là thực hiện cho lợi ích cá nhân, vì lợi ích cá nhân.
Chủ nghĩa Mác - Lênin khẳng định: nghĩa vụ đạo đức là sự thể hiện
trách nhiệm đạo đức của con người trước lợi ích chung (cộng đồng, giai cấp,
dân tộc, nhân loại) và lợi ích của người khác, là ý thức về cái cần phải làm và
mong muốn được làm vì những lợi ích đó.
Trên cơ sở đó, có thể đưa ra một số tiêu chí để nhận diện một hành vi
nghĩa vụ đạo đức như sau:
Thứ nhất, đó là hành vi mà chủ thể hiểu rõ việc mình làm và mong
muốn được làm với tất cả tình cảm chân thành khơng quản gian khổ, hy sinh.
Thứ hai, hành vi đó phải đặt trên cơ sở mục đích vì cái thiện, cái tốt đẹp.

Thứ ba, hành vi đó phải được diễn ra trong điều kiện chủ thể hành vi
hồn tồn được tự do lựa chọn, khơng phụ thuộc vào hoàn cảnh bị ép buộc từ
bên ngoài hoặc những động cơ vụ lợi từ bên trong.
Như vậy, một hành vi được xem là thực hiện nghĩa vụ đạo đức phải đặt
trên cơ sở tự giác, cái thiện và tự do. Đối với người cán bộ, đảng viên nghĩa
21

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


vụ đạo đức của họ là lòng quyết tâm phục vụ những yêu cầu của xã hội,
những lợi ích của nhân dân một cách tự nguyện như là sự thực hiện những lẽ
phải thông thường, dám hy sinh những quyền lợi riêng của tỉnh và dân tộc.
Ý thức về nghĩa vụ đạo đức mới trở thành những thôi thúc bên trong
tạo lên những lý tưởng cao đẹp, giúp người cán bộ, đảng viên đứng vững trên
lập trường cách mạng, vượt qua những khó khăn của cuộc sống để thực hiện
thành cơng những mục tiêu về kinh tế, văn hố, xã hội, nâng cao đời sống
nhân dân trong tỉnh Bắc Giang.
Lẽ sống: Lẽ sống hay ý nghĩa cuộc sống của con người là vấn đề vừa
có ý nghĩa triết học, vừa có ý nghĩa đạo đức học. Nó chi phối những lý tưởng,
niềm tin, thái độ sống, các quan niệm về hạnh phúc, thiện, ác. Lẽ sống là biểu
hiện tự ý thức cao nhất của con người về cuộc sống của mình, là hội tụ của sự
trưởng thành về nhân cách, phát triển trí tuệ, tri thức và kinh nghiệm. Người
có lẽ sống tốt đẹp sẽ có khả năng vượt qua mọi khó khăn để vươn lên trong
cuộc sống. Ngược lại, sự khủng hoảng về quan niệm lẽ sống có thể dẫn con
người tới đổ vỡ niềm tin, lệch hướng trong cuộc sống, rối loạn trong hành
động dẫn tới những hậu quả khó lường.
Nhờ có lẽ sống đúng đắn, người cán bộ, đảng viên sẽ giữ vững được sự
thống nhất hữu cơ giữa cống hiến và hưởng thụ, giữa nghĩa vụ và hạnh phúc.
Như vậy, nếu người cán bộ, đảng viên có lẽ sống đúng, sẽ sống, chiến đấu,

học tập và lao động theo gương Bác Hồ vĩ đại, tin tưởng vào sự nghiệp phát
triển của tỉnh và đất nước; từ đó có được những quan niệm đúng đắn về lương
tâm, hạnh phúc, nghĩa vụ. Lẽ sống đạo đức cách mạng là cơ sở của những
hoạt động tích cực để hồn thành nhiệm vụ chính trị của mỗi người cán bộ,
đảng viên trong tỉnh.

22

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


Cái thiện: Là lợi ích của con người phù hợp với sự tiến bộ xã hội, là
những hoạt động phấn đấu hy sinh vì con người làm cho con người càng sung
sướng hơn, tự do hơn, hạnh phúc hơn.
Như thế, cái thiện vừa hàm chứa những lý tưởng cao quý nhất của con
người lại vừa được thể hiện ra như những giá trị cụ thể, tốt đẹp thông qua hoạt
động của xã hội, của con người đã sáng tạo lên trong những điều kiện xã hội
lịch sử nhất định. Cái thiện do đó vừa là những giá trị hiện thực, vừa hàm súc
những lý tưởng đạo đức cao quý. Chính vì vậy, cái thiện là biểu tượng tập
trung nhất, cụ thể và cao cả nhất của đời sống đạo đức xã hội.
Cái thiện trong đạo đức cách mạng là tất cả những tư tưởng và hành
động thực hiện sự thống nhất lợi ích vật chất cũng như lợi ích tinh thần giữa
cá nhân và tập thể, giữa các cộng đồng người trong xã hội, tạo ra động lực cách
mạng xây dựng lên một xã hội mới giàu mạnh, công bằng, dân chủ và văn minh.
Điều đó, địi hỏi ở mỗi người cán bộ, đảng viên thực hiện hiệu quả
những nhiệm vụ kinh tế - xã hội trong tỉnh, tránh được cái ác, góp phần loại
trừ cái ác, đấu tranh bảo vệ sự cơng bằng, tiến bộ, đồng thời có hành động và
cách ứng xử đẹp đẽ trong gia đình, với đồng nghiệp và với nhân dân.
Đạo đức mới phản ánh những lợi ích căn bản của giai cấp cơng nhân
trong cách mạng vơ sản, là vũ khí tinh thần mạnh mẽ của giai cấp cơng nhân

sử dụng để xố bỏ xã hội cũ, xây dựng xã hội mới xã hội XHCN. Khái niệm
đạo đức mới là hoàn toàn mới trong lịch sử xã hội, nó đối lập với đạo đức của
giai cấp tư sản và các giai cấp bóc lột khác. Nó cũng khác với đạo đức của
những người sản xuất nhỏ. Về bản chất đạo đức mới là những gì góp phần
đồn kết tất cả những người lao động xung quanh giai cấp vô sản trong công
cuộc xây dựng xã hội mới cộng sản chủ nghĩa.

23

LUAN VAN CHAT LUONG download : add