Bài 32: THỰC HÀNH MỔ CÁ
I/ YÊU CẦU
- Nhận dạng được một số nội quan của cá.
- Quan sát bộ xương cá và não cá.
- Rèn luyện cho học sinh kỹ năng mổ động vật có xương sống
II/ CHUẨN BỊ
- Cá chép:
- Dụng cụ mổ gồm:
+ Khay mổ:
+ Kéo:
+ Kim mũi giáo:
+ Kẹp:
Bảng các nội quan của cá
Tên cơ quan
Mang
Tim
Thực quản, dạ dày, ruột, gan
Bóng hơi
Thận
Tuyến sinh dục, ống sinh dục
Bộ não
Nhận xét và nêu vai trò
III/ NỘI DUNG
1. Quan sát: Bộ xương của cá
2. Quan sát: Mẫu bộ não cá
3. Kỹ thuật mổ cá
a. Bước 1
c. Bước 3
b. Bước 2
d. Bước 4
4. Mổ và quan sát cấu tạo trong của cá trên mẫu mổ
Bộ não cá
a. Bước 1: Dùng kéo cắt một vết trước lỗ hậu môn của cá.
Lỗ hậu môn
b. Bước 2
Từ vết cắt trước lỗ hậu môn ta mổ dọc bụng cá về phía dưới vùng vây ngực
Chú ý: Nâng mũi kéo hướng ra ngoài
tránh cắt vào các nội quan.
c. Bước 3
Cắt vòng theo nắp mang đi qua cơ quan đường bên
d. Bước 4
Sau đó cắt qua các xương sườn, dưới cột sống đến nắp mang và cắt tiếp xương nắp mang ; bỏ phần cơ đã cắt để
lộ toàn bộ các nội quan
B1: Dùng kéo cắt 1 vết
trước lỗ hậu môn của cá
B3: Cắt vòng theo nắp mang đi
qua cơ quan đường bên
B2: Từ vết cắt trước lỗ hậu môn ta mổ
dọc bụng cá về phía vùng vây ngực
B4: Cắt qua các xương sườn, dưới cột
sống đến nắp mang và cắt tiếp xương nắp
mang bỏ phần cơ để lộ các nội quan
Trình bày mẫu mổ
2. Quan sát: Cấu tạo trong của cá: Xác định vị trí các cơ quan:
- Lá mang
- Tim
- Dạ dày
7
- Ruột
- Gan
- Mật
8
- Tinh hoàn (cá đực) hay buồng trứng (cá cái)
- Bóng hơi
1
4
3
6
2
5
IV/ BÀI THU HOẠCH:
Tên cơ quan
Mang
Tim
Thực quản, dạ
dày, ruột, gan
Bóng hơi
Thận
Tuyến sinh dục,
ống sinh dục
Bộ não
Bảng các nội quan của cá
Nhận xét và nêu vai trò
Nằm dưới xương nắp mang trong phần đầu,
có vai trị trao đổi khí
Nằm ở khoang thân ứng với vây ngực, có vai
trị co bóp đẩy máu vào động mạch
Phân hóa rõ rệt gồm: Thực quản, dạ dày, ruột,
gan tiết ra mật giúp tiêu hóa thức ăn
Nằm ở khoang thân, sát cột sống giúp cá chìm
nổi dễ dàng trong nước
Hai thận giữa màu tím đỏ, nằm sát cột sống. Lọc
từ máu các chất không cần thiết để thải ra ngoài
Nằm ở khoang thân gồm hai dải tinh hoàn (ở cá
đực), và buồng trứng (ở cá cái)
Nằm trong hộp sọ nối với tủy sống nằm trong xương
cột sống. Điều khiển các hoạt động của cá.
Một số hình ảnh tham khảo
III/ NỘI DUNG
Mỗi nhóm chọn một con cá chép để tiến hành mổ và quan sát.
1. Các bước mổ cá
a. Bước 1
b. Bước 2
c. Bước 3
d. Bước 4
2. Quan sát: Cấu tạo trong của cá
3. Quan sát: Bộ xương của cá
4. Quan sát: Mẫu bộ não cá
.
Bộ xương của cá chép
Cột sống
Tia vây xương
Xương đầu
Xương sườn
2. Quan sát: Cấu tạo trong của cá
Xác định vị trí các cơ quan:
- Lá mang
- Tim
- Dạ dày
- Ruột
- Gan
- Mật
- Tinh hoàn (cá đực) hay buồng trứng (cá cái)
- Bóng hơi
Bộ não cá
7
6
8
1
2
4
3
5
4