ĐẠI HỌC UEH – TRƯỜNG KINH DOANH
KHOA KINH DOANH QUỐC TẾ - MARKETING

- - -   - - -

TIỂU LUẬN CUỐI KỲ
MÔN HỌC: CREATIVE THINKING
ÁP DỤNG DESIGN THINKING VÀO VIỆC GIẢNG DẠY MÔN
LỊCH SỬ CHO HỌC SINH CẤP 2, 3 TẠI VIỆT NAM
Giảng viên

: ThS. Huỳnh Phước Nghĩa .

Sinh viên thực hiện : Trương Huỳnh Anh Thư.
MSSV

.

Chuyên Ngành
Lớp - Khóa

TP. HỒ CHÍ MINH – 12/2021

.
..


Lời cảm ơn
Em xin chân thành cảm ơn giảng viên ThS. Huỳnh Phước Nghĩa, trong thời gian học môn Tư duy
sáng tạo, thầy đã cung cấp cho em nhiều thông tin, kiến thức bổ ích để em có thể thực hiện bài
tiểu luận này một cách hoàn thiện nhất. Bài làm được thực hiện trong một thời gian khá ngắn nên

khơng thể tránh khỏi sai sót. Em xin cảm ơn những góp ý những đóng góp và nhận xét của thầy để
hoàn thiện bài làm hơn.
Một lần nữa, em xin cảm ơn thầy và chúc thầy có thật nhiều sức khỏe, niềm vui và hạnh phúc. Hy
vọng thầy sẽ đạt được nhiều thành công trên chặng đường sắp tới.


Mục Lục
I. Giới thiệu chung và thực trạng dạy và học môn Lịch sử tại Việt Nam……………………….. 2
1. Giới thiệu chung………………………………………………………………………………… 2
2. Thực trạng hiện nay……………………………………………………………………………...2
II. Áp dụng Design Thinking………………………………………………………………………… 3
1. Understand……………………………………………………………………………………….3
2. Observe…………………………………………………………………………………………..4
3. Synthesize………………………………………………………………………………………..6
4. Ideate……………………………………………………………………………………………. 7
5. Prototype…………………………………………………………………………………………9
5.1. Ý tưởng 1: Xây dựng sách Lịch sử mới…………………………………………………..9
5.1.1. Thiết kế……………………………………………………………………………...9
5.1.2. Chi phí dự kiến……………………………………………………………………... 9
5.2. Ý tưởng 2: Làm các bộ phim hoạt hình lịch sử thay cho sách giáo khoa……………….. 12
5.2.1. Cách áp dụng……………………………………………………………………… 12
5.2.2. Cơ sở lựa chọn……………………………………………………………………..12
5.2.3. Chi Phí dự kiến…………………………………………………………………….13
6. Iterate…………………………………………………………………………………………... 16
Kết luận……………………………………………………………………………………………… 18
Tài liệu tham khảo…………………………………………………………………………………... 19

1



I. Giới thiệu chung và thực trạng dạy và học môn Lịch sử tại Việt Nam
1. Giới thiệu chung
Lịch sử là môn học nghiên cứu về cuộc sống trong xã hội trong quá khứ, ở tất cả các
khía cạnh của nó, liên quan đến sự phát triển hiện tại và từ đó rút ra những bài học có
thể áp dụng trong tương lai.
Tại Việt Nam, đây được xem là một mơn học phụ và khơng có tình thực tiễn cao. Vì
vậy mơn này thường bị các học sinh xem nhẹ và không chú tâm vào.
2. Thực trạng hiện nay
Lịch sử là mơn có tới 52,03% số thí sinh có điểm thi dưới trung bình, kết quả thi của
mơn này thấp nhất trong tất cả các môn thi của kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2021.

Là môn học được dạy và học trong suốt 6 năm (từ lớp 6 đến lớp 12), tuy nhiên kết quả
hình phổ điểm thi tốt nghiệp THPT môn Lịch sử của cả nước năm 2021 trên cho thấy
2


điểm trung bình mơn này chỉ đạt là 4.97 điểm, điểm trung vị là 4.75 điểm, đồng thời là
mơn có nhiều điểm liệt nhất trong kỳ thi đợt vừa rồi.
Không chỉ vậy, trong một số khảo sát đơn giản tại trường học, thực hiện các cuộc
phỏng vấn nhỏ các học sinh, có tới gần một nửa trong số đó cho rằng Quang Trung và
Nguyễn Huệ là hai anh em. Thậm chí có học sinh cịn cho rằng khi xưa Quang Trung
từng kéo quân đánh Nguyễn Huệ. Kiến thức cơ bản như vậy nhưng nhiều học sinh lại
khơng nắm được. Có ý kiến cho rằng lịch sử 4000 năm quá dài khiến các giáo viên chỉ
nhồi nhét kiến thức thay vì cho các học sinh tự thảo luận và rút ra cái nhìn đa chiều.
Vậy đây là lỗi của người học hay lỗi của người dạy?
II. Áp dụng Design Thinking
Mơ hình Design Thinking

1. Understand
Các trở ngại gây khó khăn cho việc dạy và học môn lịch sử?

Ở Việt Nam, đây là môn học buộc các học sinh phải ghi nhớ cả núi mốc sự
kiện, hàng trăm ngày tháng chẳng liên quan đến cuộc sống hiện tại của người
học. Điều này gây cảm giác nhàm chán cho người học. => Là một môn học khô
khan.

3


Nội dung mơn học rất dài, ghi lại q trình lịch sử của Việt Nam và lịch sử thế
giới. Điều này gây khó khăn cho việc học thuộc vì các học sinh cịn phải học
nhiều mơn học khác mà kiến thức không liên quan đến lịch sử.
Môn học không được áp dụng nhiều trong thực tiễn hoặc không tạo cảm giác
cần thiết cho cuộc sống của học sinh. Vì vậy các học sinh cấp 2, 3 thường miễn
cưỡng học vẹt các nội dung trong sách giáo khoa một cách cứng nhắc với mục
đích đối phó với giáo viên khi trả bài hoặc thi cử.
Nội dung học rời rạc qua từng cấp bậc học, giáo viên không tổng kết được hệ
thống lịch sử hình thành và phát triển từ xưa đến nay, khiến mạch kiến thức
không liền mạch, học sinh không nắm chắc được kiến thức môn học.
Phương pháp giảng dạy Lịch sử hiện nay tại Việt Nam như thế nào?
Cách giảng dạy của giáo viên chưa thực sự thu hút, khó hình dung và dễ gây
nhàm chán.
Phương pháp dạy mơn lịch sử hiện tại ở đa số các trường học Việt Nam là Giáo
viên chỉ tập trung giảng bài còn học sinh thì chỉ ngồi lắng nghe, đơi khi là ngủ
gật hoặc làm việc riêng trong giờ. Với lượng kiến thức khổng lồ nhưng phương
pháp giảng dạy lại là giảng và ghi chép làm cho các học sinh cảm thấy đây là
mơn học nhàm chán, phí thời gian.
u cầu của môn học là bắt buộc học sinh phải ghi nhớ nhiều thông tin liên
quan đến ngày tháng, địa điểm, tên nhân vật đôi khi phải nhớ từng chi tiết tỉ mỉ
nhất, chính xác đến từng con số cụ thể. Với u cầu như vậy nhưng lại khơng
có phương tiện trực quan để nội dung được sinh động và dễ hiểu.

2. Observe
Tại sao học sinh cho rằng Lịch sử là môn học khô khan?
Tư suy và suy nghĩ của các học sinh cấp 2, 3 đều cho rằng môn lịch sử không được
ứng dụng nhiều khi sau này ra trường, thậm chí là khơng liên quan đến cuộc sống hiện

4


tại. Vật lý, Địa lý, Sinh học liên quan đến việc nghiên cứu và giải thích các hiện tượng
thực tế. Điều này khiến cho chúng trở nên thú vị và dễ nhớ hơn.
So với các môn vật lý, sinh học, địa lý mà học sinh có thể bắt gặp trong cuộc sống
thường ngày, nội dung của lịch sử chỉ đề cập đến những thông tin, sự kiện xảy ra cách
đây từ nhiều thế kỷ trước. Các học sinh phàn nàn rằng chúng phải cố gắng để ghi nhớ
các sự kiện chỉ để vượt qua kỳ thi.
Có phải vì nội dung khơng cịn phù hợp?
Ngày nay, học sinh quan tâm nhiều hơn đến các vấn đề của cuộc sống hiện đại mà lịch
sử thì lại là vấn đề của quá khứ. Học sinh đều nghĩ rằng môn Lịch sử sẽ không giúp
ích gì cho bản thân trong tương lai. Điều này không phải do bản thân môn Lịch sử mà
do cách dạy lịch sử gây nên. Những nội dung được học trong mắt của người lớn có thể
là quan trọng nhưng với thế hệ trẻ thì khơng. Ngược lại những vấn đề thế hệ trẻ quan
tâm nhưng trong lịch sử lại không hề nhắc đến.
Tuy nhiên, Lịch sử vẫn là môn học quan trọng giúp chúng ta hiểu được về quá khứ,
cội nguồn và phát triển tư duy phản biện. Hiểu được khó khăn, gian nan mà ơng cha ta
đã trải qua từ đó có những bài học để gây dựng cuộc sống nhân văn, hạnh phúc hơn,
tránh những sai lầm của thế hệ đi trước. Do đó những kiến thức này vẫn rất cần thiết
đối với mỗi học sinh.
Phương pháp giảng dạy môn lịch ở các nước trên thế giới
Tại Úc: Tại Úc, ngay từ lớp 1 các em học sinh sẽ phải học mơn lịch sử. Tuy nhiên
những gì được học không phải là lịch sử đất nước hay lịch sử thế giới mà thay vào đó
là lịch sử của bản thân. Cụ thể là tìm hiểu về thơng tin người trong gia đình hay chia

sẻ những trải nghiệm của mình trong quá khứ.
=> Hiểu được ý nghĩa của lịch sử từ khi còn nhỏ sẽ giúp các em học sinh có thêm sự
thích thú đối với mơn này, từ đó trở thành tiền đề khi học những nội dung về lịch sử
dân tộc.
Tại Mỹ: Từng bài sẽ được dạy thông qua câu chuyện. Không chỉ phong phú về cách
thể hiện, Mỹ cũng không che giấu những sự kiện bê bối, tai tiếng của Lãnh đạo rồi từ

5


đó cùng nhau cơng nhận những sai lầm của q khứ để tránh lặp lại. Họ cũng thừa
nhận những cuộc chiến vô nghĩa, mang lại đau thương, chất độc da cam cho các nước
là sai lầm và dạy tư duy cho học sinh cùng nhau sửa đổi.
3. Synthesize
Không giỏi Lịch sử có phải là lỗi của học sinh?
Được xem là môn học khô khan tại Việt Nam nhưng tại Mỹ, Úc và nhiều quốc gia
khác trên thế giới thì mơn học này được nhiều học sinh yêu thích và chủ động khám
phá. Có thể nói học sinh chỉ chán học Lịch sử trên trường chứ không phải chán lịch sử
dân tộc.
Trong một lớp học văn, học sinh viết văn dở cô giáo không muốn đọc là lỗi của
học sinh hay lỗi của cơ giáo?
Một nhóm học sinh lên thuyết trình đề tài một cách khô khan, không được lớp
học quan tâm, chú ý là lỗi của nhóm học sinh hay là lỗi của lớp?
Một ca sĩ hát không hay, khán giả phớt lờ và khơng tham gia các buổi hịa nhạc
của cơ nữa thì đó là lỗi của cơ ca sĩ hay lỗi của khán giả?
Có thể nói vấn đề ở đây là ở người truyền tải
=> Cần thay đổi phương pháp dạy và tài liệu Lịch sử hiện tại, dùng các phương
pháp hợp thời và tận dụng sự phát triển của công nghệ.
Lấy học sinh làm trung tâm để đổi mới
Giáo viên nên chú trọng đến đối tượng được học là các học sinh hơn các sự kiện lịch

sử. Cần tạo các phương pháp đánh vào sự hứng thú với việc học Lịch sử của học sinh.
Sử dụng các phương pháp giảng dạy tích cực như phịng tranh triển lãm, di tích lịch
sử, vật mơ phỏng,... Cần quan tâm đến cảm giác của người học hơn là yêu cầu của
chương trình, điều này sẽ giúp các giáo viên có thể điều chỉnh kịp thời khi xuất hiện
sự khác biệt về trình độ, sở thích giữa từng đối tượng học sinh.

6


4. Ideate
INVERSION
-

Cho học sinh lên giảng thay thầy giáo

INTEGRATION
-

Tích hợp lịch sử và địa lý thành một môn chung để vừa học từng khu vực địa
lý, vừa nắm được lịch sử hình thành của khu vực đó cũng như các diễn biến
lịch sử có tác động đến mơi trường địa lý hiện tại.

-

Tích hợp lịch sử và hóa học để giải mã các loại hóa chất đã tạo nên boom
nguyên tử, độ độc hại và phương trình phản ứng khi phát nổ của boom

EXTENSION
-


Tạo các giải đấu lịch sử giữa các lớp với nhau giống như rung chuông vàng
cuối mỗi thi

-

Đưa ra câu hỏi nghiên cứu ngoài SGK cho buổi học tới để học sinh có thể tự
khám phá

-

Thay đổi giáo án của giảng viên có sự tổng kết và liên kết nội dung giữa các
cấp

DIFFERENTIATION
-

Thay đổi nội dung học, thay vì học lịch sử của đất nước thì sẽ cho học sinh học
lịch sử của bản thân mình, những vùng đất học sinh đi qua, tự tìm kiếm tài liệu
về những sự kiện trong quá khứ của mình, phỏng vấn ông bà, bố mẹ về cuộc
đời và những dấu mốc mà họ đã trải qua.

-

Cho học những mẩu chuyện lịch sử thú vị từ khi còn ở bậc cấp tiểu học để tạo
sự hứng thú ngay từ đầu.

-

Cho học sinh tham quan bảo tàng, kiến trúc lịch sử để tạo sự thích thú cho học
sinh.


ADDITION
-

Tạo lối tư duy học lịch sử là một cách thể hiện lòng yêu nước

-

Tạo sách giáo khoa mới design, hình ảnh mới mẻ, độc đáo, dễ hiểu cho học
sinh
7


-

Sách hình ảnh, bản đồ… minh họa in màu sinh động

-

Thêm các hoạt động chơi game, giải đố dạng quizz để lấy điểm cộng

-

Học các thông tin quan trọng dưới dạng flashcash, không cho học sinh học
nguyên một đoạn văn như tước

-

Sử dụng mơ hình dạng con rối để mơ phỏng lại các cuộc chiến lịch sử, vừa sinh
động vừa tạo cảm giác thích thú cho học sinh.


SUBTRACTION
-

Loại bỏ phương pháp thầy đọc - trò chép

-

Loại bỏ việc sử dụng sách giáo khoa

-

Lược bỏ những nội dung ít quan trọng trong sách

-

Loại bỏ định kiến rằng môn Lịch sử chỉ là môn học phụ

TRANSLATION
-

Sử dụng ứng dụng game mô phỏng cho việc giảng dạy

-

Dạy những câu chuyện lịch sử thông bài bài hát

-

Biến những bài học khô khan thành những tập phim hoạt hình để học sinh xem

và kết thúc ngay thời điểm kịch tích để học sinh mong đợi đến những buổi học
sau hoặc tự chủ động tìm kiếm tài liệu để biết diễn biến tiếp theo.

-

Cho các nhóm học sinh đóng kịch mỗi bài giảng

GRAFTING
-

Xây dựng những bộ phim truyền hình, phim chiếu rạp về một nhân vật lịch sử

-

Yêu cầu bộ giáo dục hợp tác với đài truyền hình để phát sóng những chương
trình tài liệu về lịch sử dân tộc

-

Sử dụng các âm nhạc hào hùng hoặc cảm động tùy theo từng tình huống trong
quá trình giảng dạy để tăng cảm xúc trong quá trình dạy học.

EXAGGERATION
-

Loại bỏ các môn học khác và chỉ học mỗi Lịch sử

8



5. Prototype
5.1. Ý tưởng 1: Xây dựng sách Lịch sử mới
5.1.1. Thiết kế:
-

Sử dụng màu sắc cho tồn bộ hình ảnh, biểu đồ đặc biệt gây thích thú thay vì
những hình ảnh màu trắng đen.

-

Outline từng trang khác nhau để tránh gây nhàm chán.

-

Sử dụng các font dễ đọc như Monserat, Comfortaa để tăng độ sinh động thay
cho các font time new roman nhàm chán.

-

Dùng pallet màu theo hướng Retro để vẫn đảm bảo tính sinh động mà vẫn giữ
được nét hào hùng khi minh họa lịch sử dân tộc.

Nội dung:
-

Dùng đoạn văn, câu từ cơ đọng, súc tích, ít từ ngữ nhưng vẫn đảm bảo thể hiện
đầy đủ nội dung cần biểu đạt.

-


Tóm lược các ý chính, nội dung trọng tâm và giản lược các nội dung không liên
quan để giảm độ dày của sách.
5.1.2. Chi phí dự kiến:
Phí để rút gọn, cơ động nội dung: 100 triệu

-

Phí thiết kế sách: 300.000 x 120 (trang) = 36 triệu

-

Tổng chi phí: 136 triệu VNĐ

-

Chi phí In một cuốn (in màu số lượng lớn): 400đ x 120 = 48.000 vnđ
Mẫu thử:

9


10


11


5.2. Ý tưởng 2: Làm các bộ phim hoạt hình lịch sử thay cho sách giáo khoa
5.2.1. Cách áp dụng:
-


Một tiết học Lịch sử có 45’, trong đó:
+ 15 phút đầu: Cho học sinh xem phim hoạt hình về lịch sử
+ 20 phút sau: Cho các học sinh tự bàn luận về nội dung, phân tích bài
học. Sau đó sẽ học học sinh rút ra các bài học kinh nghiệm và bàn luận
về diễn biến tiếp theo của phim, tăng tư duy logic, phán đoán
+ 10 phút cuối: Giáo viên sẽ rút ra những kết luận trọng tâm.
5.2.2. Cơ sở lựa chọn:

-

Tạo cho bài học lôi cuốn, hấp dẫn, tiết kiệm thời gian. tiết kiệm tiền thay vì
mua sách hàng loạt.

-

Ngoài ra nếu đăng các video này lên youtube và sử dụng hàng năm thì có thể
thu lại lợi nhuận.

-

Tiện lợi vì làm một lần sử dụng cho nhiều năm.
Khơng cần in lại mỗi năm, bảo vệ cây xanh bị chặt phá hàng năm, bảo vệ môi
trường.

12


-


Truyền tải được nhiều thơng tin hơn, ngồi việc chỉ biết tên nhân vật, địa điểm,
số lượng khô khan.

-

Thông qua phim học sinh có thể nhìn thấy những nét văn hóa của dân tộc ta
thơng qua trang phục, âm nhạc, tóc như nào, có nghi lễ hay gì khơng

-

Tăng khả năng phân tích, tạo nên những quan điểm cá nhân cho các học sinh.
5.2.3. Chi Phí dự kiến:

Số bài học lịch sử tại Sách giáo khoa là 28, tương đương với 28 tập phim.
● Chi phí lên kịch bản (mỗi tập): 20 triệu
● Chi phí tạo hình nhân vật (mỗi tập): 50 triệu
● Chi phí Edit Video (mỗi tập): 40 triệu
● Chi phí lồng tiếng (mỗi tập): 30 triệu
● Chi phí thiết bị hỗ trợ (studio, phịng thu,...): 60 triệu
Tổng chi phí mỗi tập phim có giá 200 triệu => Tổng tiền là 200 x 28 = 5.6 tỷ
So sánh với chi phí sách hiện tại (chỉ tính chi phí In) mỗi năm bán ra khoảng
950.000 cuốn với phí in khoảng 70.000 vnđ => Tốn 6,65 tỷ (chưa tính phí thiết
kế sách)
Có thể thấy, phương pháp giảng dạy bằng phim có chi phí tối ưu hơn so với
việc dạy học bằng sách giấy. Chưa kể đối với phim có thể được sử dụng lại
hàng năm mà không tốn khoảng chi phí in giống với việc mua sách.
Mẫu thử 2D (sử dụng trong thời gian đầu vì chi phí thấp):

13



Mẫu thử 3D (sử dụng khi đã áp dụng thành công mẫu thử 2D):

14


15


6. Iterate
Sau khi thực hiện xong 2 ý tưởng trên, chúng ta sẽ đánh giá hiệu quả của mỗi mẫu thử
và đánh giá các yếu tố chi phí, thời gian,... để lựa chọn mẫu thử phù hợp.
Đối với mẫu thử của ý tưởng 1
Tuy tổng chi phí cho việc tái tạo lại sách mới có vẻ ít chi phí hơn , tuy nhiên nếu xét
đến vấn đề phải In gần một triệu cuốn sách hàng năm thì tổng chi phí bỏ ra là quá lớn.
Hơn nữa việc chặt phá cây xanh cũng gây nhiều mối nguy họa đến tài nguyên rừng.
Đối với mẫu thử của ý tưởng 2
Tuy hiện nay bộ giáo dụng vẫn chưa có các chính sách sử dụng phim hoạt hình để mơ
phỏng lại nội dung lịch sử thay thế cho việc dùng Sách giáo khoa. Tuy nhiên, trên
Youtube đã có một số kênh liên quan đến vấn đề này và nhận được nhiều phản hồi tích
cực.

16


Những lượt bình luận tại các Video

Những phản hồi tích cực không chỉ đến từ các bạn học sinh, sinh viên mà cịn có cả
những độ tuổi lớn hơn và đang đi làm. Có thể nói những phản hồi này là cơ sở biểu thị
cho mức độ thành công của ý tưởng 2 prototype.


17


Kết luận
Design Thinking là một phần của quá trình phát triển mọi sản phẩm, cũng là phương
tiện hướng dẫn đã mang đến một màu sắc mới trong thế giới giáo dục đặc biệt là môn
học Lịch sử. Lịch sử lâu nay dường như được xem là một môn học không mấy quan
trọng, thêm vào đó là phương pháp giảng dạy học thầy đọc trò chép và những cuốn
sách dày cộm toàn chữ với chữ đã khiến bao học sinh ám ảnh. Chưa kể đến việc nội
dung rời rạc qua từng năm khiến học sinh khó tổng hợp. Áp dụng Design Thinking để
đổi mới phương pháp giảng dạy môn Lịch sử, bài tiểu luận này đã đưa ra được nhiều
giải pháp đổi mới cho q trình dạy học Lịch sử khơng còn nhàm chán, một màu như
trước nữa mà thay vào đó là những tiết học vui nhộn, sinh động và dễ nhớ hơn rất
nhiều. Khơng những thế cịn giúp cho các bạn trẻ thích thú với lịch sử nước nhà và
cảm giác trân trọng, tự hào những công lao là ông ta ngày xưa đã hy sinh, đánh đổi.

18


Tài liệu tham khảo
Giáo dục 24h. (2018). Tích hợp mơn Lịch sử, cuộc “cưỡng hơn kì lạ” Retrieved from
/>Giáo dục 24h. (2021). Điểm Lịch sử tốt nghiệp trung học phổ thơng 2021 thấp vì sao? Retrieved from
/>ao-post219726.gd
Cơng an nhân dân. (2018). Thi tốt nghiệp THPT 2021: Mơn Lịch sử có điểm trung bình thấp nhất,
nhiều điểm liệt nhất Retrieved from />Giao dục Việt Nam. (2018). Tồn cảnh nội dung tích hợp Lịch sử và Địa Lý trong chương trình mới
Retrieved

from


/>
dia-ly-trong-chuong-trinh-moi-post183107.gd
VnExpress.

(2016).

Học

sinh

Mỹ

học

Lịch

sử

như

thế

nào

Retrieved

from

/>Giao dục Việt Nam. Con tôi đã được học Lịch sử ở Úc như thế này Retrieved from
/>

19


Tư duy sáng tạo
ORIGINALITY REPORT

12

6%

%

SIMILARITY INDEX

INTERNET SOURCES

6%

PUBLICATIONS

0%

STUDENT PAPERS

PRIMARY SOURCES

1

giaovienlichsu.com


6%

2

Hanoi University

3%

3

Hanoi Pedagogycal University 2

3%

Internet Source

Publication

Publication

Exclude quotes

On

Exclude bibliography

On

Exclude matches


< 100 words