Khái niệm tư tưởng Hồ Chí Minh: Tư tưởng Hồ Chí Minh là một hệ
thống quan điểm tồn diện và sâu sắc về những vấn đề cơ bản c ủa cách
mạng Việt Nam, từ cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân đến cách m ạng
xã hội chủ nghĩa, là kết quả của sự vận dụng sáng tạo và phát triển ch ủ
nghĩa Mác- Lênin vào điều kiện cụ thể của nước ta. Đồng thời là sự kết
hợp tinh hoa dân tộc và trí tuệ thời đại nhằm giải phóng dân t ộc, gi ải
phóng giai cấp và giải phóng con người. Tư tưởng H ồ Chí Minh là ngọn c ờ
thắng lợi của cách mạng Việt Nam trong suốt hơn 70 năm qua và ti ếp t ục
soi sáng con đường chúng ta tiến lên xây dựng một nước Việt Nam hịa
bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và xã hội chủ nghĩa, d ưới s ự lãnh đ ạo
của Đảng Cộng sản Việt Nam.
Tư tưởng Hồ Chí Minh được hình thành trong bối cảnh lịch sử, xã h ội
cụ thể. Mỗi một giai đoạn lịch sử gắn liền với một giai đoạn hình thành và
phát triển trong hệ tư tưởng Hồ Chí Minh đồng th ời trong từng thời kỳ,
phản ánh khách quan hiện thực lịch sử và tài năng trí tuệ c ủa H ồ Chí
Minh.Chúng ta có thể chia thành 5 thời kỳ như sau:
1. Giai đoạn hình thành tư tưởng u nước và chí hướng cứu nước
của
( trước năm 1911).
Đây là thời kỳ Hồ Chí Minh lớn lên và sống trong nỗi đau c ủa ng ười
dân mất nước, được sự giáo dục của gia đình,q hương, dân tộc về lịng
u nước thương dân; sớm tham gia phong trào đấu tranh chống Pháp; băn
khoăn trước những thất bại của những sĩ phu yêu n ước ch ống Pháp; ham
học hỏi, muốn học hỏi những văn hoá tiên tiến của các cuộc cách m ạng
dân
chủ
ở
châu
Âu.
Trong thời kỳ này, ở Hồ Chí Minh đã hình thành tư tưỏng yêu nước, thương
dân, tha thiết bải vệ những giá trị tinh thần truyền thống của dân tộc, ham

học hỏi những tư tưởng tiến bộ của nhân loại. Nhờ trang bị những phẩm
chất và kiến thức trên HCM đã có sự lựa chọn đúng về con đ ường tìm
đường cứu nước sau này.

2. Giai đoạn: tìm thấy con đường cứu nước, giải phóng dân t ộc(1911-


1920)
Năm 1911, Nguyễn Tât Thành rời Tổ quốc sang phương tây tìm đường cứu
nước. Đó là việc làm mới mẻ khác với các bậc tiền bối,
Tiếp tục đến nhiều nước ở châu Âu, châu Mỹ, châu Phi, sống và ho ạt đ ộng
với những người dân bị áp bức ở phương Đông và những người làm thuê ở
phương
Tây.
Năm 1919, thay mặt những người Việt Nam yêu nuớc tại Pháp, Nguyễn Ái
Quốc gửi bản yêu sách của nhân dân An Nam tới hội nghị Vecxay, địi chính
phủ Pháp thừa nhận các quyền tự do, dân chủ và bình đẳng của nhân dân
Việt
Nam.
Tháng7/1920 Người đọc Sơ thảo lần thứ nhất những luận cương về v ấn
đề thuộc địa của Lenin đăng trên báo L’Humanité.Với việc bi ểu quy ết tán
thành Đệ tam Quốc (Quốc tế III), tham gia thành lập Đảng cộng sản
Pháp(12-1920), đã đánh dấu bước chuyển biến về ch ất trong t ư t ưởng
Nguyễn
Ái
Quốc.
Đây là thời kỳ Hồ Chí Minh đã có sự chuyển biến vượt b ậc về t ư t ưởng; t ừ
giác ngộ chủ nghĩa dân tộc tiến lên giác ngộ chủ nghĩa Mac-Lênin, t ừ m ột
chiến sĩ chống thực dân phát triển thành một chiến sĩ cộng sản Vi ệt Nam.
3. Giai đoạn: hình thành cơ bản tư tưởng về cách mạng Việt Nam(19211930)

Hồ Chí Minh đã có thời kỳ hoạt động th ực tiễn và lý lu ận sôi n ổi, phong
phú trên địa bàn Pháp(1921-1923), Liên Xô(1923-1924), Trung
quốc(1924-1927), Thái Lan(1928-1929)… Trong thời gian này, t ư tưởng
Hồ Chí Minh về cách mạng Việt Nam đã hình thành cơ bản.
Những tác phẩm của Người có tính lý luận:
+Bản án chế độ thực dân Pháp (1925)
+Đường cách mệnh (1927)
+Cương lĩnh đầu tiên của Đảng (Chánh cương vắn tắt, Sách lược vắn tắt,
Chương trình tóm tắt) (1930)


Nội dung căn bản của các tác phẩm trên;
- Bảm chất của CNTD là “ăn cướp”, “giết người”. Vì v ậy CNTD là k ẻ thù
chung của các dân tộc thuộc địa, của giai cấp công nhân, và nhân dân lao
động tồn thế giới.
-Cách mạng giải phóng dân tộc trong thời đại m ới phải đi theo con đ ường
cách mạng vô sản là một bộ phận của cách mạng vơ sản th ế giới. Gi ải
phóng dân tộc gắn liền với nhân dân lao động, giải phóng giai c ấp công
nhân.
-Cách mạng giải phưong dân tộc ở thuộc địa và cách mạng vơ sản ở chính
quốc
có mối quan hệ khăng khít với nhau, nhưng khơng ph ụ thuộc vào nhau.
-Cách mạng thuộc địa trước hết là một cuộc “dân tộc cách mệnh” đánh
đuổi bọn ngoại xâm dành độc lập tự do.
-Nông dân là lực lượng dông đảo nhât bị đế quốc, phong ki ến bóc lột n ặng
nề.
Vì vậy, cần phải thu phục lôi cuốn nhân daan đi theo thì cách m ạng m ới
dành thắng lợi, xây dựng khối công nông liên minh làm lực l ượng cho cách
mạng.
-Cách mạng muốn thành cơng trước hết phải có Đảng lãnh đạo.

- Cách mạng là sự nghiệp của quần chúng nhân dân, vì vậy cần ph ải t ập
hợp, giác ngộ, tổ chức từng bước từ thấp lên cao.
4. Giai đoạn: vượt qua thử thách, kiên trì gi ữ vững lập tr ường cách m ạng
(1930-1945)
Trên cơ sở tư tưỏng về con đường cách mạng Viêt Nam đã hình thành v ề
cơ bản, trong mấy năm đầu của những năm 30, Hồ Chí Minh đã kiên trì gi ữ
vững quan điểm cách mạng của mình, vượt qua khuynh h ướng “ t ả” đang
chi phối Quốc tế Cộng sản. Thực tiễn đã chứng minh quan điểm của Ng ười
là
đúng.
Thời kì 1936-1939 Đảng ta chuyển hướng đấu tranh, thi ết l ập m ặt tr ận
nhân dân phản đế Đông Dương (T3-1938) đổi thành mặt tr ận dân ch ủ
Đông Dương và từ năm 1939 đặt vấn đề giải phóng dân tộc lên hàng đầu.


Ngày 28-1-1941 sau 30 năm hoạt động ở nước ngoài Nguyễn Ái Qu ốc tr ở
về Tổ quốc, tại hội nghị lần thứ8 (10-19/5/1941) họp tại Pắc Bó ( Cao
Bằng) dưới sự chủ trì của Nguyễn Ái Quốc, Ban Chấp hành Trung ương
Đáng Cơng sản Đơng Dương đã hồn chỉnh việc chuy ển h ướng chi ến l ược
của
cách
mạng
Việt
Nam.
Cách mạng thang Tám thắng lợi, Ngỳa 2-9-1945 Người đọc tuyên ngôn đ ộc
lập khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hịa.
Đây là mốc lịch sử khơng chỉ đánh dấu kỷ nguyên tự do, độc lập mà là
bước phát triển mở rộng tư tưởng dân quyền và nhân quy ền của cách
mạng tư sản thành quyền tự do, độc lập của các dân tộc trên thế gi ới
Là sự thắng lợi của chủ nghĩa Mác –Lênin được vận dụng, phát tri ển sát

đúng với hoàn cảch ở Việt Nam.
5. Giai đoạn: tư tưởng Hồ Chí Minh tiếp tục phát tri ển, hoàn thi ện(19451969)
Ngày 23-9-1945 Pháp núp sau quân đội Anh quay lại xâm lược n ước ta gây
gấn
ở Nam Bộ. Ở mien Băc, hơn 20 vạn quân T ưởng kéo vào hòng th ực hi ện
âm mưu tiêu diệt Đảng ta. HCM đã chèo lái con thuy ền cách m ạng Vi ệt
Nam vượt qua thác ghềnh hiểm trở tới bờ bến thắng lợi.
Ngày 19-12-1946 HCM phát động cuộc kháng chiến toàn quốc ch ống th ực
dân Pháp, Người đề ra đường lối vừa kháng chiến vừa kiến quốc, th ực
hiện kháng chiến thực dân trường kì tự lực cách sinh.
Năm 1951 Trung ương Đảng và Chủ Tịch HCM triệu tập đ ại h ội đ ại bi ểu
toàn quốc lần thứ II của Đảng, đưa Đảng ra hoạt động công khai v ới tên
Đảng Lao dộng Việt Nam.
Năm 1954 dưới sự lãnh đạo của Trung ương Đảng và Chủ tịch HCM cuộc
kháng chiên chống thực dân Pháp đã kết thúc thắng lợi.
Sau hiệp định Gionevơ năm 1954, miền bắc hồn tồn gi ải phóng nh ưng


nước nhà vẫn bị chia cắt bởi âm mưu gây chiến và xâm l ược c ủa đ ế qu ốc
Mỹ và bè lũ tay sai.
Lúc này HCM cùng với Trung ương Đảng sớm xác định kẻ thù chính của
nhân dân Việt Nam, Đề ra cho mỗi miền Nam , miền Bắc một nhiệm v ụ
chiến lược khác nhau. Xếp miền Bác vào phong trào CM XHCN. Miền Nam
vao phong trào cách mạng ĐTC nhân dân. .+ Sau khi giành chính quyền, ta
phải tiến hành 2 cuộc kháng chiến chống Pháp vàMỹ, v ừa xây d ựng ch ủ
nghĩa xã hội miền Bắc, vừa đấu tranh giải phóng miền Nam. Đâylà th ời kỳ
tư tưởng Hồ Chí Minh được bổ sung, phát triển và hoàn thiện: về đườnglối
chiến tranh nhân dân là dựa vào sức mình là chính; về xây d ựng ch ủ nghĩa
xãhội là quá độ lên chủ nghĩa xã hội không trải qua chế độ tư bản chủ
nghĩa; vềxây dựng Đảng với tư cách là một Đảng cầm quyền, về xây d ựng

Nhà nước kiểu mớicủa dân,do dân, vì dân…

· Xuất phát từ thực tiễn, trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng n ước ta
tư tương HCM đã tiếp tục được bổ sung và phát triển, h ợp thành một h ệ
thống những quan điểm lý luận về cách mạng Việt Nam. Đó là: ư tương về
chủ nghĩa xã hội và con đường quá độ lên chủ nghĩa xã hội; t ư t ưởng v ề
Nhà nươc của dân, do dân, vì dân; tư tưởng và chiến lược vế con ng ười; t ư
tưởng về Đảng Cộng sản và xây dựng Đảng với tư cách là Đảng cầm
quyền.
.
.
.
· Tóm lại, tư tưởng Hồ Chí Minh trải qua hơn nửa thế kỷ hình thành và
phát triển, là sản phẩm tất yếu của cách mạng Việt Nam trong th ời đại
mới, là ngọc cờ thắng lợi của nhân dân Viêt Nam trong cuộc đâu tranh vì
độc lập, tự do, vì giải phóng dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Trong các th ời kỳ
trên thì thời kỳ thứ 3 có ý nghĩa vạch đường đi cho cách m ạng Vi ệt Nam.
Nhờ có những hoạt động của Bác vào thời kỳ này tạo nh ững c ơ s ở v ững
chắc cho sau này như: thành lập hội Việt Nam cách mạng thanh niên,
tuyên truyền chủ nghĩa Mác-Lênin vào trong nước, góp phần gây d ựng
phong trào đấu tranh chống chủ nghĩa thực dân áp bức bóc l ột. Bác là
người sáng lập ra Đảng Cộng Sản Việt Nam chính đảng đ ầu tiên đ ại di ện
cho cho giai cấp công nhân, nông dân bị áp bức bóc l ột. Đ ưa cách m ạng


Việt Nam vào thời kỳ mới, thời kỳ đấu tranh tự giác có đ ường l ối rõ ràng,
có chính đảng của riêng mình

Trong những giai đoạn trên thì giai đoạn 1921-1930 là quan tr ọng
nhất,

vi:
Đây là thời kì Người có nhiều hoat động thực tiễn sơi nổi ở Pháp(19211923), Liên Xô(23-24), Trung Quốc(24-27),... HCM đã kết h ợp nghiên c ứu
xd lý luận với tuyên truyền tư tưởng GPDT, vận động tổ chức quần chúng
đ ấu
tranh,
cbị
cho
việc
thành
lập
Đảng.
Trong thời gian này Người đã viết một số tác phẩm vạch trần tội ác của
thực dân, và đưa quan điểm giúp cm VN chiến thắng.
Sự ra đời của ĐCSVN ngày 3/2/1930 là ngọn cờ tiên phong dẫn đ ường đ ể
cm VN tiến lên giành thắng lợi

Từ 1890 – 1911: Giai đoạn hình thành tư tưởng yêu nước và chí
hướng cách mạng
+ Tiếp nhận truyền thống yêu nước và nhân nghĩa của dân tộc.
+ Hấp thụ văn hóa Quốc học, Hán học, phương Tây.
+ Chứng kiến cuộc sống cực khổ của nhân dân và tinh th ần đ ấu tranh b ất
khuất của cha anh, hình thành hồi bão cứu dân cứu n ước.
→ tìm được hướng đi đúng để sớm tới thành cơng.
Từ 1911 - 1920: Giai đoạn tìm tịi, khảo nghiệm
+ Bơn ba khắp châu lục tìm hiểu cuộc sống nhân dân các dân tộc bị áp bức
và tìm hiểu các cuộc cách mạng lớn trên thế giới.
+ Năm 1920, tiếp xúc Luận cương của Lênin về vấn đề dân tộc thuộc đ ịa,
Nguyễn Ái Quốc đã tìm thấy con đường chân chính cho s ự nghiệp c ứu
nước, giải phóng dân tộc.Người đã tán thành đứng về Quốc tế III, tham gia
thành lập Đảng cộng sản Pháp.



→Đánh dấu bước chuyển biến về chất trong tư tưởng Nguy ễn Ái Quốc, t ừ
chủ nghĩa yêu nước đến chủ nghĩa Lênin, từ giác ngộ dân tộc đến giác ngộ
giai cấp, từ ngườiyêu nước thành người cộng sản.
Từ 1921 – 1930: Giai đoạn hình thành cơ bản tư tưởng về con đường
cách mạng ViệtNam
Là thời kỳ hoạt động thực tiễn và lý luận sôi nổi phong phú để tiến t ới
thành lập chính đảng cách mạng ở Việt Nam.+ Người hoạt động trong Ban
nghiên cứu thuộc địa của Đảng cộng sản Pháp, tham giasáng l ập H ội liên
hiệp thuộc đại, xuất bản báo tuyên truyền chủ nghĩa Mac …Lênin vào nước
thuộc
địa.
+ Giữa 1923: Người được bầu vào đoàn chủ tịch Hội Quốc tế Nông dân ở
Mátxcơva, tham dự Đại hội Quốc tế Cộng sản lần thứ V vàĐại hội các đoàn
thể quần chúng khác.
+ Cuối 1924: Nguyễn Ái Quốc tổ chức Hội Việt Nam cách mạng thanh niên
tại QuảngChâu TQ, mở lớp huẩn luyện đào tạo cán bộ chính trị.
+ Tháng 2- 1930: Người sáng lập ra Đảng Cộng sản Việt Nam và tr ực ti ếp
thảo cácvăn kiện. Các văn kiện này cùng 2 tác phẩm …Người hồn thành…
và …Đường Kách mệnh…đã đánh dấu sự hình thành cơ bản tư tưởng Hồ
Chí Minh về con đường cách mạngcủa Việt Nam. Từ 1930 – 1941: Giai
đoạn vượt qua thử thách, kiên trì con đường đã xác địnhcho cách
mạng Việt Nam
+ Do khơng nắm được tình hình thực tế, lại bị chi ph ối b ởi quan đi ểm
…tả…khuynh đang ngự tri bấy giờ, Quốc tế Cộng sản đã ch ỉ trích đ ường
lối củaNguyễnÁi Quốc và đã quyết định đổi tên Đảng Cộng sản Việt Nam
thành Đảng Cộng sản Đông Dương đồng thời ra nghị quyết th ủ tiêu Chánh
cương và Sách lược vắntắt.
+ Tuy nhiên, khi nguy cơ của chủ nghĩa phát xít và chiến tranh thế gi ới m ới

đến gần, Đại hội VII Quốc tế Cộng sản đã có sự chuy ển h ướng về sách
lược, thành lậpMặt trận dân chủ chống phát xít đồng th ời tự phê phán các
biểu hiện biệt phái, côđộc trước đây.
+ Tháng 11 … 1939 Nghị quyết Trung ương khẳng định tất cả mọi vấn đề
phải nhằm vàomục đích giải phóng dân tộc, lấy quy ền lợi dân tộc làm tối


cao
mà
giải
quyết.
→ Phản ánh quy luật của cách mạng Việt Nam, giá trị và sức sống c ủa t ư
tưởng HồChí Minh.
Từ 1941 – 1969: Giai đoạn phát triển và thắng lợi của tư tưởng Hồ
Chí
Minh
+ Đầu 1941: Nguyễn Ái Quốc về nước trực tiếp chỉ đạo Hội nghị lần th ứ 8
BanChấphành Trung ương khóa I, đặt nhiệm vụ giải phóng dân tộc cao
hơn hết, lậpra Mặttrận Việt Minh, đưa tới thắng lợi của Cách mạng Tháng
Tám, cũng là thắng lợi đầu tiên của Tư tưởngHồ Chí Minh.+ Sau khi giành
chính quyền, ta phải tiến hành 2 cuộc kháng chiến chống Pháp vàMỹ, v ừa
xây dựng chủ nghĩa xã hội miền Bắc, vừa đấu tranh giải phóng mi ền Nam.
Đâylà thời kỳ tư tưởng Hồ Chí Minh được bổ sung, phát triển và hoàn
thiện: về đườnglối chiến tranh nhân dân là dựa vào sức mình là chính; v ề
xây dựng chủ nghĩa xãhội là quá độ lên chủ nghĩa xã hội không trải qua
chế độ tư bản chủ nghĩa; vềxây dựng Đảng với tư cách là một Đảng c ầm
quyền, về xây dựng Nhà nước kiểu mớicủa dân,do dân, vì dân …
+ Trước khi qua đời, Hồ Chí Minh đã để lại Di chúc thiêng liêng t ổng k ết
sâu sắcnhững bài học đấu tranh và thắng lợi của cách mạng Việt Nam,
đồng thời vạch ranhững định hướng cho sự phát triển của đất nước và

dân tộc sau khi kháng chiếnthắng lợi
+ Thấm thía cái giá phải trả cho những sai lầm, Đảng và nhân dân ta càng
nhân thứcsâu sắc hơn với di sản tinh thần vô giá Người đã đ ể l ại. T ư
tưởng Hồ Chí Minhđã thực sự là nguồn trí tuệ, nguồn động lực soi sáng và
thúc đẩy công cuộc đổimới chúng ta.