Bài 46: Năng lượng và sự truyền năng lượng
A/ Câu hỏi đầu bài
Trả lời câu hỏi trang 162 sgk Khoa học tự nhiên 6:
Trong hình trên có những năng lượng nào mà em đã biết?

Trả lời:
Trong hình trên có những năng lượng em biết:
- Năng lượng Mặt Trời
- Năng lượng nước
- Năng lượng gió
B/ Câu hỏi giữa bài
I. Năng lượng
Trả lời câu hỏi trang 162 sgk Khoa học tự nhiên 6:
Chúng ta khơng nhìn thấy năng lượng nhưng có thể cảm nhận được tác dụng của nó.
- Mọi hoạt động hằng ngày của chúng ta đều cần đến năng lượng. Năng lượng được
lấy từ năng lượng dự trữ trong thức ăn.
- Khi lắp pin vào đèn pin và bật công tắc, thì bóng đèn pin phát ra ánh sáng. Ánh
sáng được tạo ra là nhờ có năng lượng dự trữ trong pin.
- Cây cối lớn lên, ra hoa, kết trái được là nhờ hấp thụ năng lượng của ánh sáng Mặt
Trời.
Nếu khơng có năng lượng của thức ăn, của pin, năng lượng của ánh sáng Mặt Trời
thì những hiện tượng nêu trên có thể diễn ra được khơng?


Trả lời:
- Nếu khơng có năng lượng của thức ăn, của pin, năng lượng của ánh sáng Mặt
Trời thì những hiện tượng nêu trên khơng thể diễn ra được.
- Vì khơng có năng lượng thì khơng thể thực hiện các hoạt động hay xảy ra các
hiện tượng được.
II. Năng lượng và tác dụng lực
Trả lời câu hỏi trang 163 sgk Khoa học tự nhiên 6:

Quan sát và đọc phần mô tả trong Hình 46.1, rồi thảo luận nhóm để làm sáng tỏ hai
ý:
- Khi năng lượng càng nhiều thì lực tác dụng có thể càng mạnh.
- Khi năng lượng càng nhiều thì thời gian tác dụng của lực có thể càng dài.

Gió nhẹ làm quay chong chóng, gió mạnh làm quay cánh quạt của tua – bin gió, lốc
xốy phá hủy các cơng trình. Khi gió nhẹ, gió mạnh, lốc xốy cịn kéo dài thì chong
chóng, tua – bin gió cịn quay, các cơng trình xây dựng cịn bị phá hủy.
Trả lời:
- Thảo luận của nhóm để làm sáng tỏ ý: khi năng lượng càng nhiều thì lực tác dụng
có thể càng mạnh.
+ Để tạo nên gió nhẹ và gió mạnh là sự khác nhau về mức năng lượng: gió mạnh
có nhiều năng lượng hơn gió nhẹ.
+ Gió nhẹ làm quay chong chóng tức là gió đã tác dụng lực vào chong chóng và làm
nó quay.
+ Gió mạnh làm quay cánh quạt của tua – bin gió tức là gió đã tác dụng lực vào cánh
quạt của tua – bin gió và làm nó quay.


+ Lốc xốy phá hủy cơng trình, tức là lốc xốy đã tác dụng vào các cơng trình một
lực và làm cho nó bị đổ vỡ.
+ Mà cánh quạt tua - bin nặng hơn cánh chong chóng nhiều, các cơng trình lại rất
kiên cố và nặng hơn cánh quạt tua bin rất nhiều.
+ Cho nên, lực tác dụng của gió mạnh cũng lớn hơn lực tác dụng của gió nhẹ và lực
của lốc xoáy lớn hơn rất nhiều lực tác dụng của gió mạnh.
Vậy nên ta có thể thấy, khi năng lượng càng nhiều thì lực tác dụng có thể càng
mạnh.
- Thảo luận của nhóm để làm sáng tỏ ý: khi năng lượng càng nhiều thì thời gian tác
dụng của lực có thể càng dài.
+ Ta đã biết rằng gió nhẹ, gió mạnh và lốc xốy có thể hình thành là nhờ năng lượng,

và khi hết năng lượng thì các hiện tượng đó cũng sẽ biến mất. Vậy nên cịn có gió
nhẹ, gió mạnh, lốc xốy là cịn có năng lượng.
+ Và ta cũng biết rằng, năng lượng càng nhiều thì lực tác dụng càng mạnh, sau một
thời gian ta thấy các cơng trình bị phá hủy nhiều. Chứng tỏ, đã có lực tác dụng lên
các vật trong trong suốt thời gian xảy ra hiện tượng đó.
Vậy nên khi năng lượng càng nhiều thì thời gian tác dụng của lực có thể càng dài.
Trả lời câu hỏi 1 phần hoạt động trang 163 sgk Khoa học tự nhiên 6:
Thổi xe đồ chơi
Chuẩn bị: vài chiếc xe đồ chơi giống nhau và một số ống hút.
Tiến hành: thổi hơi qua ống hút để tạo ra lực đẩy đủ mạnh làm cho xe đồ chơi
chuyển động (Hình 46.2).
Thảo luận:
a/ Muốn cho xe chuyển động nhanh hơn và xa hơn thì phải làm thế nào?
b/ Từ thí nghiệm trên hãy rút ra mối quan hệ giữa năng lượng truyền cho vật với độ
lớn lực tác dụng và thời gian lực tác dụng lên vật.


Trả lời:
a/ - Muốn cho xe chuyển động nhanh hơn thì phải thổi hơi mạnh hơn.
- Muốn cho xe chuyển động xa hơn thì phải thổi một hơi với thời gian dài hơn.
- Muốn cho xe chuyển động nhanh hơn và xa hơn thì phải thổi hơi mạnh trong một
thời gian dài.
b/ Như vậy, ta thấy mối quan hệ giữa năng lượng truyền cho vật với độ lớn lực tác
dụng và thời gian lực tác dụng lên vật tỉ lệ thuận với nhau:
- Năng lượng truyền cho vật càng mạnh thì độ lớn lực tác dụng lên vật càng lớn.
- Năng lượng truyền cho vật trong một thời gian dài thì thời gian lực tác dụng lên
vật cũng dài.
Trả lời câu hỏi 2 phần hoạt động trang 163 sgk Khoa học tự nhiên 6:
Hãy tìm thêm ví dụ về mối liên hệ giữa năng lượng và tác dụng lực.
Trả lời:

Ví dụ về mối liên hệ giữa năng lượng và tác dụng lực.
- Bố bê được đồ nhiều hơn em.
Ta thấy bố lớn hơn, ăn nhiều hơn nên có năng lượng dự trữ nhiều hơn và có lực khỏe
hơn để bê được những đồ nặng hơn.


- Trong cuộc thi đua xe đạp, ai khỏe hơn, đạp nhanh hơn sẽ giành chiến thẳng.
Vì người đó có năng lượng nhiều hơn, tác dụng lực vào bàn đạp lớn hơn để xe đi
được nhanh và lâu để giành chiến thắng.

Trả lời câu hỏi trang 164 sgk Khoa học tự nhiên 6:
Hoàn thành các câu sau đây bằng cách ghi vào vở (hay phiếu học tập) các từ thích
hợp trong khung, được đánh số thứ tự từ (1) đến (7). Ví dụ: (1) - ánh sáng


a/ Năng lượng (1)…………… của Mặt Trời chiếu xuống Trái Đất được các loài thực
vật hấp thụ để (2)…………. và (3)……………..
b/ (4)…………… dự trữ trong pin của điện thoại di động giúp điện thoại ghi và phát
ra âm thanh, hình ảnh. (5)………… lưu trữ trong xăng, dầu cần cho hoạt động của
xe máy, ô tô, máy bay, tàu thủy và các phương tiện giao thông khác.
c/ Xăng, dầu và các chất đốt (than, gỗ, rác thải…) được gọi là nhiên liệu. Chúng giải
phóng (6)………., tạo ra nhiệt và (7)…………… khi bị đốt cháy.
Trả lời:
(1) – ánh sáng
(2) – sống
(3) – phát triển
(4) – Năng lượng
(5) - Năng lượng
(6) – năng lượng
(7) – ánh sáng

III. Sự truyền năng lượng
Trả lời câu hỏi trang 164 sgk Khoa học tự nhiên 6:
Hãy tìm thêm ví dụ về sự truyền năng lượng trong thực tiễn?
Trả lời:
Ví dụ về sự truyền năng lượng trong thực tiễn:
- Qua truyền nhiệt: Đá tan làm cho nước trong cốc lạnh đi


- Qua tác dụng lực: Cái búa đưa lên càng cao càng làm cho chiếc đinh đâm sâu vào
tường.

Trả lời câu hỏi 1 phần em có thể trang 164 sgk Khoa học tự nhiên 6:
Trình bày được việc sử dụng năng lượng trong hoạt động hằng ngày của em?
Trả lời:
Các việc sử dụng năng lượng trong hoạt động hằng ngày của em:
- Sử dụng năng lượng hóa học được chuyển hóa từ thức ăn để học bài.


- Đạp xe tới trường đã sử dụng động năng.

Trả lời câu hỏi 2 phần em có thể trang 164 sgk Khoa học tự nhiên 6:
Nhận biết được sự truyền năng lượng trong một số tình huống đơn giản thường gặp?
Trả lời:
- Đạp xe.
Năng lượng hóa học từ thức ăn:
+ Chuyển hóa thành cơ năng dưới dạng động năng để đạp xe đi học.
+ Chuyển hóa một phần thành năng lượng nhiệt làm nóng cơ thể.

- Mẹ bế em bé ở một độ cao so với mặt đất.



Năng lượng hóa học từ thức ăn:
+ Chuyển hóa thành cơ năng dưới dạng động năng để mẹ có thể nhấc em bé
+ Chuyển hóa thành thế năng khi em bé ở yên trên tay mẹ.
+ Chuyển hóa một phần sang nhiệt năng làm nóng cơ thể.