Bài 11: Oxygen. Khơng khí
I. Oxygen trên Trái Đất
- Ở đâu có oxygen thì ở đó mới tồn tại sự sống, con người và sinh vật mới tồn tại
và phát triển
+ Trong khơng khí có oxygen vì thể các sinh vật trên mặt đất như con người, thú,
chim có thể sống được.
+ Trong nước có oxygen hịa tan, nên các loại sinh vật dưới nước mới sống được.
+ Trong lớp đất xốp, có lượng oxygen nằm lẫn trong đất, nên các loại sâu, bọ có
thể lấy lượng oxygen này và tồn tại.
II. Tính chất vật lí và tầm quan trọng của oxygen
1. Tính chất vật lí của oxygen
- Ở nhiệt độ thường, oxygen ở thể khí, khơng màu, khơng mùi, khơng vị, ít tan
trong nước và nặng hơn khơng khí .
- Oxygen hóa lỏng ở -1830C, hóa rắn ở -2180C. Ở thể lỏng và rắn, oxygen có màu
xanh nhạt.
2. Tầm quan trọng của oxygen
- Thơng thường, ở đâu có oxygen thì ở đó có sự sống.
- Oxygen khơng chỉ cần thiết cho q trình hơ hấp của con người, động vật, thực
vật trên trái đất mà cịn khơng thể thiếu cho quá trình đốt cháy nhiên liệu để thắp
sáng, cung cấp nhiệt,...
III. Thành phần của khơng khí.
Khơng khí xung quanh ta ngồi oxygen cịn nhiều chất khí khác. Trong điều kiện
thơng thường, thành phần khơng khí gần đúng theo thể tích như hình sau:
- Khí có thành phần thể tích lớn nhất trong khơng khí là: nitrogen (78%)
- Oxygen chiếm 21% thể tích trong khơng khí.
IV. Vai trị của khơng khí
- Giúp điều hịa khí hậu, giúp bề mặt Trái Đất khơng q nóng hoặc q lạnh.
- Khơng khí giúp bảo vệ Trái đất khỏi các thiên thạch rơi từ vũ trụ.
- Là thành phần quan trọng trong q trình hơ hấp của con người, động vật, thực
vật, đốt cháy nhiên liệu.
- Khi mưa dơng có sấm sét, nitrogen trong khơng khí được chuyển hóa thành chất
có chứa nitrogen có lợi cho cây cối (dạng phân bón tự nhiên).
- Khí carbon dioxide trong khơng khí cần thiết cho quá trình quang hợp của cây
xanh.
V. Sự ơ nhiễm khơng khí
1. Ngun nhân và hậu quả của ơ nhiễm khơng khí
Khi thành phần khơng khí bị thay đổi như lượng oxygen giảm, lượng carbon
dioxide tăng, xuất hiện các khí độc hại, khói, bụi, ta nói khơng khí bị ơ nhiễm.
a) Ngun nhân gây ơ nhiễm khơng khí
Ơ nhiễm khơng khí có ngun nhân từ tự nhiên và con người.
- Núi lửa phun trào
- Lượng rác thải con người thải ra môi trường ngày càng nhiều và không được xử
lý.
- Cháy rừng làm giảm lượng cây xanh, tạo ra nhiều khói bụi, khí độc hại ra mơi
trường.
- Khói các phương tiện giao thơng chứa nhiều khí thải độc hại thải ra khơng khí.
- Khói từ các nhà máy chứa nhiều khí độc, cacbonic, ... gây ơ nhiễm mơi trường,
hiệu ứng nhà kính, ..
b) Tác hại của ơ nhiễm khơng khí
- Hạn chế tầm nhìn khi tham gia giao thơng
- Bụi, khói và các khí độc gây bệnh nguy hiểm cho con người,đặc biệt các bệnh về
hơ hấp, có nguy cơ gây tử vong
- Có một số hiện tượng thời tiết cực đoan: Hiệu ứng nhà kính, biến đổi khí hậu
sương mù giữa ban ngày, mưa acid,…
- Thực vật không phát triển được, phá hủy q trình trồng trọt và chăn ni
- Động vật phải di cư, bị tuyệt chủng
2. Bảo vệ môi trường khơng khí
- Di chuyển các cơ sở sản xuất cơng nghiệp, thủ cơng nghiệp ra ngồi thành phố và
khu dân cư, thay thế máy móc, dây chuyền cơng nghệ hiện đại, ít gây ơ nhiễm hơn.
- Xây dựng các hệ thống xử lí khí thải gây ơ nhiễm mơi trường.
- Hạn chế các nguồn gây ơ nhiễm khơng khí như bụi, rác thải,… do xây dựng.
- Sử dụng các nguồn nhiên liệu sạch thay thế than đá, dầu mỏ,…đẻ giảm thiểu khí
carbon monoxide và carbon dioxide khi đốt cháy.
- Giảm phương tiện giao thông cá nhân, tăng cường đi bộ, đi xe đạp và sử dụng các
phương tiện giao thông công cộng.
- Trồng nhiều cây xanh
- Lắp đặt các trạm theo dõi tự động mơi trường khơng khí, kiểm sốt khí thải ơ
nhiễm
- Tun truyền, vận động , nâng cao ý thức cộng đồng về vấn đề bảo vệ mơi trường
khơng khí .