Ph n A: Gi i thi u t iầ ớ ệ đề à
L ch s phát tri n c a s n xu t lo i ng i l l ch s phát tri nị ử ể ủ ả ấ à ườ à ị ử ể
c a các PTSX k ti p nhau. PTSX l s th ng nh t bi n ch ng gi aủ ế ế à ự ố ấ ệ ứ ữ
LLSX v QHSX ó l cách th c s n xu t ra c a c I v t ch t mà đ à ứ ả ấ ủ ả ậ ấ à
trong ó LLSX t n m t trình nh t nh , th ng nh t v iđ đạ đế ộ độ ấ đị ố ấ ớ
QHSX t ng ng v i nó . Theo nh ngh a c a phép bi n ch ng duyươ ứ ớ đị ĩ ủ ệ ứ
v t : L khoa h c v m i liên h ph bi n v s phát tri n, khoa h cậ à ọ ề ố ệ ổ ế à ự ể ọ
v nh ng quy lu t ph bi n nh t c a s v n ng v s phát tri nề ữ ậ ổ ế ấ ủ ự ậ độ à ự ế
cu t nhiên ,xã h i v t duy trên c s duy v t . Theo nh ngh aả ự ộ à ư ơ ở ậ đị ĩ
trên xã h i ng y c ng phát tri n thì m i quân h gi a QHSX vaộ à à ể ố ẹ ữ
LLSX l không th tách r i , ây l quy lu t chung c a s phátà ể ờ đ à ậ ủ ự
tri n v l m t trong nh ng quy lu t quan tr ng quy nh s t n t i,ể à à ộ ữ ậ ọ đị ự ồ ạ
phát tri n v ti n b xã h i.ể à ế ộ ộ
M c dù v y trong th c t , hai nhân t QHSX v LLSX ã l mặ ậ ự ế ố à đ à
n y sinh nh ng mâu thu n gi a chúng . V s mâu thu n n y ng yả ữ ẫ ữ à ự ẫ à à
c ng tr nên gay g t l m cho n n kinh t n c ta trong tình tr ngà ở ắ à ề ế ướ ở ạ
kh ng ho ng nghiêm tr ng trong m t th i gian d i .Mâu thu n n yủ ả ọ ộ ờ à ẫ à
gi i quy t ra sao?, nguyên nhân c a v n s c c p nả ế ủ ấ đề ẽ đượ đề ậ đế
trong b i vi t d i ây. ây l l n u tiên vi t ti u lu n nên trongà ế ướ đ Đ à ầ đầ ế ể ậ
quá trình vi t không th không có nh ng sai sót, Xin nh n cế ể ữ ậ đượ
nh ng ý ki n óng góp c a th y cô v các b n các b i vi t khácữ ế đ ủ ầ à ạ để à ế
s t t h n.ẽ ố ơ
Ph n B: c s c a t iầ ơ ở ủ đề à
I. C s lý lu n chungơ ở ậ
Các d ng n y khi n chúng ta khi nghiên c u v n c n nhìnạ à ế ứ ấ đề ầ
nh n Mác va Ph. ng-ghen ã sáng l p ra ch ngh a duy v t bi nậ Ă đ ậ ủ ĩ ậ ệ
ch ng v o gi a th k XIX v d c Lênin phát tri n lên v o gi aứ à ữ ế ỷ à ượ ể à ữ
1
th k XX ã em l i cho phép biên ch ng duy v t s th ng nh tế ỷ đ đ ạ ứ ậ ự ố ấ
h u c gi a th gi i quan duy v t v ph ng pháp lu n bi n ch ng .ữ ơ ữ ế ớ ậ à ươ ậ ệ ứ
Phép bi n ch ng ã th c s tr th nh khoa h c trong ó m i liên hệ ứ đ ự ự ở à ọ đ ố ệ

gi a QHSX ph i phù h p v i tính ch t trình c a LLSX l m iữ ả ợ ớ ấ độ ủ à ố
liên h gi ng bu c v chi ph i l n nhau .M i liên h t o ra sệ à ộ à ố ẫ ố ệ ạ ự
chuy n hoá a d ng , phong phú c a m i s v t hi n t ng .Chínhể đ ạ ủ ỗ ự ậ ệ ượ
vì s a m t cách to n di n .Có nh th m i n m b t c b n ch tựđ ộ à ệ ư ế ớ ắ ắ đượ ả ấ
, cái c t lõi c a s v t m không b r i vaò ngu bi n trong nh nố ủ ự ậ à ị ơ ỵ ệ ậ
th c v h nh ng.ứ à à độ
lu t n y.ậ à
Trong quá trình l ch s t nhiên các m i quan h gi a conị ử ự ố ệ ữ
ng i M t trong nh ng quy lu t quan tr ng nh t c a ch ngh a duyườ ộ ữ ậ ọ ấ ủ ủ ĩ
v t bi n ch ng l quy lu t mâu thu n .Theo quy lu t n y thì trongậ ệ ứ à ậ ẫ ậ à
k t c u c a m i s v t hi n t ng không ph i bao gi c ng bao g mế ấ ủ ọ ự ậ ệ ượ ả ờ ũ ồ
các nhân t ng nh t,th ng nh t v i nhau m m i s v t hi n t ngốđồ ấ ố ấ ớ à ọ ự ậ ệ ượ
u c c u t o nên b i m t th th ng nh t bao g m nhi u m tđề đượ ấ ạ ở ộ ể ố ấ ồ ề ặ
khác nhau, trong ó có nh ng m t i l p.Các m t i l p tác ngđ ữ ặ đố ậ ặ đố ậ đọ
v i nhau s xu t hi n nh ng mâu thu n.Mâu thu n xu t hi n khiớ ẽ ấ ệ ữ ẫ ẫ ấ ệ
các m t i l p ó tác ng ,liên h v chi ph i l n nhau. u tranhặ đố ậ đ độ ệ à ố ẫ Đấ
nh m gi i quy t nh ng mâu thu n gi a chúng l m cho s v t m i raằ ả ế ữ ẫ ữ à ự ậ ớ
i,thay th s v t c ã cho th y s v n ng không ng ng c a sđờ ế ự ậ ũđ ấ ư ậ độ ừ ủ ư
v t,PTSX c ng tuân theo quy i t nhiên,gi a con ng i voi conậ ũ ớ ự ư ườ
ng i c ng luôn luôn bi n i th ng nh t v i nhau.LLSX bi u thườ ũ ế đổ ố ấ ớ ể ị
m i quan h gi a con ng i v i t nhiên trong quá trình s n xu t,lố ệ ữ ườ ớ ự ả ấ à
m t t nhiên c a s n xu t xã h i.QHSX l m i quan h gi a conặ ự ủ ả ấ ộ à ố ệ ữ
ng i v i con ng i trong quá trình s n xu t,nó l m t xã h i c aườ ớ ườ ả ấ à ặ ộ ủ
s n xu t.LLSX g m nh ng công c lao ng m con ng i dùng ả ấ ồ ữ ụ độ à ườ để
t o ra c a c i v t ch t nh kinh nghi m v thói quen lao ng ãạ ủ ả ậ ấ ờ ệ à độ đ
c tích lu l i trong quá trình s n xu t. đượ ỹ ạ ả ấ QHSX c hi u lđượ ẻ à
nh ng quan h v t ch t,quan h kinh t c a i s ng xã h i trongữ ệ ậ ấ ệ ế ủ đờ ố ộ
2
t ng giai o n phát tri n. M i quan h gi a LLSX v QHSX ã cừ đ ạ ể ố ệ ữ à đ đượ
C.Mác vi t:ế

" Nh ng th i i kinh t khác nhau không ph i ch chúngữ ờ đạ ế ả ở ỗ
s n xu t ra cái gì ,m l ch chúng s n xu t b ng cách n o, v iả ấ à àở ỗ ả ấ ằ à ớ
nh ng t li u lao ng n o". Khi QHSX phù h p v i tính ch t trìnhữ ư ệ độ à ợ ớ ấ
LLSX nó s tr th nh ng l c thúc y, t o i u ki n chođộ ẽ ở à độ ự đẩ ạ đề ệ
LLSX phát tri n v ng c l i khi QHSX l c h u h n hay m c ể à ượ ạ ạ ậ ơ ở ứ độ
cao h n so v i tính ch t trình LLSX thì nó s tr th nh xi ngơ ớ ấ độ ẽ ở à ề
xích kìm hãm s phát tri n c a LLSX, mâu thu n n y sinh v vi cự ể ủ ẫ ả à ệ
gi i quy t mâu thu n t o ra ng l c phát tri n c a PTSX, theoả ế ẫ ạ độ ự ể ủ
úng v i n i dung c a quy lu t mâu thu n. V c nh v y l ch sđ ớ ộ ủ ậ ẫ à ứ ư ậ ị ử
c a s n xu t ã v n ng v phát tri n trong quá trình l ch phaủ ả ấ đ ậ độ à ể ệ
n cân b ng r i l i l ch pha m i Ch có khái ni m mâu thu nđế ằ ồ ạ ệ ớ ỉ ệ ẫ
m i có kh n ng v ch ra ng l c c a s phát tri n, m i cóớ đủ ả ă để ạ độ ự ủ ự ể ớ
th ể th c ti nự ễ cho ta nh n th c c quy lu t c a s vân ng kinhậ ứ đượ ậ ủ ư độ
t .ế
II . C s ơ ở
Mâu thu n gi a LLSX v QHSX trong giai o n i lênẫ ư à đ ạ đ
CNXH n c ta th c tr ng v gi i pháp.ở ướ ự ạ à ả
1. Th c tr ngự ạ .
a. Vi t Nam trong th i k u i lên ch ngh a xã h i .ệ ờ ỳđầ đ ủ ĩ ộ
Sau 30/4/1975 n c ta ho n to n gi i phóng, chúng ta ã tướ à à ả đ đạ
c nh ng th nh t u trong vi c h n g n v t th ng chi n tranhđượ ữ à ự ệ à ắ ế ươ ế
.Tuy nhien n n kinh t n c ta v n l n n kinh t nông nghi p kémề ế ướ ẫ à ề ế ệ
phát tri n mang n ng tính t c p, t túc .Trang b k thu t v k tể ặ ự ấ ự ị ỹ ậ à ế
c u xã h i y u kém, c c u kinh t m t cân i, c c u kinh t t pấ ộ ế ơ ấ ế ấ đố ơ ấ ế ậ
chung quan liêu bao c p l i nhi u h u qu n ng n . N n kinh téấ để ạ ề ậ ả ặ ề ề
kém hi u qu , n ng su t lao ng th p, kh ng ho ng kinh t kéoệ ả ă ấ độ ấ ủ ả ế
d i, các t n n tham nh ng lan r ng, ng c ng s n còn non, ià ệ ạ ũ ộ Đả ộ ả độ
ng cán b còn y u v n ng l c các th l c qu c v ph n ngũ ộ ế ề ă ự ế ự đế ố à ả độ
ráo ri t th c hi n chi n l c di n bi n ho bình, phá ho i v baoế ự ệ ế ượ ễ ế à ạ à
3

vây kinh t N p s ng v n hoá , o c b xói mòn, lòng tin v oế ế ố ă đạ đứ ị à
ng v Nh n c b gi m sút.Đả à à ướ ị ả
Th c tr ng trên có ngu n g c sâu xa do l ch s l i v h uự ạ ồ ố ị ử để ạ à ậ
qu c a nhi u n m chi n tranh, song ch y u l chúng ta ã viả ủ ề ă ế ủ ế à đ
ph m sai l m ch quan duy ý chí, vi ph m các quy lu t khách quanạ ầ ủ ạ ậ
trong c i t o xã h i ch ngh a, trong ti n h nh công nghi p hoá vả ạ ộ ủ ĩ ế à ệ à
trong c ch qu n lý kinh t c bi t l s phù h p gi a LLSX vơ ế ả ế đặ ệ à ự ợ ữ à
QHSX. Chúng ta ã sai l m khi ti n h nh xây d ng QHSX tiên ti nđ ầ ế à ự ế
r i m i thúc y l a ch n LLSX phát tri n, bi n i. S bi n i óồ ớ đẩ ự ọ ể ế đổ ự ế đổ đ
bao gi c ng b t u b ng s bi n i v phát tri n c a LLSX.ờ ũ ắ đầ ằ ự ế đổ à ể ủ
LLSX bi n i d n n mâu thu n gay g t v i QHSX hi n có vế đổ ẫ đế ẫ ắ ớ ệ à
xu t hi n m t òi h i khách quan l xoá b QHSX c , thay b ngấ ệ ộ đ ỏ à ỏ ũ ằ
ki u QHSX m i thích ng v i m t trình phát tri n m i c aể ớ ứ ớ ộ độ ể ớ ủ
LLSX. C.Mác vi t :"T i m t giai o n phát tri n n o ó các LLSXế ớ ộ đ ạ ể à đ
v t ch t xã h i s mâu thu n v i QHSX hi n có m trong ó tậ ấ ộ ẽ ẫ ớ ệ à đ ừ
tr c n nay các LLSX v n phát tri n. T ch l hình th c phátướ đế ẫ ể ừ ỗ à ứ
tri n c a các LLSX, nh ng QHSX y tr th nh xi ng xích c a cácể ủ ữ ấ ở à ề ủ
LLSX . Khi ó b t u th i i c a m t cu c cách m ng xã h iđ ắ đầ ờ đạ ủ ộ ộ ạ ộ
1
".
K t qu l dã t o ra cho chúng ta m t nh n th c b n ch t c a phépế ả à ạ ộ ậ ứ ả ấ ủ
bi n ch ng gi a LLSX v QHSX trong ph m vi hình thái kinh t xãệ ứ ữ à ạ ế
h i m i s không ch a ng s tác ng qua l i l n nhau, khôngộ ớ ẽ ứ đự ự độ ạ ẫ
còn t n t i mâu thu n bi n ch ng gi a chúng m s l a ch n d nồ ạ ẫ ệ ứ ữ à ự ự ọ ầ
d n LLSX cho phù h p v i kho ng không gian r ng l n c a QHSX.ầ ợ ớ ả ộ ớ ủ
b.Vi t Nam chuy n i sang c ch kinh t m iệ ể đổ ơ ế ế ớ
Tr c tình hình trên i h i ng to n qu c l n th VI ã ướ đạ ộ Đả à ố ầ ứ đ đề
ra vi c ti n h nh công cu c i m i kinh t l úng n:"ph i k tệ ế à ộ đổ ớ ế à đ đắ ả ế
h p ch t ch ngay t u i m i kinh t v i i m i chính tr , l yợ ặ ẽ ừ đầ đổ ớ ế ớ đổ ớ ị ấ
i m i kinh t l m tr ng tâm, ng th i t ng b c i m i chínhđổ ớ ế à ọ đồ ờ ừ ướ đổ ớ

tr "ị
2
1
C.Mác -Ph.Ang-ghen:Tuyển tập t.1,NXB Sự thật,HN,1970,tr438
2
V.I.Lenin To n tà ập ,tập 2
4
Chính nh ng l i i m i v l a ch n các b c i thíchờ đườ ố đổ ớ à ự ọ ướ đ
h p m n c ta ã t ng b c thoát kh i kh ng ho ng kinh t vợ à ướ đ ừ ướ ỏ ủ ả ế à
ng v ng tr c s s p c a h th ng xã h i ch ngh a th gi i.đứ ữ ướ ự ụ đổ ủ ệ ố ộ ủ ĩ ế ớ
Công cu c i m i ra cho chúng ta nhi m v ph i xem xét l iộ đổ ớ đề ệ ụ ả ạ
ph ng th c v con ng a t n c ta ti n lên. Sai l m c a ta lươ ứ à đườ đư đấ ướ ế ầ ủ à
ã y nhi u m t c a QHSX lên quá cao, tách r i tr ng thái cònđ đẩ ề ặ ủ ờ ạ
th p kém c a LLSX l m cho hai nhân t n y mâu thu n v i nhauấ ủ à ố à ẫ ớ
d n n kìm hãm s phát tri n c a s n xu t xã h i. i h i ngẫ đế ự ể ủ ả ấ ộ Đạ ộ Đả
l n th VI ã nh n ra sai l m v c ng ã th y r ng vi c c i t oầ ứ đ ậ ầ à ũ đ ấ ằ ệ ả ạ
QHSX xã h i l c n thi t nh ng không th ti n h nh m t cách chộ à ầ ế ư ể ế à ộ ủ
quan nóng v i nh tr c ây, ngh a l c i t o v c ng c QHSXộ ư ướ đ ĩ à ả ạ à ủ ố
nh ng g n li n v i s phát tri n c a LLSX. i h i VII c a ngư ắ ề ớ ự ể ủ Đạ ộ ủ Đả
c ng ch rõ:" phù h p v i s phát tri n c a LLSX, thi t l p t ngũ ỉ ợ ớ ự ể ủ ế ậ ừ
b c QHSX xã h i ch ngh a t th p n cao v i s a d ng vướ ộ ủ ĩ ừ ấ đế ớ ự đ ạ ề
hình th c s h u. Phát tri n n n kinh t h ng hoá nhi u th nh ph nứ ở ữ ể ề ế à ề à ầ
theo nh h ng xã h i ch ngh a, v n h nh theo c ch th tr ngđị ướ ộ ủ ĩ ậ à ơ ế ị ườ
có s qu n lý c a Nh n c"ự ả ủ à ướ
3
C i t o v c ng c QHSX nh ng bao gi c ng ph i g n li nả ạ à ủ ố ư ờ ũ ả ắ ề
v i s phát tri n c a LLSX, v c m b o b ng s phát tri n c aớ ự ể ủ àđượ đả ả ằ ự ể ủ
LLSX. ó l i u ki n c b n cho cu c cách m ng QHSX phát tri nĐ àđề ệ ơ ả ộ ạ ể
v ng ch c. V i trình c a mình LLSX yêu c u ph i có nh ngữ ắ ớ độ ủ ầ ả ữ
QHSXphù h p v i nó m i có th b c l h t kh n ng c a mình vợ ớ ớ ể ộ ộ ế ả ă ủ à

m i có kh n ng phát tri n nhanh chóng. T ng ng v i m i trình ớ ả ă ể ươ ứ ớ ỗ độ
LLSX òi h i m t QHSX, m t th nh ph n kinh t nh t nh nhđ ỏ ộ ộ à ầ ế ấ đị ư
Ph. ng-ghen vi t :" giai c p T s n không th bi n nh ng t li uĂ ế ấ ư ả ể ế ữ ư ệ
s n xu t có tính ch t h n ch y th nh nh ng LLSX m nh mả ấ ấ ạ ế ấ à ữ ạ ẽ
c n u không bi n nh ng t li u s n xu t c a cá nhân th nhđượ ế ế ữ ư ệ ả ấ ủ à
nh ng t li u s n xu t có tính ch t xã h i, m ch m t s ôngữ ư ệ ả ấ ấ ộ à ỉ ộ ố đ
ng i cùng l m m i có th s d ng c"ườ à ớ ể ư ụ đượ
4
. K t h p t ng u thế ợ ừ ư ế
3
Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên CNXH,NXB Sự thật,HN,1991,tr9-10
4
Ph.Ăng-ghen Chống đuy rinh,NXB Sự thật,HN,1971,tr 455
5
riêng c a t ng th nh ph n kinh t thông qua phân cônglao ng xãủ ừ à ầ ế độ
h i l con ng hi u qu nh t phát tri n LLSX, qua ây ta c ngộ à đườ ệ ả ấ để ể đ ũ
th y rõ v n c b n l l m th n o QHSX phù h p v i tínhấ ấ đề ơ ả à ầ ế à để ợ ớ
ch t, trình phát tri n c a LLSX.ấ độ ể ủ
Vi c phát tri n kinh t h ng hoá nhi u th nh ph n n c ta luônệ ể ế à ề à ầ ở ướ
luôn c ti n h nh ng th i v i vi c không ng ng i m i vđượ ế à đồ ờ ớ ệ ừ đổ ớ à
ho n thi n c ch qu n lý kinh t nh m b o m cho s phát tri nà ệ ơ ế ả ế ằ ả đả ư ể
ó không xa r i nh h ng xã h i ch ngh a. Hi n nay các th nhđ ờ đị ướ ộ ủ ĩ ệ à
ph n kinh t c a ta ang v n ng theo c ch th tr ng v i s i uầ ế ủ đ ậ độ ơ ế ị ườ ớ ựđề
ti t qu n lý c a Nh n c theo nh h ng xã h i ch ngh a. Nhế ả ủ à ướ đị ướ ộ ủ ĩ à
n c qu n lý th tr ng b ng pháp lu t, b ng c ch chính sách ,vướ ả ị ườ ằ ậ ằ ơ ế à
các òn b y kinh t phát tri n s n xu t ph c v m i nhu c uđ ẩ ế để ể để ả ấ ụ ụ ọ ầ
c a xã h i.ủ ộ
c.Nh ng u i m v h n ch trong c ch kinh t m iữ ư để à ạ ế ơ ế ế ớ
* u i m:Ư để
Trong c ché kinh t m i, s c nh tranh di n ra m nh m . Doơ ế ớ ự ạ ễ ạ ẽ

ó tính n ng ng sáng t o c phát huy, ng i lao ng ãđ ă độ ạ đươ ườ độ đ
không còn tính l i v o nh n c nh trong c ché t p trung quanỷ ạ à à ướ ư ơ ậ
liêu bao c p m không bi t ch ng tìm vi c v t ng thu nh p. iấ à ế ủđộ ệ à ă ậ Đố
v i các doanh nghi p b c u i m i phân ph i l i nhu n, th cớ ệ ướ đầ đổ ớ ố ợ ậ ự
hi n c ch giá tiêu th s n ph m theo quan h cung c u trên thệ ơ ế ụ ả ẩ ệ ầ ị
tr ng v ho t ng kinh doanh có hi u qu .ườ à ạ độ ệ ả
Do c bình ng tr c pháp lu t nên quan h c nh tranhđượ đẳ ướ ậ ệ ạ
trên th tr ng ng y c ng t ng, ph m vi c quy n n n c g n v iị ườ à à ă ạ độ ề à ướ ắ ớ
các m t h ng thu c di n c m hay h n ch các th nh ph n kinh tặ à ộ ệ ấ ạ ế à ầ ế
ngo i qu c doanh ã thu h p rõ r t. Các th nh ph n kinh t có i uà ố đ ẹ ệ à à ế đ ề
ki n tìm tòi sáng t o v phát tri n .Ví d v ngh nh B u i n hayệ ạ à ể ụ ề à ư đệ
i n l c ây l hai ng nh c quy n v kinh doanh n c ta hi nĐệ ự đ à à độ ề ề ở ướ ệ
nay .
* H n ch :ạ ế
6
Bên c nh nh ng u i m l nh ng h n ch ó l viêc chuy nạ ữ ư đ ể à ữ ạ ế đ à ể
sang c ch th tr ng còn có nhi u m t thi u nh t quán c bi tơ ế ị ườ ề ặ ế ấ đặ ệ
trong t i chính ti n t , qu n lý còn l ng l o , i ng cán b ch aà ề ệ ả ỏ ẻ độ ũ ộ ư
theo k p v i yêu c u c a th tr ng m i , vai trò c a Nh n c trongị ớ ầ ủ ị ườ ớ ủ à ướ
qu n lý ho t ng i s ng kinh t xã h i còn y u .Trong l nh v cả ạ độ đờ ố ế ộ ế ĩ ự
kinh doanh. Nh n c ch a t o c ng l c khuy n khích nângà ướ ư ạ đượ độ ự ế
cao n ng su t kinh doanh . Ng i lao ng ch a có ng l c th ngă ấ ườ độ ư độ ự ườ
xuyên v ch a c m th y có s g n bó i v i s n xu t kinh doanhà ư ả ấ ự ắ đố ớ ả ấ
v quá trình phát tri n c a doanh nghi p.Tình tr ng l m d ng kinhà ể ủ ệ ạ ạ ụ
doanh còn nhi u , th tr ng v n còn ch m phát tri n, lãi xu t, ch aề ị ườ ố ậ ể ấ ư
phù h p v i kinh t th tr ng d n n h n ch u t phát tri n.ợ ớ ế ị ườ ẫ đế ạ ếđầ ư ể
2. Gi i pháp vi c v n d ng qu n lý s n xu t phù h p v iả ệ ậ ụ ả ả ấ ợ ớ
tính ch t trình c a LLSX n c ta c n t p chung gi iấ độ ủ ở ướ ầ ậ ả
quy t các v n sau.ế ấ đề
a, Phát tri n LLSX n c ta hi n nayế ở ướ ệ .

Y u t quân tr ng nh t cúa LLSX chính l con ng i,trìnhế ố ọ ấ à ườ
LLSX th hi n trình chinh ph c t nhiên c a con ng i trongđộ ế ệ độ ụ ự ụ ườ
t ng giai o n l ch s nh t nh. Cho dù t li u lao ng t o ra từ đ ạ ị ử ấ đị ư ệ độ ạ ừ
tr c có s c m nh n âu v y u t i t ng lao ng có phongướ ứ ạ đế đ à ế ố đố ượ độ
phú nh th n o nh ng n u con ng i không có k n ng , k s oư ế à ư ế ườ ỹ ă ỹ ả
thì c ng tr nên vô tác d ng. lê nin vi t "LLSX h ng u c a to nũ ở ụ ế à đà ủ à
nhân lo i l công nhân , l ng i lao ng"ạ à à ườ độ
5
. L ch s lo i ng i ãị ử à ườ đ
anh d u b ng nh ng m c quan tr ng trong s phát tri n c a LLSXđ ấ ằ ữ ứ ọ ự ể ủ
C.Mac v Ph.Ang ghen ã t ng nói:"LLSX l k t qu c a n ng l cà đ ừ à ế ả ủ ă ự
th c ti n c a con ng i, nh ng b n thân n ng l c th c ti n n y bự ễ ủ ườ ư ả ă ự ự ễ à ị
quy t nh b i nh ng i u ki n trong ó ng i ta s ng bo i nhi uế đị ở ữ đề ệ đ ườ ố ử ề
LLSX ã t c b i hình thái xã h i ã có tr c h , không ph iđ đạ đượ ở ộ đ ướ ọ ả
do h t o ra m do th h tr c t o ra"ọ ạ à ế ệ ướ ạ
6
. V hi n nay chúng ta angà ệ đ
ch ng ki n s bùng n v cu c cách m ng khoa h c K thu tứ ế ự ổ ề ộ ạ ọ ỹ ậ
5
V.I.Lênin :To n tà ập, t 38 NXB Tiến bộ 1977, tr 430.
6
C.Mac- Ph Ang-ghen Tuyển tập ,t2 NXB Sự thật , H nà ội 1977, tr 541
7
.Nhi m v c a chúng ta l xác nh c nh ng l nh v c v n u tiênệ ụ ủ à đị đượ ữ ĩ ự ầ ư
d a trên th m nh c a mình v d báo úng xu h ng phát tri nự ế ạ ủ à ụ đ ướ ể
c a Khoa h c k thu t hi n i.L m nh v y m i có b c ti n l nủ ọ ĩ ậ ệ đạ à ư ậ ớ ướ ế ớ
v s phát tri n s n xu t theo k p trình c a các n c phát tri nề ự ể ả ấ ị độ ủ ướ ể
trên th gi i.ế ớ
b,Cu c cách m ng khoa h c k thu t hi n i v v n y uộ ạ ọ ỹ ậ ệ đạ à ấ đề ế
t con ng i trong LLSX .ố ườ

Khoa h c k thu t có m t s c m nh k di u v có ý ngh aọ ỹ ậ ộ ứ ạ ỳ ệ à ĩ
quy t nh n s phát triênr s n xu t, nh ng không ph i l y u tế đị đế ự ả ấ ư ả à ế ố
quy t nh cua LLSX. Công ngh hi n i ch l m t ng s c m nhế đị ệ ệ đạ ỉ à ă ứ ạ
chinh ph c t nhiên c a con ng i ch không l m thay th ho nụ ự ủ ườ ứ à ế à
to n ho t ng s n xu t c a con ng i.Khoa h c k thu t phát tri nà ạ độ ả ấ ủ ườ ọ ỹ ậ ể
phát tri n n âu thì con ng i c ng không bao gi b y raể đế đ ườ ũ ờ ị đẩ
ngo i quá trình s n xu t. Máy móc dù thông minh n m y c ngà ả ấ đế ấ ũ
do con ng i t o ra v ph thu c v o con ng i. i u c t y u lườ ạ à ụ ộ à ườ Đề ố ế à
chúng ta bi t l a ch n nh ng công ngh thích h p v i y u t conế ụ ọ ữ ệ ợ ớ ế ố
ng i v t i nguyên t n c .Vì th Mác ã nh n xét "Trong t tườ à à đấ ướ ế đ ậ ấ
c nh ng LLSX l n nh t l b n thân giai c p Cách m ng".ả ữ ớ ấ à ả ấ ạ
c, Phát huy y u t con ng i trong l c l ng s n xu tế ố ườ ự ượ ả ấ.
Trong l ch s ã v s không t n t i m t hình th c s n xu t v tị ửđ à ẽ ồ ạ ộ ứ ả ấ ậ
ch t n o m l i không có nhân t con ng i. C.Mácv Ph. ng-ghenấ à à ạ ố ườ à Ă
vi t :"B n thân con ng i b t u t phân bi t v i súc v t ngay khiế ả ườ ắ đầ ừ ẹ ớ ậ
con ng i b t u s n xu t ra nh ng t li u sinh ho t "ườ ắ đầ ả ấ ữ ư ệ ạ
7
. Để
nghiên c u v n n y, chúng ta c n phân tích c i m hi n tr ngứ ấ đề à ầ đặ để ệ ạ
c a l c l ng lao ng n c ta nh m v ch ra nh ng ti m n ng vủ ự ượ độ ướ ằ ạ ữ ề ă à
h n ch .Qua ó có nh ng bi n pháp, chính sách phù h p v i xu thạ ế đ ữ ệ ợ ớ ế
phát tri n chung ng th i phát huy kh n ng lao ng s n xu t vể đồ ờ ả ă độ ả ấ à
sáng t o c a con ng i .ạ ủ ườ
N c ta l m t n c ông dân ,dân s n m 2000 g n 77 tri uướ à ộ ướ đ ố ă ầ ệ
v i 40 tri u lao ng .L c l ng lao ng ông o n y ã ti p nh nớ ệ độ ự ượ độ đ đả à đ ế ậ
7
C.Mác v Ph.à Ăng-ghen:tuỷên tập ,t1, NXB Sự thật,HN, 1980,tr268
8
v phát huy truy n th ng lao ng c n cù , kh n ng n m b t kà ề ố độ ầ ả ă ắ ắ ỹ
thu t v nâng cao ngh nhanh tuy còn nhi u h n ch :Tìnhtr ng dậ à ề ề ạ ế ạ ư

th a lao ng do s n xu t ch a phát tri n .Trong nh n th c c aừ độ ả ấ ư ể ậ ứ ủ
ng i lao ng v thang b c ngh nghi p c ng có nhi u quan ni mườ độ ề ậ ề ệ ũ ề ệ
ánh giá khác nhau. Tâm lý " trong biên ch nh n c"v n n i tr iđ ở ế à ướ ẫ ổ ộ
h n so v i tâm lý "gi i quy t nhu c u vi c l m".Quan ni m trên ãơ ớ ả ế ầ ệ à ệ đ
tác ng m nh n s l a ch n vi c l m , do ó c ng l l c c n sđộ ạ đế ự ự ọ ệ à đ ũ à ự ả ự
c ng hi n cho xã h i .ố ế ộ
Chúng ta ang ti n h nh công cu c i m i to n di n trên cácđ ế à ộ đổ ớ à ệ
l nh v c. phát huy nhân t con ng i nh l "LLSX s n xu tĩ ự Để ố ườ ư à ả ấ
h ng u c a nhân lo i" không th t ngo i m i quan h bi nà đầ ủ ạ ể đặ à ố ệ ệ
ch ng gi ã LLSX v QHSX. Xuát phát trên c s nh n th c l i vaiứ ư à ơ ở ậ ứ ạ
trò, v trí v y u t con ng i trong LLSX , ng v Nh n c ã cóị à ế ố ườ Đả à à ướ đ
nh ng i u ch nh úng n trong ng l i phát tri n kinh t nóiữ đề ỉ đ đắ đườ ố ể ế
chung v trong chién l c v con ng i nói riêng.à ượ ề ườ
Con ng i l t ng ho c a nh ng m i quan h xã h i. phátườ à ổ à ủ ữ ố ệ ộ Để
tri n to n di n con ng i c n có nh ng bi n pháp tích c c, ngể à ệ ườ ầ ữ ệ ự đồ
b , nh ng chính sách Kinh t úng n. Nh v y thì y u t conộ ữ ế đ đắ ư ậ ế ố
ng i m i c phát huy m t cách tri t trong LLSX .ườ ớ đượ ộ ệ để
d, Khoa h c nhanh chóng tr th nh LLSX tr c ti p n cĐể ọ ở à ự ế ở ướ
ta.
Vi c Khoa h c tr th nh LLSX tr c ti p l m t quy lu t kháchệ ọ ở à ự ế à ộ ậ
quan c a s phát tri n xã h i. Ng y nay d oán y ang tr th nhủ ự ể ộ à ự đ ấ đ ở à
hi n th c trong nhi u n c công nghi p phát tri n.ệ ự ề ướ ệ ể
Trong th c t ,s phát tri n c a Khoa h c ã giúp con ng iự ế ự ể ủ ọ đ ườ
t ng c ng s c m nh trong quá trình chinh ph c t nhiên, s d ngă ườ ứ ạ ụ ự ử ụ
nh ng s c m nh c a nó. Không có khoa h c l m sao con ng i cóữ ứ ạ ủ ọ à ườ
th t o ra n ng l ng h t nhân, phóng t u v tr lên thám hi m cácể ạ ă ượ ạ ầ ũ ụ ể
h nh tinh hay s n xu t ra máy i n t v ng i máy công nghiêpjà ả ấ đ ệ ử à ườ
thay th nhi u ho t ng ph c t p c a mình. Mác vi t" cùng v iế ề ạ độ ứ ạ ủ ế ớ
s n xu t t b n ch ngh a, nhân t khoa h c l n u tiên c phátả ấ ư ả ủ ĩ ố ọ ầ đầ đượ
9

tri n, v n d ng v t o ra m t cách có ý th c trong ph m vi m cácể ậ ụ à ạ ộ ứ ạ à
th i i tr c ó ch a h có ý th c c"ờ đạ ướ đ ư ề ứ đượ
8
.
Khoa h c l m t hình thái ý th c xã h i ,t nó có th gây nênọ à ộ ứ ộ ự ể
m t bi n i n o cho LLSX khoa h c v n b t u ho t ng laoộ ế đổ à ọ ố ắ đầ ạđộ
ngđộ
S n xu t v l k t qu ho t ng nh n nh n th c c a conả ấ à à ế ả ạ độ ậ ậ ứ ủ
ng i ,g n li n v ph thu c v o con ng i ph i thông qua ho tườ ắ ề à ụ ộ à ườ ả ạ
ng s n xu t c a conđộ ả ấ ủ
ng i ,khoa h c m i có th tr th nh l c l ng tr c ti p c.Ng iườ ọ ớ ể ở à ự ượ ự ế đượ ườ
có tri th c khoa h c s có k n ng lao ng v l m vi c có hi u quứ ọ ẽ ỹ ă độ à à ệ ệ ả
h n nh ng ng i không không n m c tri th c khoa h c. NH v yơ ữ ườ ắ đượ ứ ọ ư ậ
khoa h c tr th nh LLSX không ph i v i t cách l m t y u t cọ ở à ả ớ ư à ộ ế ốđộ
l p m nó thâm nh p v o t t c các y u t c a LLSX .Ng y nayậ à ậ à ấ ả ế ố ủ à
không ch có khoa hoc t nhiên m c khoa h c xã h i c ng thamỉ ự à ả ọ ộ ũ
gia m nh m tr th nh LLSX tr c ti p.ạ ẽ ở à ự ế
Do v y,chúng ta nghiên c u LLSX v các y u t h p th nhậ ứ à ế ố ợ à
LLSX không ngo i m c ích trên, c s lý lu n ã tác ng úng t ià ụ đ ơ ở ậ đ độ đ ớ
LLSX, rút ng n kho ng cách v i các n c phát tri n a t n c taắ ả ớ ướ ể đư đấ ướ
t i ph n vinh h nh phúc.ớ ồ ạ
e,Xây d ng quan h s n xu t v ho n thi n m i quan h n y ự ệ ả ấ à à ệ ố ệ à ở
n c ta hi n nay.ướ ệ
T m vóc trí tu c a ng v nhân dân ta trong quá trình tìmầ ệ ủ Đả à
tòi sáng t o, a t n c thoát kh i nghèo n n l c h u , ti n lên chạ đư đấ ướ ỏ à ạ ậ ế ủ
ngh a xã h i ng y c ng c kh ng nh nh t l sau 10 n m th cĩ ộ à à đượ ẳ đị ấ à ă ự
hi n công cu c i m i ,b t u t i h i VI c a ng . T ó nệ ộ đổ ớ ắ đầ ừĐạ ộ ủ Đả ừđ đế
nay quan i m c a chúng ta v CNXH ã c xác nh ng y c ngđể ủ ề đ đượ đị à à
rõ h n. Nói nh v y không có ngh a l i u m cu c s ng t raơ ư ậ ĩ à đề à ộ ố đặ
chúng ta u ã l m xong còn nhi u v n c n ti p t c gi i quy t.đề đ à ề ấ đề ầ ế ụ ả ế

M t trong nh ng v n ó l vi c xây d ng QHSX, phát tri n cácộ ữ ấ đề đ à ệ ự ể
th nh ph n kinh t .à ầ ế
8
trích thea tạp chí "người cộng sản"(liên xô), số7,1958,tr 23
10
Tr c ây chúng ta chú tr ng xây d ng v ho n thi n QHSXướ đ ọ ự à à ệ
nh ng m t khác chúng ta ch tr ng ng th i t o l p c QHSX vư ặ ủ ươ đồ ờ ạ ậ ả à
LLSX . Tuy nhiên khi th c hi n ch tr ng n y do ch quan vự ệ ủ ươ à ủ à
nóng v i, có lúc chúng ta ã l m sai quy lu t ,xoá b quá nhanh cácộ đ à ậ ỏ
th nh ph n kinh t t b n t nhân. T ch nh n bi t các sai l m ,à ầ ế ư ả ư ừ ỗ ậ ế ầ
chúng ta ã bi t chuy n sang n n kinh t nhi u th nh ph n .đ ế ể ề ế ề à ầ
Vi c chuy n sang n n kinh t nhi u th nh ph n th c ch t ệ ể ề ế ề à ầ ự ấ để
xây d ng ng h v phát tri n QHSX , th c hi n m i gi i pháp phátự ủ ộ à ể ự ệ ọ ả
tri n có hi u qu các th nh ph n kinh t thu c khu v c s h u nhể ệ ả à ầ ế ộ ự ở ữ à
n c ,t p th , c ng c v nâng cao a v l m ch c a ng i laoướ ậ ế ủ ố à đị ị à ủ ủ ườ
ng trong s n xu t xã h i . S chuy n h ng kinh t v ph ngđộ ả ấ ộ ự ể ướ ế ề ươ
di n lý lu n v th c t s giúp cho vi c gi i phóng v phát tri nệ ậ à ự ế ẽ ệ ả à ể
LLSX ,c ng c ho thi n thêm QHSX XHCN v h n n a t ng b củ ố à ệ à ơ ữ ừ ướ
l m cho QHSX n c ta phù h p v i yêu c u phats tri n c a LLSX.à ở ướ ợ ớ ầ ể ủ
Phát tri n các th nh ph n kinh t không ph i l công vi c dể à ầ ế ả à ệ ễ
d ng v c ng không th ho n th nh trong m t th i gian ng n. V yà à à ể à à ộ ợ ắ ậ
nên k t qu v a qua ch l b c u v trong quá trình th c hi nế ả ừ ỉ à ướ đầ à ừ ệ
nhi m v trên cùng còn không ít sai sót. Song c ng ph i nh n th yệ ụ ũ ả ậ ấ
r ng phát tri n kinh t nhi u th nh ph n l m t chi n l c úngằ ể ế ề à ầ à ộ ế ượ đ
n. Không th có các th nh t u kinh t v a qua n u không th cđắ ể à ự ế ừ ế ự
hi n chính sách kinh t nhi u th nh ph n , n u QHSX không cệ ế ề à ầ ế đượ
i u ch nh i m i phù h p v i yêu c u phát tri n c a LLSX .đề ỉ đổ ớ ợ ớ ầ ể ủ
ã l m có th có sai sót ,y u kém nh ng n u s m phát hi n vĐ à ể ế ư ế ớ ệ à
bi t kh c ph c thì không nh ng QHSX m i c xây d ng c ng cế ắ ụ ữ ớ đượ ự ủ ố
v phát tri n v ng ch c h n m còn gi i phóng m nh m h n LLSXà ể ữ ắ ơ à ả ạ ẽ ơ

. ó c ng l i u m ng ta luôn quan tâm gi i quy t.Đ ũ àđề àĐả để ả ế
11
ph n c: k t lu n ầ ế ậ
Qua quá trình phát tri n trên, LLSX ch có th phát tri n khiể ỉ ể ể
có m t QHSX m i phù h p v i nó. QHSX l c h u ho c tiên ti n h nộ ớ ợ ớ ạ ậ ặ ế ơ
m t cách gi t o s kìm hãm s phát tri n c a LLSX . Duy trì sộ ả ạ ẽ ự ể ủ ự
t n t i nhi u th nh ph n kinh t i lên CNXH chính l nh ng b cồ ạ ề à ầ ếđ à ữ ướ
i phù h p v i t t yeéu kinh t t s n xu t nh len s n xu t l n. Phđ ợ ớ ấ ế ừ ả ấ ỏ ả ấ ớ
ng-ghen vi t" Giai c p T s n không th bi n nh ng T i li u s nĂ ế ấ ư ả ể ế ữ à ệ ả
xu t có tính ch t h n ch th nh nh ng LLSX m nh m c n uấ ấ ạ ế à ữ ạ ẽ đượ ế
không bi n nh ng t i li u s n xu t c a cá nhân th nh nh ng t i li uế ữ à ệ ả ấ ủ à ữ à ệ
s n xu t có tính ch t xã h i m ch m t s ông ng ì cùng l m,ả ấ ấ ộ à ỉ ộ ố đ ươ à
m i có th s d ng c''ớ ể ử ụ đượ
9
.
M c dù b chi ph i b i l c l ng s n xu t nh ng QHSX c ngặ ị ố ở ự ượ ả ấ ư ũ
có nh ng tác ng tr l i v i LLSX . Khi QHSX phù h p v i tínhữ độ ở ạ ớ ợ ớ
ch t trình c a LLSX, nó s t o th nh l c l ng thúc y, nhấ độ ủ ẽ ạ à ự ượ đẩ đị
h ng v t o i u ki n cho LLSX phát tri n .Ng c l i n u QHSXướ à ạ đề ệ ể ượ ạ ế
l c h u h n so v i tính ch t, trính phát tri n c a LLSX nó sạ ậ ơ ớ ấ độ ể ủ ẽ
kìm hãm s phát tri n cua LLSX .ự ể
Do có c nh ng LLSX m i, lo i ng i thay i phát tri nđượ ữ ớ à ườ đổ ể
s n xu t c a mình v do thay i phát tri n s n xu t , cách l m nả ấ ủ à đổ ể ả ấ à ă
c a mình lo i ng i ã thay i t t c các QHSX. B n thân s v nủ à ườ đ đổ ấ ả ả ự ậ
ng c a các c p mâu thu n tronh ph m tru LLSX ,QHSX v cđộ ủ ặ ẫ ạ à đặ
bi t l m i quan h c a LLSX v QHSX m t n c nh n c taệ à ố ệ ủ à ở ộ ướ ư ướ
c ng l nh ng v n c n l m rõ.ũ à ữ ấ đề ầ à
Quy lu t Mac ã phát hi n c v n ng, phát tri n trongậ đ ệ đượ ậ độ ể
th c t Cách m ng v tronh nh n th c khoa h c. Nó c ng òi h i bự ế ạ à ậ ứ ọ ũ đ ỏ ổ
sung v phát tri n. Qua ó có th th yt s n xu t nh i lên CNXHà ể đ ể ấ ừ ả ấ ỏđ

chúng ta v n ph i tuân theo m t cách nghiêm kh c quy lu t C Mácẫ ả ộ ắ ậ
ã phát hi n. Có th k t lu n r ng : Các dân t c,các qu c gia có thđ ệ ể ế ậ ằ ộ ố ể
b qua ho c rút ng n m t giai o n l ch s c a mình nh ng khôngỏ ặ ắ ộ đ ạ ị ử ủ ư
9
Ph Ăng- ghen:chống Đuy-Rinh, NXB sự thật ,HN,1971,tr 455
12
th b qua c quy lu t quan h s n xu t ph i phù h p v i tínhể ỏ đượ ậ ệ ả ấ ả ợ ớ
ch t v trình c a LLSX .ấ à độ ủ
13
Danh mc t i liu tham khoụ à ệ ả
1. Giáo trình tri t h c Mác – LêNinế ọ
2. T p chí tri t h c sô 1-1993ạ ế ọ
3. T p chí tri t h c s 3-4997ạ ế ọ ố
4. T p chí tri t h c s 5-2000ạ ế ọ ố
5. T p chí tri t h c s 1-2001ạ ế ọ ố
6. T i li u nghiên c u v n ki n i h i VI c a ng à ệ ứ ă ệ đạ ộ ủ Đả
7. T i li u nghiên c u v n ki n i h i VIII c a ng à ệ ứ ă ệ đạ ộ ủ Đả
8. T i li u nghiên c u v n ki n i h i IX c a ng à ệ ứ ă ệ đạ ộ ủ Đả
9. Th c tr ng quan h s n xu t Vi t Nam ự ạ ệ ả ấ ở ệ
14
Mục lục
Ph n A:Gi i thi u t iầ ớ ệ đề à 1
Ph n B:C s c a t iầ ơ ở ủ đề à 2
I C s lý lu n chungơ ở ậ 2
II C s th c ti n[Mâu thu n gi a LLSX v QHSXt 1975 i lênơ ở ự ễ ẫ ữ à ừ đ
ch ngh a xã h i n c ta th c tr ng v gi i pháp]ủ ĩ ộ ở ướ ự ạ à ả 3
1 .Th c tr ngự ạ 3
2 .Gi i pháp vi c v n d ng quy lu t QHSX phù h p v i tính ch tả ệ ậ ụ ậ ợ ớ ấ
,trình phát tri n c a LLSX n c ta c n t p trung gi i quy tđộ ể ủ ở ướ ầ ậ ả ế
nh ng v n sau:ữ ấ đề 7


7
Ph n C: K t lu nầ ế ậ 12
15