Thành tựu nghiên cứu về gai đình dân tộc thiểu số và từ đổi mới đến nay
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (212.09 KB, 8 trang )
Nghien ciiu
Gia d i n h v^ G i 6 i
S^ 1 - 2 0 1 7
Thdnh tini nghien ciifu ve
gla flinh d
D$ng Thj Hoa
Vien Mghien cOu Gia dnh vd Gidi
Tom t i t : Gia dinh vdi v\ tri li mpt dan vi xa hSi mang diy dii
vai tro, chitc ndng v i cac dac diem v&n hoi cua moi xa hgi toe
ngUcti. Nghien c£ru ve gia dinh dan toe thiiu so' la mot trong
nhiing chu di d u ^ cac nhi nghiSn cOu khoa hoc za hoi quan
tam dudi nhieu g6c do. Cac n h i nghien cijlu Dan toe hoc, Xa hoi
hoc, Vin h6a hoc da nghien cttu ve gia dinh ciia cac t ^ ngUdi
thieu so ngay tCf trong thdi k^ khing chitfn chong My. Nhieu
cdng trinh, bii vitft vi gia dinh cac dan toe thiiu so cdng bo ^ai
doan ttf Doi mdi (19S6) dtfn nay phin nio da lim ro nhCtng ddc
diim cd ban vi gia dinh ciia cac tpc ngUcfi thiiu stf cl Vi$t Nam.
Tuy nhign, trong mot khoang thdi gian khi dii, cac cdng trinh
nghien c i ^ ve gia dinh dan tpc thiiu so dudng nhu cfailng lai,
thi^u ving nhOng cdng trinh nghien ciJru mang tinh cd ban v i
ting quit ve gia dinh ciia cac tdc ngUdi thiiu so t h i hi^n ro bile
tranh vl gia dinh dan tpc thiiu sod nUdc ta hign nay. Day l i chii
di cin diKfc quan tam nghien curu trong thdi gian tdi.
TU khda: Gia dinh; Dan t ^ thiiu so; Gia dinh dan toe thiiu e6;
Bilh dii gia dinh
26
Nghien cihj Gla dinti va Gidi. Quy^n 27, so 1, tr. 25-32
Ma diu
Tit sau Ddi mdi (1986) din nay, thinh tuu nghien cdu vi gia dinh d Viet
Nam da dugc ghi nhin vdi nhiiu cie cdng trinh nghien ciiu khi diy cdng
vi nhiing vih di ly luin, ciu true, chiic ning hay vin hoi gia dinh dudi
nhiiu gdc dd. Nhiiu cdng trinh, nhdm cdng trinh nghien ciiu da thi hien
dugc nhung Ihinh qua khoa hgc nhit duih, lim ro nhiing die diim CO bin
ciia gia dinh Viet Nam trong qui trinh chuyin ddi vi hdi nhip. Mdt sd
cdng dinh nghien cflu d cip dd qu6c gia da phin tich vi lim id nhflng die
diim CO bin ciia gia dinh ndng thdn Viet Nam trong chuyin ddi vi vai dd
ciia gia dinh dong qui trinh phit triin, hdi nhip cua dit nude, thi hien
nhung Ihinh qui quan trgng trong hoat ddng nghien cflu vi gia dinh d
nude la Ifl sau Ddi mdi din nay. Tiiy nhien, cho din nay, cic cdng dinh
nghien cflu vi gia dinh din tdc thiiu sd d nude ta, cd thi ndi vin cdn
khoang ddng cin cic nhi nghien cflu khoa hgc xa hdi quan tim.
Viet Nam cd 53 din idc Uiiiu sd, din sd hon 12 tridu ngui»i chiim
14,2% din sd toin qudc vdi da dang cic sic miu trong van hoi vi gia dinh
ciia cic nhdm Idc ngudi. Trong blic danh ehung nghien cflu vi gia dhlh,
cic cdng dinh nghien cflu vi gia dinh ciia cic tgc ngudi thiiu sd mdi chi
dugc di cip khi nhd li 6 mdt s6 bii viit vi mdt vii chii di lien quan din
gia dinh ciia mdt sd tdc ngudi. Trong bii viil niy, chdng tdi xin diim lai
nhflng kit qui nghien cflu chinh vi gia dinh cic din tdc thiiu sd Ifl 1986
din nay vi nhflng vin di dang dit ra ddi vdi gia dinh cic tdc ngudi thiiu
sd dong bdi einh phii diin vi hdi nhip.
1. Nhihig thanh bfu nghien cOU ve gia dinh dan tpc thieu so
1.1. Giai doan trifde 1986
Trudc Ddi mdi, cic cdng dinh nghien cflu vi gia dinh din tgc Uiiiu sd
chua nhiiu vi chua chuyin siu vi nhihig vih di ciia gia dinh. Mdt s6 It
cic cdng dinh nghien cflu da nhin dien ban diu vi cic die diim gia dinh
eua mdt sd tdc ngudi vi mil cu du vi thila ki tii sin, qiian he hdn nhin
cua ngudi Viet, ngudi Hoa hay mdt sd tdc ngudi thudc nhdm Mdn - Kho
me o vflng Nam Trung Bd (MukhoUndp.A.I., 1975; Nguyin Tnic Btah
1973; Ngd Dfle Thinh, 1974; Nguyin Huu Thiu, 1976).
Trong giai doan niy cung da ed mdt sd cdng dinh chuyen khio md ti
toin dien vi tdc ngudi. dong dd it nhiiu di cip din die diim gia dinh nhu:
Ngudi Dao o Viet Nam ciia nhdm tic gii Bi Viit Ding vi egng su (1971);
Nhung nhdm din tdc Uiude ngu he Nam - A 6 Tiy Bic Viet Nam ciia
nhom tic gii Ding Nghiem Van vi cdng su (1972); Ngudi Thii dTiy Bic
Viet Nam eua Cim Trgng (1978). Ding ehd J li cic cdng trinh nghien cilu
cua Vien Din tdc hgc: Cie din tdc It ngudi d Viet Nam (cic Unh phia Bic)
D&ngThiHoa
27
xuit ban nam 1978 va Cic dfln t6c ft ngufri b Viet Nam (cac linh phia
Nam) xuit ban nam 1984.1\iy nhien. nOi dung nghien cihi v6 gia dinh
dupe d^ cap trong cdc cu6n sdch nSy rit sa luoc, bii6c diu nhan dien mGt
s6 dac di^m CO ban cua gia dinh trong van hoa t6c ngirM. Cic tic gia bu6c
diu lim hi^u vi hinh thai va cic m^i quan he trong gia dinh dat trong bdi
c4nh chung I^ mdt don vi xa hdi tdc ngu£n. Mdt sd nghi IS gia dinh cung
duoc d& cap, chu y^u 1^ cic nghi le hdn nhan, lang ma v^ tm ngudng thcr
Cling trong gia dinh.
1.2. Giai doan til Doi mdi (1986) den nam 2000
Tir nam 1985, chii d^ nghien cihi vi gia dinh cac dan tOc thi^u sd da
dupe nhiSu nha nghien cdu khoa hoc xa hdi Viet Nam quan tam. Trong
cic thap nien 80, 90 ciia th^ ky XX, khd nhi^u nh^ nghien cihi Dan tdc
hpc, Xa hdi hpc quan tam nghien cihi gia dinh cic dan tdc thiiu sd d nhi^u
ndi dung cua gia dinh nhu: du tnlc, chtic nang v^ dac tnmg van hod, nghi
\i trong gia dinh, c6 th^ khdi qudt lai nhu sau:
' cac nghien cdu phdn loai hinh thai gia dinh: mdt sd tic gia da tiinh
b^y quan diim cua minh tiong nhdn dinh vi hinh thdi gia dinh cda cdc tdc
ngudi thiiu sd b Viet Nam. Trong dd, quan die'm vi cic loai hinh gia dinh
vdi cac hinh thai gia dinh Idn phu he, gia dinh idn mfiu he, gia dinh song
he hay qua trinh tan ra ciia cdc gia dinh Idn dupe phan tich, ddnh gid mdt
cdeh khd sau sic (Pham Quang Hoan, 1985, 1988. 1990; Dang Nghiem
Van, 1991; Vu Dinh Ldi, 1994).
- Mdt sd cdng trinh nghien cihi da di sdu tim hiiu vi dac diim gia dinh
mdt sd dan tdc thiiu sd fy Viet Nam. Dac tnmg cdu tnic gia dinh cdc tdc
ngudi duoc phan dnh qua cdc chi bdo vl sd cdp vg chdng, sd thi he, sd
nhan khfiu, sd con cdi vd cdc mCTi quan he uong gia dinh Id thdn tdc hay
thfch tdc. Md hinh sdng ehung nhiiu th^he (3 dfih 4 th^hC; nhiiu cap vp
chdng cdng chung sdng Uong mdt mdi nhd eua gia dinh cdc ddn tdc thiiu
sd dang ddn thay ddi sang gia dinh md rdng chi cdn tfit 2 din 3 thfi^ he
(Pham Quang Hoan, 1990; NguySn Thi Hod, 1990; D6 Thiiy Binh vd cdng
su, 1991; Sdn Chdng, 1998...). Phan tfch cdc yiu td tdc ddng tdi nhihig ddc
diim cdu trdc ciia gia dinh, mdt sd nghien eihi cho rdng sd con trong gia
dinh cdc dan tdc thiiu sd nhiiu hon gia dinh ngudi Viet Id do chi dd hdn
nhan ciia cdc dan tdc thiiu sd cdn chiu dnh hudng nang nl eua nhdn thdc,
quan niem, ddc trung vdn hda tdc ngu^, phong tuc tap qudn... (Pham
Quang Hoan, 1992; Dd Thdy Blnli, 1992; La Cdng t , 1992; Vu Dinh Lpi,
1996; Ddo Trang Thdi, 1997; Nguyfin Doan Huong, 1997).
- Du
ddng gjfla cdc thdnh vien trong gia dinh (Dd Thiiy Binh, 1998); thuc n ^ g
IS
Nghien cdu GU dinli vi Gidi. Quyan 27, so 1, tr. 25.^
lao ddng de em dong gia dinh din tdc thiiu sd (Nguyin Hdng Quang,
lOOoi Mdt sd nghien cflu da cd phin tich khi siu sic vi vai d<) ciia phu
nfl gia duih din tdc thiiu sd qua mdt nghien cflu cu thi tai tinh Bic Thii
(Le Thi Bang Tini. 1990) hay vdi ngudi Chim 6 Binh Dinh (Tiin Thj Mai
An. 1993).
Diim lai cic nghien cflu dong giai doan til Ddi mdi din nim 2000 cho
thiy, hiu hit cic cdng dinh da md la dugc nhflng die diim co ban vi hinh
Uiii, quy md, ciu trie eia gia dinh d mdt sd tdc ngudi thiiu sfi. Tiiy nhien,
cic nghien cflu dong giai doan niy cung hit sflc nhd le, chii yiu li dudi
gdc dd mieu thuii din tdc hgc, chua ed u'nh he thdng vi bao quit cho tflng
nhdm tdc ngudi hay tilng vflng tdc ngudi. Tliy nhien, diy cung li giai doan
cd nhiiu bii viil, cdng duih nghien cflu cd gii tri vi nhflng vih di If luin
nhir phin loai gia dinh, nhin dien cic die diim eg bin c&a gia dinh cic
tdc ngudi dliiu sd.
13. Giai doan til sau nim 2000 den nay
Tfl sau nam 2000 d* lai diy, vin di gia dinh dugc cic nhi nghien cflu
khoa hgc xa hdi quan tim vi dugc triin khai vdi nhiiu di tii, chuong dinh
vdi quy md Idn cip qudc gia. Tiiy nhien, ch6 di nghien cflu vi gia dinh
cic din tdc thiiu sd vin cdn khi khiim tdn d cic hinh thiic li di tii luin
van. luin in hay cic bii lap chi chuyen nginh.
Ndi dung nghien cflu vi gia dinh din tgc thiiu sd trong giai doan niy
chii yiu vin ti nhung phin viit md ti vi die diim gia dinh trong cic eudn
sich chuyen khio vi cic tdc ngudi nhu din tdc Ld Id. din tdc Sin Oiay,
din tdc F^ Thin... Tiiy nhien, mdt sd bii viit, cdng trinh nghien cflu cQng
dugc md rdng vi di siu vio nhflng ndi dung cu thi. Mdt sd vih di ndi len
vi gia dinh dugc cic nhi nghien cflu die biet quan lim nhir. Die diim gia
dinh cic din tdc thiiu sd, mdi quan he dong gia dinh, phin cdng lao ddng,
dia vi cua phu nfl, nam gidi trong gia dinh, chim sdc tre em vi ngudi cao
tudi, chim sdc sfle khoi, phongtoetip quin, kinh tihd gia dinh (Nguyin
Van Huy, 2005a,b; Vi Van An, 2006; Trin Vin Hi, fa Hflu Due, 2008;
Nguyin Thim Tbu Hi, 2009; Bi Vin Hiu, 2014; Trin Vin Hi, 2014;
Ding Thi Hoa, 2014)....
Die biet, khi nhiiu cdng trinh nghien cflu trong nhflng nim gin diy
lip dung vi Ilnh vuc hdn nhin vi gia dinh cic din tdc thiiu sd. trong dd
ndi len cie vin di lien quan din tip quin dong hdn nhin vi gia dinh nhu:
lio hdn, nghi 15 hdn nhin, nghi li lang ma, sinh di, chim sdc vi nudi day
con cii, quan he Uiin tdc, thich tdc... (D4 Thuy Btah, 2004; Nguyin Ngge
Thanh, 2005; Dd Nggc Tin, Ding Thi Hoa, 2005; Nguyin Vin C3llnh.
2006; Vi Vin An, 2006; Nguyin Thi Song Hi, 2010; Pham Thi Kim Oanh.
2010; Hoing Phuong Mai. 2011; Nguyin Thi Minh Phuong, 2011; Li Hii
Okng Thi Hoa
C9
Ddng, 2011; Nguyin VanTliang, 2014...).
Ddng chu f Id, trong thdi gian nay, chu d l n ^ e n cihi vl gia dinh cdc
ddn tdc thiiu sd cung dupe cdc hoc ^idn cao hoc vd nghien clhi sinh ngdnh
Dan tdc hpc, Xa hdi hpc, Vdn hod hpc ddc biet quan tdm. Cd kha nhiiu
ludn van, luan dn lua chpn ch^ dl nghien ethi vl gia dinh, hdn nhan cua
cdc ddn tdc thiiu sd b nhiiu co sd ddo tao tai cdc vien nghien cdu, hpc
vien, trucmg dai hoc trcmg ca nude. Theo sd hdu th<^g ke, cd tA hang chuc
ludn an tifn sT vd ludn vdn thac si lien quan d ^ chu dl vl hdn nhdn va gia
dinh ddn tdc thiiu sd nhu bi^n ddi vi quy md gia dinh, cdc nghi le trong
gia dinh, chdm sdc sdc khoe, sinh k^... Vf du c6 6 cdng tnnh ve dan tdc
Mudng, 5 cdng trinh vl ddn tdc Dao, 3 cdng trinh vl dan Idc Mdng, 4 cOng
trinh vl ddn tdc Thdi...
Diim lai cdc nghien cdu vl gia dinh cdc ddn tdc thiiu sd cho thdy, chu
dl nghien cdu ndy dupe nhiiu nhd nghien cuu quan tdm. Tuy nhidn, phin
Idn cdc nghien c ^ gdn ddy Id cdc ludn vdn, ludn dn trong cdc co sd dao
tao. Trong mdt khoang thdi gian khd ddi nhung phdn Idn cdc cdng trinh
nghien cihl vl gia dinh cdc ddn tdc thiiu sd diu la nhimg cdng trinh nghien
cihl nhd, 1^ md t^ d mdt sd tdc ngudi cu thi. Rdt ft cdc cdng trinh nghien
cdu mang tfnh hdn Idm, co ban vd cd tfnh he thdng vl cdc nhdm tdc ngudi
hay 1dm ndi bdt len bdc tranh gia dinh cua cdc ddn tdc thiiu sd. Do dd, cho
d^n nay vdn chua cd nhihig nghien cihi mang lai nhung hiiu biit tdng thi
vd todn dien vl gia dinh cdc ddn tdc thiiu sd 6 Viet Nam. Ddc biet, vdn
thiiu vdng cdc cdng trinh nghien cdu mang tmh 1^ ludn vl each phan loai
hinh thdi gia dinh, ddc diim vdn hod va nhflng bilh ddi gia dinh cua cdc
tdc n g u ^ ihilu sd trong b^Ti canh phdi triin vd hdi nhdp hien nay.
2. Nhihig van de d$t ra trong nghien cthj ve gia dJnh dan tpc thieu s o
hl^nnay
Gia dinh v&i chdc ndng Id tibao cua xa hdi, id noi bao dam su dn dinh
vd phdt triin cho cdng ddng Idng xa, tdc ngu^, qudc gia. Cung nhu gia
dmh Viet Nam ndi chung, gia dinh cac ddn tdc thiiu sd cung mang nhihig
chdc ndng hit sdc quan trong di dam bao su dn dinh vd phdt triin eua todn
xa hdi. Gia dinh ludn ddng vai trd hit sdc quan trong trong san xudt kinh
tl, gido due vd nudi dudng, bao luu vd phdt huy cdc gia tri van hod ciia
cdng ddng tdc ngudi. Ddc biet, vdi ddng bdo ddn tdc thiiu sd, gia dinh
ludn Id v6 twc an todn cho mdi thdnh vidn Uong gia dinh trudc nhihig nguy
CO xam hai ciia cdc yiu td ben ngoai, gdp phdn quan trong giij vimg su
binh yen cho cdng ddng cdc tOc ngudi thiiu sd \^ todn xa hdi. Trong bdi
cdnh i ^ t uiln hien nay, khodng cdeh j^dn biet gidu nghto ngdy cdng ro
ret, nguiA ddn tdc thiiu sd Id nhdm xa hdi dang bi thlet thdi hon khi tiip
cdn vdi cdc thdnh qua (rfidt triin ciia xa hdi. Nhung vdn dl gja dinh ddn
30
Nghien cOu Gia dinh vd Gidi. Quy^n 27, s o 1, tr. 25-32
tdc Ihilu sd dang dat ra su cdn thiit trong viec tu vdn, dinh hudng chfnh
sdch phdt triin vDing ddn tdc Ihilu sd nhim hudng tdi muc tieu xdy dung
gia dinh no din, hanh phdc vd bao tdn, phdt huy dupe cdc gid tri vdn hod
tdc ngudi mdt cdeh bin viing.
6 gdc nhin chuyen sdu vl Iinh vuc Ddn tdc hpc, Xa hdi hpc, Van hod
hpc, hdu hit cdc nghien cdu co ban vl gia dinh cdc ddn tdc Ihilu sd dupe
thuc hien nhd le, nghien ctfu trtidng hpp vl mdt ddn tdc cu thi. Do vdy,
vdn chua cd nhimg cdng trinh mang tdm khdi qudt vl ddc diim co bdn gia
dinh cdc ddn tdc thiiu sd, thi hien ro nit bdc tranh vl gia dinh ciia 53 ddn
tdc thiiu sd d nude ta Irong qud Irlnh phdt triin. Cd thi ndi, cdc nghien
cdu vl gia dinh ddn tdc thiiu sd chua theo kip vdi nhihig bilh ddi trong
cudc sdng eua ddng bio cac ddn tdc thiiu s6 d nude la hien nay.
Viet Nam cd 53 ddn tdc thiiu sd, trong dd, cd nhiing dan tdc da dat ldi
Uinh dd cao Uong id chdc xa hdi. nhung cung cd nhihig dan tdc vfin dang
cdn d Uinh dd so khai trong nin kinh t l tu cung tu cdp vd td chdc xa hdi
vin cdn trong giai doan bd lac. Do vdy, 6 mdt sd tpc ngudi mang dac diim
cua gia dinh thi tdc, nhung b mdt sd tdc ngudi lai cd nhCng dac diim trong
quan he gia dinh dua uen quan he cdng xa Idng giing truyin thdng. Diiu
ndy cho ihdy, vdn hod ndi chung vd vdn hod gia dinh cdc ddn tdc Ihilu sd
d nude ta khd da dang. Nhihig ddc trung vl gia dinh ciia cdc ddn tdc thiiu
sd phdn loai theo nhdm cdc tdc ngudi chidd mdu he, phu he, song he cho
din nay chua dupe nghien cihi sdu vd thi hien mdt cdeh ro nit. Trong khi
dd, qud trinh chuyin ddi kinh id - xa hdi vd vdn hod ndi chung dang tdc
ddng manh me tdi gia dinh vd vdn hod truyin thdng ciia cdc tdc ngudi, Idm
thay ddi rd nit ddc irung gia dinh cdc ddn tdc thiiu sd trong bd'i canh phdt
triin. Do vdy. rdt cdn cd nhung nghien cdu ddnh gid mdt cdeh tdng qudt
vd he thdng vl gia dinh ddn Idc Ihilu sd d nude ta hien nay.
Cdc vin di cdn tiip tuc quan tdm nghien cdu vl gia dinh ddn Idc thiiu
sd hien nay Id:
- Co sd ly ludn vi phdn loai gia dinh vd ddc tnmg cua cdc hinh thdi gia
dinh ddn tdc Ihilu sd trong b ^ cdnh chuyin ddi: hinh thdi gia dinh theo
chIdd phu he, mSu he, song he; hhih thdi gia dinh Idn, gia dinh hat nhdn;
cdc mdi quan he thdn tdc, thfch tdc...
- Biin ddi vl cdu trdc, quy md gia dinh; qud trinh chuyin ddi lii gia
dinh idn v(S nhung ddc tnmg eua ngdi nhd ddi ciia cdc gia dinh mdu he;
dai gia dinh phu he din su phdn tdch thdnh cdc gia dinh hat nhdn; gia dinh
da van hod; gia dinh cd yiu id nude ngodi...
^ - Biin ddi eua chdc nang cua gia dinh: nghien cdu qud Uinh chuyin ddi
ciia chdc ndng kinh tl, chdc ndng gido due, chdm sdc nudi dudng vd chdc
ndng vl linh thdn.
Dang Thi Hoa
31
- Ddc trung vdn hod gia dinh va b i ^ ddi cua vdn hoa gia dinh cua cdc
tdc ngudi, nhdm tdc ngudi; bao idn cdc gid lii vdn hod gja d i i ^ cua cac
tdc ngudi iFcxig bdi canh kinh llihi irucng, phat triin vd hdi nhdp hien nay.
- Cdc mdi quan he trcmg gia dinh, vai trd, vi t h i ciia pirn nu trong gia
dinh, [rfidn cdi^ lao ddng trcHig gia dinh, chdm sdc ire em, ngudi cao tudi
titmg gia dmh...
' Nhflng v ^ d l xa hdi dang ddt ra ddi vdi gia dinh cac ddn tdc thiiu sd
nhir tdo hdn, bao luc gia dinh, hdn nhdn xuydn bien gidi, c!dng k^ kit hdn
vd ddng kj^ khai sinh, chdm sdc sdc khoe, chuyin ddi sinh kl, budn bdn
^ sit dung ma taf...
Di cd dupe mdt bflc tranh idng qudt vi gja dinh cdc ddn tdc thiiu sd,
cdc nghien cihi trong giai doan t ^ cdn xdy dung dupe mdt chuong trinh
nghien cihi ddi han nhung cung rdt cdn sdm cd nhihig kd hoach nghien eihi
cu ihl vl cdc ndi dung co ban gia dbih ddn tdc thiiu sd.B
Tai li«u trich ddn
Dio Trang Thdi. 1997. Gia dinh ngudi Hmong tai xa Ban Phd, Bdc Hd. Ldo Cai.
Khod ludn tdt nghiep, Dai hpc Vdn hda Hd NOi.
Dang Nghiem Van. 1991. "Ddng ho, gia dinh dc ddn tOc it ngudi trudc sufdidt
triin hiftn nay". Tap chi Ddn tdc hoc. Sd 2.
Ddng Thi Hoa. 2014. "M6t sd ddc dilra gia dinh cdc ddn t6c thiiu sd cf Viei Nam
trong bdi canh h6i nhdp vd ph&t triin". In Irong Gia dinh Viet Nam trong qud
trinh cdng nghiep hod. hien dai hod va hoi nhdp tit each tiip can so sdnh.
Nxb. Khoa hoc xa h6i. Hd NOL
'
'
D6 ThuJ Binh. 1991 ."Vai net vi gia dinh cdc ddn i^c ihilu s6 b Viet Nam".Tap
chf Khoa hoc vi Phu nQ, Sd 2.
D6 ThuJ Binh. 1994. Hdn nhdn pa dinh cdc ddn tdc Tdy. Niing. Thai d Viet
Nam. Nxb. Khoa hoc xa h6i. Hd NftiBd Tnmg Phung. 2001. Gia ffind vahon nhdncOa ngi^ Chdm d Viet Nam. tixb.
Van hod Ddn tdc.
Hodng PhuDng Mai. 2011. Gia dinh ngudi Son Diu d xd Ninh Lai huyin San
Duong, tinh Tuyin Quang truyin thdng vd biin doi. Ludn van Thac si.
Tnfemg Dai hpc lOioa hoc xa hdi vd Nhdn Vdn. Ha Ndi.
La Cteg Y. 1992. "MAI s6 m lieu vi gia dinh vd quan he gia dinh cua ngudi Thdi
Tring b Mudng So". Tqp ciu Ddn tdc hpc, Sd 1.
Le Thi Bang Tdm. 1990. "Ddi sdng ciia phu nfl mOt xa miin niii vd vai trb cua ho
trong gia dinh". In trwig M6t vai net nghien cihi ve gia dinh Vi^t Nam. Nxb.
Khoa hpc xa hdi. Hd Ndi.
Mukholinc^.A.I. 197S. "Gia dinb va lOn giio tui ngudng ciia ngif£ri Viet tiudc
cich mang Ihdng Tim". Tap chi Ddn toe hpc. Sd 1.
Nguyin Doan Hmng. 1997. Gido due trong gia dinh truyin thdng cua ngudi Thdi
31
Nghien cilu Gia dinh v i Giai. Quyin 27, so 1, tr. 25-32
a miin Tdy Nghi An. LuSn van Thac si, Dai hoc Khoa hpc Xii hOi v» nhSn
van, Dai hoc Qu6c gia Ha NOi.
Nguyen HOu Thiu. 1976. "Quan he hOn nhan gia dinh ciia nguM Paco, Pahi v»
Cam * T»y Thia Thien Quang Nam". Tap chi Ddn tdc *oc, SS1.
Nguyen Hong Quang. 2000. "Ha gia dtah IChmer 4 d6ng bing s6ng Cihl Long vk
lao d6ng lam Ihue". Tap chi Xa hdi hfc, S6 4.
Nguyin Ngoc Thanh. 2005. Gia dinh va hSn nhSn ciia d4n I6c MuSmg 6 Phd Tho.
Nxb. Khoa hoc xa hoi. Hi N6i.
Nguyen Thi Hoi. 1990. "QuS uinh phSn ra ciia t6 chdc nhi dii fi d6". Tap chi
Ddn Idc hgc. S6 2.
Nguyen Tnic Btah. 1973. "Quan he hSn nhin vi gia dinh cia nguifi Hoa 6 Bach
Long W . Tap chi Ddn Idc hgc, Sd 2.
Nguyen Van Huy 2005a. "M6t s6 vin di kinh iSgia dinh hien nay cl mi«n nui".
In trong TU Ddn Idc hpc din Bio ling Ddn tdc hgc- con dudng hgc tip vi
nghiin ciiu, tip 2. Nxb. IChoa hpc xi h6L Hi NOi.
Nguyin van Huy 2005b. "Tim hiiu mOt s« vih di gia dtah vi quan he gia dinh
cua dOng bio Tiy, Nilng". hi trong TU Ddn Idc hgc den Bdo ting Ddn t(c
hgc- con dudng hgc tap vi nghiin cihi, tip 2. Nxb. Khoa hoc xa h0i. Hi NOi.
Pham Quang Hoan. 1985. "Vii suy ngM vi phuong phip phin loai gia dinh". Tap
chi Ddn Idc hgc, S6 2.
Pham Quang Hoan. 1990. "Gia dinh cic din t^c thiiu s* 0 nuiSc ta (thuc nang vl
cic vSn di)". Tap chi Ddn tdc hgc, SO 3.
Pham Quang Hoan. 1993. "Vii suy nght vi hOn nhin vi gia dtah cda cic din tOc
b nu6c ta hiin nay". Tap chi Ddn Igc hgc, S6 3.
Pham Thi Kim Oanh. 2010. Hdn nhdn vi gia dinh ngudi Thii d huyen Phit Yin,
tinh San La. Luin in Tiin sT, Viin Din tOc hoc.
Sin Oiing. 1998. "Gia dinh nguM Giiy 4 Lio Cai". Tap cU Ddn tdc hgc, S6 1.
Trin Thi Mai An. 2000. "Vai trO ciia ngu&i phu ni? Chim (tinh Binh Dinh) trong
hOn nhin vi gia dtah hiin nay". Tap chi Ddn tdc hgc, Stf 2.
Trin Van Hi. Ta Hihi Due. 2008. Biin idi chiic ning kinh lehd gia dinh ddn tdc
Tdy tai huyen Ldc Binh, tinh Lang San. Bio cio khoa hoc, thu vien Vien Din
tOc hpc.
Trin Vin Hi. 2014. Biin ddi kinh ti - xa hdi vi quan hi gia dinh 6 ddn tie Tiy,
Nang, Mudng, Thdi, Cham va Kho me -Xuly kit qui iiiu tra xa hdi hgc tU
nam 1981. Bio cio khoa hgc c£p BO, Vien Din lOc hpc.
Vi Van An. 2006. Tap qudn trong sinh di, chim sdc vd nudi day con cdi ciia din
tdc Nang. Ky yiu HOi nghi thOng bio Din tOc hpc. Hi NOi.
va Dinh Lpi. 1994. "Htah thiic vi khuynh hudng phit triin ciia gia dtah miu he
cf Tiy Nguyen". Tap chi Nghien ctiu Lich si, Stf 2.
VQ Dinh Lpi. 1996. Gia dinh vd hdn nhdn truyin thdng cic ddn tdc MalayoPolynexia Trudng Son, Tdy Nguyen. Nxb. IChoa hpc xa hOi. Hi NOi.
