Nang cao trach nliiem ctiam soc, bao ve tre em
a nuffc ta trong boi canh hien nay
Nguyen Huy Phong*

Tdm tat: Ciing vai phu nii, tre em dugc xep vao nhom yeu the trong xa hdi
can dugc bao ve, cham soc, de nhiing "mdm non" cua ddt nude dugc sdng,
hpc tap trong mdi trudng lanh manh, giau tinh thuong va long nhan ai, vi
tha. Trong nhiing nam qua, cdng tac hao ve, cham soc, giao due tre em da
dat dugc nhung ket qua ndi bat tren nhieu phuang dien, nhung ben canh d6
cung hoc Id nhieu kho khan, bat cap can nhan dien de khac phuc nham dem
lai cho tre em nhiing ket qua tdt nhdt. Bai viet gidi thieu mpt sd thanh tuu
trong cdng tac cham soc, bao ve tre em d nude ta trong nhirng nam gan day
ve cac mat: cdng tac giao due Ue em; cong tac cham sdc siic khoe cho tre;
cdng tac nang cao ddi sdng tinh than, vui chai giai tri cho tre. Tu do, tac gia
neu len mpt so giai phap nang cao cdng tac cham soc, bao ve tre em.
Tir khoa: Tre em; Cham soc tre em; Bao ve tre em.
Ngay nhan bai: 1/4/2019; ngay chinh stia: 4/2/2020; ngay duyet dang.
29/5/2020.

1. Dat vSn d e
Sinh thdi, Chii tich Hd Chi Minh ludn danh tinh cam dac biet cho thiau
nidn nhi ddng. Nhiing nam thang ddt nude cdn chidn tranh, tre em la ddi
tugng chju nhidu thidt thdi, mdt mat. Chimg kidn nhirng noi nhgc nhdn, vdt va
cua tre tho, Ngudi da vidt: ' T r e em nhu blip tren cdnh / Biit dn ngu, biit hgc
hanh Id ngoan / Chdng may van nude gian nan / Tre em cUng bi ban thdn cue
long" (Hd Chi Minh, 2011). Tren cuong vi Chii tich nude, dii ban rdn cdng
vide nhung Ngudi vdn ludn thd hidn su quan tam dac bidt va tinh thuong ydu
quy mdn tre tho. Mdi dip Tet ddn xuan vd, nhdt la dip Tat Trung thu, ngay
Qudc te Thidu nhi, Ngudi ddu vidt thu hdi tham, ddng vidn thidu nien, nhi
* TS., Hoc vien Chinh tri Quoc gia Ho Chi Minh.

Nguyen Huy Phong 113

ddng ca nude bang nhitng Idd van, cau tho gian di, nang an tinh'-vai nidm
mong mdi, ky vong vao thg he trd se lam rang danh non sdng, dit nude.
Trong Thi^ Trung thu, Ngudi vidt: "Trung thu trdng sdng nhu gucmg /Bdc Hd
ngdm canh nha thucmg nhi ddng / Sau ddy Bdc viet mdy dong / Hoi thdm cdc
chdu td long nha thucmg" (Hd Chi Minh, 2011). Khi dit nuac gianh dugc
quygn doc lap, tu chu, Ngudi vidt Thu gici cdc hgc sinh nhan ngay khai
trudng diu tign cua nuac Viet Nam Dan chu Cdng hda, trong thu Ngudi da
bay td nidm xiic ddng, tu hao, vui sudng ciing cac em hgc sinh, bdi tit day cac
em "dugc hap thu mot ndn giao due cua mdt nude ddc lap, mdt ndn giao due
nd se dao tao cac em nen nhiing ngudi cdng dan hiru ich cho nude Viet Nam,
mdt nen giao due lam phat trign hoan toan nhirng nang luc sin cd cua cac
em" {Hd Chi Minh, 2011). Trudc luc "di xa", bai bao cudi ciing Ngudi vidt
de cap dgn thigu nien nhi ddng, trong dd Ngudi can dan toan Dang, toan dan
can nang cao trach nhiem cham sdc va giao due thieu nign nhi ddng, Ngudi
nhSn manh: "Cham sdc va giao dye tdt cac chau la nhiem vu cua toan Dang,
toan dan. Cdng tac dd phai lam kien tri, ben bi...", "Vi tuong lai con em ta,
dan tdc ta, mgi ngudi, mgi nganh phai cd quydt tam cham sdc va giao due cac
chau be cho tdt" (Hd Chi Minh, 2011).
Tidp thu tu tudng v^ nhiing ldi can dan cua Ngudi, Dang, Nha nude ta
hong qua trinh ISnh dao, didu hanh dat nude ciing ludn danh nhirng digu kien
tdt nhit cho trd tha. Nhigu chi thi, dao luat lign quan dgn viec bao dam quygn
cua h-e em dugc ban hanh nhim tao khdng gian, mdi trudng lanh manh, van
hda de tre em dugc bao vg, cham sdc, giao due toan dien, bed dau tu, cham lo
cho thg he tre la diu tu cho tuang lai, cho su dn dinh, phat nidn lau dai cua dit
nude. Digu nay thd hien ro qua viec Dang, Nha nude da sdm cam kgt vdi cdng
ddng qudc tg thuc hien Cdng udc Lign hiep qudc vg Quygn fre em (Viet Nam
la nude diu tien d chau A va la nude thii hai tren thg gidi phg chuin Cdng udc

Lien hiep qudc ve Quyen tre em vao ngay 20-2-1990).
Nhim dap irng tdt han ygu ciu cham sdc, bao ve he em trong tinh hinh
mdi, ngay 28-6-2000, Bd Chinh hi khda VIII da ban hanh Chi thi sd 55CT/TW vd tang cudng su lanh dao cua cac cip uy dang d co sd ddi vdi cdng
tac bao ve, cham sdc va giao due tre em; Chi thi sd 20/CT/TW ngay 5-11-2012
ciia Bg Chinh tri khda XI vg viec tang cudng sir lanh dao cua Dang ddi vdi
cdng tac cham sdc, giao due va bao ve tre em d-ong tinh hinh mdi, trong dd
nhin manh: Cham sdc, giao dye va bao ve trg em la vin dg cd tjnh chidn luge,
lau dai, gdp phin quan trgng vao viec chuin bi va nang cao chat lugng ngudn
nhan luc phuc vu su nghiep cdng nghiep hda, hien dai hda dat nude va hgi
nhap qudc tg. Diu hr cho fre em la diu W cho tuong lai cua dat nude. Lam tdt


114 Nghien cu>u Gia dinh va Gio'i. Quyen 30, so 2, tr. 112-123

cdng tac nay la trach nhiem ciia cac cap iiy dang, chinh quydn, doan the, gia
dinh, nha hudng va toan xa hdi (Thu vidn Phap luat, 2019).
Cu tha hda chu truong cua Dang, Chinh phu, Qudc hdi ciing da ban hanh
nhidu dao luat, chinh sach va chuong trinh hanli ddng thidt thuc nham tao hanh
lang phap ly de tre em dugc bao ve, cham soc tdt nhat. Luat Tre em dugc Qudc
hgi khda XIII thdng qua ngay 5 thang 4 nam 2016 (Luat sd 102/2016/QH13),
nhdn manh can phai thuc hien cac bien phap phii hgp da bao dam tre em dugc
sdng an toan, lanh manh; phdng ngira, ngan chan va xir ly cac hanh vi xam hai
tre em; trg giiip tre em cd hoan canh dac biet. Phai quan tara phat trian toan
dien tre em ca va tha chat, tri tue, tinh than, dao diic va mdi quan he xa boi cua
tre em. (Qudc hdi, 2016).
Chuong trinh hanh ddng qudc gia vi tre em Viet Nam giai doan 20122020 (Quydt dinh so 1555/QD-TTg, ngay 17-10-2012 eua Thii tudng Chinh
phu), cung da xac dinh muc tidu: Xay dung mdi trudng sdng an toan, than thien
va lanh manh da thuc hien ngay cang tdt hon cac quyen cua tre em. Timg budc
giam khoang each chanh lech va dieu kien sdng giiia cac nhdm tre em va tre
em giira cac vimg, mien. Nang cao chat lugng cudc sdng va tao co hgi phat

tridn binh dang cho mgi tre em (Chinh phu, 2012). Tai khoan 1, Didu 37, Hidn
phap nam 2013 cung neu ro: Tre em dugc Nha nude, gia dinh va xa hdi bao vd,
cham sdc va giao due; dugc tham gia vao cac van dd ve tre em. Nghiem cdm
xam bai, hanh ha, ngugc dai, bd mac, lam dung, bdc lot siic Iao ddng va nhung
hanh vi khac vi pham quydn tre em.
Gdn day, ngay 25/10/2017, Tong Bi thu Nguyen Phii Trgng ky ban hanh
Nghi quydt so 20-NQ/TW vd tang cucmg cdng tac bao ve, cham sdc va nang
cao siic khde nhan dan trong tinh hinh mdi va Nghi quyat so 21-NQ/TW ve
cdng tac dan sd trong tmh hinh mdi, trong do da dua ra nhidu quan didm, muc
tiau, giai phap quan trgng dd cham sdc tdt hon sire khde ciia nhan dan, nang
cao chat lugng cudc sdng, dam bao an sinh xa hgi, tao mdi trudng thuan loi dd
con ngudi phat trian toan dien, trong dd cd tre em.
2. Mot sd thanh tmi trong cong tac cham soc, bao ve tre em
Qua thuc thi chii truong cua Dang, chinh sach phap luat cua Nha nude
su quan tam, vao cudc ciia cac cdp cac nganh, cdng tac cham sdc, giao due bao
ve tre em d nude ta nhiing nam qua dat dugc nhidu thanh tuu dang khich Id
va cdng tac giao due tre em. Day dugc xem la mgt trong nhirng nhiem
vu dac biet quan trgng ciia nganh giao due va toan xa hdi nhdm dem ddn ch


Nguyen Huy Ph6ng 115

tte em mdi hirdng hoc tap tdt nhit vdi ca sd vat chit ngay cang khang trang,
hien dai; trudng Idp dugc kien cd. He thdng cac co sd giao due qudc dan, dan
lap dugc md rdng tang cudng d cac cip hgc. Ddi nga thiy cd giao ngay cang
dugc dao tao bai ban, cd ttinh do, tam huydt vdi nghg. Su diu tu vg tai lire, co
sd ha ting cho cac cap hgc, nhit la eg sd giag due mim non, tigu hoc, trung
hpc eg sd dugc cac cip, cac nganh quan tam diu tu xay dimg. Nhd vay ty le
hgc sinh trong do tudi ddn trudng ddu tang.
Theo bao cao tai Hdi nghi tdng kit du an Tang cudng kha nang sSn sang

di hgc cho tre mim non td chitc tai Ha Ndi, nam hgc 2016-2017, ty Id huy dgng
tre 3-5 todi di hgc dat hon 92%, ty le tre 5 hiiii di hgc la 98,75 %, tinh dgn hgt
thang 3-2017 da cd 80,17% sd he miu giao, 85,5% tre 5 tudi dugc hd trg an
trua tai Idp, hgn 41% sd trudng mam non dugc danh gia ngoai dat chuin kigm
dinh cap do 1 trd len, 95,5% sd can bd quan ly va giao vien mim non hoan
thanh bdi dudng chuyen mdn (Ha Vy, 2017).
Theo Bao cao Tre em ngoai nha trudng: Nghign cOru cua Viet Nam 2016
do Td chuc UNICEF phdi hgp vdi Bd Giag due va Dao tao cdng bd cho thay ty
1? trg em ngoai nha trudng da giam di dang kg nhd nhirng nd luc, cd gang huy
dgng tre den trudng ciia toan xa hdi. Bag cao cho thay: Ty le tre em 5 tudi
ngoai nha trudng nam 2014 la 6,1%, tucmg duong vdi khoang 99.200 em, giam
gan mdt nita so vdi con sd 12,2% cda nam 2009; Ty Id tre em 6-10 tudi ngoai
nha htidmg nam 2014 la 2,5%), tuong duang vdi khoang 180.500 em, giam gin
mdt nira so vdi cgn sd 4% ciia nam 2009; Ty le tre em 11-14 tudi ngoai nha
trudng nam 2014 la 8,1%., tugng ducmg vdi khoang 435.700 em, giam gan 1/3
so vdi nam 2009 (11,2%) (UNICEF, 2016).
Vg chit lugng phd cap giao due cho tre, theo bao cao cua nganh giao
due, chit lugng phd cap giao due tigu hgc dugc giir vimg va nang cao, 63/63
tinh, thanh phd dgu dat chuin phd cap giao due tieu hgc muc do 2. Da cd 14
tinh, thanh phd dat chuin phd cap giao due tidu hgc miic dd 3. Chit lugng phd
cap giao due THCS dugc duy tri bdn vimg, 63/63 tinh dat chuin phd cap giao
due THCS miic do 1, hong dd mdt sd tinh dat chuin THCS mite do 2 va 3.
Nam 2017, toan nganh da hoan thanh phd cap giao due mim non cho trd em 5
tadi, 63/63 tinh, thanh da dat chuin phd cap giao due mam non cho he em 5
tadi. Ndu nhu nam hgc 2013-2014 ca nude mdi cd 18 tinh dugc cdng nhan dat
chuin phd cap giao due mim non cho tre em 5 tadi, thi den nam hgc 20152016, ca nude cd 50/63 tinh dugc cdng nhan dat chuin (Thanh Xuan, 2019).
Nhung con sd thdng ke trdn cho thiy cdng tac cham sdc, giao due cho h-e ludn
dugc diu to, quan tam va ngay cang dat dugc nhiing kit qua dang khich le.



116 Nghien ci>u Gia dinh va Gio'i. Quyen 30, so 2, tr. 112-123

Ve cdng tac cham sdc siic khde cho tte. Nhirng nam qua ddi sdng vat
chat va thu nhap binh quan ciia ngudi dan Viet Nam, ciia cac hd gia dinh cd xu
hudng tang cao, GDP binh quan diu ngudi tang tit 1.332 USD nam 2010 Idn
khoang 3.000 USD nam 2020 (Dang Cdng san Viet Nam, 2020). Day la didu
kien thuan Igi dg cac gia dinh cham sdc, diu to cho su phat tridn toan dien ciia
tte. Ben canh dd, nhan thirc cua ngudi dan vg chinh sach dSn sd kd hoach hda
gia dinh nang cao, dugc trang hi nhiing kidn thiic vg cham sdc siic khde sinh
san, nhiing tien bd vugt bac ve y hgc da lam giam dang kg ty le tte to vong d
tre sau sinh. Hien nay, toan qudc cd tten 26,3 trieu tre em, trong dd cd gan 1,5
trieu tte em cd hoan canh dac biet, chiem 5,43% tdng sd tte em. Ty le to vong
tte em dudi 5 todi giam manh xudng cdn mdt niia ttong nhihig thap ky gan day
(Nguyen Thi Van Anh, 2019). Td chiic UNICEF danh gia Viet Nam la mgt
ttong nhung qudc gia cd nhirng tien bd an togng trong cdng tac cham sdc sire
khde sinh san va siic khde ba me tte em.
Trong chinh sach cham sdc siic khde nhan dan, tte em dudi 6 todi dugc
kham chiia benh mign phi trgng cac eg sd y td cdng lap. Tinh den hdt nam
2016, toan qudc da cd 15,9 trieu hgc sinh, smh vign cd BHYT, dat 92,5%i (Dao
Van Dang, 2017).
Hudng vd thg he tre, cham lo cho thg he "mang non", nhigu tinh thanh
phd da danh nhiing ngudn luc quan trgng dd diy manh cdng tac cham sdc, bao
ve, tao nhOng mdi midng, khdng gian lanh manh cho tte tho. Nam 2019, kinh
phi dia phuong bd tri cho cdng tac trd em thdng qua Sd Lao dgng - Thuong
binh va Xa hdi cd 8 tinh, thanh phd bd tti dudi 500 trieu ddng; 11 tinh, thanh
phd bd tti to 500 ttieu ddng dgn dudi 1 ty ddng; 18 tinh, thanh phd bd tti to 1
ty ddng dgn dudi 2 ty ddng; 20 tinh, thiinh phd bd tti to 2 ty ddng dgn dudi 5 ty
ddng; 6 tinh, thanh phd bd tri to 5 ty ddng ttd Ign (Bd Lao ddng - Thuong binh
va Xa hdi, 2019). Dac biet nam 2016, Chinh phu da phd duyet Chuong ttinh
sOa hgc dudng cai thien tinh trang dinh dudng gdp phin nang cao tim vdc tre

em miu giao va hiu hgc ddn nam 2020 vdi muc tigu dgn nam 2020, 100% sd
hgc sinh miu giao va tigu hgc cua cac huyen ngheo; 70% sd hgc sinh miu giao
va ngu hgc d vung thanh thi, ndng thdn dugc udng sua theo Chuang trinh Sua
hgc dudng. Hudng ling Chuang trinh, nhidu tinh thanh trong ca nude da cd
nhiiu chinh sach hd ttg cimg vdi phu huynh hgc sinh va cac cdng ty, doanh
nghiep cung chung tay mang dgn cho tre em nhiing ly sita bd ich dg phat ttign
chigu cao, tri tag cho tadi ddn trudng.
Vg cdng tac nang cao ddi sdng tinh thin, vui choi giai tti cho trg can
xem la nhiem vu ttgng tam cua cac cap uy dang, chinh quygn dia phuong nhi


Nguyin Huy Phdng 117

tao ra nhttng san choi bd ich, li thii, giup tre em phat ttign toan dien. NhSm dap
ling nhu ciu vui choi, giai tti, sinh hoat van nghe, he thdng cac Nha thidu nhi
ttdn pham vi toan qudc dugc ciing cd, tang cudng xay dung, cd nhigu boat
ddng thidt thuc de tte em cd dieu kien phat huy nang luc, sd trudng, giao lim,
kit ndi vdi ban be tten ca nude.
Theo bao cao cua Bd Van hda, Thg thao va Du hch, nhung nam qua,
he thdng thigt chg van hda co sd din dugc hoan thien, phat huy vai trd tich
cue trong vide phuc vu nhu cau vui chai, giai tri cua ngudi dan, trong dd cd
tre em. Hien cii nude cd 69 thiet chd van hda cip tinh (Trung tam Van hda,
Trung tam Van hda - Thdng tin, Trung tam Thdng tin tridn lam, Trung tam
Van hda nghe thuat...); 651/713 quan, huyen cd Trung tam van hda - Thg
thao hoac Nha van hda, dat ty le khoang 91%; 7.456/10.184 xa, phudng thi
trin cd Trung tam Van hda - Thd thao, dat ty le 73,2% va 75.966/101.732
thdn, ban... cd nha van hda, dat ty le 74,7%. (Nggc Phuang, 2019). Bd Van
hda, Thg thao va Du lich cung dii phdi hgp vdi Trung uong Doan TNCS Hd
Chi Minh thuc hien Dg an Quy hoach tdng the phat trien he thdng thiet chg
van hda, thd thao co sd giai doan 2013 - 2020, dinh hudng ddn niim 2030

(trong dd cd Cung thidu nhi, Nha thieu nhi hoac Trung tam hoat ddng thanh
thigu nhi cip tinh) theo Quygt dinh sd 2164/QD-TTg ngay 11-11-2013 cua
Thu tadng Chinh phu, ttong do dd ra muc tigu dgn nam 2020, 100% sd dan
vi cip tinh cd cung thigu nhi, nha thieu nhi hoac trung tiim boat ddng thanh
thigu nhi; 30% sd dan vi hanh chinh cip huyen cd nha thidu nhi. Tinh dgn
nay, ca nude cd 68 cung, nha thieu nhi, trung tam hoat dgng thanh thieu nhi
cip tinh; 168 nha thigu nhi, trung tam hoat ddng thanh thidu nhi cip huyen.
Tinh ddn hit nam 2018 va 6 thang diu nam 2019, ca nude da xay dung mdi,
ttao tang 2.307 digm sinh hoat, vui chai cho thanh thigu nhi. Trong dd,
nhigu dan vi da cd each lam sang tao, hieu qua, nhu tan dung vat dung tai
chg dd thigt kg san chai, hay id chiic cac san chai lim ddng (Nggc Phuong,
2019). Viec diu tu, xay dung, hoan thien he thdng cac thidt chd van hda,
nhit la d ca sd mdt each diy du, dong bd, hien dai se tao didu kien thuan Igi
dg nang cao chit lugng ddi sdng tinh thin cua tre em Viet Nam.
Ben canh dd, cdng tac cham sdc, bao ve trg em cd hoan canh dac biet
khd khan, tte khuygt tat, ttg nhigm HIV, tre md cdi, lang thang, khdng noi
nuang tua cang dugc cac cip nganh, cac td chiic thidn nguyen quan tam, giup
dd, tao digu kien dd cac em co co hgi dgn trudng, hda nhap cdng ddng, dugc bd
tti hgc nghg, tao cdng an viec lam phu hgp dd dam bao nhu cau cudc sdng.
Hidn nude ta cd khoang 160.000 tte em md cdi, ttong dd cd 88.000 em khdng
cdn noi nuong tua, hoan canh kinh id rit khd khan. Trong sd 88.000 em dd.


118 Nghien cu'u Gia dinh va Gio'i. Quyen 30, s6 2, tr. 112-123

Nha nude da giai quyat trg cap xa hdi thudng xuydn khoang 60.000 em, bao
gdm: 10.000 em dang dugc nudi dudng, cham sdc trong cac co sd bao trg xa
hdi vdi mire trg cdp thdp nhdt 240.000d/em/thang; gdn 50.000 em hudng trg
cap xa hdi thudng xuydn tai cdng ddng, vdi muc trg cap tdi thidu
120.000d/em/thang va sd cdn lai do bg hang, cdng ddng cuu mang hoac dugc

nhan lam con nudi (Bd Lao ddng - Thuong binh va Xa bdi, 2018). Ve ty Id tre
khuydt tat dugc tiep can co hdi hgc tap, giao due, theo thdng kd, nam 1996 ca
nude cd 42.000 tre khuyet tat dugc di hgc, ddn nam 2015 da cd hon nira trieu
tre khuydt tat dugc ddn trudng. Trong 20 nam qua, sd lugng tre khuydt tat dugc
di hgc da tang Idn 10 idn (Cdng Phuong, 2015).
Nhu vay, trong nhung nam qua, cdng tac cham sdc, giao due, bao ve tre
em cd nhidu chuyen bidn tich cue vdi nhiing nd luc, quan tam dau tu cua cac
cap, cac nganh tir Trung uong tdi co sd nham tao mdi trudng, didu kien tdt nhat
de tre em dugc phat trien toan dien, tao ngudn nhan luc va dgi ngii kd can cho
tuong lai dat nude.
3. Nhirng thach thirc dat ra
Mac du dat dugc nhidu thanh tuu, cdng tac cham sdc, bao vd tre em
nhiing nam qua cdn bdc Id nhieu ban chd do nhiing tac dgng ciia nhan td chu
quan va khach quan.
Thii nhat, tinh trang tre em bi xam hai, quay rdi tinh due, tre bi bao hanh
khdng ngimg gia tang vdi tinh chdt va miic do nguy hai ngay cang nghiem
trgng, anh hudng Idn ddn tam li, tinh each va tuong lai ciia tre sau nay. Theo
thdng ke ciia Bd Lao ddng - Thuong binh va Xa hdi, mdi nam, Viet Nam cd
khoang 2.000 trudng hgp tre em bi bao luc, xam hai dugc phat hidn va giai
quydt, trong dd fre em hi xam bai tinh due chidm hon 60%. Tre em bj xam hai
tinh due bdi ngudi than trong gia dinh chidm ti Id cao la 21,3%; gdn 60% sd tre
em hi xam hai bdi ngudi quen, hang xdm. Lfdc tinh, khoang 68,4% sd tre em tir
1-14 tudi phai chiu it nhat mdt hinh phat thd chdt hoac tam ly bdi cac thanh
vidn trong gia dinh. Tinh ridng nam 2018, ca nude phat hien 1.356 vu vdi
1.479 ddi hrgng xam hai 1.358 tre em, trong dd cd 1.087 vu xam hai tinh due
chidm 80% tdng sd vu xam hai (Duong Thin, 2018). Day la con sd dang bao
ddng cho thdy tre em ludn la ddi tugng bj cac thd luc xdu cuong hiep, xam hai
Nhieu vu vide do rao can nhan thiic, tam li e ngai cdng ddng va du luan da
khdng td giac tdi pham va trinh bao vdi co quan chirc nang dd didu tra xir li
khidn nhidu tre roi vao trang thai tram cam, u udt, cudi cimg phai tim ddn

nhuug hanh ddng lam lac, dang tide.


Nguyen Huy Phong 119

Khdng chi bi xam hai, quiy rdi tinh due, tinh trang tre em bi ngudi Idn
bao hanh d ngay trong nhung mdi trudng todng la an toan nhit nhu gia dinh,
nha trudng ngay cang ttd nen phd bidn. Theo sd Hdu didu tra 2.209 hgc vien
cac trudng giao dudng, cd tdi 49,81% trong sd nay sdng trong canh bi ddi xu
ha khic, thd bao, ddc ac cua bd me. Sd em hi bd danh chigm 23% (gip 6 lin
me danh); hi di ghe, bd dugng danh chidm 20,3%. Theo mdt nghign ciiu ciia
Bd Cdng an ddi vdi 2.000 hgc vign cac trudng giao dudng cung cho thiy
khoang 50%) trudng hgp cd tadi tho timg sdng trong tinh trang ha khic cua cha
me. Trong dd, sd em hi cha danh chidm 23%i - gip 5 lin ty le bi me danh (Bao
Ygn, 2018). Cdn theo thdng kg ciia Quy Nhi ddng Lign Hgp qudc (UNICEF)
tai Viet Nam, 68,4% tre em tir 1-14 tudi cho bidt timg bi cha me hoac ngudi
cham sdc bao hanh d nha. 20% tre em 8 todi bi trimg phat than thg d trudng.
Theo khag sat cua Td chiic Tam nhin Thd gidi vdi hgc sinh tai hai tinh Ygn Bai
va Tuygn Quang, 44% trg em bi bao lye, trong dd 23% hi danh, tat, ddn roi.
Bao cao ve can thiep, hd trg theo dudng day ndng phan anh ve bao lire tte em,
cir 10 ca bao lire, 6 ca la bao luc than the. Trong do, 4 ca bao luc gia dinh, 2 ca
bao luc hgc dudng (Hdng Minh, 2017).
Thir hai, ddi sdng ta tadng, tinh cam, ldi sdng ciia mgt bd phan tre em cd
nhirng dien bign phirc tap, khd nam bat. Do nhirng tac ddng cua nhieu ydu td
nhu su chi phdi, anh hudng tidu cue cua mang xa hdi, intemet; nhiing cam dd
cua ddi sdng vat chat, tign tai; su thigu quan tam cua gia dinh khign nhigu tre sa
nga vao nhirng ttd chai nguy hidm nhu nghien game online; dinh vao ma toy
da. Mdt ttong nhitng viin dg ndi cdm trong ddi sdng thigu nign, nhi ddng hien
nay la nhung bidu hien lech lac trong ldi sdng, thigu nidm tin, ly todng, sdng
khdng cd hoai bao, udc mo, thigu ban ITnh, sa vao nhiing thu vui ca nhan,

nhung due vgng vat chit tim thudng, thich ldi sdng ao ban la nhirng quan tam
cua cugc sdng hien tai.
Thii ba, td chuc Dgan, Ddi va ddi ngu can bd cac cap chuyen trach vg
vin dg trg em cdn thidu va ygu, boat dpng mang nang tinh hinh thiic, phong
trao, thigu nhirng hanh ddng thidt thuc mang tinh dot pha. Theo thdng kg, hien
toan qudc mdi cd 590/11162 - khoang 5% cip xa bd tri ngudi lam cdng tac trd
em (Diic Tuan, 2018). Qua ttinh dd thi hda diln ra manh me khign nhigu khu
vui chai giai tri va khdng gian sinh boat cdng ddng ciia tre hi thu hep, tham chi
khdng cd d nhigu dia phuang. Vide giao due, trang hi ky nang sdng, ky nang
ling phd vdi nhiing tinh hudng xiu cho tre em chua dugc quan tam dung miic
khidn cha nhigu ttg em roi vao canh tagng thuong tam, dign hinh la tinh trang
dudi nude cua cac em hgc sinh, dudng nhu nam nao chug xay ra. Tinh trang
nhigu eg sd giag due chi chu ttgng viec day chir ma khdng dg y, de cao viec


120 Nghien CLPU Gia dinh va Gio'i. Quyen 30, so 2, tr. 112-123

day dd trd em thanh ngudi tii ta, sdng cd ich vdi xa hgi khien nhidu hgc sinh
chan nan, khdng mudn ddn trudng.
Thu tu, trudc tac ddng cua mat trai ndn kinh td thi trudng, qua trinh hdi
nhap qudc td khian nhidu gia dinh diing trudc nhirng thach thiic vdi nhung mau
thuan, xung dot thd he; su diit gay he gia tri van hda - dao diic, tam li dd cao Igi
ich vat chat, sinh ngoai, ldi sdng nhanh sdng gap... da pha vd khdng gian, mdi
trudng giao due lanh manh trong gia dinh, anh hudng Idn ddn ddi sdng tu
tudng, tinh cam cua tre em. Vi the hon liic nao hdt, cdng tac cham sdc, bao ve
tre em cdn dugc tang cudng, bdi do la trach nhiem cua toan xa hdi.
4. Mot s6 giai phap nang cao cong tac cham soc, bao ve tre em
Dk ddy manh cdng tac cham sdc, bao vd tre em trong giai doan hien nay,
cdn su vao cudc tich cue cua cac cap cac nganh vdi tinh than trach nhiem va
tinh thuong ydu trd nhd nham tao ra nhiing con ngudi mdi cd siic khde, tri tue,

phdm chdt, ban ITnh dd xay dung dat nude, que huong ngay cang giau manh.
Dd lam tdt cdng tac dd can thuc hidn ddng bd mdt sd giai phap nhu:
Mdt la, nang cao nhan thiic ciia cac cap, cac nganh vd vai trd, vi tri ciia
tre em trong ddi sdng xa hdi. Tre em la Idp ngudi ydu tha, la nhiing mam non
tuong lai ciia dat nude can dugc bao ve, chd che, quan tam, danh nhung tinh
cam va diau kien tdt nhat da tre dugc sdng trong nhiing mdi trudng nhan van,
lanh manh. Mudn vay can thuc hidn tdt Cdng udc qudc td vd Quydn tre em,
tang cudng cdng tac giao due, phd bidn phap luat va bao ve quyin cua tre.
Thuc hien tdt chu truong, dudng ldi ciia Dang, chuong trinh, dd an cua Chinh
phii vd tang cudng cdng tac cham sdc, giao due va bao ve tre em trong tinh
hinh mdi. Ddng thdi mdi gia dinh, nha trudng va toan xa hgi phai kidn tao
dugc nhiing khdng gian ddm dm, ydn vui, an toan dd tre em dugc phat tridn
mdt each toan dien ve the chat, tinh than, tao ngudn nhan luc chdt lugng cao dd
ganh vac trgng trach, sii menh la ngudi chii tuong lai ciia nude nha.
Hai la, Cac ca quan lap phap, hanh phap cdn hoan thidn ddy dit, ddng
bd hanh lang phap ly vdi nhiing didu khoan dd thudc, dd nhd, dd van hanh
dd tre em y thiic dugc quydn, nghia vu, trach nhiem ciia ban than. Ddng thdi
can sua ddi, bdi sung nhiing diau luat da bat cap, lac hau khi xir ly nhung
hanh vi xam hai co tha, quay rdi tinh due, bao hanh tre em. Cac hanh vi xam
hai tre cdn dugc xir ly nghidm minh vdi khung hinh phat cao nhdt, mang
tinh ran de canh bao, nham ngan ngira, phdng chdng nhung tac hai cho tre
Trong cac co sd giao due, dao tao can tang cudng hon nua vide trang bi
nhung kidn thiic, ky nang vd cham sdc siic khde sinh san vi thanh nien


Nguyen Huy Phdng 121

nhOng higu bidt vd kidn thiic phap luat, kha nang ung phd va xu ly nhOng
tinh hudng, nguy ca xiu ma tre cd thd gap phai. Dac biet cin day cho trg em
ky nang boi ldi phdng chdng dudi nude.

Ba la, ttong chinh sach, chidn luge phat ttign cin danh uu tign hang diu
cho su nghidp phat trign, bao ve trd em, tao sir phat trign bin viing, lign tuc.
cin danh ngudn diu to xiing dang vd ngudn luc vat chit, xay dimg ca sd ha
ting nhu nha ttirong, cdng vidn, khu vui choi giai tri, nha van hda, nha thidu
nhi, khdng gian sang tao ngoai ttdi; benh vien chuyen nganh, chuyen biet danh
cho tte dg tte em dugc phat huy tdt nhat nang lire, sd trudng ca nhan, cd sire
khde tdt de chdng lai nhiing tac nhSn xiu to bdn ngoai. Bgn canh dd cin kien
toan, bd sung ddi ngu can bd chuydn trach cac cap, nhat la cap xa phudng, thi
ttan phu ttach cdng tac cham sdc, bao ve ttd em, tao mang ludi can bg co sd dii
manh, cd tri thiic, kinh nghiem ve ITnh vuc trg em, phdi hgp chat che vdi cac co
quan ban nganh khac dg bao ve ttg dugc tdt nhit.
Bdn la, he thdng cac cap Doan, Ddi can boat ddng hieu luc, hieu qua hon
vdi cac md hinh, ciiu lac bd, phong ttao thiet thuc, phu hgp vdi digu kien, hoan
canh, tam li, tmygn thong van hda cua cac em d mdi viing mien. Phat huy sire
manh cua td chitc Doan, Ddi ttong vide tap hgp, doan kgt thigu nign nhi ddng
tham gia vao cac phong ttao van hda van nghe, thg due thg thao, cac phong ttao
thi dua lam nghin viec tdt, hgc tap theo guang Bac Hd vT dai, cd nhiing ddng
gdp vao su phat tridn chung ciia dia phuong. Phdi hgp chat che vdi Uy ban
Qudc gia vd ttg em, Tong dai 111 dg ddng hanh cung tte, kip thdi hd trg ire khi
lam vag nhiing tinh hudng khd. Lan tda nhung tim guong didn hinh, nhung
thigu nign nhi ddng cd hanh dgng dep, cd nhung cdng hidn, sang tao trgn cac
linh vuc dg higu duong, nhan rdng, tao khdng khi phin khdi, hang say ttong
Iao ddng, hgc tap, to dd bdi duang ly todng cao dep cho thg he tre, tao dung
nigm tin de thap sang taong lai.
Trg em hdm nay, thg gidi ngay mai. Tre em la chu nhan, toong lai cua
dan tgc, vide cham sdc, giao due, bao ve tte la trach nhiem cua toan xa hgi
nhim tao ngudn du manh, xirng dang dd kg tuc su nghiep each mang va truyen
thdng lich su hao hung cua cha dng. Mudn vSy cin phat ttign diy du va hai hda
nhan each cua ttd, tte em cin dugc Idn Ign trong mdi trudng gia dinh, ttong ban
khdng khi hanh phuc, yeu thuong va cam thdng... trg em cin dugc chuin bi

diy du dg sdng cugc sdng ca nhan trong xa hdi va cin dugc nudi nang, giao
due theo tinh thin hda binh, phim gia, khgan dung, tu do, binh ding va doan
kdt (Save the children Sweden, 2014). Thuc hien tdt sii menh iy, chic chin se
tao ra nhiing thd he ttg "vira hdng, vira chuyen" dd xay dimg, kign thiet nude


122 Nghien CLPU Gia dinh va Gio-i. Quyen 30, so 2, tr. 112-123

nha ngay cang tuoi dep, sanh vai vdi cac cudng qudc nam chau nhu ldi Bac Hd
timg can dan.
Tai lieu trich dan
Bao cao tdm tat Tre em ngoai nha trudng. 2016. />media/2491/file.
Bao Ydn. 2018. Dai bieu Qudc bdi dd nghi bd sung ndi dung giam sat chuyen dd ve
bao hanh va xam hai Ue em. News/
BinbLuan/pFormPrint.aspx?UrlListProcess=/content/tintuc/Lists/News<emID^
36110.
Bd Lao ddng - Thuong binh va Xa hgi. 2018. Hien trang tre em ngheo va md cdi d
nude ta bien nay. n/TheHomeComingHanoi2018/
photos/a. 145447196306246/156175748566724/?type=3&theater.
Bg Lao ddng - Thuong binh va Xa hgi. 2019. Vy ban qudc gia ve tre em chi dinh
nhdm cdng tdc bdo ve tre em cdp xd. />Pages/tinmc/chitiet.aspx?tintucID^29305.
Chinh phu. 2012. Cdng bdo. sd 637 + 638, Ngay 27-10-2012.
Cdng Phuong. 2015. Trong 20 nam, sd tre khuyet tat dugc di bgc tang 10 lan.
/>Dang Cdng san Viet Nam. 2020. Du thdo cdc Vdn kien trinh Dgi hoi XIII cua
Ddng. (Tai heu sir dung tai Dai hgi Dang bd cdp Huyen, cdp Tinh va tuong
duong). Nha in Su that. Ha Ngi.
Dao Van Dung. 2017. Bao hiem y td hgc sinh, sinh vien ddng hanh ciing BHYT toan
dan. />Diic Tuan. 2018. Thu Urdng dd nghi cac xa bo tri ngay ngudi Iam cdng tac bao vd
Ue em. />Duong Thin. 2018. Thu Urdng Chinh phii: "Bao luc, xam hai tre em la khdng thd
chap nhan, dung thir". bttp://m.laodongxahoi.net/thu-tuong-chinh-phu-bao-lucxam-hai-tre-em-Ia-khong-the-chap-nhan-dung-thu-1310395.html.

Ha Vy. 2017. Ca nude dat ty Id hon 92% tre 3-5 tudi tdi trudng.
/>Hd Chi Minh. 2011. Hd Chi Minh toan tap. Nxb. Chinh tri Qudc gia. Ha Ndi Tan
3, 7, 4, 15. U. 240, 158, 34, 578. https://thuvienphapluat vn/van-ban/Bo-may-


Nguyen Huy Phong 123
hanh-chinh/Chi-thi-20-CT-TW-nam-2012-cong-tac-cham-soc-giao-duc-baove-tre-em-169729.aspx.
Hdng Minh. 2017. Ngan chan nan bao hanh tre era trong Uudng hgc: Dd tun nguyen
n h ^ , kho giai quydt. bttp://baophapluat.vn/giao-duc/ngan-chan-nan-bao-hanb-treem-trong-tmong-hoc-de-tim-nguyen-nhan-kho-giai-quyet-371213.html.
Nggc Phuong. 2019. Thiet cha van hda, the thao danh cho tre em vira thidu, vira
don dieu. />Nguydn Thi Van Anh. 2019. Phap luat vd trg giup phap li cho ngudi ngheo va tre
em qua thuc tidn tai tinh Thira Thidn Hue, />Qudc hgi. 2016. Luat tre em. />Save the children Sweden. 2014. Tdng cudng quyen tre em (Tdi lieu tap hudn
Cdng udc ve quyen tre em). Nxb. Chinh tri Qudc gia. Ha Ndi.
Thanh Xuan. 2019. Nhieu thanh tuu Uong cdng tac xoa mil chii va phd cap giao due.
/>