ONG PHO VOI QUAY ROI TINH DUG
QUA NO SINH VIEN
CAC TRUONG DAI HOC
TAI T H A N H P H O DA N A N G
Le Thi Lam
Trudng Dai hpc Supham, Dai hpc Dd Ndng.
T O M TAT
Nghien cuu tim hieu cdch ung phd ciia nit sinh vien vdi quay rdi tinh due.
Mdu nghien cuu gdm 618 nU sinh vien hien dang hpc tai cdc trudng dai hpc tai thdnh
pho Dd Ndng. Cdng cu nghien cuu Id cdc edu hdi md de khdch (he tu trd Idi ve cdc
phdn ling cua hp khi roi vdo tinh hudng bi hodc gid su bi quay rdi tinh due. Cdc diilieu dupe md hda vd sau do dupe phdn tich bdng thdng ke todn hpc vdi su tra giup
cua phdn mem SPSS 22.0. Ket qud nghien cuu cho thdy, sinh vien chu yeu ung phd bi
dong, khd ndng ung phd eiia nU sinh vien vdi quay rdi tinh due cdn nhieu han che.
Trong tinh hudng gid su bi quay rdi tinh due, dudng nhu nit sinh vien binh tinh hon
va kiem sodt vdn de tdt hon so vdi ung phd cua nif sinh vien cd trdi nghiem thuc te.
Su sp hdi, Idng trdnh, im lang hodc chay trdn la nhifng phdn ung xudt hien d da sd
nit sinh vien bi quay roi tinh due. Cdm thdy xdu hd khi chia se hoac khdng ddm ndi vi
sp bi do loi, tin rdng ndi ra ciing khdng gidi quyet dupe vdn de hodc se gap mot sd
phien phuc sau do, thiiu ky ndng nhan dien tinh hudng cd nguy co bi quay rdi tinh
due vd khdng qudn ly cdm xuc cung nhu tinh phuc tap cua vdn de la nhiing rao cdn
chi phdi den cdch ung phd vdi quay rdi tinh due cua nit sinh vien. Y nghTa cua cdc
phdt hien ndy cUng dupe bdn ludn trong bdi viet.
Tu" khoa: ling phd; Quay rdi tinh due; Sinh vien; Dai hpc; Dd Ndng.
Ngdy nhdn bdi: 13/12/2019; Ngdy duyet ddng bdi: 25/1/2020.

1. Mo-aSu
Q u i y r6i tinh due, phong ngira va can thiep quay roi tinh due la van de
quan tam nghien curu cua nhieu nganh khoa hoc khac nhau nhu Luat hpc, Xa
hoi hpc, Dich t i hpc, Tam ly hpc, Cong tac xa h p i . . . Tuy nhien, cac nghien cuu
mang tinh toan dien, he thong ve ly luan va thuc tien ve van de nay van con la
khoang trdng c i n d u p e lip d i y (Afroditi Pina va cpng su, 2009). Cac nghien

cuu tren t h i giai ve irng pho ctia phu nii noi chung va nil sinh vien noi rieng

TAPCHITAM LtHpC, So'2 (251), 2 - 2020

81


vdi quay rdi tinh due la da dang, dugc tilp can tu nhilu gdc do. Tdng quan tai
heu cho thay, cac phu nfl cd nhflng each ung phd khac nhau khi ddi mat vdi
cac tinh hudng bj hoac chung kiln hanh vi quiy rdi tinh due. Nghien cflu cua
Crull (1982) su dung cac dfl lieu thu dugc tfl 262 phu nu, nhflng ngudi da tim
kiem sir trg giiip Ui Vien Nghien cflu Viec lam Phu nfl (The Working Women's
Instimte) khi hg gap phai tinh hudng quiy rdi tinh due dao ddng tu 16 den 65
tudi - do tudi dai dien cho lire lugng lao ddng nfl, trong dd cd 20% sd phu nfl la
ngudi dan tgc thilu sd. Nghien ciin phdng vin 92 phu nu thdng qua bang cau
hdi (dugc giii qua thu) va tir hd so khach hang cua 170 phu nfl da dugc W vari).
Ket qua cho thiy khi tfl chdi tham gia vao nhung yeu clu tinh due cua ke quay
rdi, 2/3 mlu cua Crull da bj tra thu. NhOng phu ntr nay bao cao cdng viec cua
hg bj chi trich va cbi gilu trudc d p dudi hoac khach hang, bj tu chdi quang
cao, khdng dugc tot nghiep hoac bj tfl chdi thu gidi thieu. Cd 42% mau khao
sat bang bang hdi va 25% miu tu hd so khach hang da nghi viec do bj quay rdi;
25%i cdn lai cua mau da tilp tuc bi quIy rdi. Nhieu phu nfl cung ndi rang, hg trd
nen khdng chac chin vl ky nang img phd cua hg khi phai ddi mat vdi su tra dua
va nhung Idi chi trich vi da bi chdi quan he tinh due.
Trong mdt nghien cflu bd sung ve tac ddng cua quay rdi tinh due,
Schneider (1991) da gui philu dilu tra tdi 386 phu nfl di tinh (heterosexual) va
294 phu nu ddng tinh (lesbian). Bang cau bdi bao gdm 316 menh de (item)
dugc ma hda chi tiet vl each lam viec eua cac ddi tugng, trai nghiem xa hdi va
tinh due cua hg tai noi lam viec va bat ky trai nghiem nao ve bao luc tinh due.
Phin Idn phu nfl cho bilt, hg da khang cu (86%. bing Idi ndi, 74%i ve phan uiig

the chat). Hau bet phu nfl trong miu (81%) van tiep tuc lam viec sau vu tan
cdng; 67% sd ngudi bao cao rang, duy tri quan he lam viec chinh thflc vdi ke
tan cdng, dac biet khi ke tan cdng la ngudi giam sat. Trong khi 60% trong sd
hg ndi vu viec vdi ban be va thanh vien trong gia dinh, chi 1/3 ndi chuyen vdi
ddng nghiep. Ve mflc do nghiem trgng cua hanh vi quay rdi, chi cd 21% trong
sd hg phan nan thdng qua kenh cua td chuc va chi cd 19% thdi viec. Cd su
khac biet dang ke gifla nhirng ngudi tu chdi hoac khdng lam viec bi ap bflc
kinh tl bdi ke tan cdng. Nhung phu nfl de dga mdt ke tan cdng rang hg se ndi
vdi nhung ngudi khac ve vu tan cdng la nhflng ngudi sau dd da de don khieu
nai. Diem ndi bat trong hire tranh dugc ve bdi nhflng phu nfl nay la mac dfl hg
bj quay rdi nghiem trgng khi lam viec, tiim ly va siic khde bj anh hudng, nhung
hg cam thiy cd it lua chgn hgp phap dl chdng lai nhitng ke tin cdng va dilu tot
nhat hg cd the lam la tu cai thien tinh hinh eua minh.
Mdt trong nhflng vin dl dugc dl cap trong cac nghien cuu ve tac ddng
cua quiy roi tinh due ddi vdi phu nu la nhieu phu nfl mien cudng khi tg nhan
minh la nan nhan (Koss, 1990). Phii nu thuang khdng thich chia se dilu nay
bdi vi nd lien quan din nhflng tdn thit nlu tilt Id trai nghiem eua minh vl quiy
82

TAP CHi TAM Lf HOC, Sd' 2 (251), 2 - 2020


r

rdi tinh due (long tu trgng, su ky thj, bi dd 16i thay vi su cam thdng,...). Khi
phu nu xac nhan ring hg la tian tihan cua quiy rdi tinh due, hg thucmg khdng
nhan dugc su giup dd hoac van de dd bj xem nhe, phu nu thudng bi coi la phai
chiu trach nhiem vl sd phan cua hg, hg bi coi la ke thua cudc. Khi nhung khilu
nai chinh thuc cua hg dugc xem xet, cac ddng nghiep thudng cung khdng sin
Idng hoac tfl chdi viec lam chung hoac tham gia cung cap them minh chflng

cho vu viSc, dieu nay tao cho hg cam giac nhu mdt su phan bdi hoac thdng
ddng. Do dd, phu nfl mudn khieu nai chinh thuc hoac nhan dugc trg giup phap
1^ se chju them cac trieu chung ve the chat va tam ly khac (Livingston, 1982).
Trong mdt nghien ciiu bd sung danh gia tac ddng cua quay rdi tinh due,
Salisbury, Ginorio, Remick va Stringer (1986) liet ke mgt chudi cae phan ung
dugc quan sat ma 17 khach hang dudng nhu da trai qua. Nan nhan dau tien
thudng cam thay bdi rdi va tu do loi, tin rang tinh trang quay rdi se dflng lai.
Khi nd thay ddi xau di, hg cam thay khdng the kiem soat va bat luc. Cac phan
flng tiep theo xoay quanh ndi sg hai va lo lang: phu nfl cam thay hi mac ket va
hoang tudng, lo sg vl su nghiep va su tu cung tu cip vl kinh tl ciia hg, sg bi
theo ddi hoac theo dudi cdng viec ben ngoai va ndi chung la cdng viec cua hg
ciing nhu Idng tu trgng bj anh hudng bat Igi. Mgt khi phu nfl thua nhan tinh
trang bi quay rdi, lo lang chuyen thanh tflc gian va that vong ve su bat cdng
cua tinh hinh. Dieu nay thudng thuc day viec nop dan td cao, cd the xem nhu
la mdt budc di tich cue trong viec kiem soat, nhtmg cung cd xu hudng dan den
tinh trang xau di trong cdng viec. Cudi cung, phan flng cd the dugc gan nhan
vai su vd mdng. Nan nhan phai ddi mat vdi su that vgng vl su cdng bang va
long trung thanh cua hg tfl cac ddng nghiep, td chflc, tda an va cac ca quan cua
Hdn bang va tieu bang.
Trong khao sat "Cdc vdn di quay roi tinh due tgl noi lam vice tgl Singapore"
(Aware, 2008) thuc hien tren 500 ngudi va 92 cdng ty cho thiy, nhan thflc yl
ca che flng phd vdi quiy rdi tinh due cua cac ddi tugng trong khao sat cho thay
cdn nhilu han chi, vdi 66,6% khdng bilt vl bit ky chinh sach gi lien quan den
quiy rdi tinh due, chi 50,4%o cho bilt hg bilt vl mdt bd phan hay co quan nhSn
su giai quyet vl quiy rdi tinh due.
Mdt so khao sat thuc hien d Vi6t Nam cho thiy, phu nu bj hoac chflng
kiln hanh vi quiy rdi tinh due thucmg chgn each im lang hoac khdng phan itng.
Sg im lang va khdng mudn trinh bao su viec do nan nhan cam thay e ngai va
xiu hd va do xa hdi vin coi viec dd la binh thudng. Su im lang cua nan nhan la
mdt nguyen nhan khiln tinh trang quiy rdi tinh due tilp dien va gia tang (UN

Women, 2016). Cd 67%. phu nfl va tre em gai khdng cd bit ky hanh ddng nao
phan flng lai khi gap phai cac hanh vi quiy rdi tinh due (Action Aid, 2014).

TAPCHITAM LfHOC, Sd2 (251), 2 - 2020

83


Phan Idn hgc sinh thilu kiln thflc vl quiy rdi tinh due (Trin Thanh Nam,
2017).
_ Qua viec tdng quan tai lieu, nhin chung ky nang ung phd va phdng ngfla
quay rdi tinh due cua phu nfl cdn ban cbi, thilu nhflng hilu bilt vl cac kien
thflc ve chinh sach phap ly trong xu ly cac vin dl quiy rdi tinh dgc. Im lang
voi quay rdi tinh due, khdng thich chia se vi cam thiy e ngai va xiu hd, lo sg
mat viec hoac so bj do Idi, tin ring ndi ra ciing khdng thi giai quyit dugc van
de ma cdn khiln hg gap nhilu ric rdi ban la diim chung dugc phan anh trong
cac nghien cflu nay.
O Viet Nam, nu sinh vien la ddi tugng cd nguy co cao bj quay rdi tinh
due bdi da phan cac em la nhung ngudi tre, sdng xa gia dinh, su dung nhieu
phuang tien cdng cdng, song tai cac nha trg hoac khu dan cu cd an ninh khdng
dam bao an toan va cd thi di lam them (Le Thi Lam, 2016, 2018). Cac nghien
cuu trudc do cho thiy, nhilu nfl sinh vien la ddi tugng dich cua quay rdi tinh
due (Le Thi LSm, 2016, 2018; UN Women, 2016). Sinh vien ndi chung va nil
sinh vien ndi rieng - nhflng ngudi tre, cd tri thflc, se ed nhflng flng phd nhu the
nao trudc van nan quiiy rdi tinh due? Dd la cau hdi va cung la van de ma trong
nghien cuu kham pha nay, chiing tdi mudn gdp phan lam rd. Bdi hieu dugc dac
diem flng phd cua sinh vien vdi quay rdi tinh due la thdng tin hiru ich, la ca sd
quan trgng cho cdng tac giao due phdng ngfla quiy rdi tinh due nfl sinh vidn
hieu qua hem qua dd giup nhflng ngudi tre tudi an toan trudc quay rdi tinh due.
2. Phirang phap nghien ciiu

Mau nghien ciru la 618 nfl sinh vien tu nguyen tham gia nghien curu, tai 5
trudng dai hgc tren dja ban thanh phd Da Nang. Cdng cu nghien cuu la cac cau
hdi md de khach the tu tra Idi (i) Ban vui long ki Igl mot trdi nghiem ciia minh
vi tinh hudng bi/chimg klin quay rdi llnh due md bgn nho nhdt (& ddu, thu
pham, hinh thirc, thdi diim xdy ra); (ii) Trong tinh huong do ban xir ly, img phd
nhu thi ndo-, (iii) Trong truong hap bgn chua tirng trdi nghiem thi gid sit trong
cdc tinh hudng bi quay roi tinh due bgn se img phd nhu the ndo vd vl sao?
Khao sat nhan dugc phan hdi ciia 399 nfl sinh vien da timg trai nghiem
(bj/chirng kien ngudi khac bj quay rdi tinh due) hoac gia sfl da trai nghiem va
md ta lai cac each xu tri cua hg trong tinh hudng dd. Sd lugng 219 ngudi
khdng cd cSu tra Idi se khdng dua vao phan tich. Qua trinh ma hda cac each
flng phd cua mlu nghien cflu chi ra 14 each ung phd co ban vdi tinh hudng
quay rdi tinh due (thuc te hoac gia sfl).
Sau do, dfl lieu da ma hda dugc thdng ke va danh gia vdi su hd trg cua
phin mim SPSS 22.0 dl chi ra thuc trang cac each flng phd cua nu sinh vien
trong cac tinh hudng that hoac gia su bj quay rdi tinh due.
84

TAP CHI TAM LV HOC, Sd 2 (251), 2 - 2020


3. Ket qua nghien ciiu
3.1. Cdc each Ung pho voi quiy roi linh due cua nit sinh vien
Dua vao cac cau tra Idi thu dugc, du lieu dinh tinh duge ma hda va chi
ra 14 each flng phd nhu hien thj d bang 1.
Bang 1: Ung phd cua nil-sinh viin khi cd trdi nghiem vd gid sir bi/chiing klin
hdnh vi quay rdi tinh due (N = 399)

TT


Phirong an

Ung pho khi
bi/chung kien

Im lang

%

N

%

226

36,9

46

7,5

N
1

ling pho trong
tinh huong gia sii*

2

Lang tranh


93

15,2

34

5,6

3

Chay tron

119

19,4

89

14,5

4

Cam xuc tieu circ

147

24,0

25


4,1

5

Khong biet lam gi

38

6,2

38

6,2

6

Binh tinh xir ly

22

3,6

33

5,4

7

Chdng tra bing liri noi


75

12,3

142

23,2

8

Chong tra bang hanh dong

45

7,4

99

16,2

9

Nha sir tra giup

35

5,7

136


22,2

10

Chia se vdi nguai khac

15

2,5

44

7,2

II

Trinh bao ca quan chuc nang

10

1.6

48

7,8

_

12


Gia va hap tac

6

1,0

13

Chii dpng thirc hien cac bien phap phong
ve, phong tranh

9

1,5

14

Tiiy CO ling bi6n

22

3,6

3.1.1, lfng phd cua nQ- sinh vien trong tinh hudng gid su cd trdi nghiem
vdi quay roi tinh due
K6t qua cho thiy, khi dat ban than trong tinh huong gia dinh bi quay roi
tinh due, ntr sinh vien da co nhieu hinh thuc ung pho da dang, qua do buac dau
nxi sinh da bay to su cuang quyet, phan ung manh me, chong tra het sue vai
hanh vi quiy roi tinh due. Nhom phuang an co nhieu nu: sinh vien de xuat nhat

la ""chong trd bdng loi ndi", chang han nhu len tieng canh bao, nhac nha, la
TAP CHf TAM LV HOC. S6' 2 (251), 2 - 2020

85


Idn, het len, keu cuu (xIp thu nhit, 23,2%), nhd su trg giup tu nhung ngudi
xung quanh, ngudi than (xIp thfl hai, 22,2%), chong tra bang hanh ddng (xo
manh, day nga, danh lai, cin thu pham, da vao viing nhay cam, "dgp mdt gidng ,
"sii dung chiiu xitc tip") (xIp thfl ba, 16,2%); chay tron (xIp thfl tu, 14,5%).
"Tdi se lin tiing cdnh cdo thit phgm, niu thit phgm vdn tiep tuc thi toi se
dung cdc hinh thirc di chdng trd, phdn khdng" (nu sinh vien, nam thu hai,
nganh Cdng tac xa hdi).
"Em se chdng trd bdng lat ndi, hdnh dpng, sau do nhd su trp giup cua
xung quanh niu cd" (nu sinh vien, nam thfl tu, nganh Tam ly hgc).
"Trong tinh huong bi qudy rdi tinh due tdi se chdng trd, la lin hodc phan^
khdng trong mire cd thi, chgy that nhanh niu cd thi, neu la ngudi quen se to
cdo, ngudi Ig thi se cd gdng lam sao de goi nguoi gliip vd bdt Igl" (nfl sinh vien,
nam thfl tu, nganh Toan);
"Hit Idn, dgp vdo viing kin, diing tdt cd moi thii minh cd thi tdn cdng ke
qudy rdi vd khdng cdn blit hdu qud" (nu sinh vien, nam thfl ba, nganh Cdng
nghe thdng tin).
Nhdm cac phuang an dugc nhac den du khdng nhieu la trinh bao vdi ca
quan chuc nang (7,8%), chia se vdi ngudi khac (1,2%). Cac nu sinh vien se bao
len CO quan cd thim quyln nhu chinh quyln dia phuong, cdng an, cac co quan
cd thim quyln nlu bj xam hai, "bi hlip ddm" hoac bi "ep lam vlic ddi truy".
Cdn nhtmg trudng hgp quay rdi nhe ban thi khdng quan tam hoac lang tranh
"Niu trudng hop don gian, em se khdng quan tdm" (nu sinh vien, nam thu hai,
nganh Sinh hoc flng dung).
Cac flng phd bang nhflng cam xuc tieu cue nhu mat binh tinh, sg hai,

hoang loan cung it dugc nhac den (4,1%), tuy nhien theo nfl sinh vien, neu roi
vao nhflng tinh hudng nhu vay thi van khd tranh khdi su sg hai.
Mgt sd it sinh vien cung da y thflc dugc viec can binh tmh mdi c6 the xii
ly dugc tinh budng bj quay rdi tinh due. "Qudn ly cdm xuc ciia bdn thdn trudc,
xem thir a do cd gdn nhd al hay cd ngudi khong, niu cd thi keu ciru hodc chgy
nhanh din noi do, neu khdng thi tim mot cdi gi do nhu khuc gd hay ggch...
bdng moi thir minh cd- luc do di chdng trd" (nfl sinh vien, nam thfl ba, nganh
Tam ly hgc).
"Tiiy vdo miic dp xdm hgi, niu bi nhin vdo vimg nhgy cdm thi trdnh cdng
xa cdng tot vd cd biln phdp phdng ngira nhu dl ciing nhieu ngirdi, cdn niu bi tdn
cdng true tiip thi cdn kheo leo gpl/bdo cha nguai khde hade sic dung cdc klin
thirc dd blit nhu dimg loi ndi de gidm ham mudn cua ho, tdn cdng vdo chd hiim
ciia hp vd bd chgy" (nfl sinh vien, nam thu tu, nganh Cdng tac xa hdi).
TAP CHf TAM Vf HOC, So' 2 (251), 2 - 2020


Nhdm ung phd bang nhieu hinh thuc nhu "tiiy ca irng bien", "gid vd
hap tdc" hoac "chu dpng thuc hien cdc bien phdp phdng ngira, phdng vi"
(khdng di ra ngoai tdi mudn, tranh di mdt minh nai vang ve, it ngudi, cac dia
diem cd "nguy co cao" thi nen ru ban be di cung,...) dii khdng nhilu nhung
cung dugc dl cap din. Cac phuang an flng phd nay dao ddng chi tu 1,0 - 4,1 %
(tflc chi tfl 5 - 20 ban). Tuy nhien, nhieu nu sinh vien da chia se nhflng y tudng
kha thu vj de ung phd neu rai vao cac tinh hudng bi quay rdi tinh due, trong dd
cd sir phdi hgp cua nhieu phan ung khac nhau cung nhu the hien su linh boat
trong flng phd. Chang ban nhu:
"Ndi khdng, ly le, ddnh lai, gid do, nhin nhue, tim thai ca tdn cdng, chgy
thadt" (nO sinh vien, nam thu tu, nganh Su pham Hda);
"Em se vimg vdy, lam mpi cdch di keu gpi mpi ngudi xung quanh glitp
da, diing moi vlic nhu cdn, keo tdc" (nfl sinh vien, nam thfl ba, nganh Cdng tac
xa hdi);

"Em se vd hop tdc sau do tich thu hung khi gdy dn, "ciia quy" cua hung thu,
la lin, nha nguoi glitp (nfl sinh vien, nam thfl ba, nganh Ky thuat mdi trudng);
"Mmh se vd chieu long tin "yiu rdu xanh ", nhdn liic sa ho khdng di y
minh dd mgnh vdo chd "hiem " rdi nhanh chdng bd chgy, tren dudng bd chgy
niu gap cong an thi minh se bdo cho cong an di tien gidi quyit" (nu sinh vien,
nam thfl tu, nganh Viet Nam hgc);
"Tiiy vdo hodn cdnh se img phd phit hop, nhung phdi gidi thodi cho bdn
thdn, ddnh vdo bo phdn sinh due cua ddi phuang, ho hodn, gid bi mdc binh
khd chira, gid tdm than" (nfl sinh vien, nam thfl tu, nganh Cdng tac xa hdi);
"36 ki chuon, chgy trdn, la hit, de doa thii phgm bdng lot ndi thd tuc,
hdnh ddng ky dl vai ddi tuang cd hdnh dong quay rdt tinh due" (nfl sinh vien,
nam thfl ba, nganh Kinh doanh qudc te);
Tuy nhien, vin cd 7,5%. (46 em) nfl sinh vien lira chgn bien phap "im
lang" nlu phai ddi mat hoac chung kiln tinh hudng bj quay rdi tinh due ya 5,6%
(34 em) ndi ring "em se lang trdnh" (tinh hudng 146, 147,...), "em sevdn chon
cdch Im lang" (tinh hudng 4, 5, 7, 41, 147, 294,...) va "Im lang Idng trdnh vd
chgy trdn. Id dl nhu khdng thdy" (tinh hudng 465,...).
J. 7.2. U'ng phd cim nU sinh vien trong tinh huong co trdi nghiem vol
qudy roi iinh due
Kit qua phan tich eho thiy, khi trai nghiem (bj/chung kien) hanh vi
quiy rdi tinh due, cac nfl sinh vien da cd nhflng hanh dgng khac nhau trudc
tinh hudng, tuy nhien ed nhilu phan ung chua phai la tich cue va hieu qua.

TAP CHI TAM LV HOC, Sd 2 (251), 2 - 2020

87


Nhom hanh dgng dugc nhac den nhilu nhit la im lang, Idng trdnh, sp hdi, mat
binh tirih, kho khdn trong qudn ly cdm xuc. Cu thi, phuang an "im lang" (xep

thu nhat, chiem 36,9%); tiep din la "Ong phd bdng cdc cdm xiic tliu cue" (sg
hai, hoang sg, sdc, bat ngd,...) vdi 24%; "chay trdn" vdi 19,4% va cudi cung la
lang trdnh" vai 19,4%>.
Nhdm cac flng phd nbu chdng tra bing Idi ndi hoac hanh ddng, nhd su
trg giup cua ngudi xung quanh, trinh bao vdi ca quan chuc nang hoac chia se
dieu dd vdi ngudi khac cd tin sd khach thi lua chgn chilm phin nhd, dao dgng
';?°'°," '2,3%i. Cac phan flng khac dugc nu sinh vien dl cap trong tinh budng
gia su cd trai nghiem nhu "gid vd hap tdc", chii dpng thuc Men cdc biin phdp
phong ngira hoac tuy ca img biin hay Iinh boat dl xu ly tinh hudng da khdng
ed nfl sinh vien nao thi hien khi hg ed trai nghiem (bj/ehung kiln) thuc tl vdi
quay rdi tinh due nu sinh vien.
Dac biet 6,2%i nfl sinh vien ndi ring, khi ddi mat vdi tinh hudng bj quiy
rdi tinh due hong thuc tl, hg da "khong blit Idm gl" dl flng phd vdi hoan canh.
De gdp phan danh gia ky nang phdng ngfla va ung phd ciia nfl sinh vien
va ly giai dugc nguyen nhan tai sao nu sinh vien lai chgn each ung phd nhu
vay, nghien ciru phan tich bdi canh xay ra cua cac tinh hudng trai nghiem cua
nfl sinh va each flng phd cua hg, kit qua cho thiy, cd nhilu ly do khac nhau
khien cho nfl sinh vien ed trai nghiem vdi tinh budng quay roi tinh due va cd
nhung phan ung nhu vay.
Vi sao nu sinh vien lai sg hai, sdc, hoang sg, bit ngd va khdng bilt phai
lamgi?
Thdng thudng thu pham quiy rdi tinh due dIu cd nhimg chuin bj vl bdi
canh va dieu kien phfl hgp ii thuc hien hanh yi, cac ddi higng nay sau khi xac
djnh dugc "con mdi" deu cd ging tim each tilp can va ra tay khi thdi ca chin
mudi. Viec khdng nhan dien dugc tinhhudng cd nguy ca bj quiy rdi tinh due co
le la mgt trong nhflngnguyen nhan din din nfl sinh vien bj quiy rdi mdt each
bat ngd, tinh hudng diln ra nhanh khiln hg khdng kip tim each ung phd, khi su
viec xay ra xong thi thii pham vut di mit, cd nhflng nan nhan chua kip "dinh
than" thi thfl pham da chay mit. Vdi nhflng tinh hudng nhu vay, da phin nfl sinh
vien cam thay vd ciing sg hai, hoang, am anh va khdng bilt phai lam gi.

"Khi dl hoc ve, dang dl tren dudng thi bi mat nguai la mat dl phia sau
mot doan khd Idu, liic do tdi nghihp ciing la ngudi dl duang binh thudng. Bin
dogn vdng, hdn phdng xe lin canh vd dua tay dung vdo cho nhgy cdm ciig toi
xong phdng xe bd chgy (tdm 6 gia tdi), khiin tdi khdng kip Idm gi" (nfl sinh
vien, nam thu ba, nganh Toan);

TAP CHf TAM L t HOC, Sd 2 (251), 2 - 2020


"Mdt Idn di hpc thim budi tdi vi, tdi doan duang vdng thi co thanh nien
ditng quay mat vdo trong nhu dang tliu tiin. Khi tdi dl qua thi lap ticc quay ra
vd phd bdy bd phdn sinh due. Toi qud so hai vd bdt nga, chi blit im Idng dl
qua" (nu sinh vien, nam thu hai, nganh Tam ly hgc);
"Truac cdng Trudng Dgi hoc Kinh ti, mpt nguai ddn ong mdc do mua
(dii khi do trai khdng mua) khdng keo khoa qudn pho bdy ra bp phdn sinh due
khi di xe may doc dudng NgU Hdnh San, dng la di canh em. Khi em dang di
chdm Igl de sang duang re vdo cdng truong thi nguai ddn dng do tiip can vd
ven do mua lin phd bdy viing kin. Trong khodng thai gian do em bi ditng hinh,
khong kiu la duac gi" (nu sinh vien, nam thu bai, nganh Dja ly);
"Khi em dl hoc vi klet (ngo nhd) phia sau lung ky tiic xd Dal hpc Su
phgm luc dl qua dagn ngd vdng nhiiu cdy dgi, cd mot nguoi ddn dng trung
nlin dn mac lich su dl qua cir nhin em chdm chdm, lite dd mdi nghe diin thpgl
nin khdng di y. Hdn dl qua mot doan rdt chat vdng xe quay Igl ndi nhiing Idl
tuc liu ru em dl nhd nghi, thdm chi dua tay keo em lin xe. Lite do em qud sa
hat vd bdt nga, em khdng not duac gi vd chay din ctia hdng igp hda gan do ne.
Ong ta dirng cha mot luc rdi chiri thi vd bd di' (nu sinh vien, nam thfl nhat,
nganh Cdng tac xa hdi).
Rat nhieu trucmg hc;p du nfl sinh vien di ra ngoai mdt minh trong nhflng
thdi diem cd nhieu nguy co nhu di hgc hoac di lam ve mdt minh Iflc dem
khuya nhung khdng cd bien phap phdng ve da bi quay rdi tinh due nhu mdt

ban nfl sinh vien chia se: "Em di hoc vi khuya vd thudng phdi dl mot minh qua
nhiing doan duang vdng vd tdi Mot hdm cd mpt top thanh nlin diing a gdc
dudng, khi em dl qua da vol tay sd vdo nguc vd viing kin cua em"; "Budi sdng,
em rdt thich chay bp tap the due nhung mot Idn em chay mat minh lite sdng
sam, mot nguai ddn dng dl xe mdy phia sau bong nhien rd ga, "xet" qua nguai
em rdi gia tay "bop vii" vd chgy thadt khiin em buc tire nhung bdt luc khdng
lam gi duac". Nhflng tinh hudng nhu vay, neu nil sinh vien nhan dien dugc
nguy CO thi cd tbI chu dgng phdng ngua hoac chuan bj tam the va cac phuang
an ling phd. Tuy nhien gan nhu hiu bet nan nhan dIu ciim thay bat ngd va bi
dgng "qud bdt nga nen khdng kip phdn ting gi", "em diing hinh khdng kiu la
duac gl".
Rit nhilu tinh hudng bj quiy rdi tinh due diln ra tren dudng phd vang,
khi nfl sinh vien dang di bd hoac di xe dap d nhung doan dudng tdi, nhung dja
diim ving (tram chd xe, ciu thang Idp hgc, khu trg, bai tam vao sang sdm,...)
hoac cac dia diim trong thdi diim it ngudi qua lai nhu budi sang, trua nang
hoac trdi mua gid. Hoac ke quiy rdi tranh thu ra tay trong nhflng khdng gian
chat chdi, nhilu ngudi chen chiic nhu "budi col ca nhgc ngadi trdi", tren xe

TAP CHI TAM Vf HOC, Sd 2 (251), 2 - 2020


buyt ddng khach phai dflng chen nhau hoac khi rit ving khach, Igi dung tai
chg ddng ngudi. Dd la nhtmg bdi canh cd nguy co cao nhung dudng nhu nu
sinh vien da khdng ludng dugc trudc nhung dilu nay dl phdng ngfla va ung
phd. "Mpt hdm em dl ra cha mua dd, di sau mot bgn nir rdt xinh mdjitc ^o "^'
dong ngudi nen Idn nhau di dl, cd mpt ngudi di sau em Idn tai vd vd mdng vao
bgn do, khi ban do cau mat cdu gian thi ngudi la ndi rdng "dl nhanh len'^ (nu
sinh vien, nam thu ba, nganh Ngfl van). Hoac "khi tdi di xe buyt, tdt cd mpt
ngudi gdn nhu dd xudng xe, trang xe chi cd tdi Id nir gldl con Igi chi co 2
nguai ddn dng, dng phu xe Igl gdn vd chgm vdo ngicc tdi" (Sinh vien_nam 1,

nganh Tam ly hgc). Hoac "tgl hem vdng, 456 Ton Dice Thdng (Dd Ndng) thii
pham Id nguai ddn dng (khodng 32 - 40 tudi) dd duil theo em khi em dang dl
trin duang ve tro, rit re vdyiu cdu em di nhd nghi cung dng ta, luc do la 10
gia tdi khi em di sinh hogt cdu lac bp vi" (nu sinh vien, nam thfl nhat, nganh
Ky thuat mdi trudng)
Tinh phflc tap cua vin dl, thu pham vdi nhflng thu doan khac nhau, tinh
hudng quay rdi diln ra bit ngd, nhanh chdng cung la mdt trong nhiing yeu td
gay khd khan eho viec phdng ngfla cua nan nhan. Thu pham quay rdi tinh due
da su dung nhilu manh khde dl tim each va chuan bj cac dieu kien de thuc
hien hanh vi cua minh nhu mac ao mua, gia vd hdi dudng, gia vd ggi dien
thoai, di xe may ap sat; khi tiep can dugc "con mdi" thi bat ngd hanh ddng
hoac tranh thu khdng gian vang, luc nfl sinh vien chi ed mdt minh... Neu gap
phai nhflng tinh hudng nhu vay that su khdng de dl nir sinh cd the phat hien
phdng ngfla va ung phd lai mdt each hieu qua.
"Vdo dim giao thita, trong luc dl mua do, cd mot ngudi gpi minh Igl de
hot dia chi vd hdn diing tay cd tinh chgm vdo viing nhgy cdm cua minh, minh bi
bdt ngd chi kip dua tay day rg vd chgy, ngudi do cdn cd tinh ndi theo nhirng
lai noi ddm 6" (nu sinh vien, nam thu hai, nganh Ngfl van);
"Trong mpt Idn dl hpc, lite sang cdu, co mpt nguoi ddn ong kiu Igl hoi
dudng vd phd bdy bp phdn sinh due ciia dng ta" (nu sinh vien, nam thu hai,
nganh Cdng tac xa hgi).
"Mi?t idn dl dgy thim, 17 gia 3 0 phiit, ngudi dan dng dl trdi tuyen duang
got Igl hdi duang nhung cdu hdi la mat cdu liin quan den nhu cdu tinh due"
(nu sinh vien, nam thu ba, nganh Bao chi);
"Vdo buoi trua, trin xe khdch, bdc trung nlin ngdi bin canh mpt chi sinh
viin, bdc dy gid va ngu vd ddp chdn triim kin thdn, ngudi cir ngd vi phia chi dy
vd tay dat vdo dill ctia chi do" (nfl sinh vien, nam thu ba, nganh Hda hgc);
"Vdo liic 4 gid chliu, a stiu thi, tgl qudy sdch, thit phgm Id mpt thanh
nien tre tudi gid va lira sdch nhimg that ra dang gid vdy ciia nhtmg em nha g^n
dd di xem qudn trong" (nfl sinh vien, nam thu tu, nganh Su pham Mam non).

90

TAP CHf TAM LV HOC. SO' 2 (251), 2 - 2020


Cd nhflng ke cdn rit luu manh, tham cbi manh ddng nhu ep nan nhan
vao gdc dudng hoac di qua rdi nhung thay bdi canh thuan tien da quay lai thuc
hien hanh vi quiy rdi tinh due.
"Hai tinh huong md em chimg kien Id (1) bgn nir dl trin tuyin dudng
vang bi hai thanh niin di xe mdy cd dua lin xe dii bgn dy cd gdng chdng lai,
(2) Tgl hem vdng, mpt bgn nit bi mot ddm thanh nlin vdy Igi, khdng cho di" (nu
sinh vien, nam thu nhat, nganh Tam ly hgc);
"Tgl nhd minh, ngirdi ddn ong vdo nhd xin nude nig tay. VI nude a sau
nhd nen phdt ddn dng dy ra sau. Ngirdi dd dug duang vdi ra vd bdo hay "vuat"
cho gd" (nfl sinh vien, nam thit nhat, nganh Ljch sfl);
"Trin dudng di hpc vi, mpt ngudi ddn ong dd chdn xe em vd ep em vdo
goc dudng dinh so sogng nhung may mdn co ngudi dl qua nin hdn bd di' (nfl
sinh vien, nam thfl nhat, nganh Viet Nam hgc);
"Tgl ky tuc xd phia Tay, vdo buoi tdi thudng co nhiing dot tupng thudng
dug bd phdn sinh due trudc mat nir sinh, ddi tuang con got hodc hit de thu hut
dnh nhin cua ho" (nfl sinh vien, nam thir hai, nganh Viet Nam hgc).
3.2. Nhiing gidi thich ve cdch Ung pho ciia sinh vien
Vi sao khi cd trai nghiem, rat nhieu nfl sinh vien lai lua chgn each im
lang? Ly do nao dang ngan can, khiln hg khdng phan ling chdng lai ke quay
rdi hoac ehia se nhung trai nghiem cua minh vdi ngudi khac? Hg khdng mudn
hay khdng dam len tieng? Vi sao nu sinh vien lai chgn each lang tranh, chay
trdn hon la chong tra? Vi sao nhilu nfl sinh vien khdng trinh bao vdi ca quan
chuc nang? Lam ro dugc ban khoan nay se la mdt mat xich quan trgng gdp
phin phat hien them nhung "Id hdng" trong ky nang phdng ngfla quiy rdi tinh
due ciia nu sinh vien va qua dd cung cip nbiing dfl lieu gdp phan xay dyng ndi

dung chuang trinh giao due phdng ngua bj quiy rdi tinh due cho nu sinh vien
hieu qua. Nghien ciiu cac tinh hudng trai nghiem cua nu sinh vien vdi quay rdi
tinh due cd dua den mdt sd phat hien nhu sau.
Thfl nhit, nan nhan cam thiy sg hai nen khdng dam phan Ung:
"Em chi blit Im Idng vd col nhu khdng thdy chuyin gl vi ngudi ddn dng
do rdt hung hdng, cd nhiiu hinh xdm trin ngudi" (nu sinh vien, nam thu nhat,
nganh Quan he qudc te).
"Liic do minh im Idng, chi blit bd chgy vi sa" (nfl sinh vien, nam thfl
hai, nganh Quan trj kinh doanh).
"... em cdm thdy sa hdi, im lang vol mpi ngudi vd cdu xin thu phgm" (nu
sinh vien, nam thir ba, nganh Su pham Mam non).

TAP CHf TAM LV HOC, Sd 2 (251), 2 - 2020

91


"Tdt sa hdi nin khdng ddm Idm gi hit" (nfl sinh vien, nam thfl bai,
nganh Tin hgc).
"Tinh hudng xdy ra liic em lap 2, cdn nhd, lite bl nhu vgy em rdt dau
kho, nhimg vdn im lang vl so" (nu sinh vien, nam thfl nhit, nganh Sinh - Mdi
trudng).
"Rdt sa nhirng khong blit phdi Idm gi ddnh chiu din khi xudng xe,
khdng ddm phdn img vl dng ta rdt dir tan" (tdi di xe buyt vd ngudi nam bin
cgnh khodng 40 tudi, sd nguc, hdn gid vd ngii vd chgm tay vdo) (nO sinh vien,
nam thu hai, nganh Hda).
Cam xuc sg hai ciing nhiing phan ung thilu tich cue ciing xuat bien ij
nhflng sinh vien nhilu lin bi quiy rdi, xam hai tinh due: "Cd luc thi sp hdi vd
tra nen im lang, cd luc Ihi Idng trdnh, chgy trdn dl qua hudng khde" (nfl sinh
vien, nam thu 3, nganh Hda).

Thu hai, nan nhan tin rang phan ung cung khdng giai quyet dugc tinh
hudng:
"Im lang mat phdn vi cd not ciing khong lam duac gl vd khong mudn noi
ra vi sa cdc ban nir khde bi dm dnh" (nfl sinh vien, nam thu nhat, nganh Su
pham Sinh hgc).
Thfl ba, nan nhan cam thay xau bd n^u chia se trai nghiem cua minh:
"Trong llnh hudng dd tdi cdm thdy so hdi, bdt binh nhung Igi im lang vi
cdm thdy rdt xdu hd" (nfl sinh vien, nam thfl hai, nganh Sinh hgc);
"Khi em dl xe khdch trin dudng tir trudng dgi hpc vi thdm nhd, ngudi
khdch nam giai ngdi cgnh em da gid va ngii vd cd y di tay dung chgm vdo
vung nguc cua em, sudt chuyen dl minh dd hit sire cdng thdng nhung khong
ddm not vdi al vi sp vd xdu hd" (nu sinh vien, nam thfl ba, nganh Vat ly hgc).
Thu tu, nan nhan khdng dam ndi ra vi sg bj danh, ming:
"Em da tu chiu dung dau ddn mot minh vi lite do em nghi niu em not ra
ba me khong tin, se mdng se ddnh vi ddm bia chuyin (em bi xdm hgi xdy ra a
nhd bdc hp khi khdng co ai a nhd, thit pham la con trai cua bdc, hinh thitc Id
hiep ddm. Liic do vdo budi trua ndm do em 6 tudi)" (nfl sinh vien, nam thu hai,
nganh Su pham Toan).
Thu nam, nan nhan cam thiy bit ngd nen khdng kip phan flng:
"Lite do em qud bdt ngd nin khdng kip phdn img gi, sau do thi em
khdng ddm dl vdo nhiing gid tdi nguy hiim nUa" (nu sinh vien, nam thu nhit,
nganh Tieng Anh);

92

TAP CHf TAM If HOC, So 2 (251), 2 - 2020


"Lite do VI qud bdt nga nin khong blit lam sao" (nfl sinh vien, nam thfl
nhit, nganh Hda).

Thfl sau, nan nhan sg bj tra thu, gap philn phuc nlu chia se hoac phan
ling lai vdi hanh vi quiy roi tinh due. Viec len tilng hoac phan ung lai vdi
hanh vi quiy rdi tinh due cd thi se bj gSy khd dl trong hoc tap hoac mit viec
lam them la ndi lo sg cua mgt sd nan nhan neu nhu thu pham la giao vien hoac
dng chu, khach hang noi hg lam them. Noi lo nay la cd co sd bdi mdt sd tliu
pham da chu dgng su dung nhiing quyen ban eua minh dl de dga hoac gay ap
luc dl nfl sinh vien khdng dam phan khang. Nhilu nu sinh di lam thSm da phan
khang vdi ngudi chu cd hanh vi quiy rdi tinh due va hg hoac chip nhan hoac
phai tu nghi viec neu khdng mudn tinh canh dd tiep tuc.
"Thdy gido thinh gidng thuang dl hdt karaoke vol lap, mdi Idn nhu thi
thudng dm dp cdc nit sinh viin tre, dim khuya khi vi phong con nhdn tin got
em din phdng ndi chuyin riing, thdm chi con dpa rdng niu khang din se
khdng chp em qua mdn hoc ndy" (nfl sinh vien, nam thu tu, nganh Luat);
"Qud trinh hoc, thdy gido da lien tuc nhdn tin mai em din nhd tdm su
khi va khdng cd nhd. Dieu ndy khien cho em rdt khd xir vd cdm thdy lo Idng
khong blit phdn img thi ndo vl so thdy gidn vd gdy khd di trong hpc tap" (nfl
sinh vien, nam thfl ba, nganh Su pham Toan);
"..., Idm Ii tdn a qudn nhau hay bl khdch hdng triu choc, khdch thuang
cd tinh dung chgm vdo nguc hodc so mdng em nhung em khdng ddm phdn img
Igl md chi ne di vi neu khdng chieu khdch, de khdch phdl y thi bl chii trir luang,
dual vlic" (nu sinh vien, nam thu ba, nganh Ngu van).
Thu bay, nan nhan sg chia se trai nghiem se hi dd Idi hoac ngudi khac
khdng tin cau chuyen eua hg:
Cau chuyen cua mdt em sinh vien nam nhat khi bj quay rdi tinh due tren
xe buyt, vdi nhieu ndi lo khien em khdng dam phan ung va chia se vdi ngudi
khac: "Liic do Id 5 gia sdng, khi em dl lit nhd (Qudng Ngdi) ra Dd Ndng di
hpc, trin chuyen xe buyt chi co em vd tdi xi trin xe. Ong tdi xi dd gid vd ciil
xuong vd dgi tay lin viing "kin " ciia em khiin em rdt hadng sa nhung vi xe
khdng dimg Igl nen em vdn phdt chiu dung. Mdi khi din trgm ddn khdch, xe
dimg Igl, em mai chgy xuong xe vd chdp nhdn dl bd 4 - 5km di din thdnh phd

Qudng Ngdi Su vlic do khiin em da rdt hoang sa nhieu ngdy sau do. Em
khdng hiiu vi sao ngirdi tdi xi Igl cd hdnh vi nhu vdy. Em khdng ddm noi hay
phdn img gi vi Idn ddu tiin em gap su cd nhu vdy". Khi dugc hdi em cd nghT
din viec chia se dilu nay vdi ngudi khac dl canh bao cho mgi ngudi khdng, ban
nfl da bay td ring; "Em khong ddm ndi vol ngudi lan, thudng a khu vuc em sdng.

TAP CHf TAM Lt HOC, Sd 2 (251), 2 - 2020

93


trong nhirng hodn cdnh nhu vdy mpi ngudi cd thi khdng tin vd thdm chi se chi
trich vd do 161 cho cdc bgn nir nhu em".
Tdm lai, ket qua phan tich cho thiy da cd nhflng khac biet ve ky nang
xu ly cua nfl sinh vien trong tinh hudng cd trai nghiem vdi quay rdi tinh due
vdi tinh hudng gia su cd trai nghiem la khdng hoan toan gidng nhau. Nfl sinh
vien chua cd trai nghiem vdi quiy rdi tinh due, khi dat ban than trong tinh
hudng gia su bi hoac chflng kiln hanh vi quiy rdi tinh due khdng nhflng khach
the it cd nhflng cam xflc tieu cue ma cdn bilt phan ung kha hieu qua, tich cue,
linh boat, nhu tuy tinh hudng ma chdng tra bing Idi hoac bing hanh ddng, nhd
su trg giiip cua mgi ngudi. Mdt sd nfl sinh vien du chua nhilu bilt trinh bao ca
quan chuc nang hoac ehia se vdi mgi ngudi, bilt sfl dung mdt sd "chieu" cua
ky nang tu ve trudc cac tinh hudng nguy hilm nhu "gid vd hop tdc", "tiiy ca
img biin" hoac ap dung ngay cac bien phap phdng ngfla dl khdng roi vao tinh
hudng cd nguy ca. Sd nu sinh lua chgn phuang an "Im Idng" cung ed nhung it
bon rat nhieu so vdi nu sinh cd trai nghiem (thu bac 6, trong khi neu trai
nghiem, phuong an nay xIp thu bac I). Nu sinh cd trai nghiem (bi/chung kien)
thi da phan cam thay hoang sg, lo lang, khd khan trong viec quan ly cam xiic,
cac flng phd chu yeu la im lang, tranh ne viec ddi mat, chay trdn, ngai chia se
trai nghiem ciia minh vdi ngudi xung quanh (thfl bac 1, 2, 3). Sd it nan nhan

chia se rang, ban than da ed gang binh tinh de tim each giai quyet, ed nhflng
hanh dgng chdng tra hoac nhd giup dd.
Nhflng khac biet nay ciing la de hieu bdi 3 mat co ban eua ddi sdng tam
ly, tinh than eua eon ngudi la nhan thuc, thai do va hanh vi ludn cd mdi quan
he mat thiet. Tuy nhien ed nhflng trucmg hgp dac biet la khi phai ddi mat vdi
cac tinh hudng cd van de, nguy hiem, ddi khi eon ngudi khd cd the hanh ddng
tuong thich vdi suy nghT, bieu biet cua minh, bdi hanh vi phu thudc vao nhieu
nhflng yeu td khac, nhu nan nhan cd su tu tin de len tieng, phan ung lai vdi thu
pham bay khdng, du binh tTnh hay chua de cd nhflng quyet djnh va hanh xu
hieu qua nhit va nhflng ky nang ban than ngudi dd duge hgc va hinh thanh d
muc do nao.
Cd nhflng rao can den tfl ben ngoai lan ban than nfl sinh vien dang chi
phdi din ky nang phdng ngua, flng phd vdi quay rdi tinh due cua nu sinh vien,
nhu: hanh vi quiy rdi tinh due vdn rat phflc tap, thu pham vdi nhilu thu doan
khac nhau gay khd khan cho cdng tac phdng ngfla; nan nhan vdi ndi sg hai chi
ngu din din khdng dam, khdng biet phan flng lai vdi tinh hudng; nu sinh vien
khdng tin tudng vao each giai quyet cua ban than "cd ndi ra cung khdng giai
quyit dugc vin de"; cam giac xau hd r^u chia se trai nghiem cua minh; khdng
dam ndi ra vi sg bj danh, mang hoac ndi sg bj tra thu, gap phien phflc neu ehia
se hoac phan ung lai vdi hanh vi quay rdi tinh due; sg bi ddi Idi va ngudi khac
94

TAP CHf TAM LV HOC, Sd 2 (251), 2 - 2020


r

khdng tin cau chuyen cua hg. Dac biet, viec khdng nhan dien dugc nhung tinh
hudng cd nguy ca de phdng tranh cung la mgt ly do din cac nu sinh vien cam
thay bat ngd va bj ddng trudc nhung trai nghiem vdi quiy rdi tinh due. Cach

ung phd cua nfl sinh vien trudc tinh hudng bj quiy rdi tinh due thu dugc trong
nghien cuu nay cd nhieu su tuong dong vdi khao sat hudc dd vl thanh pho an
toan cho phu ntr va tre em gai. Kit qua cung cho thiy 67% phu nu va tre em
gai va 65% ngudi chflng kiln khdng cd bit ky phan flng nao khi hg gap cac
hanh vi quay rdi tinh due (Action Aid, 2014). Su xiu hd, sg bj ky thj nlu khai
bacj ho§c chia se trai nghiem cua ban than vdi quiy rdi tinh due, cac tinh huong
quay rdi tinh due xay ra nhanh, khd ed bing chflng chflng minh, suy nghT ring
do chi la hanh vi dfla gidn hoac su thilu tin tudng vao co quan chuc nang... Ia
mdt sd nguyen nhan can trd su len tilng hay phan ung eua phu nu va tre em gai
ttudc hanh vi quay rdi tinh due.
4. Ket luan
Quay rdi tinh due phu nfl ndi chung va tre em gai ndi ri^ng dang la mdt
thuc trang hit sue phuc tap va nhue nhdi ddi vdi xa hgi hien nay. Trong boi
canh dd, nghien cflu dugc thuc hien nham chi ra cac phan ung cua nfl sinh vien
khi bi quay rdi tinh due.

Tdng hgp ket qua chi ra 14 each ung phd vdi quay rdi tinh due cua nu
sinh vien, bao gdm im lang, lang tranh, chay trdn, cam xuc tieu cue, binh tTnh
xir ly, chdng tra bang Idi ndi, chdng tra blng hanh ddng, nhd su trg giflp, chia
se vdi ngudi khac, trinh bao ca quan chirc nang, gia vd hc^p tac, chu ddng thuc
hiSn cac bien phap phdng ve/phdng tranh, tiiy ca ung bien, khdng bilt lam gi.
Trong dd, im lang, cd cam xuc tieu cue hoac chay trdn la cac each ung phd
dugc nfl sinh vien su dung nhieu nhat. Nhin chung, du nfl sinh vien da cd
nhflng ky niing nhat dinh nhiim giflp ban than cd the phdng va xu ly vdi cac
tinh hudng quay rdi tinh due hoac giii sfl cd nguy ca bi quiiy rdi tinh due nhung
ket qua cho thay, cdn nhieu ban che bdi tinh bj ddng cua cac each flng phd.
So sanh 2 nhdm da trai nghiem va gia dinh cd trai nghiem vdi tinh
hudng quay rdi tinh due cho thay, cd su khac nhau gifla hai nhdm nay. Trong
tinh hudng gia su cd trai nghiem, dudng nhu nu sinh vien binh tinh hon va
kiem soat van de tdt hon so vdi flng phd cua nfl sinh vien ed trai nghiem thuc

te. Sg hai, lang tranh, im lang hoac chay trdn la nhirng phan ung xuat hien d da
sd nhflng nfl sinh vien cd trai nghiem vdi tinh hudng quay rdi tinh due.
Ly giai mdt sd nguyen nhan vi sao phan flng nhu vay cua nu sinh vien
cho thiy, nhimg rao can din tfl ben ngoai lin ban than nu sinh vien dang chi
phdi din ky nang phdng ngfla, ung phd vdi quay rdi tinh due cua cac em.

TAP CHI TAM LV HOC, Sd 2 (251), 2 - 2020

95


Ket qua nghien cuu gop phan tao ca s a dh xuat cac giai phap nang cao
hieu qua cong tac tra giup phu nir va tre em gai phong, chdng quSy roi tinh due
ciing nhu la dii lieu hijii ich de xay dung va t6 chuc cac chucmg trinh giao due
phong ngua quay roi tinh due cho hpc sinh, sinh vien. U'ng pho cua nG sinh
vien vcri quSy roi tinh due co m6i quan he nhu tha nao vai tu6i, nganh hpc, moi
quan he giCa ung pho vol hinh anh cai toi ciia nO sinh viSn,... la nhang npi
dung can d u p e lam ro trong cac nghien ciru ke tiep.
Tai lieu tham khao
1. Action Aid (2014). Thdnh phd an todn cho phu nu vd tre em gdi: Nai giac mo
thdnh su that, l-2014_l.pdf>. Ngay truy cap 08/03/2016.
'2. Afroditi Pina, Theresa A. Gannon, Benjamin Saunders (2009). An overview of the
literature on sexual harassment- Perpetrator, theory, and treatment issues. Psychology
Department. Keynes College. University of Kent. Canterbury KENT CT2 7NP.
United Kingdom.
3. Aware (2008). Cdc vdn de qudy roi tinh due tai noi lam viec tai Singapore.
Ngay truy cap 20/09/2017.
4. Crull P. (1982). Stress effects of sexual harassment on the job: Implications for
counseling. American Joumal of Orthopsychiatry. Vol. 52. P. 539 - 544.
5. Koss M.P. (1990). Changed lives: The psychological impact of sexual harassment.

In M.A. Paludi (Ed.). Ivory power: Sexual harassment on campus. P. 73 - 92. Albany:
State University of New York Press.
6. Le Thi Lam (2018). Trdi nghiem cua hpc sinh, sinh vien vdi qudy roi tinh due nai
cdng cpng. Ky yeu Hoi thao quoc te ve Tam ly hoc ducmg lan VI. Tr. 700 - 709. NXB
Dai hpc Su pham. Ha Npi.
7. Le Thi Lam (2016). Trdi nghiem cua hpc sinh, sinh vien vdi qudy rdi tinh due noi
cdng coK^. Tap chi Khoa hoc va Cong nghe, Dai hoc Da Nang. So 4 (101). Tr. 701 -710.
8. Livingston J.A. (1982). Responses to sexual harassemen on the jop:
organizational, and individual actions. Joumal of Social. Iss. 38. P. 5 -22.

Legal,

9. TrSn Thanh Nam (2017). Nhan thuc ciia hpc sinh trung hpc phd thdng vi qudy rdi
tinh due hpc dudng. Ky ySu Hoi thao khoa hoc Qu6c gia Tam ly hgc, Giao due hoc
voi tinh yeu, hon nhan, gia dinh. Tr. 99 - 113. NXB Thong tin va TruySn thong. Ha
Npi.
10. Salisbury, Ginorio, Remick and Stringer (1986). Salisbury J., Ginorio A.B.,
Remick H. & Steinger D.M (1986). Counseing victims of sexual harassemnet. Psychotherapy.
Vol. 23. P. 3 1 6 - 3 2 4 .

96

TAP CHf TAM LV HOC, 86' 2 (251), 2 - 2020


11. Schneider B.E. (1991). Put up and shut up- Workplace sexual assaults. Gender &
Society. Vol. 5 (4). P. 533 - 548.
12. United Nations Entity for Gender Equality and the Empowerment of Women
(2016). Qudy rdi tinh due vd cdc hinh thuc bgo luc dnh due khde ddi vdi phu nir nai
cong cpng tai thdnh phd Hd Chi Minh (Ban du thao). Tai lieu Hpi thao tham van: Ket

qua khao sat dau vao xay dung thanh pho an toan vcri phu nii va tre em gai tai thanh
ph6 H6 Chi Minh. Tr. 29.

TAP CHf TAM Lt HOC, S6' 2 (251). 2 - 2020

97