RÚT GỌN PHÂN THỨC
A. Lý thuyết:
- Cách biến đổi phân thức thành phân thức đơn giản hơn và bằng phân thức đã cho gọi là rút
gọn phân thức.
- Muốn rút gọn một phân thức ta có thể:
+ Phân tích tử và mẫu thành nhân tử (nếu cần) để tìm nhân tử chung;
+ Chia cả tử và mẫu cho nhân tử chung
- Chú ý: khi cần đổi dấu ở tử hoặc mẫu để nhận ra nhân tử chung của tử và mẫu (lưu ý tới
tính chất A A )
B. Các dạng bài tập:
Dạng 1: Rút gọn phân thức
Phương pháp:
Bước 1: Phân tích tử và mẫu thành nhân tử (nếu cần) để tìm nhân tử chung;
Bước 2: Chia cả tử và mẫu cho nhân tử chung
Bài 1: Rút gọn phân thức
6 x5 y 3
a) 2 2
3x y
c)
b)
2x 2 xy y 2
x 2 x xy y
d)
4xy 3 x y
x3 x 2 y
x3 y 3
x3 x 2 y xy 2
Giải
3
2 2
6 x5 y 3 2 x y 3x y
2 x3 y
a) Ta có: 2 2
3x y
3x 2 y 2
b) Ta có:
4 xy 3 x y
2
x3 x 2 y
4 y3 x y x x y
xx x y
4 y3 x y
x
c) Ta có:
2 x 2 xy y 2
2 x 2 xy 2 xy y 2
x 2 x xy y
x 2 x xy y
x 2x y y 2x y
x x 1 y x 1
2 x y x y 2 x y
x 1
x 1 x y
x y x 2 xy y 2 x y
x3 y 3
d) Ta có: 3 2
x
x x y xy 2
x x 2 xy y 2
Bài 2: Rút gọn phân thức
2
x y
a) 2 2
y x
c)
b)
2 x2 5x 2
x 2 3x 2
d)
4 x3 4 x 2
x3 2 x 2
2 x2 8x 8
x3 8
Giải
a) Ta có:
y x
x y
1
2
2
y x
y x y x y x
b) Ta có:
4 x3 4 x 2
x3 2 x 2
4 x3 2 x 2 x
4 x3 x 2 2 x
x2 x 2
x2 x 2
4 x 2 x
c) Ta có:
2 x2 5x 2 2 x2 4 x x 2 2 x x 2 x 2
x 2 x 2 x
x 2 3x 2 2 x x 2 2 x
2 x 1 x 2 2 x 1 2 x 1
x 1 2 x x 1 1 x
d) Ta có:
2
2 x2 8x 8 2 x 4 x 4
x3 8
x3 23
2 x 2
x 2 x
2
2
2x 4
x
2 x 2
2
2x 4
1 x3
1 x2
Bài 3: Cho biểu thức A
x :
2
3
1 x
1 x x x
a) Tìm điều kiện biểu thức
b) Rút gọn biểu thức A
c) Tính giá trị của biếu thức A tại x 1
2
3
d) Tìm giá trị của x để A 0
Giải
a) Điều kiện:
1 x x 2 x3 0
1 x x 2 x 1 0
1 x 1 x 2 0 x 1
b) Với x 1, ta có:
1 x3
1 x2
A
x :
2
3
1 x
1 x x x
1 x3 x 1 x
1 x2
:
1 x x 2 1 x
1 x
1 x x 2 x 1 x 1 x
1 x2
:
1 x 1 x 2
1 x
1 x x 2 x 1 x 1
:
1 x
1 x
x2 1 1 x
2
.
x 1 1 x
1 1
2
3
c) Tại x 1
5
thay vào A ta được:
3
A x 2 1 1 x
5 2 5 25 5
1 1 11
3
3 9
3
34 8 272
.
9 3 27
d) Với x 1 để A 0 khi và chỉ khi x2 1 1 x 0
Do x2 1 0 , nên để A 0 thì 1 x 0 x 1
Vậy x 1 thì A 0