KHÔNG Có Gì QUý HƠN ĐộC LậP, Tự DO !



Hồ CHí MINH TOàN TậP
XUấT BảN LầN THứ BA
THEO quyết định củA
BAN Bí THƯ TRUNG ƯƠNG
ĐảNG CộNG SảN VIệT NAM
Số

299-qđ/TW,

NGàY

THáNG 4 N¡M 2010.

6


Hội đồng xuất bản
Trơng Tấn Sang

Chủ tịch Hội đồng

Tô Huy Rứa

Phó Chủ tịch Hội đồng

Phan Diễn

ủy viên Hội đồng

Lê Văn Dũng

ủy viên Hội đồng

Lê Hữu Nghĩa

ủy viên Hội đồng

Đỗ Hoài Nam

ủy viên Hội đồng

Nguyễn Duy Hùng

ủy viên Hội đồng

Ban chỉ đạo xây dựng bản thảo
Lê Hữu Nghĩa

Trởng ban

Phạm Hồng Chơng

Phó Trởng ban

Nguyễn Khánh Bật

ủy viên


Nguyễn Duy Hùng

ủy viên

nhóm xây dựng bản thảo tập 14
NGUYễN thị kim dung
NGUYễN khánh bật
trần thị huyền
ngô thiếu hiệu
đào thị diến
nguyễn thị giang
lê thị hằng

Trởng nhóm


hồ chí minh
toàn tập
Xuất bản lần thứ ba

14
1963 - 1965

Nhà xuất bản chính trị quốc gia - Sự THậT
Hà Nội - 2011



VII


Lêi Giíi thiƯu tËp 14
TËp 14 cđa bé s¸ch Hå Chí Minh Toàn tập, xuất bản lần thứ ba, gồm
những tác phẩm, bài viết, bài nói, th, điện,... (gọi chung là tác phẩm)
của Chủ tịch Hồ Chí Minh từ năm 1963 đến năm 1965. Các tác phẩm
trong tập này phản ánh t tởng và hoạt động của Ngời trong quá trình
lÃnh đạo toàn Đảng, toàn dân tiến hành đồng thời hai chiến lợc cách
mạng của đất nớc, đó là: "miền Bắc xây dựng chủ nghĩa xà hội; miền
Nam đấu tranh giải phóng khỏi sự xâm lợc của đế quốc Mỹ" (tr.451).
VỊ sù nghiƯp x©y dùng chđ nghÜa x· héi ë miền Bắc, Chủ tịch Hồ Chí
Minh chỉ rõ: Trong điều kiện một nớc nông nghiệp nghèo nàn, lạc hậu,
bị chiến tranh tàn phá nặng nề, đất nớc tạm thời chia làm hai miền,
miền Bắc nớc ta quá độ lên chủ nghĩa xà hội, không kinh qua con đờng
phát triển t bản chủ nghĩa, do vậy, phải phát huy những thuận lợi và
phải khắc phục và sửa chữa những yếu kém nh: "ý thức làm chủ nớc
nhà và tinh thần trách nhiệm còn kém. Chế độ và phơng pháp quản lý
kinh tế tài chính của chúng ta còn nhiều thiếu sót và lỏng lẻo. Kỷ luật lao
động cha đợc thật nghiêm túc, sử dụng lao động cha đợc hợp lý. Khả
năng thiết bị máy móc tuy có khá nhiều nhng cha đợc sử dụng đầy
đủ" (tr.139).
Trong điều kiện đó, Ngời đòi hỏi toàn dân ta "càng phải nêu cao
tinh thần tự lực cánh sinh" (tr.27-28), "phải nâng cao tinh thần làm chủ,
ra sức cần kiệm xây dựng nớc nhà, kết hợp thật chặt chẽ phong trào thi
đua yêu nớc với 3 cuộc vận động ấy. Cán bộ, đảng viên, đoàn viên thanh
niên phải xung phong gơng mẫu. Nh vậy thì chúng ta nhất định khắc
phục đợc mọi khó khăn và giành đợc thắng lợi nhiều hơn nữa, to hơn
nữa" (tr.118).


Hồ CHí MINH TOàN TậP


VIII

Trong hoạch định đờng lối, chủ trơng cũng nh khi chỉ đạo thực tiễn,
Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn nhấn mạnh vai trò và chỉ rõ mối quan hệ giữa
nông nghiệp và công nghiệp. Ngời cho rằng: Muốn nâng cao đời sống nhân
dân thì nhất định phải phát triển nông nghiệp. Để xây dựng thắng lợi chủ
nghĩa xà hội, chúng ta phải quyết tâm phát triển tốt công nghiệp nặng và
phát triển nông nghiệp phải gắn bó chặt chẽ với công nghiệp nặng, công
nghiệp nhẹ. Ngời nhiều lần nhắc nhở: Tăng gia sản xuất tốt, phải gắn bó
chặt chẽ với thực hành tiết kiệm tốt.
Đối với giáo dục, đào tạo, Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ: "Có gì vẻ vang
hơn là nghề đào tạo những thế hệ sau này tích cực góp phần xây dựng chủ
nghĩa xà hội và chủ nghĩa cộng sản?" (tr.402) và cho rằng: "Dạy cũng nh
học phải biết chú trọng cả tài lẫn đức. Đức là đạo đức cách mạng. Đó là
cái gốc, rất là quan trọng. Nếu không có đạo đức cách mạng thì có tài
cũng vô dụng" (tr.400). Theo Ng−êi, khoa häc, kü tht cịng cã vai trß rÊt
quan trọng trong việc nâng cao năng suất lao động, cải thiện đời sống vật
chất và tinh thần của nhân dân, phục vụ quốc phòng. Do vậy, chúng ta
cần "đẩy mạnh công tác nghiên cứu và phổ biến khoa học và kỹ thuật một
cách có trọng điểm, có từng bớc vững chắc" (tr.96).
Sớm có nhận thức đúng đắn về sự phát triển bền vững, gắn phát
triển kinh tế với bảo vệ môi trờng sinh thái, Chủ tịch Hồ Chí Minh đÃ
khởi xớng phong trào Tết trồng cây và nêu lên một quan niệm mới về
mùa xuân:
"Mùa xuân là Tết trồng cây
Làm cho đất nớc càng ngày càng Xuân" (tr.445).
Luận giải sâu sắc ý nghĩa của Tết trồng cây, Ngời viết: "Trong lúc bọn
Mỹ - Diệm dà man bỏ thuốc độc phá hoại cây cối núi rừng ở miền Nam,
thì ở miền Bắc nhân dân ta thi đua trồng cây gây rừng. Chỉ một việc đó

cũng đủ làm cho ngời ta so sánh giữa hai chế độ ta và địch, và nhận rõ
sự tốt đẹp của chế độ ta. Ta trồng cây cho ta và cho cả đồng bào miền
Nam nữa" (tr.20-21).


LờI GIớI THIệU TậP 14

IX

Từ tháng 8-1964, bị thất bại nặng nề trên chiến trờng miền Nam,
đế quốc Mỹ dùng không quân và hải quân đánh phá miền Bắc với quy mô
ngày càng mở rộng, tính chất ngày càng dà man, tàn bạo. Trong điều
kiện đó, toàn miền Bắc dấy lên phong trào thi đua: công nhân tay búa,
tay súng; nông dân tay cày, tay súng; ra sức thi đua mỗi ngời làm việc
bằng hai. Trả lời phỏng vấn của báo chí nớc ngoài, Chủ tịch Hồ Chí
Minh luôn khẳng định tinh thần kiên quyết của dân tộc Việt Nam là dù
chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ có thể gây ra nhiều khó khăn
nhng không đe dọa nổi nhân dân Việt Nam và khẳng định: "Nhân dân
miền Bắc vừa sản xuất, vừa chiến đấu, kiên quyết bảo vệ đất nớc mình,
hết lòng ủng hộ cuộc đấu tranh yêu nớc của đồng bào chúng tôi ở miền
Nam, đồng thời tiếp tục đẩy mạnh sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xà hội ở
miền Bắc" (tr.707). Quyết tâm xây dựng chủ nghÜa x· héi trong ®iỊu kiƯn
chiÕn tranh ®· lan ra cả nớc là một sáng tạo, một cống hiến của Chủ
tịch Hồ Chí Minh vào kho tàng lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin.
Các tác phẩm trong tập 14 phản ánh khát vọng và quyết tâm của
Chủ tịch Hồ Chí Minh và dân tộc ta trong sự nghiệp đấu tranh giải
phóng miền Nam. Ngời chỉ rõ: "Mỹ là một nớc đế quốc lớn nhất, giàu
nhất, mạnh nhất trong phe ®Õ qc chđ nghÜa. N−íc ta chØ cã h¬n 30 triệu
dân, lại nghèo, nhng chúng ta dám đánh đế quốc Mỹ và nhất định đánh
thắng" (tr.692).

Vạch trần âm mu của "tất cả các chính phủ Mỹ và tất cả bọn tay sai
của chúng muốn dùng sức mạnh tàn bạo của chúng hòng đè bẹp sức
kháng chiến của nhân dân một dân tộc anh hùng. Chúng muốn biến 14
triệu đồng bào miền Nam chúng tôi thành những ngời nô lệ, biến miền
Nam đất nớc chúng tôi thành thuộc địa kiểu mới, một căn cứ quân sự,
để uy hiếp nền độc lập của các nớc ở Đông Dơng và Đông Nam á, để
tiến công miền Bắc" (tr.329), Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng, cuộc đụng
đầu của nhân dân miền Nam với đế quốc Mỹ và tay sai là một cuộc đụng
đầu lịch sử có ý nghĩa quốc tế, thời đại sâu sắc và thắng lợi chắc chắn
thuộc về nhân dân ta.
Trong cuộc chiến tranh xâm lợc miền Nam Việt Nam, đế quốc Mỹ
đà sử dụng tất cả các loại vũ khí, trừ bom nguyên tử. Từ tháng 12-1961,
đế quốc Mỹ bắt đầu dùng máy bay rải chất độc hóa học xuống làng mạc


Hồ CHí MINH TOàN TậP

X

miền Nam. Chủ tịch Hồ Chí Minh đà vạch trần hành động dà man đó và
khẳng định hành động điên cuồng, dà man của Mỹ - Diệm sẽ nhanh
chóng đa chúng đến thất bại.
Bị thất bại nặng nề trong Chiến tranh đặc biệt, từ đầu năm 1965,
đế quốc Mỹ ồ ạt đa hàng chục vạn quân Mỹ và ch hầu vào miền Nam
và tiến hành chiến tranh phá hoại miền Bắc nớc ta. Trớc hành động
mở rộng chiến tranh của đế quốc Mỹ, Chủ tịch Hồ Chí Minh nhận định:
"Bị thua to và sa lầy ở miền Nam, chúng muốn mở rộng chiến tranh đến
miền Bắc hòng gỡ thế bí. Nh thế khác nào con chó sói hai chân sau đÃ
bị kẹt vào cạm bẫy, muốn thò cả hai chân trớc vào cạm bẫy nữa để giải
thoát cho hai chân sau! Thật là ngu xuẩn!" (tr.501). Ngời nhấn mạnh,

nhân dân ta anh hùng bất khuất "thà hy sinh hết thảy, nhng quyết
không chịu làm nô lệ" (tr.330). Vì vậy, dù có tăng thêm bao nhiêu quân,
đế quốc Mỹ cũng nhất định thua, nhân dân Việt Nam nhất định sẽ
thắng. Ngời khẳng định: "Lúc này chống Mỹ, cứu nớc là nhiệm vụ
thiêng liêng nhất của mọi ngời Việt Nam yêu nớc (tr.533), "dù phải
chiến đấu 5 năm, 10 năm, 20 năm hoặc lâu hơn nữa, chúng ta cũng kiên
quyết chiến đấu đến thắng lợi hoàn toàn" (tr.577). Chủ tịch Hồ Chí
Minh tuyên bố: "Chống lại và làm thất bại những hành động xâm lợc
của đế quốc Mỹ để bảo vệ độc lập dân tộc, bảo vệ quyền sống, đó là
quyền thiêng liêng của mỗi ngời dân Việt Nam ở miền Bắc cũng nh
miền Nam" (tr.527). Ngời khẳng định: "Để lập lại hòa bình, chỉ có một
con đờng đúng đắn, là Mỹ phải làm đúng Hiệp nghị Giơnevơ năm 1954
về Việt Nam, và cuốn gói rút lui có trật tự" (tr.538). Nếu Mỹ chấp nhận
con đờng đó thì "nhân dân Việt Nam sẽ sẵn sàng hoan tống họ một
cách lịch sự" (tr.502).
Sau 10 năm (1954 - 1964) xây dựng chủ nghĩa xà hội ở miền Bắc,
đấu tranh chống ®Õ qc Mü vµ tay sai ë miỊn Nam, nh»m đáp ứng yêu
cầu mới của sự nghiệp cách mạng, căn cứ vào Điều 67 của Hiến pháp,
tháng 3-1964, Chủ tịch Hồ Chí Minh đà triệu tập và chủ trì Hội nghị
chính trị đặc biệt. Ngời chỉ rõ: "Hội nghị chính trị đặc biệt này là cơ
hội tốt để chúng ta xem lại những sự kiện đà qua và bàn bạc về những
vấn đề sắp tới" (tr.271).


LờI GIớI THIệU TậP 14

XI

Báo cáo tại Hội nghị chính trị đặc biệt, Ngời nhận định: "miền Bắc
nớc ta đà tiến những bớc dài cha từng thấy trong lịch sử dân tộc. Đất

nớc, xà hội và con ngời đều đổi mới"; "xà hội miền Bắc ngày nay là xÃ
hội của những ngời lao động làm chủ tập thể, nêu cao tinh thần tự lực
cánh sinh, cần kiệm xây dựng chủ nghĩa xà hội, xây dựng đời sống mới
cho mình và cho con cháu muôn đời mai sau" (tr.275); sự nghiệp chèng
Mü, cøu n−íc cđa nh©n d©n ta ë miỊn Nam "là 10 năm đấu tranh oanh
liệt, 10 năm thắng lợi vẻ vang" (tr.278).
Để thực hiện thắng lợi nhiệm vụ cách mạng ở hai miền, Chủ tịch Hồ
Chí Minh nhắc nhở phải hết sức coi trọng công tác xây dựng Đảng và lu
ý: "Các cấp ủy cần phải chú trọng hơn nữa đến công tác xây dựng Đảng"
(tr.697) và phải đặc biƯt coi träng x©y dùng chi bé. Ng−êi cho r»ng: "Chi
bộ là gốc rễ của Đảng ở trong quần chúng. Chi bộ tốt thì mọi chính sách
của Đảng đều đợc thi hành tốt, mọi công việc đều tiến bộ không ngừng.
Trái lại, nếu chi bộ kém thì công việc không trôi chảy" (tr.193). Từ đó,
Ngời đòi hỏi mỗi chi bộ đảng phải là hạt nhân lÃnh đạo quần chúng ở cơ
sở, đoàn kết, liên hệ chặt chẽ, phát huy trí tuệ và lực lợng vĩ đại của
quần chúng. Ngời chỉ rõ: "Đảng mạnh là do mỗi một chi bộ mạnh. Chi
bộ mạnh là do mỗi một đảng viên ra sức làm trọn 10 nhiệm vụ đà ghi
trong Điều lệ của Đảng" (tr.242). Những chỉ dẫn trên của Chủ tịch Hồ
Chí Minh vẫn có ý nghĩa thiết thực với công tác xây dựng Đảng trong sự
nghiệp đổi mới hiện nay.
Một vấn đề lớn đợc Chủ tịch Hồ Chí Minh hết sức lu tâm trong
thời gian này là việc nâng cao đạo đức cách mạng, chống chủ nghĩa cá
nhân. Ngời phê phán một bộ phận đảng viên "coi Đảng nh một cái cầu
thang để thăng quan phát tài" (tr.469) và chỉ rõ rằng: "Muốn đánh thắng
kẻ thù là chủ nghĩa đế quốc, muốn xây dựng thắng lợi chủ nghĩa xà hội,
thì trớc hết phải chiến thắng kẻ thù bên trong của mỗi chúng ta là chủ
nghĩa cá nhân" (tr.468).
Xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc, đoàn kết quốc tế cũng là
một nội dung cơ bản trong t tởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh đợc thể
hiện trong tập 14. Ngời khẳng định: "Đoàn kết là sức mạnh của chúng

ta. Đoàn kết là thắng lợi của chúng ta" (tr.18). Khi đất n−íc b−íc vµo thùc


Hồ CHí MINH TOàN TậP

XII

hiện kế hoạch 5 năm lần thứ nhất, Ngời kêu gọi toàn Đảng, toàn dân
cùng đoàn kết tiến lên, "đà đoàn kết phải càng thêm đoàn kết, đà mạnh mẽ
phải càng mạnh mẽ thêm" (tr.242); "đoàn kết đà thắng ở miền Bắc, thì
đoàn kết nhất định sẽ thắng ở miền Nam" (tr.33).
Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, sự ủng hộ, giúp đỡ của bạn bè quốc tế
cũng là một trong những nguyên nhân quyết định thắng lợi của cách
mạng Việt Nam. Ngời viết: "Mỗi thắng lợi của cách mạng trên thế giới
đều thúc đẩy cách mạng Việt Nam tiến lên. Đồng thời, mỗi thắng lợi của
cách mạng Việt Nam cũng góp sức đẩy mạnh cách mạng thế giới"
(tr.27); "tình đoàn kết quốc tế vĩ đại ấy là một điều kiện rất quan trọng
cho cách mạng Việt Nam thắng lợi" (tr.467). Bởi vậy, Ngời khẳng định:
"Đảng ta đà và đang đem hết sức mình hoạt động cho mục đích đoàn kết
quốc tế, đoàn kết Xô - Trung" (tr.697).
Từ thực tiễn cách mạng Việt Nam, cách mạng thế giới, Chủ tịch Hồ
Chí Minh khẳng định: "Đoàn kết đà đa Đảng ta và nhân dân ta từ
thắng lợi này đến thắng lợi khác. Cho nên chúng ta quý trọng và ra sức
bảo vệ sự đoàn kết nhất trí - trong Đảng và trong nhân dân ta cũng nh
giữa các đảng và giữa các nớc anh em - nh giữ gìn con ngơi của mình"
(tr.33). Ngày nay, tình hình quốc tế và trong nớc có những thay đổi lớn,
nhng quan điểm trên của Chủ tịch Hồ Chí Minh vẫn có ý nghĩa lý luận
và thực tiễn sâu sắc.
Tập 14, Hồ Chí Minh Toàn tập, xuất bản lần thứ ba, bao gồm 279 tác
phẩm của Chủ tịch Hồ Chí Minh, trong đó có 225 tác phẩm đà đợc công

bố trong tập 11, Hồ Chí Minh Toàn tập, xuất bản lần thứ hai và bổ sung
thêm 54 tác phẩm mới su tầm đợc. Trong quá trình biên soạn, nhóm
xây dựng bản thảo đà đọc soát, chỉnh sửa, tăng thêm tính chính xác so
với lần xuất bản thứ hai.
Mặc dù đà có nhiều cố gắng, song lần xuất bản này vẫn không tránh
khỏi những thiếu sót, mong bạn đọc góp ý để lần xuất bản sau đợc tốt hơn.
hội đồng xuất bản
hồ chí minh toàn tập lần thứ ba


1

thiếp mừng năm mới
Mừng năm mới,
Cố gắng mới,
Tiến bộ mới,
Chúc Quý MÃo là năm nhiều thắng lợi!
Xuân 1963
hồ chí minh
Báo Nhân dân, số 3203,
ngày 1-1-1963.


2

Cần phải cải tiến mạnh
công tác thủy lợi
Muốn nâng cao đời sống của nhân dân thì nhất định phải phát
triển mạnh nông nghiệp. Muốn phát triển nông nghiệp thì đi đôi
với cải tiến quản lý hợp tác xÃ, việc quan trọng bậc nhất là công

tác thủy lợi.
Hàng năm, Nhà nớc chi rất nhiều tiền bạc, và nhân dân dùng
rất nhiều công phu vào thủy lợi (năm ngoái, là hơn 74 triệu 17 vạn
đồng và 131 triệu ngày công).
Tuy vậy, kế hoạch năm 1962 của ngành thủy lợi không hoàn
thành toàn bộ. Vì sao?
Vì cách động viên và cung cấp sức ngời theo lối "cắt phiên và
gọi lợt" nay đà lạc hậu rồi. Cách này gây ra nhiều khó khăn. ở
công trờng thì sức ngời khi thừa, khi thiếu và năng suất rất
thấp. ở hợp tác xà thì nó đảo lộn kế hoạch quản lý lao động. Đối
với xà viên thì nó ảnh hởng đến sản xuất. Đối với cán bộ xÃ, thì
nó bắt buộc họ chạy suốt mùa, chuẩn bị lợt dân công này cha
xong đà phải chuẩn bị lợt dân công khác, v.v..
Thế thì phải làm thế nào để cải tiến công tác thủy lợi?
Sáng kiến của thanh niên hợp tác xà Hồng Thái1) đà trả lời câu
hỏi ấy2).
_______________
1) Hợp tác xà Hồng Thái thuộc huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dơng (BT).
2) Xem báo Tiền phong, ngày 5-12-1962 (TG).


cần phải cải tiến mạnh công tác thủy lợi

3

Trong lúc ở công trờng, mỗi ngời mỗi ngày chỉ đợc một
thớc khối, thì đội chuyên môn làm thủy lợi Hồng Thái đà đa
năng suất mỗi ngời mỗi ngày lên 6 thớc khối. Cũng vì có đội
chuyên môn đó mà hợp tác xà Hồng Thái đà chống đợc hạn và
úng, đa việc sử dụng ruộng đất từ 1,8 lần lên 2,5 lần, việc trồng

cây và nuôi cá cũng phát triển mạnh, v.v.. Nh thế là rất lợi cho
Nhà nớc, cho hợp tác xà và cho cả mọi xà viên.
Tỉnh Nghệ An đà lập đợc hơn 200 đội chuyên môn làm thủy
lợi, do đó mà lần đầu tiên Nghệ An đà hoàn thành kế hoạch thủy
lợi đợc toàn diện.
Cái tốt, cái lợi của đội chuyên môn đà rõ ràng. Hồng Thái làm
đợc thì không lẽ gì các hợp tác xà khác không làm đợc. Nghệ An
làm đợc thì không lẽ gì các tỉnh khác không làm đợc.
Vấn đề là Bộ Thủy lợi và các cấp ủy tỉnh và huyện phải ra sức
phổ biến kinh nghiệm tốt của Hồng Thái và của Nghệ An; các hợp
tác xà phải cố gắng tổ chức tốt những đội chuyên môn làm thủy lợi.
Một điểm nữa: Chúng ta có những kiện tớng làm thủy lợi nh
các đồng chí Phạm Thị Vách, Bùi Đức Ngân, Lê Văn Khơng, Bùi
Văn Chất, mỗi ngời làm đợc 500 đến 600 thớc khối, họ có nhiều
kinh nghiệm quý báu. Vì sao ngành thủy lợi không tổ chức cho các
đồng chí ấy luân lu đến các công trờng để phổ biến kinh nghiệm
tốt của họ. Nếu mỗi ngời trên công trờng đều học tập và đa
năng suất của mình lên chỉ bằng một nửa năng suất của các đồng
chí Vách, Ngân... thôi (tức là 250 đến 300 thớc khối) thì cũng đÃ
là một thành công rất to của ngành thủy lợi.
T.L.
Báo Nhân dân, số 3215,
ngµy 13-1-1963.


4

Lời PHáT BIểU TRONG BUổI Đón TIếP
ĐồNG CHí ANTÔnin NÔVốtNi
Tha đồng chí Chủ tịch và nữ đồng chí Antônin Nôvốtni

thân mến,
Tha các đồng chí thân mến cùng đi với đồng chí Chủ tịch,
Tha các đồng chí và các bạn,
Hôm nay, nhân dân Việt Nam, Đảng Lao động Việt Nam,
Chính phủ nớc Việt Nam Dân chủ Cộng hòa nhiệt liệt hoan
nghênh đồng chí Nôvốtni, Bí th thứ nhất Ban Chấp hành Trung
ơng Đảng Cộng sản Tiệp Khắc, Chủ tịch nớc Cộng hòa xà hội
chủ nghĩa Tiệp Khắc và nữ đồng chí Nôvốtni.
Nhiệt liệt hoan nghênh đồng chí Simunếch, ủy viên, Chủ tịch
đoàn Ban Chấp hành Trung ơng Đảng Cộng sản Tiệp Khắc, Phó
Thủ tớng nớc Cộng hòa xà hội chủ nghĩa Tiệp Khắc và nữ đồng
chí Simunếch.
- Đồng chí Lênatơ, ủy viên, Chủ tịch đoàn Ban Chấp hành Trung
ơng Đảng Cộng sản Tiệp Khắc, Chủ tịch Hội đồng Quốc dân Xlôvaki.
- Đồng chí Đavít, ủy viên Ban Chấp hành Trung ơng Đảng
Cộng sản Tiệp Khắc, Bộ trởng Bộ Ngoại giao nớc Cộng hòa xÃ
hội chủ nghĩa Tiệp Khắc và các đồng chí cùng đi trong Đoàn.
Tha đồng chí Chủ tịch,
Tha các đồng chí,
Năm 1957, chúng tôi may mắn đợc đến thăm n−íc TiƯp Kh¾c


lời phát biểu trong buổi đón tiếp...

5

anh em. Khắp nơi chúng tôi thấy nhân dân cần cù, anh dũng, phong
cảnh tốt đẹp, vui tơi. ở thành thị và nông thôn, chúng tôi đợc thấy
những tiến bộ vĩ đại trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xà hội. Từ
các đồng chí lÃnh đạo Đảng và Nhà nớc cho đến anh chị em công

nhân, nông dân, trí thức, các cụ phụ lÃo, các cháu thanh niên và nhi
đồng đều đón tiếp chúng tôi một cách vô cùng thân ái nh những
ngời anh em. Khi trở về nớc, chúng tôi đà thuật lại những điều tốt
đẹp đó thì đồng bào Việt Nam chúng tôi rất phấn khởi, nhất là khi
biết tin rằng đồng chí Chủ tịch Nôvốtni sẽ sang thăm Việt Nam. Từ
đó, đồng bào chúng tôi trông chờ đồng chí mÃi.
Trải bao tháng đợi năm chờ,
Chờ ngời khách quý bao giờ đến thăm?
Hôm nay, nhân dân Việt Nam vô cùng sung sớng đợc đón
tiếp đồng chí Chủ tịch thân mến và các vị khách quý, nh đón tiếp
những ngời anh em ruột thịt từ phơng xa về. Các đồng chí đến
với chúng tôi đúng vào dịp Tết cổ truyền, tức là những ngày mừng
xuân của nhân dân Việt Nam. Vậy là các đồng chí đà làm cho:
Xuân này, xuân lại thêm xuân,
Nớc non xa, anh em gần, vui thật là vui!
Chúng tôi chân thành mong rằng đồng chí Chủ tịch kính mến
và nữ đồng chí Nôvốtni và các đồng chí trong Đoàn coi ở đây cũng
nh ở nhà mình và chúc các đồng chí mạnh khỏe, vui vẻ và thu
đợc kết quả tốt đẹp trong những ngày ở thăm Việt Nam.
Tình hữu nghị không gì lay chuyển nổi giữa nhân dân Việt
Nam và nhân dân Tiệp Khắc muôn năm!
Đảng Cộng sản Tiệp Khắc vẻ vang muôn năm!
Tình đoàn kết nhất trí trong phe xà hội chủ nghĩa do Liên Xô
vĩ đại làm trung tâm muôn năm!
Hòa bình thế giới muôn năm!
Nói ngày 22-1-1963.
Báo Nhân dân, số 3225,
ngày 23-1-1963.



6

DIễN VĂN TRONG BUổI CHIÊU ĐÃI
CHủ TịCH ANTÔNIN NÔVốtNI

Tha đồng chí Chủ tịch và nữ đồng chí Antônin Nôvốtni
kính mến,
Tha các đồng chí thân mến cùng đi với đồng chí Chủ tịch,
Tha các đồng chí và các bạn,
Thay mặt nhân dân Việt Nam, Đảng Lao động Việt Nam và
Chính phủ nớc Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, tôi xin nhiệt liệt
chào mừng đồng chí Antônin Nôvốtni, Bí th thứ nhất Ban Chấp
hành Trung ơng Đảng Cộng sản Tiệp Khắc, Chủ tịch nớc Cộng
hòa xà hội chủ nghĩa Tiệp Khắc, nữ đồng chí Nôvốtni và các vị
cùng đi trong Đoàn, đà mang tình hữu nghị thắm thiết đến cho
nhân dân Việt Nam chúng tôi.
Năm 1957, trong dịp đi thăm Tiệp Khắc anh em, tôi đà đợc
thấy những thắng lợi to lớn của các đồng chí trong công cuộc xây
dựng đất nớc. Dới sự lÃnh đạo của Đảng Cộng sản, nhân dân
Tiệp Khắc đang hăng hái xây dựng chủ nghĩa xà hội. Mấy năm
qua, các đồng chí lại giành thêm nhiều thắng lợi to lớn hơn. Hiện
nay Tiệp Khắc đà có nền công nghiệp tiên tiến, đà hoàn thành điện
khí hóa trong cả nớc và đà trở nên một trong những nớc cã møc
sèng cao nhÊt trªn thÕ giíi. Chđ nghÜa x· hội đà hoàn thành thắng
lợi ở Tiệp Khắc. Nhân dân Tiệp Khắc đang ra sức chuẩn bị tiến
dần lên chủ nghÜa céng s¶n.


diễn văn trong buổi chiêu đÃi...


7

Trong những năm qua, chính sách ngoại giao hòa bình và hữu
nghị đà không ngừng nâng cao địa vị quốc tế của Tiệp Khắc, góp
phần më réng ¶nh h−ëng cđa phe x· héi chđ nghÜa và giữ gìn hòa
bình thế giới.
Nớc Việt Nam chúng tôi tự hào có một nớc anh em cờng
thịnh nh nớc Tiệp Khắc. Nhân dân Việt Nam tự hào có những
ngời anh em nh nhân dân Tiệp Khắc dũng cảm và tài năng.
Thành tích to lớn của nhân dân Tiệp Khắc đà cổ vũ chúng tôi rất
nhiều trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xà hội ở miền Bắc và trong
sự nghiệp đấu tranh thực hiện hòa bình thống nhất nớc nhà.
Trong những năm qua, nhân dân Việt Nam chúng tôi ở miền
Bắc đà giành đợc nhiều thắng lợi trong công việc cải tạo nền kinh
tế theo chủ nghĩa xà hội và hiện đang ra sức thi đua thực hiện
từng bớc công cuộc công nghiệp hóa xà hội chủ nghĩa đa miền
Bắc tiến lên chủ nghĩa xà hội, làm cơ sở vững chắc cho cuộc đấu
tranh hòa bình thống nhất nớc nhà.
ở miền Nam, đồng bào chúng tôi đoàn kết chặt chẽ dới ngọn
cờ của Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam1 đang đấu tranh
kiên quyết chống đế quốc Mỹ phá hoại Hiệp định Giơnevơ2, can
thiệp vũ trang và mở rộng cuộc chiến tranh không tuyên bố ở miền
Nam và chống lại nền thống trị độc tài của bọn Ngô Đình Diệm.
Sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xà hội ở miền Bắc và công cuộc
đấu tranh thực hiện hòa bình thống nhất Tổ quốc của toàn thể nhân
dân Việt Nam chúng tôi ngày càng đợc sự ủng hộ rộng rÃi cđa c¸c
n−íc anh em trong phe x· héi chđ nghÜa và của nhân dân yêu chuộng
hòa bình trên thế giới, ngày càng thu đợc nhiều thắng lợi vẻ vang.
Trên thế giới, mấy năm qua, các lực lợng hòa bình và tiến bộ
tiếp tục giành đợc những thắng lợi mới. Phe xà hội chủ nghĩa đÃ

đạt nhiều thành tựu quan trọng về mọi mặt và ngày càng có ảnh
hởng to lớn đối với sự phát triển của tình hình thế giới. Liên Xô vĩ
đại đà hoàn thành thắng lợi năm thứ t của kế hoạch 7 năm, tiến
những bớc khổng lồ trên con đờng xây dựng chủ nghĩa cộng sản.
Với những chun bay tut vêi cđa c¸c anh hïng vị trơ, víi tr¹m


8

Hồ CHí MINH TOàN TậP

tự động giữa các hành tinh phóng về phía sao Hỏa, Liên Xô tiếp
tục dẫn đầu thế giới về những mặt khoa học, kỹ thuật quan trọng
nhất. Nhân dân Việt Nam và Chính phủ nớc Việt Nam Dân chủ
Cộng hòa hoàn toàn ủng hộ những đề nghị đúng đắn của Liên Xô
về việc ngừng thử vũ khí hạt nhân, thực hiện giải trừ quân bị và
mọi cố gắng khác của Liên Xô nhằm làm dịu tình hình thế giới và
gìn giữ hòa bình. Nhân dân Việt Nam và Chính phủ nớc Việt
Nam Dân chủ Cộng hòa nhiệt liệt hoan nghênh Liên Xô luôn luôn
kiên quyết ủng hộ cách mạng giải phóng dân tộc ở khắp nơi trên
thế giới. Trung Quốc đang khắc phục thắng lợi những khó khăn to
lớn do thiên tai suốt 3 năm gây nên, ra sức xây dựng đất nớc
thành một cờng quốc xà hội chủ nghĩa. Nớc Cộng hòa Nhân dân
Trung Hoa đang ra sức giải quyết bằng thơng lợng hòa bình vấn
đề biên giới Trung - ấn. Nhân dân Việt Nam và Chính phủ nớc
Việt Nam Dân chủ Cộng hòa kiên quyết ủng hộ lập trờng đầy
thiện chí của Chính phủ Trung Quốc. Chúng ta tin rằng, đợc sự
đồng tình và ủng hộ ngày càng sâu rộng của rất nhiều nớc và của
nhân dân thế giới, lập trờng thiện chí của Trung Quốc sẽ mang
lại kết quả tốt đẹp, vấn đề biên giới Trung - ấn sẽ đợc giải quyết

phù hợp với lợi ích của nhân dân hai nớc Trung - ấn, lợi ích của
hòa bình ở châu á và thế giíi. C¸c n−íc anh em kh¸c trong phe x·
héi chđ nghĩa đang đẩy mạnh nền kinh tế quốc dân phát triển với
tốc độ nhanh chóng và thu đợc những thành tích rực rỡ trong
công cuộc xây dựng chủ nghĩa xà hội.
Phong trào giải phóng của các dân tộc bị áp bức ngày càng lên
mạnh. Hệ thống thuộc địa của chủ nghĩa đế quốc đang tan rÃ. Sau
khi giành đợc thắng lợi to lớn trong cuộc đấu tranh chống đế quốc
xâm lợc, nhân dân Lào đang tiến lên trên con đờng thực hiện
một nớc Lào hòa bình, độc lập, trung lập và phồn vinh. Đơng
đầu với đế quốc Mỹ hung ác, nhân dân Cu Ba anh em đà anh dũng
đứng vững nh vách sắt tờng đồng, kiên quyết tiến trên con
đờng xây dựng chủ nghĩa xà hội, tiếp tục giơng cao ngọn cờ cách
mạng ở châu Mỹ Latinh.


diễn văn trong buổi chiêu đÃi...

9

ở các nớc t bản, phong trào đấu tranh của giai cấp công
nhân đang sôi nổi khắp nơi.
Phong trào bảo vệ hòa bình thế giới ngày một mở rộng.
Sự nghiệp giải phóng dân tộc, cuộc đấu tranh của giai cấp công
nhân và nhân dân lao động trong các nớc t bản, cuộc đấu tranh
để bảo vệ hòa bình thế giới liên tiếp giành thắng lợi ngày càng to
lớn, là do sức mạnh và sự đoàn kÕt nhÊt trÝ cđa c¸c n−íc trong phe
x· héi chđ nghĩa và của phong trào cộng sản và công nhân quốc tế.
Để giành thắng lợi to lớn hơn nữa cho sự nghiệp hòa bình, độc lập
dân tộc, dân chủ và chủ nghĩa xà hội, chúng ta hÃy thắt chặt hơn

nữa tình hữu nghị anh em, sự đoàn kết nhất trí và sự hợp tác
tơng trợ giữa các nớc xà hội chủ nghĩa và giữa các đảng cộng sản
và đảng công nhân trên thế giới dới ngọn cờ vĩ đại của chủ nghĩa
Mác - Lênin, chủ nghĩa quốc tế vô sản và trên cơ sở những văn
kiện lịch sử của hai cuộc hội nghị Mátxcơva 19573 và 19604.
Đảng Lao động Việt Nam và nớc Việt Nam Dân chủ Cộng hòa
nguyện ra sức góp phần của mình vào sự nghiệp đoàn kết thiêng
liêng ấy.
Tha đồng chí Chủ tịch và nữ đồng chí Nôvốtni kính mến,
Tha các đồng chí thân mến cùng đi trong Đoàn,
Tha các đồng chí và các bạn,
Nhân dân hai nớc Việt Nam và Tiệp Khắc yêu mến nhau, quý
trọng nhau, đoàn kết chặt chẽ, giúp đỡ lẫn nhau, bởi vì chúng ta là
đồng chí, chúng ta là anh em cùng trong đại gia đình xà hội chủ
nghĩa. Trong những năm gần đây, tình hữu nghị và quan hệ hợp
tác về mọi mặt giữa hai nớc chúng ta không ngừng củng cố và
phát triển. Những cuộc đi thăm lẫn nhau của những đồng chí lÃnh
đạo Đảng và Nhà nớc hai nớc Việt Nam và Tiệp Khắc đà làm
tăng thêm mối tình thân ái và quan hệ hợp tác giữa nhân dân hai
nớc chúng ta. Nhân dân chúng tôi luôn luôn ghi nhớ sự ủng hộ và
giúp đỡ nhiệt tình của nhân dân Tiệp Khắc anh em đối với công
cuộc xây dựng chủ nghĩa xà hội ở miền Bắc, đối với phong trào yêu


Hồ CHí MINH TOàN TậP

10

nớc ở miền Nam, đối với cuộc đấu tranh để hòa bình thống nhất
Tổ quốc chúng tôi.

Nhân dịp này tôi xin chân thành thay mặt Đảng, Chính phủ
và nhân dân Việt Nam cảm ơn Đảng, Chính phủ và nhân dân Tiệp
Khắc anh em.
Chúng tôi chắc rằng cuộc đi thăm này của đồng chí Chủ tịch
Nôvốtni sẽ củng cố thêm nữa và phát triển thêm nữa sự đoàn kết
nhất trí và quan hệ hữu nghị giữa hai dân tộc chúng ta. Điều đó
rất có lợi cho sự tăng cờng lực lợng của đại gia đình xà hội chủ
nghĩa và cho sự nghiệp hòa bình thế giới.
Tha đồng chí Chủ tịch và nữ đồng chí Nôvốtni kính mến,
Tha các đồng chí thân mến cùng đi trong Đoàn,
Tha các đồng chí và các bạn,
Theo phong tục Việt Nam chúng tôi, ngày Tết âm lịch là ngày
đoàn tụ của những ngời thân trong gia đình. Tôi mong rằng trong
thời gian ở thăm Việt Nam, đồng chí Chủ tịch và các đồng chí cùng
đi trong Đoàn sẽ cảm thấy vui vẻ nh về ăn Tết giữa những ngời
thân yêu trong nhà mình.
Tôi đề nghị các đồng chí và các bạn cùng tôi nâng cốc:
Chúc tình hữu nghị không gì lay chuyển nổi giữa nhân dân
Việt Nam và nhân dân Tiệp Khắc anh em.
Chúc sự đoàn kết nhất trí giữa các nớc xà hội chủ nghĩa do
Liên Xô vĩ đại làm trung tâm.
Chúc hòa bình thế giới ngày càng củng cố.
Chúc sức khỏe đồng chí Chủ tịch và nữ đồng chí Nôvốtni
kính mến.
Chúc sức khỏe các đồng chí thân mến cùng đi với Chủ tịch.
Chúc sức khỏe các đồng chí và các bạn.
Đọc tối ngày 22-1-1963.
Báo Nhân dân, số 3225,
ngày 23-1-1963.



11

LờI CHúC MừNG NĂM MớI
Tha đồng bào thân mến,
Năm nay, ở miền Bắc chúng ta lại vui vẻ ăn Tết trong hòa bình.
Dới chế độ xà hội chủ nghĩa của chúng ta, mọi ngời đoàn
kết, phấn khởi mừng xuân.
Đồng bào miền Bắc, từ các cụ phụ lÃo đến các cháu thanh niên
và nhi đồng, ai cũng cố gắng góp phần xây dựng đời sống ấm no,
hạnh phúc.
Nhân dịp này, thay mặt Đảng và Chính phủ, tôi thân ái gửi lời
khen ngợi:
- Các anh hùng, chiến sĩ thi đua và tất cả anh chị em công nhân,
nông dân, trí thức đang hăng hái thi đua sản xuất và công tác.
- Chiến sĩ và cán bộ trong quân đội, công an, dân quân luôn
luôn nâng cao cảnh giác, bảo vệ Tổ quốc, giữ gìn trật tự an ninh.
- Cán bộ, nhân viên các ngành công tác đang ra sức phục vụ
nhân dân, phục vụ cách mạng.
Tết này càng thêm vui, vì có những ngời anh em thân thiết
vợt muôn dặm đến ăn Tết với đồng bào ta, là đồng chí Nôvốtni, Bí
th thứ nhất Ban Chấp hành Trung ơng Đảng Cộng sản, Chủ
tịch nớc Tiệp Khắc anh em, cùng bà Nôvốtni và các vị lÃnh đạo
khác của Đảng và Chính phủ Tiệp Khắc.
Trong khi ở miền Bắc, chúng ta vui vẻ ăn Tết, lòng chúng ta
vẫn luôn luôn ở bên cạnh đồng bào miền Nam đang đoàn kết chặt
chẽ, chiến đấu anh dũng chống chế độ bạo tàn của Mỹ - Diệm.


12


Hồ CHí MINH TOàN TậP

Càng thơng đồng bào miền Nam, chúng ta càng phải lao động cần
cù, phấn đấu hăng hái hơn nữa cho Bắc, Nam mau đợc sum họp
một nhà.
Nhân dịp đầu năm, tôi thân ái gửi lời thăm hỏi tất cả đồng bào
miền Nam ruột thịt.
Nớc Việt Nam ta là một,
Dân tộc Việt Nam ta là một.
Dù cho sông cạn đá mòn,
Nhân dân Nam, Bắc là con một nhà.
Cuộc đấu tranh của toàn dân ta để thực hiện hòa bình thống
nhất nớc nhà nhất định thắng lợi.
Nhân dịp này, tôi cũng gửi lời thân ái thăm hỏi và khen ngợi kiều
bào ta, dù ở đất khách quê ngời, vẫn một lòng hớng về Tổ quốc và
sốt sắng góp phần xây dựng đất nớc.
Chúng ta cùng nhau:
Mừng năm mới,
Cố gắng mới,
Tiến bộ mới,
Chúc Quý MÃo là năm nhiều thắng lợi!
Đọc tối ngày 25-1-1963.
Báo Nhân dân, số 3228,
ngày 27-1-1963.


13

LờI CảM ơN TRONG BUổI TIệC

CHủ TịCH ANTÔNIN NÔVốTNI CHIÊU ĐÃI
Tha đồng chí Chủ tịch và nữ đồng chí Nôvốtni kính mến,
Tha các đồng chí thân mến cùng đi với đồng chí Chủ tịch,
Tha các đồng chí và các bạn,
Thay mặt nhân dân Việt Nam, Đảng Lao động Việt Nam và
Chính phủ nớc Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, tôi chân thành cảm
ơn những lời thân thiết của đồng chí Chủ tịch.
Trong những ngày đồng chí Chủ tịch và các đồng chí trong
Đoàn ở thăm đất nớc chúng tôi, nhân dân Việt Nam càng thấy rõ
sự quan tâm của các đồng chí đối với công cuộc cách mạng của
chúng tôi. Những cử chỉ thân tình, những lời nói thân thiết của
đồng chí Chủ tịch đà đi sâu vào tấm lòng đồng bào chúng tôi và đÃ
thiết thực đóng góp vào việc tăng cờng tình đoàn kết giữa nhân
dân hai nớc chúng ta. Chúng tôi xin thành thật cảm ơn đồng chí
Chủ tịch và các đồng chí cùng đi với Chủ tịch.
Trong khi ở miền Bắc thi đua lao động để xây dựng chủ nghĩa
xà hội và ở miền Nam đấu tranh gian khổ để tự giải phóng khỏi
ách dà man cđa Mü - DiƯm, nh©n d©n ViƯt Nam tin ë sức mạnh
đoàn kết của mình và cũng tin ở sự ủng hộ và đồng tình của Liên Xô,
Trung Quốc, Tiệp Khắc và các nớc xà hội chủ nghĩa anh em khác
trong đại gia đình xà hội chủ nghĩa.
Nhân dân Việt Nam rất vui mừng trớc những thắng lợi to lớn
của nhân dân Tiệp Khắc anh em trong công cuộc xây dùng chñ