KHÔNG Có Gì QUý HƠN ĐộC LậP, Tự DO!



Hồ CHí MINH TOàN TậP
XUấT BảN LầN THứ BA
THEO quyết định củA
BAN Bí THƯ TRUNG ƯƠNG
ĐảNG CộNG SảN VIệT NAM
Số

299-qđ/TW,

NGàY

THáNG 4 N¡M 2010.

6


Hội đồng xuất bản
Trơng Tấn Sang

Chủ tịch Hội đồng

Tô Huy Rứa

Phó Chủ tịch Hội đồng

Phan Diễn

ủy viên Hội đồng

Lê Văn Dũng

ủy viên Hội đồng

Lê Hữu Nghĩa

ủy viên Hội đồng

Đỗ Hoài Nam

ủy viên Hội đồng

Nguyễn Duy Hùng

ủy viên Hội đồng

Ban chỉ đạo xây dựng bản thảo
Lê Hữu Nghĩa

Trởng ban

Phạm Hồng Chơng

Phó Trởng ban

Nguyễn Khánh Bật

ủy viên


Nguyễn Duy Hùng

ủy viên

nhóm xây dựng bản thảo tập 13
Hoàng Trang
Chu lam sơn
Nguyễn thị giang
Vũ văn thuấn
Nguyễn thị kim dung
Nguyễn văn lanh

Trởng nhóm


hồ chí minh
toàn tập
Xuất bản lần thứ ba

13
1961 - 1962

Nhà xuất bản chính trị quốc gia - Sự THậT
Hà Nội - 2011



VII


Lêi giíi thiƯu tËp 13

TËp 13 cđa bé s¸ch Hå Chí Minh Toàn tập, xuất bản lần thứ ba, bao
gồm những tác phẩm, bài viết, bài nói, th, điện... (gọi chung là tác
phẩm) của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong thời gian từ tháng 1-1961 đến
tháng 12-1962.
Những tác phẩm của Chđ tÞch Hå ChÝ Minh trong tËp 13 thĨ hiƯn
râ t tởng của Ngời về thực hiện đờng lối xây dựng chủ nghĩa xà hội
ở miền Bắc, đấu tranh hoàn thành cách mạng dân tộc dân chủ nhân
dân ở miền Nam; các vấn đề quốc tế đơng đại và kế hoạch 5 năm lần
thứ nhất (1961 - 1965) đợc thông qua tại Đại hội đại biểu toàn quốc
lần thứ III của Đảng.
Trong những năm 1961 - 1962, để triển khai thực hiện chủ trơng,
đờng lối cách mạng và kế hoạch 5 năm lần thứ nhất, Chủ tịch Hồ Chí Minh
đà đi thăm và nói chuyện với đồng bào, cán bộ, chiến sĩ ở nhiều tỉnh,
thành, địa phơng, các nhà máy, xí nghiệp từ đồng bằng đến hải đảo,
trung du, miền núi; dự và phát biểu ở nhiều đại hội của các tổ chức chính
trị - xà hội. Ngời chỉ rõ nhiệm vụ cách mạng Việt Nam từ sau Đại hội
lần thứ III của Đảng là đa miền Bắc tiến nhanh, tiến mạnh, tiến vững
chắc lên chủ nghĩa xà hội, làm cho nớc ta có một nền công nghiệp hiện
đại, nông nghiệp hiện đại, có một nền văn hóa và khoa học tiên tiến
(tr.65-66). Thực hiện nhiệm vụ này, Ngời nhấn mạnh: Toàn Đảng, toàn
dân, toàn quân phải ra sức xây dựng chủ nghĩa xà hội ở miền Bắc, làm
nền tảng vững mạnh cho công cuộc đấu tranh thực hiện hòa bình thống
nhất nớc nhà; trớc mắt là phải hoàn thành và hoàn thành vợt mức kế
hoạch năm 1961, làm đà tốt cho cả kế hoạch 5 năm lần thứ nhất.


VIII


Hồ CHí MINH TOàN TậP

Để xây dựng chủ nghĩa xà hội, Chủ tịch Hồ Chí Minh chủ trơng cần
làm cho cán bộ, đảng viên và nhân dân ta hiểu rõ chủ nghĩa xà hội là gì.
Theo Ngời, chủ nghĩa xà hội là nhằm nâng cao đời sống vật chất và văn
hoá của nhân dân, và do nhân dân tự xây dựng lấy. Muốn đạt mục đích
đó, thì nhân dân ta phải ra sức thi đua tăng gia sản xuất và thực hành
tiết kiệm; mỗi ngời phải cố gắng trở thành lao động tiên tiến, chiến sĩ thi
đua, anh hùng lao động, mỗi ngời phải nâng cao tinh thần làm chủ nớc
nhà (tr.387). Chủ nghĩa xà hội là ai cũng đợc làm việc, đợc ăn no mặc
ấm, đợc học hành, ngời già yếu thì đợc giúp đỡ, các cháu bé thì đợc
săn sóc (tr.5); chủ nghĩa xà hội là mọi ngời cùng ra sức lao động sản
xuất để đợc ăn no, mặc ấm, và có nhà ở sạch sẽ (tr.17).
Chủ nghĩa xà hội: Nói một cách giản đơn và dễ hiểu là: Không
ngừng nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân, trớc hết là
nhân dân lao động (tr.30). Muốn có chủ nghĩa xà hội thì không có cách
nào khác là phải dốc lực lợng của mọi ngời ra để sản xuất. Sản xuất là
mặt trận chính của chúng ta hiện nay ở miền Bắc... Muốn phát triển sức
sản xuất thì trớc hết phải nâng cao năng suất lao động và muốn nâng
cao năng suất lao động thì phải tổ chức lao động cho tốt (tr.68-69). Bởi
vậy, Ngời cho rằng: Chủ nghĩa xà hội là phải có biện pháp. Kế hoạch
một phần, biện pháp phải hai phần, và quyết tâm phải ba phần, có nh
thế mới có thể hoàn thành và hoàn thành vợt mức kế hoạch nhà nớc
(tr.25). Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ: Cách mạng xà hội chủ nghĩa là cuộc
cách mạng sâu sắc nhất, triệt để nhất, cha từng có trong lịch sử nớc
nhà: Biến đổi một xà hội cũ thành một xà hội mới, không phải là một
chuyện dễ. Nhng đó là những khó khăn trong sự trởng thành. Toàn
Đảng, toàn dân đồng sức đồng lòng thì khó khăn gì cũng nhất định khắc
phục đợc (tr.376).
Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng, trong cách mạng xà hội chủ nghĩa,

quan trọng nhất là phải xây dựng đợc nền tảng vật chất và kỹ thuật của
chủ nghĩa xà hội, đa miền Bắc tiến dần lên chủ nghĩa xà hội, có công
nghiệp và nông nghiệp hiện đại, có văn hóa, khoa học tiên tiến. Phát biểu
tại Hội nghị lần thứ năm (1961) và lần thứ bảy (1962) cđa Ban ChÊp hµnh


LờI GIớI THIệU TậP 13

IX

Trung ơng Đảng cũng nh trong nhiều bài viết, bài nói khác, Chủ tịch
Hồ Chí Minh đà nói rõ quan điểm về phát triển nông nghiệp, công
nghiệp, mối quan hệ giữa công nghiệp với nông nghiệp và với các ngành
kinh tế khác. Ngời chỉ rõ: Công nghiệp và nông nghiệp là hai chân của
nền kinh tế... Cho nên công nghiệp và nông nghiệp phải giúp đỡ lẫn nhau
và cùng nhau phát triển, nh hai chân đi khỏe và đi đều thì tiến bớc sẽ
nhanh, và nhanh chóng đi đến mục đích (tr.375-376). Phát triển nông
nghiệp tốt, công nghiệp tốt, thì xây dựng tốt chủ nghĩa xà hội ở miền Bắc,
làm cơ sở vững mạnh cho sự nghiệp đấu tranh thực hiện hòa bình thống
nhất nớc nhà (tr.163). Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh: Chúng ta phải ra
sức tiến nhanh, tiến mạnh, tiến vững chắc trong công cuộc phát triển
nông nghiệp, vì:
- Có thực mới vực đợc đạo, phải làm cho nhân dân ta ngày càng
thêm ấm no.
- Nông nghiệp phải cung cấp đủ lơng thực và nguyên liệu để phát
triển công nghiệp, để bảo đảm công nghiệp hóa xà hội chủ nghĩa (tr.163).
Nông nghiệp phải là cơ sở để phát triển các ngành kinh tế khác, để tạo
điều kiện cho công nghiệp hóa nớc nhà:
Công nghiệp phải phát triển mạnh để cung cấp đủ hàng tiêu dùng
cần thiết cho nhân dân, trớc hết là cho nông dân; cung cấp máy bơm

nớc, phân hóa học, thuốc trừ sâu... để đẩy mạnh nông nghiệp; và cung
cấp dần dần máy cấy, máy bừa cho các hợp tác xà nông nghiệp. Công
nghiệp phát triển thì nông nghiệp mới phát triển (tr.375-376). Cái thìa
khóa của việc phát triển công nghiệp là ở cơ sở thì đẩy mạnh quản lý xí
nghiệp, và cán bộ, công nhân phải thạo kỹ thuật; các cơ quan lÃnh đạo thì
phải đi sâu đi sát, phục vụ sản xuất (tr.376).
Về xây dựng và phát triển hợp tác xà nông nghiệp, Chủ tịch Hồ Chí
Minh nêu rõ: Tất cả đờng lối, phơng châm, chính sách... của Đảng đều
chỉ nhằm nâng cao đời sống của nhân dân nói chung, của nông dân nói
riêng. Muốn đạt mục đích đó thì nhất định phải củng cố và phát triển hợp
tác xà cho thật tốt, phải nâng cao không ngừng thu nhập của xà viên
(tr.164). Muốn củng cố và phát triển hợp tác xÃ, trớc hết cần phải ra


Hå CHÝ MINH TOµN TËP

X

søc cđng cè chi bé ë nông thôn. Chi bộ tốt thì ban quản trị mới tốt. Ban
quản trị tốt thì xà viên mới đoàn kết và hăng hái sản xuất, hợp tác xà mới
củng cố và phát triển tốt; cần làm cho mỗi xà viên thấm nhuần tinh
thần làm chủ và tinh thần cần kiệm xây dựng hợp tác xÃ; cần phải tăng
cờng hơn nữa việc kiểm tra đôn đốc (tr.164); Trung ơng đà nhất trí về
đờng lối, chính sách, phải biến sự nhất trí ấy thành quyết tâm (tr.164)
của quần chúng; điều quan trọng bậc nhất hiện nay để phát triển mạnh
nông nghiệp là: chỉnh đốn các ban quản trị hợp tác xà cho thật tốt. Ban
quản trị tốt thì hợp tác xà tốt. Hợp tác xà tốt thì nông nghiệp nhất định
phát triển tốt (tr.375).
Trong xây dựng và phát triển nền kinh tế xà hội chủ nghĩa, bên
cạnh việc nhấn mạnh phát triển công nghiệp, nông nghiệp, Chủ tịch Hồ

Chí Minh rất chú ý xây dựng ngành thơng nghiệp, làm cho thơng
nghiệp thực sự trở thành cầu nối giữa công nghiệp và nông nghiệp, giữa
sản xuất với tiêu dùng, giữa địa phơng với Trung ơng, giữa trong
nớc với ngoài nớc - phải làm cho thơng nghiệp thành cái đòn bẩy của
nền kinh tế.
T tởng đại đoàn kết là t tởng lớn xuyên suốt các tác phẩm của
Chủ tịch Hồ Chí Minh trong những năm 1961 - 1962. Ngời nhấn mạnh:
Ngày nay đồng bào miền Bắc thì hăng hái thi đua xây dựng chủ nghĩa
xà hội, đồng bào miền Nam ruột thịt thì anh dũng phấn đấu giành dân
chủ tự do, để đi tới thắng lợi thì cả nớc phải: Đoàn kết, đoàn kết, đại
đoàn kết (tr.120).
Các tác phẩm của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong những năm 1961 1962 thể hiện sự quan tâm đặc biệt của Ngời trên mặt trận t tởng văn hóa, nâng cao đời sống tinh thần của nhân dân. Những bài phát biểu
của Ngời tại cuộc chỉnh huấn mùa Xuân năm 1961, Đại hội văn nghệ
toàn quốc lần thứ III, Hội Nhà báo Việt Nam, Hội nghị tổng kết phong
trào thi đua dạy tốt, học tốt của ngành giáo dục đà thể hiện rõ những
quan điểm về xóa bỏ những tàn d t tởng lạc hậu và hủ tơc cđa x· héi
cị, x©y dùng t− t−ëng míi, nỊn văn hóa mới xà hội chủ nghĩa, đậm đà bản
sắc d©n téc.


LờI GIớI THIệU TậP 13

XI

Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biƯt quan t©m tíi chđ thĨ x©y dùng chđ
nghÜa x· héi. Ng−êi viÕt: “Mn x©y dùng chđ nghÜa x· héi, trớc hết cần
có những con ngời xà hội chủ nghĩa (tr.66). X©y dùng con ng−êi míi - con
ng−êi x· héi chủ nghĩa là t tởng đặc sắc, quan trọng nhất trong t
tởng văn hóa Hồ Chí Minh. Theo Ngời, con ng−êi míi x· héi chđ nghÜa
lµ ng−êi “cã t− t−ëng và tác phong xà hội chủ nghĩa, có ý thức làm chủ

Nhà nớc, thấm nhuần sâu sắc tinh thần tập thể xà hội chủ nghĩa và t
tởng mình vì mọi ngời, mọi ngời vì mình, phải chăm lo việc nớc
nh chăm lo việc nhà, biết tự mình lo toan, gánh vác, không ỷ lại, không
ngồi chờ, chớ nên ăn cỗ ®i tr−íc, léi n−íc ®i sau”” (tr.66-67). Con ng−êi
míi ph¶i chiến thắng đợc chủ nghĩa cá nhân, lợi mình hại ngời, tự do
vô tổ chức, vô kỷ luật và những tính xấu khác, bởi nó là kẻ địch nguy
hiểm của chủ nghĩa xà hội (tr.66).
Để tạo động lực cho cách mạng xà hội chủ nghĩa, cùng với việc xây
dựng con ng−êi míi, Chđ tÞch Hå ChÝ Minh rÊt chó träng tới xây dựng và
phát huy vai trò của hệ thống chính trị và phong trào cách mạng của
quần chúng trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xà hội, phát triển
kinh tế, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân cũng nh
chống lại các phản động lực trong cách mạng xà hội chủ nghĩa nh: sự
phá hoại, cản trở của chủ nghĩa đế quốc, của các phong tục, tập quán lạc
hậu và của chủ nghĩa cá nhân.
Chủ tịch Hồ Chí Minh chủ trơng thực hiện Phong trào thi đua yêu
nớc nhằm tạo ra những lực lợng đầu tàu cực kỳ hùng mạnh (tr.377)
để xây dựng chủ nghĩa xà hội, phát triển nông nghiệp và công nghiệp.
Ngời xác định: Với sự lÃnh đạo của Đảng, kết hợp phong trào thi đua
yêu nớc với cuộc vận động chống tham ô, lÃng phí, quan liêu, làm cho
mọi ngời thấm nhuần ý thức làm chủ nớc nhà và tinh thần cần kiệm
xây dựng Tổ quốc, thì chúng ta nhất định thắng lợi trong việc công nghiệp
hóa xà hội chủ nghĩa ở miền Bắc, làm cơ sở vững mạnh cho sự nghiệp đấu
tranh thực hiện hòa bình thống nhất nớc nhà (tr.377).
Vấn đề xuyên suốt tập 13 là những quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí
Minh về công tác xây dựng Đảng - yếu tố tiên quyết bảo đảm cho cách


Hồ CHí MINH TOàN TậP


XII

mạng Việt Nam đi tới thắng lợi. Ngời chỉ rõ, công tác xây dựng Đảng
phải nhằm làm cho Đảng thống nhất về ý chí và hành động, có đờng lối
đúng, có t tởng cách mạng triệt để, có tổ chức vững mạnh và đội ngũ
đảng viên vững vàng về chính trị, t tởng, giỏi về chuyên môn, gắn bó
chặt chẽ với quần chúng và hoàn thành tốt vai trò tiền phong, gơng
mẫu của mình. Trong xây dựng Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biệt
chú ý tới công tác xây dựng Đảng ở cơ sở, nhất là phải nâng cao năng lực
tổ chức thực tiễn của chi bộ vì chi bộ là nơi trực tiếp biến đờng lối,
chính sách của Đảng và Nhà nớc thành hiện thực. Sự nghiệp cách
mạng đòi hỏi: Trớc hết là Đảng ta phải chuyển mạnh. Đảng mạnh là
do các chi bộ mạnh. Chi bộ mạnh là do các đảng viên hăng hái và gơng
mẫu (tr.29). Sức mạnh vô địch của Đảng là ở tinh thần kỷ luật tự giác,
ý thức tổ chức nghiêm chỉnh của cán bộ và đảng viên (tr.67). Theo
Ngời, đà là cán bộ, đảng viên, cần phải không ngừng nâng cao tinh
thần trách nhiệm đối với Đảng và một lòng một dạ phục vụ nhân dân
(tr.28). Ngời phê phán một số cán bộ, đảng viên do thiếu rèn luyện đÃ
bị chủ nghĩa cá nhân trói buộc, do đó mà phạm nhiều sai lầm, khuyết
điểm (tr.28). Ví dụ: Đối với nhân dân, họ quan liêu, mệnh lệnh, xem
thờng pháp luật, không tôn trọng quyền lợi của nhân dân. Đối với tập
thể, họ kèn cựa địa vị, tính thiệt suy hơn, chỉ đòi hỏi Đảng và Chính phủ
đà làm gì cho mình. Đối với của công, họ lÃng phí, tham ô. Đối với bản
thân, họ không lo trau dồi đạo đức cách mạng, không lo học tập để tiến
bộ, mà chỉ lo ăn ngon, mặc đẹp hơn ngời. Vì vậy, Ngời yêu cầu mọi cán
bộ, đảng viên của Đảng phải không ngừng tu dỡng, rèn luyện để không
ngừng nâng cao về chính trị, t tởng, văn hóa, đạo đức, lối sống, giữ
vững vai trò tiền phong, gơng mẫu, đảng viên phải thật sự trở thành
con ngời mới xà hội chủ nghĩa, mới hoàn thành đợc các nhiệm vụ cách
mạng phức tạp và khó khăn.

Chỉ đạo công tác xây dựng Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biệt
quan tâm tới đào tạo, bồi dỡng thế hệ trẻ, giải quyết đúng đắn mối quan
hệ giữa các thế hệ nhằm thờng xuyên bổ sung cho Đảng những cán bộ
trẻ, nhiệt tình, hăng hái, giàu tri thức - làm cho Đảng luôn luôn đợc ®æi


LờI GIớI THIệU TậP 13

XIII

mới, có đủ năng lực lÃnh đạo hoàn thành những nhiệm vụ chiến lợc cách
mạng ở hai miền.
Đi liền với công tác xây dựng Đảng là những quan điểm và sự chỉ đạo
của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong thực hành dân chủ. Theo Ngời, Đảng
và nhân dân ta phấn đấu hy sinh làm cách mạng là để xây dựng ở nớc
ta một chế độ dân chủ. Ngời yêu cầu, ngày nay tất cả những ngời lao
động - lao động chân tay và lao động trí óc - đều phải nhận thật rõ: Mình
là ngời chủ nớc nhà (tr.52). Và đà là ngời chủ, thì phải làm trọn
nghĩa vụ của ngời chủ. Nghĩa vụ đó là: Cần kiệm xây dựng nớc nhà,
xây dựng chủ nghĩa xà hội, nhằm mục đích không ngừng nâng cao đời
sống vật chất và văn hóa của nhân dân, trớc hết là nhân dân lao động
(tr.52). Ngời cho rằng: Nhân dân ta đoàn kết nhất trí, mọi ngời hiểu rõ
mình là ngời chủ nớc nhà và quyết tâm làm trọn nghĩa vụ ngời chủ,
thì khó khăn gì chúng ta cũng vợt qua đợc, và chúng ta nhất định sẽ
giành đợc thắng lợi nhiều hơn nữa và to lớn hơn nữa (tr.119). Ngời chỉ
rõ nội dung thực hiện dân chủ trong Đảng, trong các cơ sở kinh doanh,
trong hợp tác xÃ, trong các lĩnh vực đời sống xà hội, chính trị.
Nội dung của tập 13 phản ánh những quan điểm của Chủ tịch
Hồ Chí Minh về đờng lối, phơng hớng, bớc đi của cách mạng dân tộc
dân chủ nhân dân ở miền Nam. Những quan điểm này chỉ đạo cách mạng

miền Nam tạo ra sức mạnh tổng hợp, giữ vững thế tiến công, mở rộng
phong trào cách mạng, đánh bại chiến lợc Chiến tranh đặc biệt của đế
quốc Mỹ, tiến tới giải phóng miền Nam, hoàn thành cách mạng dân tộc
dân chủ nhân dân trên cả nớc.
Các tác phẩm trong tập này thể hiện t tởng và hoạt động của Chủ
tịch Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế, kết hợp sức mạnh dân tộc với sức
mạnh thời đại, tăng cờng đoàn kết giữa các nớc xà hội chủ nghĩa trên
lập trờng chủ nghĩa Mác - Lênin và chủ nghĩa quốc tế vô sản, tiến tới
hình thành mặt trận nhân dân thế giới ủng hộ nhân dân ta chống đế
quốc Mỹ xâm lợc. C¸c t¸c phÈm cđa Ng−êi trong thêi gian 1961 - 1962
đà lên án chính sách xâm lợc và gây chiến tranh của chủ nghĩa đế quốc,
đứng đầu là đế quốc Mỹ, ủng hộ các phong trào đấu tranh vì độc lËp d©n


XIV

Hồ CHí MINH TOàN TậP

tộc, vì hòa bình, dân chủ và tiến bộ xà hội của nhân dân thế giới đang
diễn ra mạnh mẽ.
Tập 13, Hồ Chí Minh toàn tập, xuất bản lần thứ ba, bao gồm 203 tác
phẩm, trong đó có 153 tác phẩm đà đợc công bố trong tập 10, Hồ Chí Minh
toàn tập, xuất bản lần thứ hai và bổ sung 50 bài mới su tầm đợc. Phần
Phụ lục, ngoài chú thích và bản chỉ dẫn tên ngời, có 6 tác phẩm và Danh
mục các lệnh do Chđ tÞch Hå ChÝ Minh ký trong thêi gian 1961 - 1962.
Mặc dù đà có nhiều cố gắng, song lần xuất bản này không tránh khỏi
thiếu sót, mong bạn đọc góp ý để lần xuất bản sau đợc tốt hơn.
Hội đồng xuất bản
Hồ Chí Minh toàn tập lần thứ ba



1

THơ mừng NĂM 1961
Mừng năm mới, mừng xuân mới,
Mừng Việt Nam, mừng thế giới,
Đờng lên hạnh phúc rộng thênh thênh,
Kế hoạch 5 năm thêm phấn khởi.
Chúc miền Bắc hăng hái thi đua!
Chúc miền Nam đoàn kết tiến tới!
Chúc hòa bình thống nhất thành công!
Chúc chủ nghĩa xà hội thắng lợi!
Hồ CHí MINH
Báo Nhân dân, số 2479,
ngày 1-1-1961.


2

MộT Hợp TáC XÃ GƯƠNG MẫU
Đó là hợp tác xà Đại Phong (Quảng Bình)1).
Hợp tác nghĩa là các xà viên góp sức ngời, sức của lại rồi đồng
tâm nhất trí cùng làm, cùng hởng, nh anh em một nhà.
ĐÃ hàng nghìn năm, ngời ta quen thói làm ăn riêng lẻ, đèn
nhà ai, rạng nhà nấy với đầu óc hẹp hòi, tự t tự lợi.
Nay tiến lên hợp tác xà làm ăn tập thể, đó là một sự biến đổi
cực kỳ to, cùc kú míi, cùc kú tèt. Cho nªn lóc đầu không tránh khỏi
bỡ ngỡ và khó khăn.
Nếu xà viên chân đứng trong, lòng ở ngoài, chỉ ham lợi riêng
trớc mắt, không thấy lợi chung lâu dài - thì không bao giờ hết khó

khăn và hợp tác xà khó mà phát triển.
Nếu mọi xà viên đều thấm nhuần tinh thần tập thể, coi hợp
tác xà nh nhà mình, và thực hiện khẩu hiệu Cần kiệm xây dựng
hợp tác xÃ, thì khó khăn gì cũng vợt qua và hợp tác xà nhất định
phát triển tốt.
Hợp tác xà Đại Phong, khởi đầu chỉ có vài chục gia đình đồng
bào miền Nam vợt tuyến. Khi mới đến, họ chẳng có gì cả; ruộng
vờn, tiền bạc, nhà cửa đều không. Nhờ Đảng và Chính phđ gióp
cho mét sè vèn, hä ra søc vì hoang suốt ngày suốt đêm.
Cuối năm 1958, hợp tác xà xây dựng với 23 hộ, 24 mẫu ruộng.
Dần dần lên 33 hộ. Rồi 44 hộ.
_______________
1) Xem báo Nhân dân ngày 9-1-1961 (TG).


Một hợp tác xà gơng mẫu

3

Do làm ăn phát triển khá, năm 1959 Đại Phong (giàu hơn) hợp
nhất với hợp tác xà Đông Tây Bắc (nghèo hơn), thành 135 hộ. Họ
ra sức vỡ hoang và mở thêm nghề phụ, khơi mơng đắp đập và tích
trữ phân bón. Kết quả đầu tiên là:
38 hộ thu hoạch 3 tấn rỡi đến 4 tấn rỡi,
92 hộ thu hoạch 1 tấn đến 3 tấn,
5 hộ thu hoạch ít hơn, thì đợc bà con giúp đỡ.
Năm ngoái, Đại Phong lại hợp nhất thêm ba hợp tác xà nhỏ và
tám tổ đổi công, cộng tất cả là 455 hộ, 1.113 mẫu ruộng.
Năm nay, họ định vỡ thêm 700 mẫu đất, mở thêm 10 nghề phụ.
Họ dự tính mỗi ngày công sẽ đợc chia 11 cân thóc; bình quân

một năm mỗi đầu ngời sẽ đợc 549 cân thóc, 10 cân cá, 18 cân
thịt... Khá thật!
Trong khoảng ba năm, từ một hợp tác xà 23 hộ nghèo khó phát
triển đến 455 hộ sinh hoạt ngang với mức sống của trung nông và
đang có đà tiến lên nữa. Có kết quả đó là vì: Họ tin tởng vững
chắc vào sự lÃnh đạo của Đảng. Họ không sợ khó sợ khổ, họ khéo tổ
chức, họ đoàn kết chặt chẽ, họ quyết tâm phấn đấu để tiến lên.
T.L.
Báo Nhân dân, số 2489,
ngµy 11-1-1961.


4

NóI CHUYệN VớI ĐạI BIểU VIệT KIềU
ở TÂN THế GIớI mới Về NƯớC
Trớc hết, tôi thay mặt Đảng, Chính phủ, hoan nghênh kiều
bào đà bình yên về tới Tổ quốc.
Kiều bào rất tốt. Tuy ở đất khách quê ngời, nhng luôn luôn
hớng về Tổ quốc. Lúc kiều bào ra đi, nớc ta là thuộc địa của Tây,
nhân dân ta phải làm nô lệ. Nay kiều bào trở về, có nhiều cái khác
hẳn. Nớc ta đà độc lập, dân ta đà đợc tự do, không phải làm nô
lệ nữa.
Trớc kia dân cày chẳng những làm nô lệ cho Tây, mà còn làm
nô lệ cho địa chủ phong kiến. Nay ruộng đất đà về dân cày, không
còn Tây, không còn địa chủ nữa.
Lúc kiều bào ra đi thì Hải Phòng, Sáu kho, Nhà máy ximăng,
mỏ than Hồng Gai, v.v. là của thực dân Pháp. Bây giờ tất cả là của
nhân dân ta, của anh em thợ thuyền. Trớc kia Tây, vua quan, từ
tổng đốc đến lý trởng làm chủ, áp bức bóc lột đồng bào ta. Bây giờ

nhân dân ta làm chủ, các cháu bé cũng làm chủ, cùng nhau xây
dựng nớc nhà.
Khi kiều bào ra đi, Tây không cho dân ta học hành. Bây giờ
trong 100 ngời thì hơn 95 ngời biết chữ.
Nhờ sự cố gắng của toàn thể nhân dân ta, và nhờ các nớc anh
em hết lòng giúp đỡ, nhất là Liên Xô và Trung Quốc, ngày nay
chúng ta đà xây dựng đợc hơn 150 nhà máy. Nói tóm lại, bây giờ
Đảng, Chính phủ và nhân dân ta đang x©y dùng chđ nghÜa x· héi.


Nói chuyện với đại biểu việt kiều...

5

XÃ hội chủ nghĩa là gì?
XÃ hội chủ nghĩa là ai cũng đợc làm việc, đợc ăn no mặc ấm,
đợc học hành, ngời già yếu thì đợc giúp đỡ, các cháu bé thì đợc
săn sóc. Nói tóm lại, xà hội chủ nghĩa là sung sớng ấm no.
Nhng, xà hội chủ nghĩa không phải từ trên trời rơi xuống, mà
phải do chúng ta xây dựng nên. Không phải nói xà hội chủ nghĩa,
nói sung sớng là có xà hội chủ nghĩa ngay, là đợc sung sớng
ngay. Ví dụ: Muốn ăn quả thì phải trồng cây, phải ra sức cuốc xới,
chịu khó vun bón hàng ngày, ít ra cũng 3, 4 năm mới có quả ăn.
Cho nên muốn có xà hội chủ nghĩa, muốn đợc sung sớng ấm
no, chúng ta phải thi đua lao động, phải chịu khó nhọc trong mơi
lăm năm lúc ấy mới đợc ăn ngon mặc đẹp.
Khi trớc, ruộng ở miền Bắc mỗi hécta chỉ gặt đợc khoảng
1 tấn, nay đà gặt đợc trên 2 tấn. Nh vậy vẫn cha đủ. Ta phải
làm cho mỗi hécta gặt đợc từ 2 tấn rỡi đến 3 tấn và hơn nữa.
Vì vậy, phải ra sức đắp đê phòng lụt, đào mơng đắp đập lấy

nớc, phải bón nhiều phân, làm cho mỗi mùa gặt đợc ngày
càng nhiều thêm.
Trong nhà máy cũng vậy, Đảng và Chính phủ muốn trả lơng
cho công nhân thì phải có tiền. Hàng hóa làm ra, đem bán lấy tiền,
một phần trả lơng cho công nhân. Số còn lại đem mở mang làm
thêm nhiều nhà máy nữa. Càng nhiều nhà máy, sản xuất càng
tăng lên. Lúc đó đời sống của nhân dân ta mới sung sớng đợc.
Các cụ và bà con đều biết nớc ta giàu có, có rất nhiều mỏ
than, mỏ chì, mỏ kẽm, v.v.. Đất ruộng của ta không tốt lắm nhng
cũng không xấu.
Trải qua 5 năm Chiến tranh thế giới lần thứ nhất1, 5 năm
Chiến tranh thế giới lần thứ hai2, lại 8, 9 năm kháng chiến, nớc
ta bị Pháp, Nhật phá phách vơ vét; nhân dân ta bị chúng áp bức,
bóc lột, giết hại. Do đó nớc ta, dân ta nghèo đi. Năm 1945 có đến
hơn 2 triệu ngời chết đói. Cho nên đến nay chúng ta càng phải
vui vẻ, chịu khó nhọc để xây dựng xà hội chủ nghĩa.


6

Hồ CHí MINH TOàN TậP

Sau 6 năm hòa bình ta đà xây dựng đợc nhiều nhà máy,
nhiều trờng học, nhiều nhà thơng... Đảng và Chính phủ đà chia
ruộng đất cho dân cày. Từ chỗ làm ăn riêng lẻ không có lợi, bà con
nông dân đà tổ chức hợp tác xÃ, làm ăn tập thể, đoàn kết giúp đỡ
lẫn nhau cùng làm cùng hởng.
Nớc ta giàu có, đồng bào ta cần cù, siêng năng; ta lại đợc các
nớc anh em giúp đỡ, cho nên tuy ta gặp nhiều khó khăn nhng
chúng ta có nhiều khả năng, nhất định chúng ta vợt đợc khó

khăn và xây dựng thắng lợi xà hội chủ nghĩa. Có khó khăn chớ nên
nản chí vì ngày nay ®Êt n−íc lµ cđa ta, chÝnh qun lµ cđa ta, cho
nên ta phải chịu khó nhọc để xây dựng đợc x· héi chđ nghÜa,
mang l¹i Êm no h¹nh phóc cho tất cả mọi ngời.
Kiều bào ta trớc khi ra đi, ở trong nớc phải làm tôi tớ cho
Tây, cho địa chủ. Ra nớc ngoài kiều bào vẫn phải làm nô lệ. Bây
giờ trở về, kiều bào không làm nô lệ cho ai hết mà làm chủ nớc
nhà. ĐÃ là chủ, thì cái gì cũng phải chăm lo, không quản khó nhọc,
phải một lòng đoàn kết ra sức làm việc và cần kiệm, cùng toàn thể
đồng bào xây dựng xà hội chủ nghĩa, xây dựng nớc nhà.
Miền Nam ta hiện nay còn ở dới ách đế quốc Mỹ và bọn Việt
gian Ngô Đình Diệm. Chúng giết hại đồng bào rất nhiều, thậm chí
chúng còn ném bom tàn phá làng mạc của đồng bào.
Chúng ta xây dựng miền Bắc lên xà hội chủ nghĩa cũng là giúp
sức đồng bào miền Nam đấu tranh chèng Mü - DiƯm, lµm cho n−íc
nhµ thèng nhÊt. Đó là trách nhiệm của toàn dân ta, nhất là trách
nhiệm của thanh niên. Ngày nay thanh niên ta ở nhà máy, ở nông
thôn đều xung phong đi đầu trong mọi việc.
Kiều bào ở nớc ngoài mới về, thấy cái gì cũng mới lạ. Không
còn thấy ông Tây, không còn thấy ông quan, ông sếp nữa, bây
giờ ai cũng là đồng chí hết.
Tôi tin chắc rằng kiều bào sẽ quen dần. Trớc hết phải đoàn
kết với nhau, thơng yêu, giúp ®ì nhau nh− anh em mét nhµ. Mäi
ng−êi ®Ịu cè gắng đem sức lực và tài năng của mình góp phần xây


Nói chuyện với đại biểu việt kiều...

7


dựng xà hội chủ nghĩa ở miền Bắc thành công, góp sức cùng đồng
bào miền Nam đấu tranh thống nhất Tổ quốc. Tôi tin chắc rằng
kiều bào làm đợc, vì kiều bào cố gắng và có đồng bào giúp đỡ,
nhất định kiều bào sẽ làm đợc.
Nói ngày 14-1-1961.
Tài liệu lu tại
Bảo tàng Hồ Chí Minh.


8

Th KHEN TỉNH hòa BìNH,
TỉNH MIềN NúI ĐầU TIÊN xóa XONG NạN Mù CHữ
Thân ái gửi đồng bào và cán bộ tỉnh Hòa Bình,
Tôi rất vui lòng thay mặt Trung ơng Đảng và Chính phủ gửi lời
khen ngợi tỉnh nhà, là tỉnh miền núi đầu tiên đà xóa xong nạn mù chữ.
Trớc đây, dới chế độ thực dân và phong kiến, ở Hòa Bình
hơn 95% ngời mù chữ, cả tỉnh chỉ có một trờng tiểu học.
Ngày nay, dới chế độ dân chủ tốt đẹp của ta, 95% nhân dân
biết đọc biết viết, tất cả 194 xà đều có trờng tiểu häc, trong tØnh
l¹i cã nhiỊu tr−êng cÊp II, cÊp III và trờng s phạm, đó là một
thắng lợi vẻ vang.
Thắng lợi vẻ vang đó là do sự cố gắng của toàn thể đồng bào và
cán bộ, do chính sách dân tộc đúng đắn của Đảng và Chính phủ ta.
Nhng đồng bào và cán bộ ta chớ vì thắng lợi mà tự mÃn.
Chúng ta phải cố gắng hơn nữa, đẩy mạnh phong trào bổ túc văn
hóa, phải ra sức củng cố và phát triển hợp tác xà nông nghiệp, thi
đua tăng gia sản xuất và thực hành tiết kiệm để hoàn thành tốt kế
hoạch nhà nớc năm 1961, để cải thiện hơn nữa đời sống vật chất
và tinh thần của nhân dân.

Chúc đồng bào và cán bộ hăng hái thi đua và thu nhiều thắng lợi.
Hồ CHí MINH
Th gửi ngày 17-1-1961.
Báo Nhân dân, số 2512,
ngày 3-2-1961.


9

ĐiệN Gửi HộI NGHị BấT ThƯờNG
HộI ĐồNG ĐOàN KếT Nhân DÂN á - PHI
Tôi thân ái gửi các đại biểu lời chào anh em,
Trớc phong trào đấu tranh anh dũng của nhân dân các nớc,
chủ nghĩa thực dân đang bị tan rà và nhất định sẽ bị thủ tiêu.
Nhng bọn đế quốc tham tàn ngoan cố còn tìm cách lật đổ Chính
phủ hợp pháp Lumumba ở Cônggô, âm mu đặt Angiêri dới chế
độ thực dân kiểu mới, gây tình hình nghiêm trọng ở Lào và Cu Ba.
Chúng còn duy trì ách thống trị và can thiệp vào nội bộ một số
nớc khác.
Nhân dân các nớc á - Phi chúng ta cần tăng cờng đoàn kết,
kiên quyết đấu tranh thì nhất định đánh thắng bọn thực dân và
giành đợc tự do, độc lập thật sự.
Hội đồng Đoàn kết nhân dân á - Phi họp Hội nghị bất thờng
lần này để lên án chủ nghĩa đế quốc thực dân và ủng hộ cuộc đấu
tranh chính nghĩa của nhân dân các nớc á - Phi. Hội nghị này có
một ý nghĩa rất quan trọng và nhất định sẽ thành công tốt đẹp.
Tôi xin chúc các đại biểu mạnh khỏe.
Điện gửi ngày 17-1-1961.
Báo Nhân dân, số 2496,
ngày 18-1-1961.



10

MộT LòNG MộT Dạ PHụC Vụ nhân DÂN
(Trả lời các em Lan, Hoa..., nhân viên cửa hàng quốc doanh)
... Chế độ ta là chế độ dân chủ. Tức là nhân dân làm chủ. Tức
là cán bộ và nhân viên từ cấp trên đến cấp dới đều là đầy tớ của
nhân dân, đều phải một lòng một dạ phục vụ nhân dân. Các cô
cũng vậy.
Là nhân viên cửa hàng quốc doanh (hàng ăn uống, hàng
bách hóa, v.v.), hàng ngày hàng giờ các cô mua bán, trao đổi,
tiếp xúc với nhân dân để phục vụ nhân dân. Đối với khách
hàng, các cô phải có thái độ khiêm tốn, lễ phép, thật thà; phải
có tinh thần trách nhiệm đối với của công và đối với lợi ích của
nhân dân.
Nói chung thì số đông nhân viên cửa hàng quốc doanh đều cố
gắng làm đúng nh vậy.
Nhng vẫn còn một số ít nhân viên có thái độ giả dối, hách
dịch, không tốt. Chúng ta cần phải vạch ra để giúp họ sửa chữa và
tiến bộ. Vài thí dụ:
- Cửa hàng lơng thực xà Phơng Liệt (Hà Nội) bán gạo cho
nhân dân mỗi yến thờng thiếu 3, 4 lạng, có khi thiếu một cân!
Gạo tốt thì cất riêng để bán cho ngời quen. Bà con của nhân viên
cửa hàng đến mua thì toàn vào cửa sau, không phải xếp hàng1).
_______________
1) Báo Nhân dân, ngày 11-1-1961 (TG).


Một lòng một dạ phục vụ nhân dân


11

- Đồng chí H. mua một cân đậu xanh ở Cửa hàng mậu dịch
Vinh, khi cân lại chỉ đợc hơn 8 lạng. Đồng chí H. hỏi, thì nhân
viên cửa hàng bảo: Từ trớc đến nay vẫn dùng cân này, mà cha
hề có ai kêu sai (???). Có một nhân viên lại nói: Không bằng lòng
mua thì trả lại...1) (!!!).
Các em thử nghĩ xem, phải chăng đó là tham ô, gian lận? Phải
chăng đó là thái độ phục vụ nhân dân?
Đảng và Chính phủ dạy chúng ta phải kính trọng nhân dân,
phải một lòng một dạ phục vụ nhân dân. Không thể tha thứ những
thái độ khinh miệt nhân dân, những việc làm dối trá với nhân dân
nh vậy.
Các đồng chí cán bộ phụ trách các cửa hàng quốc doanh cần
phải nghiêm khắc kiểm thảo và quyết tâm sửa chữa những
khuyết điểm đó. Mọi ngời phải thật sự một lòng một dạ phục vụ
nhân dân.
T.L.
Báo Nhân dân, số 2496,
ngày 18-1-1961.

_______________
1) Báo Nhân dân, ngày 11-1-1961 (TG).