“BẪY TRUYỀN THÔNG MẠNG XÃ HỘI”
The Social Media Trap
MỒI “LỢN” NHỬ “CHUỘT” SẬP BẪY

By : Sao Hồng Notes


Sự kiện Trang Hạ tự dưng lên TOP TREND
Việt nam tuần 10/3 đến 15/3


Nguyên nhân nào?
• Một tờ báo (điện tử) mới ra… ràng đã “copy
and paste” một bài báo cũ cách đây 3 năm về
một đề tài cũ rích với tiêu đề giật gân mà
làm xôn xao mạng xã hội Facebook mấy ngày
liền. Chỉ có thể gọi đó là “bẫy truyền thơng
mạng xã hội” (The Social Media Trap). 


The Social Media Trap là gì?
• “Bẫy truyền thơng mạng xã hội” (The Social Media Trap) được thế giới bàn
luận khoảng dăm năm trở lại đây. Gọi là bẫy, vì nhiều người tham gia mạng
xã hội bị dẫn dắt vào những câu chuyện giật gân; những cuộc tranh luận vô
bổ miên man về hành vi,ngôn từ, sự kiện được cho là “nóng” và “gây sốc”
mà chẳng đi đến đâu; đích cuối chưa biết khi nào kết thúc; nó làm lệch nội
dung cái thơng tin gốc ban đầu,...
• Mạng xã hội với tốc độ tương tác và phạm vi giao thoa đa dạng rộng lớn,
người chơi từ thông thái đến ngây thơ rất dễ bị “xỏ mũi” bằng những cái
“trap” như bẫy… chuột. Từ chuột cống già đời, chuột nhắt trắng tinh nhỏ
nhoi ngây thơ hay chuột lang có bộ lơng tam sắc dễ thương đều có thể bị…

sập bẫy như chơi.
• Giới truyền thơng cũng lợi dung xu thế đó để tạo ra những cái “bẫy” dẫn
dắt dư luận. Hay để khỏa lấp những vấn đề nóng hổi khác của thế sự và xã
hội.


CASE STUDY ĐiỂN HÌNH
• Ví như chuyện nhà văn Trang Hạ đối thoại với
đạo diễn Lê Hoàng. Từ một chương trình TV về
bình đẳng giới, 3 năm sau lại biến thành sự
kiện “đàn ông… con lợn” và thu hút sự quan
tâm của cộng đồng “Vietnamese Facebookers”
mấy ngày liền. Đó đích thị là một điển hình về
sập “bẫy truyền thơng mạng xã hội”.



Nguồn gốc câu chuyện
• Trung tuần tháng 12 năm 2012, Chương trình “Mỗi Tuần Một Chuyện” (1) phát sóng 
VTV, anh Lê Hồng đối thoại với chị Trang Hạ về “bình đẳng giới” và sự chia sẻ việc…
rửa bát của đàn ông với vợ (MC là Thảo Vân). Tập MTMC này, cũng được tvplus.vn
  đưa lên youtube (13/1/2013). Sau đó, cả hai "Nhà" đều có những bài viết tiếp về đề
tài này đăng trên các báo. Giới truyền thơng coi đó là “cuộc chiến rửa bát” và một vài
trang mạng đã “bắt” được những con chữ “gây sốc” của Trang Hạ và 
lấy đó làm tít bài báo: "ĐÀN ƠNG ~....~ CON LƠN".
• Thực ra, câu ví “đàn ơng – con lợn” mà Trang Hạ nói là mượn ý kiến của nhân vật phụ
nữ trong MỘT câu chuyên cùng đề tài trên một tạp chí nước ngồi (Playboys, khi tranh
cãi với chồng về việc nhà).
• Câu chuyện bình đẳng giới đã diễn ra cách đây 3 năm. Rất nhiều trang báo, blogs, đua
theo câu chuyện. Nhiều bài viết đứng đắn nhưng cũng có những bài viết câu viêu (view)

với những cái tít giật gân, ngơn từ nổi giận của người viết.
• Những tưởng đã trơi về q khứ trong dịng thác thơng tin thời đại số. Bây giờ lại được
“copy and past” để làm mồi nhử như một cái “bẫy chuột” trên mạng xã hội (Facebook)
ở Việt Nam. Sở dĩ bẫy có tác dụng là nhờ mồi nhử với cái tít có… “đàn ơng... con lợn”.  


AI ĐÃ GIĂNG BẪY ?
• Qua tìm hiểu nguồn gốc thì cái tít “đàn ơng ... con lợn” ("
Trang Hạ: Đàn ơng về nhà chỉ có ăn - tắm - ngủ thì khác gì con
lợn
") hồi đó đăng sớm nhất trên báo Trí Thức Trẻ (bài phỏng vấn
của Mai Phương với Trang Hạ, đăng 11/01/2013; Trước đó là
bài “
Lê Hồng - Trang Hạ tranh luận nảy lửa chuyện "đàn ông rửa
bát", 10/01/2015
). Rất nhiều trang mạng và blog đăng lại, trong đó có ‘aFamily
’ (12/01/2013). 
• Cũng như những bài viết của các báo khác quanh chủ đề này,
nền tảng bài báo là cuộc trao đổi về “bình đẳng giới” của Lê
Hồng và Trang Hạ phát trong Mỗi Tuần Một Chuyện. 


Khơi lại chủ đề - Retrends
• Sau 3 năm, khơi lại chủ đề bằng cách đăng lại bài từ ‘aFamily’và
link sang Facebook là báo điện tử “Một Thế Giới”, 11/3/2015
(4).
• Trí Thức Trẻ (2)  khơng để chế độ bình luận. Sau gần 3 năm, bài
gốc của TTT cũng chỉ có 6 người like và dẫn link sang Facebook.
Cũng ngần ấy thời gian, ‘aFamily’có 42 bình luận trực tiếp và có
10.638 người thích, khi được chia sẻ trên FB (3). Thế nhưng,

sau 3 năm, 
MTG đăng lại, mới 3 ngày mà đã có tới 99 bình luận trực tiếp và
37 bình luận trên trang FanPage MTG. Và có tới 34.888 người th
ích
. Hiệu ứng này có được là nhờ MTG có trang FanPage với trên
Facebook (born on November 03 2014 và đã có hơn 51.820
người like, đến 13/3/2015).


Chủ nhân của nó?
• MộtThế Giới là tờ báo điện tử mới toe (GP số 261/GP-Bộ 4T, cấp
ngày 11/7/2013), ra đời sau “cuộc chiến rửa bát”... 7 tháng. Việc
đăng lại bài cũ của người khác, từ một trang thứ hai,  y như là “ra
đường nhặt cánh hoa rơi,…  cũ người mới ta”. Thế mà thành cơng
mới lạ chứ.
• “Copy and Paste”, khơng ghi tác giả là ai (chắc không biết bài gốc)
mà tạo ra hiệu ứng cao gấp vạn lần với Tri Thức Trẻ, nhờ 
dẫn link sang Facebook.. Cộng đồng Facebookers vào cuộc và bị
dẫn dắt sa đà làm lệch xa nội dung và mục đích của câu chuyện
“bình đẳng giới” ban đầu. 
• Đó chính là…“bẫy truyền thơng mạng xã hội” (“The Social Media
Trap”)…Thế là mọi người…sập bẫy và bị dẫn dắt cho đến hôm nay!


AI ĐÃ SẬP BẪY?
• Xét theo khía cạnh truyền thơng, một bài báo cũ, đề tài không mới, “copy and paste” và
không biết bài gốc từ đâu,.. mà gây hiệu ứng truyền thông cao, dẫn dắt người đọc đi xa chủ
đề ban đầu,… vì “mồi” giật gân, như thế được coi là chiêu tận dụng “bẫy truyền thơng xã
hội”. 
• Mồi nhử trong cái bẫy này là cụm đại từ “đàn ông – con lợn” của cái tít bài báo. Người giăng

bẫy biết một cái tít như thế sẽ gây tự ái cho “một bộ phận khơng nhỏ”. Về giới tính, giống đàn
ông Việt, chiếm 51% dân số. Mạng xã hội ít ra cũng có tỷ lệ tương đương hoặc có khi hơn.
• Người sập bẫy, dĩ nhiên là các facebookers, từ thông thái đến ngây thơ đều sập bẫy. Cho đến
hơm nay, vẫn có người treo status về câu chuyện “đàn ơng – con lợn” và đã vượt ra ngồi
phạm vi “bình đẳng giới” ! Thậm chí lan sang cả hội họa và các diễn đàn mang tính comedy.
• Cũng có những người vốn có bản tính nhạy cảm (cả nghề nghiệp lẫn về chính trị) đã biết và
cảnh báo vấn đề này (như nghệ sỹ nhiếp ảnh Nguyễn Quốc Dũng (DzungArt Nguyễn) hay anh
Dũng Mai,… )


MỤC ĐÍCH GIĂNG BẪY
• Khi mà những vấn đề kinh tế, xã hội và tình hình biển đơng đang nóng lên sau mùa lễ hội. Xăng, điện, nước đều tăng
giá; tai nạn giao thơng, phí thuế đều tăng; bạo lực học đường, tệ nạn xã hội, bao nhiêu là vấn đề đang là mối quan tâm
của người dân và doanh nghiệp. Ngồi biển Đơng Trung Quốc vẫn đẩy nhanh tốc độ xây dựng và thực hiện chính sách
bành trướng, tuyên truyền,.. Đến những chính khách, chính phủ Mỹ, Ấn và cả Pháp bên trời Âu cũng quan tâm,…
• Tại sao không tạo nên diễn đàn tranh luận lại đi quan tâm một câu chuyện cũ và sa vào cái bẫy..“con lợn – đàn ơng”??
• …
• Người ta có thể nghi ngờ mục đích giăng bẫy và dẫn dắt dư luận mạng xã hội của ai đó theo định hướng quên đi những
vấn đề thời sự thiết thực của đời sống chính trị xã hội kinh tế hiện tại.
• Cũng có thể đây là một cái bẫy được giăng ra chỉ để dùng cho một tiểu luận hay một nghiên cứu về xu hướng, đặc tính,
… truyền thơng mạng xã hội của một sinh viên hoặc một nghiên cứu sinh báo chí tư tưởng nào đó,..
• Vậy, dù mục đích của họ là gì thì cộng đồng cũng chớ nên sa đà vào cái bẫy như những con chuột say mồi !
• Mình chẳng dám khun ai, nhưng qua câu chuyện “đàn ơng – con lợn” mình sẽ cảnh giác hơn để đừng tự biến mình
thành… con chuột nhanh nhảu, hiếu động, ham mồi mà dễ sập bẫy!
He he…

• 13/3/2015
• Sao Hồng Notes



Chú thích
• (1) -  />• (2) - 
/>i-co-an-tam-ngu-thi-khac-gi-con-lon--3201512303631
995.htm
• (3) - 
/>-chi-co-an-tam-ngu-thi-khac-gi-con-lon-20130111023
62723.chn
• (4) - 
/>trang-ha-dan-ong-ve-nha-chi-an-tam-ngu-khac-gi-conlon-162394.html