TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG
VIỆN KINH TẾ VÀ KINH DOANH QUỐC TẾ
***
TIỂU LUẬN
Học phần: Nghiệp vụ kinh doanh quốc
tế Mã học phần: KDO408
ĐỀ TÀI:
“PHÂN TÍCH NGHIỆP VỤ QUẢN LÝ
CHUỖI CUNG ỨNG TỒN CẦU CỦA TESLA”
Lớp tín chỉ
: KDO408
Nhóm thực hiện
:
Giảng viên hướng dẫn : TS. Nguyễn Hồng Hạnh
Thầy Lý Nguyên Ngọc
Hà Nội, tháng 09 năm 2022
MỤC LỤC
MỤC LỤC......................................................................................................................... 2
MỤC LỤC HÌNH ẢNH.................................................................................................... 4
LỜI MỞ ĐẦU................................................................................................................... 7
CHƯƠNG 1. GIỚI THIỆU CHUNG VỀ TESLA.......................................................... 8
1.1. Giới thiệu chung về Tesla............................................................................................................8
1.2. Tầm nhìn và sứ mệnh..................................................................................................................9
1.2.1. Tầm nhìn.................................................................................................................................9
1.2.2. Sứ mệnh.................................................................................................................................. 9
1.3. Năng lực cốt lõi...........................................................................................................................10
1.4. Tổng quan về hoạt động quốc tế của Tesla............................................................................10
1.5. Tổng quan về thị trường và cơ hội sản phẩm, dự đoán về thị trường trong tương lai...12
1.5.1. Tổng quan về thị trường....................................................................................................... 12
1.5.2. Cơ hội sản phẩm...................................................................................................................13
1.5.3. Dự đoán về thị trường trong tương lai................................................................................. 13
CHƯƠNG 2. CHUỖI CUNG ỨNG CỦA TESLA DƯỚI TÁC ĐỘNG CỦA MƠI
TRƯỜNG KINH TẾ TỒN CẦU................................................................................. 14
2.1. Tổng quan về chuỗi cung ứng của Tesla.................................................................................14
2.1.1. Tổng quan về chuỗi cung ứng của Tesla.............................................................................. 14
2.1.2. Những thách thức đối với SCM của Tesla............................................................................ 15
2.2. Hoạt động sản xuất....................................................................................................................16
2.2.1. R&D và thiết kế sản phẩm....................................................................................................16
2.2.2. Vị trí sản xuất....................................................................................................................... 18
2.2.3. Quy trình sản xuất................................................................................................................ 26
2.3. Hoạt động hậu cần.....................................................................................................................28
Trang 2
2.3.1. Phân phối hàng hóa.............................................................................................................28
2.3.2. Chăm sóc khách hàng.......................................................................................................... 32
2.3.3. Hành động hướng tới môi trường của Tesla........................................................................35
CHƯƠNG 3: BÀI HỌC KINH NGHIỆM.................................................................... 38
3.1. Ưu điểm.......................................................................................................................................38
3.2. Nhược điểm................................................................................................................................39
3.3. Bài học kinh nghiệm..................................................................................................................40
KẾT LUẬN..................................................................................................................... 43
TÀI LIỆU THAM KHẢO.............................................................................................. 44
Trang 3
MỤC LỤC HÌNH ẢNH
Hình 1: Bản đồ thể hiện dấu chân của Tesla trên tồn thế giới......................................... 11
Hình 2: Tỷ lệ đầu tư vào R&D của Tesla và một số nhà sản xuất ơ tơ truyền thống........16
Hình 3: Chi phí R&D và Marketing tính trên 1 đơn vị xe bán ra.....................................17
Hình 4: Dự đốn mục tiêu sản xuất pin của Tesla vào năm 2017..................................... 19
Hình 5: Vị trí các Gigafactory của Tesla (số liệu update năm 2022)................................20
Hình 6: Vị trí các Gigafactory của Tesla hiện tại và trong tương lai................................ 20
Hình 7: Tỷ lệ sản xuất tại Hoa Kỳ của các dòng xe Tesla năm 2021................................ 27
- Tìm hiểu chung về nghiệp vụ quản lý
chuỗi cung ứng toàn cầu của Tesla,
3
Cao Minh Nguyệt
đề xuất câu hỏi thảo luận Nghiên cứu
100%
- Nội dung chi tiết Chương 2 (mục 2.2)
- Thuyết trình
- Tìm hiểu chung về nghiệp vụ quản lý
chuỗi cung ứng toàn cầu của Tesla,
4
Lâm Như Quỳnh
đề xuất câu hỏi thảo luận Nghiên cứu
100%
- Nội dung chi tiết Chương 2 (mục 2.3)
- Thuyết trình
- Tìm hiểu chung về nghiệp vụ quản lý
chuỗi cung ứng toàn cầu của Tesla,
5 Trần Thị Phương Thảo
đề xuất câu hỏi thảo luận Nghiên cứu
100%
- Nội dung chi tiết Chương 2 (mục 2.2)
- Làm Slide
- Tìm hiểu chung về nghiệp vụ quản lý
chuỗi cung ứng toàn cầu của Tesla,
6
Hoàng Thu Thủy
đề xuất câu hỏi thảo luận Nghiên cứu
- Nội dung chi tiết Chương 3
- Thuyết trình
100%
LỜI MỞ ĐẦU
Quản lý chuỗi cung ứng bao gồm việc lập kế hoạch và quản lý tất cả các hoạt động
liên quan đến tìm nguồn cung ứng và mua sắm, sản xuất và tất cả các hoạt động quản lý
logistics. Có thể thấy, việc quản lý chuỗi cung ứng sao cho hiệu quả có tác động vơ cùng
lớn đến hoạt động của một doanh nghiệp.
Trong quá trình vận hành của tồn cầu hố và hội nhập kinh tế quốc tế, chuỗi cung
ứng tồn cầu có vai trị quan trọng, là phương thức khơng thể thiếu, được ví như tuyến
"huyết mạch" của kinh tế thế giới. Khi dịch Covid-19 bùng phát, chuỗi cung ứng toàn cầu
bị đứt gãy, gây xáo trộn kinh tế, xã hội của các quốc gia. Vì vậy mà hoạt động quản lý
chuỗi cung toàn cầu lại càng đóng vai trị quan trọng quyết định sự sống cịn của một
công ty quốc tế.
Trong ngành sản xuất ô tô điện và các linh kiện cho thiết bị chạy điện, có thể nói
Tesla, Inc là thương hiệu lớn và nổi tiếng nhất thế giới. Tuy nhiên, để đạt được thành tựu
đó, Tesla đã phải trải qua q trình hình thành và phát triển dài với nhiều khó khăn, thử
thách. Khi dịch bệnh Covid-19 bùng phát năm 2019, nhiều nhà máy lắp ráp của Tesla đã
phải đóng cửa theo yêu cầu của chính quyền nơi đặt các nhà máy đó. Tesla cũng phải cho
nghỉ khoảng 10.000 công nhân viên trong khi vẫn chi trả các khoản tiền liên quan đến
người lao động. Kết quả là quý 1 năm 2019, doanh thu của Tesla giảm 4,9%. Nhưng chỉ
ngay sau đó, cơng ty đã có sự phát triển thần kỳ với những con số gây bất ngờ.
Thơng qua việc tìm hiểu đề tài “Phân tích nghiệp vụ quản lý chuỗi cung ứng
tồn cầu của Tesla” kết hợp với những kiến thức từ môn học Nghiệp vụ kinh doanh quốc
tế, ta sẽ hiểu rõ hơn về chuỗi cung ứng của Tesla dưới tác động của mơi trường kinh tế
tồn cầu. Đó sẽ là câu trả lời cho sự vươn mình thành cơng trở thành thương hiệu sản xuất
ô tô điện số một thế giới của Tesla.
CHƯƠNG 1. GIỚI THIỆU CHUNG VỀ TESLA
1.1. Giới thiệu chung về Tesla
Công ty: Tesla, Inc.
Thành lập: 2003
Trụ sở: Austin, Texas, Hoa Kỳ
Ngành cơng nghiệp: Ơ tơ, năng lượng tái tạo
Website: />Tesla, Inc. là một công ty sản xuất xe điện và năng lượng sạch của Mỹ có trụ sở tại
Austin, Texas. Tesla thiết kế và sản xuất ô tô điện, bộ lưu trữ năng lượng pin từ nhà đến
lưới điện, tấm pin mặt trời và mái ngói năng lượng mặt trời, cùng các sản phẩm và dịch
vụ liên quan.
Tesla là một trong những công ty giá trị nhất thế giới và vẫn là nhà sản xuất ô tô
giá trị nhất thế giới với giá trị vốn hóa thị trường gần 1 nghìn tỷ USD. Cơng ty có doanh
số bán xe điện chạy bằng pin và xe điện cắm điện nhiều nhất trên toàn thế giới, chiếm
23% thị trường pin-điện (hoàn toàn là điện) và 16% thị trường thiết bị cắm điện (bao gồm
cả xe hybrid cắm điện) vào năm 2020.
Thông qua công ty con Tesla Energy, công ty phát triển và trở thành nhà lắp đặt hệ
thống quang điện lớn ở Hoa Kỳ. Tesla Energy cũng là một trong những nhà cung cấp lớn
nhất toàn cầu về hệ thống lưu trữ năng lượng pin, với 3.99 gigawatt-giờ (GWh) được lắp
đặt vào năm 2021.
Được thành lập vào tháng 7 năm 2003 bởi Martin Eberhard và Marc Tarpenning
với tên gọi Tesla Motors, tên của công ty là một sự tri ân đối với nhà phát minh và kỹ sư
điện Nikola Tesla. Vào tháng 2 năm 2004, thông qua khoản đầu tư 6.5 triệu đô la, người
đồng sáng lập X.com, Elon Musk đã trở thành cổ đông lớn nhất của cơng ty và là chủ tịch
của tập đồn. Ông giữ chức vụ Giám đốc điều hành từ năm 2008.
Theo Musk, mục đích của Tesla là giúp thúc đẩy quá trình chuyển đổi sang vận tải
và năng lượng bền vững, có được thơng qua xe điện và năng lượng mặt trời. Tesla bắt đầu
sản xuất mẫu ô tô đầu tiên của mình, mẫu xe thể thao Roadster, vào năm 2009. Tiếp theo
là mẫu sedan Model S vào năm 2012, mẫu SUV Model X vào năm 2015, mẫu sedan
Model 3 vào năm 2017 và mẫu crossover Model Y vào năm 2020. Model 3 là chiếc ô tô
điện cắm
điện bán chạy nhất mọi thời đại trên toàn thế giới và vào tháng 6 năm 2021, trở thành chiếc
ô tô điện đầu tiên bán được 1 triệu chiếc trên toàn cầu. Doanh số toàn cầu của Tesla là
936,222 xe vào năm 2021, tăng 87% so với năm trước, và tổng doanh số bán hàng cộng
dồn đạt 2.3 triệu xe vào cuối năm 2021. Vào tháng 10 năm 2021, giá trị vốn hóa thị trường
của Tesla đạt 1 nghìn tỷ USD, là công ty thứ sáu làm được điều này trong lịch sử Hoa Kỳ.
Tesla đã là đối tượng của một số vụ kiện tụng và tranh cãi nảy sinh từ các tuyên bố
và hành vi của CEO Elon Musk và từ các cáo buộc. Vào tháng 9 năm 2021, Cục Quản lý
An tồn Giao thơng Đường cao tốc Quốc gia (NHTSA) đã yêu cầu Tesla phải gửi dữ liệu
liên quan đến tất cả các xe đã bán tại Hoa Kỳ được trang bị Autopilot (hệ thống tự động
hỗ trợ người lái).
1.2. Tầm nhìn và sứ mệnh
1.2.1. Tầm nhìn
“Tạo cơng ty xe hơi hấp dẫn nhất thế kỷ 21 bằng cách thúc đẩy quá trình đưa thế
giới quá độ sang xe điện” (Elon Musk- 2004)
Ông Elon Musk đang nỗ lực quảng bá ý tưởng rằng, tương lai thuộc về các dịng xe
hơi an tồn, tin cậy, mạnh mẽ, thơng minh và vận hành bằng nguồn điện lấy từ năng
lượng mặt trời. Trong tầm nhìn của ơng, Tesla sẽ thay đổi thế giới nhờ vào sự hội tụ hai
yếu tố cách mạng trong công nghiệp xe hơi: xe hơi chạy điện – một phần của trào lưu sử
dụng năng lượng sạch – và xe hơi tự lái nhờ tiến bộ vượt bậc của cơng nghệ thơng tin và
trí tuệ nhân tạo. Nói cách khác, Tesla đang xác lập vị trí dẫn đầu trong công cuộc chuyển
đổi công nghệ từ xe hơi do con người lái vận hành bằng xăng dầu sang xe hơi do máy tính
lái vận hành bằng năng lượng điện.
1.2.2. Sứ mệnh
Trong quá trình xây dựng chiến lược kinh doanh của Tesla, Elon Musk đã cùng với
các cộng sự của mình tuyên bố sứ mệnh: “Đẩy nhanh quá trình chuyển đổi của thế giới
sang năng lượng bền vững”. ( 2004). Lợi thế của Tesla trong cuộc đua xe điện nói riêng
và chuyển đổi năng lượng thay thế nói chung, đó là xuất phát điểm của Tesla đã là một
thương hiệu xe điện thuần tuý.
“Thúc đẩy sự ra đời của phương tiện giao thông có năng lượng bền vững bằng cách
đưa xe điện ra thị trường nhanh nhất có thể." Sứ mệnh này được xem là "xương sống" của
mơ hình kinh doanh Tesla. Và nhờ sứ mệnh này mà mơ hình kinh doanh của Tesla đã rất
thành công.
1.3. Năng lực cốt lõi
Tesla không quá tập trung vào việc làm "phần cứng" (chiếc xe vật lý), mà tập trung
hơn vào việc làm "phần mềm". Đây mới chính là lợi thế cốt lõi nhất của Tesla. "Phần
mềm" ở đây có cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng, đó là những thứ nằm bên ngồi chiếc xe vật
lý, ví dụ như hệ điều hành (OS) của chiếc xe, công nghệ quản lý và điều khiển các bộ
phận trong xe, cơng nghệ an tồn, khả năng tự lái... và bao gồm cả thiết kế UX/UI, trải
nghiệm lái, trải nghiệm mua hàng, bảo dưỡng xe, trạm sạc, công nghệ sạc, v.v... và hàng
loạt tính năng thú vị khác mà các hãng xe khác chưa làm được như Tesla.
Hãng xe Tesla hiện đang sở hữu những công nghệ đi trước thời đại, thậm chí các
ơng lớn trong ngành ơ tơ phải “thèm khát” và mua bản quyền để sử dụng. Điển hình như:
Daimler sử dụng cơng nghệ pin của Tesla, Mercedes-Benz sử dụng hệ thống truyền động
của Tesla, Toyota sử dụng động cơ Tesla.
Một số nguồn tin còn cho biết General Motors đang có một đội ngũ chuyên theo
dõi bước đi của Tesla. Qua đó có thể thấy Tesla đang có lợi thế rất lớn trong bối cảnh
công nghệ luôn được đặt lên hàng đầu.
1.4. Tổng quan về hoạt động quốc tế của Tesla
Dựa trên sứ mệnh của công ty: “Đẩy nhanh quá trình đưa thế giới quá độ sang
năng lượng bền vững”, chúng ta thấy rằng hoạt động kinh doanh của Tesla không giới hạn
trong một quốc gia mà sẽ tiến ra toàn cầu.
Bản đồ thể hiện dấu chân của Tesla Motors toàn thế giới
Hình 1: Bản đồ thể hiện dấu chân của Tesla trên tồn thế giới
Tesla hiện có 438 cửa hàng, gần 100 trung tâm dịch vụ, 30.000 trạm sạc trên toàn
thế giới. Tesla cũng đang tiếp tục mở rộng mạng lưới Bộ sạc siêu tốc, Bộ sạc đích ở Bắc
Mỹ, Châu Âu và Châu Á để cung cấp các giải pháp thay thế việc sạc nhanh.
Trong khi phần lớn doanh số của Tesla là ở Mỹ (60% vào năm 2016), công ty đã cố gắng
mở rộng ra quốc tế, khai thác nhu cầu xuyên quốc gia về xe điện. Đặc biệt, Tesla đang
nhắm đến châu Âu và châu Á để đa dạng nguồn thu nhập của mình.
Ngồi Mỹ, Tesla đang chủ yếu hướng tới thị trưởng Trung Quốc. Điều này phát
huy tác dụng rõ rệt khi vào tháng 10/2021, Tesla đã công bố mức lãi quý kỷ lục lên đến
13,8 tỷ USD và lợi nhuận 1,6 tỷ USD, hơn 73% so với cùng kỳ năm 2020. Nền tảng cho
mức tăng trưởng này là doanh số xe được sản xuất tại Trung Quốc - nơi Tesla có sản
lượng xe lớn nhất.
❖ Trung Quốc
- Tesla đang tăng cường sự hiện diện tại Trung Quốc, chủ yếu bằng hoạt động sản xuất.
Tesla xây dựng Gigafactory Thượng Hải để tăng khả năng tiếp cận với khách hàng Trung
Quốc bằng cách giảm phí vận chuyển, sản xuất và đồng thời loại bỏ một số thuế quan đối
với xe nhập khẩu từ Mỹ.
- Đồng thời, biển nhà máy Thượng Hải thành trung tâm xuất khẩu chính của cơng ty. Chỉ
từ tháng 7-9/2021, 133.238 xe đã xuất xưởng từ nhà máy Tesla Thượng Hải, gồm 59.579
xe xuất khẩu và 73.659 xe được bản trong nước
❖ Châu Âu
- Theo Hiệp hội Các nhà sản xuất ôtô châu Âu (ECA) ngày 22/10/2021 cho biết gần 20%
doanh số bán xe tại Liên minh châu Âu trong quý 3/2021 là các mẫu ôtô điện. Doanh số
bán xe điện tăng gần 57%, lên hơn 212. chiếc, và doanh số bán xe điện hybrid tăng gần
43%, lên 197 chiếc.
❖ Hoa Kỳ
- Tăng trưởng doanh số bán xe điện ở Mỹ ổn định
- Xe chiếm thị phần lớn nhất trong Tesla và công ty đang tập trung phát triển lĩnh vực này.
Năm 2016, mảng xe điện chiếm hơn 90% doanh thu, mặc dù sau khi mở rộng lĩnh vực
kinh doanh thì tỷ trọng doanh thu của lĩnh vực này đã giảm xuống còn hơn 86%.
1.5. Tổng quan về thị trường và cơ hội sản phẩm, dự đoán về thị trường trong tương
lai
1.5.1. Tổng quan về thị trường
Thị trường xe điện tồn cầu đã có một bước tiến nhảy vọt trong thập kỷ qua. Vào
năm 2020, doanh số bán xe điện trên toàn cầu lần đầu tiên vượt mốc 3 triệu chiếc và dữ
liệu từ nửa đầu năm 2021 cho thấy chúng ta có thể sẽ có thêm một năm doanh số cao kỷ
lục nữa.
Châu Âu và Trung Quốc là thị trường xe điện dẫn đầu trong cả hai năm, với hơn
80% doanh số bán xe điện hybrid và xe điện chạy bằng pin (BEV) ở hai khu vực này.
Mặc dù dân số các nước là động lực tạo ra tiềm năng bán hàng, nhưng các biện pháp
khuyến khích của chính phủ cũng đóng một vai trị quan trọng trong việc mở rộng áp
dụng xe điện. Ví dụ, một số quốc gia châu Âu giảm thuế cho việc mua và sở hữu xe điện,
bên cạnh các ưu đãi như miễn phí phí đường bộ. Tương tự, các khoản trợ cấp xe điện của
Trung Quốc hoàn lại cho người mua những khoản tiền khác nhau tùy thuộc vào loại xe
được mua.
Các nước châu Âu cũng chiếm ưu thế trong bảng xếp hạng về tỷ lệ thâm nhập xe
điện (tỷ lệ xe điện trong doanh số bán xe mới). 10 quốc gia hàng đầu về mức độ thâm
nhập
của xe điện vào năm 2020 đều thuộc Châu Âu, trong đó Na Uy đứng đầu. Trong khi Mỹ
là thị trường tiêu thụ xe điện lớn thứ ba thế giới nhưng tỷ lệ thâm nhập xe điện chỉ ở mức
2%. Tuy nhiên, thị trường xe điện Mỹ đang phát triển nhanh chóng, có nhiều tiềm năng để
mở rộng.
1.5.2. Cơ hội sản phẩm
Một điểm mạnh nổi bật của Tesla phải kể đến thương hiệu nổi tiếng trên thị trường
xe điện, đặc biệt là thị trường hạng sang. Cụ thể, Tesla là doanh nghiệp chiếm hữu thị
phần lớn, làm chủ thị trường xe điện hạng sang. Trong khi đó, các doanh nghiệp đối thủ
như Toyota hay Honda là những cái tên quen thuộc đối với thị trường ô tô điện giá rẻ thì
Tesla đã định vị thương hiệu là dành cho phân khúc khách hàng cao cấp và là nhà sản
xuất ô tô duy nhất nhắm đến thị trường xe hạng sang.
Tesla đã giao 180.570 xe điện trong quý 4 năm 2020 và sản xuất 179.757 xe. Con
số này tăng so với quý tốt nhất trước đó, nơi Tesla giao 139.300 xe trong quý 3 năm 2020.
(CNBC)
1.5.3. Dự đoán về thị trường trong tương lai
Xu hướng xe điện (EV) vẫn đang diễn ra mạnh mẽ trên tồn cầu. Theo Kelley Blue
Book, Cơng ty nghiên cứu ơ tơ và định giá xe có trụ sở tại Irvine, California, người Mỹ đã
mua xe điện trong nửa đầu năm 2022 cao gấp đôi so với nửa đầu năm 2021. Xe điện đang
ngày càng phát triển nhanh chóng và có chỗ đứng trên thị trường hơn bao giờ hết. Lần
đầu tiên trong lịch sử, doanh số xe điện đã chiếm tới 5% trên tổng số xe được bán ra trên
thị trường xe ơ tơ tồn cầu.
Nhìn chung, Tesla và các sản phẩm từ Hyundai Motor Group đã dẫn đầu với tư
cách là những sản phẩm bán chạy nhất của năm 2022 cho đến nay tuy nhiên Ford, Nissan
và Volkswagen cũng đang bám sát. Ngoài ra, với kế hoạch mở rộng nỗ lực sản xuất điện
khí từ nhiều tên tuổi lớn và sự ra đời của một số mơ hình mới vào cuối năm, có thể thấy
sự cạnh tranh sẽ trở nên gay gắt hơn vào nửa cuối năm 2022 và đặc biệt là trong những
năm tới đây.
CHƯƠNG 2. CHUỖI CUNG ỨNG CỦA TESLA DƯỚI TÁC ĐỘNG CỦA MƠI
TRƯỜNG KINH TẾ TỒN CẦU
2.1. Tổng quan về chuỗi cung ứng của Tesla
2.1.1. Tổng quan về chuỗi cung ứng của Tesla
Trong nửa thế kỉ qua, các công ty thường thuê đơn vị bên ngoài để sản xuất, bao
gồm việc tập trung vào thiết kế, quản lý nhà cung ứng và lắp ráp phụ tùng. Tuy nhiên, giờ
đây các hãng ô tô muốn kiểm soát tốt hơn chuỗi giá trị của họ, từ kim loại lắp trong pin
EV đến các phần mềm chạy trên xe và các cửa hàng bày bán.
Tự làm mọi thứ là một ý tưởng vừa mới vừa cũ. Tesla thành cơng chính là nhờ vào
khả năng này. Hệ thống cơng nghiệp của Tesla thoạt nhìn giống như “tồn bộ hệ thống”
của Thung lũng Silicon, có sự tương tác hóa tất cả các khía cạnh của sản xuất. Elon Musk
từng tuyên bố rằng công ty của ông đã “tích hợp theo chiều dọc" theo bất kỳ tiêu chuẩn
nào, không chỉ của ngành công nghiệp xe hơi.
Thực tế, CEO Elon Musk cũng tham khảo rất nhiều từ những người đi trước.
Huyền thoại ngành ô tô Henry Ford từng lấy ngun liệu thơ từ các đồn điền và lị luyện
kim thuộc sở hữu của công ty. Tương tự, nhà máy River Rouge của ông ở Detroit cũng
hoạt động bằng than từ các mỏ của Ford.
Tesla gần đây cũng có xu hướng vận hành giống những gì Henry Ford từng làm.
Công ty đạt được nhiều thỏa thuận với các hãng khai thác lithium và than chì, hai nguyên
liệu quan trọng trong việc sản xuất pin. Công ty đã ký hợp đồng với một đơn vị có tên
Vale của Brazil để mua niken. Tesla dự kiến mua trực tiếp phần lớn lithium, hơn một nửa
cobalt và khoảng 1/3 lượng nkien từ 9 công ty khai thác.
Các nguyên vật liệu sẽ được Tesla sử dụng trực tiếp trong các nhà máy của mình.
Cơng ty xe điện do Elon Musk điều hành bắt đầu tự sản xuất pin khi hợp tác với ông lớn
Panasonic vào năm 2017. Kể từ đó, Tesla dần phát triển thêm khả năng tự sản xuất của
mình.
Khơng chỉ pin, Tesla cũng hướng tới việc tự sản xuất các thành phần trong hệ
thống truyền động. CEO Credit Suisse Dan Levy chia sẻ việc Tesla tự làm động cơ và
nhiều thiết bị khác giúp họ có khả năng kiểm sốt chi phí tốt hơn.
Mặc dù năm ngoái những tin đồn xoay quanh việc Elon Musk có thể mua nhà máy
sản xuất chip của riêng mình đã tan thành mây khói, Tesla vẫn thiết kế chất bán dẫn của
riêng mình và có mối liên hệ chặt chẽ hơn so với các nhà sản xuất ô tô khác.
Bên cạnh đó, sự khác biệt của Tesla cũng thể hiện ở ngay mơ hình bán hàng. Nhiều
doanh nghiệp ô tô trước giờ ưu tiên việc bán hàng qua đại lý, nhưng Tesla ưu tiên việc tự
mở cửa hàng.
2.1.2. Những thách thức đối với SCM của Tesla
Vấn đề thiếu chip đang được tồn cầu quan tâm và nó đang ảnh hưởng đến việc
sản xuất một số thiết bị. Hiện tại, khơng có giải pháp nào trong tầm mắt. Chúng ta có thể
phải sống chung với tình trạng thiếu chip trong suốt năm tới. Tesla nói với các nhân viên
rằng các vấn đề về chuỗi cung ứng hiện đang ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh bảng
điều khiển năng lượng mặt trời của hãng.
Tesla đã tăng giá mẫu Model 3 và Model Y lần thứ 5 Tesla trong vòng có vài
tháng, do chuỗi cung ứng gây sức ép lên ngành công nghiệp xe hơi, đặc biệt là nguyên
liệu thô.
Nền công nghiệp đã bị ảnh hưởng nặng nề bởi chuỗi cung ứng, đặc biệt là sự thiếu
hụt chip bán dẫn toàn cầu do đại dịch Covid-19.Sự thiếu hụt chip bán dẫn toàn cầu được
dự báo sẽ gây thiệt hại cho ngành công nghiệp xe hơi 110 tỷ USD. Các hãng xe như Ford
và GM đã dự báo lợi nhuận giảm hàng tỉ USD trong năm 2021.
Tesla cũng không phải là ngoại lệ đối với sự thiếu hụt chip. Trong báo cáo kết quả
kinh doanh tháng 5 năm 2021, Musk cho biết vấn đề về chuỗi cung ứng đã gây ra “nhiều
khó khăn điên rồ” và gây ảnh hưởng xấu đến mục tiêu sản xuất của Tesla.
Cụ thể, các biện pháp phong tỏa nhằm ngăn chặn Covid-19 lây lan ở Trung Quốc
khiến sản lượng giảm sâu hơn so với dự đoán. Nhà máy Tesla Thượng Hải đóng góp gần
một nửa sản lượng xe Tesla năm 2021. Nhà phân tích Dan Ives ước tính phong tỏa
Thượng Hải khiến Tesla thiệt hại khoảng 70.000 xe.
2.2. Hoạt động sản xuất
2.2.1. R&D và thiết kế sản phẩm
R&D: Nghiên cứu và phát triển
Tesla chi nhiều hơn bất kỳ nhà sản xuất ô tô nào khác cho hoạt động R&D để duy
trì vị trí dẫn đầu trong cơng nghệ xe điện. Và họ cho rằng, đây chính là chìa khóa để giữ
cho khách hàng của họ hài lòng - điều giúp họ tiếp tục kinh doanh. Họ hướng sự tập trung
và tạo lợi thế cho sự vượt trội bằng việc thiết kế và cải tiến các sản phẩm qua việc phát
triển sản phẩm mới như: phát triển công nghệ bảo vệ pin mới, bộ sạc mới (sạc không
dây), các chức năng mới, và cải tiến các phần mềm về chức năng bảo mật hay an toàn.
Trong năm 2015, tỷ lệ đầu tư vào R&D trên doanh thu của Tesla đạt 17,7%, con số này đã
cao gấp ba lần so với hầu hết các nhà sản xuất ô tơ truyền thống khác.
Hình 2: Tỷ lệ đầu tư vào R&D của Tesla và một số nhà sản xuất ô tơ truyền thống
Nếu tính ra con số cụ thể, con số này lên tới trung bình 2.984 USD/xe bán ra. Chi
phí R&D trên mỗi xe bán ra của Tesla thậm chí cịn cao hơn so với chi phí của Ford, GM
và Chrysler cộng lại.
Hình 3: Chi phí R&D và Marketing tính trên 1 đơn vị xe bán ra
Thiết kế sản phẩm
Năm 2003, cả thế giới nhìn Tesla - hãng xe điện non trẻ mới thành lập tại Mỹ với
ánh mắt đầy hoài nghi. Trong suy nghĩ của nhiều người khi đó, xe điện gắn liền với những
chiếc xe đồ chơi của trẻ con, không ai lái xe điện đi làm. Bởi, mức giá đắt đỏ và dung
lượng pin ít ỏi là lý do xe điện không được kỳ vọng nhiều. Đã bao nhiêu năm qua, hầu hết
ngành công nghiệp đều phát triển vượt bậc, nhưng ngành chế tạo pin vẫn dậm chân tại
chỗ và khiến rất ít người lạc quan về nó cũng như hãng xe điện Tesla.
Tháng 2/2008, Tesla giới thiệu chiếc Roadster, mẫu xe thể thao thuần chạy điện
đầu tiên. Roadster là chiếc ôtô sản xuất đầu tiên sử dụng pin lithium-ion, đồng thời là
chiếc xe điện đầu tiên có tầm hoạt động trên 320 km mỗi lần sạc. Từ năm 2008 đến tháng
3/2012, Tesla đã bán được 2.250 chiếc Roadster ở 31 quốc gia.
Tháng 6/2012, Tesla lại một lần nữa gây chú ý khi cho ra đời mẫu xe thứ hai mang
tên Model S, chiếc sedan sang trọng chạy điện. Model S trở thành mẫu xe điện bán chạy
nhất thế giới trong hai năm 2015 và 2016. Doanh thu toàn cầu của mẫu xe này đạt
150.000 chiếc vào tháng 11/2016, tổng cộng 4 năm và 5 tháng kể từ khi được giới thiệu.
Tính đến tháng 12 năm 2016, Model S được đánh giá là mẫu xe điện hạng sang bán chạy
nhất mọi thời đại, khơng tính chiếc Nissan Leaf.
Tháng 9/2014, Tesla giới thiệu Model X, một chiếc crossover chạy điện. Mẫu xe
này chiếm ngôi vị xe an toàn nhất thế giới và nhận được nhiều giải thưởng về thiết kế.
Năm 2017, Tesla tung ra mẫu xe Model 3, có giá chỉ 35.000 USD. Đây được xem là dịng
xe mang tính cách mạng trong thế giới xe, đưa ngành công nghiệp xe hơi bước sang thời
kỳ mới - kỷ ngun của điện khí hố.
Tới năm 2019, Tesla giới thiệu về 2 sản phẩm mới, tuyên bố phá vỡ mọi quy luật
tính tốn của vật lý và kinh tế lúc bấy giờ: xe tải hạng nặng (Mega Chargers) và xe siêu
nhanh Roadster. Musk hứa hẹn là xe tải sẽ có thể chở được 80.000 pound (40 tấn) và đi
được 500 dặm (khoảng 800 km) chỉ trong một lần sạc điện, rồi sau đó có thể đi tiếp được
400 dặm (khoảng 650km) sau khi sạc mất 30 phút. Cịn chiếc xe Roadster giá 200,000 đơ
sẽ là chiếc xe nhanh nhất từng sản xuất. Trữ lượng pin của xe cũng chưa có tiền lệ: đi
được
1.000 km chỉ trong một lần sạc. Xe chạy pin hiện nay khơng có cái nào có thể đi xa được
như vậy, thậm chí đi xa hơn gấp đôi các mẫu xe dẫn đầu của Tesla là mẫu Model S và
Model X.
2.2.2. Vị trí sản xuất
Tesla trước đây là khách hàng lớn nhất của các công ty cung cấp pin lithium-ion
trên thế giới, vượt qua cả Apple và Samsung. Nhưng hiện tại, Tesla đang dần trở thành
công ty sản xuất pin lithium-ion lớn nhất hành tinh nhờ các “Gigafactory” mà họ đã tạo ra
với chi phí khủng để thực hiện sứ mệnh hướng tới việc tự làm mọi thứ. “Gigafactory”
là những
siêu nhà máy của Tesla - sẽ Tesla giúp cắt giảm đáng kể chi phí sản xuất pin cho xe hơi,
bằng cách cắt giảm chất thải, tái chế pin, tối ưu hóa dây chuyền sản xuất… Khi
Gigafactory chính thức đi vào hoạt động, ước tính nhà máy này sẽ giúp giảm giá pin
khoảng 30% và cho phép Tesla sản xuất đủ pin cho 500.000 xe hơi mỗi năm kể từ năm
2020. Về vấn đề năng lượng, Gigafactory sẽ tự cung, tự cấp bởi Tesla sử dụng năng lượng
sạch lấy từ các tấm pin năng lượng mặt trời cỡ lớn đặt trên các tịa nhà, thậm chí là những
ngọn đồi xung quanh. Sẽ khơng nói q khi cho rằng: “Tồn bộ tương lai của Tesla phụ
thuộc vào gigafactory của họ”
Hình 4: Dự đoán mục tiêu sản xuất pin của Tesla vào năm 2017
Tesla hiện đang vận hành 6 nhà máy với đầy đủ các khâu hoạt động. Bốn trong số
đó nằm ở Mỹ, một gigafactory nằm ở Đức và một gigafactory nằm ở Trung Quốc. Vậy
chúng ta cùng tìm hiểu xem: dựa vào những lý do nào mà Elon Musk lại quyết định
đặt nhà máy của Tesla ở những vị trí này?
Hình 5: Vị trí các Gigafactory của Tesla (số liệu update năm 2022)
Hình 6: Vị trí các Gigafactory của Tesla hiện tại và trong tương lai
Chú thích bản đồ:
Màu đỏ: Nhà máy Fremont, Giga Nevada, Giga New York, Giga Thượng Hải
Màu vàng: Giga Berlin, Giga Texas (những Giga mới mở)
Màu tím: Giga Nhật, Giga Hàn Quốc, Giga Anh (dự kiến mở trong tương lai)
1. Nhà máy Fremont, California
Vào ngày 20 tháng 5 năm 2010, Tesla thông báo rằng họ sẽ mua phần lớn (210
trong tổng số 370 mẫu Anh) của địa điểm NUMMI trước đây (một cơ sở nhà máy sản
xuất được liên minh xây dựng từ 2 đế chế ngành ô tô GM và Toyota) từ Toyota với giá 42
triệu đô la. Bên cạnh đó, họ đã liên doanh với Nhà sản xuất pin Nhật Bản - Panasonic.
Không chỉ tận dụng được sự sẵn có của cơ sở vật chất, nhà máy Fremont cịn có cơ
sở hạ tầng di chuyển tốt và việc sử dụng nó có thể mang lại hiệu quả lớn cho Tesla. Liên
minh Đường sắt Thái Bình Dương (UPR) đã xây dựng các đường ray trực tiếp đến nhà
máy Fremont để chở những chiếc xe thành phẩm. Sau đó, vận tải hàng hóa bằng đường
sắt bắt đầu được sử dụng để nhận pin và hệ thống truyền động Model 3 từ Gigafactory (1)
của Tesla ở biên giới Nevada. Ngoài đường sắt, các tuyến đường liên bang Đông - Tây
song song của Hoa Kỳ 50 và 80 gần đây đã được hoàn thành tại Nevada sau khi các kế
hoạch của tiểu bang địa phương được nâng cao để đáp ứng với sự liên doanh của Tesla Panasonic tạo thành gigafactory.
2. Gigafactory Reno, Nevada - Giga 1
Kích thước: Với diện tích dự kiến là 10 triệu feet vuông, Gigafactory 1 sẽ là
“tịa nhà lớn nhất thế giới tính theo diện tích.” Đây sẽ là một khoản đầu tư khổng lồ đầu
tiên của Tesla với triển vọng lợi nhuận kéo dài hàng thập kỷ, khơng phải năm. Do đó,
Tesla có nhu cầu rất lớn về đất đai giá rẻ, sự ổn định chính trị, quy định rõ ràng và
thuận lợi, và sự ưu ái tối thiểu từ chính phủ hơn so với các yếu tố khác. Vậy chúng ta
hãy cùng tìm hiểu xem những lý do khiến Tesla lựa chọn Nevada cho Gigafactory
đầu tiên của mình là gì?
Tesla đã phát biểu nhiều tuyên bố táo bạo về Gigafactory trước khi nhà máy mở
ra vào năm 2016: sẽ tạo ra 6500 việc làm mới và tạo ra doanh thu 100 tỷ đô la đóng
góp cho nền kinh tế của Nevada trong hai thập kỷ tới. Vì vậy, khơng có lý do gì có
thể khiến Nevada từ chối Tesla. Chính quyền bang Nevada đã khuyến khích và thể
hiện sự mong muốn Tesla đặt nhà máy ở bang mình, nên đã đề nghị một lơ đất được
đưa vào thương vụ. Tổng đóng góp ban đầu của tiểu bang là khoảng 250 triệu đô la.
Với 1,25 tỷ đơ la tài trợ khuyến khích dưới hình thức 20 năm miễn thuế bán hàng
và 10 năm
miễn thuế tài sản. Các ưu đãi bao gồm khoản tín dụng thuế có thể chuyển nhượng trị
giá 195 triệu USD và họ cho phép Tesla có thể bán lấy tiền mặt.
Bên cạnh đó, khi đặt địa điểm tại Nevada, Tesla còn được lợi từ những yếu
tố:
Đất đai rẻ, được ưu đãi, ổn định về chính trị, thuế thu nhập doanh nghiệp thấp
Gần vị trí của các mỏ lithium chính và cơ sở nhà máy Fremont (Vị trí Nevada nằm
trong bán kính 200 dặm từ một cơng ty khai thác lithium lớn và trong vòng 250
dặm từ Nhà máy Tesla ở Fremont, California)
Có giá điện rất rẻ - một số rẻ nhất trong cả nước (có thể do thỏa thuận ưu đãi từ
chính quyền địa phương)
Nguồn nhân viên nhân lực tốt
3. Gigafactory Buffalo, New York - Giga 2
Để hồn thành sứ mệnh của cơng ty theo như những lời tuyên bố, Tesla cần nhiều
hơn một Gigafactory. Sự thúc đẩy đó khiến Tesla mở thêm một nhà máy ở Buffalo, New
York. Nhà máy ban đầu được xây dựng để trở thành nhà máy lắp ráp chính của Solarcity
trước khi được Tesla mua lại. Nhà máy Buffalo hiện nay được đổi tên thành “Gigafactory
2”, và nó tập trung sản xuất tấm pin năng lượng mặt trời, tế bào quang điện dựa trên năng
lượng mặt trời và các năng lượng thủy điện từ các nhà máy gần đó. Về mặt địa phương,
khu RiverBend được kết nối với Amtrak từ đường sắt đến Bờ Tây và đường liên bang I90, đường cao tốc đến New York, Chicago và Seattle. Các nhà đầu tư, khách hàng và kỳ
vọng vào Giga 2 của Tesla sẽ mang lại sự thành công và giảm chi phí cho các sản phẩm
họ tung ra thị trường. Bên cạnh đó, sự thuận lợi của chính phủ về thuế cho ngành oto và
nguồn nhân lực chất lượng cao dồi dào cùng với cơ sở vật chất tốt, tạo điều kiện thuận lợi
cho việc vận chuyển nguyên vật liệu và thành phẩm cũng là những lý do khiến Tesla đặt
Giga thứ 2 của mình tại New York
Thế nhưng, thực tế thì Gigafactory New York lại hoạt động chậm và kém hơn
mong đợi. Nó đang bị chậm lại do các kế hoạch được đặt ra một cách ồ ạt nhằm đạt được
hiệu quả sử dụng lợi ích kinh tế theo quy mô và hiệu quả phân phối hạn chế do sản lượng
bị lỗi từ đối tác Nhật Bản - Panasonic.