BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ

CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN ĐỘNG LỰC LÀM VIỆC
CỦA NHÂN VIÊN TẠI CÁC DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ
TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
TRONG BỐI CẢNH COVID

NGÀNH: QUẢN TRỊ KINH DOANH

NGUYỄN THÀNH DANH

Thành phố Hồ Chí Minh - năm 2022



BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ

CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN ĐỘNG LỰC LÀM VIỆC
CỦA NHÂN VIÊN TẠI CÁC DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ
TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
TRONG BỐI CẢNH COVID

Ngành: Quản trị kinh doanh
Mã số: 8340101

Họ và tên học viên: Nguyễn Thành Danh
Người hướng dẫn khoa học: TS. Vũ Thị Đan Trà

Thành phố Hồ Chí Minh - năm 2022



LỜI CAM ĐOAN
Tôi cam đoan luận văn “Các yếu tố ảnh hưởng đến động lực làm việc của
nhân viên tại các doanh nghiệp vừa và nhỏ trên địa bàn thành phố Hồ Chí
Minh trong bối cảnh Covid” là cơng trình nghiên cứu của riêng tôi.
Những số liệu, tài liệu được sử dụng trong luận văn được thu thập thông qua
khảo sát, điều tra của cá nhân; hoặc được trích dẫn từ các nguồn được nêu rõ trong
danh mục tài liệu tham khảo.
Kết quả nghiên cứu này chưa từng được công bố ở bất kỳ cơng trình nghiên
cứu nào từ trước đến nay.
TP. Hồ Chí Minh, ngày 15 tháng 5 năm 2022
Học viên

Nguyễn Thành Danh



LỜI CẢM ƠN
Lời đầu tiên, tôi xin chân thành cảm ơn tập thể cán bộ và giảng viên trường
Đại học Ngoại thương đã nhiệt tình giảng dạy, hỗ trợ và truyền cảm hứng cho tôi
trong suốt thời gian học tập tại trường. Hoàn thành đề tài “Các yếu tố ảnh hưởng
đến động lực làm việc của nhân viên tại các doanh nghiệp vừa và nhỏ trên địa
bàn thành phố Hồ Chí Minh trong bối cảnh Covid” là một thành quả học tập lớn
sau quá trình 6 năm (2016 – 2022) gắn bó với các chương trình Đại học và Cao học

tại trường.
Tôi cũng muốn gửi lời cám ơn sâu sắc đến gia đình, bạn bè đã ln ln ủng
hộ và là nguồn động lực to lớn đồng hành cùng tôi trong thời gian qua và trên
những chặng đường sắp tới.
Điều cuối cùng, tôi xin dành lời cảm ơn chân thành đến giảng viên TS. Vũ Thị
Đan Trà. Cô đã giảng dạy môn Tinh thần doanh nhân, khởi sự kinh doanh và quản
trị doanh nghiệp vừa và nhỏ; đồng thời là giảng viên hướng khoa học cho luận văn
tốt nghiệp của tơi. Trong suốt q trình thực hiện đề tài, tơi đã gặp rất nhiều khó
khăn vì sự hạn chế cả trong kiến thức chuyên môn lẫn kinh nghiệm thực tiễn. Nếu
khơng có sự hướng dẫn tận tình của Cơ, tơi đã khơng thể hồn thành được đề tài.
“Em thực sự trân trọng và ghi nhớ những kiến thức, thông điệp Cơ đã truyền tải. Em
cám ơn Cơ vì tất cả thời gian quý giá vừa qua”.
TP. Hồ Chí Minh, ngày 15 tháng 5 năm 2022
Học viên

Nguyễn Thành Danh



MỤC LỤC
Lời cam đoan
Lời cảm ơn
Danh mục từ viết tắt
Danh mục sơ đồ, hình, bảng,…
Tóm tắt kết quả luận văn
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU ...............................1
1.1.

Tính cấp thiết của đề tài ......................................................................1


1.2.

Mục tiêu và câu hỏi nghiên cứu ..........................................................1
1.2.1. Mục tiêu nghiên cứu........................................................................1
1.2.2. Câu hỏi nghiên cứu .........................................................................2

1.3.

Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .......................................................2
1.3.1. Đối tượng nghiên cứu .....................................................................2
1.3.2. Phạm vi nghiên cứu .........................................................................2

1.4.

Phương pháp nghiên cứu.....................................................................2

1.5.

Tổng quan tình hình nghiên cứu .........................................................3
1.5.1. Tình hình nghiên cứu trên thế giới ..................................................3
1.5.2. Tình hình nghiên cứu tại Việt Nam ................................................3

1.6.

Tính mới của đề tài .............................................................................4

1.7.

Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài ............................................5
1.7.1. Ý nghĩa khoa học ............................................................................5

1.7.2. Ý nghĩa thực tiễn .............................................................................5

1.8.

Kết cấu của đề tài ................................................................................6

CHƯƠNG 2: CƠ SỞ KHOA HỌC VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU ................8
2.1.

Cơ sở lý thuyết ....................................................................................8
2.1.1. Giới thiệu về động lực làm việc ......................................................8
2.1.1.1. Khái niệm...................................................................................8
2.1.1.2. Vai trò ........................................................................................9


2.1.2. Một số học thuyết liên quan đến động lực làm việc .................... 10
2.1.2.1. Học thuyết hệ thống nhu cầu của Abraham Maslow (1943) .. 10
2.1.2.2. Thuyết hai nhân tố của Herzberg (1959) ................................ 13
2.1.2.3. Thuyết nhu cầu thúc đẩy làm việc của McClelland (1961) .... 15
2.1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến động lực làm việc .............................. 16
2.1.3.1. Đặc điểm công việc................................................................. 16
2.1.3.2. Lương, thưởng và phúc lợi ..................................................... 17
2.1.3.3. Môi trường làm việc ............................................................... 18
2.1.4. Giới thiệu doanh nghiệp vừa và nhỏ ............................................ 20
2.1.4.1. Khái niệm về DNVVN ........................................................... 20
2.1.4.2. Đặc điểm của DNVVN ........................................................... 22
2.1.4.3. Vai trò của DNVVN trong nền kinh tế ................................... 23
2.1.5. Khái quát về dịch Covid-19 ......................................................... 24
2.1.5.1. Giới thiệu về đại dịch Covid-19 ............................................. 24
2.1.5.2. Ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 đến nền kinh tế ................ 25

2.2.

Cơ sở thực tiễn ................................................................................. 26
2.2.1. Thực trạng công tác tạo động lực tại các DNVVN trên địa bàn TP.

Hồ Chí Minh..................................................................................................... 26
2.2.1.1. Cơng tác tạo động lực thông qua đặc điểm công việc ............ 26
2.2.1.2. Công tác tạo động lực thông qua lương, thưởng và phúc lợi . 27
2.2.1.3. Công tác tạo động lực thông qua môi trường làm việc .......... 27
2.2.2. Tâm lý của người lao động trong bối cảnh đại dịch..................... 28
2.3.

Giả thuyết nghiên cứu và mơ hình đề xuất....................................... 29

SƠ KẾT CHƯƠNG 2 ...................................................................................... 38
CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU............................................. 39
3.1.

Quy trình nghiên cứu ............................................................................ 39

3.2.

Thiết kế thang đo .................................................................................. 40
3.2.1. Xây dựng thang đo cho biến độc lập ............................................ 41
3.2.2. Xây dựng thang đo biến trung gian .............................................. 42
3.2.3. Xây dựng thang đo biến phụ thuộc .............................................. 43

3.3.

Giai đoạn nghiên cứu sơ bộ .................................................................. 44



3.3.1. Thiết kế bảng câu hỏi ....................................................................44
3.3.2. Phỏng vấn, tham khảo ý kiến ........................................................44
3.3.3. Khảo sát thử nghiệm .....................................................................45
3.4.

Giai đoạn nghiên cứu chính thức ......................................................45
3.4.1. Phương pháp xác định cỡ mẫu ......................................................45
3.4.2. Phương pháp và quá trình thu thập dữ liệu ...................................46
3.4.3. Phương pháp phân tích dữ liệu .....................................................46
3.4.3.1. Phân tích thống kê mơ tả .........................................................46
3.4.3.2. Phân tích hệ số Cronbach’s Alpha ...........................................46
3.4.3.3. Phân tích nhân tố khám phá EFA ............................................47
3.4.3.4. Phân tích tương quan Pearson .................................................48
3.4.3.5. Phân tích hồi quy .....................................................................48
3.4.3.6. Phân tích phương sai ANOVA, kiểm định T-test ...................49

SƠ KẾT CHƯƠNG 3 .......................................................................................49
CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ........................................................51
4.1.

Mơ tả mẫu nghiên cứu.......................................................................51

4.2.

Phân tích hệ số tin cậy Cronbach’s Alpha ........................................52
4.2.1. Thang đo biến độc lập ...................................................................52
4.2.2. Thang đo biến trung gian ..............................................................54
4.2.3. Thang đo biến phụ thuộc ...............................................................54


4.3.

Phân tích nhân tố khám phá EFA......................................................55
4.3.1. Phân tích cho biến độc lập ............................................................55
4.3.2. Phân tích cho biến trung gian và biến phụ thuộc ..........................58

4.4.

Phân tích hệ số tương quan Pearson .................................................59

4.5.

Xây dựng mơ hình hồi quy tuyến tính ..............................................60
4.5.1. Đánh giá độ phù hợp của các mơ hình ..........................................61
4.5.2. Kiểm tra các vi phạm của mơ hình ...............................................62
4.5.3. Kiểm định các giả thuyết nghiên cứu ............................................63

4.6.

Ảnh hưởng yếu tố nhân khẩu học .....................................................64


4.6.1. Kiểm định sự khác biệt động lực làm việc theo giới tính và độ tuổi
65
4.6.2. Kiểm định sự khác biệt động lực làm việc theo trình độ học vấn 65
4.7.

Tổng hợp kết quả nghiên cứu ........................................................... 66


4.8.

Thảo luận về kết quả nghiên cứu ..................................................... 67

CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ MỘT SỐ KHUYẾN NGHỊ ........................... 70
Kết luận và đóng góp của đề tài ....................................................... 70

5.1.

5.1.1. Kết luận ........................................................................................ 70
5.1.2. Đóng góp của đề tài ...................................................................... 72
Một số khuyến nghị .......................................................................... 72

5.2.

5.2.1. Khuyến nghị nhằm cải thiện yếu tố đặc điểm công việc ............. 72
5.2.2. Khuyến nghị nhằm cải thiện yếu tố lương, thưởng, phúc lợi ....... 73
5.2.3. Khuyến nghị nhằm cải thiện yếu tố môi trường làm việc ............ 74
Hạn chế của đề tài và đề xuất hướng nghiên cứu tiếp theo .............. 75

5.3.

5.3.1. Hạn chế của đề tài ........................................................................ 75
5.3.2. Hướng nghiên cứu tiếp theo của đề tài......................................... 76
Danh mục tài liệu tham khảo
Phụ lục


DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
Từ viết tắt

DNVVN
SPSS 20.0

Diễn giải
Doanh nghiệp vừa và nhỏ
Statistical Package for the Social Sciences – phần mềm xử
lý dữ liệu khoa học

TP.HCM

Thành phố Hồ Chí Minh

VNĐ

Việt Nam Đồng



DANH MỤC BẢNG BIỂU
Bảng 2.1: Hai nhóm nhân tố của F. Herzberg ...........................................................13
Bảng 2.2: Tác động của 2 nhóm nhân tố tới nhân viên.............................................14
Bảng 2.3: So sánh các yếu tố theo học thuyết của Herzberg và Maslow .................14
Bảng 2.4: Bảng các tiêu chí phân biệt DNVVN .......................................................21
Bảng 3.1: Thang đo cho các biến độc lập .................................................................41
Bảng 3.2: Thang đo cho biến trung gian ...................................................................43
Bảng 3.3: Thang đo cho biến phụ thuộc ...................................................................43
Bảng 4.1: Đặc điểm của người lao động hợp lệ hoàn thành khảo sát .......................51
Bảng 4.2: Kết quả phân tích hệ số Cronbach’s Alpha đối với biến độc lập .............52
Bảng 4.3: Kết quả phân tích hệ số Cronbach’s Alpha với biến trung gian ...............54
Bảng 4.4: Kết quả phân tích hệ số Cronbach’s Alpha với biến phụ thuộc ...............54

Bảng 4.5: Ma trận nhân tố đã xoay trong phân tích EFA cho các biến độc lập........56
Bảng 4.6: Phân nhóm và đặt tên nhóm cho các nhân tố ...........................................58
Bảng 4.7: Kết quả các hệ số tương quan Pearson .....................................................59
Bảng 4.8: Kết quả các hệ số của mơ hình hồi quy tuyến tính ...................................61
Bảng 4.9: Hệ số VIF và Durbin – Watson của các mơ hình .....................................62
Bảng 4.10: Kết quả kiểm định T -test cho biến giới tính và độ tuổi .........................65
Bảng 4.11: Kết quả kiểm định ANOVA biến trình độ học vấn ................................66
Bảng 5.1. Kết luận kiểm định các giả thuyết………………………………………70



DANH MỤC HÌNH VẼ
Hình 2.1: Kim tự tháp bậc 5 nhu cầu của con người ........................................11
Hình 2.2: Mơ hình nghiên cứu đề xuất .............................................................37
Hình 3.1: Quy trình nghiên cứu ........................................................................39
Hình 4.1: Kết quả phân tích EFA các biến độc lập ..........................................55
Hình 4.2: Kết quả phân tích EFA sau khi loại bỏ biến EVN5 .........................57
Hình 4.3: Kết quả phân tích EFA biến trung gian ............................................58
Hình 4.4: Kết quả phân tích EFA biến phụ thuộc ............................................59
Hình 4.5: Kết quả phân tích mơ hình hồi quy tuyến tính .................................62



TÓM TẮT
Đại dịch Covid-19 bùng phát gây ảnh hưởng lớn đến tình hình quản lý nguồn
nhân lực tại các doanh nghiệp, đặc biệt là với các doanh nghiệp vừa và nhỏ trên địa
bàn Thành Phố Hồ Chí Minh. Chính vì vậy đề tại được thực hiện nhằm tìm ra các
yếu tố ảnh hưởng đến động lực làm việc của người lao động tại các doanh nghiệp
vừa và nhỏ trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh. Đề tài được thực hiện qua hai giai
đoạn: nghiên cứu sơ bộ và nghiên cứu chính thức. Nghiên cứu sơ bộ bao gồm q

trình lược khảo các nghiên cứu trước, tham khảo các lý thuyết, cơng trình trước đó
để đề xuất và thiết kế mơ hình nghiên cứu phù hợp. Nghiên cứu chính thức được
thực hiện bằng cách khảo sát, thu thập dữ liệu của 204 nhân viên đang công tác tại
các DNVVN trên TP.HCM, sau đó để thực hiện các kiểm định, phân tích cần thiết
thơng qua phần mềm SPSS20.0. Kết đã tìm ra các yếu tố đặc điểm công việc;
lương, thưởng và phúc lợi; môi trường làm việc đều ảnh hưởng trực tiếp đến động
lực làm việc của nhân viên. Trong đó, yếu tố môi trường mang lại tác động mạnh
nhất đến động lực làm việc, vừa trực tiếp vừa gián tiếp đến động lực thông qua tâm
lý an tâm và lạc quan của người lao động trong bối cảnh đại dịch Covid. Từ những
kết quả trên, tác giả đưa ra những đề xuất về mặt quản trị giúp cải thiện những yếu
tố ảnh hưởng tại doanh nghiệp, nhằm duy trì và thúc đẩy động lực làm việc của
người lao động trước tác động của đại dịch Covid-19.



1
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU
1.1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong xu thế tồn cầu hóa và hội nhập kinh tế quốc tế hiện nay, Việt Nam
ln có chủ trương mở rộng quan hệ hợp tác quốc tế với mục đích tìm kiếm những
cơ hội cho sự phát triển kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, bên cạnh những cơ hội luôn là
những rủi ro và thách thức đi kèm. Theo số liệu của phòng Thương mại và Cơng
nghiệp Việt Nam (VCCI) tính đến ngày 31/12/2019, cả nước có 758.610 DN đang
hoạt động, trong đó doanh nghiệp vừa và nhỏ (DNVVN) chiếm trên 95%. Các
DNVVN đóng góp tới 45% vào GDP, 31% vào tổng số thu ngân sách hàng năm và
thu hút hơn 5 triệu lao động. Thời gian vừa qua, mặc dù Chính Phủ đã tập trung ban
hành nhiều chính sách hỗ trợ DNVVN, nhưng vì sự hạn chế về mặc quy mơ, hoạt
động của khu vực DN này đang gặp nhiều khó khăn như: khả năng tiếp cận nguồn
vốn để đầu tư vào máy móc, cơng nghệ hiện đại; khả năng cạnh tranh, chiếm lĩnh
thị trường,… và đặc biệt là thiếu kinh nghiệm trong quản trị điều hành doanh

nghiệp. Chính vì những lý do đó, cộng với những tác động nặng nề của đại dịch
Covid mà thời gian vừa qua, nhiều DNVVN đã phải tạm dừng hoạt động hoặc nặng
nề hơn là giải thể do không thể giữ chân nhân viên và tổ chức sản xuất, kinh doanh.
Bên cạnh việc phải cạnh tranh về thị trường kinh doanh, các DNVVN còn gặp
nhiều thử thách trên thị trường lao động. Đặc biệt tại thành phố Hồ Chí Minh, trung
tâm kinh tế lớn nhất cả nước thì các DNVVN phải cạnh tranh gay gắt với nhau, và
với cả với những doanh nghiệp lớn trong và ngoài nước. Trong thời gian đại dịch
Covid vừa qua, TP.HCM thuộc một trong những khu vực chịu ảnh hưởng nặng nề
nhất cả nước, khiến cho nhiều người lao động đã chọn cách chuyển đến những địa
phương khác, dẫn đến tình trạng thiếu nhân lực ở một số doanh nghiệp. Do đó công
tác tạo động lực làm việc cho người lao động để giữ họ lại với doanh nghiệp đóng
vai trị vơ cùng quan trọng, quyết định sự thành công cho các doanh nghiệp hoạt
động tại TP. HCM. Trước những thực trạng trên, tác giả đã quyết định chọn đề tài
này để làm luận văn của mình.
1.2. Mục tiêu và câu hỏi nghiên cứu
1.2.1. Mục tiêu nghiên cứu


2
Nghiên cứu này được thực hiện nhằm mục đích xác định và kiểm tra mức độ
tác động của các yếu tố đến động lực của nhân viên tại các doanh nghiệp vừa và
nhỏ trong điều kiện ảnh hưởng của đại dịch Covid – 19 tại Thành phố Hồ Chí Minh.
Đề xuất những giải pháp mang hàm ý về mặt quản trị nhằm mục đích giúp các
DNVVN tại TP.HCM đưa ra những biện pháp, chính sách nâng cao động lực làm
việc cho đội ngũ nhân viên.
1.2.2. Câu hỏi nghiên cứu
Các yếu tố nào có ảnh hưởng đến động lực làm việc của nhân viên tại các
DNVVN tại TP.HCM trong bối cảnh đại dịch Covid?
Mức độ tác động của từng yếu tố là như thế nào? Yếu tố nào mang ảnh hưởng
mạnh nhất (ít nhất) đến động lực làm việc của nhân viên cơng tác tại các DNVVN

trên địa bàn TP.HCM?
Có sự khác nhau về động lực làm việc với từng nhóm người lao động khác
nhau về nhân khẩu học (giới tính, độ tuổi, trình độ học vấn) hay khơng?
1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
1.3.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu: Các yếu tố ảnh hưởng đến động lực làm việc của nhân
viên tại các doanh nghiệp vừa và nhỏ.
Đối tượng khảo sát: người lao động đang công tác tại các doanh nghiệp vừa và
nhỏ được chọn ngẫu nhiên về giới tính, độ tuổi, trình độ,…
1.3.2. Phạm vi nghiên cứu
Phạm vi nghiên cứu: Khu vực nghiên cứu tại TP. HCM. Đây là khu vực trung
tâm kinh tế của cả nước nên có số lượng người lao động lớn và lĩnh vực, ngành
nghề hoạt động phong phú, đa dạng.
Hình thức khảo sát: Phỏng vấn trực tiếp và khảo sát trực tuyến các đối tượng
khảo sát.
Thời gian tiến hành khảo sát: từ ngày 15/03/2022 đến ngày 29/04/2022.
Thời gian thực hiện nghiên cứu: từ ngày 15/02/2022 đến ngày 29/05/2022
1.4. Phương pháp nghiên cứu
Trong nghiên cứu này tác giả đã sử phương pháp nghiên cứu định lượng cụ
thể là đề xuất và thiết mơ hình nghiên cứu qua những cơ sở lý thuyết trước đây, sau


3
đó tác giả lập bảng câu hỏi và tiến hành thực hiện khảo sát đối với trên 200 nhân
viên công tác tại các DNVVN trên địa bàn TP.HCM, thu thập dữ liệu sơ cấp. Dữ
liệu được thu thập thông qua bảng hỏi giấy và trực tuyến, sau đó được phân tích
bằng phần mềm SPSS 20.0 để kiểm tra, kiểm định các giả thuyết như: thống kê mô
tả; độ tin cậy của thang đo (Cronbach’s Alpha); phân tích nhân tố khám phá (EFA);
phân tích hồi quy.
1.5. Tổng quan tình hình nghiên cứu

1.5.1. Tình hình nghiên cứu trên thế giới
Trên thế giới đã có khơng ít cơng trình nghiên cứu tập trung vào các yếu tố
ảnh hưởng đến động lực làm việc của người lao động. Trong nghiên cứu của Edgar
(1999) và Dunham-Taylor (2000) về động lực làm việc của các nhân viên chăm sức
khỏe, các yếu tố như mức độ căng thẳng trong công việc, phong cách lãnh đạo của
cấp trên và mơi trường làm việc có ảnh hưởng đến mức độ hồn thành tốt cơng việc
và động lực làm việc. Sinclair & các cộng sự (2005) đã phân tích lương bổng có thể
thúc đẩy động lực giúp nhân viên nâng cao được năng suất trong cơng việc.
Ngồi các nghiên cứu chung về động lực làm việc, trên thế giới cũng đã có
một số nghiên cứu hướng đến bối cảnh đại dịch Covid-19. Cụ thể, Christian
Wiradendi Wolor và cộng sự (2020) đã tìm ra được lương bổng và mơi trường làm
việc là 2 yếu tố quan trọng nhất mà doanh nghiệp cần hướng đến để đảm bảo động
lực làm việc của người lao động trong thời gian đại dịch Covid-19 lây lan. Şefik
Ưzdemir và Gưkhan Kerse (2020) thì lại hướng đến tâm lý của người lao động
trong nghiên cứu của họ, cụ thể là sự lạc quan và căng thẳng trong công việc của
nhân viên y tế trước tác động của đại dịch Covid-19 sẽ lần lược ảnh hưởng ngược
và thuận chiều với cảm giác kiệt sức khi làm việc, tức động lực làm việc của nhân
viên trong bối cảnh đại dịch sẽ tăng khi họ cảm thấy lạc quan và ít căng thẳng trong
cơng việc.
1.5.2. Tình hình nghiên cứu tại Việt Nam
Tại Việt Nam cũng đã có một số đề tài nghiên cứu về các yếu tố ảnh hưởng
đến động lực làm việc của nhân viên. Theo Nhat & Dung (2013), các yếu tố như thu
nhập của người lao động được nhận từ doanh nghiệp, cơ hội thăng tiến công việc và
phát triển sự nghiệp là 2 yếu tố có ý nghĩa quan trọng nhất trong việc nâng cao động


4
lực làm việc của nhân viên, bên cạnh các yếu tố khác như điều kiện cơ sở vật chất,
không gian nơi làm việc và mức độ hấp dẫn của công việc. Theo Lưu Thị Bích
Ngọc & cộng sự (2013) tại các khách sạn năm sao trên địa bàn TP.HCM, kết quả

khảo sát nhân viên cho thấy có 4 nhân tố tác động đến động lực làm việc của nhân
viên bao gồm: mối quan hệ với cấp trên hay lãnh đạo, điều kiện làm việc và đặc
điểm công việc, đào tạo và phát triển (cơ hôi thăng tiến sự nghiệp,…). Tương tự,
Trương Minh Đức (2011) phát hiện các yếu tố như mối quan hệ với đồng nghiệp,
thu nhập và phúc lợi, vị trí cơng việc, cơ hội phát triển nghề nghiệp, sự động viên
của cấp trên và sự trao quyền trong cơng việc góp phần làm cải thiện động lực làm
việc của nhân viên. Mặc dù đã có nhiều nghiên cứu về động lực làm việc như trên,
tuy nhiên tại Việt Nam vẫn chưa có những bài viết hay cơng trình hướng đến động
lực làm việc trong bối cảnh đại dịch Covid-19 đã và đang diễn ra.
Từ tổng quan tình hình nghiên cứu trên, tác giả nhận thấy khoảng trống của
các nghiên cứu trước là phần lớn các nghiên cứu chỉ kiểm định mối quan hệ giữa
các biến độc lập (các yếu tố liên quan đến kinh tế) và biến phụ thuộc (động lực làm
việc), chưa đưa vào một biến trung gian nào. Bên cạnh đó tại Việt Nam, động lực
làm việc là một đề tài phổ biến nhưng vẫn chưa có bất kỳ nghiên cứu nào hướng
đến bối cảnh Covid mặc dù đại dịch đã gây ra những tác động đáng kể đến các yếu
tố kinh tế của các doanh nghiệp và tâm lý của người lao động. Đặc biệt là người lao
động tại các DNVVN trên địa bàn TP.HCM là một trong những đối tượng bị ảnh
hưởng lớn nhất bởi đại dịch. Từ những tổng quan tình hình nghiên cứu trên, tác giả
đã thực hiện đề tài: “Các yếu tố ảnh hưởng đến động lực làm việc của nhân viên
tại các doanh nghiệp vừa và nhỏ trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh trong
bối cảnh Covid” nhằm làm rõ và tìm giải pháp cho vấn đề duy trì và nâng cao động
lực làm việc của người lao động trong bối cảnh Covid thông qua các yếu tố ảnh
hưởng tại các DNVVN trên địa bàn TP.HCM.
1.6. Tính mới của đề tài
Thứ nhất, ta có thể thấy trên thế giới nói chung và tại Việt Nam nói riêng, đã
có nhiều đề tài liên quan đến động lực làm việc của người lao động tuy nhiên những
nghiên cứu này không hướng đến những doanh nghiệp có quy mơ nhỏ và giải pháp
đưa ra chưa thật sự phù hợp với tình hình hoạt động, quy mô và điều kiện thực tiễn



5
của các DNVVN tại Việt Nam. So với các doanh nghiệp có quy mơ lớn hay doanh
nghiệp nước ngồi thì DNVVN thường hạn chế và thiếu ổn định hơn về mọi mặt
nhưng lại đóng góp lớn vào sự cải thiện và phát triển kinh tế của cả nước, mục đích
của đề tài là tìm ra những giải pháp phù hợp cho đối tượng doanh nghiệp quan trọng
này.
Thứ hai, đa số các nghiên cứu trong nước trước đây được thực hiện trong
phạm vi tồn quốc. Trong khi đó, đề tài thực hiện khảo sát và nghiên cứu các
DNVVN trên phạm vi TP. Hồ Chí Minh là khu vực kinh tế trọng điểm của phía
Nam nói riêng và cả nước nói chung. Đây là khu vực có sự đa dạng ngành nghề
kinh doanh, lực lượng lao động dồi dào ở mọi trình độ (lao động phổ thơng, lao
động trình độ cao,…) và thu hút nhiều vốn đầu tư nước ngoài. Những yếu tố giúp
đề tài mang lại những góc nhìn mới so với những nghiên cứu trước đây.
Thứ ba, vẫn chưa có nhiều nghiên cứu nhắm đến sự ảnh hưởng của đại dịch
Covid trong lĩnh vực nhân sự tại nước ta vì đây là một bối cảnh chỉ vừa mới diễn ra
trong thời gian 2 năm gần đây. Đại dịch Covid đi qua để gây ảnh hưởng nặng nề và
làm thay đổi nhiều yếu tố trong nền kinh tế cả nước. Đề tài là một trong những
nghiên cứu đầu tiên nhắm đến bối cảnh Covid trong lĩnh vực quản trị nhân sự, đem
lại những kết quả mới mẻ trong các điều kiện thay đổi do ảnh hưởng của đại dịch.
1.7. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
1.7.1. Ý nghĩa khoa học
Đề tài có ý nghĩa và lợi ích về mặt khoa học như là một nguồn tham khảo bổ
sung bên cạnh các nghiên cứu trước về các yếu tố ảnh hưởng đến động lực làm việc
của người lao động, đặc biệt nhắm tới đối tượng nhân viên tại các DNVVN là một
đối tượng chiếm tỉ lệ lớn trong thị trường lao động trên địa bàn TP.HCM.
Hơn nữa, bối cảnh đại dịch Covid hiện nay là vơ cùng khó lường với nhiều lần
bùng phát trở lại do sự sinh ra của các biến thể mới. Vì vậy những kết quả của đề tài
về ảnh hưởng của đại dịch Covid sẽ góp một phần giá trị, trở thành nguồn tham
khảo bổ ích cho các bài nghiên cứu sau này tại Việt Nam.
1.7.2. Ý nghĩa thực tiễn

Kết quả của đề tài sẽ giúp cho các DNVVN tại TP. HCM nhận biết những yếu
tố ảnh hưởng đến động lực làm việc của nhân viên trong thời kỳ Covid. Nhờ đó,