TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
---------------------

NGUYỄN THIẾU LÂM

TỔ CHỨC THỰC HIỆN CHẾ ĐỘ, CHÍNH SÁCH CỦA
NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI THƯƠNG, BỆNH BINH
NẶNG
TẠI TRUNG TÂM ĐIỀU DƯỠNG
THƯƠNG BINH NGHỆ AN

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ

HÀ NỘI, NĂM 2021


TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
---------------------

NGUYỄN THIẾU LÂM

TỔ CHỨC THỰC HIỆN CHẾ ĐỘ, CHÍNH SÁCH CỦA
NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI THƯƠNG, BỆNH BINH
NẶNG
TẠI TRUNG TÂM ĐIỀU DƯỠNG
THƯƠNG BINH NGHỆ AN

Chuyên ngành: Quản lý kinh tế và chính sách
Mã số: 8340410

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ

Người hướng dẫn khoa học:
TS. NGUYỄN QUANG HỢP

HÀ NỘI, NĂM 2021


LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số
liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực, các thơng tin trích dẫn trong
luận văn đều được chỉ rõ nguồn gốc.
Tơi hồn toàn chịu trách nhiệm về kết quả nghiên cứu của mình.
Hà Nội, ngày

tháng

năm 2021

Tác giả luận văn

Nguyễn Thiếu Lâm


LỜI CẢM ƠN
Trong thời gian học tập và thực hiện luận văn thạc sĩ này, ngoài sự nỗ
lực của bản thân tôi đã nhận được sự động viên, giúp đỡ tận tình của nhiều cá
nhân và tập thể. Tơi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc và chân thành tới thầy
giáo TS. Nguyễn Quang Hợp đã tận tình giúp đỡ, hướng dẫn, chỉ bảo tơi
trong suốt q trình thực hiện luận văn tốt nghiệp. Bên cạnh đó, tơi xin chân
thành cảm ơn các thầy cô giáo của trường Đại học Kinh tế Quốc dân Hà Nội
đã tạo mọi điều kiện giúp đỡ tôi trong suốt thời gian thực hiện luận văn.

Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn chân thành đến Sở Lao động - Thương
binh và Xã hội tỉnh Nghệ An, Trung tâm Điều dưỡng thương binh Thuận
Thành, Trung tâm Điều dưỡng người có cơng Thanh Hóa, Khu Điều dưỡng
thương binh tâm thần kinh Nghệ An… Cán bộ, viên chức, người lao động và
thương, bệnh binh nặng tại Trung tâm Điều dưỡng thương binh Nghệ An…,
đã luôn tạo điều kiện, nhiệt tình giúp đỡ để tơi hồn thành đề tài nghiên cứu
của mình.
Nhân dịp này tơi cũng xin bày tỏ lịng biết ơn sâu sắc tới gia đình,
người thân và bạn bè đã luôn ủng hộ, động viên và giúp đỡ tơi trong suốt q
trình học tập và hồn thành luận văn tốt nghiệp.
Hà Nội, ngày

tháng

năm 2021

Tác giả luận văn

Nguyễn Thiếu Lâm


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN
LỜI CẢM ƠN
MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC BẢNG
MỞ ĐẦU..........................................................................................................1
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ TỔ CHỨC THỰC HIỆN CHẾ
ĐỘ CHÍNH SÁCH CỦA NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI THƯƠNG, BỆNH
BINH NẶNG TẠI TRUNG TÂM ĐIỀU DƯỠNG................................10

1.1. Trung tâm điều dưỡng và thương, bệnh binh nặng tại các Trung tâm
điều dưỡng......................................................................................................10
1.1.1. Trung tâm điều dưỡng.....................................................................10
1.1.2. Thương, bệnh binh nặng tại các Trung tâm điều dưỡng.................11
1.2. Chế độ, chính sách của nhà nước đối với thương, bệnh binh nặng tại
các Trung tâm điều dưỡng............................................................................13
1.2.1. Khái niệm và mục tiêu của chế độ, chính sách của Nhà nước đối
với thương, bệnh binh nặng......................................................................13
1.2.2. Nội dung chế độ, chính sách của Nhà nước đối với thương, bệnh
binh nặng tại các trung tâm điều dưỡng....................................................14
1.3. Tổ chức thực hiện chế độ, chính sách đối với thương, bệnh binh nặng
tại các trung tâm điều dưỡng.......................................................................16
1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến tổ chức thực hiện chế độ, chính sách đối
với thương, bệnh binh nặng tại các trung tâm điều dưỡng.......................20


1.4.1. Các yếu tố thuộc về trung tâm điều dưỡng.....................................21
1.4.2. Các yếu tố khác...............................................................................22
1.5. Kinh nghiệm tổ chức thực hiện chế độ, chính sách đối với thương,
bệnh binh nặng tại một số đơn vị và bài học kinh nghiệm cho Trung tâm
Điều dưỡng thương binh Nghệ An...............................................................24
1.5.1. Kinh nghiệm tổ chức thực hiện chế độ, chính sách đối với thương,
bệnh binh nặng tại một số trung tâm điều dưỡng.....................................24
1.5.2. Bài học kinh nghiệm cho Trung tâm điều dưỡng thương binh
Nghệ An...................................................................................................38
CHƯƠNG 2: PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG TỔ CHỨC THỰC HIỆN
CHẾ ĐỘ, CHÍNH SÁCH ĐỐI VỚI THƯƠNG, BỆNH BINH
NẶNG TẠI TRUNG TÂM ĐIỀU DƯỠNG THƯƠNG BINH
NGHỆ AN.......................................................................................................41
2.1. Giới thiệu về Trung tâm Điều dưỡng thương binh Nghệ An và thực

trạng thương, bệnh binh nặng tại Trung tâm Điều dưỡng thương binh
Nghệ An..........................................................................................................41
2.1.1. Giới thiệu về Trung tâm Điều dưỡng thương binh Nghệ An..........41
2.1.2. Thực trạng thương, bệnh binh nặng đang được nuôi dưỡng tại
Trung tâm Điều dưỡng thương binh Nghệ An giai đoạn 2018 - 2020......48
2.2. Thực trạng việc thực hiện các chế độ, chính sách đối với thương,
bệnh binh nặng trên địa bàn tỉnh Nghệ An giai đoạn 2018 - 2020............50
2.2.1. Thực trạng triển khai và việc ban hành chương trình, kế hoạch triển
khai thi hành các chế độ, chính sách đối với thương, bệnh binh nặng.....51
2.2.2. Thực trạng công tác kiện toàn bộ máy thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà
nước về thực hiện chế độ, chính sách đối với thương, bệnh binh nặng.........53
2.2.3. Thực trạng công tác phổ biến, truyền thơng, tư vấn chế độ, chính


sách đối với thương, bệnh binh nặng........................................................53
2.2.4. Thực trạng việc thực hiện các khoản chi theo chế độ đối với người
có cơng với cách mạng (bao gồm cả thương, bệnh binh nặng)................56
2.2.5. Thực trạng việc thực hiện các chế độ, chính sách đối với thương,
bệnh binh nặng được ni dưỡng tại các Trung tâm Điều dưỡng của
ngành Lao động – Thương binh và Xã hội tỉnh Nghệ An.........................57
2.3. Thực trạng tổ chức thực hiện chế độ, chính sách
đối với thương, bệnh binh nặng tại Trung tâm Điều
dưỡng thương binh Nghệ An giai đoạn 2018 - 2020....58
2.3.1. Thực trạng công tác xây dựng bộ máy tổ chức thực hiện chế độ,
chính sách................................................................................................58
2.3.2. Thực trạng công tác lập kế hoạch triển khai thực hiện chế độ,
chính sách.................................................................................................60
2.3.4. Thực trạng cơng tác truyền thơng và tư vấn chế độ, chính sách.....62
2.3.5. Thực trạng cơng tác thực hiện chế độ, chính sách..........................63
2.3.6. Thực trạng cơng tác kiểm sốt việc thực hiện chế độ, chính sách..65

2.4. Đánh giá về thực trạng tổ chức thực hiện chế độ, chính sách đối với
thương, bệnh binh nặng tại Trung tâm điều dưỡng thương binh Nghệ An
giai đoạn 2018 – 2020....................................................................................66
2.4.1. Ưu điểm..........................................................................................66
2.4.2. Hạn chế...........................................................................................71
2.4.3. Nguyên nhân của những hạn chế....................................................75
CHƯƠNG 3: PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN
THIỆN QUẢN LÝ THỰC HIỆN CHẾ ĐỘ, CHÍNH SÁCH ĐỐI
VỚI THƯƠNG, BỆNH BINH NẶNG TẠI TRUNG TÂM ĐIỀU
DƯỠNG THƯƠNG BINH NGHỆ AN................................................80
3.1. Mục tiêu và phương hướng hoàn thiện tổ chức thực hiện chế độ,


chính sách đối với thương, bệnh binh nặng tại Trung tâm Điều dưỡng
thương binh Nghệ An đến năm 2025...........................................................80
3.1.1. Mục tiêu phát triển của Trung tâm Điều dưỡng thương binh Nghệ
An đến năm 2025......................................................................................80
3.1.2. Phương hướng hoàn thiện tổ chức thực hiện chế độ, chính sách đối
với thương, bệnh binh nặng tại Trung tâm Điều dưỡng thương binh Nghệ
An đến năm 2025......................................................................................82
3.2. Giải pháp hoàn thiện tổ chức thực hiện chế độ, chính sách đối với
thương, bệnh binh nặng của Trung tâm......................................................84
3.2.1. Giải pháp về xây dựng bộ máy tổ chức thực hiện chế độ, chính sách
tại Trung tâm.............................................................................................84
3.2.2. Giải pháp về lập kế hoạch triển khai thực hiện chế độ, chính sách 86
3.2.3. Giải pháp về truyền thơng và tư vấn chế độ, chính sách................87
3.2.4. Giải pháp về thực hiện chế độ, chính sách......................................89
3.2.5. Giải pháp về kiểm sốt việc thực hiện chế độ, chính sách.............91
3.3. Kiến nghị.................................................................................................92
KẾT LUẬN....................................................................................................94

TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1: Tổng hợp các số liệu về chăm sóc y tế của Trung tâm Điều dưỡng
thương binh Nghệ An giai đoạn 2018 – 2020.................................46
Bảng 2.2: Số lượng và đặc điểm thương, bệnh binh nặng tại Trung tâm Điều
dưỡng thương binh Nghệ An giai đoạn 2018 - 2020......................51
Bảng 2.3: Tổng hợp các khoản chi cho người có công với cách mạng trên địa
bàn tỉnh Nghệ An giai đoạn 2018 – 2020........................................58
Bảng 2.4: Tổng hợp các khoản chi giao cho các cơ sở điều dưỡng thuộc ngành
Lao động – Thương binh và Xã hội trên địa bàn tỉnh Nghệ An thực
hiện giai đoạn 2018 – 2020.............................................................61
Bảng 2.5: Thực trạng bộ máy thực hiện chế độ, chính sách đối với thương,
bệnh binh nặng tại Trung tâm Điều dưỡng thương binh Nghệ An
giai đoạn 2018 - 2020......................................................................62
Bảng 2.6: Thực trạng việc thực hiện các chế độ, chính sách đối với thương,
bệnh binh nặng tại Trung tâm Điều dưỡng thương binh Nghệ An
giai đoạn 2018 – 2020.....................................................................68


1

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Chính sách đối với người có cơng là một chính sách lớn của Đảng và
Nhà nước, thể hiện đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”, “Ăn quả nhớ người trồng
cây”, thể hiện sự quan tâm, tri ân của toàn dân đối với những người đã có
nhiều hy sinh mất mát qua các cuộc kháng chiến trường kỳ để dành lại độc

lập, tự do, thống nhất và các cuộc chiến đấu giữ gìn nền độc lập tự do, tồn
vẹn lãnh thổ.
Hiện cả nước có hơn 9,2 triệu người có cơng được hưởng các chính
sách ưu đãi người có cơng với cách mạng: trong đó có gần 1,2 triệu liệt sĩ;
hơn 138 nghìn Bà mẹ Việt Nam Anh hùng; hơn 2 triệu thương binh, bệnh
binh, thân nhân liệt sĩ với hơn 12 nghìn thương binh nặng; hàng trăm nghìn
người bị địch bắt tù đày, người nhiễm chất độc hóa học; hàng nghìn người
được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, Anh hùng
Lao động trong kháng chiến… Hàng năm, ngân sách Nhà nước đã dành hơn
32 nghìn tỷ đồng để thực hiện các chế độ ưu đãi đối với người có cơng với
cách mạng. Cùng với việc thực hiện chính sách ưu đãi của Đảng, Nhà nước,
toàn thể xã hội đã thể hiện lịng biết ơn bằng những việc làm thiết thực.
Tồn tỉnh Nghệ An đã xác nhận và giải quyết chế độ cho trên 45 ngàn
liệt sĩ; 2.669 bà mẹ Việt Nam anh hùng; trên 6 ngàn cán bộ lão thành, tiền
khởi nghĩa; gần 40 ngàn thương binh, 13 ngàn bệnh binh, trong đó có hơn
1.500 thương bệnh binh nặng; 20 ngàn người tham gia kháng chiến và con đẻ
của họ bị phơi nhiễm chất độc hóa học; trên 900 người là cán bộ hoạt động
cách mạng bị địch bắt tù đày… Đang quản lý và chi trả trợ cấp thường xuyên
cho hơn 70.000 người với kinh phí trên 126 tỷ đồng.
Đến năm 2021, trên cả nước đang còn 23 đơn vị nuôi dưỡng thương


2

bệnh binh nặng, trong đó tỉnh Nghệ An có 02 đơn vị với số người đang được
nuôi dưỡng là 114 người. Các đối tượng thương bệnh binh nặng đang được
nuôi dưỡng tập trung là những người có tình trạng thương bệnh tật và hồn
cảnh gia đình đặc biệt, khơng thể về sinh sống tại địa phương mà gắn bó suốt
đời tại các Trung tâm điều dưỡng thương binh.
Hiện nay, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về chính sách người có

cơng ngày càng được hồn thiện, Nhà nước đã và đang sửa đổi, ban hành
nhiều văn bản để tiếp tục triển khai thực hiện các chế độ, chính sách đối với
người có cơng như Pháp lệnh ưu đãi người có cơng với cách mạng số
04/2012/UBTVQH13, Pháp lệnh ưu đãi người có cơng với cách mạng số
02/2020/UBTVQH14, Nghị định số 31/2013/NĐ-CP ngày 09/04/2013 của
Chính phủ, Thơng tư liên tịch số 101/2018/TT-BTC ngày 14/11/2018 của Bộ
Tài chính…., tạo khung pháp lý góp phần thực hiện tốt cơng tác thực thi các
chế độ, chính sách đối với người có cơng.
Mặc dù vậy, bên cạnh những kết quả đạt được, vẫn còn một số tồn tại,
hạn chế như: Công tác phổ biến, tuyên truyền chính sách chưa được thực hiện
rộng rãi, nhận thức của một số người có cơng về chính sách chưa đầy đủ, nên
còn nhiều thắc mắc, khiếu kiện trong quá trình thực hiện chính sách. Một số
văn bản hướng dẫn chậm, chưa đồng bộ, không rõ ràng tạo nên những vướng
mắc trong xử lý; một số đối tượng còn lợi dụng, trục lợi các chế độ, chính
sách. Trách nhiệm của một số cán bộ, viên chức, nhân viên y tế cịn chưa
cao… Những tồn tại, hạn chế trong q trình thực thi chính sách cho người có
cơng với cách mạng nếu khơng có những giải pháp kịp thời để khắc phục,
hồn thiện, sẽ ảnh hưởng đến chủ trương và chính sách lớn rất đúng đắn của
Đảng và Nhà nước, làm mất đi ý nghĩa nhân văn của đạo lý “Uống nước nhớ
nguồn”.
Tổ chức thực hiện các chế độ, chính sách cho thương bệnh binh nặng


3

đang được điều dưỡng, chăm sóc, phục hồi sức khỏe tại các đơn vị nuôi
dưỡng tập là một phần trong thực thi các chế độ, chính sách ưu đãi dành cho
người có cơng cần được quan tâm nhiều hơn, do có tình trạng thương tật và
hồn cảnh gia đình đặc biệt. Các đối tương này, phần lớn không thể tự chăm
lo bản thân, khơng có người thân, tất cả mọi sinh hoạt đều phụ thuộc hoàn

toàn vào đội ngũ cán bộ, viên chức, nhân viên y tế của các cơ sở nuôi dưỡng.
Xuất phát từ những lý do trên, tôi chọn nghiên cứu “Tổ chức thực hiện
chế độ, chính sách của Nhà nước đối với thương, bệnh binh nặng tại
Trung tâm điều dưỡng thương binh Nghệ An” làm đề tài luận văn tốt
nghiệp thạc sĩ chuyên ngành Quản lý Kinh tế và Chính sách. Với mong muốn
thơng qua thực tiễn việc đánh giá, phân tích những kết quả đạt được, cũng
như những tồn tại hạn chế trong quá trình quản lý và thực hiện, nhằm giúp
cho các cấp có thẩm quyền nhìn nhận, bổ sung, hồn thiện và nâng cao hiệu
quả thực thi chính sách cho thương, bệnh binh nặng đang được nuôi dưỡng tại
các cơ sở trong cả nước nói chung và tại Trung tâm Điều dưỡng thương binh
Nghệ An nói riêng.
2. Tổng quan nghiên cứu
Chính sách đối với người có cơng với cách mạng là một chính sách lớn
được Đảng và Nhà nước ta quan tâm thực hiện. Bởi vậy, đã có nhiều cơng
trình nghiên cứu, tài liệu, bài viết khai thác vấn đề chính sách đối với người
có cơng với cách mạng, trong đó có đề cập đến cơng tác này ở góc độ lý luận,
chính sách và thực tiễn. Có thể kể ra một số cơng trình nghiên cứu tiêu biểu
và có liên quan đến đề tài như sau:
- Mai Ngọc Anh (2012 - Chính sách xã hội đối với người có cơng ở Việt
Nam: thực trạng và khuyến nghị, Nhà xuất bản Trường Đại học Kinh tế Quốc dân),
với quan điểm Người có cơng là những nhân chứng lịch sử; đời sống vật chất,
tinh thần của những đối tượng này có tác động tích cực đến quan điểm, nhận


4

thức của gia đình, cộng đồng và xã hội về những sự trả ơn của nhà nước đối
với những đóng góp của họ. Các chính sách và thực thi ưu đãi cho nhóm đối
tượng này, do đó, khơng chỉ có ý nghĩa giáo dục cho thế hệ trẻ nhận thức sâu
sắc về truyền thống uống nước nhớ nguồn của dân tộc, mà cịn có ý khích lệ

tinh thần xả thân bảo vệ tổ quốc của các thế hệ tương lai. Tác giả đề cập đến
vai trò, thực trạng, những thành cơng và hạn chế của các chính sách ưu đãi xã
hội đối với người có cơng với cách mạng của Việt Nam. Trên cơ sở đó, tác giả
đề xuất những khuyến nghị trong việc thực thi những chính sách ưu đãi xã hội
đối với người có cơng tại Việt Nam trong thời gian đến.
- Quan niệm chính sách y tế như là một trong những chính sách xã hội
cơ bản hướng tới các mục tiêu công bằng, phúc lợi và hịa nhập xã hội, trong
cơng trình“Phân tích thực trạng chính sách y tế Việt Nam” xuất bản năm 2012,
tác giả Đặng Thị Lệ Xuân đã hướng tới việc phân tích thực trạng chính sách y
tế Việt Nam trong việc đạt được các mục tiêu xã hội, đồng thời tác giả cũng
đề xuất một số giải pháp cơ bản cho việc đạt được các mục tiêu đó.
- Luận văn thạc sĩ Quản lý Cơng “Thực thi chính sách đối với người có
cơng trên địa bàn quận Liên Chiểu, thành phố Đà Nẵng”, của học viên Lê Thị
Thanh Phúc, bảo vệ năm 2017 tại Học viện Hành chính Quốc gia đã nêu việc
nghiên cứu lý luận, đánh giá thực trạng quá trình tổ chức thực thi chính sách,
nêu lên những phương hướng, giải pháp, nâng cao hiệu quả tổ chức thực hiện
chính sách đối với người có cơng trên địa bàn quận Liên Chiểu.
- Luận văn thạc sĩ “Tổ chức thực thi chính sách đối với người có cơng
với cách mạng của Ủy ban nhân dân huyện Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An”,
của học viên Dương Thị Thanh Nhàn, bảo vệ năm 2017 tại Trường Đại học
Kinh tế Quốc dân đã nêu việc nghiên cứu lý luận, đánh giá thực trạng quá
trình tổ chức thực thi chính sách, nêu lên những phương hướng, giải pháp,
nâng cao hiệu quả tổ chức thực hiện chính sách đối với người có cơng trên địa


5

bàn quận huyện Hưng Ngun.
Ngồi ra cịn có nhiều luận văn, luận án, bài báo, báo cáo khoa học…,
nghiên cứu về thực thi chính sách đối với người có cơng. Các cơng trình

nghiên cứu trên đều đề cập đến vai trị của chính sách; thực trạng thực thi chính
sách ở một số địa phương cũng như trên phạm vi cả nước nói chung. Trên cơ
sở đó, các nhà nghiên cứu đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng thực thi
chính sách... Tuy nhiên, tính tới thời điểm hiện tại vẫn chưa có một nghiên cứu
nào về quản lý thực hiện chế độ, chính sách đối với thương, bệnh binh nặng
đang được nuôi dưỡng tập trung tại các cơ sở của ngành Lao động - Thương
binh và Xã hội.
3. Mục tiêu nghiên cứu
3.1. Mục tiêu chung
Trên cơ sở lý luận và phân tích, đánh giá thực trạng việc tổ chức thực
hiện chế độ, chính sách của Nhà nước đối với thương, bệnh binh nặng đang
được nuôi dưỡng tại Trung tâm Điều dưỡng thương binh Nghệ An, luận văn
đề xuất và khuyến nghị một số giải pháp góp phần hồn thiện tổ chức thực
hiện các chế độ, chính sách phù hợp với những yêu cầu đổi mới.
3.2. Mục tiêu cụ thể
- Xác định khung nghiên cứu về tổ chức thực hiện chế độ, chính sách
của Nhà nước đối với thương, bệnh binh nặng.
- Phân tích, đánh giá thực tổ chức thực hiện chế độ, chính sách của Nhà
nước đối với thương, bệnh binh nặng đang được nuôi dưỡng tại Trung tâm
Điều dưỡng thương binh Nghệ An; chỉ ra những kết quả đạt được, những hạn
chế và nguyên nhân;
- Đề xuất giải pháp hồn thiện tổ chức thực hiện chế độ, chính sách của
Nhà nước đối với thương, bệnh binh nặng đang được nuôi dưỡng tại Trung
tâm Điều dưỡng thương binh Nghệ An.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu


6

4.1. Đối tượng nghiên cứu

tổ chức thực hiện chế độ, chính sách của Nhà nước đối với thương,
bệnh binh nặng đang được nuôi dưỡng tập trung tại các cơ sở nuôi dưỡng của
ngành Lao động - Thương binh và Xã hội.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Về nội dung: Đề tài nghiên cứu về quản lý thực hiện các chế độ, chính
sách đối với thương, bệnh binh nặng tại Trung tâm Điều dưỡng thương binh
Nghệ An, trong đó chủ yếu tiếp cận theo nội dung tổ chức thực thi chính sách.
Về khơng gian: Nghiên cứu tại Trung tâm Điều dưỡng thương binh
Nghệ An, địa chỉ: xóm 9, xã Nghi Phong, huyện Nghi Lộc, tỉnh Nghệ An.
Về thời gian: Nghiên cứu thực trạng giai đoạn 2018- 2020, giải pháp đề
xuất đến năm 2025.
5 Phương pháp nghiên cứu
5.1. Khung nghiên cứu
Các yếu tố ảnh
hưởng đến tổ
chức thực hiện
chế độ, chính
sách của Nhà
nước đối với
thương, bệnh
binh nặng
- Nhóm các yếu
tốbên ngồi: Các
chủ trương, chính
sách, văn bản chỉ
đạo, sự phối hợp
của cấp, các địa
phương, gia đình
và đối tượng…
- Nhóm các yếu

tố bên trong: cơ
cấu tổ chức, phân
công
trách
nhiệm, năng lực
công tác của cán
bộ, viên chức và
người lao động…

Tổ chức thực hiện chế
độ, chính sách của
Nhà nước đối với
thương, bệnh binh
nặng
- Giai đoạn chuẩn bị
triển khai chế độ
chính sách.- Giai đoạn
triển khai chế độ
chính sách.
- Giai đoạn kiểm sốt
thực hiện chế độ chính
sách.

Mục tiêu tổ chức thực
hiện chế độ, chính sách
của Nhà nước đối với
thương, bệnh binh nặng
- Truyên truyền, phổ biến
được các chính sách của
Nhà nước.

- Cải thiện đời sống vật
chất, tinh thần của thương
bệnh binh nặng đang ni
dưỡng tập trung.
- Thực hiện thành cơng
mục tiêu chính sách NCC,
tăng cường niềm tin của
nhân dân vào Đảng và
Nhà nước.


7

5.2. Quy trình và phương pháp nghiên cứu
5.2.1. Quy trình nghiên cứu
- Bước 1: Nghiên cứu tài liệu nhằm xác định khung nghiên cứu về
quản lý thực hiện các chế độ, chính sách của Nhà nước đối với thương, bệnh
binh nặng được nuôi dưỡng tập trung.
- Bước 2: Thu thập tài liệu, số liệu thứ cấp phục vụ cho phân tích quản
lý thực hiện các chế độ, chính sách của Nhà nước đối với thương, bệnh binh
nặng được nuôi dưỡng tại Trung tâm Điều dưỡng thương binh Nghệ An trong
giai đoạn 2018 - 2020.
- Bước 3: Thu thập số liệu sơ cấp đã: phải làm rõ mục tiêu, đối tượng,
nội dung, hình thức, thời gian, địa điểm khảo sát. Nêu rõ số phiếu phát đi và
số phiếu hợp lệ thu về. Thời gian thu thập số liẹu sơ cấp chỉ có mấy tháng VD
từ tháng 4-6/2021 thơi. Sau đó nêu phương pháp xử lý số liệu thứ cấp và sơ
câp?
Tiến hành xử lý số liệu và phân tích thực trạng trên cơ sở tiến hành
khảo sát theo phiếu in sẵn đối với 40 thương, bệnh binh nặng và phỏng vấn
sâu đối với một số cán bộ của Trung tâm về cơng tác quản lý thực hiện các

chế độ, chính sách của Nhà nước đối với thương, bệnh binh nặng được nuôi
dưỡng tại Trung tâm Điều dưỡng thương binh Nghệ An trong giai đoạn 2018 2020.
- Bước 4: Đề xuất một số giải pháp chủ yếu nhằm hồn thiện cơng tác
quản lý thực hiện các chế độ, chính sách của Nhà nước đối với thương, bệnh
binh nặng được nuôi dưỡng tại Trung tâm Điều dưỡng thương binh Nghệ An.
5.2.2. Phương pháp nghiên cứu
a. Phương pháp xử lý số liệu:
- Phương pháp thu thập và xử lý số liệu thứ cấp:
+ Số liệu thứ cấp sử dụng cho phân tích được thu thập tư những nguồn
sau: Các quyết định của Ủy ban nhân dân tỉnh Nghệ An, Sở Lao động Thương binh và Xã hội tỉnh Nghệ An liên quan đến công tác quản lý thực
hiện chế độ, chính sách cho thương, bệnh binh nặng tại Trung tâm Điều


8

dưỡng thương binh Nghệ An. Đề án tổ chức cơ cấu bộ máy, nâng cao hiệu
lực, hiệu quả hoạt động. Đề án vị trí việc làm; Quy chế hoạt động; Quy chế
chi tiêu nội bộ…; các báo cáo hoạt động, sơ kết, tổng kết hàng năm của Trung
tâm; Các báo cáo về việc thanh tra, kiểm tra việc thực hiện chính sách đối với
thương bệnh binh nặng và thân nhân của họ của các cấp, ngành liên quan.
+ Số liệu thứ cấp thu thập được sẽ được sử dụng trực tiếp cho nghiên
cứu. Để có được các số liệu sơ cấp phục vụ cho phân tích, đánh giá, sử dụng
phương pháp điều tra xã hội học và phương pháp phỏng vấn chuyên gia.
- Phương pháp thu thập và xử lý số liệu sơ cấp:
+ Phương pháp điều tra xã hội học: Tác giả phát bảng hỏi khảo sát đối
với đối tượng là thương bệnh binh nặng (những đối tượng thụ hưởng chính
sách). Bộ câu hỏi này được xây dựng dựa vào mục tiêu nghiên cứu của luận
văn đó là đánh giá q trình quản lý thực hiện chế độ, chính sách đối với
thương, bệnh binh nặng tại Trung tâm Điều dưỡng thương binh Nghệ An.
Khảo sát đối với 40 người là thương binh, bệnh binh nặng; thời điểm khảo sát

được thực hiện trong tháng 3 năm 2021.
+ Phương pháp phỏng vấn chuyên gia: Tác giả tiến hành phỏng vấn
trực tiếp một số viên chức hành chính, bác sỹ, điều dưỡng viên của Trung
tâm đang làm công tác thực hiện chế độ, chính sách và chăm sóc sức khỏe
thương bệnh binh nặng và những ý kiến góp ý của họ nhằm hồn thiện cơng
tác tổ chức quản lý thực hiện chế độ, chính sách này trong thời gian tới. Số
người được phỏng vấn từ 03 - 05 người, thời điểm phỏng vấn được thực hiện
trong tháng 3 năm 2021.
6. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, phần kết luận, tài liệu tham khảo và phụ lục, luận
văn kết cấu bao gồm 3 chương sau đây:
Chương 1: Cơ sở khoa học về tổ chức thực hiện các chế độ, chính sách
của Nhà nước đối với thương, bệnh binh nặng tại Trung tâm điều dưỡng.
Chương 2: Phân tích thực trạng tổ chức thực hiện các chế độ, chính


9

sách của Nhà nước đối với thương, bệnh binh nặng tại Trung tâm Điều
dưỡng thương binh Nghệ An.
Chương 3: Phương hướng và giải pháp hoàn thiện tổ chức thực hiện
các chế độ, chính sách của Nhà nước đối với thương bệnh binh nặng tại
Trung tâm Điều dưỡng thương binh Nghệ An.


10

CHƯƠNG 1
CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ TỔ CHỨC THỰC HIỆN CHẾ ĐỘ
CHÍNH SÁCH CỦA NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI THƯƠNG,

BỆNH BINH NẶNG TẠI TRUNG TÂM ĐIỀU DƯỠNG
1.1. Trung tâm điều dưỡng và thương, bệnh binh nặng tại các
Trung tâm điều dưỡng
1.1.1. Trung tâm điều dưỡng
Trung tâm điều dưỡng (còn gọi bằng những tên khác là Trại điều
dưỡng, Nhà điều dưỡng, Khu điều dưỡng…) là những khu vực có thể do Nhà
nước đầu tư xây dựng hoặc do tư nhân xây dựng mang tính phúc lợi xã hội, an
sinh xã hội nhằm phục vụ cho việc điều dưỡng, khám chữa bệnh hay chăm
sóc tập trung những người có hồn cảnh về tuổi tác, sức khỏe, bệnh tật đau
yếu, đời sống khó khăn...
Tại các nước có nền kinh tế phát triển, đặc biệt là ở châu Âu, châu
Mỹ, châu Úc…, dân số già đi sẽ gia tăng nhu cầu về các dịch vụ chăm sóc cho
người già nên các Trung tâm điều dưỡng ở đây chủ yếu tồn tại dưới hình thức
Viện Dưỡng lão. Còn ở Việt Nam, do đặc thù của một đất nước có lịch sử
chiến tranh kéo dài nên số lượng thương, bệnh binh nói riêng và những người
có cơng với cách mạng nói chung cần được khám chữa bệnh, điều dưỡng,
phục hồi chức năng và chăm sóc sức khỏe rất lớn. Nên bên cạnh các Viện
Dưỡng lão, nước ta cịn hình thành và duy trì một hệ thống Trung tâm điều
dưỡng để khám chữa bệnh, điều dưỡng, phục hồi chức năng và chăm sóc sức
khỏe cho các thương, bệnh binh, những người có cơng với cách mạng và
những người chịu ảnh hưởng của chiến tranh.
Trong luận văn này, phạm vi nghiên cứu của chúng tôi là Trung tâm
điều dưỡng thương, bệnh binh nặng, là đơn vị sự nghiệp công lập thuộc ngành
Lao động - Thương binh và Xã hội, có nhiệm vụ quản lý, điều trị, phục hồi


11

sức khỏe và thực hiện các chế độ, chính sách ưu đãi cho thương binh, bệnh
binh nặng có hồn cảnh đặc biệt được nuôi dưỡng tập trung.

1.1.2. Thương, bệnh binh nặng tại các Trung tâm điều dưỡng
1.1.2.1. Các quy định về điều kiện, tiêu chuẩn thương binh, người
hưởng chính sách như thương binh
Theo Điều 19 của Pháp lệnh số 04/2012/PL-UBTVQH13 có hiệu lực từ
01/9/2012 quy định về điều kiện, tiêu chuẩn thương binh, người hưởng chính
sách như thương binh bao gồm: “(1). Thương binh là quân nhân, công an
nhân dân bị thương làm suy giảm khả năng lao động từ 21% trở lên, được cơ
quan, đơn vị có thẩm quyền cấp “Giấy chứng nhận thương binh” và “Huy
hiệu thương binh” thuộc một trong các trường hợp sau đây: a) Chiến đấu hoặc
trực tiếp phục vụ chiến đấu; b) Bị địch bắt, tra tấn vẫn không chịu khuất phục,
kiên quyết đấu tranh, để lại thương tích thực thể; c) Làm nghĩa vụ quốc tế;
d) Đấu tranh chống tội phạm; đ) Dũng cảm thực hiện công việc cấp bách,
nguy hiểm phục vụ quốc phòng, an ninh; dũng cảm cứu người, cứu tài sản của
Nhà nước và nhân dân; e) Làm nhiệm vụ quốc phịng an ninh ở địa bàn có
điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn; g) Khi đang trực tiếp làm nhiệm
vụ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ do cơ quan có thẩm quyền giao; h) Trực
tiếp làm nhiệm vụ huấn luyện chiến đấu hoặc diễn tập phục vụ quốc phịng,
an ninh có tính chất nguy hiểm. (2). Người hưởng chính sách như thương binh
là người không phải là quân nhân, công an nhân dân, bị thương làm suy giảm
khả năng lao động từ 21 % trở lên thuộc một trong các trường hợp quy định
tại khoản 1 Điều này được cơ quan có thẩm quyền cấp "Giấy chứng nhận
người hưởng chính sách như thương binh". (3). Thương binh loại B là quân
nhân, công an nhân dân bị thương làm suy giảm khả năng lao động từ 21%
trở lên trong khi tập luyện, công tác đã được cơ quan, đơn vị có thẩm quyền
cơng nhận trước ngày 31 tháng 12 năm 1993. (4). Thương binh, người hưởng
chính sách như thương binh và thương binh loại B quy định tại Điều này được


12


gọi chung là thương binh. (5). Thương binh có vết thương đặc biệt tái phát
được khám và giám định lại tỷ lệ suy giảm khả năng lao động theo quy định
của Chính phủ.”
1.1.2.2. Các quy định về điều kiện, tiêu chuẩn bệnh binh
Điều 23, Pháp lệnh số 04/2012/PL-UBTVQH13 có hiệu lực từ 01/9/2012
quy định điều kiện, tiêu chuẩn bệnh binh: “(1). Bệnh binh là quân nhân, công an
nhân dân mắc bệnh làm suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên khi xuất ngũ
về gia đình được cơ quan, đơn vị có thẩm quyền cấp "Giấy chứng nhận bệnh
binh" thuộc một trong các trường hợp sau đây: a) Chiến đấu hoặc trực tiếp phục
vụ chiến đấu; b) Hoạt động liên tục ở địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội đặc
biệt khó khăn từ mười lăm tháng trở lên; c) Hoạt động ở địa bàn có điều kiện
kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn chưa đủ mười lăm tháng nhưng đã có đủ mười
năm trở lên công tác trong Quân đội nhân dân, Công an nhân dân; d) Đã công
tác trong Quân đội nhân dân, Công an nhân dân đủ mười lăm năm nhưng không
đủ điều kiện hưởng chế độ hưu trí; đ) Làm nghĩa vụ quốc tế; e) Thực hiện công
việc cấp bách, nguy hiểm phục vụ quốc phòng, an ninh; g) Khi đang làm nhiệm
vụ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ do cơ quan có thẩm quyền giao. (2). Bệnh
binh là quân nhân, công an nhân dân mắc bệnh làm suy giảm khả năng lao động
từ 41% đến 60% đã được cơ quan, đơn vị có thẩm quyền cơng nhận trước ngày
31 tháng 12 năm 1994. (3). Bệnh binh là quân nhân, công an nhân dân mắc bệnh
khi thực hiện nhiệm vụ thuộc một trong các trường hợp quy định tại các điểm a,
b và đ khoản 1 Điều này đã xuất ngũ về gia đình, nay bị rối loạn tâm thần có liên
quan đến bệnh cũ làm suy giảm khả năng lao động từ 61 % trở lên.”
1.1.2.2. Xếp hạng thương tật và quy định về điều kiện, tiêu chuẩn
thương, bệnh binh nặng và thương, bệnh binh tại các Trung tâm điều dưỡng
Theo quy định tại Điều 6 Nghị định số 236/HĐBT ngày 18/9/1985 của
Hội đồng Bộ trưởng, thương binh được xếp thương tật theo 4 hạng như sau:
Hạng 1: Mất từ 81% đến 100% sức lao động do thương tật; mất hoàn toàn khả



13

năng lao động, cần có người phục vụ. Hạng 2: Mất từ 61% đến 80% sức lao
động do thương tật: mất phần lớn khả năng lao động, còn tự phục vụ được.
Hạng 3: Mất từ 41% đến 60% sức lao động do thương tật: mất khả năng lao
động ở mức trung bình. Hạng 4: Mất từ 21 đến 40% sức lao động do thương
tật, giảm nhẹ khả năng lao động.
Còn theo Điều 11 của Nghị định trên, quy định: Quân nhân bị mất sức
lao động từ 41% trở lên về sinh sống với gia đình (kể cả quân nhân hưởng chế
độ trợ cấp mất sức lao động theo nghị định số 500-NĐ-LB ngày 12-11-1985
của Liên bộ Quốc Phòng - Cứu tế xã hội - Tài chính và nghị định số 523-TTg
ngày 6/1/1958 của Thủ tướng Chính phủ; theo điều lệ tạm thời về chế độ đãi
ngộ quân nhân ban hành bằng nghị định số 161-CP ngày 30-10-1964 của Hội
đồng Chính phủ) và bệnh binh (theo quyết định số 78-CP ngày 13-4-1978 của
Hội đồng Chính phủ) nay gọi chung là bệnh binh và xếp theo 3 hạng: Hạng 1:
Mất từ 81% đến 100% sức lao động; Hạng 2: Mất từ 61% đến 80% sức lao
động; Hạng 3: Mất từ 41% đến 60% sức lao động”.
Như vậy, căn cứ theo quy định về xếp hạng thương tật của thương,
bệnh binh trong các văn bản trên thì “thương binh nặng” là những thương
binh được xếp hạng 1/4, còn “bệnh binh nặng” là những bệnh binh được xếp
hạng 1/3.
Theo đó, “thương, bệnh binh nặng tại các Trung tâm điều dưỡng” là
các thương binh và bệnh binh nặng có hồn cảnh thương tật, hồn cảnh gia
đình đặc biệt, khơng thể về sinh sống ở gia đình mà phải quản lý, ni dưỡng
tập trung (bao gồm các thương, bệnh binh liệt 1/2 người, liệt toàn thân, mù 2
mắt, rối loạn tâm thần, khơng lập gia đình, khơng cịn thân nhân…)
1.2. Chế độ, chính sách của nhà nước đối với thương, bệnh binh
nặng tại các Trung tâm điều dưỡng
1.2.1. Khái niệm và mục tiêu của chế độ, chính sách của Nhà nước
đối với thương, bệnh binh nặng



14

Chế độ, chính sách của nhà nước đối với thương, bệnh binh nặng là sự
đãi ngộ đặc biệt của Đảng, Nhà nước đối với những thương, bệnh binh nặng
và thân nhân của họ đối với cách mạng, là trách nhiệm, là sự ghi nhận, tôn
vinh những cống hiến to lớn của họ đối với đất nước.
Mục tiêu của chế độ, chính sách của nhà nước đối với thương, bệnh
binh nặng là bên cạnh tính chính trị, kinh tế, xã hội cịn mang tính nhân văn
sâu sắc, thể hiện truyền thống đạo lý tốt đẹp của dân tộc Việt Nam; giáo dục
cho thế hệ trẻ ý thức trách nhiệm, ý thức rèn luyện, phấn đấu vươn lên để
cống hiến, hy sinh cho sự nghiệp bảo vệ, xây dựng và phát triển đất nước, bảo
vệ những giá trị tốt đẹp, những thành quả to lớn mà cha ơng ta đã dày cơng
gìn giữ.
Bên cạnh đó, mục tiêu của chế độ, chính sách của Nhà nước đối với
thương, bệnh binh nặng cịn góp phần vào sự ổn định xã hội, giữ vững thể chế và
góp phần từng bước nâng cao đời sống người và gia đình thương, bệnh binh
nặng nói riêng và những người có cơng với cách mạng nói chung. Đây là một
trong những chính sách lớn, có vị trí quan trọng trong hệ thống chính sách xã hội
của Đảng và Nhà nước ta; một bộ phận hữu cơ của chính sách đối với người có
cơng với cách mạng, thể hiện truyền thống, đạo lý của dân tộc, thiết thực góp
phần nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của các đối tượng chính sách, giữ ổn
định chính trị, trật tự, an toàn xã hội trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ
quốc hiện nay.
1.2.2. Nội dung chế độ, chính sách của Nhà nước đối với thương,
bệnh binh nặng tại các trung tâm điều dưỡng
Theo Nghị định 31/2013/NĐ-CP ngày 09/4/2013 của Chính phủ, quy
định chi tiết, hướng dẫn thi hành một số điều của Pháp lệnh Ưu đãi Người có
cơng với cách mạng; Thơng tư 101/2018/TT-BTC của Bộ Tài chính thì các

chế độ ưu đãi đối với thương, bệnh binh nặng đang ở các trung tâm điều dưỡng


15

của ngành Lao động – Thương binh và Xã hội bao gồm:
1.2.2.1. Các khoản chi trực tiếp cho đối tượng và thân nhân
- Ưu đãi cho đối tượng:
+ Trợ cấp thương, bệnh tật hàng tháng;
+ Phụ cấp hàng tháng suy giảm khả năng lao động do thương, bệnh tật từ
81% trở lên được hưởng phụ cấp hàng tháng. Trường hợp có vết thương đặc
biệt nặng: Cụt hoặc liệt hồn tồn hai chi trở lên; mù hai mắt; tâm thần nặng
dẫn đến không tự lực được trong sinh hoạt hưởng phụ cấp đặc biệt hàng tháng.
Thương binh hưởng phụ cấp đặc biệt hàng tháng thì khơng hưởng phụ cấp
hàng tháng;
+ Q tặng của Chủ tịch nước; Hỗ trợ ăn thêm ngày lễ, tết, mức chi
200.000 đồng/người/ngày; số ngày được hỗ trợ theo số ngày lễ, tết được cấp
có thẩm quyền quyết định;
+ Trang cấp, dụng cụ chỉnh hình.
- Ưu đãi cho thân nhân:
+ Khi thương, bệnh binh chết, người tổ chức mai táng được nhận mai
táng phí; đại diện thân nhân được hưởng trợ cấp một lần bằng ba tháng trợ cấp,
phụ cấp ưu đãi.
+ Cha đẻ, mẹ đẻ; vợ hoặc chồng; con được hưởng trợ cấp tiền tuất hàng
tháng từ tháng liền kề khi thương, bệnh binh chết theo các quy định cụ thể tại
Nghị định 31/2013/NĐ-CP. Thương binh chết do vết thương tái phát được xác
nhận là liệt sĩ thì thân nhân được chuyển hưởng trợ cấp tiền tuất hàng tháng của
thân nhân liệt sĩ. Thời điểm hưởng theo quy định tại Khoản 6 Điều 20 của Nghị
định 31/2013/NĐ-CP.
+ Chế độ ưu đãi trong giáo dục: Hỗ trợ học phí và trợ cấp mỗi năm học

một lần đối với người có cơng với cách mạng và con của họ theo quy định của
Pháp lệnh khi học tại các cơ sở giáo dục mầm non, cơ sở giáo dục phổ thông;


16

cơ sở giáo dục nghề nghiệp có khóa học từ một năm trở lên hoặc cơ sở giáo
dục đại học. Trợ cấp hàng tháng đối với người có cơng với cách mạng và con
của họ theo quy định của Pháp lệnh khi học tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp
có khóa học từ một năm trở lên hoặc cơ sở giáo dục đại học.
+ Thân nhân được Nhà nước mua bảo hiểm y tế theo quy định của pháp
luật.
1.2.2.2. Các khoản chi giao cho cơ sở nuôi dưỡng, điều dưỡng thực
hiện
- Khám bệnh, chữa bệnh thông thường tại cơ sở; thuốc đặc trị và các
điều trị đặc biệt khác khơng thuộc phạm vi thanh tốn của quỹ Bảo hiểm y tế
cho đối tượng người có cơng với cách mạng đang được nuôi dưỡng tại cơ sở
của ngành Lao động – Thương binh và Xã hội. Mức chi theo hóa đơn, chứng từ
hợp pháp;
- Hỗ trợ tiền ăn và tiền tàu xe cho người có cơng với cách mạng đang
được nuôi dưỡng tại cơ sở khi đi khám bệnh, chữa bệnh, giám định thương
tật, về thăm gia đình;
- Chi đón tiếp thân nhân của người có cơng với cách mạng (không quá
3 người, một năm không quá 02 lần) đến thăm người có cơng với cách mạng
đang ni dưỡng tại cơ sở ;
- Sửa chữa, cải tạo, nâng cấp cơ sở vật chất, trang thiết bị, nhà cửa, hạ
tầng phục vụ cơng tác ni dưỡng, điều dưỡng, đón tiếp tại cơ sở;
- Mua sắm, sửa chữa đồ dùng, trang thiết bị, phương tiện làm việc, dụng
cụ, công cụ cần thiết phục vụ cơng tác ni dưỡng, điều dưỡng, đón tiếp tại cơ
sở;

- Chi thuê mướn nhân công, dịch vụ, vật tư văn phịng, thơng tin, liên
lạc, tun truyền và các khoản chi khác phục vụ đối tượng nuôi dưỡng, điều
dưỡng tại cơ sở;