TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH
KHOA KINH TẾ QUỐC TẾ
---------------------------------------------

TIỂU LUẬN NHĨM

LÝ THUYẾT TRỊ CHƠI VÀ ỨNG DỤNG CỦA NĨ
TRONG KINH TẾ HỌC
Mơn học

: Kinh tế học quản lý

GVHD

: Nguyễn Văn Tùng

Lớp học phần

: D01

Nhóm

:8

TP. Hồ Chí Minh
03/2020
1

0

0

TIEU LUAN MOI download :


MỤC LỤC
I.

TỔNG QUAN VỀ LÝ THUYẾT TRÒ CHƠI.............................................................3
1. Giới thiệu về lý thuyết trò chơi................................................................................3
1.1 Khái niệm, định nghĩa...........................................................................................3
1.2 Các thuật ngữ trong trị chơi.................................................................................3
1.3 Lịch sử hình thành................................................................................................3
2. Các loại trò chơi.......................................................................................................4
2.1 Biểu diễn trò chơi.................................................................................................4
2.2 Phân loại trò chơi.................................................................................................. 6
a. Trò chơi đối xứng và trò chơi bất đối xứng...........................................................6
b. Trị chơi tổng bằng khơng và trị chơi tổng khác khơng........................................8
c. Trị chơi đồng thời và trị chơi tuần tự..................................................................8
d. Trị chơi thơng tin hồn hảo và trị chơi khơng có thơng tin hồn hảo..................9
e. Các trị chơi dài vơ tận.......................................................................................... 9

II. ĐÁNH GIÁ VỀ LÝ THUYẾT TRỊ CHƠI...............................................................10
1. Ưu điểm................................................................................................................. 10
2. Nhược điểm............................................................................................................ 10
III.

ỨNG DỤNG THỰC TẾ CỦA LÝ THUYẾT TRÒ CHƠI.....................................11

1. Cân bằng Nash trong xã hội...................................................................................11
2. Cân bằng Nash trong kinh doanh...........................................................................14

IV.

Ý NGHĨA, KẾT LUẬN.........................................................................................16

2

0

0

TIEU LUAN MOI download :


I.

TỔNG QUAN VỀ LÝ THUYẾT TRÒ CHƠI

1. Giới thiệu về lý thuyết trò chơi
1.1 Khái niệm, định nghĩa
Lý thuyết trò chơi là 1 nhánh của toán học ứng dụng.
Lý thuyết trị chơi là một khn khổ chung để hỗ trợ việc ra quyết định khi phần thưởng
của người chơi này phụ thuộc vào các hành động của những người chơi khác.
1.2 Các thuật ngữ trong trò chơi
 Trò chơi (Games): Bất kì tình huống nào có kết quả phụ thuộc vào hành động của
hai hoặc nhiều người ra quyết định (người chơi)
 Người chơi (Players): Người đưa ra quyết định chiến lược trong phạm vi trò chơi
 Chiến lược (Strategy): Một kế hoạch hành động hoàn chỉnh mà người chơi sẽ sử
dụng tuỳ thuộc vào các hoàn cảnh nảy sinh trong trị chơi
 Kết quả (Payoff): Những gì người chơi nhận được khi kết thúc cuộc chơi
 Luật chơi (Rules): Là những nguyên tắc và chế tài trong một cuộc chơi.

 Bộ thông tin (Information): Là những thông tin sẵn có tại một thời điểm xác định
trong trị chơi
 Điểm cân bằng (Equilibrium): Là thời điểm trong trò chơi mà những người chơi
đã đưa ra quyết định và kết quả đã hình thành.
 Cân bằng Nash (Nash Equilibrium): Là cân bằng mà trong đó các bên tham gia
đều thực hiện chiến lược phản ứng tốt nhất mà họ có thể làm đối với các hành
động của đối thủ.
 Thông tin hoàn hảo (perfect information): Mỗi người chơi khi phải đưa ra quyết
định đều được biết về toàn bộ lịch sử trị chơi tính đến thời điểm đó
1.3 Lịch sử hình thành
Lịch sử của lý thuyết trò chơi như một bộ môn độc lập bắt đầu vào năm 1944, khi John
von Neumann và Oskar Morgenstern xuất bản cuốn sách “Lý thuyết về trò chơi và hành
vi kinh tế”. Mặc dù các ví dụ về lý thuyết trị chơi đã được bắt gặp trước đây: luận thuyết
của Talmud ở Babylon về việc phân chia tài sản của người chồng đã qua đời giữa các bà
vợ, các trò chơi bài vào thế kỷ 18, sự phát triển của lý thuyết về cờ vua vào đầu thế kỷ 20,
3

0

0

TIEU LUAN MOI download :


và bằng chứng của định lý minimax bởi John von Neumann vào năm 1928, nếu khơng có
lý thuyết này sẽ khơng có lý thuyết trị chơi.
Vào những năm 50 của thế kỷ 20, Melvin Drescher và Meryl Flode từ Rand Corporation
là người đầu tiên áp dụng thử nghiệm tình thế tiến thoái lưỡng nan của tù nhân, John
Nash đã phát triển khái niệm cân bằng Nash trong cơng trình của mình về trạng thái cân
bằng trong trị chơi hai người.

Reinhard Salten xuất bản năm 1965 cuốn sách“Spieltheoretische Behandlung eines
Oligomodells

mit

Nachfrageträgheit”(“Spieltheoretische

Behandlung

eines

Oligomodells mit Nachfrageträgheit”), đã tạo động lực mới cho việc ứng dụng lý thuyết
trò chơi vào kinh tế học. Một bước tiến trong sự phát triển của lý thuyết trò chơi gắn liền
với cơng trình của John Maynard Smith, “Chiến lược ổn định tiến hóa” (1974). Tình thế
tiến thối lưỡng nan của người tù đã được phổ biến trong cuốn sách “Sự tiến hóa của sự
hợp tác” năm 1984 của Robert Axelrod. Năm 1994, John Nash, John Harsagni và
Reinhard Salten được trao giải Nobel cho những đóng góp của họ cho lý thuyết trò chơi.
2. Các loại trò chơi
2.1 Biểu diễn trò chơi
Các trò chơi được nghiên cứu trong ngành Lý thuyết trị chơi là các đối tượng tốn học
được định nghĩa rõ ràng. Một trò chơi bao gồm một tập các người chơi/đấu thủ, một tập
các nước đi (hoặc chiến lược) mà người chơi có thể chọn, và một đặc tả về cơ chế thưởng
phạt cho mỗi tổ hợp của các chiến lược. Có hai cách biểu diễn trị chơi thường thấy trong
các tài liệu.
A) Dạng chuẩn tắc
Đấu thủ 2 chọn cột trái Đấu thủ 2 chọn cột phải

Đấu thủ 1 chọn hàng trên

4, 3


-1, -1

4

0

0

TIEU LUAN MOI download :


Đấu thủ 1 chọn hàng
dưới

0, 0

3, 4

Trò chơi chuẩn tắc (hoặc dạng chiến lược ( strategic form)) là một ma trận cho biết thông
tin về các đấu thủ, chiến lược, và cơ chế thưởng phạt. Trong ví dụ, có hai đấu thủ, một
người chọn hàng, người kia chọn cột. Mỗi đấu thủ có hai chiến lược, mỗi chiến lược
được biểu diễn bởi một ô được xác định bởi số hiệu hàng và số hiệu cột của nó. Mức
thưởng phạt được ghi trong ơ đó. Giá trị thứ nhất là mức thưởng phạt cho đấu thủ chơi
theo hàng (trong ví dụ là Đấu thủ 1); giá trị thứ hai là mức thưởng phạt cho đấu thủ chơi
theo cột (trong ví dụ là Đấu thủ 2). Giả sử Đấu thủ 1 chơi hàng trên và Đấu thủ 2 chơi
cột trái. Khi đó, Đấu thủ 1 nhận 4 điểm và Đấu thủ 2 nhận 3 điểm.
Khi một trò chơi được biểu diễn bằng dạng chuẩn tắc, người ta coi rằng mỗi đấu thủ hành
động một cách đồng thời, hoặc ít nhất khơng biết về hành động của người kia. Nếu các
đấu thủ có thông tin về lựa chọn của các đấu thủ khác, trò chơi thường được biểu diễn

bằng dạng mở rộng.
B) Dạng mở rộng

Các trị chơi dạng mở rộng cố gắng mơ tả các trị chơi có thứ tự quan trọng. Ở đây, các
trò chơi được biểu diễn bằng cây (như trong hình bên trái). Mỗi đỉnh (hoặc nút) biểu diễn
một điểm mà người chơi có thể lựa chọn. Người chơi được chỉ rõ bằng một số ghi cạnh
đỉnh. Các đoạn thẳng đi ra từ đỉnh đó biểu diễn các hành động có thể cho người chơi đó.
Mức thưởng phạt được ghi rõ tại đáy cây.

5

0

0

TIEU LUAN MOI download :


Trong trị chơi trong hình, có hai người chơi. Đấu thủ 1 đi trước và chọn F hoặc U. Đấu
thủ 2 nhìn thấy nước đi của Đấu thủ 1 và chọn A hoặc R. Giả sử Đấu thủ 1 chọn U và sau
đó Đấu thủ 2 chọn A. Khi đó, Đấu thủ 1 được 8 điểm và Đấu thủ 2 được 2 điểm.
Các trị chơi mở rộng cịn có thể mơ tả các trị chơi đi-đồng-thời. Hoặc có một đường
chấm chấm hoặc một đường tròn vẽ quanh hai đỉnh khác nhau để biểu diễn rằng chúng
đều thuộc cùng một tập hợp thông tin (nghĩa là, người chơi không biết họ đang ở điểm
nào).
2.2 Phân loại trò chơi
Phân loại các trò chơi thường được dựa vào 3 yếu tố: (1) số lượng người chơi, (2) chiến
lược mà các người chơi lựa chọn, (3) cơ chế quyết định kết quả của cuộc chơi.
Dựa vào 3 yếu tố trên có thể phân loại trò chơi thành 5 loại như sau:
a. Trò chơi đối xứng và trò chơi bất đối xứng

Trò chơi đối xứng là một trị chơi mà phần lợi ích cho việc thực hiện một chiến thuật nào
đó chỉ phụ thuộc vào các chiến thuật được sử dụng, chứ không phụ thuộc vào người nào
đang chơi. Nếu như danh tính của những người chơi có thể thay đổi mà khơng làm thay
đổi phần lợi đối với chiến thuật chơi, thì đó là một trị chơi đối xứng. Nhiều trị chơi 2×2
thường được nghiên cứu là đối xứng. Những biểu diễn chuẩn của trò chơi con gà, song đề
tù nhân, đi săn nai là những trị chơi đối xứng.
Ví dụ: Giả sử thị trường xe taxi công nghệ ở TPHCM chịu sự chi phối của 2 công ty là
Grab car và Go car. Với thị phần lớn hơn, Grab có giá là 16.000đ/km. Ngược lại, với thị
phần nhỏ hơn, Gojek tham gia vào thị trường với giá 12.000đ/km. Lúc này sự canh tranh
giá nổ ra. Dưới góc nhìn của LTTC, chúng ta có thể thấy: Grab car và Go car là 2 người
chơi. Họ có 2 sự lựa chọn, giữ mức giá cũ là 16.000đ hoặc thi hành giá cạnh tranh là
12.000đ. Và dưới đây là bảng lợi nhuận sẽ nhận được:
Grab car

16000

12000

6

0

0

TIEU LUAN MOI download :


Go car

16000


(8;8)

(4;10)

12000

(10;4)

(6;6)

Nếu cả 2 đều đồng ý với mức giá là 16.000đ thì lợi nhuận của cả 2 bên là 8 triệu. Nếu 1
trong 2 giảm giá xuống 12.000đ thì lợi nhuận giảm giá là 10 triệu, bên giữ nguyên giá là
4 triệu. Còn nếu cả 2 cùng giảm xuống 12.000đ thì lợi nhuận mỗi bên là 6 triệu.
Như vậy, lợi nhuận chỉ bị ảnh hưởng bởi chiến thuật của các bên chứ khơng quan trọng ai
là người chơi.
Trị chơi bất đối xứng là những trị chơi mà trong đó những người chơi khác nhau sử
dụng các tập hợp chiến thuật khác nhau để thu về những lợi ích khơng cân bằng. Tuy vậy,
có thể xảy ra trường hợp một trị chơi có những chiến thuật giống nhau cho cả hai người
chơi, nhưng vẫn bất đối xứng. Điển hình của loại trò chơi này là trò chơi tối hậu thư và
trị nhà độc tài.
Ví dụ: Có 10 người tham gia một cuộc thử nghiệm. 5 người đang trong phòng A và 5
người khác đang trong phòng B. Mỗi người tham gia trong phòng A sẽ được kết hợp ngẫu
nhiên với một người trong phịng B. Khơng ai biết người bắt cặp với mình là ai.
Những người tham gia tại phịng A (gọi là người đề nghị) được cho 10$ và có cơ hội chia
cho người được chọn ngẫu nhiên tại phòng B (người đáp trả) một phần của 10$.
Những người tham gia tại phịng A có thể gửi số tiền bất kì - từ 0$ đến 10$.
Những người tham gia ở phịng B có thể chấp nhận số tiền được chia, trong trường hợp
này số tiền mỗi bên nhận được căn cứ vào tỉ lệ chia mà bên A đề nghị. Hoặc người tham
gia tại phịng B có thể từ chối số tiền được gửi, trong trường hợp này cả hai bên sẽ khơng

nhận được gì cả.
Nếu bạn là một người đề nghị tại phòng A. Bạn sẽ gửi cho người tham gia bắt cặp với
bạn tại phòng B bao nhiêu? Hãy nhớ rằng bạn có thể gửi số tiền bất kì từ 0$ đến 10$ và
người tham gia tại phịng B có thể chấp nhận lời đề nghị này, hoặc từ chối nó.
7

0

0

TIEU LUAN MOI download :


Trong trường hợp người tham gia kia từ chối, cả hai người sẽ khơng nhận được gì cả,
ngược lại, nếu họ đồng ý, bạn gửi x$ và bạn giữ lại (10 - x)$.
b. Trị chơi tổng bằng khơng và trị chơi tổng khác khơng
Trị chơi có tổng bằng 0 (zero-sum) là trị chơi có tổng giá trị kết quả (mà người thắng
được hưởng) là cố định. Bất cứ bên nào thắng (+1) cũng làm cho bên kia thua cuộc (-1),
tương ứng với tình huống ganh đua thuần tuý, cuối cùng dẫn tới tổng (+1 -1) = 0.
Ví dụ: Trong một mùa giải bóng đá cũng là một trị chơi có tổng bằng 0. Nhà vơ địch chỉ
có thể đạt được vinh quang khi toàn bộ các đối thủ khác đều thua cuộc. Trong một giải
bóng đá tổng số trận thắng luôn luôn bằng tổng số trận thua cũng là bởi cái tính chất tổng
bằng 0 ấy.
Trị chơi có tổng khác 0 là lợi ích thu được của người này khơng nhất thiết dẫn tới sự mất
mát của người kia. Các tình huống này tồn tại với điều kiện tổng kết quả (mà người thắng
được hưởng) không bị giới hạn hay cố định. Về bản chất đây là trường hợp kiến tạo kết
quả thay vì chia sẻ kết quả giữa các đối thủ.
Ví dụ: Trong một buổi hội chợ có một trị chơi là ném bóng trúng mục tiêu, tất cả các
khách hàng ai cũng có thể tham gia trị chơi nhưng việc những người cùng tham gia game
cho dù có thắng hay thua thì cũng khơng ảnh hưởng đến chiến thắng của bạn.

c. Trò chơi đồng thời và trò chơi tuần tự
Trong các trò chơi đồng thời (simultaneous game), cả hai đấu thủ thực hiện các nước đi
một cách đồng thời, hoặc nếu khơng thì đấu thủ này sẽ khơng biết về các hành động trước
đó của các đối thủ khác (và như vậy cũng tạo “hiệu ứng” đồng thời). Trong các trò chơi
tuần tự (sequential game), người đi sau có biết một số (nhưng khơng nhất thiết tồn bộ)
thơng tin về các nước đi trước.
Biểu diễn dạng chuẩn tắc được dùng để biểu diễn các trò chơi đồng thời, còn Biểu diễn
dạng mở rộng được dùng cho các trò chơi tuần tự.
Ví dụ: Ví dụ điển hình như các trò chơi cờ vua, cờ tướng hay các trò chơi bài như Poker
mà chúng ta vẫn hay chơi hàng ngày. Dạng trị chơi đồng thời có thể được biểu diễn dưới
dạng ma trận thưởng phạt, còn các trò chơi tuần tự cần được biểu diễn bằng mơ hình cây
trị chơi mở rộng.
8

0

0

TIEU LUAN MOI download :


d. Trị chơi thơng tin hồn hảo và trị chơi khơng có thơng tin hồn hảo
Các trị chơi thơng tin hoàn hảo (games of perfect information) lập thành một tập con
quan trọng của các trò chơi tuần tự. Một trò chơi được gọi là có thơng tin hồn hảo nếu
mọi đấu thủ biết tất cả các nước đi mà tất cả các đấu thủ khác đã thực hiện. Do vậy chỉ có
các trị chơi tuần tự mới có thể là các trị chơi thơng tin hồn hảo. Hầu hết các trò chơi
được nghiên cứu trong lý thuyết trò chơi là các trị chơi thơng tin khơng hồn hảo, tuy
một số trò chơi hay như cờ vây, cờ vua lại là trị chơi thơng tin hồn hảo.
Tính chất thơng tin hồn hảo thường bị nhầm lẫn với khái niệm thông tin đầy đủ. Tính
chất thơng tin đầy đủ địi hỏi rằng mỗi người chơi biết về các chiến lược và thành quả thu

được của các người chơi khác, nhưng không nhất thiết biết về các hành động của họ.
Ví dụ: Chess là một ví dụ về một trị chơi với thơng tin hồn hảo như mỗi người chơi có
thể nhìn thấy tất cả các quân cờ trên bàn cờ mọi lúc. Các ví dụ khác về các trị chơi có
thơng tin hồn hảo bao gồm tic-tac-toe, cờ caro, cờ vua vơ hạn và Go.
Trị chơi đánh bài trong đó các qn bài của mỗi người chơi được ẩn đi những người chơi
khác như poker và bridge là những ví dụ về trị chơi có thơng tin khơng hồn hảo.
Tài liệu học thuật đã không tạo ra sự đồng thuận về định nghĩa tiêu chuẩn về thơng tin
hồn hảo để xác định liệu trị chơi có may rủi nhưng khơng có thơng tin bí mật và trị
chơi khơng có di chuyển đồng thời là trị chơi có thơng tin hồn hảo.
Trị chơi tuần tự (người chơi luân phiên di chuyển) và có sự kiện may rủi (với xác suất đã
biết đối với tất cả người chơi) nhưng khơng có thơng tin bí mật, đơi khi được coi là trị
chơi của thơng tin hồn hảo. Điều này bao gồm các trị chơi như backgammon và
Monopoly . Nhưng có một số tài liệu học thuật khơng coi những trị chơi đó là trị chơi
của thơng tin hồn hảo vì bản thân kết quả của sự may rủi không được biết trước khi
chúng xảy ra.
Các trị chơi có các nước đi đồng thời thường khơng được coi là trị chơi của thơng tin
hồn hảo. Điều này là do mỗi người chơi nắm giữ thông tin bí mật, và phải chơi một
nước đi mà khơng biết thơng tin bí mật của đối thủ. Tuy nhiên, một số trị chơi như vậy
đối xứng và cơng bằng. Ví dụ về trò chơi trong danh mục này bao gồm oẳn tù tì.
9

0

0

TIEU LUAN MOI download :


e. Các trị chơi dài vơ tận
Bởi các lý do hiển nhiên, các trò chơi được nghiên cứu bởi các kinh tế gia và những

người chơi trong thế giới thực nhìn chung là kết thúc trị chơi trong hữu hạn các bước đi.
Các nhà tốn học lý thuyết khơng bị cản trở bởi điều đó, và lý thuyết gia về tập hợp đặc
biệt nghiên cứu về các trò chơi kết thúc sau vô hạn các bước đi, bởi người thắng (hay là
phần lợi) là không biết được cho đến sau khi các bước đi đó đã hồn thành.
Sự chú ý thường không phải là quá nhiều về cách nào tốt nhất để chơi trò chơi, mà đơn
giản là chỉ phụ thuộc vào người chơi hay người kia có hay khơng một chiến thuật chiến
thắng. (Có thể chứng minh rằng, sử dụng tiên đề chọn lựa, là có những trị chơi với—
ngay cả là đầy đủ thơng tin hồn tồn, và chỉ có kết quả là "thắng" hay "thua" – và khơng
người chơi nào có chiến thuật để chiến thắng.) Sự tồn tại của những chiến thuật như vậy,
cho những trò chơi được thiết kế một cách thơng minh, có những kết quả quan trọng
trong lý thuyết miêu tả tập hợp.

II.

ĐÁNH GIÁ VỀ LÝ THUYẾT TRÒ CHƠI

1. Ưu điểm
- Cung cấp một phương pháp logic bài bản trong việc nghiên cứu những tình huống kinh
doanh hay trị chơi.
- Lý thuyết trị chơi có thể thực hiện hóa những tình huống kinh doanh, nó giúp các nhà
doanh nghiệp đưa ra những quyết định và hành động tối ưu nhất. Ngoài ra, lý thuyết trị
chơi cịn được dùng nhiều trong việc phân tích và quản trị mâu thuẫn. Việc tính tốn ra
các lựa chọn của đối thủ sẽ giúp người chơi hoạch định những giải pháp phù hợp để đối
phó, cũng như tìm cách thức hợp lý nhất để thúc đẩy các giải pháp hợp tác với nhau.
- Lý thuyết trò chơi cung cấp cơ sở tốn học, phương pháp phân tích để nghiên cứu sự
tương tác giữa con người trong đời sống kinh tế chính trị xã hội từ quan đểm những tiềm
năng chiến lược của cá nhân và các nhóm.
- Hiểu được tại sao một quyết định có ích cho từng cá nhân lại có thể trở nên tồi tệ cho cả
nhóm.
10


0

0

TIEU LUAN MOI download :


2. Nhược điểm

- Lý thuyết trò chơi dựa trên giả định rằng con người là những nhân vật sống lý trí, tư lợi
và tối đa hóa lợi ích. Tuy nhiên, trong cuộc sống bên cạnh quan tâm đến lợi ích của bản
thân thì con người chúng ta CỊN quan tâm đến phúc lợi và sự hợp tác với những người
xung quanh. Lý thuyết trị chơi bị chỉ trích bởi vì những giả sử được ra bởi các lý thuyết
gia trò chơi thường bị vi phạm. Nghĩa là một số lý thuyết gia trị chơi có thể giả sử rằng
những người chơi luôn hành xử hợp lý để làm tối ưu hóa phần thắng của chính mình,
nhưng trong thực tế thì họ thường hành động hoặc là không hợp lý, hoặc là hành động
hợp lý để là tối ưu phần thắng của một nhóm người lớn hơn (hành động vị tha). Ngồi ra,
mỗi người chơi có thể đi theo sở thích riêng của chính họ dẫn đến cả hai người chơi đều
bị thiệt thịi thêm nếu như họ khơng theo đuổi những sở thích riêng của họ.
- Lý thuyết trị chơi khơng thể giải thích thực tế là trong một số tình huống chúng ta có
thể rơi vào trạng thái cân bằng Nash và những lần khác thì khơng tùy thuộc vào bối cảnh
xã hội và người chơi là ai.

III. ỨNG DỤNG THỰC TẾ CỦA LÝ THUYẾT TRÒ CHƠI
Các nhà kinh tế học đã sử dụng lý thuyết trò chơi để phân tích một diện rộng các hiện
tượng kinh tế, trong đó có đấu giá, mặc cả, duopoly và oligopoly, các tổ chức mạng lưới
xã hội và các hệ thống bầu cử. Nghiên cứu này thường tập trung vào một tập cụ thể các
chiến lược được biết với tên các trạng thái cân bằng trong trò chơi. Nổi tiếng nhất là cân
bằng Nash của nhà toán học John Nash, người đã được giải thưởng Nobel cho cơng trình

nghiên cứu của ơng về lý thuyết trò chơi.
Lý thuyết trò chơi đã mang lại một cuộc cách mạng về kinh tế bằng cách giải quyết các
vấn đề quan trọng trong các mơ hình kinh tế tốn học trước đây. Ví dụ, kinh tế học tân cổ
điển phải vất vả để tìm hiểu dự đốn kinh doanh và khơng thể giải thích cạnh tranh khơng
hồn hảo. Lý thuyết trị chơi chuyển sự chú ý khỏi trạng thái cân bằng ổn định tới các
hành động trong thị trường.

11

0

0

TIEU LUAN MOI download :


1. Cân bằng Nash trong xã hội
Thế tiến thoái lưỡng nan của người tù (Prisoner’s Dilemma) là một trò chơi nghiên cứu
về sự hợp tác giữa những người trong cuộc, được đưa ra lần đầu bởi nhà toán học người
Mỹ Albert W.Tucker.
Sơ đồ thể hiện thế tiến thoái lưỡng nan của người tù nhân trên đây là một trong những
hình minh họa nổi tiếng nhất về điểm cân bằng Nash.

Hình thể đơn giản nhất của trò chơi gồm hai kẻ tình nghi, A và B, bị bắt khi mang súng
vào ngân hàng. Cảnh sát khơng có đủ bằng chứng để kết án họ, nên đã cách ly và gặp
từng người một để lấy lời khai với điều kiện:
(1) Nếu hai người đều khai báo, cả hai sẽ nhận kết án với tình tiết giảm nhẹ là 5 năm tù.
(2) Nếu không ai khai nhận, cả hai người sẽ chỉ nhận mức án 1 năm vì tội mang súng trái
phép


12

0

0

TIEU LUAN MOI download :


(3) Nếu một người khai nhận có ý định cướp ngân hàng, còn đồng đảng của anh ta giữ
im lặng, người đó sẽ được tự do cịn tên đồng đảng sẽ bị kết án và ngồi tù 20 năm.
Đặt tình thế các bạn là người thứ 3, các bạn sẽ lựa chọn phương án nào?
Quay về tình thế cá nhân của 2 nghi phạm, A và B không tin tưởng nhau, cộng thêm việc
không thể liên lạc với nhau, nên tình huống bây giờ quay về trị chơi cá nhân Quy luật
của tình thế này rất đơn giản. Mặc dù A khơng biết chắc chắn B có khai nhận hay không,
anh ta nhận định được rằng:
- Nếu tên đồng đảng B im lặng, A cũng im lặng, cả hai cùng chỉ ngồi tù có 1 năm vì mang
súng bất hợp pháp. Nếu B im lặng, mà A khai báo, anh ta sẽ được tự do => Đối với A,
khai báo là hơn.
- Nếu tên đồng đảng B khai báo, mà A im lặng, rõ ràng rằng anh ta sẽ phải ngồi tù tới 20
năm. Ngược lại, nếu A khai báo, anh ta sẽ hưởng tình tiết giảm nhẹ => Đối với A, khai
báo vẫn là hơn.
Tên B, theo lý trí, cũng nghĩ như vậy. Và thế là cả hai kẻ tình nghi đều chọn khai báo và
phải ngồi tù 5 năm vì cướp ngân hàng, và dù đã có tình tiết giảm nhẹ thì cũng vẫn bị ngồi
tù lâu hơn tội mang súng trái phép.
Điều châm biếm của tình thế này ở chỗ khi cả hai đối tượng đều hành xử ích kỉ và khơng
chịu thỏa hiệp (tức là lựa chọn khai báo), thì họ sẽ nhận kết quả kém hơn so với khi cả
hai bớt vị lợi và chịu hợp tác (là cùng nhất quyết giữ im lặng).
Prisoner’s Dilemma là một trị chơi có tổng bằng 0 khi khơng tìm thấy sự hợp tác giữa
những người chơi. Cả 2 sẽ nhận tổng giá trị là 0 nếu đều không hợp tác, nếu một người

nhận được +20 thì người kia sẽ nhận được -20. Rõ ràng là nếu trò chơi được chuyển sang
tổng khác 0, hợp tác giữa hai người sẽ tạo ra cho mỗi người +5, với tổng giá trị 5 + 5 =
10. Vì lợi ích giữa việc cùng hợp tác (+5) nhỏ hơn việc không hợp tác (+20) nên mỗi
người có xu hướng khơng hợp tác. Đó là sự xung đột giữa lợi ích nhóm và lợi ích cá
13

0

0

TIEU LUAN MOI download :


nhân. Một toàn thể với những cá nhân trục lợi có thể dẫn tới kết quả tồi hơn nhóm khác,
hoặc mỗi thành viên sẽ được lợi ít hơn.
Thế lưỡng nan của người tù khơng phải là một tình thế lý thuyết, mà nó liên quan rất
nhiều tới các trường hợp trong giao thiệp giữa người với người trên thực tế.
Ví dụ: Nếu hai tiệm tạp hóa cùng khởi động một cuộc chiến đại hạ giá, với niềm tin rằng
nếu của hàng của họ có giá thấp hơn đối thủ thì sẽ thu hút được lượng khách từ phía bên
kia và tăng lợi nhuận. Cả hai bên ra sức giảm giá sản phẩm. Và kết quả, về lâu dài, là sẽ
chẳng bên nào thu hút được thêm nhiều khách hàng và cả hai sẽ cùng nhận được ít lợi
nhuận hơn.
2. Cân bằng Nash trong kinh doanh
Trong kinh doanh, lý thuyết trò chơi có lợi cho việc mơ hình hóa các hành vi cạnh tranh
giữa các tác nhân kinh tế. Các doanh nghiệp thường có một số lựa chọn chiến lược ảnh
hưởng đến khả năng hiện thực hóa lợi ích kinh tế của họ.
Ví dụ: Các doanh nghiệp có thể phải đối mặt với những vấn đề nan giải như liệu có nên
dừng sản xuất các sản phẩm hiện có hoặc phát triển các sản phẩm mới, giảm giá thấp hơn
so với đối thủ hay sử dụng các chiến lược tiếp thị mới.
Các nhà kinh tế học thường sử dụng lý thuyết trị chơi để hiểu hành vi của cơng ty độc

quyền tập đồn. Lí thuyết trị chơi giúp dự đốn các kết quả có khả năng xảy ra khi các
cơng ty tham gia vào một số hành vi nhất định, chẳng hạn như ấn định giá và thông đồng.

14

0

0

TIEU LUAN MOI download :


Xét thị trường nhị quyền bán (Duopoly):

Lợi nhuận hai công ty ArcCo và BatCo theo cân bằng Nash (đơn vị: triệu USD)
Giả sử có hai cơng ty trên thị trường là ArcCo và BatCo. ArcCo và BatCo có thể bán giá
cao hoặc giá thấp cho sản phẩm. Các kết quả thị trường được thể hiện trong hình minh
họa.
- Giải pháp 1: ArcCo và BatCo cung cấp sản phẩm với giá thấp, ArcCo kiếm được lợi
nhuận là 50 và BatCo kiếm được 70.
- Giải pháp 2: ArcCo cung cấp sản phẩm với giá thấp và BatCo cung cấp sản phẩm với
giá cao, BatCo kiếm được lợi nhuận bằng không.

15

0

0

TIEU LUAN MOI download :



- Giải pháp 3 là đạt trang thái cân bằng Nash khi ArcCo đạt lợi nhuận 500 với mức giá
cao, BatCo tối đa hóa lợi nhuận của mình ở mức 350 ở mức giá thấp.
- Giải pháp 4 với lợi nhuận chung tối đa (800) khi cả hai hãng đều bán giá cao cho sản
phẩm. Tuy nhiên, trạng thái cân bằng Nash yêu cầu mỗi công ty hành động để đạt được
lợi ích tốt nhất. BatCo có thể cải thiện vị thế của mình bằng cách cung cấp sản phẩm ở
mức giá thấp khi ArcCo đang bán giá cao.
Tuy nhiên, giải pháp 3 dẫn đến khả năng thông đồng. Nếu ArcCo đồng ý chia sẻ ít nhất
51 trong số 500 của mình khi cả hai cơng ty đang bán giá cao, BatCo có thể sẵn sàng bán
giá cao. Mặc dù, sự thông đồng như vậy là bất hợp pháp ở hầu hết các quốc gia, nhưng
vẫn là một giải pháp thay thế hấp dẫn.
Các điều kiện trong các ngành công nghiệp độc quyền khuyến khích sự thơng đồng, với
một số lượng nhỏ các đối thủ cạnh tranh và hành vi định giá phụ thuộc lẫn nhau. Sự
thông đồng được thúc đẩy bởi một số yếu tố: Tăng lợi nhuận, giảm sự khơng chắc chắn
của dịng tiền và xây dựng các rào cản gia nhập.

IV.

Ý NGHĨA, KẾT LUẬN

Trong cuộc sống, không phải khi nào nhường nhịn cũng tốt, lấn lướt cũng xấu. Cái chính
là phải biết xem xét tình thế như thế nào để đề ra được giải pháp tối ưu. Bằng cách vận
dụng Lý thuyết trò chơi vào thực tiễn nói chung và kinh doanh nói riêng, chúng ta đã có
tư duy tồn diện hơn về tình huống, đối phương, hành động. Qua đó giúp chúng ta có
cách giải quyết phù hợp và thu về kết quả tốt nhất. Lý thuyết trò chơi đã được chứng
minh ở các nước tiên tiến là có ảnh hưởng rất lớn trong giáo dục kỹ năng phối kết hợp, kỹ
năng phán đoán, kỹ năng giải quyết xung đột… trong cuộc sống hằng ngày.
Kết luận lại Lý thuyết trị chơi là một lý thuyết tốn học, đồng thời cũng chính là một
cơng cụ giúp chúng ta ra những quyết định để tối ưu hóa kết quả đạt được trong hoàn

cảnh mâu thuẫn về mặt lợi ích.

16

0

0

TIEU LUAN MOI download :


Mặc dù điều đáng tiếc là Lý thuyết trò chơi vẫn chưa thực sự được biết đến rộng rãi ở
nước ta. Tuy nhiên, sự ra đời của Lý thuyết trò chơi vẫn xứng đáng là một lý thuyết, cơng
cụ có tác động tích cực đối với đời sống mỗi người cũng như các doanh nghiệp, giúp họ
đưa ra được những quyết định, kế hoạch, chiến lược trong cuộc sống hay trong kinh
doanh.

17

0

0

TIEU LUAN MOI download :