Đặc sắc bài thơ thư gửi mẹ Êxênin
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (39.42 KB, 5 trang )
Đặc sắc bài thơ “Thư gửi mẹ” của Êxênin
X.Êxênin có những bài thơ thật hay, thật đằm thắm viết về người mẹ.
Một trong những bài thơ ấy là "Thư gửi mẹ" - là thư viết dưới dạng một
bài thơ. Khi biết mẹ mang nặng trong lòng nỗi lo iu về mình, đứa con xa
đã viết thư về cho mẹ. Lời lẽ bài thơ thật bình dị, mộc mạc. Nhưng trong
những câu chữ ấy là tấm lòng của người con đối với người mẹ
Mẹ có cịn đó chăng thưa mẹ
Con vẫn cịn đây xin chào mẹ của con
Lẽ thơng thường, mở đầu một lá thư ta thường có những lời thăm hỏi
sức khoẻ. Nhưng Êxênin đã không làm như vậy. Cũng là nột lời hỏi
thăm sức khoẻ của mẹ, là một lời tự kể về tình hình của mình, nhưng
Êxênin đã đặt ra vấn đề sống - chết của cả hai mẹ con: Mẹ có cịn đó
khơng - con vẫn cịn đây... Cách mở đầu lá thư thật khác thường. Nó
đem lại cho chúng ta nhiều cảm xúc và những mối hồi nghi khác nhau.
Tình cảm người con dành cho mẹ thật thiết tha, trìu mến. Nhưng trong
những lời nói ấy, ta thấy được dự cảm và hoài nghi tất sẽ có trong trái
tim người mẹ của đứa con xa: Con trai của ta viết gì lạ thế, hay có
chuyện gì đã xảy ra rồi. Như vậy, ngay từ đầu, cảm xúc của bài thơ đã
được đẩy lên cao.
Ánh sáng diệu kì những tia nắng hồng hơn
Xin cứ toả trên mái nhà của mẹ.
Tại sao không phải là ánh sáng tươi tắn buổi ban mai mà lại là ánh sáng
của những tia nắng khi hồng hơn bng xuống? Khi hồng hơn xuống,
ấy là lúc một ngày sắp qua, hồng hơn xuống và ngày dần qua hết. Ánh
sáng ấy toả ấm trên mái nhà của mẹ, an ủi mẹ mỗi chiều thương nhớ
con. Phải chăng, sau những lời lẽ này còn là mong muốn khác cùa người
con trai, mong mẹ đừng lụi tắt đi trong lịng niềm tin về sự sống của
mình?
Hai khổ thơ tiếp theo, nhà thơ đã giãi bày lý do viết thư của mình và thể
hiện sư thấu hiểu trước nỗi lo âu của mẹ. Ở khổ thứ hai, nhà thơ đã làm
hiện lên một hình tượng đẹp đẽ về tình mẹ mn đời. Ta có thể hình
dung được trong cảnh chiều hôm, một người mẹ già nua đang dứng ở
đầu làng ngóng về nơi đứa con xa. Gương mặt bà, dáng điệu bà biểu lộ
nỗi đau khổ, lo âu mang nặng trong lòng. Và trên vai người mẹ ấy là
chiếc áo khoác xưa cũ nát. Đằng sau bà là một mảnh vườn nhỏ, một căn
nhà nhỏ bằng gỗ. Tất cả lặng im giữa hồng hơn. Những tia nắng cuối
ngày cịn kịp in trên mai tóc bạc:
Phiền muộn lo âu quá đỗi về con
Rằng mẹ thường lừng thững ra đứng đường
Khốc tấm áo chồng xưa cũ nát.
Chi cần riêng câu thơ "Phiền muộn lo âu quá đỗi về con" đã nói lên đầy
đủ tấm lịng thương con của mẹ và sự đồng cảm của con đối với nỗi lịng
mẹ.
Trong bóng tối của chiều hơm xanh ngắt
Mẹ mãi hình dung ra một cảnh hãi hùng
Có kẻ nào vừa đâm trúng tim con
Giữa quán rượu ồn ào loạn đả.
Trước nỗi lo âu của mẹ, chàng trai trấn an người
Mẹ thân u! xin mẹ cứ n lịng
Đó chỉ là cơn nặng nề mộng mị
và chàng đã gạt bỏ những tin đồn thất thiệt:
Con có đâu nát rượu sa đà
Đến nỗi chết mà khơng nhìn thấy mẹ.
Trong tấm lịng người con trai, mẹ mãi mài là niềm tin, nguồn động viên
cho mình vững bước giữa cuộc đời đã nhiều nỗi chán chường từng trải.
Cuộc sống của anh đã nhiều mất mát, nhọc nhằn nhưng trong tâm trí,
hình ảnh mẹ bao giờ cũng thiêng liêng nhất. Vì anh khao khát được trở
về ngôi nhà xưa nhỏ bé của mẹ.
Con vẫn như xưa đằm thắm dịu dàng
Vẫn như xưa chỉ một niềm mong ước
Sớm thoát khỏi nỗi chán chường buồn bực
Để trở về với mái nhà xưa.
"Con sẽ về khi vào độ xuân sang" - Chàng trai hứa. Khi mùa xuân đến,
đất trời sẽ thay tấm áo u ám của mùa đơng mà khốc lên mình tấm áo
choàng xinh đẹp của mùa xuân. Khi ấy, những lộc biếc trong "mảnh
vườn trắng của ta" hẳn cũng đang đâm lên như những niềm hy vọng
đang nảy nở trong lòng con - ấy là mơ ước, là khao khát được trở về với
mẹ:
Con sẽ về khi vào độ xuân sang
Mảnh vườn trắng của ta đâm chồi nảy lộc
Thế nhưng, nếu tám năm về trước chàng trai dặn mẹ:
Sáng mai mẹ đánh thức con dậy sớm
Người mẹ hiền nhẫn nại của con ơi
thì bây giờ chàng lại xin mẹ đừng đánh thức mình:
Chi có điều mẹ nhé, mỗi ban mai
Đừng đánh thức con như tám năm về trước.
Bởi, nếu mẹ đánh thức anh dậy sớm, như ngày xưa, nhữrg ước mơ đã
mất, những mộng đẹp không thành cũng sẽ thức dậy, dằn vặt trong tâm
hồn anh. Có lẽ chính bởi những ước mơ ấy đã không trở thành hiện thực
nên nỗi chán chường buồn bực trong lòng anh càng thêm chất chứa, nó
dấy thêm lên theo năm tháng. Như vậy, mặc dầu không bị cuộc đời đẩy
đưa đến mức nát rượu, sa đà nhưng cuộc đời người con vẫn đầy trắc trở
mà không hề bằng phẳng. Anh khao khát được về bên mẹ vì chi có mẹ.
căn nhà gỗ. mảnh vườn trắng xinh xắn và quê hương mới có thể lả niềm
an ủi, và mang lại cho anh sự yên tĩnh trong tâm hồn. Một mặt người
con dặn mẹ đừng đánh thức mình vào mỗi sớm, mặt khác anh cũng
khơng muốn mẹ dạy mình nguyện cầu:
Cũng đứng dậy con nguyện cầu, vô ich!
Nẻo về xưa đã khép lại rồi.
Sư nguyện cầu ở đây phải chăng là để nói đến Chúa? Dường như trong
lịng người con có một sự đổ vỡ về niềm tin với Chúa. Phải chăng sau
bao nỗi chán chường từng trải, anh đã nhận ra Chúa khơng thể cứu rỗi
mình được, khỏng thể trả lại mình về với niềm tin yêu cuộc sống trước
đây, mà chỉ có mẹ là chốn nương tựa về tinh thần duy nhất:
Chi có mẹ là diệu kỳ, ảnh sáng, niềm vui,
Chỉ mình mẹ nâng con vững bước.
Ở trên khổ một, ta đă một lần bắt gặp ánh sáng diệu kỳ
“Ánh sáng diệu kì những tia nắng hồng hơn
Xin cứ toả trên mái nhà của mẹ.”
nhưng đó là ánh sáng của thiên nhiên, của buổi hồng hơn. Cịn ở đây,
ánh sáng diệu kỳ chính là ánh sáng của tình mẹ. Chỉ nhờ ánh sáng tình
mẹ, lịng con mới có thể ấm lại và con lại tiếp tục vững bước trên đường
đời dù đường đời không hề êm đềm, bình lặng.
Cuối bài thơ, một lần nữa hỉnh ảnh người mẹ già nua với tấm áo choàng
củ nát lại hiện ra. Cũng là hình ảnh người mẹ ấy, tình càm ở mỗi khổ
một khác. Nếu ở khổ một hình ảnh mẹ gắn liền với tình mẹ, thì ở đây lại
chứa đựng tình cảm của người con:
Hãy quên đi những lo âu, mẹ nhé
Đừng buồn phiền quá đỗi vì con
Xin mẹ đừng lững thững ra đứng đường
Khoác tấm áo chồng xưa cũ nát.
Có thể coi khổ cuối bài thơ là điệp khúc như trong một bài hát dân ca.
Trong đó, hình ảnh người mẹ đặc biệt được nhấn mạnh. Kết cấu đầu
cuối tương ứng này cho ta thấy đối với người con, mẹ luôn là điểm tựa,
đồng thời, mẹ cũng là nỗi trăn trở, lo âu nhất trong lòng.
"Thư gửi mẹ" là một bài thơ giản dị, chân thực và có sức truyền cảm
mạnh mẽ khơng chi riêng đối với người mẹ - người nhận thư mà còn đối
với tất cả chúng ta - những độc giả của Êxênin. Cả bài thơ là những đợt
sóng dạt dào của tình mẹ con - nó đã rung lên trong lịng chúng ta một
sợi tơ thiêng liêng là tình mẫu tử mn đời. Dù người con tâm hồn đã
chai sạn vì sóng gió cuộc đời, thì với tình mẹ, tâm hồn ấy lại như được
hồi sinh. Cho nên, bài thơ tuy là của thi sĩ viết cho người mẹ của riêng
mình nhưng nó có thể soi sáng cho tình mẫu tử của bất cứ ai. Nó bồi đáp
cho chúng ta thêm những tình cảm của tình người, tình mẹ... khiến tâm
hồn chúng ta trong trẻo hơn, thánh thiện và cao thượng hơn.
