TIẾNG SÚNG TRÊN ĐƯỊNG PHỐ SÀI GỊN
NGUYỄN SÁNG

Đó là tiếng súng đang nổ trên đường phố hay là cơn
bão táp đang nổi dậy giữa Sài Gịn? Mơi lân nghe tiêng
nổ và nhìn thấy ngọn lửa, những cụm khói đang lan ra
trên các đường phố, tôi thường tự hoi như vậy. Trong
một làng, đồng bào đang chuân bị ăn Têt VƠI Quan giai
phóng thì được biết qn Mỹ và ngụy bãi bỏ lệnh ngừng
bắn trong dịp Tết và đơn vi đươc lệnh tien thăng vao
Sài Gòn. Thế là buổi liên hoan của các chiến sĩ Giải
phóng quân và dân làng đành gác lại. Tất ca các cánh
quân và dân công trong các làng đêu xng đương.
Càng tiến về Sài Gịn, trời càng sáng. Sài Gon, mọt
thành phô" khá nhiều đèn, kê cả các ngọn đèn cua đai
ra-đa. Các đồn bốt đều phải bắn thêm pháo sáng và
máy bay lên thăng thì mở đèn đi rọi trên cac canh đong
tỏa ra ngoại ô. Các cánh quân của ta hành quân qua cac
"ấp chiến lược", len qua giữa các đồn bốt, ngọn đèn của
máy bay lên thẳng rọi xuống mặt, rọi vào giữa đội hình.
Các cánh quân của ta trùng điệp nhưng lặng lẽ âm
thầm, khơng có một tí ánh sáng nào giúp cho kẻ địch
nhìn thấy và khơng có sức gì cản nôi.8
8. F5131-A

113


Vao khoang quá nửa đêm, tất cả các mũi quân đánh
vào Tân Sơn Nhất đều chiếm lấy vị trí đã định. Đêm đã
khuya rồi mà Sài Gòn vẫn còn thức. Sài Gịn khơng

phai thưc đê V U I xn. Sài Gịn vơn là một thành phơ
khong được ngu n. Có những con đường vẫn ồn ào
như sơi sục. Có những con đường đang lặng lẽ như cố đè
nen mọt cai gì. Đèn vân sáng như những con mắt khơng
nhăm được. Sài Gịn khơng ngủ được. Sài Gịn trằn trọc
chơ đợi. Và nhũng gì mà Sài Gịn đang mong mỏi, đang
khao khát thì cái ây đang đến
Súng lệnh nổ. Cịn ra-đa của sân bay Tân Sơn Nhất
rụ len thang thôt. Chúng báo động. Nhưng không kịp
nưa rôi, hai vọng gác bị đánh sập trong nháy mắt,
nhưng lóp rào dài dọc đường sô 1 bao bọc sân bay bị phá
tung. Đơn vị công binh của ta đã mỏ cổng rồi... Tất cả
cac mũi quân của ta đều chồm dậy. Trong lúc đó, một
bay may bay lên thăng 4 chiêc bay tới bắn xối xả. Đó là
giờ phút gay go và quyết định của trận đánh. Chiến sĩ
ta vưa đánh tra máy bay lên thẳng, vừa băng qua các
lơp rào kẽm gai. Anh em xông lên, nối nhau lao đến
đương băng. Một chiêc máy bay phản lực vừa cất cánh
thi lươi lưa liên vây lây nó. Nó bơc cháy và cắm đầu
xuống đất.
San bay mênh mông trông trải, đèn sáng choang,
không hầm hố, không công sự. Súng từ trên xe bọc thép,
từ trong sân bay bắn ra, súng từ trên máy bay lên
thẳng bắn xuống. Trong giò phút gay go ấy, giữa tiếng
súng đang nổ rền, các chiến sĩ bỗng nghe có tiếng kêu
gọi: Các đồng chí, hãy vì Tổ quốc dũng cảm tiến lên!"8
114

8. F5131-B



Tất cả các cánh quân đều bật dậy lớp lớp lao thẳng vào
căn cứ địch. Trong các nhà ở, địch hốt hoảng bỏ chạy.
Tiếng súng lớn của ta nổ vào các nhà ga chứa máy bay.
Người chỉ huy lắng nghe tiếng súng đó mỗi lúc mỗi xa
và nhìn theo từng cụm khói của nó mà đốn từng bước
tiến của các cánh quân mình.
Quân ta đã chiếm xong được sân bay rôi. Tất ca các
loại máy bay địch ở đây đều bị chìm trong biên lửa. Tất
cả các ngọn đèn trong sân bay đều bị mị đi trong các
đám khói mịt mù của gần 1.000 chiếc máy bay trong
suốt ba ngày ba đêm. Đó là nhũng chiếc máy bay có
cánh bay cao, bay nhanh, bay xa, những chiếc máy bay
mà bọn Mỹ gọi là "giặc nhà trời", tất cả đểu tan xác
hoặc nằm chết gí dưới họng súng của quân ta, khơng
bao giị cịn có thể cất lên được.
Trong những ngày đó, bầu trịi Sài Gịn trỏ nên
quang đãng và tươi tỉnh hẳn lên, thỉnh thoảng mới có
một bầy máy bay lên thẳng hay một chiếc "đâm già" lạc
lõng và ngơ ngác bay quanh quẩn đây đó. Trên những
con đường vào Sài Gòn, nhũng con đường qua làng mạc,
những con đường dọc theo các bờ kênh, xuyên qua các
cánh đồng và trên những bờ sông, những cánh quân nôi
tiếp vào Sài Gịn. Khơng chỉ có hành qn trong đêm,
mà tất cả đều đi ngay giữa ban ngày.
Những người mẹ của chúng ta, người cha của chúng
ta, cả những em thiếu niên cũng đi dân công tải đạn cho
bộ đội. Tất cả cho Sài Gịn. Tất cả cho chiến thắng.
Trong khi đó, Sài Gòn đã đứng dậy. Súng nổ rền
vang trên các đường phô. Chiến sĩ chiêm sân bay Tân

115


Sơn Nhất vân ghìm máy bay giặc dưới mũi súng của
mình. Và từ trận đánh sân bay Tân Sơn Nhất đã truyền
đi những tâm gương sáng. Có nhiều chiến sĩ bị thương
vân không rời trận địa. Họ không rời trận địa và trước
họng súng của họ là quân Mỹ. Họ tự băng bó lấy, hoặc
băng bó cho nhau, chiêm những ngơi nhà đổ nát làm
cơng sự.

'

Có một chiên sĩ đã dũng cảm bám lấy trận địa suốt
bôn ngày, bôn đêm liền chiến đấu, không để một cánh
quân nào của địch vượt qua được tầm súng của anh.
Khi anh hy sinh bên đông gạch đổ nát, anh vẫn ngồi với
tư thế đang chiến đấu. Một tốp quân Mỹ đang liều chết
bò lên, chợt thấy anh, chúng vội lùi lại. Một bà mẹ Sài
Gòn mang cơm, mang bánh cho chiến sĩ đánh Tân Sơn
Nhất nghe biêt chuyện ấy, bà khóc. Tốì hơm đó, bà thắp
hương cầu nguyện cho vong hồn anh.
Nhìn ngưịi mẹ Sài Gòn trong bộ quần áo dài màu
đen, lặng lẽ trước lư hương lầm rầm khấn nguyện giữa
lúc bên ngồi pháo địch vẫn nổ rền trên đường phơ, lúc
ây tơi mới thấy là tơi hiểu được Sài Gịn hơn.
*
*

*


Tơi vào Sài Gịn trước giị nổ súng. Tơi đã xa Sài Gịn
từ năm 1946. Sài Gịn, nơi tơi đã để lại cả một thời thơ
âu, thân thiêt biết bao nhiêu. Thế mà bây giờ Sài Gịn
cái gì đơi với tơi cũng xa lạ. Đưịng lạ, phơ lạ, màu sắc,
ánh sáng, cảnh sông ồn ào của các loại xe chạy qua
đương, cách ăn mặc cũng như cách sơng của ngưịi Sài
Gịn, và ngay cả cát bụi trên đường phố đôi với tôi cũng
116


lạ. Tơi cảm thấy ngột ngạt q. Có điều khiến tôi bực
bội nhất là tôi không thể hiểu được những người mà tôi
thường gặp gõ và đang ở quanh tôi. Có ngưịị lúc nào
cũng thầm lặng, suốt ngày khơng nói một câu. Có
người như lúc nào cũng cưỡi xe chạy lồng lộn st ngày
trên đường phơ. Có người lại như sơt ruột chơ đợi mọt
cái gì đó sắp xảy ra. Có người lúc nào cũng chưi đong,
chửi một cách ngang nhiên, chửi chăng sợ một thăng
nào. Có người ăn mặc lố lăng nhưng lại nói năng dịu
dàng. Có người trơng bộ đàng hồng thì lại làm việc
cho địch.
Gia đình tơi ỏ là một cơ sỏ cách mạng. Trong gia
đình có một người đang làm sĩ quan cua quân ngụy.
Anh là một thanh niên trí thúc, anh làm sĩ quan vì bị
bắt đi quân dịch. Biết vậy nhưng vân phai dè dặt. Nhìn
họ, tiếp xúc vối họ, sơng vối họ tơi khơng thê kêt luận
được thái độ chính trị của họ. Có một điều tơi thấy rõ
ràng là mỗi người mơi cách, tât ca đêu tạo cho minh
một cái vẻ bên ngồi. Khơng thê nào xác định một ngươi

nào chỉ nhìn qua thái độ bên ngoài của họ.
Khi tiếng súng nổ, tiếng súng cách mạng không chi
tiêu diệt địch, tiêng súng cịn như phá võ cái vo ben
ngồi của người Sài Gịn. Nói cho đúng hơn thi nhưng
người Sài Gịn nghe theo tiếng súng cách mạng mà vứt
bỏ cái vỏ bên ngồi của mình. Trong khu phơ tơi ơ,
những người con trai, con gái mà tôi thường gặp, nhưng
người mà tôi cảm thấy khó hiêu, khi nơ súng họ bơng
biến thành thanh niên tự vệ đường phô. Họ đeo băng
đỏ, vác súng cùng với dân phô lùng bắt quân Mỹ và bọn
tay sai. Hóa ra người xung quanh tơi hâu hêt đêu la
117


đơng chí cua ta. Bấy giờ tơi mới nhìn thấy được cuộc
sông sôi nôi bên trong qua đôi mắt rực rỡ của họ. Cịn
nhưng bọn phan bội thì dù có giấu kín, dù có chui rúc
vào hang ổ nào cũng bị lật mặt.
Sài Gịn trong những ngày ấy có những cảnh xảy ra
tơi khơng thê nào đốn được hoặc tưởng tượng được.
Sau khi súng nơ, có những khu phơ tập trung lại hàng
trăm chiêc ô tô và xe máy dành cho quân cách mạng và
người Sài Gòn đánh giặc theo cái kiểu của Sài Gòn. Trai
gái của đội tự vệ thành phô đeo súng ngắn, lên xe chạy
khăp các đường phô lùng bắt quân Mỹ và tay sai. Một
anh thợ điện, anh thợ điện này có một cuộc đời kể cũng
lạ, anh biêt tiêng Anh, biêt võ, biêt chơi nhạc và biết
nhảy "van". Anh rất ghét Mỹ và thường rủ bạn bè đi
đánh lính Mỹ trong các quán rượu, tiệm nhảy và phịng
trà. Anh đã đánh với bọn Mỹ có hơn 50 trận. Theo anh

nói thì trận nào anh cũng ghi bàn thắng. Bây giờ anh là
đội viên của một đội tự vệ. Trong ba ngày, ba đêm, đội
cua anh đã trừng trị hơn 50 tên. Trong những ngày
chiên thăng này, ta không quên những tấm gương dũng
cam cua những người con gái Sài Gịn. Có cơ làm giao
liên dân đường cho cán bộ, tổ chức các dây giao thông
cách mạng trên các đường phơ. Có cơ đi dân cơng, đi tải
thương. Dù đi trong mưa đạn các cô vẫn bình tĩnh chăm
sóc chu đáo cho anh em thương binh, cô' làm cho anh em
được êm ái, không bị giằng xóc trên võng.
Trong những tấm gương chiên đấu của những người
con gái Sài Gịn, có 15 cơ gái đã đánh vối cả 1 tiểu đoàn
quân Mỹ, đánh suốt mấy đêm, diệt cả trăm tên Mỹ tại
cổng xi-măng trước bộ tổng tham mưu hỗn hợp của Mỹ,
118


ngụy. Bị bao vây giữa bọn giặc dày đặc, các cô đã băn
đến viên đạn cuốĩ cùng rồi cùng nhau cất tiếng hát. Câu
chuyện ấy được người Sài Gòn kể cho nhau nghe. Trong
tiếng súng nổ của trận chiên đấu này, người Sài Gòn
như đứng dậy theo tiêng hát của các cô gái ấy mà đi tới.
Và đêm cũng như ngày, dù pháo địch đang nô, nhiêu
nhà cửa trong các khu phô đang bôc cháy, dù cho máu
chảy trên đường, trên những con đường dân vào các sào
huyệt của quân địch đang ân náu giữa Sài Gịn, khơng
lúc nào ngớt các đồn qn. Trong các đồn qn ấy,
nếu nhìn kỹ ta sẽ thấy những chiến sĩ trẻ vừa mới tong
quân, đó là những thanh niên của thành phố Sài Gịn.
Những chiến sĩ mói tịng qn trong các trận đánh đâu

tiên thường hay bỡ ngỡ, nhưng đơi với thanh niên Sài
Gịn thì lại khác. Chính họ là những chiến sĩ lập
những chiến công xuất sắc. Vào trận đánh, họ biêt rõ
từng bước đi, bước lùi của quân địch. Họ không những
bắn tan xác xe tăng địch bằng súng chông tăng mà cịn
bắt sống cả xe tăng địch ngay giữa đường phơ. Họ có
mặt trong khắp các đơn vị và họ đang tiến quân trên
đường phố.
Một hôm đang đi trong khu phô, tơi đứng lại bên
đường đưa một đồn qn tiến sâu vào nội thành, ngươi
này nôi theo người kia đi mãi mà khơng thây dứt.
Trong đồn qn đang tiến bước bỗng có tiêng kêu:
"Má!". Một chiến sĩ trẻ tách đồn qn, lao về phía một
bà mẹ. Bà mẹ dang rộng hai tay và kêu lên giọng sưng
sốt: "Trời! ú t con!". Người mẹ chưa kịp mừng thì đứa
con đã vội từ giã, tiến về phía trước, nhập vào đội ngũ.
Bà vẫn đứng đó chưa hết bàng hồng vói hạnh phúc
119


quá bất ngờ. Bà nói giọng run run đầy xúc động: "Thằng
Ut nó trơn nhà đi đã năm năm rồi, tui tưởng nó đi
hoang, co ngơ đâu nó đi theo anh ein...". Ngưịi trong
khu pho vay quanh bà, mơi người một câu hỏi, mỗi
ngươi mọt cư chi, tất cả đều tỏ lòng mến phục bà và đều
như muon chia sơt nơi vui sướng của bà. Và tù đó ngày
nao ba cũng gói bánh và mang bánh đến những nơi có
tiêng súng đang nổ. Và trên các đường phố' Sài Gòn, nơi
nào cũng có những bà mẹ như vậy.
Những bà mẹ, có người có con đi bộ đội Giải phóng,

co ngươi khơng có con đi giải phóng, cũng có người có
nhưng đứa con bị ép buộc đi lính cho giặc, nhưng đối với
chiến sĩ Giải phóng qn thì tất cả đều ià mẹ.
Báo QĐND ngày 24-3-1968

120


LỬA CHIẾN ĐẤU THỦ DẦU MỘT B ố c C A O
Theo Thơng tấn xã Giải phóng

Đêm lên đường, đứng trước hàng quân, người chỉ
huy sung sướng và xúc động, đã đọc ban mệnh lệnh tien
cơng. Cả đồn người im phăng phăc lăng nghe tưng
chữ, từng câu của bản mệnh lệnh, rồi bông hàng trăm
cánh tay vụt thẳng lên trời hô to: "Quyêt tâm làm tron
sứ mạng của lịch sử". Nhũng tiếng hô từ những long
ngực rắn chắc phát ra, rung động cả khu rừng. Đêm đo,
họ lên đường, tiến về hướng đơng. Đồn Bá Ty, chân bl
sưng tấy, nhức nhối. Cán bộ cho anh ơ lại. Nhưng Ty
vẫn nằng nặc xin đi cho kỳ được. Và đêm hôm đo, Ty
đã hành quân suốt đêm với mấy chục ki-lô-gam súng
đạn trên vai, vượt qua nhũng quãng đương gai goc,
những bãi sình lầy lơi. Cịn cán bộ và chiên sĩ mơi ngay
hôm qua đây đang cơn sốt, nhưng giờ đây, sau khi
nghe đọc mệnh lệnh tiên cơng thì những cơn sơt ây tan
mất, một sức mạnh vô song vụt dậy, họ nhăm hương
kẻ thù mà tiến.
Đơn vị X. nhận được mệnh lệnh nổ súng rất gấp,
nhưng đoạn đường hành quân còn rât xa. Nêu cư theo

đường cũ thì khơng kịp. "Làm sao đây?". Ngưòi chỉ huy
121


lo lắng và suy nghĩ. Không thể chần chừ được, chỉ cần
một phút, một giây chậm trễ trong lúc này là hỏng việc.
Đã bôn, năm ngày đêm liền không chợp mắt, vừa đặt
ba-lơ xhg thì đội trưởng Đài, chính trị viên San được
lệnh chỉ huy một tổ mở đường mói, một con đường lịch
sử xuyên qua rừng, vượt qua bưng. Khi tiếng chim rừng
cất tiêng chào bình minh thì hai cánh quân cũng đã gặp
nhau. Con đường ấy đã đưa họ đến đúng giờ quy định
nổ súng giành những thắng lợi liên tiếp. Con đường ấy
được mang tên là con đưịng "thắng lợi" và tổ cắt đường
đêm đó cũng vinh dự được mang tên "tổ xung phong
quyết tiến mở đường thắng lợi" trong sổ vàng truyền
thống của đơn vị.
Đêm hành quân qua làng P.C., sát cạnh đồn giặc,
một bà mẹ chạy theo đoàn quân vội vã.
- Tám ơi! Mày về đấy hả Tám? - Thế rồi bà ịa khóc,
tiêng khóc xen lẫn biết bao niềm vui sướng. Người con
nắm tay mẹ nghẹn ngào:
- Con về đây má, má mạnh chớ?
- Tao vẫn mạnh để được xem cái đồn kia bốc cháy!
Cái đồn bà mẹ đang nói đó là Phú Lợi, nơi chồng bà và
đứa con trai lón của bà bị chết quằn quại vì thuốc độc
của quân thù. Người con đang đứng trong hàng qn đó
là đồng chí Phạm Văn Hạo, một chiến sĩ pháo binh. Hạo
nhìn theo tay mẹ chỉ, đôi mắt hiện lên những tia lửa
căm thù. Hạo cầm tay mẹ:

- Thơi con đi má...
Bà mẹ đứng nhìn theo đứa con và cả đoàn quân
đang tiến về Phú Lợi. Niềm vui của mẹ hòa cùng niềm
122


vui của nhân dân đang thăm hỏi, trao quà bánh cho
từng đồng chí chiến sĩ.
Đêm hơm đó, Hạo lắp những quả đạn vào súng rât
chính xác. Giờ nổ súng bắt đầu, cả Thu Dâu Một bơc
lửa: Bình Dương, Dầu Tiếng, Lai Khê, sở Gà... Và đây
nữa: Phú Lợi đang bốc lửa dữ dội..., những ngọn lửa
thiêu đốt lũ giặc cướp nước và bọn bán nước.
Thủ Dầu Một có con đường chiến lược 13 chạy thẳng
về Sài Gòn. Theo dọc con đưịng này, qn Mỹ bố trí
một hệ thống đồn bốt kiên cố mà chúng gọi là lá chắn
thép phía bắc Sài Gòn. Chặt đứt đưòng này, chặn đứng
quân tiếp viện để Sài Gịn quật ngã tận gơc bè lũ Mỹ,
ngụy. Chính vì vậy mà trên một trận địa bé nhỏ, 9
chiến sĩ Quân giải phóng đã tiêu diệt gọn một đại đọi
Mỹ. Riêng tổ 3 người của Nguyễn Văn Hào đã tiêu diệt
được gần hai phần ba đại đội Mỹ này. Ổ đây, nhiêu
chiến sĩ chưa được đên Sài Gòn nhưng chi biêt Sài Gon
đã mang tên Bác, Sài Gòn có trun thơng đâu tranh
lâu dài, ỏ đó có em Tám tẩm dầu đốt kho xăng giặc, có
tiếng hát của Lý Tự Trọng và lời hơ của Nguyễn Văn
Trỗi... thì các chiến sĩ đều quyết chiến đấu với một tình
cảm rực cháy. Đứng trưốc một bầy xe tăng giặc UI ngã
từng dãy cao su hai bên đường, tiêu đội trương Tiên
khơng một chút chần chừ, một mình với khâu súng

chống tăng đã bắn cháy xe tăng giặc và đây lùi ca bây
xe tâng hung dữ. Bom đạn giặc đã trút xng trận đìa
nhỏ bé này hàng chục tấn.
Dứt những đợt bom và đạn pháo, từng bầy xe tăng
địch dàn hàng ngang xộc vào. Pháo giặc đã làm các
123


chien sĩ ta ù ca tai. Nhưng dù cho ù tai, các mệnh lệnh
chiên đấu vẫn được các chiến sĩ truyền cho nhau bằng
những dấu hiệu rất đầy đủ. Tổ 3 người Quấy, Mỹ, Sậy
truyên cho nhau biết quyêt tâm của mình bằng cách giơ
năm đâm về phía kẻ thù. Cả ba hiểu ý nhau cùng cười
và giương súng chờ giặc. Họ xơng lên nhanh nhẹn như
những con sóc, hỗ trợ cho nhau, quần nhau với địch
trên một địa hình mà hầu như khơng cịn một ngọn cỏ,
lá cây ngun vẹn.
Hàng đàn xe tăng Mỹ bò vào rồi bật ra như húc phải
một bức tường thép. Đên chiều chúng phải lủi thủi rút
ra với hàng trăm tên chết và hàng chục xe tăng bị cháy.
Buổi chiều, quân Mỹ bò xuống Phú Hưng, muốn
đóng chơt tại đây để giữ đường 13. Ngay đêm hơm đó,
một đơn vị Qn giải phóng được lệnh tiêu diệt cụm
đóng quân này.
Đúng 2 giờ sáng, lửa đạn của quân ta dồn dập xổi
xuống đầu chúng. Chỉ trong 30 phút, cả tiểu đoàn Mỹ bị
tiêu diệt và gần 20 xe tăng tan xác. Quân địch hốt
hoảng và ngơ ngác trước sức tiến công như vũ bão của
quân ta.
Đội trưởng Lịch, với một khẩu súng bắn tăng, đã hạ

liên tiếp 5 chiếc, lập kỷ lục xuất sắc trong một trận đánh.
Phân đội 1 đã đánh tan xác một đoàn xe tăng giặc
và băt sống 2 xe tăng ngay trên đường sôT 2. Chiến sĩ
Trân Văn Súi mới ra trận lần đầu đã trỏ thành dũng sĩ.
Trong trận đánh sở Gà, Súi đã vượt qua hàng rào dây
thép gai, mặc cho quần áo bị xé toạc, da thịt bị cào rách,
vẫn xốc tói hạ liên tiếp 3 lơ cốt giặc để cả đơn vị tràn lên
124


tiêu diệt gọn cứ điểm. Chiên sĩ biệt động Trân Đức
Thắng đã tung hoành trong cứ diêm địch tại xã Thu
Dầu Một như một mãnh hổ. Từ tầng một của một trại
địch, Thắng xông lên tầng hai đánh thọc vào phòng ngu
tiêu diệt bọn địch.
ở ấp G. M., quận Châu Thành, một đơn vị Quân giải
phóng đã đánh bật nhiều đợt phản kích của xe tăng giặc.
Giữa lúc khói mù mịt, một chiên sĩ ta đã liên tiêp
bắn cháy mấy chiêc xe tăng địch. Súng của anh bị hêt
đạn, tôp xe tăng địch ở đằng sau ào tói đè sập công sự
chiến đấu của anh. Nhưng chỉ trong phút chôc, ngươi
chiến sĩ này, từ đầu đên chân đất cát bê bêt, vọt len
dùng thủ pháo đánh cháy tiếp một chiêc xe tăng nưa.
Đó là chiến sĩ San, năm nay anh mối trịn một tuoi
qn. Vối chiên cơng ngày hơm đó, San đã được vinh dự
đứng vào hàng ngũ Đảng nhân dân cách mạng mien
Nam Việt Nam.
Trong những ngày tổng tiến công và nổi dậy đồng
loạt này, nhân dân Thủ Dầu Một đã đem tât ca nhiẹt
tình của mình lao vào cuộc chiến đấu. Tât ca mọi ngươi,

từ các cụ, các mẹ lo cơm nước cho bộ đội, đên cac em be
liên lạc, từ các anh thanh niên náo nức lên đường tịng
qn đến các cơ gái rộn ràng đi dân công tiêp vận... Tât
cả đều tấp nập, đều khẩn trương, đều sung sướng như
đi dự một ngày hội lớn. Trong cuộc chiến đấu này, họ đã
làm theo lời Bác dạy: "Mỗi ngưòi dân phai là một chien
sĩ anh dũng diệt Mỹ". Có nhiều người đã trơ thanh
dũng sĩ.
Em Minh, ở ấp P.H., mới 14 tuổi, đã làm 3 nhiệm
vụ: một trinh sát viên rất mưu trí, dũng cam; một hên
125


rfl

vf

ỉẹ;

*

th á°
'! .n h
một tiễp
viên đưa “ m
a dên tận trán địa rất đầy đủ, kip thaï.
r . Ỹ? ™ inb dâ ^

w


lửa đạn, vàn tận đán giặc í s i

n h ö f Cr " V f i thlWng binl1: dẫn « * * * * " £ * » « &
Í , ?; c l h i cùng bà con nấu cám nưãc mang vào tận
trận địa cho anh em.
Cụ Thông ở ấp P.H., nhà cửa bị giặc Mỹ bắn tan nát,
v w \ CụJ l
f ồ lại. thu d?n nhà cửa mà xung phong
vào đồn dận cơng tiếp tế cho Quân ¿ a i phóng Cu nói:
"Nhà cửa để đó che tạm mà ả vậy, độc lập rồi ta sẽ làm
nha mới, to lớn hơn".
Hô' f
co hai con trai đi bộ đội rồi, giờ đây má lại
tiêp tục ộng viên người con trai nữa ra đi. Ma nói: "Luc
nay To quốc đang cần, con hãy tiếp tục đi theo con
đường chiến đấu của hai anh con. Nhiệm vụ cho Tổ
quốc lúc này là trên hết con ạ".
nmf^ \ là ^

cảm của những người me, của những

khS T I
Dầ" Một anh kùl2 ’ kiên cưòng vằ bất
^ l Vl ^ g ^ nhữnglỊÌ kêu ^ thieng liêng của Tổ
quôc, và là mệnh lệnh thiêng liêng của dân tộc.
Báo QĐND ngày 10-5-1968

126



LỊNG NGƯỜI DÂN SÀI GỊN
Bài của phân xã Thơng tấn xã Giải phóng
Đặc khu Sài Gịn - Chợ Lớn - Gia Định

Cuộc tổng tiến cơng trên đường phơ" Sài Gịn chuyển
qua ngày thứ hai.
Tơi đến Phú Thọ tìm anh Ba xích-lơ. Đến hẻm nhỏ,
tơi hỏi thăm một bác già, thì phía sau tơi có một người
nhìn tơi một cách xoi mói. Tơi nghi ngị và quay ngược
ra đường. Tên ấy bám riết theo tơi. Rõ ràng là một tên
"chó săn" đang theo dõi... Tôi bước nhanh qua một ngõ
hẻm khác để đánh lạc hướng hắn. Đến ngã ba, tôi thấy
một em nhỏ dắt xe đạp vào nhà. Bên trong nhà thống
bóng một bà cụ. Tơi liền bưóc nhanh theo sau em nhỏ.
Tôi lễ phép chào bà cụ. Bà cụ rất đỗi ngạc nhiên. Tôi
khẩn khoản:
- Bác, bác làm ơn cho cháu trốn ở nhà bác một chút.
- Không! Không được đâu!
Bà cụ vừa trả lời, vừa xô đẩy tôi ra cửa.
Tình thế lúc đó thật vơ cùng gay go cho tơi vì nhà
khơng có cửa sau và sau nhà là bức tường cao, quay trỏ
ra thì càng khơng được, tên mật thám khơng dễ gì bng
127


tơi ra, nó cịn rình rập lâu ở khu vực này. Ngoài đường,
cảnh sát đứng đầy như cột điện. Em nhỏ định lôi kéo tôl
một lần nữa nhưng tôi nhanh nhẹn cầm lấy tay em.
- Cháu, chú là Quân giải phóng đây. Chú vào đánh
My tư hom qua. Cháu nói với bà cho chú ở đây tới tối

chú sẽ đi.
- Chú là Quân giải phóng à?
Mat em sáng lên nhưng hình như em chưa tin vào
tai em. Em gặng lại:
- Chu nói chú là Qn giải phóng phải khơng?
- Phải, chú là Qn giải phóng.
Em nho bng tơi ra, em chạy lại bà em. Qua đôi
mat em, tôi cam thây nhẹ nhõm được đôi chút. Tôi hồi
họp chơ đợi, măt đang ước lượng bức tường trước mặt và
lo lắng những điều khơng may sẽ xảy đến. Em nhỏ trở
lại nói:
- Chú lại đây.
Tôi bước khỏi chô nấp, thấy bà cụ đang bắc chiếc
thang lên trân nhà. Bà quay lưng lại phía tơi, nhưng tơi
thây rõ hai cánh tay gầy guộc của bà thận trọng đặt
chiếc thang cho vững. Tôi nhanh nhẹn leo lên thang.
Em nhỏ theo sau tôi:
- Chú nằm ở đây nhá!
Toi gạt đâu cươi vói em. Một lúc sau, bà cụ bưng lên
một tô cơm với cá kho. Bà nhìn tơi ăn cơm. Nước mắt tự
dưng lăn trên má tơi. Rồi một chai nưóc, một cái ca
được đưa lên.
128


Từ lúc đó cửa nhà được khép chặt. Bà bảo mấy đứa
cháu nhỏ lên giường ngủ. Chờ cho mấy cháu nhỏ đã ngủ
say, bà gọi tơi:
- Cháu, nóng lắm khơng? Mấy đứa nhỏ ngủ rồi, cháu
xuống tắm cho đỡ nóng. Nước bác đã xách rồi.

Nằm trên trần nhà nóng như thiêu đốt, mồ hơi thấm
ưốt chiếc áo lót. Tơi ngại làm phiền bà nhiều quá, hơn nữa
tôi cũng cần hạn chê việc đi đứng, cảnh nhà yên lặng, chỉ
có tiếng đưa võng của bà thôi. Tiếng cọt kẹt ngừng lại, tay
bà vói lên, một gói thuốc lá đưa đên cho tôi.
Cánh cửa trước mở. Nắng tràn vào nhà. Em nhỏ bước
vào. Em đi khỏi nhà từ sau khi tôi đã nằm trên trần nhà.
Có tiếng bước chân trên thang và một giọng nho nhỏ:
- Nóng lắm hả chú! Chú có mệt khơng?
Em bị sát đến bên tơi rồi thủ thỉ:
- Tại sao chú biết nhà cháu mà chú về?
Tôi không biết trả lời với em thê nào, tôi chỉ cười.
Nếu trả lịi để em biết thì phải dài dịng, cịn nói ngăn
gọn thì làm sao em có thể hiếu hêt.
- Ba cháu gửi cho chú cái này.
Tơi ngạc nhiên vì trong tay em đang cầm bàn cạo
râu và tôi tự hỏi: "Ba em là ai? Ö đâu? Sao lại biêt mình
có râu? Như vậy là có một người thứ ba biêt tơi ở đây".
Tơi định hỏi, thì em nhỏ đã nói:
- Ba cháu nói chú cạo râu... Cháu cho chú chiếc xe
đạp để chú đi ra.
Tôi ôm chầm vai em. Em chìa cho tơi tờ giấy bạc 200
đồng, 300 đồng gì đó. Tơi từ chối:
- Tiền chú có, cháu đưa lại cho ba nhé. Còn xe cháu
để mà đi học.
9. F 5 1 3 1 -A

129



- Chân chú sưng như vậy thì đi làm sao?
- Cháu đừng lo, chú đi được.
. Em hỏi tôi nhiều chuyện, nào súng của tơi để đâu, có
cân gì thì nói để em lo cho. Em hỏi Quân giải phóng có
đọng khơng? Tơi định trả lời thì tiếng súng đánh nhau
dư dọi no gan đó. Em ngồi thăng người hướng về nơi có
tiếng súng nổ.
* ? h,iều đên’ tơi xuốns nhà khi bà cụ đang bịt kín các
lo hơ ơ vach giáp với nhà bên cạnh. Mâm cơm dành cho
toi đa dọn săn. Em nhỏ đã đưa mấy em về nhà ba má
6m, nen chi con tôi với bà cu
Buoi toi, tôi định ra đi nhưng bà cụ giữ lại vì chân
toi con sưng to. Bà cụ giã một loại cỏ gì tơi khơng rõ,
đem bó cho tơi. Bên ngồi pháo sáng lập lịe, thỉnh
thoang rọi qua chơ khe hỏ ỏ vách nhà. Tràng pháo nổ
gan đay lam bà cụ lo sợ. Qua câu chuyện tôi biết ba của
em nho, con trai cua bà là thợ hồ, mầy tháng gần đây
cung nghi việc khơng dám đi làm vì bọn cơng an, cảnh
sát địch ruồng rập, khủng bơ".
Đêm hơm đó, tơi khơng sao ngủ được vì nhiều lý do.
Chân tơi nhức nhối. Từng giờ từng phut tôi chờ đợi lực
lượng vũ trang cách mạng tiến vao. Tôi thán phục và
biết ơn sự đùm bọc của gia đình anh thợ hồ mà tôi
không biết mặt.
Sang hôm sau, tôi phụ đắp cho bà cụ một cơng sự đề
phịng bom đạn của địch bắn phá bừa bãi. bên trưa chi
con dâu của bà đến. Gặp tơi chị niềm nỗ và ân cần:
- Ba nó nghe chú như vậy, thiệt là thương mà không
làm sao đên với chú. Ba nó cũng phải lánh mặt. Hơn
nữa...

130
9 .F 5 1 3 1 - B


Nói tới đây, chị chỉ tay qua nhà bên cạnh, rồi ghé vể
phía tơi nói nhỏ:
- Nhà bên cạnh là cơng an, cũng may cho chú đó, chớ
rủi chú bước khỏi nhà má tơi một bưóc thì khơng biêt ra
sao rồi.
Người con dâu chuẩn bị đồ đạc để tôi đi. Bà cụ quay
sang nói:
- Tao chưa mn cho nó đi, chân nó cịn sưng. Nó đi
tao lo lắm...
Chân đã đỡ sưng, tôi chuẩn bị đi. Bà cụ, người con
dâu và em bé cứ bắt buộc tôi lấy chiêc xe đạp đi. Tôi từ
chối tối cùng. Ra tới ngõ hẻm, tôi quay lại còn thây chị
con dâu đúng gần cửa nhà tên mật thám đê tơi vượt ra
cổng. Chị khơng nói gì chỉ gật gật đầu.
Chiều đó, tơi theo hướng súng nổ và liên lạc với đơn
vị. Phía sau tơi là tiền tuyến sắp nổi lửa.
Báo QĐND ngày 23-5-1968

131


TƠ VĂN ĐỰC VĨI V Ỏ THÉP NHUẬN ĐỨC
Chuyện vê Anh hùng lưc lượng vũ trang
nhân dân giải phóng miền Nam Tồ Văn Đực,
du kích quận c ủ Chi
VIỄN PHƯƠNG


Giặc đã trút quân rồi! Trận càn này lớn thật. Theo
tin vừa nhận được thì địch trút xuống ba vạn quân và
càn hai bên bị sơng Sài Gịn cùng một lúc. Đó là một
chiến thuật mói.
Trận càn này, giặc kêu là "bóc vỏ", ý chúng muốn lột
vỏ cả vùng đất thép này. Lột tróc ổ chiến đấu, tróc địa
đạo, tróc cơng sự, tróc tất cả, như một con thỏ bị lột da
đỏ hỏn, chỉ còn một mớ gân xương và thịt chết. Chúng
bắt đầu càn ở Phú Hịa Đơng. Chúng ủi sạch nhà cửa,
vườn tược, rừng rú. Phú Hòa Tây cũng thế, chúng đã lột
Bên Súc rồi. Thị trấn Bến Súc đã thành bãi đất hoang.
Chúng đang tàn phá Rạch Kiến và đốt rừng Long
Nguyên.
Ngồi trong ổ chiến đâu, ú t Đực nói vói Tặc và
Khiêm, giọng trầm tĩnh như thường ngày:
- Lột không nổi đâu. vỏ này là vỏ thép. Lột thì tróc
cả móng tay và gãy cả bàn tay nữa đó!
132


ú t Đực bám giặc rất sát. Bám từng toán biệt kích,
từng đội xe lội nước, từng bước tiến thối của chúng.
Thê trận địa lôi của ú t Đực cũng biến hóa liên hơi. St
ngày và cả một phần đêm, Ut Đực, Tặc và Khiêm hêt
địn đánh biệt kích lại vác mìn chặn đầu, khóa đi
qn Mỹ. Trên khoảng đưịng này, đoàn xe mới chạy
qua an toàn, bảy phút sau trở lại, hai chiếc tan xác.
Trên tròi, suốt ngày đêm máy bay lên thăng đâm
già", đa-cô-ta quần đảo, léo nhéo kêu gọi "chiêu hôi ,

tuyên truyền tin xuyên tạc. Không ai thèm nghe, ỡ đây,
du kích bàn tán về những cái tin khác:
- Nè! Ba Nì diệt hai chiếc xe tăng M.41 rồi nghe!
. Ừ! Ơng già đó nhỏ con mà ham thứ lớn khơng hà!
Trái nhỏ ổng chê, địi trái 12 ký, địi trái cực nhanh.
Đụng M.113, ơng thả, khơng thèm đánh, cứ mị theo xe
tăng M.41.
- Trồi ơi! Trái gạt mà ăn năm máy bay lên thăng mối
ngon chớ!
- Sao? Sao? Mìn gạt mà ăn máy bay lên thẳng à?
- Đâu? ở đâu?
- Ngồi Dược á! Du kích bắn rơi con "đầm già" tại lò
gạch. Tụi lội nước ào tới tiếp cứu, du kích nổ ln hai
chiếc nữa.

- Đụng bãi gạt mà!
- Tụi máy bay lên thẳng nóng ruột sà xng hơt xac.
Mìn gạt "hị" cho một cái, nổ tung ln. Tụi cịn lại
hoảng kinh, bay loạn xị.
- Cịn dám xuổhg nữa khơng?
- Chuồn ln, bỏ xác lỉnh nghỉnh ỏ ngoài.
133


... Cuộc chiến đấu đã kéo dài hơn 20 ngày. Du kích
van binh tinh và ung dung. Anh em có ý chị xem thằng
giặc cịn giở ngón gì mới nữa không? Đây là trận bô'lốn
trạn bo boc vo mà! Nhưng rồi cũng chẳng thấy gì mới.
Thì cũng B.52, rơi pháo, bom, máy bay lên thẳng, biệt
kích và các loại xe tăng, xe bọc thép khác...

Tại ô chiên đấu, Khiêm ngồi nhai kẹo nhóc nhách,
nói bâng quơ:
- Coi cũng chẳng nhằm nhè gì!
Ut đứng ngó chăm chăm ra lỗ châu mai, nghĩ cách
chặn đương quân giặc. Từ sáng đến giờ, vác mìn gạt
chạy theo địch hai chập đều hụt cả.
Tặc, mặt ỉu xìu, cằn nhằn:
- Cũng tại anh đó! Làm cái ổ chiến đấu gì thụt tuốt
trong lùm. Chừng nào nó mới vô!
Cái thăng cha này thiệt kỳ. Bữa nào cũng vậy. Hễ
kiêm được một vài xe thì vui cười hỉ hả, khơng hạ được
thì kiếm chuyện cằn nhằn.
Bỗng nghe tiếng "rụ rụ" dữ dội. Hai chiếc M.41 đâm
sầm chạy vào.
Mắt Tặc vụt sáng rỡ lên. "Ầm!"...
- Đụng trái gạt rồi! - Tặc la.
- Cịn nữa! - Ut nói nhẹ nhàng, bình tĩnh...
Chiêc xe tăng địch đi sau hoảng quá, lùi lại, tính
quay đầu chạy thì "ầm!".
- Cịn căn nhăn nữa? Thôi mày! - Khiêm hỏi
Tặc cười ngỏn ngoẻn. Tiêng xe rụ rung cả ổ chiến
đấu. Nó cụm lại đơng lắm.
134


- Tập trung lựu đạn! - ú t ra lịnh.
Mọi người sẵn sàng "đón" bọn địch sắp mị vào.
Nhưng nó cứ bắn. Gần một tiêng đồng hơ rơi, nó cứ
bắn mãi. Tặc nóng ruột:
- Tui ra bắn ít phát nhử nó vơ, nghen anh?

- Để tao! - Út vừa nói, vừa xách súng lom khom chui
ra khỏi ổ chiến đấu.
Tặc trề mơi:
- Cái gì cũng giành hết!
Khiêm cau mặt phê bình:
- Ảnh là chỉ huy. Anh có trách nhiệm. Anh giành
chuyện nguy hiểm, khó khăn, chớ ảnh có giành ăn vối
mày đâu mà mày cứ cằn nhằn hoài vậy?
Tặc biết mình sai, nhưng rồi cũng cơ"nói lại một câu:
- Thơi, đừng có lên lớp!
Út đã thấy rõ. Xe nó đậu đông lắm, lôn ngôn như
bầy trâu đếm không hết. Bửng sau đều đóng kín. Khơng
thằng nào dám xuống đất. Chúng chỉ hé nấp trên nóc,
ló nửa người lên, vừa la hét, vừa siết cò.
Út chọn một thằng nâng súng lên, nín thỏ:
- Lật nè!
Tên Mỹ văng ra sau. Cái bửng cửa xơ nó ngã dập
trên cây súng.
Út quay mũi súng sang thằng thứ hai. Một tên béo
núc ních đỏ ké, mặt đầy râu và ngực đầy lông vàng.
- Lật nè!
Thằng này khuỵu xuống thùng xe.
135


Tiếng la ó vang dậy. Cả bọn th ụ t cả vào xe... Có vài
tiêng khóc ré.
U t bắn thêm ba phát nữa rồi di chuyển sang vị trí khác.
- U t, chờ nó rụ xe rồi đuổi theo.
Nhưng khong, chi có sú n g nổ, súng nổ dữ dơi. ú t nói

với Tặc và Khiêm:
- Qn Mỹ bây giị khác. Lúc trước, nghe súng du kích
la no hung ho rượt theo. Bây giờ, nghe súng du kích, nó
khơng rượt nữa xe tăng cũng vậy! Khó dụ nó lắm!
Bỗng "Sí... đùng! Sí... đùng!".
- Pháo!
Tặc cười:
- Giống nó coi to lớn vậy mà nhát dữ ha!
Vẫn ầm ầm tiếng pháo.
U t nói:
- Chỉ huy địch có chủ trương: khơng đưa thằng lính
cong tư My đen bât cứ nơi nào chưa giội bom, pháo don
đường!
Tặc th ét trả lời:
- Hèn chi, đánh dở thế!
Pháo vừa dứt.
- Chuẩn bị! - ú t ra lịnh.
^Nhưng xe tăng địch không tiến lên mà chỉ đứng m ột
chô bắn ào ào. Bọn ngồi trong xe la hét, chí chóe!
- Thiệt nhát hết sức! - Tặc la lên.
Ú t bàn:
- Bây giờ nó khơng dám vơ thì mình ra chặn đường
rút của nó. Khiêm giữ ổ chiến đấu. Tặc đi với anh, gom
136


mìn gạt đặt dài theo đường lui của nó... Như vậy nó lướt
tới cũng chết mà rút lui cũng chết.
Tặc được đi, khối chí nhìn Khiêm và nheo mắt
cười...

Đúng ba giị rưỡi, đồn xe hùng hùng hổ hơ rút lui.
Súng bắn ào ào tứ phía. Cây ngã đùng đùng. Con sóc,
con chuột, con chim đều chạy hoảng.
Út, Tặc và Khiêm núp dưới công sự bên đường chờ
coi bọn địch sắp sa vào bẫy. Xe rụ dữ. Đất rung chuyển.
Cây chổi và bù xích cũng rung theo. Những chiếc xe đầu
đã tới và hùng hổ chui vào tử địa. Trên xe, bọn Mỹ khơng
ngớt siết cị bắn vu vơ. Có lẽ chúng đang nghĩ: sắp hết
giờ chiến đấu rồi. Năm phút nữa! Chỉ năm phút nữa, nó
sẽ về tối chỗ cụm quân. Sẽ có nưốc mát để tắm. Nước
trong xanh, nước tinh khiết, nước đã khử trùng, nước từ
Sài Gòn do máy bay lên thẳng đem tới. Sẽ có những bộ
quần áo mới, giặt ủi thẳng nếp, sạch sẽ, thơm tho, cũng
do máy bay lên thẳng từ Sài Gòn chở tới. Rồi rượu, rồi đồ
hộp, thịt hộp, bánh hộp từ Hoa Kỳ chỏ sang.
Bỗng... ầm! Âm... ầm!
Việc gì đã xảy đến? Việc gì, chúng khơng cịn kịp
hiểu nữa rồi!
Trong khói lửa, ú t Đực vẫn đứng im. Nhưng Tặc
bỗng la lớn:
- Chị Minh ơi! Chú Bảy ơi! Bà con cô bác ơi! Em
đang trả thù cho bà con cô bác...
Giặc rút chạy! Nó khơng lột được một miếng vỏ nhỏ
nào của Nhuận Đức cả.
Báo QĐND ngày 16-6-1968

137