QUẢN ĐỘI NHÂN DÂN
Nhiều tác giả

ngiifti con
CỦA MIỀN NAM ANH HÙNG
NHÀ XUẤT BẢN QUÂN ĐỘI NHÂN DÀN


NHỮNG NGƯỜI CON
,
SÁNG MÃI
CỦA MIÊN NAM ANH HÙNG


NHÀ XUẤT BẢN MONG BẠN ĐỌC
GĨP Ỷ KIẾN, PHÊ BÌNH

9(V)069:355
Q Đ N D - 2015

183 - 2015


BÁO QUÂN ĐỘI NHÂN DÂN
N hiều tác giả

NHỮNG NGƯỜI CON
SÁNG MÃI
CỦA MIẾN NAM ANH HÙNG

Hư VlcN

i s ư â s ã ã ĩ a ũ Ả ũ ííióvjTis
c

—

'V

NHÀ XUẤT BẢN QUÂN ĐỘI NHÂN DÂN

Hà Nội - 2015


Lờig iớ i thiêu
Chiến thắng 30 tháng 4 năm 1975 là trang sử hào
hùng, một mốc son chói lọi trong lịch sử dựng nước, giữ
nước của dân tộc ta. Năm tháng sẽ trôi qua, nhưng
thắng lợi của nhân dân ta trong sự nghiệp kháng chiến
chống Mỹ, cứu nước mãi mãi được ghi vào lịch sử dân
tộc ta như một trong những trang chói lọi nhất, một
biểu tượng sáng ngời về sự toàn thắng của chủ nghĩa
anh hùng cách mạng và trí tuệ con người, đã đi vào lịch
sử th ế giới như một chiến công vĩ đại của th ế kỷ XX, một
sự kiện có tầm quan trọng quốc tế to lớn và có tính thời
đại sâu sắc.
Trong chiến thắng lịch sử ấy, được "tiếp lửa" của
miền Bắc - "Hậu phương lớn", dưới sự lãnh đạo của
Đảng, quân dân miền Nam đã làm thất bại, phá sản
hết k ế hoạch này đến k ế hoạch khác của đê quốc Mỹ và

tay sai, đã đánh mạnh và thắng to trên khắp các mặt
trận. Mỗi thắng lợi trên mỗi vùng đất, mỗi cánh đồng,
con đường, dịng sơng và trên những con kênh... của
miền Nam anh hùng đã thấm đẫm máu xương, nước
mắt, mồ hôi của lớp lớp những tấm gương anh dũng,
kiên cường, bất khuất đã chiến đấu và hy sinh. Trong
những con người ấy luôn cháy sáng "ngọn lửa" cách
mạng, khao khát tự do, niềm tin tuyệt đối "nhân dân ta
5


nhất định thắng, đ ế quốc Mỹ nhất định thua!” và họ đã
hiến dâng cuộc đời mình đê góp phần giải phóng hồn
tồn miền Nam, thống nhất đất nước.
Hướng tới kỷ niệm 70 năm Ngày thành lập Quân đội
nhân dân Việt Nam (22-12-1944 - 22-12-2014) và 40 năm
Ngày giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất
nước (30-4-1975 - 30-4-2015), Nhà xuất bản Quân đội nhân
dân phối hợp với Báo Quân đội nhân dân sưu tầm, tuyển
chọn những bài viêt đã được đăng trên Báo Quân đội nhân
dân từ năm 1957 đến năm 1975, cho ra mắt bộ sách viết về
những người con miền Nam anh hùng.
Trong mỗi tập sách là những câu chuyện thật trong
những năm kháng chiến về những người con sáng mãi
của "miền đất anh hùng" - miền Nam anh hùng. Chất
chứa trong đó những cung bậc cảm xúc, xúc động khác
nhau, những con người bình dị mà ngời sáng lý tưởng
cách mạng, tinh thần lạc quan chiến đấu, họ là những
minh chứng rõ ràng nhất cho tinh thần và sức mạnh
chiến đấu của quân, dân miền Nam anh hùng.

Mặc dù đã có nhiều cố gắng, song bộ sách sẽ khơng
tránh khỏi những thiếu sót. Chúng tơi mong nhận được sự
đóng góp chân thành của bạn đọc!
NHÀ XUẤT BẢN QUÂN ĐỘI NHẢN DÂN

6


C Ó ANH TỶ VỀ
THANH GIANG

Về tới Đại đội 2, vừa thấy mặt tơi, đơi mắt chính trị
viên Nguyễn Hà vụt sáng lên, hớn hở:
- Có anh Tỷ về!
- Thiệt hả? Không ngờ tôi ưốc linh thế. Ảnh1 đâu?
Tôi hối hả xuống Trung đội 1.
- Chú Bảy! - Tôi reo lên bắt chước cách gọi của
Nguyễn Hà, vừa thân mât, vùa kính ne ngươi bạn chien
đấu lớn tuổi.
Anh Tỷ nắm tay tơi bóp nhẹ, trìu mến:
- Mạnh khơng?
Tơi nhìn anh suốt từ đầu đến chân, vẫn thói quen
như xưa, cái khăn tắm sọc bịt đầu. Cịn khn mặt cân
đối khơi ngơ thì khơng được đầy đặn như trước, hơi dài,
da xanh hơn. Và có thêm mấy đường nhăn ở đi măt.
Duy đơi mắt vẫn sáng như lúc nào: hiền hịa, điềm đạm,
nhìn ai bao giờ cũng như mn nói "tơi có thê làm được
cái gi cho anh? Tơi sẵn sàng nếu anh muốn gì ở tơi...".
- Kỳ này về lại đại đội "chủ cơng" mình, héng anh Bảy.
1. Ảnh: Anh ấy (tiếng địa phương).


7


Hùng nhìn anh, hỏi vậy rồi cười, để lộ cái răng vàng
"dun", khiến khn mặt trịn, trẻ măng ấy tươi tắn lạ
thường.
Bàu trả lời Hùng:
- Thằng này hỏi lạ. Ảnh đã về làm Tham mưu
trưỏng bên Tiểu đoàn 5, bây giị trở về làm đại đội à?
Anh Tỷ nhìn Hùng âu yếm, bâng khuâng:
- Anh em mình sắp ra trận diệt Mỹ. Cịn tơi... tơi,
cấp trên đả thơng bảo đi an dưỡng. Trước khi đi, tranh
thủ về thăm anh em mình một bữa.
Đơi mắt anh trầm ngâm, nhìn xuống, tay anh xoay
xoay cái ca trà. Máy bay phản lực đang gầm rú gần đâu
đây. Bóng nắng lung linh trên cái khăn rằn bịt đầu như
ve vuốt, động viên anh.
Hai năm về trưốc, hình ảnh này cịn đọng mãi trong
tơi. Nhưng lần ấy thì bóng nắng lướt vùn vụt trên cái
khăn bịt đầu của anh mà chạy lùi về sau: vì đó là lúc
anh đang băng mình vươn tói, xơng ra chặn đầu một chi
đồn xe bọc thép ở đường sơ' 2, Bình Giã. Anh dùng
khăn bịt đầu, chụp nịng trọng liên trên xe giặc vừa mói
bắn, đu người lên, gỡ lấy súng. Nhưng lần đầu, chưa có
kinh nghiệm, để tay khơng chụp súng nên bị phỏng.
Cũng vì thế mà anh thành thói quen bịt khăn. Chiến sĩ
theo gương anh, xơng lên đánh "xáp lá cà" với xe bọc
thép. Đoàn xe bị chặn đứng và bị tiêu diệt dần từng
chiếc bằng thủ pháo, lựu đạn. Sau đó, các đơn vị bạn

hiệp đồng theo tiếng súng, hút vào, vu hồi, dứt điểm,
ghi một trận thắng vang dội: lần đầu tiên diệt gọn một
chi đồn xe bọc thép. Cũng từ đó anh Tỷ thành danh là
"đại đội trưởng chặn đầu".
8


Anh có chứng đau dạ dày, nhiều khi nhịn đói đi
đánh giặc. Anh em thương q, ngồi phần gạo của
mình, trong khi hành quân mang nặng, nhiều người
còn chia nhau mang thêm gạo nếp dành riêng cho đại
đội trưởng. Anh cịn chứng đau xương sơng. Có những
sáng ngủ dậy anh khơng xuống võng được, phải đấm
bóp một lúc lâu. Chứng "bịnh hậu" ấy phát từ hồi
kháng chiến chống Pháp. Ngày đó anh làm trinh sát
của Trung đồn Tây Đơ, bị giặc bắt trong khi làm
nhiệm vụ. Chúng nó đánh anh đên ho ra máu, đên cụp
xương sống. Nhưng vẫn không moi được ở anh một lịi
khai nào. Sau đó, lợi dụng sơ hở, anh cướp cây súng
trường của một thằng lính, rồi lao xuống sơng Rạch
Ngỗng, thốt về đơn vị. Một năm sau, anh được bầu là
chiến sĩ thi đua của Phân liên khu miền Tây.
Hiện nay, anh ngồi bơn mươi tuổi rồi. Má lên thăm
lần nào cũng nhắc anh: "Má già, con lân tuổi quá.
Không lấy vợ biết chừng nào má mới biết mặt con
dâu...". Nhưng giặc Mỹ đang ngày càng gây thêm tội ác
đẫm máu trên quê hương, anh còn chiên đấu. Cuộc đời
cách mạng, hết trận này sang trận khác, anh khơng
thiếu mặt ở trận nào. Tình cảm riêng tư anh tạm dẹp
một bên. Lo đánh giặc cái đã, vì đó là lẽ sơng cịn của

dân tộc. Đó mới là tình cảm thiêng liêng hơn bất cứ mọi
tình cảm nào.
- Ra trận, nổ súng một hơi là tơi qn mất mình ở
giữa vịng súng đạn. Cứ nghĩ lo sao: chặn đầu, đột phá,
lo sao vu hồi, khóa đi, dứt điếm...
Đó là câu mà anh nói với tơi hồi đánh ở Bình Giã.
Cho đến bây giị, người ta không thể nhố anh đã đánh
9


bao nhiêu trận nữa, nhưng ai cũng nhớ rất rõ các danh
hiệu: 'Đại đội trương khóa đi", "Đại đội trưởng vu
hồi". Hoặc những chuyện "còn thương binh, tử sĩ là Tạ
Quang Tỷ chưa về"... Đó là những danh hiệu mà trong
đơn vị tặng cho anh để nói trong chiến đấu, nhiệm vụ
nào anh cũng hoàn thành và hoàn thành rất xuất sắc.
Dạo đó, anh cịn kể chuyện cho tơi nghe:
"Lúc địch mới đưa ra dùng xe bọc thép M.113, anh
em chưa biết ra sao nghe cũng ớn. Trận Bưng Còng,
đầu tiên đụng có 4 chiêc thơi, mà cả đại đội khơng làm
gì được nó.
Cả đơn vị ai cũng tức. Tơi nghĩ: nó dùng loại vũ khí
gì rồi mình cũng sẽ nghĩ cách đánh được. Kiểm lại thì
hơm đó nó bắn dữ vậy mà có trúng ai đâu. Mình lên bệ
tì, tì súng thật êm mà bắn có khi cịn trật. Cịn nó, vừa
bắn vừa chạy lồng lên như con trâu thì bắn trúng ai?
Vậy là lần sau dám trụ lại đánh. Nhưng kiểm điểm
cũng còn tư tưởng ỷ lại vào súng lớn đi cùng. Tơi nói với
anh em:
- Bộ binh phải làm chủ. Thí dụ ĐKZ hết đạn hay vì

điều kiện khó khăn nào đó thì mình làm sao?
Từ đó, anh em cùng bàn tán sôi nổi: phải kiềm chế
th ế nào, phải lợi dụng góc chết tiếp cận đánh bằng thủ
pháo, lựu đạn thê nào... Chính trị viên Hải hồi đó có
cơng lắm. Sau mỗi trận chiến đấu về, anh em phát hiện
ý gì hay là ghi vơ sổ để đúc kết kinh nghiệm huấn luyện
đơn vị. Cịn tơi vơn dở chữ lắm, nhớ thơi.
Trong đại đội có Dun, ú t, Bén, Cung... đánh gan,
thấy thương lắm. Nhất là Duyên, người đầu tiên dùng
10


thủ pháo đánh gần ném cháy một xe M.113; sau đó đơn
vị mới có đà, trận đường số 2 hạ uy thế chiến thuật
thiết xa vận của nó. Nó cng gà, chớ trước thì làm
phách lắm".
Bỗng anh Tỷ ngẩng lên, nhìn thẳng vào Hùng:
- Hùng xưa rày... sao? Cịn làm biếng học văn hóa
khơng?
Hùng nhìn xuống, cười bẽn lẽn.
Bàu đỡ lịi, cái miệng hơi móm nở nụ cười độ lượng:
- Khá rồi! Trận cần Đâm đánh được, lên tới sát
đường...
Bấy giờ, Hùng mới khẽ liếc anh Bảy và thầm cảm ơn
Bàu. Nhưng Hùng vẫn chưa thấy có gì để nói lên cho
xứng với tình thương yêu dạy dỗ của anh Bảy đơi vối
mình trước đây.
Lúc đánh Đồng Xồi thì Hùng hãy cịn làm giao liên
xã ở Bến Tre. Nghe nói về bộ đội Miền, Hùng thích lắm.
Nhưng lên đến rừng rồi đâm ra ngao ngán. Đi ra đụng

cây đi vô đung cây. Thèm nhìn một cay lua, them gạp
một người dân. Nhớ nhip câu tre lăc leo trên đương
dây nhớ cơ giao liên tóc kẹp... Ơi là trăm thứ nhớ. Hùng
cũng có theo đánh vài trận, ai sao mình vậy. Dân dân,
Hùng đâm ra khi vui, khi buồn, nhiều lúc lại ngang
ngang, bướng bướng. Anh em cho là thăng Hung be
chiến đấu". Có ý kiến đề nghị trả Hùng về tiểu đoàn.
Anh Tỷ xuống nằm với Hùng mấy đêm liền. Bấy giờ
đơn vị đã thôi không gọi là "Hùng bê" nữa. Hùng cam
thấy anh Bảy giống như má mình ở nhà. Mà có cái
khơng giơng má, anh nói nhiều điêu má mình cung
11


khong thê biêt. Có những đêm Hùng cùng đi săn đ
căm câu với anh Bảy. Anh em trong đơn vị ăn cực lí
ảnh chịu khơng được. Hồi nhỏ anh cũng đi ở đợ làn
mưón như mình, cái tánh rất hay chịu khó, hay làm
Hung mới rõ ra là ti đời mình chỉ bằng tuổi qr
anh Bảy. Anh như vậy, cịn mình thì... Rồi Hùng tụ
trách vừa qua mình cịn có những ý nghĩ muốn về địa
phương chiên đấu để được gần cơ giao liên tóc kep.
Anh Bảy nói sao mà dễ nghe. Đâu phải mình "bể", ơn
anh Bảy quá. Khi mình tịng qn thì cơ ta vào thay
chân giao liên. Mong sao cô ta đừng hay biết những ý
nghĩ không tiên bộ của mình.
Đơi mắt lá răm của Hùng bây giị càng nhu mì, nhìn
anh Tỷ như đứa em có lỗi:
- Đọc báo còn chậm lắm anh Bảy à. Còn thành tích
chiên đấu thì... Biết bao giờ tơi mói bằng anh Bàu được.

Trận Cần Đâm, ảnh diệt 4 xe đó.
Nghe Hung giơi thiệu mình với đại đội trưởng cũ
Bàu bơng nhìn xng, lấy mũi dép dũi dũi đùn lên
đơng cát.
Bàu nhập ngũ sau Hùng. Trận vừa rồi là trận đầu.
Bàu là đảng viên, du kích xã An Thạch Nhứt - Long
Phú. "Thấy mặt là có đạo đức rồi", anh Tỷ biểu hiện
long tin cua mình đơi với Bàu bằng một câu như vậy
Bàu được giao khẩu súng chông tăng. Biết Bàu lo lắng
anh Tỷ thường gần gũi động viên:
- Không lo. Có trung liên kiềm chế. Bây giờ có thứ
này là "lý tưởng" đó, chớ hồi trước đơn vị bạn có gì mà
cũng diệt được cả chi đồn xe ở đường số' 2. Cứ lựa bên
12


hơng nó mà phụt. Bắn khúc đằng sau nó chừng một
phần ba, ở đó thường dễ bốc cháy. Nhớ lên khói trắng là
chưa cháy thật đâu, phải bắn bồi, khói đen kia...
Vừa rồi tiểu đội Bàu được bình tặng danh hiệu Đơn
vị Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân. Cịn Bàu là
Dũng sĩ diệt cơ giới. Trong buổi mít-tinh mừng chiến
thắng, Bàu vinh dự được anh em cử lên nhận sợi dây
trói tù binh Mỹ của chính trị viên trao, Bàu càng xúc
động nhớ công lao tập thể, công lao anh Bảy đã rèn
luyện, chỉ dẫn mình.
*
* *
Ngày mai đơn vị lên đường. Ai cũng hăm hở trước
nhiệm vụ mới.

Anh Tỷ cảm thấy người khỏe lại trước cái không khí
đơn vị cũ của anh sơi nổi chuẩn bị ra trận. Anh về đây
như một người anh đi xa, về lại ngơi nhà thân u của
mình và rất vui lịng thấy gia đình hạnh phúc. Anh lại
thủ thỉ với tơi:
- Vầy mà đi an dưỡng...
Nguyễn Hà đang họp đại hội quân nhân để quán
triệt kế hoạch tác chiến lần chót và làm thư quyết tâm
gửi lên cấp trên. Còn đại đội trưỏng H. T. thì ngồi
nghiên cứu thêm về địa hình nơi đánh sắp tới. H. T. hồi
đánh đường sơ" 2 còn là trung đội trưởng, một cán bộ rất
được anh Tỷ tin yêu. Bịt khăn cũng y như anh Tỷ; tác
phong chỉ huy, chiến đấu hút mạnh, bám sát cũng
không khác anh Tỷ.
Đêm nay mưa nhẹ, thỉnh thoảng rúc rắc vài luồng
trên nóc lều ni-lơng.
Máy bay trinh sát của địch đang lượn dọc, lượn
ngang trên bầu trời. Xa xa tiếng máy bay lên thẳng thở
13


ành ạch phía bị sơng Sài Gịn. Chúng nó đang nơm nc
sợ hãi một mùa mưa đầy sấm sét cua ta, sau khi cui
"phản công mùa khô" với hơn hai mươi vạn quân vit
chinh Mỹ đã bị thất bại.
Trong căn lêu nho đu giăng hai cái võng, chúng t
thủ thỉ nói chuyện. Những lần gặp anh trước đây ít kl
anh nói về mình, tồn ca ngợi anh em chiến sĩ.
Nhưng trong cái tập thê mà anh đang sống, ai cũn
men thương anh, ca ngợi học tập anh. Hơm nay trưó

khi anh sắp xa những người bạn chiến đấu của mini
tam tinh anh như bị xáo động lên. Rồi chuyện chiể
đấu sống lại sơi nổi trong anh:
Trạn Đong Xồi, súng nơ lâu lắm, chờ hồi nón
ruột mà chưa thấy trên điều đội dự bị lên. Bên cánh ch
yeu, trọng hen đích nơ dữ. Bên này có lúc súng mình n
lai rai. Tơi đâm lo. Bơng liên lạc tiểu đồn chạy xuốnỄ
Tơi tưỏng trên điều đội dự bị, nhưng chỉ mịi mình tơi.
Ban chi huy tiêu đồn vừa hop xong. Anh Năm gc
toi va Nguyên Hà lại; giọng vừa thân ái vừa nghiên
chỉnh:
- Cánh chủ yếu do đơn vị bạn phụ trách đột phi
chưa được. Mũi chủ yêu của tiểu đoàn ta cũng chưi
hoan thanh nhiẹm vu. Cán bô bi thương vong Tiểi
đồn quyết định giao nhiệm vụ cho đồng chí làm đại độ
trưởng, Nguyễn Hà làm chính trị viên, xuống nắm Đạ
đọi 2, cung cô tô chức vối binh hỏa lực hiện cịn, kiêr
qut đột phá cho bằng được.
Anh Năm nói xong hỏi:
- Hai đồng chí thấy sao? Có gì khó khăn không?
14


Nguyễn Hà nhỏ hơn tơi mười tuổi, có ý nhường tơi
nói trước. Tơi muốn nói nhiều lắm, nhưng nói có mấy
câu rồi hết ý kiến:
- Tôi rất phấn khởi được cấp trên tin tưởng. Chúng
tơi nguyện khơng để phụ lịng tin đó, dù có khó khăn
thế nào...
Nguyễn Hà cũng nói lên quyết tâm của mình, rồi hai

đứa chạy băng ra trận địa, lúc chạy, lúc trườn. Đến nơi,
cảnh tượng trưốc mắt làm tơi có phần rơi: dưới một cái
thung lũng nhỏ mà nào là thương binh, xung kích, hỏa
khí tăng cường... nằm đó đặc nghẹt. Một trái pháo mà
rớt trúng thì.... rụng hết. Tơi lập tức cho giãn đội hình
và gọi: "Những đồng chí lãnh đạo đến họp".
Nghe tiếng chúng tôi là anh em nhận ra ngay, giọng
mừng lắm.
- Anh Tỷ, anh Hà đó hả?
Cuộc họp lúc này sao mà có sức mạnh lạ lùng. Thương
binh khơng cịn rên nữa. Những đồng chí bị thương nhẹ
lục tục bị lên chuẩn bị xuất kích. Chúng tơi nắm lại hêt
các hỏa khí, tổ chức lại xung kích. Từ trong bờ thành có
một ụ đại liên địch đang bắn rất rát về hướng cửa mở.
Khẩu đại liên đó thật quái ác. Lúc bấy giờ khẩu ĐKZ
chỉ còn một quả đạn. Dù một quả, nhưng khéo dùng nó
sẽ nên chuyện. Tơi nghĩ vậy. Thấy đặt súng ở chô cũ
không lợi, tôi cho chuyển qua chỗ khác. Đồng thời cho
một trung liên, một tiểu liên bị sang phải nổ súng nghi
binh. Trong khi đó, Nguyễn Hà nhô lên quan sát ụ đại
liên để chỉ cho ĐKZ bắn. Hà vừa quay ngang thì một
viên đạn xốt qua mỏ ác. Phát ĐKZ cuôi cùng cũng vừa
15


nổ, dập tắt ngay ụ đại liên. Tôi băng cho Hà, biểu
ra. Hà bình thản nói:

Hi


- Khơng sao. Nhẹ thơi!
Tơi cho súng máy bắn rà không chế mặt đê. Rồi gia<
máy cho Hà, tơi đến vói đội xung kích. Tơi nói với anl
em cung như ben đại đội tơi mơi khi bước vào cuôc chiêr
đấu gay go:
Đanh chi cot. Toi con, anh em cịn. Bám theo tơ
nghe. Xong chưa, nè. Xung phong!.
Vừa tiến tơi vừa la:
- Súng của mình nổ, chạy thâp xuống.
Bỗng bả vai tôi như bị xụi. Thây kệ. Lúc này mà anh
em biêt mình bị thương thì sẽ ảnh hưởng, có thể lỡ thời
cơ đột phá. Có một chiên sĩ nhỏ con, còn lúng túng trưốc
bờ thành, tơi kéo cậu đó qua, rồi vọt theo.
Ha cung đã rơi sơ chi huy vô tới, đang báo cáo vể
tiểu đồn. Sau bảy phút chúng tơi đã đột phá bờ thành
chiêm xong lô-cốt đầu cầu và đánh mở rộng vào khu
quân biệt động.
Bỗng lô-cốt mẹ xuất hiện. Theo kế hoạch tác chiến
đánh lô-cốt mẹ là nhiệm vụ của cánh chủ yếu. Nhưng
đến bây giờ bên đó cũng chưa vơ được. Tôi liền cho một
mũi xuyên hông diệt lô-cốt mẹ.
Nguyễn Hà bỗng phát hiện tôi bị thương, cứ cằn
nhăn: "Sao không băng để ra hết máu". Rồi anh lấy
khăn buộc cho tơi.
Lúc bấy giờ tiểu đồn tung đội dự bị vơ tiếp sức. Gặp
tôi, anh em Đại đội 1 mừng quá, reo lên: "Đại đội
16


trưởng đó hả? Hoan hơ đại đội trưởng đột phá". Vậy là

tôi chỉ huy luôn đại đội mối vào.
Giải quyết xong lô-cốt mẹ, đánh xong khu quân
biệt động, cánh chủ yếu bây giờ cũng đã vô được, đánh
dồn qua...
Hết nhiệm vụ, đại đội tôi được lệnh ra, chỉ để đơn vị
bạn ở lại giữ trận địa, làm nhiệm vụ tiếp sau. Nhưng ra
lúc này sao thương anh em quá. Tôi bàn với Hà. Hà nói:
- Vết thương anh khá đau đó, lâu rồi, nên ra thơi.
Tơi nói:
- Khơng sao. Mình ở lại cùng Đại đội 1 cho anh em
vững bụng. Vậy chớ Hà cũng bị thương đó sao - Tụi tơi
thì đứa này thương cho đứa khác - Ngày mai trụ lại đây
nhất định găng, tôi không thể nào yên tâm ra được.
Hà nói:
- Hỏi ý kiến trên xem. Tơi cũng thấy vậy.
Tiểu đồn rất lo cho chúng tơi và cả đại đội vì đã
chiến đấu gần suốt đêm rồi. Nên đề nghị mãi, tiểu đoàn
mới đồng ý.
*
*

*

Đêm nay trong căn lều nhỏ hẹp này, thêm một cái
võng càng ấm áp.
Anh Tỷ cất tiếng hỏi:
- H. T. giờ sao?
- Tiến bộ lắm. Bớt nóng tánh nhiều. Cũng rất
thương chiến sĩ. Giàu nghị lựp,J3mh .tInh._Ghiến-đệu thì


THƯ VIÊN
ĩ . F5131-A

!l

ir/T i.n -T n . I

I L

r : i í. I

I
T U '

¡I

17


cũng hút dữ. Nói chung chú sao thì H. T. vậy. Có khác
là cịn trẻ và khơng có đau rề rề - Hà cười, nói tiếp: Hiện
nay đại đội mình được trên chọn làm đơn vị đột phá.
Chiên đâu thì làm đại đội chủ công.
Tin này làm anh Tỷ hứng thú, đưa mạnh võng làm
đụng qua hai chúng tôi.
Câu chuyện đi vào những kỷ niệm của những ngày
chiên đâu bên nhau. Hà nhắc trận Căm Xe, anh đi gom
lựu đạn đem lên đường từng đông cho anh Tỷ đứng
ném. Hai người khen khâu đội Hà Minh Quang dũng
cảm, lần ấy đưa pháo lên đường bắn diệt được 5 xe.

Tôi bông nhớ hơm qua thăm Quang. Quang nói:
'Lúc đó có anh Tỷ bên cạnh sao mà vững bụng vô cùng.
Anh đứng trên đường vừa chiến đấu vừa chỉ huy giữ
vững trận địa ba tiếng đồng hồ, đẩy lui địch, tuy chúng
nó cịn đằng sau hơn hai trăm xe tràn lên bơn, năm lượt
định mở đường máu chạy...".
Lần đó, Tỷ ở lại mị mẫm tìm thương binh suốt đêm,
cả đến ngày sau nữa. Pháo bắn dữ quá, làm Hà về thấp
thỏm lo cho anh hết sức. Vẫn giọng của Hà hơi khàn
khàn vì nói nhiều nên tắc tiếng:
- Minh bên đơn vị bạn, bị thương trận đó, cịn lại một
mình, may nhờ chú Bảy ở lại... Bây giờ lâu lâu qua chơi,
Minh hỏi thăm hồi: "Anh Bảy có về khơng? Anh hết
đau bao tử chưa?...". À, hôm rồi trong đại hội dũng sĩ
anh em bình chú là Dũng sĩ diệt Mỹ cấp một đó.
Anh như giật mình:
- Gì mà dũng sĩ cấp một!2
18

2. F5131-B


Hai người lại nhắc những ngày mới gặp nhau trong
chiến đâu, cho đến buổi chia tay. Tơi cịn nhớ nhật ký
của Hà có ghi về tình cảm này:
"Những ngày sơng và chiến đâu với anh Bảy Tỷ thật
là đầm ấm. Ảnh tuy lớn tuổi hơn mình, là người đi trước
hơn hồi kháng chiến mà vẫn tơn trọng mình, vì vậy
mình kính trọng ảnh như anh cả vậy".
Hơm chia tay anh sang làm Tham mưu trưởng Tiểu

đoàn 5, Hà ghi tiếp:
"Một cốc trà cũng gọi là từ giã. Một lời nói tâm tình
cũng biểu lộ tình cảm lúc chia tay. Anh đơi với đơn vị
như người anh chăm sóc cho đàn em khôn lốn. Nay anh
qua đơn vị khác, sao mà khơng lưu luyến anh cho được.
Mình sẽ gặp lại anh trên chiến trường. Mình sẽ quyết
tâm xây dựng đơn vị ngày một tốt hơn, chắc là anh vui
lòng lắm...".
Đêm nay thì hẳn là anh vui lịng rồi. Có điều khơng
vui là ngày mai anh không được cùng anh em ra trận.
Đêm về khuya, chuyện càng đi vào chiều sâu của
tâm hồn.
Nguyễn Hà nói, những lời nói vọt ra từ lồng ngực
như những viên đạn nổ:
- Đánh tới cùng: Bốn chục tuổi chưa cưới vợ cũng
được!
Anh Tỷ thì khơng nói chuyện đó, anh lẩm bẩm:
- Vầy mà đi an dưỡng...
Báo QĐND ngày 14-2-1967
19


LẢO DŨNG SĨ DIỆT MỸ - V Õ KỶ
HÀ ĐỨC TRỌNG

Từ ngày bọn Mỹ lấn chiêm, bác Ký thấy lúc nào
cung ngưa ngay chân tay. Một hôm bác đến gặp đồng
chi can bộ xã, xin vào du kích. Đồng chí cán bộ bảo:
- Bác già rôi, lại đang làm trưởng ban tự quản, công
viẹc rat nhieu, bac lại bị chúng băt vơ tù mới về, sức cịn

yếu lắm!
Bác Ký nói lại:
Chính vì đi ở tù mới về, nên các đồng chí phải cho
tơi được trực tiếp chiến đấu.
Thây đơng chí cán bộ xã cịn lưỡng lự, bác tấn cơng ln:
Nè, tiêu đội trưởng dân quân hồi kháng chiến 10
năm đây nghen!
Đơng chí cán bộ n lặng một lát rồi nói:
- Thơi được rồi! Bác ỏ du kích thơn nghe!
Sau đó mấy ngày, người ta thấy bác Ký lại đến xin
lên du kích xã. Lần này đồng chí cán bộ xã khơng nói gì,
chi mỉm cười, đưa cho bác một khẩu súng, cầm khẩu
súng 'Mát 36" đã cũ, đôi mắt người lão đồng chí ánh lên
một niềm vui. Bác ơm súng về nhà hết lau chùi lại
20


ngắm nghía. Hình ảnh người tiểu đội trưởng dân qn
mười mấy năm về trước trỗi dậy nhảy múa trong người
bác. Bác xách rựa ra vườn vạc một tí vỏ cây làm điểm
ngắm để tập. Đêm bác cũng xách súng ra sân tập bắn.
Trên đầu bác tròi đầy sao. Khi tất cả cảnh vật đều lặng
lẽ, bác Ký nâng khẩu súng lên mà hít. Từ cái báng súng
đến đầu nịng súng, cái gì bác cũng cảm thấy một mùi
quen quen. Mùi dầu, mùi gỗ, mùi thép và cái mùi mồ
hôi của bác đã thấm vào báng gỗ. Rồi cái đồn Gò Cà sừng
sững hiện lên trong tâm trí bác. Hồi đó du kích bao vây
đồn Gị Cà cứng ngắc. Thằng Tây nào ló đầu ra là bị du
kích tiêu diệt. Bọn Mỹ vào đây rồi cũng như bọn Tây
vậy thơi!

Mị sáng ngày 13 tháng 8 năm 1965, một đại đội Mỹ
kéo vào thôn. Bác Ký đã dậy từ hồi khuya, nai nịt gọn
gàng ra nằm chờ sẵn đầu xóm. Bọn Mỹ xơng xộc kéo
vào vưống quả mìn của du kích, chết 3 tên, bị thương
một số. Bọn địch tập trung các cỡ súng bắn rát. Trong
khi anh em du kích rút vào trong xóm, thì bác Ký lại bị
đến thêm một đoạn nữa. Một chiếc HU.1B đên lấy xác.
Bọn địch phía sau cũng lị mị đến băng bó cho mấy tên
bị thương. Bác Ký nheo mắt lại thấy cái đầu một tên
Mỹ lọt vào khe ngắm rồi. Ngón tay bác ghì vào nấc cò
thứ nhất, nhưng rồi lại từ từ duỗi thẳng ra.
- Bắn chết thằng này thì máy bay khơng dám xuống.
Để sẩy mất con mồi này thì uổng lắm!
Hồi bác ở nhà đi bẫy chim, sẩy một con mà bác còn
tiếc huống chi chiếc máy bay. Bác hạ súng xuông năm
nghỉ một chút cho bớt cái hồi hộp đã.
21


Chiếc máy bay rà rà mấy vòng rồi từ từ hạ xuống.
Nó xng thấp q rồi! Khơng bắn rủi nó bay lên thì
mất ăn. Bác tự động viên:
- Tiểu đội trưởng dân quân hồi kháng chiến 10 năm
mà không hạ được con diều hâu này thì tồi lắm!
Bác giương súng lên nheo mắt, bóp cị. Chiếc tàu bay
xịt ra một làn khói đen sì. Lửa cháy phía đầu, cháy
đúng đầu máy rồi! Nó cố xì xì gượng lên, bỗng nhiên
máy móc tắt câm, rơi đánh ầm một cái. Bác Ký vội hạ
súng xuống. Cái đầu thằng Mỹ lọt vào khe ngắm của
bác. vẫn cái thằng Mỹ đội mũ cộng hòa lúc nãy. Bác

bóp cị, khơng nghe súng nổ chỉ thấy giật mạnh một cái
ở vai. Thằng Mỹ ngã gục xuống bên cạnh mấy thằng
khác, khơng cụ cựa gì hết cả. Thế rồi bất kể trời đất, bác
vác súng chạy một mạch về đến nhà, vừa chạy vừa reo
như một đứa trẻ.
Báo QĐND ngày 15-2-1967

22


NGUYEN VAN UCH
SONG ANH DUNG, CHET VÊ VANG
Théo Thông tâ'n xâ Giâi phông

Hai ngày trüôc khi "quâ min Nguyên Van Bé" no ô
Mÿ An, làm rung chuyên Dông Thâp Miidi, "quâ lüu
dan Nguyên Vàn Lich" nô trên dât Dï An dâ làm khiêp
dam giâc Mÿ và bon linh dânh thuê trên phông tuyên
phia bàc Sài Gon.
Kém tuoi Nguyên Vàn Bé, à tuoi 18, Nguyen Vàn Lich
dâ song anh düng, triêt de each mang và chet rat vè
vang, nhii ldi dông chi dâ nôi: "Nêu cân thi phai hy sinh
cho thât xûng dâng".
Nguyên Vàn Lich sinh nàm 1948, tai xâ Phdôc Vỵnh
An, qn Cû Chi, tỵnh Gia.Dinh. Sinh ra trong mot gia
dinh cô"nông, cha bi giâc và tay sai giet chet, me phâi di
làm miiôn quanh nàm, cô lue phai di d de) dê lây tien
nuôi con. Lich là con mot, lai mô côi cha tù bé. Vùa lôn
lên, Lich phâi di à chàn trâu cho dia chu nàm này sang
nàm khâc de nuôi thân, dd phân cho me.

Nàm 1960, phong trào dông khôi dâ dem lai anh
sang cho chu bé nghèo khô môi 12 tuôi này. Lich diïdc
tiep xüc vôi each mang. Nhd cân bô diu dât, giâo duc,
23


Lịch sớm giác ngộ, nhận làm công tác thông báo tin,
canh gác bảo vệ cán bộ làm việc, tham gia cuộc kháng
chiến chống Mỹ, cứu nước từ đấy.
Hằng ngày biết bao tội ác của quân Mỹ và tay sai
gây đau khổ cho nhân dân trong xóm làng cứ diễn ra
trước mắt Lịch, chồng chất lên nỗi đau cha bị giặc giết
hại, càng nung nấu thêm quyết tâm của Lịch và đã làm
cho Lịch nhận rõ thêm con đường phải đi. Tuy cịn nhỏ,
Lịch rất hăng hái cơng tác. Giao việc gì, Lịch làm được
việc đó. Những lúc đi đưa thư cho cán bộ, Lịch phải nhờ
các bạn nhỏ giữ trâu hộ để mình chạy chuyển thư cho
kịp. Qua một thịi gian làm nhiệm vụ thông báo tin,
Lịch được giới thiệu vào đội du kích xã, năm đó Lịch 14
tuổi. Vào đội du kích, Lịch được giao nhiệm vụ hoạt
động bí mật, theo dõi hành động của hai tên ác ôn,
thường ngày hay bắt bớ, gây tội ác với nhân dân, đánh
phá cơ sỏ cách mạng. Trong hơn một năm công tác, Lịch
thường xun báo cầo tình hình kịp thịi cho xã.
Cho đến năm 1964, chú bé mồ côi trước kia, sớm
được sống trong tập thể cách mạng, được cách mạng rèn
luyện, đã lớn lên và bắt đầu cầm vũ khí giết giặc. Trong
một trận chống địch càn quét, Lịch được giao nhiệm vụ
bám địch. Thừa lúc giặc sơ hỏ, Lịch ném một trái lựu
đạn vào ngay chỗ chúng, giết chết một tên thiếu úy và

làm một sô"tên khác bị thương.
Sau lần hoạt động này, Lịch được điều động về bộ
đội tập trung quận. Sông và hoạt động ở đây, trên một
chiến trường đầy gian khổ, khó khăn, Lịch lúc nào cũng
tỏ ra lạc quan, phấn khởi, hăng hái trong mọi công tác
24


và chiến đấu dũng cảm. Đên tháng 9 năm 1964, Lịch
được tặng hai giấy khen về thành tích cơng tác, chiến
đấu và vinh dự được kết nạp vào Đoàn thanh niên nhân
dân cách mạng Việt Nam. Năm ấy Lịch 16 ti. Người
đồn viên trẻ tuổi ấy nhận rõ thêm một bước nữa lý
tưởng cách mạng cao cả của thanh niên, của một con
người nghèo khổ bị áp bức bóc lột, đê lăn xa vào mọi
công tác cách mạng, chưa một việc gì Lịch từ chơi hoặc
khơng làm được.
Theo u cầu xây dựng quân đội, ngày 8 tháng 5
năm 1965, Lịch được chọn đưa về đoàn X. để học tập.
Lịch rất toại nguyện. Lịch được học tập chính trị, quân
sự và các mặt khác. Mơt cc dơi hồn tồn mơi so VƠI
cuộc địi cơ độc, dốt nát, ở đợ, chăn trâu trước kia. Cách
mạng đã đem lại cho Lịch sự đùm bọc ấm cúng. Niềm
phấn khỏi sung sướng đã thúc đẩy Lịch hết sức chăm lo
học tập, thương yêu giúp đỡ đồng đội. Trong thời gian ở
đoàn X., qua các kỳ kiểm tra các khoa mục, Lịch đều
được xếp loại khá, giỏi về thành tích học tập va gương
mẫu cơng tác.
Lịch được điều sang công tác ở chiến trường Dĩ An.
Trên đưòng về chiến trưồng, tuy nhỏ người, sức yếu,

Lịch vẫn tự mình mang một khẩu súng phóng lựu đạn,
mười trái đạn và đồ đạc cần thiết. Đưòng xa mang
nặng, Lieh luôn bền bỉ, vui vẻ, cùng đông đọi hanh quan
đến nơi đến chốn.
Đơn vị của Lịch nhận nhiệm vụ "thọc sâu". Vê một
chiến trường mối lạ, đưòng đi nưa bươc cung khong
rành, bà con quen biết khơng có, nhiệm vụ của đơn vị
25