BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HỒ CHÍ MINH
Lê Ngọc Bích
GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN DU LỊCH NGHỈ DƯỠNG
TẠI TỈNH LÂM ĐỒNG
LUẬN VĂN THẠC SĨ
Chuyên ngành: Quản trị dịch vụ du lịch và lữ hành
Mã số: 8810103
HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS HỒ NGỌC PHƯƠNG
TP. Hồ Chí Minh, tháng 10 năm 2021
i
ii
CƠNG TRÌNH ĐƯỢC HỒN THÀNH TẠI
ĐẠI HỌC CƠNG NGHỆ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
Cán bộ hướng dẫn khoa học: TS Hồ Ngọc Phương
Luận văn Thạc sĩ được bảo vệ tại Trường Đại học Công nghệ Tp. HCM ngày 09
tháng 09 năm 2021
Thành phần Hội đồng đánh giá Luận văn Thạc sĩ gồm:
TT
Họ và Tên
Chức danh Hội đồng
1
PGS, TS Nguyễn Quyết Thắng
2
TS. Vũ Văn Đông
Phản biện 1
3
TS. Nguyễn Văn Tân
Phản biện 2
4
TS. Ngơ Quang Hn
Ủy viên
5
TS. Vịng Thình Nam
Ủy viên, Thư ký
Chủ tịch
Xác nhận của Chủ tịch Hội đồng đánh giá Luận văn sau khi Luận văn đã được
sửa chữ (nếu có).
Chủ tịch Hội đồng đánh giá Luận văn
PGS, TS Nguyễn Quyết Thắng
iii
TRƯỜNG ĐH CƠNG NGHỆ TP. HCM
CỘNG HỊA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
VIỆN ĐÀO TẠO SAU ĐẠI HỌC
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
NHIỆM VỤ LUẬN VĂN THẠC SĨ
Họ và tên học viên: Lê Ngọc Bích
Giới tính: Nữ
Ngày, tháng, năm sinh: 17/09/1985
Nơi sinh: Đắk Lắk
Chuyên ngành: Quản trị dịch vụ du lịch và lữ hành
MSHV: 1941890017
III-
Tên đề tài: Giải pháp phát triển du lịch nghỉ dưỡng tại tỉnh Lâm Đồng
Nhiệm vụ và nội dung:
Nội dung nghiên cứu đáp ứng các mục tiêu nghiên cứu đặt ra. Thực hiện các
nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài.
Phương pháp nghiên cứu chủ yếu dựa vào dữ liệu thứ cấp có thể chấp nhận
được trong hồn cảnh dịch Covid khơng thể thu thập dữ liệu sơ cấp bằng phương pháp
phỏng vấn được.
Luận văn là một tài liệu tham khảo khoa học cho các sinh viên theo học chuyên
ngành du lịch khách sạn.
Luận văn là một tài liệu tham khảo cho các công ty du lịch lữ hành tìm hiểu
nhu cầu về du lịch nghĩ dưỡng để thiết kế những gói du lịch phù hợp với đối tượng
khách hàng.
Điểm thiếu sót của luận văn là thiếu dữ liệu sơ cấp được điều tra để tạo nên sự
khác biệt trong những phát hiện mới của luận văn.
Nhìn chung nội dung luận văn đã đáp ứng các yêu cầu của một Luận
văn Thạc sĩ. Tôi đồng ý cho học viên Lê Ngọc Bích ra bảo vệ trước Hội đồng
đánh giá Luận văn của nhà trường.
III- Ngày giao nhiệm vụ: 20/11/2020
IV-
Ngày hoàn thành nhiệm vụ: 15/05/2021
V-
Cán bộ hướng dẫn: TS Hồ Ngọc Phương.
CÁN BỘ HƯỚNG DẪN
KHOA QUẢN LÝ CHUYÊN NGÀNH
TS Hồ Ngọc Phương
PGS, TS Nguyễn Quyết Thắng
iv
LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết
quả nêu trong Luận văn là trung thực và chưa từng được ai cơng bố trong bất kỳ cơng
trình nào khác.
Tơi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện Luận văn này
đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong Luận văn đã được chỉ rõ nguồn gốc.
Học viên thực hiện Luận văn
(Ký và ghi rõ họ tên)
Lê Ngọc Bích
v
LỜI CẢM ƠN
Tác giả xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến Giảng viên hướng dẫn – TS Hồ Ngọc
Phương đã tận tình giải đáp thắc mắc và chỉnh sửa bài Luận văn này từ đề cương chi
tiết đến các bản thảo trong thời gian qua. Nhờ vậy mà tác giả đã nhận ra thiếu sót
trong bài của mình để điều chỉnh cho hồn thiện hơn.
Bên cạnh đó, tác giả cũng xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành đến tất cả Quý
Thầy, Cô Trường Đại học Công nghệ TP. Hồ Chí Minh đã đồng hành và trang bị cho
tác giả nền tảng kiến thức cần thiết trong hơn hai năm học cao học.
Mặc dù đã có nhiều cố gắng, song do hạn chế về kiến thức và thời gian nên đề
tài khơng tránh khỏi những thiếu sót. Tác giả rất mong nhận được những góp ý từ
Q Thầy Cơ để bài Luận văn được hoàn thiện hơn.
Cuối cùng, tác giả kính chúc Q Thầy Cơ Trường Đại học Cơng nghệ TP. Hồ
Chí Minh nhiều sức khỏe và ngày càng thành cơng trong sự nghiệp.
Tác giả
Lê Ngọc Bích
vi
TÓM TẮT
Tỉnh Lâm Đồng được biết đến như một trong các điểm đến du lịch phát triển
của cả nước. Với lợi thế vốn có về lịch sử, địa lý, văn hóa,…Lâm Đồng đã và đang
phát triển mạnh mẽ để trở thành điểm đến nổi tiếng cả trong và ngoài nước.
Du lịch Lâm Đồng có nhiều sản phẩm như du lịch nghỉ dưỡng, du lịch dã
ngoại, du lịch sinh thái... với các ưu đãi từ thiên nhiên, văn hóa đã giúp Lâm Đồng là
nơi lý tưởng để tổ chức hội nghị, hội thảo kết hợp du lịch nghỉ dưỡng. Du lịch sinh
thái và nghỉ dưỡng miền núi được xem là sản phẩm du lịch đặc thù và có sức hấp dẫn
đặc biệt, các sản phẩm du lịch đặc trưng gắn liền với thiên nhiên: Tham quan hệ thống
các hồ, thác, sông, suối... tham gia các hoạt động du lịch dã ngoại, thể thao mạo hiểm:
Leo núi, cắm trại, đua xe đạp địa hình, vượt thác, chơi golf; du lịch nghỉ dưỡng, du
lịch văn hóa tâm linh, du lịch hội thảo, du lịch sinh thái rừng nguyên sinh...
Từ nhiều lợi thế như thế, tác giả đã quyết định lựa chọn một loại hình du lịch
mà theo tác giả là loại hình mang tính đặc trưng, đặc thù tốt nhất trong các loại hình
du lịch của tỉnh Lâm Đồng đó là du lịch nghỉ dưỡng. Do đó, tác giả đã lựa chọn, và
nghiên cứu đề tài “Giải pháp phát triển du lịch nghỉ dưỡng tại tỉnh Lâm Đồng” cho
luận văn của mình.
vii
ABSTRACT
Lam Dong Province is known as one of the most developed tourist destinations
of the country. With inherent advantages in history, geography, culture, ... Lam Dong
Province has been developing strongly to become a famous destination both at
domestic and foreign countries.
Lam Dong Province Tourism has many products such as resort tourism,
outdoor travel, ecotourism ... with incentives from nature and culture that have made
Lam Dong Province Tourism an ideal place to hold conferences, Workshop, seminar
combined with tourism and relaxation. Mountainous ecotourism and mountain resort
are considered as unique and attractive tourism products, with typical tourism
products associated with nature: visiting the system of lakes, waterfalls, rivers,
streams ... participating in outdoor tourism activities, extreme sports: mountain
climbing, camping, terrain bicycle racing, waterfall crossing, golfing; Resort tourism,
cultural and spiritual tourism, seminar tourism, primary forest ecotourism ...
From such advantages, the author has decided to choose a topic for my thesis
title, according to the author, is the most typical type of tourism in Lam Dong
province, which is vacation tourism maintenance. Therefore, the author has selected,
and researched the topic "Solutions to develop tourism and relaxation in Lam Dong
Province" for my thesis.
viii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN .................................................................................................. iv
LỜI CẢM ƠN ......................................................................................................... v
TÓM TẮT .............................................................................................................. vi
ABSTRACT .........................................................................................................vii
MỤC LỤC .......................................................................................................... viii
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ...............................................................................xii
DANH MỤC BẢNG BIỂU ................................................................................ xiii
LỜI MỞ ĐẦU ......................................................................................................... 1
1. Sự cần thiết của đề tài .........................................................................................1
2. Mục tiêu nghiên cứu ...........................................................................................2
2.1 Mục tiêu chung .............................................................................................2
2.2. Mục tiêu cụ thể ............................................................................................3
3. Đối tượng và phạm vi của Luận văn ..................................................................3
4. Phương pháp nghiên cứu ....................................................................................3
3. Bố cục Luận văn .................................................................................................4
3. Biểu đồ Quy trình nghiên cứu ............................................................................4
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN DU LỊCH NGHỈ DƯỠNG ..... 6
1.1. Các vấn đề lý luận cơ bản ................................................................................6
1.1.1. Khái niệm du lịch .....................................................................................6
1.1.2. Khái niệm du lịch nghỉ dưỡng ..................................................................7
1.1.3. Đặc điểm du lịch nghỉ dưỡng ...................................................................8
1.1.4. Vai trò của du lịch nghỉ dưỡng .................................................................9
1.1.5. Tài nguyên du lịch ..................................................................................10
1.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến du lịch nghỉ dưỡng ..............................................11
1.2.1. Tài nguyên du lịch nghỉ dưỡng...............................................................11
1.2.1.1 Tài nguyên thiên nhiên ......................................................................11
1.2.1.2 Tài nguyên nhân văn .........................................................................12
ix
1.2.2. Kết cấu hạ tầng và cơ sở vật chất – kỹ thuật ..........................................13
1.2.3. Kinh tế - xã hội .......................................................................................15
1.2.4. Nguồn nhân lực du lịch ..........................................................................15
1.2.5. An ninh, an toàn .....................................................................................16
1.2.6. Các chính sách phát triển du lịch nghỉ dưỡng ........................................16
1.3. Kinh nghiệm phát triển du lịch nghỉ dưỡng địa phương trong và ngoài nước...
..........................................................................................................................18
1.3.1 Kinh nghiệm phát triển du lịch nghỉ dưỡng tại Sa Pa, Lào Cai ..............18
1.3.1.1 Đối với tài nguyên thiên nhiên, .........................................................18
1.3.1.2 Đối với tài nguyên nhân văn .............................................................19
1.3.1.3 Kinh nghiệm về hạ tầng hoàn thiện và thu hút các nhà đầu tư .........19
1.3.2 Kinh nghiệm phát triển du lịch nghỉ dưỡng tại Đà Nẵng ........................20
1.3.2.1 Giới thiệu chung về Đà Nẵng............................................................20
1.3.2.2 Kinh nghiệm phát triển du lịch nghỉ dưỡng tại Đà Nẵng ..................20
1.3.3. Kinh nghiệm phát triển du lịch Nhật Bản...............................................22
1.3.3.1 Giới thiệu chung về đất nước Nhật Bản ............................................22
1.3.3.2 Kinh nghiệm từ chính sách tầm nhìn du lịch của Nhật Bản .............23
1.3.3.3 Kinh nghiệm xây dựng hình ảnh và quảng bá văn hóa nghệ thuật, ẩm
thực và thiên nhiên Nhật Bản ........................................................................24
Tóm tắt Chương 1 .................................................................................................26
Chương 2: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG DU LỊCH NGHỈ DƯỠNG TẠI
TỈNH LÂM ĐỒNG ................................................................................................... 27
2.1. Tiềm năng phát triển du lịch nghỉ dưỡng ở tỉnh Lâm Đồng ..........................27
2.1.1. Đặc điểm tự nhiên ..................................................................................27
2.1.1.1 Vị trí địa lý ........................................................................................27
2.1.1.2 Địa hình .............................................................................................27
2.1.1.3 Khí hậu ..............................................................................................28
2.1.1.4 Thủy văn............................................................................................28
x
2.1.1.5 Sinh học .............................................................................................29
2.1.2 Đặc điểm kinh tế - xã hội ........................................................................30
2.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển du lịch nghỉ dưỡng ..............................31
2.2.1. Tài nguyên du lịch nghỉ dưỡng...............................................................31
2.2.2. Cơ sở hạ tầng và cơ sở vật chất – kỹ thuật .............................................43
2.2.3. Nguồn nhân lực phát triển du lịch nghỉ dưỡng.......................................44
2.2.4. Chính sách phát triển du lịch nghỉ dưỡng ..............................................46
2.2.5. Bảo vệ tài nguyên môi trường du lịch nghỉ dưỡng.................................47
2.2.6. An ninh an toàn du lịch ..........................................................................48
2.3. Thực trạng hoạt động du lịch nghỉ dưỡng tại tỉnh Lâm Đồng giai đoạn 20152019 .......................................................................................................................48
2.3.1. Tình hình hoạt động kinh doanh của tỉnh Lâm Đồng ............................48
2.3.1.1. Doanh thu từ hoạt động du lịch ........................................................48
2.3.1.2. Số lượt khách du lịch .......................................................................50
2.3.1.3. Chi tiêu trung bình ...........................................................................52
2.3.1.4. Thời gian lưu trú .............................................................................53
2.3.2. Tình hình hoạt động du lịch nghỉ dưỡng tại tỉnh Lâm Đồng..................54
2.4. Đánh giá thực trạng hoạt động du lịch nghỉ dưỡng tại tỉnh Lâm Đồng .........55
2.4.1. Loại hình du lịch nghỉ dưỡng .................................................................55
2.4.2. Sản phẩm du lịch nghỉ dưỡng .................................................................57
2.4.3. Nguồn nhân lực phục vụ du lịch nghỉ dưỡng .........................................59
2.4.4. Cơ sở hạ tầng và cơ sở vật chất kỹ thuật phục vụ du lịch nghỉ dưỡng ...61
2.4.5. Công tác quản lý và quy hoạch phát triển du lịch nghỉ dưỡng ...............62
2.4.6. Công tác quảng cáo và tiếp thị về du lịch nghỉ dưỡng ...........................63
2.5. Đánh giá chung thực trạng hoạt động du lịch nghỉ dưỡng tại tỉnh Lâm
Đồng .................................................................................................................65
2.5.1 Kết quả đạt được......................................................................................65
2.5.2 Hạn chế và nguyên nhân..........................................................................67
xi
Tóm tắt Chương 2 .................................................................................................68
Chương 3: GIẢI PHÁP NHẰM PHÁT TRIỂN DU LỊCH NGHỈ DƯỠNG TẠI
TỈNH LÂM ĐỒNG ................................................................................................... 70
3.1 Quan điểm và định hướng phát triển du lịch tại tỉnh Lâm Đồng ....................70
3.2 Đề xuất các giải pháp phát triển du lịch nghỉ dưỡng tại tỉnh Lâm Đồng ........71
3.2.1 Giải pháp phát triển loại hình du lịch ......................................................71
3.2.2. Giải pháp phát triển sản phẩm ................................................................72
3.2.2.1 Giải pháp phát triển sản phẩm hiện có ..............................................72
3.2.2.2 Giải pháp phát triển sản phẩm mới ...................................................73
3.2.3 Giải pháp đào tạo và phát triển nguồn nhân lực ......................................75
3.2.4 Giải pháp phát triển cơ sở vật chất kỹ thuật và cơ sở hạ tầng .................77
3.2.5 Giải pháp về công tác quản lý và quy hoạch phát triển du lịch...............78
3.2.6 Giải pháp marketing ................................................................................79
3.3 Một số kiến nghị..............................................................................................80
3.3.1 Đối với đơn vị kinh doanh du lịch nghỉ dưỡng .......................................80
3.3.2 Đối với các công ty du lịch lữ hành.........................................................80
Tóm tắt Chương 3 .................................................................................................82
KẾT LUẬN .......................................................................................................... 83
PHỤ LỤC ............................................................................................................. 85
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................. 98
xii
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
Số TT
Từ viết tắt
Giải nghĩa
1
DLND
Du lịch nghỉ dưỡng
2
TU
Tỉnh ủy
3
UBND
Ủy ban nhân dân
4
HĐND
Hội đồng nhân dân
5
VH-TT-DL
Văn hóa – Thể thao - Du lịch
6
NQ
Nghị quyết
7
UNWTO
Tổ chức Du lịch thế giới
8
ASEANTA
Hiệp hội Du lịch Đông Nam Á
xiii
DANH MỤC BẢNG BIỂU
Bảng/Biểu
Nội dung
Trang
Biểu đồ 1.1
Quy trình nghiên cứu luận văn
05
Biểu đồ 2.1
Số lượt khách du lịch đến Lâm Đồng
50
Biểu đồ 2.2
Chi tiêu của khách du lịch đến Lâm Đồng
53
Biểu đồ 2.3
Biểu đồ 2.4
Bảng 2.1
Bảng 2.2
Thống kê người học chuyên ngành du lịch tại tỉnh Lâm
Đồng
Số cơ sở thương mại, du lịch, dịch vụ và khách sạn, nhà
hàng
Số cơ sở thương mại, du lịch, dịch vụ và khách sạn, nhà
hàng
Cơ sở đào tạo và người học chuyên ngành du lịch tại
tỉnh Lâm Đồng
60
61
44
46
Bảng 2.3
Doanh thu từ hoạt động du lịch
48
Bảng 2.4
Doanh thu của các cơ sở lưu trú
49
Bảng 2.5
Doanh thu của các cơ sở lữ hành
49
Bảng 2.6
Số lượt khách du lịch đến Lâm Đồng
50
Bảng 2.7
Số lượt khách du lịch nội địa đến Lâm Đồng
51
Bảng 2.8
Số lượt khách du lịch quốc tế đến Lâm Đồng
52
Bảng 2.9
Chi tiêu của khách du lịch đến Lâm Đồng
52
Bảng 2.10
Thời gian lưu trú của khách du lịch đến Lâm Đồng
54
Bảng 2.11
Bảng 2.12
Dự báo doanh thu của các cơ sở lưu trú, cơ sở lữ hành
tại tỉnh Lâm Đồng
Dự báo số lượt khách quốc tế, nội địa đến tỉnh Lâm
Đồng
66
66
1
LỜI MỞ ĐẦU
1. Sự cần thiết của đề tài
Thế giới đang có nhiều chuyển biến tích cực với những bước nhảy vọt về khoa
học công nghệ. Đặc biệt, ở những nước đang phát triển, quá trình đơ thị hóa, hiện đại
hóa diễn ra mạnh mẽ khiến nền kinh tế thế giới không ngừng tăng trưởng qua các
năm, đời sống vật chất và tinh thần của người dân ngày càng được nâng cao. Chính
vì vậy, du lịch thế giới đang có những điều kiện và cơ hội phát triển mạnh mẽ. Theo
báo cáo về Du lịch 2018 của Hội đồng du lịch và lữ hành thế giới, du lịch được xem
là một trong những ngành kinh tế lớn nhất thế giới bằng việc đóng góp hình thành
nhiều cơng việc cho người dân, thúc đẩy xuất khẩu và tạo ra sự thịnh vượng trên toàn
thế giới. Năm 2017, ngành du lịch đã đóng góp 10,4% GDP của tồn thế giới và 313
triệu công việc, tương đương với 9,9% tổng số việc làm (World Tourism and Travel
Council, 2018).
Là một trong những quốc gia có giá trị về văn hóa, lịch sử hào hùng, cảnh quan
thiên nhiên hùng vĩ và được Tổ chức Du lịch thế giới xếp thứ 6 trong 10 điểm đến du
lịch phát triển nhanh nhất thế giới năm 2017, ngành du lịch Việt Nam đã có một năm
phát triển vượt bậc với việc đón 12,92 triệu lượt du khách quốc tế, phục vụ 73,2 triệu
lượt khách nội địa, bên cạnh đó, tổng doanh thu du lịch ước tính đạt hơn 510.000 tỷ
đồng đã đóng góp khoảng 7,9% vào GDP của Việt Nam năm 2017 (Tổng cục du lịch
Việt Nam, 2018).
Sở hữu nguồn tài nguyên thiên nhiên đa dạng, phong phú với nhiều bãi biển,
suối khoáng đẹp, giàu giá trị và những cao nguyên đồi núi trùng điệp, Việt Nam đang
được đánh giá cao ở tiềm năng phát triển loại hình du lịch nghỉ dưỡng. Ngày càng
nhiều doanh nghiệp, tập đoàn đầu tư những khu nghỉ dưỡng cao cấp. Nhiều khu nghỉ
dưỡng cao cấp, khách sạn năm sao nổi tiếng đã chú trọng dành không gian để phát
triển hệ thống tiện ích như chăm sóc sức khỏe đồng bộ, chăm sóc gia đình, du
khách…. Trong đó, một số nơi đã giành được những giải thưởng uy tín như: Khu
nghỉ dưỡng có dịch vụ tốt nhất, Khu nghỉ dưỡng hàng đầu châu Á, Khu nghỉ dưỡng
chăm sóc sức khỏe hàng đầu Việt Nam… Bên cạnh đó, một số cơng ty lữ hành cũng
2
đã xây dựng những sản phẩm du lịch chuyên biệt về nghỉ dưỡng đến với những vùng
thiên nhiên hoang sơ, khơng khí trong lành …
Tỉnh Lâm Đồng được biết đến như một trong các điểm đến du lịch phát triển
của cả nước. Với lợi thế vốn có về lịch sử, địa lý, văn hóa,…Lâm Đồng đã và đang
phát triển mạnh mẽ để trở thành điểm đến nổi tiếng cả trong và ngoài nước. Nhiều
sản phẩm du lịch như du lịch nghỉ dưỡng, du lịch dã ngoại, du lịch sinh thái… là nơi
lý tưởng để tổ chức hội nghị, hội thảo kết hợp du lịch nghỉ dưỡng. Du lịch sinh thái
và nghỉ dưỡng miền núi được xem là sản phẩm du lịch đặc thù và có sức hấp dẫn đặc
biệt, các sản phẩm du lịch đặc trưng gắn liền với thiên nhiên: Tham quan hệ thống
các hồ, thác, sông, suối… tham gia các hoạt động du lịch dã ngoại, thể thao mạo
hiểm: Leo núi, cắm trại, đua xe đạp địa hình, vượt thác, chơi golf; du lịch nghỉ dưỡng,
du lịch văn hóa tâm linh, du lịch hội thảo, du lịch sinh thái rừng nguyên sinh… Tự
hào là một trong những tỉnh có hệ thống lưu trú, khách sạn, khu nghỉ dưỡng cực kỳ
đa dạng, hiện nay với 2.470 cơ sở lưu trú với tổng số 27.528 phịng, trong đó có 457
khách sạn từ 1-5 sao với 12.550 phòng. Trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng hiện có 35 khu,
điểm tham quan du lịch được đầu tư và khai thác kinh doanh cùng với hơn 60 điểm
tham quan miễn phí, 33 điểm du lịch canh nông; 51 đơn vị kinh doanh lữ hành – vận
chuyển du lịch, trong đó có 33 đơn vị kinh doanh lữ hành quốc tế (Niên giám thống
kê du lịch tỉnh Lâm Đồng, 2019), phục vụ nhu cầu tham quan, giải trí tạo nên sự đa
dạng, phong phú đối với các tour, tuyến du lịch và đối với các khách du lịch tự túc.
Từ nhiều lợi thế như thế, tác giả đã quyết định lựa chọn một loại hình du lịch mà theo
tác giả là loại hình mang tính đặc trưng, đặc thù tốt nhất trong các loại hình du lịch
của tỉnh Lâm Đồng đó là du lịch nghỉ dưỡng. Do đó, tác giả đã lựa chọn, và nghiên
cứu đề tài “Giải pháp phát triển du lịch nghỉ dưỡng tại tỉnh Lâm Đồng” cho luận văn
của mình.
2. Mục tiêu nghiên cứu
2.1 Mục tiêu chung
Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là nghiên cứu các giải pháp phát triển du lịch
nghỉ dưỡng tại tỉnh Lâm Đồng.
3
2.2. Mục tiêu cụ thể
- Tổng quan cơ sở lý luận cơ bản về phát triển du lịch nghỉ dưỡng.
- Đánh giá thực trạng hoạt động du lịch nghỉ dưỡng tại tỉnh Lâm Đồng.
- Đề xuất giải pháp phát triển du lịch nghỉ dưỡng tại tỉnh Lâm Đồng.
3. Đối tượng và phạm vi của Luận văn
Đối tượng nghiên cứu: Đối tượng nghiên cứu của luận văn là du lịch nghỉ
dưỡng của tỉnh Lâm Đồng; đối tượng khảo sát là du khách có độ tuổi từ 18-55 tuổi
đến Lâm Đồng nghỉ dưỡng, một số công ty du lịch lữ hành tổ chức du lịch nghỉ dưỡng,
một số khách sạn/khu nghỉ dưỡng từ 3 sao đến 5 sao.
Phạm vi thời gian: Bài nghiên cứu được tiến hành từ giữa tháng 10/2020 và
hoàn thành vào cuối tháng 03/2021.
Phạm vi không gian: Tỉnh Lâm Đồng
4. Phương pháp nghiên cứu
Luận văn sử dụng phương pháp thu thập dữ liệu thứ cấp, đồng thời kết hợp với
tư duy suy luận hợp lý để đề xuất một số giải pháp nhằm phát triển du lịch nghỉ dưỡng
tại tỉnh Lâm Đồng.
Dữ liệu thứ cấp được thu thập thông qua:
- Các báo cáo về hoạt động kinh doanh du lịch, đào tạo bồi dưỡng cán bộ và
người lao động, và các kế hoạch phát triển du lịch tại tỉnh Lâm Đồng.
- Những tài liệu có liên quan trên các báo chí, các cơng trình nghiên cứu khoa
học liên quan, internet…
- Phương pháp quan sát: Tiến hành quan sát trong hoàn cảnh tự nhiên, những
hoạt động thực tế về phát triển du lịch nghỉ dưỡng tại tỉnh Lâm Đồng.
- Phương pháp thống kê, mô tả: Phương pháp thống kê, phân tích tổng hợp được
thực hiện với cách tiếp cận hệ thống dữ liệu thứ cấp bằng các tài liệu tham khảo, số
liệu thông tin thực tế thu thập của Sở Văn hóa-Thể thao và Du lịch tỉnh Lâm Đồng.
Luận văn sẽ phân tích du lịch nghỉ dưỡng tại tỉnh Lâm Đồng và có các cơ sở để so
sánh, từ đó đề xuất một số giải pháp phát triển du lịch nghỉ dưỡng tại tỉnh Lâm Đồng.
4
- Phương pháp xử lý số liệu: Thông qua số liệu thu thập được, tập hợp thống kê
và tổng hợp mô tả thành các bảng số liệu, các biểu đồ... Đồng thời sử dụng phương
pháp so sánh, tiến hành so sánh các nội dung trong bảng hỏi với nhau theo tỷ lệ các
câu trả lời, để từ đó đưa ra các ưu, nhược điểm trong phát triển du lịch nghỉ dưỡng tại
tỉnh Lâm Đồng.
Phương pháp nghiên cứu chủ yếu dựa vào dữ liệu thứ cấp, bởi vì trong hồn
cảnh thực tế khi thực hiện đề tài nghiên cứu, vì lý do khách quan khi địa phương nơi
tác giả sinh sống và tỉnh Lâm Đồng thực hiện một số chính sách về giao thông,
phương thức làm việc do đại dịch Covid-19 nên Học viên không thể thu thập dữ liệu
sơ cấp bằng phương pháp phỏng vấn được chuyên gia và các du khách (Học viên đính
kèm nhận xét của Cán bộ hướng dẫn trong hồ sơ nộp trước buổi bảo vệ Luận văn).
3. Bố cục Luận văn
Ngoài Phần Mở đầu, Luận văn được chia làm 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về phát triển du lịch nghỉ dưỡng.
Chương 2: Thực trạng hoạt động du lịch nghỉ dưỡng tại tỉnh Lâm Đồng
Chương 3: Giải pháp nhằm phát triển du lịch nghỉ dưỡng tại tỉnh Lâm Đồng.
3. Biểu đồ Quy trình nghiên cứu
Sau khi xác định đề tài nghiên cứu, đối tượng, phạm vi nghiên cứu, tác giả thực
hiện nghiên cứu theo trình tự được thể hiện theo biểu đồ như sau:
5
Mục tiêu
Nghiên cứu
cơ sở lý luận
Nghiên cứu định tính
Thống kê mơ tả
Phân tích dữ liệu
Phân tích số liệu
Kết quả
Đề xuất giải pháp
Biểu đồ 1.1: Quy trình nghiên cứu luận văn
(Ng̀n: tác giả nghiên cứu và tổng hợp)
6
Chương 1.
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN DU LỊCH NGHỈ DƯỠNG
1.1. Các vấn đề lý luận cơ bản
1.1.1. Khái niệm du lịch
Năm 1811, khái niệm du lịch đầu tiên xuất hiện ở nước Anh: “Du lịch là các
hoạt động có liên quan đến chuyến đi của con người ngồi nơi cư trú thường xuyên
của mình nhằm đáp ứng nhu cầu tham quan, tìm hiểu, giải trí, nghỉ dưỡng trong một
khoảng thời gian nhất định.”
Nguyễn Bá Lâm (2007) định nghĩa khái niệm du lịch dựa trên quan điểm của
các nhà kinh tế du lịch như sau: Du lịch là một hệ thống tinh thần và vật chất, là một
hiện tượng kinh tế xã hội tổng hợp do ba yếu tố cơ bản cấu thành là chủ thể du lịch
(khách du lịch), khách thể du lịch (tài nguyên du lịch) và hoạt động du lịch (các doanh
nghiệp, chính quyền các cấp, các tổ chức, cá nhân và cộng đồng dân cư địa phương
thực hiện được gọi là “ngành du lịch”).
Theo Tổ chức Du lịch thế giới (United Nations World Tourism Organization),
2017 thì “du lịch là hoạt động về chuyến đi đến một nơi khác với môi trường sống
thường xuyên của con người và ở lại đó để thăm quan, nghỉ ngơi, vui chơi giải trí hay
các mục đích khác ngồi các hoạt động để có thù lao ở nơi đến với thời gian liên tục
ít hơn 1 năm.” Theo UNWTO, khái niệm về du lịch được hiểu: “Du lịch bao gồm tất
cả mọi hoạt động của những người du hành, tạm trú, trong mục đích tham quan, khám
phá và tìm hiểu, trải nghiệm hoặc trong mục đích nghỉ ngơi, giải trí, thư giãn; cũng
như mục đích hành nghề và những mục đích khác nữa, trong thời gian liên tục nhưng
khơng q một năm, ở bên ngồi mơi trường sống định cư; nhưng loại trừ các du hành
mà có mục đích chính là kiếm tiền. Du lịch cũng là một dạng nghỉ ngơi năng động
trong môi trường sống khác hẳn nơi định cư.”
Hội nghị Liên hợp quốc họp tại Roma-Italia (21/8/1963 – 05/9/1963), các
chuyên gia đã đưa ra định nghĩa về du lịch: Du lịch là tổng hợp các mối quan hệ, hiện
tượng, và các hoạt động kinh tế bắt nguồn từ các cuộc hành trình và lưu trú của cá
nhân hay tập thể ở bên ngoài nơi ở thường xuyên của họ hay ngồi nước họ với mục
đích hịa bình. Nơi họ đến lưu trú không phải là nơi làm việc của họ.
7
Theo Hiệp hội Du lịch Đông Nam Á (ASEANTA), du lịch là việc cung ứng và
làm marketing cho các sản phẩm và dịch vụ với đích đem lại sự hài lòng cho du
khách.
Theo Luật Du lịch Việt Nam (2017), tại Điều 3, chương 1 thì du lịch là các
hoạt động có liên quan đến chuyến đi của con người ngồi nơi cư trú thường xuyên
trong thời gian không quá 01 năm liên tục nhằm đáp ứng nhu cầu tham quan, nghỉ
dưỡng, giải trí, tìm hiểu, khám phá tài ngun du lịch hoặc kết hợp với mục đích hợp
pháp khác.
- Du lịch có rất nhiều loại hình du lịch đa dạng và phong phú. Việc phân loại
các loại hình du lịch có thể căn cứ như sau:
- Căn cứ vào phạm vi lãnh thổ của chuyến đi, du lịch được chia thành du lịch
quốc tế và du lịch nội địa.
- Căn cứ vào nhu cầu làm nảy sinh chuyến du lịch, bao gồm: Du lịch nghỉ ngơi
giải trí; du lịch chữa bệnh; du lịch hành hương tôn giáo; du lịch thể thao; du lịch sinh
thái; du lịch văn hóa; du lịch thăm thân; du lịch công vụ (MICE).
- Căn cứ vào hình thức tổ chức chuyến đi: Du lịch theo đồn và du lịch cá nhân.
- Căn cứ vào phương tiện giao thông được sử dụng: Du lịch bằng xe đạp; du
lịch bằng xe máy; du lịch bằng ô tô; du lịch bằng tàu hỏa; du lịch bằng tàu thủy; du
lịch bằng máy bay.
- Căn cứ vào phương tiện lưu trú được sử dụng: du lịch ở khách sạn (hotel); du
lịch ở khách sạn ven đường (motel); du lịch ở lều, trại (camping); du lịch ở làng du
lịch (tourism village).
- Căn cứ vào thời gian đi du lịch: du lịch ngắn ngày (thường được gọi là du lịch
cuối tuần) và du lịch dài ngày.
1.1.2. Khái niệm du lịch nghỉ dưỡng
Du lịch nghỉ dưỡng là loại hình du lịch giúp cho con người phục hồi sức khoẻ
và lấy lại tinh thần sau những ngày làm việc mệt mỏi, những căng thẳng thường xuyên
xảy ra trong cuộc sống hàng ngày.
Khái niệm tiếng Anh nghỉ dưỡng là Resort. Đây là danh từ chỉ điểm đến nơi du
khách có thể lưu trú và trải nghiệm nhiều dịch vụ phục vụ hấp dẫn. Du lịch gắn với
các khu resort thường là đang du lịch nghỉ dưỡng nhằm hướng đến mục đích hưởng
thụ, thốt khỏi sự bí bách, giải tỏa căng thẳng.
8
Du lịch nghỉ dưỡng theo cách gọi tiếng Anh là Leisure Travel. Đây là phương
thức du lịch kết hợp với chăm sóc sức khỏe, chữa bệnh hoặc trải nghiệm hay du lịch
tâm linh. Dù đã xuất hiện rất lâu trên thế giới nhưng du lịch nghỉ dưỡng mới chỉ phát
triển tại nước ta trong thời gian gần đây. Điểm đến của hình thức du lịch này thường
là những nơi có khí hậu tốt, khơng khí trong lành và sở hữu vẻ đẹp thiên nhiên cịn
có phần hoang sơ. Du lịch nghỉ dưỡng được xem là hình thức trải nghiệm vơ cùng
hữu ích và chất lượng bởi giúp con người thốt khỏi mệt mỏi, lo toan và phục hồi sức
khỏe, tinh thần.
Theo Phạm Trung Lương (2004): Du lịch nghỉ dưỡng là loại hình du lịch phục
vụ khách du lịch có nhu cầu nghỉ ngơi, nhằm nhanh chóng phục hồi sức khỏe. Du
lịch nghỉ dưỡng thường được hình thành và phát triển ở những nơi có khí hậu phù
hợp, có cảnh quan trong lành, yên tĩnh. Hoạt động này thích hợp với những nơi như
bãi biển, nguồn nước khoáng, các vùng ven hồ có rừng cây, vùng núi… để nghỉ ngơi,
tĩnh dưỡng hoặc kết hợp với chữa bệnh.
Theo Arch G. Woodside và cộng sự (2006), nghỉ dưỡng chỉ nên đề cập đến các
khía cạnh của các hoạt động như suy nghĩ, vui chơi và giao lưu mà không liên quan
đến công việc, việc làm, buôn bán, hoặc một nghề nghiệp hoặc để duy trì cuộc sống.
Mục đích của du lịch nghỉ dưỡng là nghỉ ngơi, tái sản xuất sức lao động, bảo vệ
và chăm sóc sức khỏe. Các hoạt động đặc trung chủ yếu của du lịch nghỉ dưỡng bao
gồm: Nghỉ ngơi ở những nơi có khí hậu mát mẻ, cảnh quan đẹp; thể thao nhẹ (bóng
chuyền, bóng rổ, bơi lội…); vui chơi giải trí (đánh cờ, cắm trại, câu cá…); tự quan
sát và cảm nhận các giá trị cảnh quan tự nhiên, văn hóa, xã hội của cộng đồng nơi
nghỉ dưỡng; lưu trú.
1.1.3. Đặc điểm du lịch nghỉ dưỡng
Điểm đến của khách du lịch muốn trải nghiệm hình thức du lịch nghỉ dưỡng là
những nơi có khí hậu tốt, khơng khí trong lành, thiên nhiên hoang sơ và nhiều dịch
vụ tiện ích như thư giãn, chăm sóc sức khỏe. Du lịch nghỉ dưỡng giúp con người thoát
khỏi những vất vả, lo toan thường ngày và phục hồi sức khỏe, lấy lại tinh thần. Từ
các đặc điểm trên, các loại hình du lịch như sau bao hàm trong các đặc điểm của du
lịch nghỉ dưỡng:
9
Du lịch chữa bệnh: Hình thức du lịch này có phí tương đối cao vì điểm đến
thường là những nước có nền y tế phát triển, khí hậu dễ chịu như Singapore,
Australia…
Du lịch tâm linh: Loại hình này đã phổ biến từ lâu ở Việt Nam với những điểm
đến nổi tiếng như chùa Yên Tử, chùa Bái Đính…hay xa hơn có thể kể đến đất nước
Phật giáo Myanmar. Đối với những người theo đạo hoặc tin đạo du lịch tâm linh giúp
tâm trí họ được thư giãn và thanh tịnh.
Du lịch sinh thái: Đây là loại hình du lịch gắn với thiên nhiên, thường nằm ở
những khu có thiên nhiên đa dạng, khí hậu ơn hịa.
1.1.4. Vai trị của du lịch nghỉ dưỡng
Du lịch nghỉ dưỡng mang lại sức khỏe là tiêu chí hàng đầu và ngày càng được
nhiều du khách có điều kiện quan tâm, trở thành trào lưu mới hiện nay. Du lịch nghỉ
dưỡng là một dạng của hoạt động du lịch, vì vậy nó cũng bao gồm tất cả những vai
trò, đặc trưng cơ bản của hoạt động du lịch nói chung. Bên cạnh đó, du lịch nghỉ
dưỡng cũng hàm chứa những vai trò, đặc trưng riêng, bao gồm:
Thứ nhất, du lịch nghỉ dưỡng giúp cải thiện khơng chỉ sức khỏe thể chất mà cịn
cả mặt tinh thần, nâng cao năng suất lao động. Hoạt động du lịch nghỉ dưỡng bao
gồm thưởng thức tài nguyên du lịch thiên nhiên trong môi trường tự nhiên, tài nguyên
du lịch nhân văn trong mơi trường văn hóa, thưởng thức tại nơi được lựa chọn là điểm
đến nghỉ dưỡng mang lại. Từ hoạt động này không chỉ giúp cơ thể du khách khỏe
mạnh nhờ được tĩnh tâm, thư thái khi đi du lịch, mà còn giúp nâng cao sức khỏe tinh
thần, giúp giải tỏa những âu lo, căng thẳng trong cuộc sống. Do đó, khi trở lại với
cơng việc, năng suất lao động tăng, tạo thêm của cải tích lũy cho xã hội.
Thứ hai, những trải nghiệm có được từ chuyến đi du lịch nghỉ dưỡng giúp du
khách hiểu thấy rõ được kết quả, tầm quan trọng nghỉ dưỡng mang lại, tăng trải
nghiệm cá nhân.
Thứ ba, du lịch nghỉ dưỡng góp phần quan trọng vào tăng trưởng kinh tế. Du
lịch nghỉ dưỡng phát triển tạo nhiều công ăn việc làm, thu nhập thêm cho cộng đồng
ở trong và quanh khu vực tổ chức hoạt động du lịch nghỉ dưỡng. “Với sự phát triển
của các hoạt động và dịch vụ du lịch địi hỏi phải có một đội ngũ lớn nhân lực làm
việc trong ngành. Do vậy, phát triển du lịch góp phần tạo công ăn việc làm cho người
10
dân địa phương” (Maryam Zidehsaraei, Minoo Zidehsaraei, 2015). Nguồn thu từ du
lịch nghỉ dưỡng, góp phần cải thiện tình hình kinh tế địa phương, xóa đói giảm nghèo
ở các vùng xa xơi, hẻo lánh. Bên cạnh đó, du lịch nghỉ dưỡnglà sản phẩm du lịch
giàu tiềm năng phát triển, bền vững, hấp dẫn, góp phần làm phong phú thêm hệ thống
sản phẩm du lịch. Từ đó, sự phát triển của du lịch nghỉ dưỡng góp phần vào sự phát
triển của tồn ngành du lịch, vốn có mối quan hệ mật thiết với nhiều ngành khác như
vận tải, bưu chính viễn thơng, các dịch vụ giải trí, thể thao,… từ đó thúc đẩy những
ngành này phát triển, củng cố cơ sở hạ tầng, vật chất kĩ thuật, tạo ra những tác động
tích cực cho nền kinh tế địa phương nói riêng và cả nước nói chung.
1.1.5. Tài nguyên du lịch
Theo Luật du lịch Việt Nam (2017) định nghĩa “Tài nguyên du lịch là cảnh quan
thiên nhiên, yếu tố tự nhiên và các giá trị văn hóa làm cơ sở để hình thành sản phẩm
du lịch, khu du lịch, điểm du lịch, nhằm đáp ứng nhu cầu du lịch. Tài nguyên du lịch
bao gồm tài nguyên du lịch tự nhiên và tài nguyên du lịch văn hóa”. Tài nguyên du
lịch có vai trò quan trọng trong việc đẩy mạnh thu hút khách du lịch trong nước nói
chung và quốc tế nói riêng đến thăm quan tại một địa phương. Các địa phương dựa
vào các tài ngun mình có để tăng cường giới thiệu và thu hút du khách. Qua đó
chia tài nguyên du lịch thành 2 nhóm chính :
Một, tài ngun du lịch tự nhiên bao gồm cảnh quan thiên nhiên, các yếu tố địa
chất, địa mạo, khí hậu, thủy văn, hệ sinh thái và các yếu tố tự nhiên khác có thể được
sử dụng cho mục đích du lịch.
Hai, tài nguyên du lịch văn hóa bao gồm di tích lịch sử - văn hóa, di tích cách
mạng, khảo cổ, kiến trúc; giá trị văn hóa truyền thống, lễ hội, văn nghệ dân gian và
các giá trị văn hóa khác; cơng trình lao động sáng tạo của con người có thể được sử
dụng cho mục đích du lịch.
Trong q trình phát triển du lịch, để đáp ứng được nhu cầu và mục đích ngày
càng cao của du khách, các loại hình du lịch mới đã không ngừng phát triển. Tài
nguyên du lịch là yếu tố tiên quyết, là yếu tố đặt nền móng cho việc các loại hình du
lịch ra đời. Số lượng, chất lượng của các tài nguyên có tác động rất lớn đến số lượng
11
khách du lịch trong và ngồi nước. Do đó một địa phương muốn phát triển du lịch
mạnh mẽ thì nguồn tài nguyên phải dồi dào, đa dạng, chất lượng.
1.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến du lịch nghỉ dưỡng
Trong giáo trình Kinh tế Du lịch, tác giả Nguyễn Văn Đính và Trần Thị Minh
Hà đã chia ra các điều kiện để thu hút và phát triển du lịch thành 2 nhóm chính: Điều
kiện chung và điều kiện đặc trưng (Nguyễn Văn Đính, Trần Thị Minh Hà, 2006). Sự
phát triển du lịch nói chung và du lịch nghỉ dưỡng đối với một điểm du lịch đòi hỏi
những điều kiện khách quan cần thiết nhất định. Một số điều kiện là cần thiết, bắt
buộc phải có đối với tất cả mọi vùng miền, các tỉnh muốn phát triển loại hình du lịch
nghỉ dưỡng. Những điều kiện này có ảnh hưởng chủ yếu đến hoạt động kinh doanh
du lịch nghỉ dưỡng của một doanh nghiệp, địa phương.
1.2.1. Tài nguyên du lịch nghỉ dưỡng
1.2.1.1 Tài nguyên thiên nhiên
Tài nguyên thiên nhiên có thể được coi là yếu tố quan trọng nhất trong quá trình
thúc đẩy, tăng cường thu hút khách du lịch đến với điểm đến du lịch nghỉ dưỡng. Giá
trị của tài nguyên thiên nhiên được thể hiện thông qua một số yếu tố sau đây:
Địa hình
Theo Ngơ Thị Diệu An, Nguyễn Thị Oanh Kiều (2014) địa hình trên bề mặt
Trái đất mà chúng ta có thể thấy là do một q trình biến đổi địa chất lâu dài. Trong
chừng mực nhất định, mọi hoạt động sống của con người trên lãnh thổ đều phụ thuộc
vào địa hình. Đối với hoạt động du lịch nghỉ dưỡng, địa hình đóng góp một vai trị
quan trọng trong việc thu hút khách. Những khách du lịch đi nghỉ dưỡng thường ưa
thích những địa phương có nhiều đồi, núi, biển, đảo … và thường khơng thích những
nơi địa hình và phong cảnh đơn điệu mà họ cho là tẻ nhạt và khơng thích hợp để đi
du lịch. (Nguyễn Văn Đính, Trần Thị Minh Hà, 2006).
Nơi cư trú du lịch nghỉ dưỡng mà du khách lựa chọn thường có sự khác biệt về
các kiểu địa hình mà du khách đang sinh sống, ví dụ, khách du lịch ở đồng bằng, miền
duyên hải có xu hướng muốn khám phá những vùng núi, cao nguyên, còn những du
khách ở vùng núi, cao nguyên lại thích đi du lịch nghỉ dưỡng ở đồng bằng, miền biển
hơn.