Văn mẫu lớp 12: Phân tích hình ảnh nắm lá ngón

Dàn ý phân tích hình tượng nắm lá ngón
Dàn ý số 1
I. Mở bài:
- Giới thiệu tác giả, tác phẩm, chi tiết "lá ngón".
II. Thân bài:
* Ý nghĩa:
● Là một vị thuốc cực độc, một loài cây dân gian đặc trưng cho vùng miền núi
phía Bắc.
● Là hình tượng đặc biệt giúp bộc lộ những bước ngoặt cuộc đời của nhân vật
chính.
* Hình ảnh lá ngón xuất hiện lần thứ nhất:
● Khi Mị bị ép trở thành con dâu gán nợ, để trả mối nợ truyền kiếp của cha mẹ,
Mị muốn tự giải thoát khỏi những bi kịch mà bản thân đang phải gánh chịu. =>
Tự hái cho mình một nắm lá ngón, dự định quay về gặp cha mẹ lần cuối rồi
quyên sinh.
● Chi tiết này cho thấy sự phản kháng mạnh mẽ trong tâm hồn Mị:
● Bản thân Mị tìm đến lá ngón ở đây lại là một biểu hiện rất rõ ràng và mạnh mẽ
của lòng khao khát tự do, khao khát hạnh phúc và cuộc sống tươi đẹp.
● Sau cùng Mị vẫn từ bỏ việc tự giải thốt "Mị ném nắm lá ngón xuống đất" và
quay trở lại nhà thống lý Pá Tra, đó lại là một bản lĩnh của Mị, vì lịng hiếu
thảo, thương cha già, Mị lại khơng đành lịng chết.
● Mị chọn một cách "chết" khác, ấy là sống âm thầm lặng lẽ chịu đựng tất cả
những đắng cay tủi nhục.
* Lần thứ hai hình ảnh lá ngón xuất hiện:
● "ở lâu trong cái khổ, Mị cũng quen khổ rồi. Bây giờ Mỵ tưởng mình cũng là
con trâu, mình cũng là con ngựa. Con ngựa chỉ biết ăn cỏ, biết đi làm mà thơi",
bản thân cơ cũng khơng cịn tưởng đến việc ăn lá ngón để chết đi cho đỡ khổ
nữa.
● Mị đã quen với cái khổ, Mị khơng cịn muốn phản kháng, hay có sức lực để

phản kháng.


Văn mẫu lớp 12: Phân tích hình ảnh nắm lá ngón
● Hình ảnh nắm lá ngón dường như đã phai mờ trong tâm trí Mị, bởi lẽ cơ cũng
chẳng cịn tha thiết gì nữa, đồng nghĩa với việc niềm khao khát tự do, khao khát
niềm vui sống đã dần tàn lạnh trong tâm hồn Mị, như một nắm tro lạnh lẽo.
* Lần thứ ba:
● Trong đêm tình mùa xuân ấy, tiếng sáo gọi bạn tha thiết, đã khơi dậy trong
lòng cô biết bao nhiêu những kỷ niệm tươi đẹp.
● Một nỗi đau khác trong lòng Mị bị cạy mở ra, cũng là nỗi đớn đau nhất cuộc
đời mà Mị phải gánh chịu, Mị bị ép gả cho A Sử hai người sống với nhau mà
khơng hề có một chút tình yêu. Ý định quyên sinh đã chết từ lâu nay lại bùng
lên trong lòng Mị .
● Tâm hồn ham sống, ham hạnh phúc của Mị đã dần thức tỉnh, Mị đã lại cảm
thấy đớn đau, lại muốn tự giải thoát cuộc đời mình bằng một cách nào đó.
→ Mị đã nghĩ đến lá ngón bằng một sự phẫn nộ, uất ức đến tận cùng, là sự phản
kháng mạnh mẽ, hòng tự cứu bản thân khỏi cái bể khổ mà mình đã phải gánh chịu biết
bao nhiêu lâu nay.
=> Đánh dấu sự sống lại của một tâm hồn vốn đã nguội lạnh, khơng quan tâm chuyện
sống chết, từ đó mở ra cho tác phẩm cũng như nhân vật những hướng đi mới, những
lối thốt và bước ngoặt mới mang tính quyết định.
III. Kết bài:
- Cảm nghĩ chung
Dàn ý số 2
- Hình ảnh “lá ngón” xuất hiện ba lần trong tác phẩm và chỉ gắn liền với nhân vật Mị người con gái miền cao xinh đẹp, tài hoa, hiếu thuận nhưng cuộc đời nhiều bất hạnh.
- “Lá ngón” xuất hiện lần đầu tiên như một lối thoát đen. Đây là lối thoát ngắn và hữu
hiệu nhất để thoát khỏi cuộc sống nơ lệ trong nhà thống lí Pá Tra. Tiếc rằng đây là lối
thoát để chấm dứt hiện tại nghiệt ngã chứ khơng phải lối thốt để bước sang trang mới
của cuộc đời Mị. Bởi vậy, chi tiết “lá ngón” gián tiếp cho thấy sự độc ác của giai cấp

thống trị cũng như nỗi thống khổ của người dân lao động miền núi.
Quỳ lạy cha xong, nghe cha nói, Mị “bưng mặt khóc… ném nắm lá ngón xuống đất,
nắm lá ngón Mị đã tìm hái trong rừng”. Tự tìm đến lá ngón – độc dược của rừng xanh
– đã là sự can đảm của Mị. Nhưng ném đi độc dược để tiếp tục sống khổ lại càng can
đảm hơn. Đối với Mị, thà chết đi hơn sống nhục, nhưng rồi lại thà sống nhục cịn hơn
bất hiếu. Chính chữ hiếu là bản lĩnh cao đẹp nơi người con gái trẻ.


Văn mẫu lớp 12: Phân tích hình ảnh nắm lá ngón
- Lá ngón xuất hiện lần 2 khi tác giả nhận xét về cuộc sống của Mị trong nhà thống lí
Pá Tra sau khi cơ cam chịu làm con dâu gạt nợ nhà giàu:
“Lần lần mấy năm qua, mấy năm sau, bố Mị chết. Nhưng Mị cũng khơng cịn tưởng
đến Mị có thể ăn lá ngón tự tử nữa. Ở lâu trong cái khổ Mị quen khổ rồi”
Lá ngón – cái chết giờ đây đã phai mờ trong tâm hồn Mị. Nếu như trước kia Mị tìm
đến lá ngón để phản kháng lại thực tại sống thì nay Mị bng xi, cam chịu, khơng
cịn ý thức đấu tranh. Đây là điều đáng lo ngại cho đời sống tinh thần của Mị cũng
chính là tội ác của giai cấp thống trị. Chúng dùng cường quyền, thần quyền cột chặt
người lao động vào kiếp đời nô lệ, áp chế họ về tinh thần.
- Lần thứ 3: lá ngón xuất hiện trong ý thức của Mị vào đêm tình mùa xuân
Những đêm tình mùa xuân đã đến. Thiên nhiên rạo rực, tiếng sáo “thiết tha bổi hổi”
cộng thêm những bát rượu ấm, cay, nồng giúp Mị từ cõi quên trở về cõi nhớ, từ vô
thức dần lấy lại ý thức. Mị nhớ về quá khứ ngọt ngào, tự do, hạnh phúc “Mị uốn chiếc
lá trên môi thổi lá cũng hay như thổi sáo. Có biết bao nhiêu người mê, ngày đêm thổi
sáo đi theo Mị”. Mị đau đớn nhận ra thực tại: hôn nhân khơng có tình u “Chẳng
năm nào A Sử cho Mị đi chơi tết… A Sử với Mị khơng có lòng với nhau mà vẫn phải
ở với nhau” . Sự đối lập nghiệt ngã giữa quá khứ và hiện tại, giữa cuộc sống tự do và
nô lệ thôi thúc Mị hướng đến sự giải thoát. Làm thế nào để giải thốt?... Và lá ngón
xuất hiện một lần nữa.
“Nếu có nắm lá ngón trong tay lúc này, Mị sẽ ăn cho chết ngay, chứ không buồn nhớ
lại nữa. Nhớ lại chỉ thấy ứa nước mắt ra”.

Như vậy, lá ngón lần này xuất hiện với ý nghĩa về sự tự ý thức của Mị. Vượt qua tình
trạng sống phi thời gian trước đó, Mị đã ý thức được thời gian – khơng gian sống, nỗi
đau của kiếp đời nô lệ cả về thể xác và tâm hồn.
Dàn ý số 3
1. Mở bài: Giới thiệu tác giả, tác phẩm và chi tiết “nắm lá ngón”
● Tơ Hồi là một trong những nhà văn ưu tú của văn đàn Việt Nam
● Tác phẩm của ông thường là truyện ngắn và bút kí viết về thiên nhiên và đời
sống thôn quê.
● Năm 1952, trong chuyến đi dài tám tháng lên Tây Bắc, Tơ Hồi đã cho ra tập
truyện “Tây Bắc”, đặc sắc với tác phẩm “Vợ chồng A Phủ” để rồi từ đó,
● Chi tiết “lá ngón”trở thành một trong những chi tiết nghệ thuật đặc trưng, mang
nhiều tầng ý nghĩa và để lại ấn tượng sâu sắc trong tâm tưởng độc giả Việt
Nam.


Văn mẫu lớp 12: Phân tích hình ảnh nắm lá ngón
2. Thân bài
a) Khẳng định vai trị của chi tiết trong tác phẩm văn xuôi & khái quát nội dung chính
tác phẩm “Vợ chồng A Phủ”
● Cũng như nhãn tự trong một bài thơ, chi tiết nghệ thuật có vị trí vơ cùng quan
trọng đối với tác phẩm văn xi, nó có thể thâu tóm linh hồn của tác phẩm. Và
dù thời gian trơi qua, tác giả khơng cịn nữa thì khi nhắc đến chi tiết nghệ thuật
liền nhớ lại nội dung tác phẩm. Điều đó kể như khơng bỏ công người nằm
xuống.
● Truyện ngắn “Vợ chồng A Phủ” được sáng tác khi Tơ Hồi tham gia kháng
chiến, căn cứ hoạt động ở miền cao Tây Bắc. Câu chuyện là cuộc đời tủi nhục
của Mị và A Phủ – hai mảnh đời có số phận bất hạnh gần như nhau, đại diện
cho những kiếp đời lầm than dưới ách thống trị tàn ác của bọn thực dân phong
kiến. Họ gặp nhau, tự giải thốt và tìm đến Cách mạng như một lẽ hiển nhiên,
biểu trưng cho con đường tìm đến Cách mạng, tìm đến giải phóng và tự do của

đồng bào miền cao Tây Bắc.
b) Chi tiết “lá ngón” xuất hiện ba lần trong tác phẩm và chỉ gắn liền với nhân vật Mị
* Lần 1: “Mị ném nắm lá ngón xuống đất, nắm lá ngón Mị đã tìm hái trong rừng, Mị
vẫn giấu trong áo”- định ăn lá ngón để tự tử -> ý thức về cuộc sống tủi nhục của mình
-> khơng chấp nhận kiếp sống “người-vật”.
- Ý nghĩa:
● “Lá ngón” xuất hiện lần đầu tiên như một lối thoát. Đây là lối thoát ngắn và
hữu hiệu nhất, sự phản kháng quyết liệt nhưng vô vọng – một hình thức phản
kháng bị động.
● Sự xuất hiện của “lá ngón” lúc này mang tầm ý nghĩa tố cáo xã hội ép buộc con
người lương thiện đi tìm cái chết.
● Lá ngón cũng là hiện thân cho nỗi thống khổ của nhân dân, cho những tích tụ
đắng cay, đầy đau đớn và uất hận.
● Tự mình tìm đến lá ngón – độc dược của rừng xanh là sự can đảm của người
con gái. Nhưng ném đi độc dược để tiếp tục sống khổ lại càng can đảm hơn.
Đối với Mị, thà chết đi hơn sống nhục, nhưng rồi lại thà sống nhục cịn hơn bất
hiếu. Chính chữ hiếu là bản lĩnh cao đẹp nơi người con gái trẻ.
● “Lá ngón” như vậy, đã mang một tầng ý nghĩa nhân sinh tuy bản thân tượng
trưng cho cái chết. Tìm đến cái chết như một phương tiện giải thốt chính là
hành động để khẳng định lòng ham sống, khát vọng tự do. Điều đó cho thấy,
phải tha thiết sống lắm thì khi mất nó người ta mới muốn chết ngay đi. Cịn khi
niềm khao khát sống, khao khát hạnh phúc đã băng giá lại thì cũng chẳng cịn


Văn mẫu lớp 12: Phân tích hình ảnh nắm lá ngón
gì thúc đẩy người ta nghĩ về cái chết. Đó là lí do cắt nghĩa vì sao khi người cha
đã mất rồi mà ý nghĩ về nắm lá ngón khơng trở lại với Mị, chừng nào cơ cịn là
một cái bóng vật vờ trơi theo guồng cơng việc và khơng cịn nhớ đến cả sự xót
thương mình.
*Lần 2 : “Lần lần, mấy năm sau, bố Mị chết. Nhưng Mị cũng khơng cịn tưởng đến Mị

có thể ăn lá ngón tự tử nữa. Ở lâu trong cái khổ, Mị quen khổ rồi”
Người thân duy nhất qua đời nhưng cái thôi thúc giải thốt trong Mị nay đã tắt. Mị
khơng cịn nghĩ đến đấu tranh bởi lẽ sống hay chết đối với cô lúc này không quan
trọng nữa và đương nhiên “lá ngón” cũng chẳng cịn trong tâm trí đã ngủ qn. Đó
chính là sự xuất hiện lần thứ hai của “lá ngón” vì ở lần này, “lá ngón” xuất hiện bằng
cách ra đi. Lá ngón phai mờ tượng trưng cho sự ham sống đã nguội lạnh.
*Lần 3 : Trong đêm tình xuân: “Nếu có nắm lá ngón trong tay lúc này, Mị sẽ ăn cho
chết ngay, chứ không buồn nhớ lại nữa”.
● Tiếng sáo gọi bạn làm Mỵ nhớ lại những tháng ngày tươi đẹp trong quá khứ
● Mị lấy rượu ra uống “ực từng bát”- Mị đang uống khát khao, mơ ước, căm hận
vào lòng, nhưng càng uống càng tỉnh, nhớ lại mình ngày xưa, so với mình hiện
tại, giật mình cho những gì bấy lâu phải chịu đựng, ý thức cá nhân dâng lên
mạnh mẽ, không thể chấp nhận nhục nhã đớn đau trong cái cảnh “sống không
ra người”, khơng thể tự do thể xác, lá ngón một lần nữa xuất hiện. Khi muốn
giải thốt, Mị tìm tới lá ngón; khi Mị muốn chết, lá ngón lại hiện về “Nếu có
nắm lá ngón trong tay lúc này, Mị sẽ ăn cho chết ngay, chứ không buồn nhớ lại
nữa”. Lá ngón lại lần nữa xuất hiện với tầng ý nghĩa giải thoát, nhưng được lên
một nấc của “sự tự ý thức”, đánh dấu sự trở lại của ý thức sống, đánh dấu sự
thức tỉnh của một tâm hồn tưởng chừng như đã “chết đi trong cõi sống”.
● Lần xuất hiện này của lá ngón là quan trọng nhất, mạnh mẽ nhất. Mị nghĩ đến
lá ngón với sự cương quyết tột cùng, trạng thái phẫn nộ và ý thức rõ nhất vì giờ
đây, cơ khơng cịn gì để hối tiếc. Tuổi xuân đầu đời – thời gian đẹp nhất – nay
đã hết, cha già – nguồn yêu thương vô tận cũng khơng cịn. Lịng Mị nay là cõi
chết. Lá ngón đối với nàng không là liều thuốc độc, mà trở thành thứ phương
tiện, hình thức, con đường để đi đến một bến bờ khác khơng cịn đớn đau, Mị
tìm đến lá ngón là tìm đến cái chết như một sự tự cứu và phản kháng.
*Tiểu kết: Mị là hình ảnh của đồng bào miền cao Tây Bắc sống kiếp nô cầm trong xã
hội của bọn thực dân phong kiến, cũng như đồng bào miền xuôi hay khắp mọi miền
đất nước khi ánh sáng cách mạng chưa kịp soi sáng. Mị cũng có sự tự tơn của mình,
nhưng để bảo vệ sự tự tơn ấy, cơ đã chọn lá ngón. Và có lẽ, đó là lẽ đương nhiên đối

với một cơ gái đơn độc có tâm hồn quá sáng trong nhưng vị thế lại quá nhỏ nhoi, nhất
là khi ánh sáng cách mạng chưa thể rọi đến Hồng Ngài xa xăm. Xuất sắc chấm màu


Văn mẫu lớp 12: Phân tích hình ảnh nắm lá ngón
xanh lá ngón vào bức tranh xơ bồ của thời cuộc, Tơ Hồi đã đưa “lá ngón” từ chỗ độc
dược ngàn đời của núi rừng, là cái chết từ thiên nhiên, nay bỗng nhiên lại là sự giải
thốt. Lá ngón xuất hiện ba lần với ba tầng ý nghĩa ngày càng sâu sắc hơn, dữ dội hơn.
Cái độc của lá ngón vậy ra vẫn cịn thua cái độc của xã hội. Lá càng độc là đớn đau
đồng bào chịu càng nhiều. Lá ngón trở thành dấu hiệu báo động cho sự khẩn thiết, cầu
cứu của đồng bào miền cao đối với Cách mạng cịn q xa và cũng chính là tư tưởng
nhân đạo cao đẹp mà tác giả muốn gửi gắm đến chúng ta qua hồn thiêng gió núi của
đại ngàn Tây Bắc xa xăm.
3. Kết bài:
● Khẳng định lại một lần nữa vai trò quan trọng của chi tiết “nắm lá ngón” tron
tác phẩm Vợ chồng A Phủ
● Thơng qua chi tiết lá ngón, người đọc cảm nhận được những vẻ đẹp tâm hồn
của người con gái vùng cao.
Cách ghi nhớ kiến thức để phân tích hình ảnh nắm lá ngón
Hình ảnh “nắm lá ngón” xuất hiện ba lần trong tác phẩm và chỉ gắn liền với nhân vật
Mị – người con gái miền cao xinh đẹp, tài hoa, hiếu thuận nhưng cuộc đời nhiều bất
hạnh.
– “Lá ngón” xuất hiện lần đầu tiên như một lối thoát đen. Đây là lối thoát ngắn và hữu
hiệu nhất để thoát khỏi cuộc sống nơ lệ trong nhà thống lí Pá Tra. Tiếc rằng đây là lối
thoát để chấm dứt hiện tại nghiệt ngã chứ khơng phải lối thốt để bước sang trang mới
của cuộc đời Mị. Bởi vậy, chi tiết “lá ngón” gián tiếp cho thấy sự độc ác của giai cấp
thống trị cũng như nỗi thống khổ của người dân lao động miền núi.
+ Quỳ lạy cha xong, nghe cha nói, Mị “bưng mặt khóc… ném nắm lá ngón xuống đất,
nắm lá ngón Mị đã tìm hái trong rừng”. Tự tìm đến lá ngón – độc dược của rừng xanh
– đã là sự can đảm của Mị. Nhưng ném đi độc dược để tiếp tục sống khổ lại càng can

đảm hơn. Đối với Mị, thà chết đi hơn sống nhục, nhưng rồi lại thà sống nhục cịn hơn
bất hiếu. Chính chữ hiếu là bản lĩnh cao đẹp nơi người con gái trẻ.
– Lá ngón xuất hiện lần 2 khi tác giả nhận xét về cuộc sống của Mị trong nhà thống lí
Pá Tra sau khi cơ cam chịu làm con dâu gạt nợ nhà giàu:
● “Lần lần mấy năm qua, mấy năm sau, bố Mị chết. Nhưng Mị cũng không cịn
tưởng đến Mị có thể ăn lá ngón tự tử nữa. Ở lâu trong cái khổ Mị quen khổ rồi”
● Lá ngón – cái chết giờ đây đã phai mờ trong tâm hồn Mị. Nếu như trước kia Mị
tìm đến lá ngón để phản kháng lại thực tại sống thì nay Mị bng xi, cam
chịu, khơng cịn ý thức đấu tranh. Đây là điều đáng lo ngại cho đời sống tinh


Văn mẫu lớp 12: Phân tích hình ảnh nắm lá ngón
thần của Mị cũng chính là tội ác của giai cấp thống trị. Chúng dùng cường
quyền, thần quyền cột chặt người lao động vào kiếp đời nô lệ, áp chế họ về tinh
thần.
– Lần thứ 3: lá ngón xuất hiện trong ý thức của Mị vào đêm tình mùa xuân
● Khi đêm tình mùa xuân một lần nữa lại đến. Thiên nhiên rạo rực, tiếng sáo
“thiết tha bổi hổi” cộng thêm những bát rượu ấm, cay, nồng giúp Mị từ cõi
quên trở về cõi nhớ, từ vô thức dần lấy lại ý thức. Mị nhớ về quá khứ ngọt
ngào, tự do, hạnh phúc “Mị uốn chiếc lá trên môi thổi lá cũng hay như thổi sáo.
Có biết bao nhiêu người mê, ngày đêm thổi sáo đi theo Mị”.
● Mị đau đớn nhận ra thực tại: hơn nhân khơng có tình yêu “Chẳng năm nào A
Sử cho Mị đi chơi tết… A Sử với Mị khơng có lịng với nhau mà vẫn phải ở
với nhau” . Sự đối lập nghiệt ngã giữa quá khứ và hiện tại, giữa cuộc sống tự
do và nô lệ thôi thúc Mị hướng đến sự giải thốt. Làm thế nào để giải thốt?…
Và lá ngón xuất hiện một lần nữa.
● “Nếu có nắm lá ngón trong tay lúc này, Mị sẽ ăn cho chết ngay, chứ không
buồn nhớ lại nữa. Nhớ lại chỉ thấy ứa nước mắt ra”.
Như vậy, lá ngón lần này xuất hiện với ý nghĩa về sự tự ý thức của Mị. Vượt qua tình
trạng sống phi thời gian trước đó, Mị đã ý thức được thời gian – không gian sống, nỗi

đau của kiếp đời nô lệ cả về thể xác và tâm hồn.
Phân tích hình ảnh nắm lá ngón - Mẫu 1
Là 1 trong những nhà văn ưu tú của văn đàn Việt Nam, vốn hiểu biết sâu và rộng, sự
tinh tế trong quan sát, trải nghiệm cùng cách trình bày lạ mắt, nhà văn Tơ Hồi đã
dành được nhiều tình cảm của độc giả bao lứa tuổi. “Vợ chồng A Phủ” là 1 truyện
ngắn rực rỡ nhà văn viết năm 1953 được rất nhiều người đọc ân cần và yêu quý. Cụ
thể nắm lá ngón trong tác phẩm được xem như 1 cụ thể nghệ thuật ấn tượng khẳng
định trị giá tác phẩm và vị thế nhà văn.
“Cụ thể bé làm nên nhà văn bự”, ấy là 1 phát biểu nổi danh của đại thi hào Nga
Macxim Gorki lúc nói về cụ thể nghệ thuật trong văn chương. Các nhà văn, thi sĩ chân
chính tạo lập được vị thế của mình dựa trên nhiều nhân tố, 1 trong những nhân tố ấy
chính là việc xây dựng thành cơng những cụ thể văn chương ấn tượng và đậm sâu ý
nghĩa. Cụ thể khơng phải 1 định nghĩa gì lạ lẫm với văn chương đời sống, trong “Từ
điển Tiếng Việt”, “cụ thể” được khái niệm là “Phần rất bé, điểm bé trong nội dung sự
việc hoặc hiện tượng. Còn trong văn chương, lúc khái niệm về nó, nhà phê bình văn
chương Trần Đình Sử khái niệm: “Cụ thể là các tiểu tiết của tác phẩm mang sức chứa
bự về xúc cảm và tư tưởng. Tùy theo sự trình bày chi tiết, cụ thể nghệ thuật có bản
lĩnh trình bày, giảng giải, làm minh xác cấu tứ nghệ thuật của nhà văn, biến thành tiêu


Văn mẫu lớp 12: Phân tích hình ảnh nắm lá ngón
điểm, điểm tụ hội tư tưởng của tác giả trong tác phẩm…”. Trong truyện ngắn “Vợ
chồng A Phủ”, cụ thể nắm lá ngón được coi là 1 dấu ấn nghệ thuật trình bày tài năng
bút lực và tư tưởng thâm thúy của nhà văn Tơ Hồi.
Xun suốt những trang văn “Vợ chồng A Phủ”, cụ thể nắm lá ngón hiện ra 3 lần và
đặc trưng là tất cả các lần hiện ra đều gắn với đối tượng Mị. Trong lần hiện ra thứ
nhất, Mị đã cầm nắm lá ngón về lạy cha để chết sau những ngày sống cuộc sống đọa
đày khổ cực ở nhà thống lí Pá Tra dưới cái danh cao quý – con dâu nhà giàu trong
làng. Đề cập đối tượng Mị, nhà văn đã phác họa ra trước mắt người đọc chân dung 1
người con gái Tây Bắc xinh xắn, trẻ trung với tràn ngập sức sống nhưng mà cái cường

quyền bạo lực, sự áp bức của chúa đất chúa mường vùng cao cùng hệ quả của những
hủ tục đã đẩy người con gái đấy vào 1 thảm kịch của chính cuộc đời mình. Vì bố mẹ
ăn bạc của nhà giàu kiếp trước, kiếp này người ta bắt con để trừ nợ, nên cực chẳng đã
Mị phải về làm vợ A Sử, làm dâu nhà thống lí Pá Tra. Những tháng ngày làm người
thân quan với Mị chẳng khác nào thân trâu thân ngựa nên “suốt mấy tháng trời, đêm
nào Mị cũng khóc”. Mị lên rừng hái nắm lá ngón rồi về nhà lạy bố để chết nhưng mà
nếu chết thì nợ cịn ấy, bố đã già không thể làm việc để trả nợ được nên Mị ko đành
lịng. Mị ném nắm lá ngón xuống đất, và đây chính là lần trước hết Tơ Hồi nói đến cụ
thể nắm lá ngón này – 1 thứ lá độc của núi rừng ăn vào gây chết người.
Lúc cảm thấy bản thân mình ko đủ bản lĩnh để thốt khỏi xiềng xích, đọa đày nhà
thống lí, Mị chọn ăn lá ngón để tự kết liễu cuộc đời mình. Hành động ấy trình bày sự
kháng cự mãnh liệt của tinh thần, là bộc lộ cho khao khát tự do, hạnh phúc cháy bỏng
trong con người Mị. Dẫu vậy ý muốn của bản thân lại ko thắng lợi được những buộc
ràng với nghĩa vụ, chữ hiếu, cái đạo làm con nên Mị đành “ném nắm lá ngón xuống
đất”. Vì lịng hiếu hạnh với cha, Mị bằng lòng trở về tiếp diễn sống những ngày tháng
thống khổ, đọa đày như kiếp con ở đầy tớ nhà thống lí.
Trong 1 lần hiện ra khác, cụ thể lá ngón trong nghĩ suy Mị lại có điểm khác biệt, ấy là
Mị ko cịn nghĩ tới chuyện sẽ ăn lá ngón tự vẫn nữa. Tơ Hồi viết: “Ở lâu trong cái
khổ, Mị quen khổ rồi. Mị cúi mặt, ko nghĩ ngợi nữa. Mỗi ngày Mị càng ko nói, lùi lũi
như con rùa ni trong xó cửa”. Cụ thể này đã trình bày sự cam chịu, bằng lịng nhẫn
nhục sống kiếp sống tơi địi trong nhà thống lí. Lâu ngày bị đè nén, sức kháng cự
trong Mị nghe đâu đang dần tê liệt.
Tới lần thứ 3 hiện ra, nghĩ suy về việc ăn nắm lá ngón hiện ra quay về trong tâm não
Mị vào đêm tình mùa xuân. Nghe tiếng sáo “khẩn thiết bổi hồi”, “bay lửng lơ ngồi
kia”, Mị nhẩm thầm lời bài hát và trơng thấy mình cịn trẻ, mình cũng muốn đi chơi
nhưng mà cái thực tại này chẳng cho Mị có dịp được đi chơi, được ra ngoài kia cảm
nhận nhựa sống xuân mơn mởn khắp đất trời cảnh vật, hịa mình vào ko khí xuân vui
mừng, rộn rã âm thanh. Nghĩ vậy, Mị lại 1 lần nữa muốn ăn lá ngón. Cụ thể lá ngón



Văn mẫu lớp 12: Phân tích hình ảnh nắm lá ngón
khi này đã tơ đậm thảm kịch thống khổ cuộc đời Mị. Cùng lúc cụ thể cũng ngầm
khẳng định rằng tinh thần về thân phận, về quyền sống, quyền tự do hạnh phúc vẫn
chưa thực thụ lụi tắt. Nhựa sống, niềm khao khát ấy vẫn đang âm ỉ trong trái tim, tâm
hồn Mị nhưng mà chưa có dịp bùng lên giúp Mị vượt thốt thực tại.
Cụ thể nắm lá ngón nhưng mà nhà văn Tơ Hồi xây dựng đã khắc họa 1 cách sống
động và thâm thúy hiện thực cuộc sống đầy u tối, khổ cực của đối tượng Mị. Cộng với
sự thông cảm, san sớt với đối tượng, người đọc nghe đâu cũng phẫn nộ hơn trước sự
hung tàn của bọn chúa đất chúa mường. Những phản ứng, nghĩ suy của Mị trước sự
hiện ra của hình ảnh lá ngón đã trình bày 1 đời sống nội tâm hết sức phong phú, phức
tạp và khát vọng sống, khát vọng tự do, hạnh phúc tiềm ẩn, mạnh bạo. Cộng với
những cụ thể nghệ thuật khác trong tác phẩm, cụ thể nắm lá ngón đã góp phần trình
bày tài năng thơng minh và sự tinh tế, thâm thúy của nhà văn Tơ Hồi.
Phân tích hình tượng nắm lá ngón - Mẫu 2
Trong nền văn học hiện thực Việt Nam giai đoạn trước và sau cách mạng thực sự đã
xuất hiện rất nhiều những ngòi bút tài năng làm rực sáng cả nền văn học của dân tộc.
Các tác phẩm gắn liền với một thời đại đau thương, khốn khổ của dân tộc, đặc biệt là
nhấn mạnh vào sự bất hạnh, cùng cực của những người nơng dân, trí thức nghèo khổ
đương thời với vịng xốy bi kịch cuộc đời tàn khốc. Có thể kể đến những tác phẩm
nổi tiếng như Chí Phèo, Đời thừa của Nam Cao, Tắt đèn của Ngô Tất Tố, hay Vợ Nhặt
của Kim Lân,... Đến với Tô Hoài, một tác giả tài năng với gia tài sáng tác đồ sộ trên
nhiều thể loại, với những đối tượng độc giả khác nhau, ơng cũng góp vào nền văn
chương Việt Nam một số những tác phẩm phản ánh hiện thực đất nước những năm
còn kháng chiến, tiêu biểu nhất ấy là tác phẩm Vợ chồng A Phủ. Một tác phẩm đã nêu
lên rất số phận bất hạnh của những con người thấp cổ bé họng ở vùng núi phía Bắc,
đặc biệt là thân phận đớn đau của người phụ nữ dưới ách áp bức của cả thần quyền và
cường quyền. Trong đó xoay quanh cuộc đời đầy bi kịch của nhân vật Mị, nắm lá
ngón đã ba lần xuất hiện trong cuộc đời cô, với những ý nghĩa đánh dấu từng bước
ngoặt của cuộc đời người phụ nữ này tựa như một "nhãn tự" đặc biệt cho tác phẩm.
Có lẽ rằng bản thân chúng ta cũng đã đôi lần được nghe về thứ lá "đoạn trường" tên là

lá ngón mà người dân miền núi vẫn thường truyền tai nhau về mức độ độc của chúng,
khi mà chỉ cần một nắm nhỏ, con người ta có thể dễ dàng kết thúc cuộc đời mình. Đó
là một vị thuốc cực độc, một loài cây dân gian đặc trưng cho vùng miền núi phía Bắc,
đặc trưng cho nền văn hóa của các dân tộc nơi đây. Việc đưa hình ảnh nắm lá ngón
vào tác phẩm, chưa xét đến những ý nghĩa sâu xa, mà ban đầu bản thân nó đã có tác
dụng tô đậm thêm phong vị, âm hưởng núi rừng Tây Bắc cho tác phẩm, thể hiện sự
hiểu biết sâu sắc và gắn bó của tác giả đối với mảnh đất này.


Văn mẫu lớp 12: Phân tích hình ảnh nắm lá ngón
Trong tác phẩm nắm lá ngón đã xuất hiện đến ba lần, thông qua hành động và suy
nghĩ của nhân vật Mị. Lần đầu tiên ấy là khi Mị phát hiện mình bị cướp về nhà thống
lý Pá Tra, bị ép trở thành con dâu gán nợ, để trả mối nợ truyền kiếp của cha mẹ, nỗi
đau khổ cùng cực khi bị ép lấy người mình khơng u, phải rời xa gia đình, từ bỏ tình
yêu, đặc biệt, mất đi cuộc sống tự do khiến Mị không thể chịu nổi. Trước những đớn
đau như vậy, Mị đã khóc suốt mấy tháng trời, cuối cùng cô bỏ trốn về nhà, trong lịng
cơ gái trẻ lúc này là sự tuyệt vọng khơn cùng, cô muốn buông bỏ tất cả, muốn kết thúc
sinh mạng của mình để tự giải thốt khỏi những bi kịch mà bản thân đang phải gánh
chịu. Chính vậy nên, trên đường đi khi băng qua rừng, Mị đã tự hái cho mình một nắm
lá ngón, dự định quay về gặp cha mẹ lần cuối rồi quyên sinh. Điều ấy cho thấy sự
phản kháng mạnh mẽ trong tâm hồn Mị, khi phải chịu cảnh sống đày đọa, thì chi bằng
chết đi để tự giải thoát cho bản thân khỏi những dằn vặt cả về thể xác lẫn tinh thần, kết
thúc tất cả những bi kịch khủng khiếp mà cô không đáng phải gánh chịu. Có thể rằng
đây là một lối giải thoát kiểu cực đoan, giống như cái cách mà Chí Phèo đã dùng dao
tự tử, thế nhưng xét thật kỹ lại, Mị làm gì có lựa chọn nào khác, khi sống mà chẳng
khác nào đã chết rồi, thậm chí còn chẳng sung sướng bằng chết đi, bởi chết là hết, cịn
sống là cịn phải chịu đựng. Tìm đến cái chết chính là sự phản kháng bị động duy nhất
mà Mị có thể làm lúc bế tắc như này. Sự xuất hiện của nắm lá ngón, đã phản ánh gay
gắt sự tàn bạo của chế độ phong kiến cường quyền và thần quyền tàn ác đã bức ép một
cô gái lương thiện, yếu đuối như Mị phải tìm đến cái chết. Cũng đồng thời phản ánh

đời sống thống khổ, đầy bi kịch và đắng cay đến tột cùng của nhân dân ta trước ngày
giải phóng như việc ăn phải nắm lá ngón, rồi quằn quại đợi đến lúc kết thúc cuộc đời
tối tăm. Trong khi ấy bản thân Mị tìm đến lá ngón ở đây lại là một biểu hiện rất rõ
ràng và mạnh mẽ của lòng khao khát tự do, khao khát hạnh phúc và cuộc sống tươi
đẹp. Cô ý thức rất rõ ràng những quyền ấy của mình, thế ngay khi gần như vĩnh viễn
bị tước đi nó cơ đã khơng cịn tha thiết gì việc sống nữa, bởi khơng cịn tự do, phải
sống với kẻ mình khơng u, và một cuộc đời nơ lệ thì cịn khổ hơn là chết. Thế
nhưng cuối cùng Mị vẫn sống, Mị vẫn từ bỏ việc tự giải thoát "Mị ném nắm lá ngón
xuống đất" và quay trở lại nhà thống lý Pá Tra. Thực sự đó lại là một bản lĩnh của Mị,
Mị có thể dễ dàng chết đi, thế nhưng vì lịng hiếu thảo, thương cha già, Mị lại khơng
đành lịng chết, bởi Mị chết là hết, nhưng món nợ của cha vẫn cịn đó, nó sẽ cịn hành
hạ cha Mị dài lâu. Chính vì vậy cơ gái ấy đã chọn một cách "chết" khác, ấy là sống âm
thầm lặng lẽ chịu đựng tất cả những đắng cay tủi nhục như một cỗ máy lao động biết
nói, khơng cịn thiết tha gì đến cuộc đời nữa. Mị sống khơng phải vì ham sống, mà căn
bản chỉ là một sự tồn tại, một sự trả món nợ truyền kiếp, tận hiếu.
Lần thứ hai hình ảnh lá ngón xuất hiện ấy là khi Mị đã ở trong nhà thống lý được vài
năm, lúc này đây sự đau khổ, bất hạnh tột bậc đã hoàn toàn làm chai sạn đi cái tâm
hồn trong sáng của Mị. Đến độ "ở lâu trong cái khổ, Mị cũng quen khổ rồi. Bây giờ
Mỵ tưởng mình cũng là con trâu, mình cũng là con ngựa. Con ngựa chỉ biết ăn cỏ, biết
đi làm mà thơi", rồi thì cơ cịn tự ý thức được rằng "Con ngựa, con trâu làm có lúc,


Văn mẫu lớp 12: Phân tích hình ảnh nắm lá ngón
đêm cịn được đứng gãi chân, nhai cỏ, đàn bà con gái nhà này vùi vào việc cả đêm cả
ngày". Nghe thật đắng cay chua xót. Thế nhưng dẫu khổ cực đến tận cùng như thế, bố
Mị cũng mất rồi, nhưng lúc này bản thân cơ cũng khơng cịn tưởng đến việc ăn lá
ngón để chết đi cho đỡ khổ nữa. Điều đó khơng chỉ đơn thuần là bản thân Mị đã quen
với cái khổ, mà đúng hơn là đối với Mị hiện tại sống hay chết cũng chẳng khác là
mấy, Mị khơng cịn muốn phản kháng, hay có sức lực để phản kháng. Mị bắt đầu tồn
tại như một thực thể vô tri, như cái tàu nước, bờ đá không biết đau đớn, không biết thế

nào là khổ sở hay hạnh phúc. Mị đã hoàn toàn tuyệt vọng và đem tất cả những niềm
khao khát tự do chôn vùi tận sâu trong trái tim, bọc bên ngồi nó một lớp vỏ sần sùi
chai sạn. Chính vậy nên hình ảnh nắm lá ngón dường như đã phai mờ trong tâm trí
Mị, bởi lẽ cơ cũng chẳng cịn tha thiết gì nữa, trong đầu Mị lúc nào cũng chỉ có việc đi
làm, đến độ cô quên mất cả việc phải giao tiếp phải nói chuyện, cứ mãi sống như con
rùa lùi lũi trong xó cửa. Điều đó cũng đồng nghĩa với việc niềm khao khát tự do, khao
khát niềm vui sống đã dần tàn lạnh trong tâm hồn Mị, như một nắm tro lạnh lẽo.
Đến thứ ba, lá ngón lại một lần nữa xuất hiện trong tâm trí Mị, trong đêm tình mùa
xuân ấy, tiếng sáo gọi bạn tha thiết, đã khơi dậy trong lịng cơ biết bao nhiêu những kỷ
niệm tươi đẹp. Một thời con gái son sắt, được bao chàng trai theo đuổi, lại có một tình
u đẹp, một tài thổi sáo, thổi lá hay, rồi trong những đêm hội mùa xuân Mị được tung
tăng tự do vui chơi, váy vóc sặc sỡ,... Nghĩ đến đấy Mị thấy lịng mình nơn nao, thấy
buồn, rồi Mị uống rượu ừng ực từng bát như để trút hết những nỗi buồn khổ trong
lòng, rồi Mị lại thổi lá. Ánh lửa của niềm khao khát hạnh phúc, tự do lại dần nhen
nhóm trong lòng Mị một cách chậm rãi, ấy rồi"Mị thấy phơi phới trở lại, trong lòng
đột nhiên vui như những đêm Tết ngày trước. Mị trẻ, Mị vẫn còn trẻ. Mị muốn đi
chơi. Bao nhiêu người có chồng cũng đi chơi Tết". Nhưng A Sử chẳng năm nào cho
Mị đi chơi, nó cứ bắt rịt Mị ở nhà. Nghĩ đến đấy, lại một nỗi đau khác trong lòng Mị
bị cạy mở ra, cũng là nỗi đớn đau nhất cuộc đời mà Mị phải gánh chịu, những tưởng
đã thành sẹo hóa ra đụng vào vẫn chảy máu. Mị bị ép gả cho A Sử, hai người sống với
nhau mà khơng hề có một chút tình yêu, bản thân Mị phải từ bỏ tình u đầu đời của
mình, cịn A Sử lại là một kẻ vũ phu, chỉ biết ăn chơi. Nghĩ đến ấy, vốn cái ý định
quyên sinh đã chết từ lâu nay lại bùng lên trong lịng Mị "Nếu có nắm lá ngón trong
tay lúc này, Mị sẽ ăn cho chết ngay. Chứ không buồn nhớ lại nữa. Nhớ lại chỉ thấy
nước mắt ứa ra". Điều đó đã thể hiện một điều rằng tâm hồn ham sống, ham hạnh
phúc của Mị đã dần thức tỉnh, Mị đã lại cảm thấy đớn đau, lại muốn tự giải thốt cuộc
đời mình bằng một cách nào đó. Cơ lại ý thức thật rõ ràng những đau khổ mà mình
phải gánh chịu lần nữa, Mị đã nghĩ đến lá ngón bằng một sự phẫn nộ, uất ức đến tận
cùng, là sự phản kháng mạnh mẽ, hòng tự cứu bản thân khỏi cái bể khổ mà mình đã
phải gánh chịu biết bao nhiêu lâu nay. Đánh dấu sự sống lại của một tâm hồn vốn đã

nguội lạnh, khơng quan tâm chuyện sống chết, từ đó mở ra cho tác phẩm cũng như
nhân vật những hướng đi mới, những lối thốt và bước ngoặt mới mang tính quyết
định.


Văn mẫu lớp 12: Phân tích hình ảnh nắm lá ngón
Như vậy hình ảnh nắm lá ngón trở đi trở lại ba lần trong tác phẩm với những tầng ý
nghĩa khác nhau không chỉ bộc lộ những bước ngoặt quan trọng trong cuộc đời của Mị
mà còn mang một ý nghĩa biểu tượng sâu sắc khi ngầm nói về cái sự độc hại của nền
phong kiến thần quyền cường quyền đang thống trị vùng núi Tây Bắc. Mà ở đấy
những con người như Mị đang phải hàng ngày chịu sự áp bức và những bi kịch không
hồi kết, họ không thể nào tự thoát ra khỏi cái độc hại ghê gớm ấy, mà chỉ có thể bị
động phản kháng bằng một nắm lá ngón, thế nhưng cuối cùng quyền quyết định có
được ăn nó hay khơng cũng khơng nằm trong bàn tay của họ. Càng nghĩ lại càng đau
đớn xót xa.
Phân tích hình tượng nắm lá ngón - Mẫu 3
Tơ Hoài là một trong những nhà văn ưu tú của văn đàn Việt Nam. Có lẽ do sự trải
nghiệm và dồi dào vốn sống mà ơng có thể viết nên những trang văn hay dù chỉ mới
học hết bậc tiểu học. Nhưng tác phẩm của ông thường là truyện ngắn và bút kí viết về
thiên nhiên và đời sống thơn quê. Năm 1952, trong chuyến đi dài tám tháng sống cùng
đồng bào Tây Bắc, Tơ Hồi đã cho ra tập truyện “Tây Bắc”, đặc sắc với tác phẩm “Vợ
chồng A Phủ” để rồi từ đó, hình tượng “lá ngón”trở thành một trong những chi tiết
nghệ thuật đặc trưng, mang nhiều tầng ý nghĩa và để lại ấn tượng sâu sắc trong tâm
tưởng độc giả Việt Nam.
Cũng như nhãn tự trong một bài thơ, chi tiết nghệ thuật có vị trí nghệ thuật vô cùng
quan trọng đối với tác phẩm văn xi, nó có thể thâu tóm linh hồn của tác phẩm. Và
dù thời gian trơi qua, tác giả khơng cịn nữa thì khi nhắc đến chi tiết nghệ thuật liền
nhớ lại nội dung tác phẩm. Điều đó kể như khơng bỏ công người nằm xuống. Truyện
ngắn “Vợ chồng A Phủ” được sáng tác khi Tơ Hồi tham gia kháng chiến, căn cứ hoạt
động ở miền cao Tây Bắc. Câu chuyện là cuộc đời tủi nhục của Mị và A Phủ – hai

mảnh đời có số phận bất hạnh gần như nhau, đại diện cho những kiếp đời lầm than
dưới ách thống trị tàn ác của bọn thực dân phong kiến. Họ gặp nhau, tự giải thốt và
tìm đến Cách mạng như một lẽ hiển nhiên, biểu trưng cho con đường tìm đến Cách
mạng, tìm đến giải phóng và tự do của đồng bào miền cao Tây Bắc.
Hình ảnh “lá ngón” xuất hiện ba lần trong tác phẩm và chỉ gắn liền với nhân vật Mị –
người con gái miền cao lương thiện, xinh đẹp, tài hoa nhưng cuộc đời nhiều bất hạnh.
Mị xuất hiện với hình ảnh mở đầu u ám: “Ai ở xa về…có một cơ con gái. Lúc nào
cũng vậy,…mặt buồn rười rượi”. Đó cũng chính là phong cách của Tơ Hồi: Đi thẳng
vào vấn đề, nêu ngay nhân vật. Sự xuất hiện ủ dột báo hiệu một thực tại không tươi
sáng. Sự hiện diện song song giữa “cô gái – tàu ngựa – tảng đá” cho thấy sự ngang
tầm giữa các chủ thể: “người và súc vật, súc vật và vơ tri”. Hay đó cũng chính là ngụ ý
của tác giả muốn nói đến cái xã hội đương thời. Cái thực tại xám xịt này là hệ luỵ của
chế độ thực dân phong kiến thối tha, là kết cục bi thương của con người lành tính. Mị


Văn mẫu lớp 12: Phân tích hình ảnh nắm lá ngón
– một cơ gái miền cao đang tràn bung sức trẻ – ngay trong đêm tình hội xuân nồng
nàn thì cuộc đời màu hồng chấm dứt. Cơ bị trói gơ như súc nơ, bắt về nhà thống lí Pá
Tra “cúng trình ma” như một món hàng. Người ta làm gì cuộc đời cơ, thực sự lúc đó
cơ khơng biết, mãi cho đến lúc A Sử đứng trước mặt bố cô tun bố đã cúng trình ma,
thơi thì cơ đã là người nhà thống lí mất rồi! Một cú đánh ngã tự do, một cái roi thật sự
thẳng. Mị đi từ cuộc đời đẹp như trong tranh xuống hố sâu của địa ngục – nơi mà kẻ
khác sống bằng âm thanh của tiếng than và hít thở hơi mùi máu, mà mỗi bước đi là
một nỗi tủi nhục đến tột cùng. Mị sôngs không bằng chết, sống như một xác người
trong kiếp cầm súc và rồi “có áp bức có đấu tranh”. Cơ tìm về cha già, tay cầm nắm lá
ngón. “Lá ngón” xuất hiện lần đầu tiên như một lối thoát đen. Đây là lối thoát ngắn và
hữu hiệu nhất. Nhưng lại là lối thoát cho những ai muốn chấm dứt hiện tại nghiệt ngã
chứ khơng phải lối thốt cho người muốn sang trang mới. Rõ ràng, đây là sự phản
kháng quyết liệt nhưng vơ vọng – một hình thức phản kháng bị động. Và sự xuất hiện
của “lá ngón” lúc này mang tầm ý nghĩa tố cáo cao độ: Sự dã man của xã hội ép buộc

con người lương thiện đi tìm cái chết. Nó – lá ngón, cũng là hiện thân cho nỗi thống
khổ của nhân dân, cho những tích tụ đắng cay, đầy đau đớn và uất hận. Cơ ném phịch
xuống đất nắm lá ngón mình tự tìm hái trong rừng như một sự chuẩn bị sẵn sàng trước
đó, ném trong nước mắt. Tự mình tìm đến lá ngón – độc dược của rừng xanh – đã là
sự can đảm của người con gái. Nhưng ném đi độc dược để tiếp tục sống khổ lại càng
can đảm hơn. Đối với Mị, thà chết đi hơn sống nhục, nhưng rồi lại thà sống nhục cịn
hơn bất hiếu. Chính chữ hiếu là bản lĩnh cao đẹp nơi người con gái trẻ. Đó cũng chính
là ngun nhân cốt yếu cho sự can đảm bán mình chuộc cha của Vương Thuý Kiều
trong “Đoạn trường tân thanh” của đại thi hào Nguyễn Du. Cả hai người con gái tài
năng, sắc diện và nhân phẩm tuyệt vời, điều đó kết cục chung vì chế độ xấu xa mục
rữa, những thiên hương vô phúc sinh nhầm thời, những cánh hoa trôi dạt trong bão dữ.
“Lá ngón” như vậy, đã mang một tầng ý nghĩa nhân sinh tuy bản thân tượng trưng cho
cái chết.
Ta có thể nhìn thấy sự kiên quyết và chút gì đó vụt sáng trong lịng Mị khi cơ tìm đến
lá ngón với ý nghĩ đã tìm ra lối thốt. Nhưng đồng thời cũng nhận ra nỗi đớn lịng của
cơ khi thấy rằng chưa phải lúc và lối thoát ấy một lần nữa tuột khỏi tầm tay. Nhưng
rồi cơn đau nào cũng phải qua đi đi sau thời hạn định. Mị trở về, tiếp tục sống cho hết
kiếp cùng mạt nhục nhã. Nhiều năm trôi qua, cha già – người thân duy nhất cũng qua
đời nhưng cái thơi thúc giải thốt trong lồng ngực son nay đã tắt. Mị khơng cịn nghĩ
đến đấu tranh bởi lẽ sống hay chết đối với cô lúc này khơng quan trọng nữa và đương
nhiên “lá ngón” cũng chẳng cịn lảng vảng trong tâm trí đã ngủ qn.
Đó chính là sự xuất hiện lần thứ hai của “lá ngón” vì ở lần này, “lá ngón” xuất hiện
bằng cách ra đi. Lá ngón phai mờ tượng trưng cho sự ham sống đã nguội lạnh. Nỗi ám
ảnh về cái chết giờ đây khơng cịn gặm nhấm tâm hồn cho sự tự do của lý trí. Nhưng
đối với Mị, đó lại là nỗi đáng sợ! “Ở lâu trong cái khổ, Mị quen khổ rồi”. Dần thay thế


Văn mẫu lớp 12: Phân tích hình ảnh nắm lá ngón
cho “phản kháng” là “chấp nhận chịu đựng”. Một cơ gái với bản lĩnh tự hái thuốc độc
cho mình nay buông xuôi chấp thuận. Cô buông xuôi không bởi cố chấp thuận, cổ

đông thuận mà sự thả trôi kia là kết cục của cuộc tự đấu tranh trong đơn độc, dai dẳng
cuối cùng kết thúc bằng sự mỏi mệt và tuyệt vọng đổ ập xuống đôi bờ vai yếu ớt. Vậy
ra, “lá ngón” kia đang ngầm kêu thay tiếng đồng bào hướng về Cách mạng. Chẳng
biết tự bao giờ, Mị quay cuồng vào công việc nhà Pá Tra như một cái máy và cho tới
khi trâu ngựa đã về chuồng, cơ vẫn cịn đứng đó tiếp tục mãi khơng thơi. Lúc nào
cũng vậy, ngồi một mình trong căn buồng tối trông ra vuông trắng đục chẳng biết “của
sương hay nắng”, Mị ln đăm đắm một ánh nhìn. Ánh nhìn ấy vừa khát khao, vừa
hồi tưởng. Nếu như xem lỗ vuông nơi căn phòng là vách ngăn giữa lao tù và tự do, thì
ít ra mỗi khi nhìn vào đó, Mị vẫn cịn chút gì khao khát sống. Cịn đối với “lá ngón”,
nghĩ đến nó là nghĩ đến cái chết và chỉ khi Mị muốn kết liễu đời mình thì lá ngón lại là
hình ảnh mặc định đầu tiên hiện ra.
Rồi đêm nay, đêm tình mùa xuân lại kéo đến – cái đêm tình tứ lứa đơi ngọt ngào, đêm
của những xúc cảm yêu thương được chuẩn bị trước bởi “những chiếc váy hoa phơi
trên mỏm đá” hay đêm được tượng hình bởi tiếng sáo mê ly. Đêm hội mùa xuân vẫn
đến và đi như hằng năm vẫn thế. Và năm nay, đến hẹn lại lên, đêm được chờ mong lại
đến. Nó đến vẫn với diện mạo xinh tươi và bản chất ngọt ngào. Vẫn rừng xanh đó, vẫn
triền núi xưa nhưng người đưa đã khác. Đêm xuân này vắng bóng má đào. Tiếng sáo
cũ vẫn cứ vô tư bay đi cùng gió với mây, đi tìm người tình ngày nào lâu nay vắng
bóng. Rồi như trách ốn, như khơng muốn đi, tiếng sáo ấy cứ réo mãi bên tai người
con gái như lưu luyến, tần ngần. Như một phép tiên, đơi mơi tưởng chừng đã bị phong
kín bởi thời gian nay mấp máy điều gì! Gì thế kia? Hỡi ơi bài hát cũ – bài hát thiết tha
dạo cùng khúc nhạc rừng vàng. Hình ảnh ấy ơi thật xót xa. Người con gái làm say đắm
biết bao chàng trai, bông hoa của núi rừng hùng vĩ ngày nào biến mất đi trong đêm
oan nghiệt. Để giờ đây chỉ còn tiếng hát nhẩm ngày xưa. Mị đang hát, đang cố hát để
kéo về những kí ức xúc cảm vàng son. Sau không biết bao ngày sống kiếp nô lệ, Mị
vẫn nhớ từng khúc nhạc từng lời ca. Chứng tỏ trong cô, vàng son không khép. Quá
khứ và thực tại là hai đỉnh trái chiều và sống về quá khứ giữa thực tại tài nhẫn, Mị
đang khao khát vô cùng, con tim cơ vẫn cịn thổn thức. Kí ức kéo về tiếp theo cho Mị
lòng can đảm, lòng can đảm tồn tại khiến Mị muốn sống về kí ức và cơ tìm đến rượu
để tiếp tục lối đi trái chiều với thời gian. Người ta uống rượu thì say, cịn Mị càng

uống càng tỉnh. Mị tỉnh bởi Mị nhớ lại mình ngày xưa và đem so với mình hiện tại
như chợt giật mình cho những gì bấy lâu xảy ra với bản thân. Mị tỉnh bởi Mị nhớ lại
những đối xử dã man của những kẻ đốn mạt ấy dành cho cô. Rồi cái ý thức cá nhân
dâng lên mạnh mẽ mà một khi ý thức ấy đỉnh điểm thì Mị lại càng không thể chấp
nhận nhục nhã đớn đau trong cái cảnh “sống khơng ra người” này đây. Sao Mị có
thể?! Giải thốt! Tự do! Mị khơng thể tự do thể xác và… cô sẽ tự do tâm hồn, và … lá
ngón một lần nữa xuất hiện.


Văn mẫu lớp 12: Phân tích hình ảnh nắm lá ngón
Ai cần cho ai và ai phụ thuộc ai?! Khi Mị muốn giải thốt, Mị tìm tới lá ngón hay là
khi Mị muốn chết, lá ngón lại hiện về? “Nếu có nắm lá ngón trong tay lúc này, Mị sẽ
ăn cho chết ngay, chứ không buồn nhớ lại nữa”. Càng nhớ càng buồn, càng buồn càng
khổ. Thà chết đi cho xong chứ nhớ lại làm chi khi mình bất khả kháng! Như vậy, lá
ngón lại lần nữa xuất hiện với tầng ý nghĩa giải thoát, giải thoát khỏi địa ngục trần
gian. Địa ngục trần gian ở đây không đơn giản là nỗi đau xác thịt và linh hồn khi bị
hành hạ, mà địa ngục thật sự khi phải sống trong lầm than với những hồi ức ngọt ngào
cứ hiện hữu. Và “lá ngón” lại nâng tầm ý nghĩa lên một nấc nữa, đó là “sự tự ý thức”.
Đánh dấu sự trở lại của ý thức sống, đánh dấu sự thức tỉnh của một tâm hồn tưởng
chừng như đã “chết đi trong cõi sống”. Có lẽ lần xuất hiện này của lá ngón là quan
trọng nhất, mạnh mẽ nhất. Bởi lẽ, Mị nghĩ đến lá ngón với sự cương quyết tột cùng,
trạng thái phẫn nộ và ý thức rõ nhất vì giờ đây, cơ khơng cịn cái gì để hối tiếc, để
luyến lưu. Tuổi xuân đầu đời – thời gian đẹp nhất – nay đã hết, cha già – nguồn yêu
thương vơ tận cũng khơng cịn. Lịng Mị nay là cõi chết. Lá ngón đối với nàng khơng
là liều thuốc độc, mà trở thành thứ phương tiện, hình thức, con đường để đi đến một
bến bờ khác khơng cịn đớn đau, để phản kháng lại cái xã hội đương thời mạt hạn.
Mị tìm đến lá ngón là tìm đến cái chết như một sự tự cứu và phản kháng. Ta bắt gặp
trong văn học những cảnh ngộ bi thương tương tự: Thuý Kiều trong “Đoạn trường tân
thanh” đã tự vẫn, dù không thành, để bảo quản chữ “tiết”, không chấp nhận nhơ nhuốc
tấm thân, không thể tiếp tục tồn tại với xã hội bẩn thỉu; Chí Phèo, có lẽ vì là bậc nam

nhân nên cái chết của Chí diễn ra có phần chủ động và tác động lớn. Vì anh tự tay
đâm chết bá Kiến – tượng trưng cho việc kết thúc cuộc đời dưới đáy xã hội mục ruỗng
và tự tay kết liễu đời mình – như thể làm con người đúng nghĩa, dù cái “bắt đầu” đó
cũng là dấu chấm hết của anh. Cùng thuộc mơ típ nhân vật mang số phận bi đát,
những con người đáng quý trọng nhưng “sinh bất phùng thời”, Mị là hình ảnh của
đồng bào miền cao Tây Bắc sống kiếp nô cầm trong xã hội của bọn thực dân phong
kiến, cũng như đồng bào miền xuôi hay khắp mọi miền đất nước khi ánh sáng cách
mạng chưa kịp soi sáng. Mị cũng có sự tự tơn của mình, nhưng để bảo vệ sự tự tơn ấy,
cơ đã chọn lá ngón. Và có lẽ, đó là lẽ đương nhiên đối với một cơ gái đơn độc có tâm
hồn quá sáng trong nhưng vị thế lại quá nhỏ nhoi, nhất là khi ánh sáng cách mạng
chưa thể gọi đến Hồng Ngài xa xăm.
Xuất sắc chấm màu xanh lá ngón vào bức tranh xơ bồ của thời cuộc, Tơ Hồi đã đưa
“lá ngón” từ chỗ độc dược ngàn đời của núi rừng, là cái chết từ thiên nhiên, nay bỗng
nhiên lại là sự giải thoát. Lá ngón xuất hiện ba lần với ba tầng ý nghĩa ngày càng sâu
sắc hơn, dữ dội hơn. Cái độc của lá ngón vậy ra vẫn cịn thua cái độc của xã hội. Lá
càng độc là đớn đau đồng bào chịu càng nhiều. Lá ngón trở thành dấu hiệu báo động
cho sự khẩn thiết, cầu cứu của đồng bào miền cao đối với Cách mạng cịn q xa và
cũng chính là tư tưởng nhân đạo cao đẹp mà tác giả muốn gửi gắm đến chúng ta qua
hồn thiêng gió núi của đại ngàn Tây Bắc xa xăm!


Văn mẫu lớp 12: Phân tích hình ảnh nắm lá ngón
Phân tích hình tượng nắm lá ngón - Mẫu 4
Nhắc đến đến những tác phẩm như Dế Mèn phiêu lưu ký, hẳn trong chúng ta không ai
không nghĩ ngay tới một cây bút tài ba, lão làng trong nghề văn ấy là Tơ Hồi. Ai u
Tơ Hồi cũng biết, ơng dành nhiều tình cảm cho con người lắm, vì thế mỗi trang văn
của ông luôn thấm đượm một trái tim nhân hậu, một hơi thở nồng nàn của những bài
học, ý nghĩa cuộc sống. Và chắc hẳn, ta không thể không nhớ tới câu truyện ngắn trên
Tây Bắc ấy là vợ chồng A Phủ. Tơ Hồi đã dành ngịi bút của mình để nảy lên những
tiếng kêu nhân đạo nhất, và đặc tả điều đó, ta cịn ấn tượng mãi với hình tượng nắm lá

ngón trong câu truyện.
Người ta vẫn nói: “chi tiết là hạt bụi vàng của tác phẩm” một tác phẩm hay và xuất
sắc, một nhà văn ưu tú và có phong cách xuất sắc, chắc chắn trong những câu truyện
của mình, khơng thể nào khơng có được những chi tiết giàu ý nghĩa. Để mà khi tác giả
có ra đi mãi mãi, khi nhắc đến chi tiết nghệ thuật là ta nghĩ ngay đến tác phẩm và ngòi
bút tài hoa của họ.
Đến với vợ chồng A Phủ, ta được nghe Tơ Hồi kể về số phận bấp bênh của hai số
phận. Bị đày ải trong ngục tối của những hủ tục lạc hậu, những chế độ phong kiến
chúa đất tay sai hà khắc và man rợ. Truyện ngắn vợ chồng A Phủ được sáng tác khi
Tơ Hồi có chuyến đi thăm miền Tây Bắc xa xơi, và ở đây thơng qua lăng kính của
mình, ơng đã nêu bật được số phận của một cô gái miền sơn cước là Mị.
Nắm lá ngón là hình ảnh đã xuất hiện lặp đi lặp lại ba lần trong tác phẩm , mỗi lần
mang một ý nghĩa khác nhau, nhưng đều là ẩn ý của tác giả đã nêu bật được khía cạnh
tâm trạng và tính cách của Mị. Mở đầu câu truyện, ta khơng thể qn một cơ gái với
hình ảnh: “Ai ở xa về…có một cơ gái. Lúc nào cũng vậy … mặt buồn rười rượi” thật
là một hình ảnh u ám, đáng nhẽ con gái nhà giàu phải được hưởng một cuộc sống sung
sướng, nhưng đây Mị tưởng như một thứ vật vô tri vô giác, tâm hồn nghèo nàn và héo
úa đến thương tâm. Mị vốn dĩ là một cô gái xinh đẹp, tài hoa lại chăm chỉ hiền lành,
nhưng những phẩm chất đáng quý ấy đã bị xã hội đương thời vùi dập, như một ngọn
lửa đang bùng cháy, lại bị đè nén dưới những điều khổ cực, đau đớn cả thể xác và linh
hồn. Mị cịn cảm thấy chính mình khơng bằng “con trâu con ngựa” con trâu con ngựa
còn được nhai cỏ ung dung, đây Mị khơng có một phút ngơi nghỉ, lại bị A Sử hành hạ,
khơng có tình cảm, cuộc sống trơi qua là những bất hạnh, chán trường lặp đi lặp lại,
một lối thốt khơng có hồi kết, khơng có điểm đến tưởng như lặp đi lặp lại.
Nhưng ai có biết, cơ gái đó đã từng ra sao, hình ảnh “nắm lá ngón” đầu tiên, xuất hiện
sau khi Mị bị A Sử bắt về “cúng trình ma” trở thành con dâu gạt nợ nhà giàu. Cuộc
sống quá khổ cực tù túng với một tâm hồn yêu tự do, khát khao được hạnh phúc, nên
Mị đã túng quẫn quá, cầm nắm lá ngón hái trong rừng mà chạy về thưa với cha.
Nhưng đâu thể được, cha Mị nói: “Mày về lạy chào tao để mày đi chết đấy à? Mày



Văn mẫu lớp 12: Phân tích hình ảnh nắm lá ngón
chết nhưng nợ tao vẫn cịn… tao thì ốm yếu q rồi. Khơng được, con ơi” tuy một
lịng thương con, nhưng khơng cịn cách nào khác, vì món nợ truyền kiếp với nhà
giàu. Vậy là Mị phải từ bỏ thôi, “nắm lá ngón” xuất hiện đầu tiên là hình ảnh đại diện
cho một lối thoát đầy tăm tối, đây tuy là lối thoát ngắn và dễ dàng nhất, nhưng lại là
một lối thoát trốn bỏ hiện tại một cách nghiệt ngã. Nhưng mặc khác, lại khẳng định
một tâm hồn cao đẹp của Mị, một trái tim dũng cảm, không muốn mình phải sống như
con trâu con ngựa, sống mà như chết. Đây là một sự phản kháng quyết liệt nhưng đầy
tuyệt vọng của Mị. Nó – lá ngón cũng chính là hiện thân đầy chân thực cho sự áp bức,
bóc lột, man rợ của chế độ phong kiến hà khắc, đày đọa con người lương thiện đến tột
cùng. Rồi Mị chỉ bưng mặt khóc “Mị ném nắm lá ngón xuống đấy, nắm lá ngón Mị đã
tìm hái trong rừng. Mị vẫn giấu trong áo. Thế là Mị khơng đành lịng chết” vậy đấy,
số kiếp con người đã định đoạt, Mị chấp nhận về làm con dâu gạt nợ, chấp nhận cuộc
sống – sống khơng bằng chết của mình. Một cơ gái đã rất can đảm tìm đến nắm lá
ngón, nhưng lại can đảm hơn để sống với sự khổ cực của mình, rốt cuộc vẫn là một
trái tim nhân hậu, hiếu thảo, và bản lĩnh. Thương thay cho Mị, ta càng hiểu thấu một
trái tim nhân đạo của Tơ Hồi. Và “Mị đành trở lại nhà thống lí”
Vậy là ta đã nhìn thấy một tia sáng vụt lên trong trái tim Mị, Mị đã tìm đến một sự
giải thốt cho số phận, nhưng rồi lại chấp nhận để đấu tranh đơn độc. Rồi người cha
già của cô qua đời, lúc này Mị đã sống “quen cái khổ rồi” Mị không cịn nhớ tới lá
ngón nữa, vì lúc này với Mị sống hay chết cũng đều như nhau. Và cịn gì đau đớn hơn
khi con người ta nghĩ đến cái chết mà cũng như sự sống, ấy là khi cái tâm đã nguội
lạnh rồi. Và đây cũng chính là hình ảnh “nắm lá ngón” thứ hai. Hình ảnh tượng trưng
cho sự ra đi của nắm lá ngón, nội ám ảnh, day dứt về cái chết giờ đã khơng cịn trong
tâm trí Mị nữa rồi. Mị mặc kệ, Mị quen khổ, và thay vì phản kháng giờ đã là chịu
đựng. Sự đấu tranh và giờ đây là những mệt mỏi yếu ớt. Vậy là lá ngón thứ hai là hình
ảnh lá ngón ra đi, và đây cũng là một tiếng kêu ngầm tiếng đồng bào hướng về cách
mạng.
Và rồi đêm tình mùa xuân của năm nào đã ập đến. Tình mùa xuân năm Mị sống ở nhà

thống lí pá tra khác hẳn so với những đêm tình mùa xuân trước đây. Mị hồi tưởng lại
quá khứ, Mị gặm nhấm lại nỗi đau dai dẳng khôn nguôi, những giai điệu cũ, bài hát cũ
vang lên, vang vọng trong hồi ức tâm trí Mị như tiếng đàn da dắt, day dứt và đau đớn.
Mị nhận ra mình cịn trẻ, và Mị muốn đi chơi. Mị uống rượu, cứ uống “ực từng bát”
Mị càng say thì càng tỉnh, Mị nhớ lại mình ngày xưa biết bao, Mị thương chính số
phận của mình bây giờ, Mị đau trong cảnh “sống khơng ra người” này của mình lắm
lắm. Vậy là nắm lá ngón lại xuất hiện lần thứ ba, Mị nghĩ, nếu có nắm lá ngón trong
tay, Mị sẽ ăn cho chết ngay, chứ không buồn nhớ lại nữa. Vậy là càng nghĩ càng buồn,
càng buồn càng khổ.


Văn mẫu lớp 12: Phân tích hình ảnh nắm lá ngón
Vậy là nắm lá ngón đã xuất hiện xuyên suốt trong câu truyện ba lần, ba lần với ba ý
nghĩa khác nhau. Lần thứ nhất là tượng trưng cho một lối thoát của tâm hồn. Lần thứ
hai là sự ra đi của lá ngón, Mị đã quen kiếp làm tơi tớ rồi. Lần thứ ba lại hiện về như
một đối sáng le lói, và Mị muốn chết ngay cho đỡ phải sống cái kiếp làm trâu làm
ngựa này. Qua đó là sự tự cứu và phản kháng của một tâm hồn cơ gái trẻ. Một cơ gái
trẻ đẹp và có tâm hồn đẹp, lại “sinh bất phùng thời” nên bị đọa đày trong sự giam hãm
của thế lực phong kiến hà khắc. Qua đó cũng thể hiện một sự khốn khổ của người dân
miền Tây Bắc ta ngày trước.
Vậy là nắm lá ngón đã là một chi tiết quan trọng, nhấn mạnh nỗi khổ ngày càng sâu
sắc và thấm thía của Mị. Một thứ độc dược của núi rừng còn là sự giải thốt, vậy mà
cũng khơng thể độc bằng chính xã hội lúc bấy giờ. Qua đó nắm lá ngón cũng chính là
sự khẩn thiết, cầu cứu của đồng bào miền cao hướng đến cách mạng. Và cũng là một
trái tim nhân đạo sâu sắc của Tơ Hồi. Nắm lá ngón là chi tiết quan trọng, nổi bật lên
câu truyện của những người lao động nghèo khổ vùng Tây Bắc.
Phân tích hình tượng nắm lá ngón - Mẫu 5
Một nhà văn lớn, phải lớn ngay từ những chi tiết nhỏ; và một tác phẩm thực sự thành
công là gây được ấn tượng ngay từ những hình ảnh bình thường và nhỏ nhặt nhất. “Vợ
chồng A Phủ” của Tơ Hồi đã sống cùng với độc giả bao thế hệ chính là bởi sự

Theo lời của giáo sư Nguyễn Đăng Mạnh, chi tiết với truyện ngắn như mỗi chữ trong
bài thơ tứ tuyệt. Có những chi tiết đóng vai trị đặc biệt như nhãn tự của bài thơ.
Truyện ngắn bằng cách nói ít nhất để nói được nhiều điều nhất. Và “ánh kim sa” của
truyện ngắn, đôi khi, lại nằm ở chính những chi tiết nhỏ. Với những điều ai cũng biết
cả rồi, truyện ngắn không cần phải nhắc đến. Khi miêu tả một đêm trăng, anh khơng
cần nói đến bầu trời trong, đám mây bạc, ánh trăng sáng hay tiếng nhạc văng vẳng.
Chỉ cần một mảnh trai bên đường lấp lánh, người ta cũng đủ biết là có trăng sáng. Khi
“gạn hết sạn sỏi của sự việc, vắt hết nước của lời”, ta còn lại những “hạt bụi vàng”.
Qua hạt bụi ấy, ta thấy lấp lánh những tư tưởng, giá trị của tác phẩm và tư tưởng nghệ
thuật của nhà văn. Một chiếc lá thường xuân bé nhỏ với O. Henry cũng có thể trở
thành một “hạt bụi quý” đúc lên “bơng hồng vàng”. Và một nắm lá ngón cũng đủ để
Tơ Hồi vẽ lên một cách chân thực và sâu sắc nhất bức tranh về số phận và khát vọng
sống của con người.
Tập "Truyện Tây Bắc" là vụ mùa thu hoạch từ chuyến đi thực tế lên Tây Bắc của Tơ
Hồi năm 1952. Có thể nói: “đất nước và người miền Tây đã để thương để nhớ cho tôi
nhiều quá, tôi không thể bao giờ quên….” chẳng những nhắc nhớ người nghệ sĩ ấy
ngày quay trở lại mà còn “phải đem trả cho những người thương ấy” “một tấm lịng
mình, một cái gì làm hiện lại cả cuộc đời người H'mơng trung thực, chí tình…”. Bằng


Văn mẫu lớp 12: Phân tích hình ảnh nắm lá ngón
tấm lịng chân phương ấy, “Vợ chồng A Phủ” đã ra đời. Đọc truyện ngắn “Vợ chồng
A Phủ”, ta không thể quên được gương mặt “buồn rười rượi” của Mị. Đó là gương
mặt tưởng như cam chịu, mất hết sức sống. Gương mặt buồn rười rượi ấy không phải
là gương mặt đầu tiên của cuộc đời Mị. Mị lớn lên, xinh đẹp với bao nhiêu khát vọng
hạnh phúc. Nhưng chính những hủ tục phong kiến đã biến người con gái kia quên mất
đi gương mặt hi vọng của mình mà trở nên lầm lũi, chẳng thiết vui cũng nắng, xanh
cùng cỏ cây. Và nắm lá ngón đã theo Mị trong suốt chặng đường đen tối ấy.
Hình ảnh nắm lá ngón được Tơ Hồi chú ý miêu tả 2 lần trong tác phẩm. Mị, người
con gái xinh đẹp, tài năng, “cầm lá trên tay, thổi lá cũng hay như thổi sáo”, đang trong

những ngày tháng tràn đầy thành xuân và khát vọng, bỗng nhiên trở thành “con dâu
gạt nợ” cho nhà giàu. Từ một con chim quen hát ca, bay nhảy với bầu trời, Mị trở
thành thân trâu ngựa làm việc, chỉ như “con rùa nơi xó cửa”. Lý do vì: “cha mẹ ăn bạc
nhà giàu kiếp trước, bây giờ người ta bắt con trừ nợ”. Phản ứng của Mị là “Có đến
mấy tháng, đêm nào Mị cũng khóc”. Đó là sự bất hợp tác, không chịu thỏa hiệp với
cuộc sống hiện tại. Và đỉnh cao chính là hành động Mị “quỳ, úp mặt xuống đất, nức
nở” để tạm biệt cha mà ăn nắm lá ngón ở trong tay. Lá ngón lần đầu tiên xuất hiện, là
lối thoát duy nhất của Mị có thể nghĩ ra được để thốt khỏi cuộc sống tối tăm và tù
túng hiện tạo. Đó vừa là biểu hiện cao nhất của sự phản kháng, của thái độ không chịu
sống trong tối tăm, không để đánh mất tuổi trẻ và thanh xuân; nhưng cũng là biểu hiện
cao nhất của sự tuyệt vọng khi phải chọn cái chết như là con đường được sống cuối
cùng. Đó chỉ là sự phản kháng bị động, cuối cùng. Chính nắm lá ngón trên tay Mị là
tiếng nói đanh thép nhất tố cáo chế độ chúa đất chúa mường đã bóc lột trên sức lao
động của con người. Nhưng vì thương cha, Mị lại đàn ném nắm lá ngón xuống đất mà
quay trở lại kiếp “con dâu gạt nợ”, sống cuộc sống của thảo mộc vô tri chẳng thiết vui
cùng nắng, xanh cùng gió.
Lá ngón, giờ cũng chẳng cịn theo tâm trí Mị nữa. Bởi “ở lâu trong cái khổ, Mị quen
khổ rồi”. Ở người con gái ấy, chẳng còn ý thức muốn phản kháng, muốn đấu tranh,
chẳng còn muốn chết nữa. Nhưng chính men say của rượu và men tình của cảnh đã
khơi dậy trong Mị những cảm xúc, giác quan, hồi ức và khát vọng tưởng như đã mất.
Mị như sống lại những đêm về trước, “Mị vẫn còn trẻ, Mị muốn đi chơi”. Nhưng sực
tỉnh trong thực tại, nhìn vào thân phận mình, Mị lại đau đớn thay. “Nếu có nắm lá
ngón trong tay, Mị sẽ ăn cho chết ngay, chứ không buồn nhớ lại nữa”. Khi khổ cực
đắng cay nhất, khi muốn chết nhất, Mị đã tìm tới lá ngón. Nhưng ở đây, ngay cả trong
khi sự sống đã tìm về, khát vọng sống đang nhen nhóm trong lịng, Mị vẫn cứ hướng
về lá ngón – về cái chết. Lá ngón ở đây lại là biểu hiện cao nhất của sự sống, của khát
vọng được sống cho nên “Người”, là chính mình, sống với tuổi thanh xn và tình u
của mình. Như vậy, lá ngón lại là hiện thân của sự sống, của sự giải thoát, sự giải
thoát cuối cùng. Như cách mà Thúy Kiều chọn tự kết liễu để giữ lại chữ “tiết” hay Chí



Văn mẫu lớp 12: Phân tích hình ảnh nắm lá ngón
Phèo tự kết liễu đời mình để nhất định khơng chịu quay lại kiếp sống tha hóa, bị đồng
loại ruồng bỏ như trước nữa.
Chỉ một chi tiết nhỏ nhưng nói được nhiều hơn nó. Nằm lá ngón là biểu tượng của sự
cùng cực, tuyệt vọng của con người. Cũng nắm lá ngón ấy lại là hiện thân của khát
vọng sống một cách mãnh liệt, sống chân thành và sống là chính mình. Nó vừa cao
đẹp nhưng lại khổ đau, nó hướng tới sự lạc quan nhưng đành chọn cách bi quan như
sự giải quyết cuối cùng. Qua đó là tiếng nói xót thương cho số phận, khơng chỉ người
phụ nữ mà còn là con người còn đang phải chịu bất cơng, khổ đau của xã hội cũ; tiếng
nói lên án và tố cáo mạnh mẽ. Nó trở thành tiếng cịi cảnh bảo cho sự cầu khẩn của
đồng bào mong muốn tìm một cách giải thốt, khát khao tìm ra con đường tốt đẹp
hơn. Đó chính là tiền đề để nhà văn khéo léo khẳng định con đường bền vững nhất là
con đường tự khai phá và giải phóng chính mình, lựa chọn tốt đẹp nhất chính là biết tự
đứng lên, để Cách mạng có thể dẫn bước. Những chi tiết dù là nhỏ nhất, dưới bàn tay
người nghệ sĩ tài hoa, được điêu khắc và miêu tả một cách tỉ mỉ, để từ đó làm nổi bật ý
nghĩa tư tưởng câu chuyện.
Tơ Hồi đối với văn học Việt Nam chính là một tác giả lớn, lớn ngay từ những chi tiết
nhỏ như thế.
Phân tích hình tượng nắm lá ngón - Mẫu 6
Là một trong những nhà văn ưu tú của văn đàn Việt Nam, vốn hiểu biết sâu và rộng,
sự tinh tế trong quan sát, trải nghiệm cùng cách thể hiện độc đáo, nhà văn Tơ Hồi đã
dành được nhiều tình cảm của bạn đọc bao thế hệ. “Vợ chồng A Phủ” là một truyện
ngắn đặc sắc nhà văn viết năm 1953 được rất nhiều người đọc quan tâm và yêu mến.
Chi tiết nắm lá ngón trong tác phẩm được xem như một chi tiết nghệ thuật ấn tượng
khẳng định giá trị tác phẩm và vị thế nhà văn.
“Chi tiết nhỏ làm nên nhà văn lớn”, đó là một phát biểu nổi tiếng của đại thi hào Nga
Macxim Gorki khi nói về chi tiết nghệ thuật trong văn học. Các nhà văn, nhà thơ chân
chính tạo dựng được vị thế của mình dựa trên nhiều yếu tố, một trong những yếu tố đó
chính là việc xây dựng thành cơng những chi tiết văn học ấn tượng và đậm sâu ý

nghĩa. Chi tiết chẳng phải một khái niệm gì xa lạ với văn học đời sống, trong “Từ điển
Tiếng Việt”, “chi tiết” được định nghĩa là “Phần rất nhỏ, điểm nhỏ trong nội dung sự
việc hoặc hiện tượng. Còn trong văn học, khi định nghĩa về nó, nhà phê bình văn học
Trần Đình Sử định nghĩa: “Chi tiết là các tiểu tiết của tác phẩm mang sức chứa lớn về
cảm xúc và tư tưởng. Tùy theo sự thể hiện cụ thể, chi tiết nghệ thuật có khả năng thể
hiện, giải thích, làm minh xác cấu tứ nghệ thuật của nhà văn, trở thành tiêu điểm, điểm
hội tụ tư tưởng của tác giả trong tác phẩm…”. Trong truyện ngắn “Vợ chồng A Phủ”,


Văn mẫu lớp 12: Phân tích hình ảnh nắm lá ngón
chi tiết nắm lá ngón được coi là một dấu ấn nghệ thuật thể hiện tài năng bút lực và tư
tưởng sâu sắc của nhà văn Tơ Hồi.
Xun suốt những trang văn “Vợ chồng A Phủ”, chi tiết nắm lá ngón xuất hiện ba lần
và đặc biệt là tất cả các lần xuất hiện đều gắn với nhân vật Mị. Trong lần xuất hiện thứ
nhất, Mị đã cầm nắm lá ngón về lạy cha để chết sau những ngày sống cuộc sống đọa
đày cực khổ ở nhà thống lí Pá Tra dưới cái danh cao quý – con dâu nhà giàu trong
làng. Nói đến nhân vật Mị, nhà văn đã phác họa ra trước mắt người đọc chân dung
một người con gái Tây Bắc xinh đẹp, trẻ trung với tràn trề nhựa sống nhưng cái cường
quyền bạo lực, sự áp bức của chúa đất chúa mường vùng cao cùng hệ quả của những
hủ tục đã đẩy người con gái ấy vào một bi kịch của chính cuộc đời mình. Vì cha mẹ
ăn bạc của nhà giàu kiếp trước, kiếp này người ta bắt con để trừ nợ, nên bất đắc dĩ Mị
phải về làm vợ A Sử, làm dâu nhà thống lí Pá Tra. Những ngày tháng làm người nhà
quan với Mị chẳng khác nào thân trâu thân ngựa nên “suốt mấy tháng trời, đêm nào
Mị cũng khóc”. Mị lên rừng hái nắm lá ngón rồi về nhà lạy bố để chết nhưng nếu chết
thì nợ cịn đó, bố đã già chẳng thể làm việc để trả nợ được nên Mị khơng đành lịng.
Mị ném nắm lá ngón xuống đất, và đây chính là lần đầu tiên Tơ Hồi nhắc đến chi tiết
nắm lá ngón này – một thứ lá độc của núi rừng ăn vào gây chết người.
Khi cảm thấy bản thân mình khơng đủ khả năng để thốt khỏi xiềng xích, đọa đày nhà
thống lí, Mị chọn ăn lá ngón để tự kết liễu cuộc đời mình. Hành động đó thể hiện sự
phản kháng mãnh liệt của ý thức, là biểu hiện cho khát khao tự do, hạnh phúc cháy

bỏng trong con người Mị. Dẫu vậy ý muốn của bản thân lại không chiến thắng được
những ràng buộc với bổn phận, chữ hiếu, cái đạo làm con nên Mị đành “ném nắm lá
ngón xuống đất”. Vì lịng hiếu thảo với cha, Mị chấp nhận trở về tiếp tục sống những
tháng ngày khổ đau, đọa đày như kiếp con ở tơi tớ nhà thống lí.
Trong một lần xuất hiện khác, chi tiết lá ngón trong suy nghĩ Mị lại có điểm khác lạ,
đó là Mị khơng cịn nghĩ đến chuyện sẽ ăn lá ngón tự tử nữa. Tơ Hồi viết: “Ở lâu
trong cái khổ, Mị quen khổ rồi. Mị cúi mặt, không nghĩ ngợi nữa. Mỗi ngày Mị càng
không nói, lùi lũi như con rùa ni trong xó cửa”. Chi tiết này đã thể hiện sự cam
chịu, chấp nhận nhẫn nhục sống kiếp sống tơi địi trong nhà thống lí. Lâu ngày bị đè
nén, sức phản kháng trong Mị dường như đang dần tê liệt.
Đến lần thứ ba xuất hiện, suy nghĩ về việc ăn nắm lá ngón xuất hiện trở lại trong tâm
trí Mị vào đêm tình mùa xuân. Nghe tiếng sáo “thiết tha bổi hổi”, “bay lơ lửng ngoài
kia”, Mị nhẩm thầm lời bài hát và nhận ra mình cịn trẻ, mình cũng muốn đi chơi
nhưng cái thực tại này chẳng cho Mị có cơ hội được đi chơi, được ra ngoài kia cảm
nhận sức sống xuân mơn mởn khắp đất trời cảnh vật, hịa mình vào khơng khí xn
vui tươi, rộn ràng âm thanh. Nghĩ vậy, Mị lại một lần nữa muốn ăn lá ngón. Chi tiết lá
ngón lúc này đã tơ đậm bi kịch khổ đau cuộc đời Mị. Đồng thời chi tiết cũng ngầm


Văn mẫu lớp 12: Phân tích hình ảnh nắm lá ngón
khẳng định rằng ý thức về thân phận, về quyền sống, quyền tự do hạnh phúc vẫn chưa
thực sự lụi tắt. Sức sống, niềm khát khao ấy vẫn đang âm ỉ trong trái tim, tâm hồn Mị
mà chưa có cơ hội bùng lên giúp Mị vượt thoát thực tại.
Chi tiết nắm lá ngón nhà văn Tơ Hồi xây dựng đã khắc họa một cách chân thực và
sâu sắc hiện thực cuộc sống đầy tối tăm, cực khổ của nhân vật Mị. Cùng với sự cảm
thông, chia sẻ với nhân vật, người đọc dường như cũng căm phẫn hơn trước sự tàn bạo
của bọn chúa đất chúa mường. Những phản ứng, suy nghĩ của Mị trước sự xuất hiện
của hình ảnh lá ngón đã thể hiện một đời sống nội tâm vô cùng phong phú, phức tạp
và khát vọng sống, khát vọng tự do, hạnh phúc tiềm tàng, mạnh mẽ. Cùng với những
chi tiết nghệ thuật khác trong tác phẩm, chi tiết nắm lá ngón đã góp phần thể hiện tài

năng sáng tạo và sự tinh tế, sâu sắc của nhà văn Tơ Hồi.
Phân tích hình tượng nắm lá ngón - Mẫu 7
Trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ của nhà văn Tơ Hồi, hình ảnh nắm lá ngón với 3
lần xuất hiện chính là một chi tiết nghệ thuật đặc sắc, góp phần thể hiện tư tưởng nhân
văn sâu sắc của tác phẩm.
Hình ảnh gắn liền với nhân vật Mị, người con gái hiếu thảo, xinh đẹp, tài hoa nhưng
gặp nhiều bất hạnh. Cuộc đời của Mị tưởng chừng đang vô cùng hạnh phúc và tự do
với những tháng ngày làm lụng và vui chơi. Nhưng rồi đến một ngày, cơ bị nhà Thống
lí Pá Tra cướp mất sự tự do ấy bằng việc bắt cóc cơ đem về nhà làm vợ cho A Sử.
Cuộc đời cô mất tự do và hồn tồn đi vào bế tắc. Cơ tìm về cha già và cầm nắm lá
ngón. Hình ảnh lá ngón xuất hiện lần đầu như 1 cách giải thoát cho cuộc đời tăm tối
của Mị.
Hành động muốn tự tử ấy cho thấy một sự phản kháng mạnh mẽ và quyết liệt của cô
gái miền cao yêu tự do, không cam chịu kiếp đời làm thân trâu ngựa ở nhà thống lí.
Tuy nhiên, đây chỉ là hình thức phản kháng nhanh chóng và có tính chất bị động của
Mị mà khơng phải hình thức phản kháng về lâu về dài. Cơ có thể chết nhưng nếu cơ
chết thì cha cơ sẽ còn khổ hơn. Đồng thời, sự xuất hiện của lá ngón lúc này cũng
mang sự tố cáo tội ác của bọn thống lí dồn con người lương thiện vào con đường
cùng. Nỗi thống khổ, đắng cay, đau đớn và uất hận của những người dân dồn hết vào
những nắm lá ngón nghiệt ngã ấy. Vì cha mình, cơ đã ném phịch xuống đất nắm lá
ngón mình tự tìm hái trong rừng như một sự chuẩn bị sẵn sàng trước đó. Đối với Mị,
cơ thà mất tự do cịn hơn để cha mẹ đau khổ và phiền lòng. Những nỗi đau khổ chồng
chất khi Mị phải cam tâm trở về sống nhục nhã trong nhà thống lí. Nhiều năm trơi
qua, cha của Mị cũng qua đời nhưng khát khao thà chết để tự do của Mị cũng chẳng
còn nữa.


Văn mẫu lớp 12: Phân tích hình ảnh nắm lá ngón
Hình ảnh nắm lá ngón dù là độc dược nhưng là lối cửa duy nhất của Mị để thoát khỏi
cuộc sống nghiệt ngã này đã khơng cịn được Mị nghĩ đến. Lá ngón phai mờ tượng

trưng cho sự ham sống đã nguội lạnh, khát khao tự do phai mờ và thay vào đó là sự
cam chịu nhẫn nhục: "Ở lâu trong cái khổ, Mị quen khổ rồi". Mị giờ đây hồn tồn
bng xi chấp thuận vì sự mỏi mệt và tuyệt vọng quá lâu. Lá ngón xuất hiện lần ba
với tầng ý nghĩa ngày càng sâu sắc hơn, dữ dội hơn. Cái độc của lá ngón vẫn chưa
bằng cái độc ác của xã hội.
Lá ngón trở thành dấu hiệu báo động cho sự khẩn thiết, cầu cứu của đồng bào miền
cao đối với Cách mạng còn quá xa và cũng chính là tư tưởng nhân sinh cao đẹp mà tác
giả muốn gửi gắm.
Phân tích hình tượng nắm lá ngón - Mẫu 8
Hình ảnh “lá ngón” xuất hiện ba lần trong tác phẩm và chỉ gắn liền với nhân vật Mị người con gái miền cao lương thiện, xinh đẹp, tài hoa nhưng cuộc đời nhiều bất hạnh.
Cơ tìm về cha già, tay cầm nắm lá ngón. “Lá ngón” xuất hiện lần đầu tiên như một lối
thoát đen. Đây là lối thoát ngắn và hữu hiệu nhất. Nhưng lại là lối thoát cho những ai
muốn chấm dứt hiện tại nghiệt ngã chứ khơng phải lối thốt cho người muốn sang
trang mới. Rõ ràng, đây là sự phản kháng quyết liệt nhưng vơ vọng - một hình thức
phản kháng bị động. Và sự xuất hiện của “lá ngón” lúc này mang tầm ý nghĩa tố cáo
cao độ: Sự dã man của xã hội ép buộc con người lương thiện đi tìm cái chết. Nó - lá
ngón, cũng là hiện thân cho nỗi thống khổ của nhân dân, cho những tích tụ đắng cay,
đầy đau đớn và uất hận. Cô ném phịch xuống đất nắm lá ngón mình tự tìm hái trong
rừng như một sự chuẩn bị sẵn sàng trước đó, ném trong nước mắt. Tự mình tìm đến lá
ngón - độc dược của rừng xanh - đã là sự can đảm của người con gái. Nhưng ném đi
độc dược để tiếp tục sống khổ lại càng can đảm hơn. Đối với Mị, thà chết đi hơn sống
nhục, nhưng rồi lại thà sống nhục cịn hơn bất hiếu. Chính chữ hiếu là bản lĩnh cao
đẹp nơi người con gái trẻ. Đoc cũng chính là nguyên nhân cốt yếu cho sự can đảm bán
mình chuộc cha của Vương Thuý Kiều trong “Đoạn trường tân thanh” của đại thi hào
Nguyễn Du. Cả hai người con gái tài năng, sắc diện và nhân phẩm tuyệt vời, điều đó
kết cục chung vì chế độ xấu xa mục rữa, những thiên hương vô phúc sinh nhầm thời,
những cánh hoa trơi dạt trong bão dữ. “Lá ngón” như vậy, đã mang một tầng ý nghĩa
nhân sinh tuy bản thân tượng trưng cho cái chết.
Hình ảnh lá ngón, giờ cũng chẳng cịn theo tâm trí Mị nữa. Bởi “ở lâu trong cái khổ,
Mị quen khổ rồi”. Ở người con gái ấy, chẳng còn ý thức muốn phản kháng, muốn đấu

tranh, chẳng cịn muốn chết nữa. Nhưng chính men say của rượu và men tình của cảnh
đã khơi dậy trong Mị những cảm xúc, giác quan, hồi ức và khát vọng tưởng như đã
mất. Mị như sống lại những đêm về trước, “Mị vẫn còn trẻ, Mị muốn đi chơi”. Nhưng


Văn mẫu lớp 12: Phân tích hình ảnh nắm lá ngón
sực tỉnh trong thực tại, nhìn vào thân phận mình, Mị lại đau đớn thay. “Nếu có nắm lá
ngón trong tay, Mị sẽ ăn cho chết ngay, chứ không buồn nhớ lại nữa”. Khi khổ cực
đắng cay nhất, khi muốn chết nhất, Mị đã tìm tới lá ngón. Nhưng ở đây, ngay cả trong
khi sự sống đã tìm về, khát vọng sống đang nhen nhóm trong lịng, Mị vẫn cứ hướng
về lá ngón – về cái chết. Lá ngón ở đây lại là biểu hiện cao nhất của sự sống, của khát
vọng được sống cho nên “Người”, là chính mình, sống với tuổi thanh xuân và tình yêu
của mình. Như vậy, lá ngón lại là hiện thân của sự sống, của sự giải thoát, sự giải
thoát cuối cùng. Như cách mà Thúy Kiều chọn tự kết liễu để giữ lại chữ “tiết” hay Chí
Phèo tự kết liễu đời mình để nhất định khơng chịu quay lại kiếp sống tha hóa, bị đồng
loại ruồng bỏ như trước nữa.
Đến lần thứ ba xuất hiện, suy nghĩ về việc ăn nắm lá ngón xuất hiện trở lại trong tâm
trí Mị vào đêm tình mùa xuân. Nghe tiếng sáo “thiết tha bổi hổi”, “bay lơ lửng ngoài
kia”, Mị nhẩm thầm lời bài hát và nhận ra mình cịn trẻ, mình cũng muốn đi chơi
nhưng cái thực tại này chẳng cho Mị có cơ hội được đi chơi, được ra ngoài kia cảm
nhận sức sống xn mơn mởn khắp đất trời cảnh vật, hịa mình vào khơng khí xn
vui tươi, rộn ràng âm thanh. Nghĩ vậy, Mị lại một lần nữa muốn ăn lá ngón. Chi tiết lá
ngón lúc này đã tơ đậm bi kịch khổ đau cuộc đời Mị. Đồng thời chi tiết cũng ngầm
khẳng định rằng ý thức về thân phận, về quyền sống, quyền tự do hạnh phúc vẫn chưa
thực sự lụi tắt. Sức sống, niềm khát khao ấy vẫn đang âm ỉ trong trái tim, tâm hồn Mị
mà chưa có cơ hội bùng lên giúp Mị vượt thoát thực tại.
Dù chỉ là một chi tiết nhỏ nhưng nói được nhiều hơn nó. Nằm lá ngón là biểu tượng
của sự cùng cực, tuyệt vọng của con người. Cũng nắm lá ngón ấy lại là hiện thân của
khát vọng sống một cách mãnh liệt, sống chân thành và sống là chính mình. Nó vừa
cao đẹp nhưng lại khổ đau, nó hướng tới sự lạc quan nhưng đành chọn cách bi quan

như sự giải quyết cuối cùng. Qua đó là tiếng nói xót thương cho số phận, khơng chỉ
người phụ nữ mà cịn là con người cịn đang phải chịu bất cơng, khổ đau của xã hội
cũ; tiếng nói lên án và tố cáo mạnh mẽ. Nó trở thành tiếng cịi cảnh bảo cho sự cầu
khẩn của đồng bào mong muốn tìm một cách giải thốt, khát khao tìm ra con đường
tốt đẹp hơn. Đó chính là tiền đề để nhà văn khéo léo khẳng định con đường bền vững
nhất là con đường tự khai phá và giải phóng chính mình, lựa chọn tốt đẹp nhất chính
là biết tự đứng lên, để Cách mạng có thể dẫn bước. Những chi tiết dù là nhỏ nhất, dưới
bàn tay người nghệ sĩ tài hoa, được điêu khắc và miêu tả một cách tỉ mỉ, để từ đó làm
nổi bật ý nghĩa tư tưởng câu chuyện.