LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan Luận văn là công trình nghiên cứu của riêng tơi. Các

kết quả nêu trong Luận văn chưa được công bố trong bất kỳ công trình nào

khác. Các số liệu, ví dụ và trích dẫn trong Luận vãn đảm bảo tỉnh chỉnh xác, tin
cậy và trung thực. Tơi đã hồn thành tất cả các mơn học và đã thanh toán tất cá

các nghĩa vụ tài chỉnh theo quy định của Khoa Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội.
Vậy tôi viết Lời cam đoan này đề nghị Khoa Luật xem xét đê tơi có thể
bảo vệ Luận văn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!

NGƯỜI CAM ĐOAN

Trần Trung Đức

1


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN
••

MỤC LỤC........................................................................

.11

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT

iv

DANH MỤC CÁC BẢNG...............................................

,V

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐÒ.........................................

vi

MỞ ĐÀU...........................................................................

1

CHƯƠNG 1: KHÁI QUÁT CHUNG VỀ THA TÙ TRƯỚC THỜI HẠN
CÓ ĐIÈU KIỆN.................................................................................................... 8
1.1. Khái niệm, đặc điểm và ý nghĩa của tha tù trước thời hạn có điều kiện............. 8
ỉ. ỉ. ỉ. Khái niệm tha tù trước thỏi hạn cỏ điều kiện................................................................... 8

1.1.2. Đặc điểm của Tha tù trước thời hạn có điều kiện........................................................... 1 ỉ
•

•

•

--------

Z

-


-

?

1. ỉ.3. Ynghĩa cùa việc quy định tha tù trước thời hạn có điêu kiện........................................ 12

1.2. Quy định của Luật hình sự Việt Nam về tha tù trước thời hạn........................ 14
r

_

1.2.1. Vê đôi tượng được áp dụng Tha tù trước thời hạn......................................................... 15
\
1.2.2. Các trường hợp không áp dụng tha tù trước thời hạn có điêu kiện...................................... 17

1.2.3. Điều kiện và thời diêm xét tha tù trước thời hạn có điều kiện........................................ 18
1.2.4. Quy định về thời gian thử thách, điều kiện và mức rút ngắn thời gian thử thách........ 22

1.2.5. Quyền, nghĩa vụ và các hậu quả pháp lý có thê phát sinh đối với người được tha tù
trước hạn có điều kiện trong thời gian thử thách..................................................................... 22
r

1.3. Phân biệt tha tù trước thời hạn với các chê định pháp lý tương tự.................. 24
1.3. ỉ. Phân hiệt với hình phạt cải tạo không giam giừ............................................................ 25

1.3.2. Phân biệt với án treo...................................................................................................... 27
1.3.3. Phân biệt với đặc xá....................................................................................................... 29

1.4. Pháp luật hình sự một sô nước trên thê giới vê tha tù trước thời hạn.............. 32

CHƯƠNG 2 „..:THựC TIỀN ÁP DỤNG THA TÙ TRƯỚC THỜI HẠN CĨ
•

•

•

ĐIỀU KIỆN TẠI ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG VÀ MỘT SỐ

KIÉN NGHỊ.......................................................................................................... 36
2.1. Thực tiễn áp dụng tha tù trước thời hạn có điều kiện...................................... 36

11


2.1.1. Đặc điểm cơ bản của thành phổ Hải Phòng................................................................... 36
2.1.2. Thực tiễn áp dụng tha tù trước thời hạn có điều kiện tại thành phố Hải Phịng.......... 38

2.2. Một số bất cập và nguyên nhân cơ bản........................................................... 45
2.2.1. Một số bất cập trong thực tiễn áp dụng tha tù trước thời hạn có điều kiện tại Thành phổ

Hải Phịng.................................................................................................................................. 45

2.2.2. Một số nguyên nhân cơ bản............................................................................................ 47

2.3. Một số kiến nghị hoàn thiện pháp luật và giải pháp nâng cao hiệu quả áp dụng
pháp luật về tha tù trước thời hạn có điều kiện....................................................... 48
2.3.1. Một sổ kiến nghị hồn thiện pháp luật hình sự Việt Nam về tha tù trước thời hạn có
điều kiện.................................................................................................................................... 48


2.3.2. Một số giải pháp nâng cao hiệu quả áp dụng pháp luật.............................................. 52

KÉT LUẬN........................................................................................................... 54
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO......................................................... 56

PHỤ LỤC 1: BÁO CÁO so KẾT 03 NĂM THựC HIỆN ĐỀ ÁN TRIỂN
KHAI THỰC HIỆN THA TÙ TRƯỚC THỜI HẠN CÓ ĐIỀU KIỆN.............. 61

CỦA TAND TP. HẢI PHÒNG............................................................................ 61
PHU LUC 2: PHÂN BIẼT TTTTHCĐK VỚI CÁC BIÊN PHÁP THA MIỄN 67

♦ ••

ill


DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VÀ CÁC CHỮ VIẾT TẮT

BLHS

Bơ• lt
Hình sư•
•

BLHS 1999

Bơ lt Hình sư Viêt Nam 1999

BLHS 2015


Bơ luât Hình sư Viêt Nam 2015

BLTTHS 2015

Bộ luật Tố tụng Hình sự Việt Nam 2015

BCA

Bộ Cơng An

BQP

Bộ Quốc Phịng

HĐTP

Hội đồng Thẩm phán

LTHAHS 2019

Luât Thi hành án Hình sư Viêt Nam 2019

PLHS

Pháp luật Hình sự

TTHS

Tố tụng Hình sự


TTTTH CĐK

Tha tù trước thời han có điều kiên

TTLT

Thơng tư liên tịch

THAHS

Thi hành án Hình sư
1
Tịa án Nhân dân Tơi cao

•

•

•

•

•

•

•

•


•

•

•

•

•

•

rT’ /V •

TANDTC

r-p y

VKSNDTC

Viên Kiểm sát Nhân dân Tối Cao

UBND

ủy ban Nhân Dân

r

X Ti


•

iv


DANH MỤC CÁC BẢNG

số hiêu
•

Tên bảng

Bảng 1.1 Đối tượng được áp dụng Tha tù trước thời hạn

Bảng 1.2

Các hậu quả pháp lý xảy ra nếu người được Tha tù trước

Trang

16

24

thời hạn vi phạm trong thời gian thử thách
Sự khác nhau giữa Hình phạt cải tạo khơng giam giữ và
Bảng 1.3

Tha tù trước thời han
• có điều kiên

•

25

Sự khác nhau giữa Án treo và Tha tù trước thời hạn có
Bảng 1.4

27

điều kiên
•

Sự khác nhau giữa Đặc xá và Tha tù trước thời hạn có điều
Bảng 1.5

29

kiên
♦

Quy định về Tha tù trước thời hạn có điều kiện trên thế
32

Bảng 1.6

giới

Bảng số liệu các đợt xét tha tù trước thời hạn có điều kiện
Bảng 2.1 tại Tòa án Nhân dân Thành phố Hải Phòng từ tháng 8 năm
2018 đến tháng 4 năm 2021


V

40


DANH MỤC CÁC BIẾU ĐỒ

số hiêu
•

Tên bảng

Trang

số hồ sơ phạm nhân đề nghị, số người được chấp nhận
Biểu đồ 2.1

và tỷ lệ phần trăm chấp thuận áp dụng Tha tù trước thời
hạn có điều kiện của Tịa Án Nhân dân Thành phố Hải

Phòng giai đoạn 2018 - 2021.

vi

42


MỞ ĐẦU


1.1. Tính cấp thiết ciía đề tài nghiên cứu

Hiện nay, cùng với sự phát triến của nền kinh tể thị trường, định hướng Chủ

nghĩa xã hội, sự tương đối hoàn thiện về mặt pháp luật và sự đổi mới về công nghệ
đã tạo động lực rất lớn cho việc cải thiện chất lượng cuốc sống của người dân Việt
Nam nói chung và từng cá nhân nói riêng. Cùng với đó, sự xuất hiện của một số

các tội phạm mới có tính chất tinh vi, chun nghiệp và gây nguy hiếm cho xã hội
ở mức độ vừa phải đang trở thành vấn đề cần giải quyết mà khiến các nhà làm luật

cần phải có biện pháp xử lý vừa nghiêm minh triệt để tội phạm và vừa phải đảm
bảo yếu tố nhân đạo, giáo dục người phạm tội khi mà các hình phạt tử hình, hình

phạt tù trên thực tế chưa thật hữu hiệu đối với những tội này.
Với nhu cầu đó, sự ra đời cùa Bộ luật hình sự Việt Nam 2015 [1] là một công
cụ sắc bén trong việc đấu tranh phòng, chống tội phạm, bảo đảm quyền làm chú

của nhân dân, thể hiện quan điểm của Đảng, hiệu lực quản lý của Nhà nước ta bằng
cách quy định cụ thể thêm về Các biện pháp tha miễn tại Chương IX của BLHS

2015, mà điển hình là quy định về Tha tù trước thời hạn có điều kiện, do người
phạm tội được tái hòa nhập lại với xã hội phải sau khi đã chấp hành một phần thời
hạn phạt tù.Với sự điều chỉnh phù hợp này, quy định về tha tù trước thời hạn có

điều kiện đang được tìm hiểu và ưu tiên áp dụng nhiều trong thực tiễn xét xử.

Tha tù trước thời hạn có điều kiện đã được kế thừa và quy định thành một chế
định độc lập, đầy đủ trong BLHS 2015, phù hợp với quan điểm của Đảng và Nhà


nước trong việc xừ lý một số tội phạm vừa đảm bảo tính nghiêm minh vừa có yếu

tố nhân đạo, khoan hồng, giáo dục và cho người phạm tội có cơ hội sửa sai và trở
thành người có ích cho xã hội.

Tuy nhiên, trên thực tiễn vận dụng quy định về áp dụng Tha tù trước thời hạn
cỏ điều kiện tại Thành phố Hải Phòng trong gian đoạn từ 2018 đến 2021 đã thể

hiện cả tác động tích cực và tiêu cực. Trong khi các tác động tích cực chiếm đa số,
thì Tha tù trước thời hạn có điều kiện vẫn cịn bộ lộ những mặt tiêu cực và hạn chế
•

•

•

1

•

4-2

•

•

•


nhât định trong các quy định của pháp luật và q trinh áp dụng các quy định đó

cịn chưa phù hợp và mang lại hiệu quả tối ưu trên thực tế.

Vì vậy, việc nghiên cứu một cách tồn diện, sâu rộng về chế định Tha tù trước
thời hạn có điều kiện trong pháp luật hình sự Việt Nam và phân tích thực tiễn áp

dụng tại địa bàn Thành phổ Hải Phòng trong thời gian này là rất cần thiết và có ý

nghĩa to lớn, góp phần đem đến một cách hiểu đúng đắn, toàn diện và thống nhất
trong lý luận cũng như trong thực tế áp dụng tha tù trước thời hạn có điều kiện.
Việc nghiên cứu đề tài cịn góp phần hồn thiện chế định tha tù trước thời hạn có

điều kiện nhằm phát huy tối đa hiệu quả đấu tranh phòng, chống tội phạm của chế

định này. Xuất phát từ những lý do trên, tôi đã lựa chọn “Tha tù trước thời hạn có
điều kiện
theo Luật
hình sự
Việt
Nam trên cơ sở thực
tiễn địa
bàn Thành Phố
•
•
•
•
•
•

Hải Phịng” để làm đề tài luận văn thạc sỹ của mình.
1.2. Mục tiêu nghiên cứu


a) Mục tiêu tổng quát

- Mục tiêu tổng quát là: nghiên cứu, làm rõ một số vấn đề lý luận về quy định
tha tù trước thời hạn có điều kiện, đánh giá khách quan đúng thực trạng về tha tù

trước thời hạn có điều kiện đang được áp dụng tại thành phố Hải Phịng; từ đó đề
xuất phương hướng tiếp tục hoàn thiện các quy định của về tha tù trước thời hạn có

điều kiện trong BLHS 2015 và một số giãi pháp nâng cao hiệu quá áp dụng pháp

luật về tha tù trước thời hạn có điều kiện tại địa bàn thành phố Hải Phòng.
b) Mục tiêu cụ thể

- Giải quyết một số vấn đề lý luận về tha tù trước thời hạn có điều kiện, phân tích

các quy định của pháp luật Việt Nam hiện hành về tha tù trước thời hạn có điều kiện và
phân biệt các chế định pháp lý tương tự với tha tù trước thời hạn có điều kiện.

- Phân tích thực trạng áp dụng pháp luật về tha tù trước thời hạn có điều kiện trong
những năm qua, đánh giá những yếu tố tác động đến quá trình áp dụng tha tù trước thời

hạn có điều kiện tại địa bàn TP.Hải Phịng.

2


- Chỉ ra các bât cập, nguyên nhân và đê xt các kiên nghị hồn thiện pháp luật
hình sự và nâng cao hiệu quả áp dụng pháp luật về tha tù trước thời hạn có điều kiện


trên địa bàn thành phố Hải Phịng nói riêng và cả nước nói chung.

1.3. Tính mới và những đóng góp của đề tài
a) về tinh mới của luận văn

Trên cơ sở lĩnh hội tri thức của các nhà khoa học đã nghiên cứu trước đó,
Luận văn hệ thống hố khung lý thuyết cơ bản và đã đưa ra một khái niệm mới về

tha tù trước thời hạn có điều kiện; đánh giá khái quát về thực trạng áp dụng pháp
luật về tha tù trước thời hạn có điều kiện trong thời gian gần đây tại địa bàn thành
phố Hải Phòng, phát hiện một số vướng mắc từ thực tiễn đó và kiến nghị một số

giải pháp hoàn thiện pháp luật cũng như nâng cao hiệu quả áp dụng pháp luật về

tha tù trước thời hạn có điều kiện.
b) Ý nghĩa về mặt khoa học
- Luận văn đóng góp thêm vào kho tàng lý luận về tha tù trước thời hạn có

điều kiện thơng qua việc đưa ra khái niệm riêng về tha tù trước thời hạn có điều
kiện, phân tích đặc điểm, ý nghĩa và các quy định của pháp luật Việt Nam hiện

hành về quy định này. Đồng thời mang lại giá trị tham khảo cho các nhà nghiên
cửu quan tâm tới vấn đề tha tù trước thời hạn có điều kiện, đồng thời là co sở khoa

học cho các đề tài liên quan sau này.
c) Ý nghĩa về mặt thực tiễn

Luận văn mang lại một số ý nghĩa về mặt thực tiễn như sau:
- Nâng cao nhận thức về chế định tha tù trước thời hạn có điều kiện trong Bộ


luật hình sự năm 2015.
- Phản ánh khách quan, toàn diện thực trạng áp dụng quy định về tha tù trước

thời hạn có điều kiện từ năm 2018-2021 trên địa bàn TP.Hải Phịng, thơng qua phân
tích số liệu thực tế án áp dụng quy định về tha tù trước thời hạn có điều kiện tại Tòa
án nhân dân Thành phố Hải Phòng để thấy được những vướng mắc đang tồn tại trong

thực tiễn.
3


- Những kiên nghị, phương hướng hoàn thiện pháp luật hình sự Việt Nam vê

tha tù trước thời hạn có điều kiện trong tương lai và các nhóm giải pháp nham
nâng cao hiệu quả áp dụng pháp luật về tha tù trước thời hạn có điều kiện tại địa

bàn thành phố Hải Phịng nói riêng và cả nước nói chung có giá trị tham khảo cho

các nhà làm luật cũng như các nhà nghiên cứu, các cơ quan, tổ chức và cá nhân
quan tâm đến chế định tha tù trước thời hạn có điều kiện
1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

a) về đoi tượng'. Luận văn tập trung nghiên cứu các quy định của pháp luật

hình sự Việt Nam về tha tù trước thời hạn có điều kiện, khảo cứu các quy định

tương ứng trong pháp luật hình sự một số nước khác và đánh giá thực tiễn áp dụng

tha tù trước thời hạn có điều kiện trên địa bàn Thành phố Hải Phịng qua đó xác
định được các bất cập, hạn chế nhằm mục đích đưa ra các giải pháp hoàn thiện

pháp luật cũng như các biện pháp tăng tối đa hiệu quả trong thực tiễn áp dụng chế
định pháp luật này.

b) về Phạm vi nghiên cứu :

Luận văn tập trung nghiên cứu trong phạm vi những vấn đề liên quan đến quy
định về Tha tù trước thời hạn có điều kiện trong BLHS 2015 và thực tiễn áp dụng

tha tù trước thời hạn có điều kiện tại Tịa án nhân dân Thành phố Hải Phịng, về

phân tích và đánh giá thực trạng, luận vãn tập trung vào giai đoạn từ năm 2018 đến
2021 và đề xuất các kiến nghị, giải pháp.

1.5. Tổng quan tài liệu

- Tha tù trước thời hạn có điều kiện là một quy định tiến bộ đặc biệt, được ghi
nhận và dần hoàn thiện trong pháp luật hình sự của Việt Nam và việc áp dụng quy
định tha tù trước thời hạn có điều kiện đã và đang có ý nghĩa khơng nhỏ trong việc

thể hiện chính sách nhân đạo của Nhà nước đối với những tội phạm ít nguy hiểm
cho xã hội, có nhân thân tốt và vi phạm lần đầu.Vì vậy, đề tài cũng đã được quan
tâm nghiên cứu cở các cấp độ và mức độ khác nhau:

4


- ơ câp độ giáo trình'. V)“ Những vân đê cơ bản trong khoa học Luật Hình sự

phần chung" - Giáo trình sau đại học của TSKH.GS Lê Văn Cảm, Khoa Luật- Đại
học Quốc gia Hà Nội năm 2019 [5], 2) “Nghiên cứu hình phạt trong Luật Hình sự

Việt Nam dưới góc độ bảo vệ quyền con người” của PGS.TS Trịnh Quốc Toản,

NXB Chính trị Quốc Gia, Hà Nội, 2015 [6], 3) Giáo trình Luật Hình sự Việt Nam

của trường Đại học Luật Hà Nội, NXB Công an nhân dân năm 2011 [7]. Tuy nhiên,
nội dung về tha tù trước thời hạn có điều kiện trong các giáo trình này chỉ bao gồm

các nội dung tương đối cơ bản và mang tính lý thuyết cao.
- Ở cap độ bình luận khoa học: 1) GS.TSKH Lê Văn Cảm, “Khái niệm, các
đặc điêm, phân loại và bản chất pháp lỷ các các biện pháp tha miễn trong Luật

hình sự Việt Nam" Tạp chí khoa học pháp lý số 03/2001 [8], 2) Đỗ Văn Chỉnh,
“Giảm, miễn chấp hành hình phạt tù- những thiếu sót cần khắc phục”- Tạp chí Tịa

án nhân dân số 09/2001 [91, 3) Lê Thị Vân Anh (2014) “Tha tù trước thời hạn có

điều kiện”, Tạp chí Dân chủ & Pháp luật, số chuyên đề 8 [10], 4) Vũ Nguyên
(2017), Chế định tha tù trước thời hạn có điều kiện trong Bộ luật hình sự năm 2015

sửa đổi [11], 5) Đinh Văn Quế, “Tha tù trước thời hạn” và "đặc xá" Luật sư Việt
Nam.Liên đoàn Luật sư Việt Nam, số 8/2018,...[12], 6) Lê Văn Cân (VKSND tỉnh

Quảng Nam), 05/02/2019, Những vướng mắc, bấc cập từ thực tiễn áp dụng chế
định tha tù trước thời hạn có điều kiện, Tạp chí Kiểm sát số 03/2019 [13], 7), Đặng
Khắc Thắng (Phó viện trưởng VKSND huyện An Dương), 13/05/2021, Tha tù
trước thời hạn có điều kiện và quyền bầu cử của người được tha tù trước thời hạn

[14], 7) Các bài viết này chỉ tập trung đến 1 số phần rất chung về quy định Tha tù
trước thời hạn có điều kiện, chưa phản ản được đầy đủ và chi tiết quy định cũng
như đánh giá tổng kết thực tiễn chi tiết về tha tù trước thời hạn có điều kiện, qua đó


giúp người đọc có 1 cách nhìn tổng quan và có thể áp dụng hiệu quả trên thực tế.
- Ở cấp độ luận văn: 1) Ngô Việt Khoa (2017), “Giảm thời hạn chấp hành

hình phạt tù - Một số khía cạnh về hình sự, tố tụng hình sự và thi hành án hình sự”
Luận văn Thạc sỹ Luật Học, Khoa Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội [15]; 2), Lê

Thúy Hiền (2019), “Tha tù trước thời hạn có điều kiện trong luật hình sự Việt

Nam”, Luận văn Thạc sỹ Luật Học, Khoa Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội[16], 3)
5


Lư Thu Hương (2019), “Chê định tha tù trước thời hạn có điêu kiện theo Bộ luật
Hình sự năm 2015 ”, Luận văn thạc sỹ Luật học, Trường Đại học Luật Hà Nội [17];
Mặc dù các cơng trình nghiên cứu đã đề cập ở trên đều đã cơ bàn làm sáng tỏ

một số vấn đề lý luận và thực tiễn về tha tù trước thời hạn có điều kiện trong pháp
luật hình sự Việt Nam, song ở góc độ nghiên cứu cụ thể nhất về tha tù trước thời
hạn có điều kiện trong pháp luật hình sự Việt Nam trong giai đoạn mới (sau khi

các quy định này được áp dụng trong đời sống thực tiễn 04 năm) để rút ra bài học
kinh nghiệm từ thực tiễn áp dụng tại thành phố Hải Phịng thì chưa có 1 cơng trình

khoa học nào đề cập đến. Trên cơ sở học hỏi và tiếp thu kiến thức và kết quả từ các
công trình đã cơng bố, tơi mong muốn tiến hành nghiên cứu và hồn thiện một
cơng trình khoa học mới mà có thể góp phần hồn thiện khung lý thuyết về tha tù
trước thời hạn có điều kiện; góp phần tháo gỡ những vướng mắc trong thực tiễn áp
dụng pháp luật về tha tù trước thời hạn có điều kiện tại thành phố Hải Phòng và


kiến nghị một số giải pháp mang tính khả thi nhằm đóng góp vào việc hồn thiện
pháp luật hình sự Việt Nam về tha tù trước thời hạn trong thời gian tới.
1.6. Phưong pháp nghiên cứu

- Phương pháp thu thập tài liệu thứ câp: học viên tiên hành liệt kê và chọn lọc

các dữ liệu, kết quả thông qua các báo cáo tổng kết và nguồn dữ liệu của Tòa án

nhân dân thành phố Hải Phòng, cơng trình nghiên cứu trong nước và ngồi nước
như: luận văn, các tài liệu tham khảo chuyên ngành, bài đăng trên tạp chí luật

chuvên đề về tha tù trước thời han có điều kiên...
- Phương pháp so sánh, đơi chiêu kêt hợp với phương pháp phân tích quy

phạm pháp luật nhằm phân tích thực trạng các quy định cụ thể của pháp luật về tha

tù trước thời hạn có điều kiện và thực tiễn áp dụng pháp luật về tha tù trước thời
hạn có điều kiện tại Hải Phịng.

- Phương pháp thu thập số liệu và đánh giá số liệu thu thập được về thực tiễn

áp dụng tha tù trước thời hạn có điều kiện tại Thành phố Hải Phịng được sử dụng

kết hợp với phương pháp phân tích ở Chương 2 để chì ra các hạn chế, nguyên nhân

6


và kiên nghị một sô biện pháp hữu hiệu nhăm hồn thiện pháp luật hình sự Việt


Nam về quy định tha tù truớc thời hạn có điều kiện.
1.7. Kết cấu của Luận văn

Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Danh mục tài liệu tham khảo và 02 Phụ lục,
luận văn đuợc kết cấu gồm 2 chương:

- Chương 1. Khái quát chung vê Tha tù trước thời hạn có điêu kiện
- Chương 2. Thực tiễn áp dụng Tha tù trước thời hạn có điều kiện tại địa bàn
thành phố Hải Phịng và một số kiến nghị.

7


CHƯƠNG 1

KHÁI QUÁT CHUNG VÈ THA TÙ TRƯỚC THỜI HẠN CÓ ĐIỀU KIỆN
1.1. Khái niệm, đặc điểm và ý nghĩa của tha tù trước thịi hạn có điều

kiện
1.1.1. Khái niệm tha tù trước thời hạn có điều kiện
Có thể nói, song hành với lịch sử hình thành và phát triển của Việt Nam từ năm

1945 đến nay cũng chính là tiến trình đổi mới và tiếp tục hồn thiện của Bộ luật Hình
sự Việt Nam mà được thể hiện qua 03 lần pháp điển hóa tương ứng với BLHS 1985,
BLHS 1999 và BLHS hiện hành là BLHS 2015. Ngoài các nhiệm vụ chính là trừng
trị, phịng ngừa và chống lại các loại tội phạm mới, BLHS Việt Nam 2015 cũng đã thể

hiện rất rõ tính nhân đạo và sự khoan hồng của Nhà nước Việt Nam đối với những

người phạm tội thông qua việc cải tạo, giáo dục tội phạm họ bằng cách quy định về:

Thời hiệu thi hành Bản án, Miễn chấp hành hình phạt, giảm thời hạn tại Chương IX

hay còn được gọi tắt là Các Biện pháp miễn, giảm thời hạn chấp hành hình phạt.

Các biện pháp miễn và giảm thời hạn chấp hành hình phạt hiện nay chưa được
khái niệm một cách cụ thể về trong BLHS Việt Nam 2015. Tuy nhiên, qua việc đánh

giá các quy phạm về thời hiệu thi hành bản án, miễn chấp hành hình phạt, giảm thời
hạn hình phạt và tham khảo Chương XII “Cức ốíện pháp tha mien” trong Giáo trình
sau đại học: “Những vấn đề cơ bản trong khoa học Luật hình sự - Phần
c/ỉM/ĩg”.TSKH.GS Lê Văn Cảm, 2019 [18]. Do vậy, có thể hiểu, Các biện pháp miễn,
giảm thời hạn chấp hành hình phạt trong Luật Hình sự là một chế định lớn gồm nhiều

chế định nhở mang tính chất nhân đạo, phản ánh sự khoan hồng của Nhà Nước đối
với các người phạm tội hoặc/và người bị kết án và được cơ quan tư pháp hình sự có
thấm quyền áp dụng chỉ trong một số trường hợp nhất định khi có đầy đủ các căn cứ

và những điều kiện do PLHS quy định.
Cụ thể hơn, Các biện pháp miễn, giảm thời hạn chấp hành hình phạt được phân

loại trong BLHS theo thứ tự bao gồm 13 loại các biện pháp tha miễn bao gồm: (I)

Thời hiệu trong PLHS (Điều 27 và Điều 60); (2) Miễn TNHS (Điều 29), (3) Miễn
Hình phạt (Điều 59); (4) Miễn Chấp hành hình phạt (Điều 62); (5) Giảm mức hình
phạt đã được tuyên (Điều 63); (6) Giảm thời hạn Chấp hành hình phạt (Điều 64); (7)
8


An Treo (Điêu 65); (8) Tha tù trước thời hạn có điêu kiện (Điêu 66); (9) Hỗn việc


CHHP từ (Điều 67); (10) Tạm đình chỉ việc CHHP (Điều 68); (11) Xóa án tích (Từ
Điều 69-72 và 77); (12) và (13) lần lượt là Đại xả và Đặc xá.
Điểm đặc biệt nhất về Các biện pháp miễn, giảm thời hạn chấp hành hình phạt

trong BLHS 2015 là lần đầu tiên, biện pháp số (8) về Tha tù trước thời hạn có điều
kiện được coi là 1 trong số 13 chế định thuộc Biện pháp Tha miễn và được pháp luật
hóa thành 01 quy định cụ thể, rõ ràng và chặt sẽ so với việc không được thể hiện trong

các BLHS 1985 và BLHS 1999 trước đó. So với các biện pháp miễn, giảm thời hạn
chấp hành hình phạt khác đã được quy định qua 02 lần pháp điển trước đó, Tha tù

trước thời hạn có điều kiện là biện pháp hữu hiện nham tạo cơ hội cho những phạm
nhân tích cực tạo tốt trong quá trình chấp hành án được sớm trở về với gia đình để

cải tạo, đồng thời càng thế hiện rõ nét thêm về nguyên tắc nhân đạo của Chính sách
hình sự cũng như sự quan tâm lớn từ Nhà nước và các nhà làm luật bổ sung nhiều

sửa đồi để phù hợp với sự phát triển của nhà nước Việt Nam.

Tuy nhiên, kể từ BLHS 1985 đến BLHS 2015 hiện hành, các khái niệm về
các chế định nhở của biện pháp miễn, giảm thời hạn chấp hành hình phạt, cũng như
khái niệm của quy định mới về Tha tù trước thời hạn có điều kiện vẫn đều chưa

được chính thức ghi nhận về mặt lập pháp. Đối với Tha tù trước thời hạn có điều
kiện, mặc dù chưa được quy định cụ thế mặc dù trong BLHS 2015, nhưng nó lại là

1 chế định nhân đạo đã từng được áp dụng trong PLHS Việt Nam trong giai đoạn
1959-1984, khi mà tha tù trước thời hạn được hiểu và thực hiện đối với người bị
kết án đã chấp hành gần hết thời hạn tù và được xét giảm hết thời hạn chấp hành
hình phạt tù cịn lại và tha người bị kết án ra, nên gọi là “íAa tù trước thời hạn”

nhưng thực chất là giảm thời hạn chấp hành hình phạt tù cịn lại, chứ khơng có

khái niệm “tha tù trước thời hạn”.
Đe bổ sung hạn chế này, tại Điều 1 của Nghị Quyết 01/2018/NQ-HĐTP ngày
14/02/2018 của Hội đồng Thẩm phán TANDTC [19] đã quy định theo góc độ thực

tiễn kinh nghiệm về xét xử của Tha tù trước thời hạn có điều kiện cụ thể như sau:

“Tha tù trước thời hạn có điều kiện là biện pháp được Tòa án áp dụng đổi với
người đang chấp hành án phạt tù khi có đủ các điều kiện theo quy định của Bộ luật
9


Hình sự, xét thây khơng căn buộc họ phải tiêp tục châp hành án phạt tù tại cơ sở

giam giữ.”
Vấn đề này cũng đã được phân tích và làm rõ trong 1 số Cơng trình nghiên
cứu nổi bật của các nhà nghiên cứu gạo cội như Giáo trình SĐH “Những vấn đề cơ

bản trong khoa học Luật Hình sự, TSKH.GS. Lê Văn Cảm, Khoa Luật, Đại học

Quốc Gia Hà Nội [20]. Tha tù trước thời hạn có điều kiện được định nghĩa trên góc

độ• phân
tích khoa học
Luật
như sau: “Tha tù trước thời hạn
có điều kiện
là việc
1

•
•
•
•
•

Tịa Án có thể miễn chấp hành phần hĩnh phạt tù còn lại cho người bị kết án đang
Chấp hành hình phạt tù khi họ có đầy đủ (các) căn cứ và (những) điều kiện do
PLHS quy định”

Ngoài ra, theo Từ điển Luật học trang 454, Tha tù trước thời hạn là: “Việc
phạm nhãn được rời khỏi nơi giam giữ trước thời hạn đã bị tòa án xử phạt. Việc

tha trước thời hạn thường được thực hiện trong các trường hợp sau đây: 1. Khi có
lệnh đặc xá của chủ tịch nước ban hành nhân dịp những ngày lễ lớn của quổc gia.

2. Người chưa thành niên phạm tội ít nghiêm trọng đã chấp hành được một nửa

thời hạn tù có thời hạn và tở ra có nhiều tiến bộ, cải tạo tốt. 3. Đối với người bị kết
án mà có lỷ do đáng được khoan hồng thêm như là lập công, đã quá già yếu, hoặc

mắc bệnh hiếm nghèo thì tịa án có thể xét giảm vào thời gian chấp hành hình phạt
sớm hon nữa.”[2l]
Tha tù trước thời hạn có điều kiện trong Tiếng anh là “Conditional parole” hay
“Conditional Release” tức Tha tù có điều kiện hoặc thà tự do có điều kiện. Theo đó,

Trả tự do có điều kiện là việc 01 phạm nhân được thả có điều kiện bởi Hội đồng

quản chế và tạm tha, phù hợp với các điều kiện cho việc thả tự do mà Hội đồng cho
là hợp lý để hỗ trợ phạm nhân có cuộc sống tuân thú pháp luật và phù hợp với sự

giám sát của Hội đồng quản chế nhà nước và tạm tha. Các điều kiện trả tự do sẽ bao
gồm người phạm tội tránh không phạm các tội phạm nào khác của liên bang hoặc

tiếu bang, và các điều kiện khác mà Hội đồng xét thấy là cần thiết một cách hợp lý

để hồ trợ người được phóng thích tránh vi phạm thêm luật [22].

10


Thông qua những khái niệm vê Tha tù trước thời hạn có điêu kiện được trình
bày như trên và căn cứ theo phạm vi nghiên cứu của Luận văn, có thế đưa ra khái
niệm tổng hợp về Tha tù trước thời hạn như sau:

Tha tù trước thời hạn có điều kiện là một biện pháp khoan hồng trong pháp

luật hình sự Việt Nam do Tòa án áp dụng đổi với người đang chap hành án phạt tù

khi họ có đủ các điều kiện theo quy định của Bộ luật hình sự và xét thấy không cần
buộc họ phải tiếp tục chấp hành án phạt tù tại cơ sở giam giữ, nhằm tạo điều kiện

thuận lợi cho họ hòa nhập cộng đồng, khuyến khích họ tích cực cải tạo để trở
thành người cơng dân tốt, có ích cho xã hội.
1.1.2. Đặc
điếm của Tha tù trước thời hạn
có điều kiện.
•
•
•
Xuất phát từ khái niệm nêu trên và cơ sở nghiên cứu các quy định của Pháp


luật
Hình sự• Việt
Nam hiện
hành có liên quan
đến Tha tù trước thời hạn
cỏ điều
•
•
•
1
•
kiện, Tha tù trước thời hạn có điều kiện có một số đặc điềm cơ bản như sau:

Thứ nhất, Tha tù trước trời hạn có điều kiện là một trong những chế định của
các biện pháp tha miễn chỉ áp dụng đối với phạm nhân - người đang chấp hành án
phạt tù trong cơ sở giam giữ. Đây là một biện pháp hữu hiệu của Nhà nước để thực
hiện chính sách phân hóa và thề hiện phương châm trong đường lối giáo dục người

phạm nhân, đó là “nghiêm trị kết hợp với khoan hồng”, “trừng trị kết hợp với giáo
dục, thuyết phục, cải tạo”. Như vậy, người bị kết án phạt tù nhưng được hường án
treo thì khơng thế trở thành đối tượng được áp dụng biện pháp nhân đạo này.

Thứ hai, Tha tù trước thời hạn có điều kiện chính là một hình thức cho phép
phạm nhân chấp hành phần còn lại của án phạt tù ở bên ngoài cơ sở giam giữ.

Người được tha tù trước thời hạn có điều kiện khơng phải chấp hành phần thời hạn
phạt tù còn lại trong trại giam mà được trở về với xã hội và chấp hành thời gian thử

thách với thời hạn bằng thời hạn cịn lại cùa án phạt tù. Tuy nhiên nếu khơng vượt

qua được các yêu cầu (nghĩa vụ) trong thời gian thừ thách đó thì người được tha tù

trước thời hạn có điều kiện vẫn có thể bị đưa lại vào trại giam để chấp hành nốt
bản phạt tù cùa họ.

Thứ ba, đối tượng được tha tù trước thời hạn có điều kiện phải là các phạm
nhân thuộc một 03 nhóm sau: 1) Nhóm từ đủ 18 tuổi đang chấp hành án phạt tù về
11


tội phạm ít nghiêm trọng; 2) Nhóm người từ đủ 18 tuôi đang châp hành án phạt tù

về tội nghiêm trọng hoặc tội rất nghiêm trọng hoặc tội đặc biệt nghiêm trọng đã
từng được giám án; 3) Nhóm người dưới 18 tuổi đang chấp hành án phạt tù.

Thứ tư, Tha tù trước thời hạn có điều kiện chỉ được áp dụng đối với ba nhóm
phạm nhân nêu trên khi họ không thuộc trường hợp quy định tại khoản 2 Điều 66
và có đủ 06 điều kiện mang tính bắt buộc được quy định tại các điểm từ a đến g
khoán 1 Điều 66 hoặc có đủ 04 điều kiện theo khoản 1 Điều 106 của BLHS. Các

điều kiện này là cơ sở để bảo đảm rằng người chấp hành án đã hồn lương, có ý

thức chấp hành pháp luật tốt và tự giác và họ có thể hồ nhập tốt mà khơng cịn
nguy hiểm cho xã hội nữa.

Thứ năm, Người bị kết án sẽ không được áp dụng tha tù trước thời hạn có
điều kiện nếu thuộc các trường họp được quy định trong Khoản 2, Điều 66, do các
trường họp này được đánh giá là có mức độ nguy hiểm đặc biệt cao cho xã hội,
quốc gia, vi phạm nghiêm trọng các tội về xâm phạm tính mạng, sức khỏe nhân
phẩm danh dự của con người cũng như người bị kết án tử hình đã được ân giảm.


Thứ sáu, Tha tù trước thời hạn có điều kiện được cơ quan nhà nước có thẩm
quyền quyết định việc áp dụng và được thể hiện bằng văn bản. Theo đề nghị của
cơ quan thi hành án hình sự có thẩm quyền, Tịa án quyết định tha tù trước thời hạn có

điều kiện đối với người bị kết án.

1.1.3. Ý nghĩa của việc quy định tha tù trước thịi hạn có điều kiện
Chính sách nhân đạo về xử lý hình sự và thi hành án hình sự đối với người
phạm tội từ trước đến nay là chủ trương luôn được Đảng, Nhà nước ta quan tâm

chú trọng và đã được quy định tương đối đầy đủ trong các văn bản pháp luật hình

sự, tố tụng hình sự, thi hành án hình sự, thơng qua đó tạo điều kiện cho người
phạm tội hưởng nhiều chính sách khoan hồng, tự nguyện cải tạo và tái hòa nhập

cộng đồng như phạt tù cho hưởng án treo; cải tạo khơng giam giữ; hỗn, tạm đình
chi chấp hành hình phạt; giảm hình phạt đã tuyên, đặc xá...
Việc Bộ luật Hình sự Việt Nam năm 2015 quy định về biện pháp tha tù có

điều kiện thể hiện một sự thay đổi lớn trong chính sách hình sự, mang tính nhân

đạo, khuyến khích sự tham gia của gia đinh người phạm tội và cộng đồng xã hội
12


tham gia giáo dục, giúp đỡ và giám sát người được tha tù trước thời hạn có điêu
kiện tích cực cải tạo, nhận thức ra lỗi lầm của mình, chấp hành nghiêm chỉnh pháp

luật, trở thành cơng dân có ích cho xã hội. về cơ băn, Tha tù trước thời hạn có điều

kiện chứa đựng các ý nghĩa như sau:

- Thứ nhất, Quy đinh về Tha tù trước thời hạn có điều kiện là chủ trương lớn
của Đảng và Nhà nước trong việc cụ thể hóa chính sách hình sự khoan hồng và
nhân đạo đối với người đang chấp hành án phạt tù trong các trại giam, trại tạm

giam. Để thực hiện tốt chính sách nhân đạo, khoan hồng của Đảng và Nhà nước
đối với người phạm tội, đồng thời góp phần thực hiện có hiệu quả chương trình
quốc gia phịng, chống tội phạm [23]. Ngày 19/07/2018, Thủ tướng Chính phủ có
Cơng điện số 920/CĐ-TTg u cầu: Bộ Thơng tin và Truyền thông phối hợp chặt

chẽ Bộ Công an chỉ đạo các cơ quan thơng tấn, báo chí tăng cường tun truyền về

cơng tác tha tù trước thời hạn có điều kiện trên các phương tiện thông tin đại chúng
nhằm thể hiện rõ chính sách nhân đạo, khoan hồng của Đảng, Nhà nước đối với

người phạm tội, đồng thời nâng cao nhận thức và trách nhiệm của các cấp, các
ngành, các tổ chức xã hội, quần chúng nhân dân trong việc xóa bị mặc cảm đối với

người được tha tù trước thời hạn có điều kiện, quan tâm tạo điều kiện giúp đỡ họ
hòa nhập cộng đồng. [24]

- Thứ hai, Giúp Người phạm tội được Giảm thời gian chấp hành hình phạt tù,
đề cao hiệu quả phịng ngừa và tính hướng thiện trong việc xử lý người phạm tội;

khuyến khích và tạo động lực cho người chấp hành án phạt tù có những biểu hiện
tích cực học tập, quyết tâm cải tạo đế sớm được tái hòa nhập cộng đồng.

- Thứ ba, Tha tù trước thời hạn có điều kiện là một giải pháp hữu hiệu cho
phép sớm đưa người phạm tội bị xử phạt tù quay trờ về với cộng đồng để phục


thiện, sửa chữa lồi lầm với sự giúp đỡ và giám sát của gia đình, cơ quan, đồn thế
~

1

/X •

xã hội.

- Thứ tư, nâng cao trách nhiệm của cộng đồng trong việc phối hợp với các cơ
quan nhà nước trong quản lý, giáo dục, giám sát người bị kết án phạt tù, góp phần

giảm tỷ lệ tái phạm và vi phạm pháp luật.

13


- Thứ năm, thực hiện cơ chê tha tù trước thời hạn có điêu kiện cịn góp phân
giảm tải cho các trại giam, giảm chi phí cho việc ăn, mặc, ờ, phòng bệnh, chữa

bệnh, chế độ sinh hoạt cùa phạm nhân, nâng cao chất lượng công tác quản lý, giam
giữ, cải tạo người chấp hành hình phạt tù.
Để cùng tìm hiểu hơn tại sao quy định về Tha tù trước thời hạn có điều kiện
lại chứa đựng các ý nghĩa nêu ở trên, hãy cũng đánh giá và phân tích một vài nội

dung về quy định này trong quy định của PLHS Việt Nam ở phần tiếp theo.
1.2. Quy định của Luật hình sự Việt Nam về tha tù trước thời hạn có điều
kiện
Bộ luật Hình sự Việt Nam 2015, có hiệu lực từ ngày 01/01/2018, đã chính


thức quy định chế định: “Tha tù trước thời hạn có điều kiện" cho các “phạm nhân"
cải tạo tốt trong các trại giam nhằm động viên người người bị kết án tích cực cải

tạo
• nếu đù các điều kiện.
• Đây là chế định rất mới,z là sự• tiến bộ• của Bộ• luật
• Hình sự•
năm 2015 thể hiện càng rõ thêm chính sách nhân đạo của Nhà nước ta đối với
người đang chấp hành án phạt tù.
Trên cơ sở quy định tại Điều 66 và Điều 106 của Bộ luật Hình sự năm 2015

(sửữ í?ơz, bơ sung năm 2017), Luật Thi hành án hình sự 2019 [25] đã bổ sung Mục
3 Chương Ill quy định về nội dung tha tù trước thời hạn có điều kiện cùng với

Thông tư liên tịch số 04/2018 TTLT-BCA-BQP-TANDTC-VKSNDTC ngày

09/02/2018 của Bộ Cơng an, Bộ quốc phịng, Tịa án nhân dân tối cao, Viện kiểm
sát nhân dân tối cao - hưởng dẫn việc áp dụng Điều 368 Bộ luật Tố tụng hình sự
năm 2015 [26].

Đe triến khai thi hành quy định về tha tù trước thời hạn có điều kiện của Bộ
luật Hình sự năm 2015, Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao đã ban hành
Nghị quyết số 01/2018/NQ-HĐTP ngày 24 tháng 4 năm 2018 hướng dẫn áp
dụng Điều 66 và Điều 106 của Bộ luật Hình sự về tha tù trước thời hạn có điều
kiện (Nghị quyết có hiệu lực thi hành kể từ ngày 09-6-2018), đồng thời Tòa án

nhân dân tối cao ban hành Công văn số 160/TANDTC-PC ngày 23 tháng 7 năm
2018 ban hành một số biểu mẫu về tha tù trước thời hạn có điều kiện [27].


14


Ngoài ra, đê bảo đảm việc xét tha tù trước thời hạn có điêu kiện được khách
quan, cơng bằng, đúng quy định của pháp luật, Tòa án nhân dân tối cao đã ban
hành Công văn số 170/TANDTC-PC ngày 01 tháng 8 năm 2018 u cầu các đồng

chí Chánh án Tịa án nhân dân tỉnh thành phố trực thuộc trung ương, Chánh án Tòa
án nhân dân quân sự quân khu và tương đương, Chánh án Tòa án nhân dân cấp

cao, Thủ trưởng các đơn vị thuộc Tòa án nhân dân tối cao ngay khi nhận được
Công văn trên cần tồ chức quán triệt, triển khai thi hành nghiêm túc các quy định

của Bộ luật Hình sự năm 2015 và Nghị quyết số 01/2018/NQ-HĐTP ngày 24 tháng
4 năm 2018 về tha tù trước thời hạn có điều kiện [28]. Tha tù trước thời hạn có
điều kiện được quy đinh chi tiết và được làm rõ thông qua các nội dung dưới đây:

1.2.1. Vê đôi tượng được áp dụng Tha tù trước thời hạn
- Đầu tiên, theo quy định tại Khoản 1 Điều 66 Bộ luật Hình sự thì: “Người

đang chấp hành án phạt tù về tội phạm nghiêm trọng, tội phạm rất nghiêm trọng
hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng mà đã được giảm thời hạn chấp hành án phạt

tù hoặc người đang chấp hành án phạt tù về tội phạm ít nghiêm trọng có thể được

tha tù trước thời hạn khi có đủ các điều kiện sau đây:
> Phạm tội lần đầu;
> Có nhiều tiến bộ, có ý thức cải tạo tốt;

> Có nơi cư trú rõ ràng;

> Đã chấp hành xong hình phạt bổ sung là hình phạt tiền, nghĩa vụ bồi
thường thiệt hại và án phí;

> Đã chấp hành được ít nhất là một phần hai mức phạt tù có thời hạn hoặc ít
nhất là 15 năm đối với trường hợp bị phạt tù chung thân nhưng đã được giảm
xuống tù có thời hạn.

- Ngồi ra, tại Điều 106 có thêm quy định về Tha tù trước thời hạn có điều
kiện như sau: “Người dưới 18 tuổi đang chấp hành hình phạt tù, nếu khơng thuộc

các trường hợp quy định tại Khoản 2 Điều 66 cúa Bộ Luật này, có thể được tha tù
trước thời hạn khi có đủ các điều kiện sau đây”:

> Phạm tội lần đầu
> Có nhiều tiến bộ, có ý thúc cải tạo tốt
15


> Đã châp hành được một phân ba thời hạn phạt tù
> Có nơi cư trú rõ ràng
Từ Điều 66 và Điều 106, có thể tổng kết qua bán tóm tắt dưới đây:

Các đối tượng được áp dụng TTTTH CĐK
- Người đang chấp hành án - Người đang chấp hành
phạt tù về tội phạm nghiêm án phạt tù về tội phạm ít
Đối

trọng, tội phạm rất nghiêm nghiêm trọng

- Người dưới 18

tuổi đang chấp

hành án phạt tù.

tượng trọng hoặc tội phạm đặc

biệt nghiêm trọng nhưng đã
được giảm thời hạn chấp

hành án phạt tù.
- Đã chấp hành được ít nhất - Đã chấp hành được ít

- Đã chấp hành

1/2 mức phạt tù có thời hạn; nhất 1/2 mức phạt tù có

đươc
1/3 thời
•
hạn phạt tù

ít nhất là 15 năm đối với thời hạn; ít nhất là 15

trường hợp bị phạt tù chung năm đối với trường hợp

Điều

thân nhưng đã được giảm bị phạt tù chung thân

kiên

•

xuống tù có thời hạn.

riêng

xuống
tù
có
thời
hạn.
- Đã chấp hành xong hình

nhưng đã được giảm

phạt bổ sung là hình phạt - Đã chấp hành xong

tiền, án phí, nghĩa vụ bồi hình phạt bổ sung là hình
phạt tiền, án phí và nghĩa

thường thiệt hại.

vụ bồi thường thiệt hại.

Pham
• tơi
• lần đầu.
Điều

Có nhiều tiến bộ, có ý thức cải tạo


kiên
•

Có nơi cư trú rõ ràng.

chung

Không thuộc các trường hợp quy định tại Khoản 2 Điều 66 BLHS

2015
7

Bảng ỉ. ỉ: Đôi tượng được áp dụng TTTTH CĐK

16


Nhận xét, đôi với từng đôi tượng, từng trường hợp mà áp dụng các điêu kiện
tha tù trước thời hạn khác nhau và pháp luật đang ngày càng thay đổi theo hướng

nhân đạo hơn đề những người chấp hành án phạt tù có xếp loại cải tạo khá và tốt
trở lên có thể sớm được hịa nhập với cộng đồng.

Đối với các điều kiện về Người đang chấp hành án phạt tù về tội phạm

nghiêm trọng, tội phạm rất nghiêm trọng hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng,
pháp luật quy định thêm điều kiện đã được giảm thời hạn chấp hành án phạt tù so

với Người đang chấp hành án phạt tù tội phạm ít nghiêm trọng và Người dưới 18

tuổi đang chấp hành án phạt tù. Điều này là cần thiết và thể hiện sự công minh của

pháp luật do mức hình phạt đối với người đang chấp hành án phạt tù đối với tội

phạm nghiêm trọng, tội phạm rất nghiêm trọng hay tội phạm đặc biệt nghiêm trọng

cao hơn. Khi đã được giảm thời hạn chấp hành án phạt tù chứng tỏ trong quá trình
cải tạo họ đã phần nào biết hối cải và thay đổi theo chiều hướng tích cực. Đây
chính là yếu tố để xem xét về điều kiện người đang chấp hành án phạt tù đối với tội
phạm nghiêm trọng, tội phạm rất nghiêm trọng hay tội phạm đặc biệt nghiêm trọng

có được tha tù trước thời hạn hay không.
Đồng thời, xét về điều kiện được áp dung tha tù trước thời hạn cùa Người

dưới 18 tuổi đang chấp hành án phạt tù là ít nhất so với 02 đối tượng còn lại, thể

hiện tinh thần nhân đạo của Pháp luật cao hơn đối với những người này so với

Người đang chấp hành án phạt tù tội phạm ít nghiêm trọng và Người đang chấp
hành án phạt tù về tội phạm nghiêm trọng, tội phạm rất nghiêm trọng hoặc tội

phạm đặc biệt nghiêm trọng.

1.2.2. Các trường hợp không áp dụng tha tù trước thời hạn có điều kiện
Bên cạnh những trường hợp phạm tội được áp dụng tha tù trước thời hạn có
điều kiện, BLHS 2015 cũng quy định những trường hợp phạm tội mà pháp luật

không cho phép được tha tù trước thời hạn. Theo khoản 2 Điều 66 BLHS 2015 thì
khơng áp dụng tha tù trước thời hạn có điều kiện đối với các trường hợp sau:


♦ỉ* Người Bị kết án về một trong các tội xâm phạm an ninh quốc gia (Chương
XIII BLHS 2015); các tội phá hoại hịa bình, chống lồi người và tội phạm chiến

tranh (Chương XXVI BLHS 2015); tội khủng bố (Điều 299); hoặc
17


❖ Người bị kêt án 10 năm tù trở lên vê một trong các tội xâm phạm tính

mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con người (Chương XIV BLHS) do cố ý

hoặc người bị kết án 07 năm tù trở lên đối với một trong các tội cướp tài sãn, bắt
cóc nhằm chiếm đoạt tài sản, sản xuất trái phép chất ma túy, mua bán trái phép
chất ma túy, chiếm đoạt chất ma túy (quy định tại các Điều 168, 169, 248, 251 và

252 BLHS 2015);
❖ Người bị kết án tử hình được ân giảm; Phụ nữ có thai hoặc phụ nữ đang

nuôi con dưới 36 tháng tuổi; Người đủ 75 tuổi trở lên; Người bị kết án tử hình về

tội tham ơ tài sản, tội nhận hối lộ mà sau khi bị kết án đã chù động nộp lại ít nhất

ba phần tư tài sản tham ơ, nhận hối lộ và hợp tác tích cực với cơ quan chức năng

trong việc phát hiện, điều tra, xử lý tội phạm hoặc lập cơng lớn.

Căn cứ vào tính chất, mức độ nguy hiếm của tội phạm đối với xã hội, người bị
kết án về các tội phạm đó phải chịu răn đe nghiêm khắc và khơng có sự nhân
nhượng của pháp luật đối với các tội phạm đó nhằm phần nào thể hiện tinh thần


nghiêm trị của Pháp luật đối với các tội danh có tính chất đặc biệt nguy hiểm đến

xã hội, nhà nước và chế độ nên không được áp dụng tha tù trước thời hạn.
1.2.3. Điều kiện và thời điểm xét tha tù trước thịi hạn có điều kiện

a) Điều kiện xét tha tù trước thời hạn có điều kiện
/

•

•

•

Để làm rõ các quy định về Tha tù trước thời hạn có điều kiện nhằm thống
nhất nhận thức trong thực tiễn áp dụng pháp luật, Hội đồng thấm phán Tòa án nhân

dân tối cao đã ban hành Nghị quyết số: 01/2018/NQ-HĐTP ngày 24/04/2018 về
việc hướng dẫn việc áp dụng Điều 66 và Điều 106 Bộ luật Hình sự năm 2015,
trong đó đã giải thích và làm rõ các nội dung về 06 điều kiện bat buộc phải có đế

được áp dụng tha tù trước thời hạn có điều kiện đối với 02 nhóm pham nhân: 1 là

người đang chấp hành án phạt tù về một trong ba loại tội phạm (tội nghiêm trọng,
tội rất nghiêm trọng, tội đặc biệt nghiêm trọng) đã từng được giảm án; và 2 là

nhóm phạm tội ít nghiêm trọng hoặc đối với người dưới 18 tuôi đang chấp hành án

phạt tù nên không cần phải "đã từng được giảm án " như sau;


- Thứ nhất, Phạm tội lần đầu thuộc một trong các trường hợp sau:
+ Trước đó chưa phạm tội lần nào.
18


+ Trước đó đã thực
hiện
hành vi phạm
tội
nhưng được miễn trách nhiệm hình sự.
•
•
1
•
•
•
+ Trước đó đã thực hiện hành vi phạm tội nhưng được áp dụng biện pháp tư

pháp giáo dục tại trường giáo dưỡng.
+ Trước đó đã bị kết án nhưng thuộc trường hợp được coi là khơng có án tích.

- Thứ hai, Có nhiều tiến bộ, có ý thức cải tạo tốt trong việc chấp hành tốt Nội
quy trại giam, trại tạm giam, nhà tạm giữ; tích cực học tập, lao động cải tạo và có
đủ kỳ xếp loại chấp hành án phạt tù từ khá trở lên theo quy định sau:

+ Người đang chấp hành án phạt tù chung thân đã được giảm xuống tù có thời

hạn phải có ít nhất 20 q liên tục liền kề thời điểm xét, đề nghị tha tù trước thời

hạn có điều kiện được xếp loại chấp hành án phạt tù từ khá trở lên.

+ Người đang chấp hành án phạt tù trên 20 năm đến 30 năm phải có ít nhất 16
quý liên tục liền kề thời điểm xét, đề nghị tha tù trước thời hạn có điều kiện được

xếp loại chấp hành án phạt tù từ khá trở lên.
+ Người đang chấp hành án phạt tù trên 15 năm đến 20 năm phải có ít nhất 12

q liên tục liền kề thời điểm xét, đề nghị tha tù trước thời hạn có điều kiện được

xếp loại chấp hành án phạt tù từ khá trở lên.
+ Người đang chấp hành án phạt tù trên 10 năm đến 15 năm phái có ít nhất 08

q liên tục liền kề thời điểm xét, đề nghị tha tù trước thời hạn có điều kiện được
xếp loại chấp hành án phạt tù từ khá trở lên.
+ Người đang chấp hành án phạt tù trên 05 năm đến 10 năm phải có ít nhất 06

q liên tục liền kề thời điểm xét, đề nghị tha tù trước thời hạn có điều kiện được
xếp loại chấp hành án phạt tù từ khá trở lên.
+ Người đang chấp hành án phạt tù trên 03 năm đến 05 năm phải có ít nhất 04

q liên tục liền kề thời điểm xét, đề nghị tha tù trước thời hạn có điều kiện được
xếp loại chấp hành án phạt tù từ khá trở lên.
+ Người đang chấp hành án phạt tù từ 03 năm trờ xuống phải có ít nhất 02

quý liên tục liền kề thời điểm xét, đề nghị tha tù trước thời hạn có điều kiện được
xếp loại chấp hành án phạt tù từ khá trở lên.

- Thứ ba, Có nơi cư trú rõ ràng theo một trong hai trường hợp sau:

19