1


MỤC LỤC

2


LỜI NGỎ
Xin chào các bạn đọc của tôi. Khi tôi đặt bút viết ra tác phẩm này, đó là vào một buổi tối trời se
lạnh. Trong lúc đang ngồi nhâm nhi một chút đồ uống và nghe một bản tin tài chính - chứng
khốn đầy drama như mọi khi. Bỗng tôi chợt nảy ra ý tưởng là liệu rằng bản thân mình có thể
chia sẻ một điều gì đó cho các bạn trẻ về chứng khốn hay khơng? Nói là làm, tơi bắt tay vào
thực hiện nó. Đây là tác phẩm đầu tay của tôi, và cũng chẳng ngạc nhiên khi bạn thắc mắc là tại
sao tơi lại gọi nó là “Triết lý nhân sinh của một chứng sỹ mù”? Chà! Biết nói sao nhỉ, đó là một
cách nói vui của chúng tơi về thị trường chứng khốn, trải nghiệm ấn tượng nhất của bản thân tôi
qua một giai đoạn mà mọi giao dịch mua bán cổ phiếu đều dựa vào vận may, nhắm mắt đưa lệnh
mua và bán. Nên mới có cách gọi vui là “chứng sỹ mù”. Ở cuốn sách này, tôi sẽ không chia sẻ
cho các bạn những kiến thức chuyên sâu về chứng khoán. Bởi lẽ đó khơng phải là chun mơn
của tơi, nhưng thứ tơi sắp chia sẻ với các bạn đây thực sự là những kinh nghiệm xương máu,
những trải nghiệm mà bản thân tôi cực kỳ tâm đắc sau một thời gian dài tự đầu tư trên thị trường
chứng khốn Việt Nam. Nơm na mà nói, câu chuyện của tơi sẽ là những gì chân thật nhất về một
người trẻ tập tành tham gia thị trường chứng khoán, đầu tư và trải qua mọi thăng trầm với nó.
Khi tơi viết tác phẩm này, tôi đã xác định được rằng mục tiêu mà tôi hướng đến là lan toả những
giá trị cá nhân đến một số bạn trẻ có đam mê tự tìm tịi, đầu tư chứng khốn giống như tơi. Hy
vọng rằng, những bài học của tơi sẽ có giá trị tham khảo giúp ích cho cơng cuộc đầu tư của các
bạn. Và khơng để dài dịng, nội dung cuốn sách sẽ gồm 7 chương. Mỗi chương sẽ là một câu
chuyện đặc biệt, một trải nghiệm thú vị mà tôi học được trên thị trường chứng khoán Việt Nam,
với tư cách là một nhà đầu tư cá nhân, hay nói vui là một F0 trên thị trường. Một bí mật nho nhỏ,
đó là mỗi câu chuyện tôi sẽ đều đặt ra một triết lý vui vẻ và sẽ lý giải nó, đúng với những gì tơi
đã thể hiện ở tên của cuốn sách. Nếu các bạn đã đọc đến đây, thì tơi chắc rằng các bạn cũng đã

rất hào hứng và sẵn sàng chuyến phiêu lưu cùng với tôi. OK! Chúng ta cùng bắt đầu nào!

3


CHƯƠNG 1. SAI LẦM ĐẦU TIÊN. TÔI ĐÃ NGHĨ CHỨNG KHỐN LÀ MỘT KÊNH
KIẾM TIỀN DỄ DÀNG
Tơi bắt đầu tham gia thị trường chứng khoán từ cuối những năm 2018. Đó là một thời kỳ phải
nói là cực thịnh của thị trường này, chỉ số tham chiếu VNINDEX chỉ lèo tèo ở mức vài trăm
điểm từ những năm trước đó. Tơi nhớ khơng lầm thì lần đầu tiên, tơi nhìn vào bảng điện lúc đó
vnindex đang ở 938 điểm. Nhưng sau đó, bước vào giai đoạn những năm 2019, 2020, 2021 thị
trường liên tiếp cán những mốc lịch sử mới khi vnindex lần lượt cán mốc 1200, 1400, thậm chí
vào cuối những năm 2021 là 1500 điểm. Thật không ngoa khi vào những giai đoạn này tôi đã
thực sự kiếm được hàng đống tiền từ chứng khoán. Quay trở lại nguyên nhân mà tôi bắt đầu để ý
tới thị trường này. Giống như bao bạn trẻ khác, khi ấy tôi mới chỉ là sinh viên năm thứ hai của
một trường đại học ở TP.HCM. Cuộc sống sinh viên với bao bộn bề lo toan, nhiều thứ phải chi
tiêu trong khi điều kiện gia đình khơng khá giả. Tơi đã nghĩ mình phải tự lập ngay từ khi bước
chân lên giảng đường đại học. Tất bật với việc sáng đi học, chiều đi làm thêm để kiếm thêm thu
nhập. Công việc đầu tiên của tôi là làm phục vụ ở một quán cà phê với mức lương bèo bọt chỉ
15.000đ/h. Đấy có lẽ là mức thu nhập chung của đa phần những bạn sinh viên mói tập tành đi
làm như tơi. Trong suốt quá trình làm việc ở quán cà phê, tôi không khỏi bị chú ý bởi những vị
khách lúc nào cũng ăn mặc lịch thiệp, cầm trên tay chiếc máy tính bảng hoặc đơn giản hơn là
một chiếc điện thoại di động. Thoạt đầu, tôi hiếu kỳ khi thấy họ dường như sáng nào cũng chăm
chăm coi một bảng gì đó tồn là những dịng kẻ uốn lượn và những con số nhảy liên tục với màu
sắc chủ đạo là đỏ, lam, xanh lá, tím và vàng. Tơi thấy thật thú vị, thế là tôi hỏi một số người
trong đó, thật may khi có một người anh, nhìn chẳng hơn tuổi tơi là bao, đã vui vẻ nói với tơi
rằng đó là chứng khốn. Lúc đó, tơi chợt nhớ ra điều đó. “Chằng phải anh trai của mình cũng học
về chứng khốn gì đó hay sao, thảo nào trơng mấy con số quen mắt thế” tơi nghĩ bụng. Lịng như
mở ra một chân trời kiến thức mới, tôi vui vẻ mời anh chàng thú vị kia một ly trà đá. Nói đến
đoạn này, nếu như bạn đọc thắc mắc vì sao tơi lại hai lúa đến độ khơng biết đến chứng khốn cơ

chứ? Thú thật, bản thân tơi từ khi đi học chỉ biết toàn chữ là chữ. Cũng chẳng có thời gian mà
chú ý đến những thứ mới lạ như chứng khốn, mặc dù xung quanh tơi mọi người vẫn hay nói về
nó nhưng tơi khơng thể nào mường tượng ra một thứ phức tạp như vậy, bản thân lại chẳng học về
tài chính hay kinh tế, nên tơi cũng chẳng để tâm đến nó lắm. À, bật mí với các bạn một chút là
trường tơi học chun về luật pháp! Rõ ràng là chẳng hề dính líu gì đến mấy thứ như chứng
khốn đúng khơng nào. Quay trở lại câu chuyện, đêm đó về tơi đã suy nghĩ rất nhiều về cái bảng
màu đẹp đẽ với những con số nhảy loạn xạ kia, tôi chợt thấy bản thân có một sức hút cực kỳ đặc
biệt với chúng. Tơi đã thử mị lên google, sợt vài từ khố về chứng khoán với hy vọng giải đáp
suy tư trong lịng. Có q nhiều kết quả tìm kiếm xảy ra, tôi như lạc vào giữa rừng kiến thức, tôi
4


bắt đầu cảm thấy chúng q sức với mình. Khơng thể hệ thống lại được. Tôi dừng lại, nghĩ rằng
mai tơi sẽ gọi cho người anh trai của mình. Hy vọng, sẽ có câu trả lời thoả đáng hơn với việc tự
lan man trong mớ kiến thức hỗn độn trên mạng. Ngày hôm sau, tôi thức dậy như mọi hôm tôi
làm mọi thứ giống thường lệ, nhưng hôm nay tâm trạng tôi háo hức hơn hẳn. Xong xuôi, trước
khi đi làm, tôi không quên gọi điện cho anh trai của mình để hỏi rằng liệu anh ta có thể chia sẻ,
hay chỉ điểm cho tơi một chút gì đó hay ho về chứng khốn khơng. Và câu trả lời đã làm tơi thất
vọng, đó là anh ta khơng thể chia sẻ bất cứ điều gì vì nghĩ câu hỏi của tơi như một trị đùa, anh
trai tơi đã tạt một gáo nước lạnh vào mặt tôi, khi ấy tôi chợt có một chút cảm giác tủi thân, mãi
sau này tơi mới biết thật ra đó là cách anh tơi giúp tôi trưởng thành tôi, khi nhận ra tôi mới thầm
biết ơn điều đó. Bởi lẽ, như bạn biết đấy. Sau khi nhận được câu trả lời hờ hững đó, tơi tiếp tục
đếm chỗ làm, mang theo tâm trạng băn khoăn, kèm theo đó là một động lực khao khát muốn
chứng tỏ bản thân, để khơng cịn bị coi thường nữa. Vào ca làm, hơm đó tơi làm ca đầu tiên. Như
mọi khi, tôi chuẩn bị mọi thứ cho một ngày làm việc. Nhưng khác với mọi hôm, tôi lau dọn thật
kĩ chỗ mà anh chàng lúc trước đã vui vẻ chia sẻ cho tơi một chút ít thơng tin q báu về chứng
khốn. Với một hy vọng là tơi có thể gây chút ấn tượng gì đó với anh ta. Rồi giây phút mà tơi
mong ngóng cũng đã tới, lúc đó là tầm hơn 8h sáng một xíu. Từ xa, tơi đã thấy anh chàng đó,
thật may là hơm nay anh ta đi một mình, bởi lẽ tơi khơng quen với việc phải tiếp chuyện với
nhiều người cùng một lúc, sẽ thật dễ dàng khi chỉ nói chuyện với một mình anh ta. Tơi nhanh

nhẹn mời anh ta vào vị trí mà tơi đã chuẩn bị sẵn, sau đó nhanh trí mang ra cho anh ta một ly cà
phê như mọi khi. Vừa đặt ly xuống, anh ta đã vui vẻ nở một nụ cười và kèm vài câu đùa. Quả là
một anh chàng hài hước. Tôi không vội trao đổi, hay hỏi gì cả. Đợi tới lúc đó là khoảng 9h, anh
ta lại mở bảng điện chứng khoán lên xem. Tôi mới mon men lại gần, giả vờ châm thêm trà, để
hiếu kỳ hỏi anh ta một câu rằng. “Kiếm tiền trên chứng khốn có dễ khơng anh?”. “Cũng còn tuỳ
vào hiểu biết và may mắn em à” – anh ta đáp một cách nhanh chóng. Sau đó, tơi cũng không
quên hỏi thêm một câu là liệu anh ta có thể cho tơi một vài kinh nghiệm hay tài liệu gì về chứng
khốn khơng. Thật vui là anh ta lấy ngay trong cặp tab ra một cuốn sách, sau này là cuốn sách
tâm đắc nhất của tơi đó là “Think and trade like a champion” của tác giả nổi tiếng Mark
Minervini. Tôi ngờ ngợ, thật vậy sao? Một người lạ đã sẵn sàng chỉ điểm cho tôi. Quả là một cơ
may hiếm có! Tơi ngỏ ý làm thế nào để hậu ta anh ta. Anh chàng chỉ cười và nói, “chầu cà phê
này nhé?”. Tơi chẳng cần suy nghĩ mà chốt ngay. Dù gì cũng chỉ bằng tiền lương một ca làm của
tơi. Tơi nhanh chóng cất cuốn sách vào một chỗ và anh chóng làm việc. Ngày làm hơm đó kết
thúc có vẻ lâu hơn mọi khi, tơi cảm thấy thế. Sau khi hết ca làm việc, tôi trở về phịng. Chẳng
thiết ăn uống, tơi lao vào đọc cuốn sách đó ngay. Thú thật, đã tương đối lâu tôi không đọc sách
rồi. Bởi tôi cũng như bao bạn trẻ khác, ngồi việc học, đi làm thêm ra thì đa số thời gian tơi
giành cho việc chơi vài trị chơi điện tử hoặc xem những video viral trên mạng. Thời đại cơng
nghệ phổ cập là thế đấy, có q nhiều thứ hấp dẫn ở trên đó khó mà cưỡng lại được. Thế nên,
5


chẳng lạ lẫm gì khi mới đọc được vài trang đầu tôi đã bắt đầu cảm thấy buồn ngủ, và bẵng đi cả
buổi trưa tơi tỉnh giấc mà chẳng có gì trong đầu cả. Đến lúc đi học, tơi vẫn khơng ngừng nghĩ về
việc đó, cảm thấy mình thật như một trị đùa, hay nói toẹt ra là chưa làm đã nản. Thế là tơi quyết
tâm phải khắc phục nó ngay và luôn. Hôm sau, sau ca làm, tôi về nhà, không dùng điện thoại như
mọi khi, lần này tôi đặt một chuỗi các báo thức cứ 15 phút/lần. Để phịng khi tơi chợt ngủ qn,
và tạ ơn trời, khi tơi cũng đọc được 30 trang trong buổi hơm đó. Và cứ với phong độ như thế, tôi
dần dà quen với việc đọc sách, kết hợp với việc nâng cao chất lượng cũng như số lượng trang
sách đọc trong một ngày. Chỉ sau hơn 1 tuần tôi đã đọc xong cuốn sách đó. Bản thân tơi cảm
nhận, “Think and trade like a champion” là một cuốn sách hay, rất phù hợp với những bạn tự tìm

tịi đầu tư. Vì theo như trong cuốn sách, Mark cũng là một nhà đầu tư cá nhân, nhờ vào việc quan
sát, tư duy, nghiên cứu đã tìm ra được phương pháp đầu tư cho mình và kiếm bộn tiền từ thị
trường chứng khốn ở Mỹ. Tuy nhiên, có một điểm trừ mà tơi thấy chưa thực sự tâm đắc ở tác
phẩm đó là việc chứng khoán ở Mỹ và chứng khoán ở Việt Nam khác nhau tương đối lớn. Cho
nên, đôi khi vài cách phỏng đốn hay vài mẫu hình kỹ thuật khơng phù hợp khi áp dụng ở chứng
khoán Việt Nam. Ở những chương sau, tơi sẽ giải thích những điểm này. Sau khi, đã đọc xong
cuốn sách, những thứ kiến thức mới mẻ ấy cứ sục sôi trong tôi, thế là tôi lên mạng tìm hiểu cách
mở tài khoản chứng khốn và tiến hành giao dịch. Những thao tác này tôi học tập từ tác giả
Akira ở Nhật Bản, một tác giả cũng rất thân thiện và nổi tiếng. Tài khoản chứng khốn đầu tiên
của tơi được mở tại VNDIRECT, mà sau này, khi dùng nhiều tài khoản ở nhiều công ty chứng
khốn khác, tơi thấy giao diện và thao tác của VNDIRECT là tiện lợi và dễ hiểu nhất. Sau khi
mở tài khoản, tôi đã vơ vét hết tiền tiết kiệm từ những đồng lương làm thêm ít ói của mình, bắt
đầu với mức chỉ ngót nghét 5tr đồng. Tơi mua những cổ phiếu có mệnh giá rẻ dưới 10.000/Cổ
phiếu mà người ta còn gọi là cổ phiếu penny. Sau này tôi mới hiểu rằng, cổ phiếu rẻ hay đắt
không dựa trên thị giá của nó, mà dựa trên các yếu tố định lượng cụ thể. Và cũng chẳng lạ gì khi
đây là những cổ phiếu có tính đầu cơ cao, tuy nhiên khi thị trường đang vào giai đoạn bùng nổ,
những mã cổ phiếu này đem lại cho tôi một mức sinh lợi đáng mong ước. Chỉ trong vòng 1 tháng
tơi đã có được 50% lợi nhuận đầu tiên của mình. Và tơi chợt nghĩ, ơi đây đúng là thiên đường
kiếm tiền rồi. Nhưng, sự thật đã tát vào mặt tôi một cú đau. Tôi đã không bán cổ phiếu và thực
hiện hố lợi nhuận của mình, những cổ phiếu penny kia nhanh chóng bị đóng sàn liên tiếp với
mức giá đủ khiến bản thân bất kỳ ai cũng thấy tuyệt vọng. Hiện tượng trắng bên mua bắt đầu
xuất hiện, cổ phiếu mất thanh khoản đột ngột, chỉ sau 1 tuần tơi đã bắt đầu lỗ và nhanh chóng chỉ
cịn lại chưa đến 30% vốn bỏ vào đầu tư. Tôi đã tuyệt vọng sau đó cả tháng trời, khơng ngó
ngàng gì đến chứng khốn nữa. Tơi khơng thể đối mặt với nó nữa, những đồng tiền mồ hơi nước
mắt mà tơi vất vả tích luỹ cứ như thế mà rời bỏ tơi. Lúc đó, trong lịng tơi chỉ ước giá mà tôi biết
đủ và bán khi đang lãi, giá mà tơi khơng đầu tư thì số tiền vẫn cịn đó,.. Những câu nghĩ ấy cứ
xuất hiện trong đầu như giày vị tơi thêm. Bẵng đi một tháng sau đó, tơi cũng dần dà chấp nhận
6



cái sai lầm của mình, tơi quyết tâm lấy lại những gì đã mất. Hoặc khơng… Qua chương này,
ngồi việc kể về sự tích khởi nguồn cho cái sự gọi là “đầu cơ” của mình trên thị trường chứng
khốn. Tơi cũng rút ra được hai bài học. Đó là lịng tham và thiếu hiểu biết. Tham vì đã nắm giữ
một cổ phiếu tăng nóng thay vì thực hiện hố những đồng lợi nhuận, vì như tơi vẫn hay nói sau
này đó là “Khi mà đồng tiền đến dễ dàng, bản thân ta thường dễ bị ngu đi”. Và tất cả là do thiếu
hiểu biết mà ra. Ở chương tiếp theo, tôi sẽ kể cho các bạn nghe một câu chuyện về cách mà tơi
đã bắt đầu lại với chứng khốn như thế nào. Đó chắc chắn là một câu chuyện thú vị đấy!

7


CHƯƠNG 2. SAI LẦM CẦN PHẢI ĐƯỢC SỮA CHỮA! TÔI ĐÃ BẮT ĐẦU LẠI TỪ
CON SỐ 0
“Kẻ nào chưa từng mắc phải lỗi lầm cũng là kẻ chưa bao giờ thử làm việc gì cả.”1
Ngẫm lại thì khi mà chính bản thân tôi phạm phải sai lầm như đã nêu ở chương 1, tơi đã tự trách
móc và dằn vặt gần như cả tháng trời. Đồng tiền tiết kiệm ít ỏi của tôi cứ thế mà rời bỏ tôi, tôi đã
phải suy nghĩ rằng bản thân sẽ sống như thế nào trong những ngày tháng tiếp theo đây, chẳng lẽ
lại gọi điện về xin tiền bố mẹ ư? Điều đó thật không nên chút nào. Nhưng thiết nghĩ, cứ như vậy
thành ra khơng phải là cách khơn ngoan, vì dù mình có làm gì đi nữa thì cũng chẳng thay đổi
được sự thật là bản thân đã quá tham lam, ngu ngốc khi tưởng mọi điều dễ dàng đến với mình.
Một niềm vui nho nhỏ khi đoạn này tơi nhận được sự động viên, khích lệ từ bạn gái của mình, tơi
thực sự rất biết ơn về điều đó. Thế là tơi nhanh chóng tìm cách xoay sở ngay sau đó. Như một
dịp tình cờ, trong lúc lướt web tơi thấy một nhóm trên facebook chia sẻ kinh nghiệm về một nghề
làm thêm nhưng lại chủ động về thời gian. Thế đấy quả thực không thể phủ nhận sức mạnh của
thời đại công nghệ số mà, công việc mà tôi đang nói đến ở đây là làm một shiper. Về ưu điểm,
như đã nói, khi làm việc này, bản thân tơi hồn tồn linh động về thời gian, thích thì tơi có thể
làm, tranh thủ thời gian rảnh, khơng hề thấy gị bó chút nào, thậm chí có những hơm siêng năng
cộng với một chút may mắn, tơi có thể kiếm đủ tiền tương đương với cả tuần làm thêm ở quán
Café. Nhưng, cũng có một số điểm hạn chế nhất định, cơng việc này địi hỏi sức khoẻ rất nhiều,
hãy tưởng tượng bạn sẽ phải rong ruổi trên khắp các cung đường, hàng giờ đồng hồ dưới cái

nắng chói chang của buổi trưa, hay những hơm mưa gió ngập đường. Bên cạnh đó, nó cũng địi
hỏi bạn có một sự nhạy bén nhất định khi khơng phải cứ phó mặc cho chiếc bản đồ trên thiết bị
di động. Tôi đã phải trả giá rất nhiều khi tin tưởng vào nó. Thật nực cười, khi nơi bạn muốn đến
và nơi được chỉ trên bản đồ hoàn toàn khác nhau, lúc đó bạn sẽ hiểu thế nào là sự bẩt lực! Nói
vui thế thơi, tơi coi đó như những tai nạn nghề nghiệp thơng thường, thay vì cứ kêu ca, hãy nhạy
bén tìm cách giải quyết như gọi cho khách hàng, xin định vị cuả họ qua zalo hay tìm kiếm sự hỗ
trợ từ tổng đài trên app. Tôi sẽ mô tả sơ qua một chút về công việc làm shiper này, phịng khi các
bạn có hứng thú với nó, nhất là các bạn sinh viên có lịch học khơng hề dễ chịu như trường của
tôi chẳng hạn. Đầu tiên, các bạn cần đến trụ sở của đơn vị cung cấp dịch vụ đối tác giao hàng hay
là đối tác tài xế của vài công ty như Grab, Ahamove, Lalamove, Now,… Tất cả những gì bạn cần
là sắm một bồ đồ nghề, 1 chiếc xe máy, 1 chiếc điện thoại thông minh là có thể đi làm rồi. Về
cơng việc, các bạn cũng chỉ cần canh sẵn trên app, khi thấy có đơn hàng phù hợp từ khách hàng,
hãy nhanh tay chọn xác nhận và tiến hành đến điểm lấy hàng, sau đó đem tới giao cho khách
1 Trích câu nói của Albert Einstein

8


hàng là xong, tương tự với việc chở khách, bạn cũng chỉ cần đến nơi của khách hàng, đưa họ tới
điểm đến. Rồi nhận thù lao, thế là xong và bạn sẽ được trả công, sau khi khấu hao đi phí sử dụng
dịch vụ thì số cịn lại là của bạn. Khá dễ dàng phải không nào? Cá nhân tôi nhận thấy, đó thực sự
là cơng việc dễ dàng, vì tơi có thể chủ động hơn trong cơng cuộc cày cuốc của mình. Bẵng đi
hơn nửa năm trời làm shiper, sau khi trừ đi mọi khoản chi tiêu. Tôi đã tiết kiệm được 15 triệu
đồng. Thế là, tôi bắt đầu lại đam mê đầu tư chứng khoán của bản thân. Không giống như lần đầu
tiên, lần này tôi đã tham gia mua một mã cổ phiếu trong nhóm những cổ phiếu tốt, tiềm năng,
được gọi là rổ VN30. Sau khi giao dịch hồn tất, tơi lại sinh ra một cái tật mà cá nhân tơi thấy là
rất xấu, đó là ăn no chỉ lên soi chăm chăm vào cái bảng điện, mất rất nhiều thời gian để làm việc
vô bổ đó. Tơi cứ bị thu hút bởi những con số nhảy liên tục trên bảng điện, mà nhất là của mã cổ
phiếu tôi đang nắm. Cảm xúc cũng thay đổi như đồ thị điện tim vậy, thấy tăng thì vui, ngay sau
đó giảm thì lại thấy hụt hẫng và buồn. Cứ vậy, cho đến ngày tôi quyết định bán cổ phiếu mình

đang nắm với mức sinh lời sau 1 tháng là 5%, “cũng khá là ổn đấy chứ” – Tôi nghĩ thế. Quả
khơng ngoa, khi nói rằng may mắn lại mỉm cười với tơi. Vì tơi mua cổ phiếu đó hồn tồn theo
cảm tính, tơi nghĩ rằng chẳng dễ gì mà một mã cổ phiếu lọt vào top 30 cổ phiếu có uy tín tốt như
vậy. Mãi sau này, tơi mới nhận ra, tôi đã vào đúng lúc thị trường đang uptrend hay nôm na là
đang đà tăng trưởng, cái thời điểm mà hầu như ai mua cổ phiếu nào họ cũng đều có lãi cả, có
người lãi cả mấy trăm phần trăm, như tơi là cịn bèo lắm. Cứ thế, chỉ với 15 triệu đồng, sau 1
tháng đầu cơ lướt sóng tơi đã thu về được 750 nghìn mà khơng phải bỏ tí cơng sức nào cả, điều
đó lại làm tăng thêm cái sự hưng phấn trong tôi, tôi cảm thấy phục bản thân mình vơ cùng, tơi đã
nghĩ cứ cái đà này chẳng mấy chốc mà bản thân trở thành triệu phú chứng khốn nhờ đầu tư lướt
sóng mất. Thật nực cười, sau này nhìn lại tơi mới thốt lên một câu rằng “đúng là tuổi trẻ chưa trải
sự đời”, mọi thứ sảy ra phía sau lại là những cú tát đôm đốp vào mặt tôi. Tôi sẽ chia sẻ chi tiết
hơn ở những chương sau. Quay trở lại cơng việc làm shiper, kiêm đầu cơ chứng khốn. Sau khi
thu được khoản lợi nhuận đầu tiên, tôi đã tự thưởng cho bản thân của mình một bữa ăn hậu hĩnh.
Rồi lại tiếp tục lang thang lên các hội nhóm trên facebook, zalo, thám thính coi người ta đang
bàn luận về mã cổ phiếu nào nhiều nhất để hôm sau tiếp tục mua mới, đầu cơ lướt sóng, chi mà
phải đi làm shiper cực nhọc nữa. Tới đây, tôi lại rút ra một bài học xương máu rằng: Chứng
khoán, nó vốn là thị trường tài chính, tức là tiền của ông A mất đi, sẽ là khoản lợi nhuận mà ơng
B thu được, đấy là nói với hành vi đầu cơ, lướt sóng. Chúng ta đang giành giật giá trị của nhau,
thế nên chẳng gì dại dột bằng việc khi ai đó lên mạng để chia sẽ những bí kíp, những mã cổ
phiếu ngon lành cả. Miếng phơ mai chỉ có trên chiếc bẫy chuột thơi. Có thể, bạn đọc sẽ thấy tôi
hơi chủ quan khi đánh giá quan điểm này, nhưng hãy tin tôi đi, chẳng ai lại đem tiền của mình,
đem cơ hội của mình để đi rao giảng công khai như vậy đâu. Quay trở lại bài tốn đầu cơ như tơi
đã nói, tiền tơi mất đi sẽ là số tiền bạn thu được, vì tổng giá trị tài sản là một hằng số cơ mà? Nếu
như với những nhà đầu tư, họ có đồng tiền nhàn rỗi. họ mua lấy một mã cổ phiếu tốt dựa trên giá
9


trị phát triển của doanh nghiệp, họ nắm giữ vài năm, thậm chí cả chục năm mà chẳng màng đến
bảng điện, dĩ nhiên ngoài việc họ sẽ được hưởng thành quả là thị giá cổ phiếu tăng khi đi đúng
hướng thì họ cịn được hưởng thêm những đồng lợi tức, cổ tức mà doanh nghiệp chia sẻ cho họ,

đó là hướng đi cơ bản và đúng đắn trên thị trường này. Nhưng đối với tôi hay các bạn trẻ khác thì
sao? Rõ ràng nguồn vốn nhàn rỗi của chúng ta là khơng lớn đến mức có thể nắm một mã cổ
phiếu nào đó đủ lâu đến vậy, tuổi trẻ chúng ta hứng thú với những điều mà chúng ta có thể thu
nhặt thành quả một cách nhanh chóng và hiệu quả, chí ít là đối với bản thân chúng ta. Rõ ràng
rằng, tôi đã phải trả giá cho hành động trơng đợi trên mạng, khi ai đó sẵn sàng ban phát lợi ích
một cách miễn phí cho tơi. Tơi mua vào một mã được mọi người yêu thích và đánh giá cao ở trên
đó. Nhưng ngay khi tơi mua vào, chỉ sau 03 ngày, tức là cổ phiếu về tới tài khoản để có thể bán
lại (Theo như quy định của UBCK Việt Nam). Tôi đã mất đi 10% vốn của mình. Tơi buồn chứ,
và tơi cá chắc nhiều bạn trẻ khác cũng sẽ như tôi, một cảm giác hoang mang vơ cùng. Tơi lại lên
tìm kiếm bài viết kia thì thấy nó đã bị xố đi mất tăm từ lúc nào. Thế là tôi đủ thông minh để biết
rằng bản thân cũng chỉ là gà để cho người ta làm thịt thôi. Thế là tôi chấp nhận cắt lỗ cổ phiếu
đó, bài học đáng giá 1,5 triệu cũng cịn rất rẻ so với tôi, tôi đã tự an ủi bản thân mình như thế.
Đoạn này, tơi cũng xin nhắc nhở tới bạn đọc rằng, các bạn có quyền tham khảo những nhận định
của người khác, ở trên mạng hay ở bất cứ đâu, nhưng hãy trang bị cho mình sự hiểu biết nền tảng
nhất, để hiểu và tự đặt câu hỏi cho những nhận định đó. Đừng để bản thân như những cộng cỏ
mong manh, gió chiều nào ta theo chiều đó, đó khơng phải là mềm dẻo khơn ngoan, đó là nguyên
nhân cho sự thất bại tai hại trên thị trường chứng khoán, đầy rẫy những cạm bẫy.
Kết chương, tơi muốn các bạn nhìn lại câu nói mở chương của Albert Einstein, sai lầm là điều
tất yếu của cuộc sống, nhưng nó chứng tỏ rằng chúng ta ít ra cũng đã làm được điều gì đó để mà
dù cho đó là việc làm sai lầm, thì ít ra ta cũng có được một bài học quý giá. Nhất là các bạn trẻ,
các bạn còn rất nhiều thời gian, thứ tài sản vô cùng quý giá, hãy coi thời gian là vốn để đầu tư
cho bản thân, để chúng ta có nhiều trải nghiệm, có nhiều bài học, sửa sai nhiều hơn, hoàn thiện
bản thân tốt hơn.
Ở chương tiếp theo, tôi sẽ kể cho các bạn nghe cách mà tơi tự trang bị kiến thức cho mình, để chí
ít là không phải trở thành con gà dễ bị người ta giết thịt mà khơng có chút phản kháng nào.

10


CHƯƠNG 3. HÀNH TRANG CẦN THIẾT TRÊN CUỘC ĐUA ĐẦU TƯ CHỨNG

KHỐN, THIẾU NĨ BẠN SẼ CHỈ LÀ MỘT CON GÀ MẶC CHO NGƯỜI TA GIẾT
THỊT
“Tài sản có thể trở về số 0 nhưng kiến thức phải càng ngày càng mở rộng.”
Hãy thẳng thắn đi các bạn đọc của tôi! Ở trong bất kỳ cuộc chơi nào cũng vậy, chúng ta không
thể tham gia trong một tâm thế “tay không bắt giặc” được. Huống gì, sân chơi mà chúng ta đang
hướng đến đây lại là thị trường chứng khốn, nơm na còn gọi là thị trường về tiền. Rõ ràng, khi
lợi ích là thứ duy nhất mà chúng ta hướng đến thì việc thiếu kiến thức, thiếu hiểu biết rồi khơng
sớm thì muộn cũng sẽ giết chết bản thân chúng ta. Ở chương này, tôi sẽ không chia sẻ kiến thức
chun mơn nhưng tơi sẽ mách bạn cách để có thể tìm được chúng, tuyệt nhiên những kiến thức
mà tơi sắp chia sẻ sau đây sẽ tạo cho các bạn một nền tảng tốt, để từ đó phát huy được tối đa khả
năng cũng như tiềm năng của bản thân. Những kiến thức thực tiễn này có thể khác so với thị
trường Việt Nam, vì thị trường chứng khốn Việt Nam được biến đến là thuộc thị trường cận
biên, do đó mọi nghiên cứu định lượng dường như khơng đúng hồn tồn so với thị trường này,
điển hình là có rất nhiều quỹ đầu tư ứng dụng định lượng toán học rất thành công ở Mỹ nhưng lại
không thể phát triển nổi ở Việt Nam. Tác phẩm đầu tiên mà tôi muốn đề cập như đã giới thiệu ở
chương 1, đó là cuốn “Think and trade like a champion” của Mark Minervini. Nội dung của cuốn
sách là hành trình tự đầu tư chứng khoán của Mark, câu chuyện đầu tư được Mark đúc kết lại
thành những kinh nghiệm xương máu, thể hiện qua nhiều những mẫu hình kỹ thuật kinh điển
trên thị trường chứng khốn, theo một khía cạnh nào đó thì tơi thấy chúng cũng áp dụng được
với thị trường chứng khốn Việt Nam. Bên cạnh đó, Mark cũng rút ra được những bài học về
quản trị rủi ro, tối ưu hoá lợi nhuận đầu tư, cũng như đặt ra được một công thức chung để đầu tư
hiệu quả. Đó quả thực là tác phẩm mà cá nhân tơi thấy khơng thể thiếu nếu các bạn muốn tìm
hiểu kiến thức cũng như kinh nghiệm ở lĩnh vực chứng khoán. Cuốn sách thứ hai là “Tuyệt kỹ
giao dịch bằng đồ thị nến Nhật” của tác giả Steve Nison, ở cuốn sách bạn đọc sẽ có góc nhìn trực
quan về cách mà biểu đồ kỹ thuật của một mã chứng khoán hoạt động, giúp các bạn nắm bắt và
đưa ra những định hướng đầu tư tốt hơn, nhưng biểu đồ cột xen kẽ được ví như những cây nến,
dựa trên kinh nghiệm của tác giả đã cho ra đời bộ kỹ thuật đồ thị nến Nhật kết hợp hoàn hảo từ
những phương pháp phân tích kĩ thuật kết hợp giữa phương Đông và phương Tây. Cuốn sách thứ
ba là “Nhà đầu tư thông minh” của Benjamin Graham, người được biết đến là thầy của nhà đầu
tư lỗi lạc Warrant Buffett. Một cuốn sách khá dày, dễ gây ngán ngẩm đối với một số bạn trẻ, lần

đầu tơi đọc nó cũng vậy, cảm giác chưa đọc đã thấy ngán tận cổ, những kiến thức tương đối khó
để nhớ và hiểu nếu như chỉ đọc lướt qua. Tuy nhiên, khi đã định hình được trong đầu thì bạn sẽ
nhận ra đó là cả một chân trời kiến thức, cuốn sách diễn tả cực kỳ chi tiết tình hình đầu tư ở phố
11


Wall trong những năm khủng hoảng của thị trường, thời kỳ tạo nên những nhà đầu tư lừng danh
trong lịch sử, ngồi ra ta cịn thấy được ở tác phẩm là cách để chúng ta xây dựng cơ sở nghiên
cứu, tìm tịi và đánh giá được đâu là những cổ phiếu tốt dựa trên nhiều yếu tố được tổng hợp từ
quá khứ đến cả tương lai, giúp cho bạn đọc có cách nhìn trực quan cũng như dễ dàng so sánh
hơn. Cuốn sách thứ tư là cuốn “Payback Time” hay còn được biết đến với cái tên thuần Việt là
“Ngày đòi nợ” của tác giả Phil Town. Cuốn sách là sự đúc kết hàng chục năm kinh nghiệm đầu
tư, trải nhiệm nhiều phương pháp phân tích, đánh giá của chính tác giả trên thị trường chứng
khoán. Khi đọc sách bạn sẽ hiểu cách làm thế nào để mua và giữ cổ phiếu một cách hợp lý, đây
là chiến thuật đầu tư mua dài hạn. Nó sẽ giúp bạn biết khi nào và làm thế nào để tích lũy cổ
phiếu của một doanh nghiệp tuyệt vời khi giá của nó đang giảm. Mua tích trữ cổ phiếu cho đến
khi giàu, hãy sẵn sàng tự mình đầu tư chứng khốn bằng việc thấu hiểu giá trị của phương pháp
mua tích trữ và hiểu được lý do tại sao phải làm vậy bằng những lý lẽ của Phil Town. Cuốn sách
thứ năm là “Giàu từ chứng khoán” của Jonh Boik. Cuốn sách sẽ cho bạn thấy được những nhà
đầu tư đại tài như: Jesse Livermore, Bernard Baruch, Gerald Loeb, Nicolas Darvas và Bill
O’Neil đã trải qua những thất bại như thế nào, hay những kinh nghiệm, những chiến lược đầu tư
thông minh của họ ra sao để có thể giúp họ trở thành những nhà đầu tư huyền thoại, thơng qua sự
phân tích, đánh giá cũng như tổng hợp của tác giả John Boik. Trên đây là một số trong những tác
phẩm mà cá nhân tôi đã đọc và học được rất nhiều điều hữu ích để trang bị, cũng như làm cơ sở
tham chiếu cho kế hoạch đầu tư trên thị trường chứng khốn Việt Nam. Tơi khơng chắc rằng việc
những kiến thức này giúp tơi thành cơng khơng có nghĩa là nó cũng sẽ giúp bạn đọc của tơi thành
cơng. Mà tôi chỉ đưa ra đây, giới thiệu đến bạn đọc để xem đó như là một sự gợi ý, phịng khi
bạn đang phân vân giữa hàng ngàn những kiến thức chứng khốn ở ngồi kia. Và hơn hết, đừng
chỉ dừng lại ở việc đọc, các bạn hãy thực hành, áp dụng để hiểu và biến những kinh nghiệm
trong sách thành những kiến thức riêng biệt cho bản thân, để trở nên thông thái hơn trong công

cuộc tự đầu tư chứng khốn của mình. Ở chương tiếp theo, tơi sẽ chỉ ra một yếu tố mà khiến vô
số những nhà đầu tư trẻ tuổi, những F0 rơi vào vịng xốy sai lầm khơng lối thốt trên thị trường
chứng khốn và cách để mà tơi đã vượt qua nó.

12


CHƯƠNG 4. TÂM LÝ LÀ YẾU TỐ SỐNG CÒN TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHỐN
"Tơi có thể đo đạc được lực chuyển động của các thiên thần, nhưng chẳng thể nào đo đạc được
sự điên rồ của con người".2
Đó là một sự thật, ngay cả Newton, nhà khoa học được mệnh danh là thiên tài trong những nhà
khoa học cũng thua trên thị trường chứng khốn. Hãy nhìn, cách mà ơng nói xem, ơng có thể đo
được lực chuyển động của các thiên thần, nhưng tuyệt nhiên lại chẳng thể đo được sự điên rồ của
con người. Và thực tế, đúng là như vậy đấy, tâm lý là yếu tố tối quan trọng trên thị trường chứng
khoán, tâm lý trên thị trường chứng khoán liên quan cực kỳ mật thiết đến hành vi mua bán cổ
phiếu của những nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán. Và dĩ nhiên, những tâm lý đó rất khó
để có thể nắm bắt. Điều tơi muốn chia sẻ với các bạn không nằm ở việc chúng ta bỏ thời gian để
xem người khác nghĩ gì, mà hãy quản trị tốt tâm lý của mình trước. Một khi tâm lý của chúng ta
bị dao động, thì khi thị trường chứng khốn phát ra một số tín hiệu không khả quan, ngay lập tức
chúng ta vội vàng bán ra một cổ phiếu mình đang nắm giữ để rồi sụt sùi nhìn nó tăng giá ngay
sau đó. Hoặc thậm chí là khi chúng ta vừa mua một cổ phiếu, thường là theo một chiều hướng
thông tin khả quan, thì ngay lập tức vài ngày tiếp theo cổ phiếu đó liên tục giảm, cuốn bay đi số
tiền quý giá của mình. Để lý giải cho hai hiện tượng tâm lý này, có hai thuật ngữ tương đối phổ
biến trên thị trường chứng khốn, đó là FOMO (Fear Of Missing Out) – Nôm na là chỉ một trạng
thái tâm lý đó là sợ bị bỏ lỡ, thường thì trạng thái này xuất hiện khi một vài mã cổ phiếu nào đó
đột nhiên tăng mạnh, kèm theo lượng mua tích cực đến từ những nhà đầu tư khác, khối ngoại, và
đội lái (chương sau tơi sẽ giải thích thuật ngữ này chi tiết hơn), tự doanh. Kèm theo đó là những
yếu tố thông tin cũng tương đối hấp dẫn, ngay lúc đó, chúng ta – những nhà đầu tư cá nhân đang
đứng ngồi thèm thuồng, chẳng cần phải suy nghĩ gì nhiều, ngay lập tức xuống tiền mua ngay cổ
phiếu đó. Điều tồi tệ bắt đầu từ đây, thậm chí ngay sau khi mua xong cổ phiếu lập tức quay đầu

giảm một cách vơ lý, với cách tính thời gian mua cổ phiếu là t+2 trên thị trường chứng khốn, thì
ngay sau khi cổ phiếu về tài khoản, nó sẽ tặng bạn thêm một khoản lỗ, chẳng hề vui một tí nào.
Thật đấy, điều này tưởng chừng như khó xảy ra thì lại thường xuyên xảy ra trên thị trường, và
những đối tượng dễ mắc phải nhất là những nhà đầu tư cá nhân còn yếu về mặt tâm lý thị trường.
Ở trước những tình cảnh như vậy, lời khuyên mà tơi giành cho các bạn là đó là hãy chậm lại một
nhịp, mở ra xem lại những quy tắc đầu tư, những cách lọc cổ phiếu. Để xem rằng, liệu cổ phiếu
đã bước qua giai đoạn nước rút hay chưa, bởi lẽ, thị trường chứng khoán hay cụ thể là một mã cổ
phiếu sẽ trải qua 3 trạng thái, đó là xuất hiện trong sự ảm đạm, đi lên trong sự nghi ngờ, và chết
đi trong sự hưng phấn. Tại sao lại có điều đó? Bởi lẽ, khi tiến hành đẩy giá một mã cố phiếu
2 Trích câu nói của Newton

13


mang tính đầu cơ, những thế lực đứng sau thường bỏ nhiều thời gian, tiền bạc để gom và tích luỹ
cổ phiếu, dựa theo quy luật cung cầu để khai thác, đến khi đã đạt thời điểm, họ sẽ tiến hành đẩy
giá cố phiếu lên cao và sẵn sàng phân phối lượng hàng đó cho những nhà đầu tư đến sau. Khi ấy,
một lần sa chân, xui rủi bạn sẽ lãnh đủ. Việc các bạn chậm lại một nhịp, nghiên cứu, suy nghĩ về
tiềm năng của cổ phiếu một cách kỹ càng, sẽ giúp bạn hạn chế được rủi ro. Trạng thái tâm lý tiếp
theo đó là FOBI (Fear Of Being Invested) – Nôm na là hội chứng sợ thông tin tiêu cực lấy đi lợi
nhuận nên vội vàng bán ra những mã cổ phiếu còn dư địa tăng lớn, để rồi tiếc núi quay lại sau đó
và lặp lại trạng thái FOMO. Về cơ bản, FOBI không hẳn là tâm lý xấu, tuy nhiên nó làm cho
chúng ta có cảm giác khó chịu, bởi lẽ rõ ràng nếu chúng ta chịu khó nắm thêm thì đã lãi nhiều
hơn. Ai trong chúng ta cũng sẽ có tâm lý như vậy, và nó hồn tồn bình thường. Cũng tương tự
như FOMO, FOBI thường xuất hiện khi có một số thơng tin tiêu cực trên thị trường, hoặc một
lực bán lớn làm cho mã cổ phiếu chao đảo, tạo cho nhà đầu tư tâm lý bất ổn nếu như khơng có đủ
bản lĩnh, kinh nghiệm, cũng như niềm tin vào mục tiêu nắm giữ cổ phiếu. Khi đó, nhà đầu tư
thường bán ra với mức lãi ít hơn hoặc chạm điểm hồ vốn, để rồi ngay sau đó, cổ phiếu quay trở
lại bật tăng một cách kinh ngạc. Cả hai trạng thái tâm lý FOMO và FOBI đều xuất phát chủ yếu
do nhà đầu tư thiếu kinh nghiệm, kiến thức cũng như kỹ năng phân tích. Thường thì nếu gửi tiền

vào tay những người chun mơn của các cơng ty chứng khốn chúng ta sẽ không gặp phải hai
hiện tượng trên, tuy nhiên với con đường lựa chọn là một nhà đầu tư cá nhân, chúng ta buộc phải
làm chủ được trạng thái tâm lý này. Trạng thái tâm lý tiếp theo, cũng rất phổ biến, tơi tạm gọi đó
là trạng thái tâm lý nghe theo đám đông. Như đã đề cập sơ qua ở chương 2, tâm lý nghe theo
đám đông xuất hiện khi một đám đơng nào đó, thường là trên các hội nhóm ở các nền tảng mạng
xã hội, tung hô hoặc tung tin mua vào một mã cố phiếu nào đó, đây đa số là chiêu trị của một thế
lực nào đó khi họ muốn hướng ánh nhìn của nhà đầu tư cá nhân vào cổ phiếu đó, sau đó khi đã sa
chân vào, chúng ta thường nhận kết quả cay đắng. Tôi không khẳng định tất cả thơng tin trên
mạng là cạm bẫy, tuy nhiên có thể dễ hiểu rằng, sân chơi của chúng ta bản chất là đấu tranh lợi
ích, giành lấy tiền bạc của nhau, khi đã là một trader, tức là chúng ta chọn con đường đầu cơ,
giành giật lấy giá trị của nhau trên thị trường. Do đó, chẳng có ai lại dại dột đến mức chia sẻ
những giá trị đó một cách cơng khai và miễn phí như vậy cả. Có chăng đó là một động cơ ở phía
sau. Đồng ý là không ai ép chúng ta mua hay bán cổ phiếu được, tuy nhiên hãy tỉnh táo khi tiếp
nhận những thông tin đại trà trên mạng xã hội hay các hội nhóm. Nói đoạn tới đây, tơi cũng
muốn giới thiệu đến bạn đọc hai cuốn sách khá hay đó là “Phi lý trí” và “ Lẽ phải của lý trí” của
Dan Airely. Ở hai tác phẩm đó, Dan sẽ sẽ cho chúng ta hiểu cách mà cảm xúc tác động đến hành
vi của con người, ơng cũng thơng qua nhiều thí nghiệm và rút ra một kết luận đó là chúng ta
chẳng hề lý trí như chúng ta nghĩ. Mọi hành vi của chúng ta đều bị chi phối và liên quan mật
thiết với cảm xúc của bản thân. Cuốn sách sẽ giúp chúng ta học cách quản trị cảm xúc, làm chủ
tâm lý của bản thân tốt hơn. Kết chương, tơi sẽ gửi đến đọc giả một lời khun đó là, đừng xa rời
14


những giá trị hữu hình, những yếu tố cấu thành quan trọng của cổ phiếu, chỉ khi thiếu hiểu biết,
thiếu kiến thức thì chúng ta mới dễ vướng vào những trạng thái tâm lý bất ổn trên thị trường, để
phải chịu những kết quả tồi tệ. Hãy luôn giữ cho mình một cái đầu lạnh, đó là chìa khố quan
trọng để giúp bạn thành công trong việc tự đầu tư của bản thân. Ở chương kế tiếp, tôi sẽ kể cho
bạn nghe cách mà tơi đã sống sót trên thị trường chứng khoán trong một thời gian dài và gặt hái
được chút thành quả từ nó.


15


CHƯƠNG 5. CÁCH MÀ TƠI ĐÃ SỐNG SĨT TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN
VIỆT NAM
Như đã chia sẻ ở chương 1 của cuốn sách, tơi tham gia thị trường chứng khốn khi mới là
cậu sinh viên bắt đầu bước vào năm thứ 2 ở đại học. Một chàng thanh niên khi đó ở cái độ
tuổi 19, có rất nhiều ước mơ, hoài bão và cả một đống tham vọng, trong khi hiểu biết thì có
hạn. Đặc biệt là với kiến thức liên quan đến lĩnh vực tài chính, tơi đã sớm nhận ra rằng khi đã
chấp nhận đam mê với việc đầu tư, đồng nghĩa với việc phải học tập nhiều hơn, thành thử ra
chương trình học trên lớp tơi khơng thật sự tập trung lắm. Cũng bởi lẽ, ngành tôi học liên
quan đến luật pháp, tương đối kém hấp dẫn đối với tôi. Tuy nhiên, sau này tôi nhận ra rằng
kiến thức tài chính và luật pháp thực sự có thể bổ trợ cho nhau rất tốt, kể ra cũng chẳng phí
hồi cơng sức của bản thân. Cú sốc đầu tiên của tơi với chứng khốn là khoản lỗ gần như
sạch trắng tài khoản, trong khi rõ ràng trước đó tơi vẫn đang có một khoản lãi béo bở. Và
thay vì, quay đầu từ bỏ, tơi chọn cách đương đầu, lao vào nghiên cứu và quyết tâm làm lại từ
đó. Trong suốt q trình đầu tư, cái đích tơi đạt được là khoản lợi nhuận đủ để gọi là cấp số
nhân, chỉ sau 1 năm, tôi đã nhân 5 lần tài khoản của mình và nửa năm tiếp theo là gấp đơi số
đó, một chàng sinh viên bước vào năm thứ 3 với số vốn tích luỹ chỉ bằng việc đầu tư, ngót
nghét hơn trăm triệu. Tơi khơng phải khoe mẽ thành tích của mình đâu, vì tơi biết có rất
nhiều nhà đầu tư ngoài kia chẳng phải mất khoảng thời gian dài như vậy để đạt được con số
đó. Điều mà tôi muốn nhắn nhủ tới các bạn rằng, việc bạn đầu tư lãi hay lỗ không quan trọng,
thứ quan trọng duy nhất đó là bạn học được gì từ đó, bởi lẽ khi số vốn bạn bỏ ra là thấp bạn
sẽ có nhiều cơ hội tăng trưởng hơn so với khi số vốn của bạn là một con số lớn đối với bản
thân bạn lúc đó. Ví dụ nhé, khi bạn lỗ 10% của 10 triệu đồng, bạn sẽ chỉ đánh mất 1 triệu
đồng và con số đó rất dễ bù đắp, thành thử ra tâm lý của bạn cũng khơn q nặng nề về nó,
nhưng khi bạn lỗ 10% của 100 triệu đồng, là 10 triệu đồng, đó là cả một tháng lương làm
việc vất vả khi bạn đang còn là sinh viên. Thế mới thấy, việc bạn cần đạt được không phải là
bạn lãi hay lỗ bao nhiêu, mà bạn cần biết rằng tại sao mình lãi cũng như tại sao mình lỗ? Hãy
hỏi câu hỏi đó mỗi khi bạn đưa ra một quyết định đầu tư, vốn của bạn chính là những đồng

tiền xương máu của bạn, hãy suy nghĩ thật kỹ, đừng để nó ra đi vơ ích, hay đem lại cảm giác
hạnh phúc tựa như việc trúng xổ sổ hay thắng một trò chơi may rủi. Khi bạn đi lên từ con số
0, thứ bạn nhận được, quý giá hơn tiền, đó là kiến thức và kinh nghiệm. Tôi rất ủng hộ việc
bạn thoả sức thử nghiệm những suy nghĩ, đưa ra những phương pháp đầu tư của riêng cá
nhân mình và kiểm nghiệm nó trong khi đang cầm số tiền nhỏ, sai lầm có thể đến với bạn,
đừng sợ nó, hãy chào đón nó, vì đó là phép thử hiệu quả nhất trên thị trường chứng khoán.
Nơi mọi sai lầm của bạn đều phải trả giá bằng tiền của bạn. Sau khi đã đủ bản lĩnh, bạn sẽ
16


hoàn toàn tự tin bước vào con đường tự đầu tư của mình. Tơi khơng chắc chắn những phương
pháp của tơi đã áp dụng phù hợp hồn tồn đối với bạn, nhưng với kinh nghiệm đã trải khi ở
trong độ tuổi 19-20, độ tuổi tương đối háo thắng và khát vọng. Tơi hy vọng sẽ đưa ra được
những góc nhìn sát với thực tế nhất, để làm cơ sở cho những phát kiến của các bạn – những
nhà đầu tư trẻ tuổi có thể đạt được những thành tựu cao hơn tơi sau này. Trong q trình đầu
tư của mình, hay nói chính xác hơn là đầu cơ cổ phiếu, bởi lẽ đối với tơi khi đó, tơi khơng thể
dư giả đến mức có thể chơn vốn của mình ở một cổ phiếu giá trị cao và nắm trong vài năm
hay thậm chí thập kỷ để mong rằng nó sẽ sinh lãi nhiều. Điều đó là tốt, tuy nhiên tơi khơng
đủ khả năng để duy trì nó, sinh viên thì làm gì mà có nhiều tiền thế chứ! Và nhân đây, tơi
cũng có khuyến nghị đến các bạn rằng, nếu được hãy lựa chọn việc đầu tư dài hạn, nắm bắt
cổ phiếu của những cơng ty uy tín trên thị trường, khi bạn có đủ tài chính và khơng thích chịu
áp lực trên thị trường chứng khốn. Và cũng khơng khuyến khích việc các bạn cược tất cả số
vốn của mình vào việc đầu cơ mạo hiểm – điều mà trước đó tơi vẫn hay làm. Thật may mắn,
là tơi khơng phải trả giá đắt cho những hành động đó. Dần dà, càng về sau này tơi càng nhận
ra, đó là nên tối ưu hoá bằng việc phối hợp giữa đầu tư và đầu cơ. Nói đơn giản như việc bạn
xây dựng một đội bóng đá, bạn phải lựa chọn thủ môn. hàng hậu vệ, hàng tiền đạo thật tốt
cho đội bóng của mình. Cổ phiếu cũng thế, sẽ có những cổ phiếu ít chịu biến động từ thị
trường, tơi gọi chúng là nhóm cổ phiếu phịng thủ; đặc trưng của nhóm này là ngành liên
quan đến những nhu cầu thiết yếu như may mặc, tiêu dùng, dược phẩm,,… Hàng hậu vệ của
chúng ta sẽ là nhóm những cổ phiếu mang tính chu kỳ như bất động sản, ngân hàng; đặc

trưng của nhóm này là sẽ tăng mạnh khi vào giai đoạn theo chu kỳ thị trường. Cuối cùng,
hàng tiền đạo sẽ là những cổ phiếu tăng đột biến, chịu rất nhiều những thơng tin trên thị
trường, do đó cũng chứa đựng rất nhiều rủi ro; điển hình của nhóm này là những nhóm đầu
tư cơng, khi được thơng qua dự án hay được bơm tiền trực tiếp, những nhóm này thường tăng
đột biến, như cách tiền đạo phát huy tốc độ để ghi bàn vậy. Do đó, một danh mục tối ưu theo
cá nhân tơi, đó là nên chia theo tỉ lệ vừa phải, giữ nhóm tiền đạo dưới 20% vốn của chúng ta.
Và cực kỳ nên hạn chế việc “bỏ trứng vào một giỏ” – như cách mà nhà đầu tư lỗi lạc Warrent
Buffet vẫn hay nhắc nhở nhà đầu tư. Bạn có thể thoải mái lựa chọn cổ phiếu mình thích, quan
sát tốt, nhưng hãy nhớ, bảo tồn thật tốt số vốn của mình. Việc bạn đi nhanh khơng giúp bạn
đến đích nhanh, nhưng việc đi đúng, đi chậm sẽ đưa bạn đến đỉnh cao. Nguyên tắc tiếp theo,
đó là về cách lọc thơng tin cổ phiếu. Các bạn có thể tham khảo góc nhìn từ các cơng cụ hỗ trợ
của các cơng ty chứng khốn, hoặc qua các app chuyên nghiệp như Toppi của kênh đầu tư tài
chính, hoặc đơn giản hơn là đọc các báo cáo tài chính, các bản tin trên báo. Điều đó, giúp các
bạn chọn ra được những cổ phiếu tốt, tiềm năng để đưa vào mục cổ phiếu phòng thủ. Việc
nắm bắt các thơng tin nhạy cảm trên thị trường thì thích hơp cho việc đầu cơ lướt sóng hơn,
bạn sẽ phải có kinh nghiệm và liều lĩnh khi ra quyết định xuống tiền mua nhóm cổ phiếu này,
17


đổi lại lợi nhuận nếu đoán đúng sẽ là rất lớn. Mấu chốt của ngun tắc lọc thơng tin này
chính là chính xác, cụ thể và hiểu bản chất. Nó đòi hỏi ở nhà đầu tư tương đối nhiều mặt về
kiến thức tài chính, nhưng đừng vội nản, khi đã hiểu và phân tích được thì bạn sẽ thấy rất
nhiều điều thú vị ngồi kia. Ngun tắc tiếp theo đó là vận dụng kiến thức vào việc quan sát
vận động của cổ phiếu, phương pháp này thường sử dụng như VSA, cụ thể bạn sẽ quan sát
dòng tiền, đồ thị chứng khoán để dự đoán những bước đi tiếp theo của các tổ chức, hịng tìm
ra những cổ phiếu tốt, nhờ vào dòng tiền và động cơ của tổ chức thổi chúng ta lên cao.
Nguyên tắc này bổ trợ cho việc thích mạo hiểm của các bạn, tuy nhiên có cơ sở tin tưởng
cao, bởi lẽ cá nhân tôi thấy rằng, thị trường chứng khoán ở Việt Nam trong giai đoạn này rất
đặc trưng ở việc tổ chức điều tiết cổ phiếu một cách rõ nét. Do đó, nếu bạn có kiến thức phân
tích này sẽ thấy hiệu quả rõ rệt. Chẳng gì đi nhanh hơn việc ngồi trên vai người khổng lồ cả,

tuy nhiên vẫn cần phải cẩn trọng đấy nhé!. Nguyên tắc kế tiếp đó là hạn chế việc chạy đua
với thị trường, như đã chia sẻ ở chương 4, tơi có đề cập đến 3 giai đoạn của thị trường gồm
xuất hiện trong ảm đạm, đi lên trong nghi ngờ và chết đi trong sự hưng phấn. Do đó, nguyên
tắc này nhắc nhở các bạn rằng, cần phải quan sát kĩ, tránh đuổi vào những giai đoạn hưng
phấn quá độ của thị trường, để rồi chết đi một cách bất lực. “Thà là chúng ta nuốt nước bọt
trong thèm thuồng, chứ đừng rơi nước mắt vì tiếc nuối”! Lòng tham là thứ giết chết nhà đầu
tư, hãy biết đủ và bảo tồn những đồng vốn của mình cho thật tốt. Nguyên tắc cuối cùng, đó
là quản trị tâm lý của bản thân thật tốt, nhất là vào những giai đoạn thị trường đột ngột xuất
hiện những biến động khó lường, điển hình như ngày đáo hạn phái sinh, một hoạt động diễn
ra vào ngày thứ năm trong tuần thứ 2 của tháng, do đặc trưng của thị trường chứng khoán
Việt Nam là chỉ số đáo hạn phái sinh dùng chỉ số VN30 để tham chiếu, khi đó, trên thị trường
chia làm hai phe đó là LONG và SHORT, sẽ giằng co nhau ở giai đoạn này, đặc biệt là ở
phiên đóng cửa ATC, diễn biến rất khó lường và thường tạo những tâm lý không tốt cho các
nhà đầu tư nhỏ lẻ, tuy nhiên những ngày sau đó mọi thứ sẽ phần nào ổn định đi. Ngồi ra, có
một giai đoạn như tựa đề của cuốn sách dù đã được khắc phục sau này, đó là hiện tượng
“chứng sĩ mù”. Vào giai đoạn tháng 6, tháng 7 năm 2021, thị trường chứng khoán xuất hiện
một sự cố đó là nhà đầu tư khơng thể truy cập vào app của các cơng ty đầu tư chứng khốn,
sàn HOSE thì bị đứng, tuy nhiên một điều kỳ lạ đó là cổ phiếu vẫn không ngừng giảm điểm
một cách vô lý, cứ sau một khoảng trễ là lại bốc hơi đi một phần giá. Điều đó, làm cho hàng
loạt nhà đầu tư hoang mang, bất chấp bán ra cổ phiếu của mình bằng mọi giá, lệnh MP được
đặt liên tục những ngày sau đó, nhà đầu tư thậm chí cịn khơng biết cổ phiếu mình bán khớp
ở mức giá bao nhiêu, giống y như người mù nhắm mắt đưa tay vậy. Hệ quả là thị trường xuất
hiện hoảng loạn trong một thời gian dài sau đó. Điều này được HOSE giải thích là lỗi hệ
thống, do hệ thống khơng chịu nổi sự tăng đột biến của thị trường do tài khoản mở mới tăng
đột biến, tuy nhiên giới nhà đầu tư cá nhân lại có bằng chứng cho thấy rằng có những phiên
18


còn bùng nổ thanh khoản hơn thế nhưng mọi thứ vẫn trơn tru. Đó vẫn ln là câu hỏi bỏ ngỏ
của rất nhiều người, bản thân tôi cũng vậy, phải nói đó là một giai đoạn kinh hồng. Ở giai

đoạn sau đó, vào ngày 10/01/2022 một hiện tượng gần như vậy xuất hiện khi thị trường đột
ngột bị mất kết nối hơn 20 phút cận phiên đóng cửa ATC, vơ hình chung đã làm rất nhiều nhà
đầu tư hoang mang, lo lắng. Thế mới thấy, việc nắm bắt tâm lý, quản trị tâm lý sẽ quyết định
70% sự thành bại của bạn trên thị trường chứng khoán đầy khắc nghiệt này. Ở chương tiếp
theo tôi sẽ chia sẻ kỹ hơn về vấn đề tâm lý này, điều quan trọng nên nói nhiều lần. Bên cạnh
đó tơi cũng sẽ mách bạn cách tôi đã quản trị rủi ro trong việc đầu tư của mình như thế nào để
tối ưu hố hiệu suất đầu tư của bản thân.

19


CHƯƠNG 6. TÔI ĐÃ QUẢN TRỊ RỦI RO VÀ ĐẦU TƯ HIỆU QUẢ NHƯ THẾ NÀO?
“Rủi ro lớn nhất là chẳng đối mặt với rủi ro nào. Trong một thế giới đang thay đổi rất nhanh,
chiến lược mà chắc chắn sẽ thật bại chính là tránh xa các rủi ro.” – Mark Zuckerberg – CEO
Facebook
Qua câu nói của Mark, có thể thấy rằng rủi ro là thứ luôn tồn tại khi chúng ta bắt tay vào làm
bất cứ một việc gì đó. Điều đó chứng tỏ, một khi chúng ta bỏ qua rủi ro, phó mặc cho tự
nhiên thì đã nắm trong tay nửa phần thất bại. Trong đầu tư chứng khốn cũng vậy, dưới góc
nhìn của cá nhân, tơi có thể nhận định rằng ranh giới giữa đầu tư và đầu cơ cổ phiếu chỉ nằm
ở một từ đó là “hiểu”. Vì sao ư? Bởi lẽ, nếu bạn hiểu bạn đang làm gì với đồng tiền của
mình, bạn hiểu được việc bạn đang làm hiệu quả đến đâu và hơn hết bạn hiểu mình nên làm
như thế nào thì đó được gọi là đầu tư. Cịn việc bạn khơng hiểu được những gì bạn đang làm
trên thị trường điên rồ này, ngoài việc chỉ biết mua và bán cổ phiếu dựa trên cảm hứng, tin
đồn, hay thậm chí là một ai đó mách bạn nên làm thế. Thì rõ ràng rằng bạn đang chơi đùa với
vận mệnh của mình, có thể một vài lần như thế sẽ đem lại cho bạn chiến thắng nhưng bạn
không thể cứ may mắn mãi được; sẽ đến một lúc, bạn nhìn lại và thắc mắc rằng liệu mình có
đủ tự tin để chiến đấu độc lập hay lại chỉ là một con rối chờ sự tác động của một ai đó? Và
tuyệt nhiên, một yếu tố được dùng để đo lường sự kỷ luật của nhà đầu tư tầm cỡ, đó là sự kỷ
luật của họ. Khi bạn đã làm chủ được bản thân, tự đặt ra giới hạn cho mục đích đầu tư của
mình thì bạn đã hồn thành hơn 50% đoạn đường đi đến thành cơng rồi. Và kỹ thuật đó tơi

gọi nó là việc quản trị rủi ro. Trên thực tế, rủi ro bắt đầu xuất hiện ngay khi bạn thực hiện
việc mua một cổ phiếu, còn khi bạn bán cổ phiếu tơi thường thiên về hướng gọi đó là chi phí
cơ hội hơn. Nhưng cũng có một vài ngoại lệ. Để giải thích cho việc thế nào được gọi là quản
trị rủi ro hiệu quả. Tôi sẽ chỉ cho các bạn thấy về nguyên tắc sinh lời của cổ phiếu. Trước
tiên, cách cơ bản nhất là bạn mua một cổ phiếu A ở giá x và bán đi khi nó ở giá y, nếu x-y là
một số dương, sau khi trừ đi một số loại phí thì bạn có lãi. Và ngược lại thì bạn lỗ. Trường
hợp tiếp theo xảy ra nếu bạn theo trường phái đầu tư tăng trưởng theo giá trị, đó là việc các
doanh nghiệp phát hành cổ phiếu để trả cổ tức, hoặc phát hành quyền mua cho cổ đông hiện
hữu nhằm tăng vốn điều lệ của doanh nghiệp, thì lúc này, nếu đi đúng hướng thì giá của cổ
phiếu tăng trưởng tốt sẽ đem đến cho bạn một khoản lợi nhuận lớn. Phòng khi bạn muốn tìm
hiểu sâu hơn thì một lời khuyên chân thành là hãy giành một phần thời gian ít ỏi của các bạn
để xem qua các cơng thức tính tốn chuyên ngành mà tôi không tiện nêu ra ở đây. Sau khi đã
nắm được các nguyên tắc sinh lời, chúng ta sẽ đưa ra một công thức để quản trị rủi ro hiệu
quả. Ở đây, tôi sẽ chỉ đề cập đến việc bạn là một nhà đầu tư cá nhân ưa phong cách trading
ngắn hạn, thế nên sẽ thiên về việc bạn mua giá thấp và bán giá cao. Nói đoạn, tôi sẽ chỉ ra
cho các bạn 4 giai đoạn mà tôi đúc kết được dựa trên những tham khảo trong quá khứ đến
20


hiện tại, cụ thể thì trên thị trường có 6 kiểu đầu tư được phổ biến và ưa chuộng theo các giai
đoạn của thị trường. Giai đoạn đầu tiên là trường phái đầu tư giá trị, xuất hiện vào những
năm sau cuộc khủng hoảng trên thị trường chứng khoán từ những năm 2008 – đây là giai
đoạn mà các cổ phiếu ở mức rẻ, theo phương pháp kinh điển của ông warrant buffet thì việc
mua và nắm giữ những cổ phiếu kiểu như thế thường đạt được mức sinh lợi cao, tuy nhiên
cần rất nhiều thời gian. Giai đoạn thứ hai, đó là đầu tư tăng trưởng – đây là giai đoạn mà
người ta mua cổ phiếu của những công ty có tiềm năng tăng trưởng mạnh và nắm giữ. Giai
đoạn thứ ba, và hiện tại rất được nhiều nhà đầu tư ưa chuộng, đó là đầu tư theo kỹ thuật – đây
là giai đoạn mà người ta cho rằng mọi yếu tố tác động lên cổ phiếu đều được thể hiện qua giá
và khối lượng, thứ được biểu diễn trên biểu đồ, và họ dựa vào việc phân tích để dự đoán giá
cổ phiếu trong giai đoạn ngắn tiếp theo. Giai đoạn thứ tư là việc đầu tư theo đà tăng trưởng –

đây là giai đoạn mà nhà đầu tư mua cổ phiếu theo dự đốn của nhóm cổ phiếu ngành đó sẽ
dẫn dắt thị trường, bùng nổ về giá mà giới đầu tư thường gọi là theo sóng, nó là sự kết hợp
của việc đầu tư theo đà tăng trưởng và đầu tư theo kỹ thuật. Ngoài ra cịn có 2 loại hình khác
đó là đầu tư theo sự chênh lệch do thơng tin – việc này địi hỏi bạn phải có mối quan hệ cực
kỳ sâu và rộng để nắm các thông tin cốt lõi đầu tiên, trước khi nó được phổ biến và đi trước
một bước. Bên cạnh đó là đầu tư theo kiểu chênh lệch giá tức thì, khơng phổ biến trên thị
trường chứng khốn Việt Nam. Như các bạn đã thấy, hiện tại nhà đầu tư trong những năm
gần đây đang đi theo hướng đầu tư theo kỹ thuật hay đầu tư theo đà tăng trưởng, điển hình
của những phương pháp này là thời gian sinh lời ngắn, thời gian nắm giữ cổ phiếu cũng
ngắn. Về bản chất thì nó khơng tạo ra giá trị thực cho việc phát triển của doanh nghiệp hay
nền kinh tế, nó thiên về việc giành giật giá trị lợi ích lẫn nhau. Đủ để cho bạn thấy rằng,
khơng hề dễ dàng để đấu đá lại hàng trăm ngàn nhà đầu tư ngoài kia. Một sự thật nữa là, vào
lúc tôi viết cuốn sách này, số lượng nhà đầu tư cá nhân mở mới tài khoản liên tục tăng cao
trong khi phần vốn của họ chỉ chiếm gần 30% trên thị trường, phần đơng số tài sản cịn lại
nằm trong tay các tổ chức lớn. Bản chất trong một cuộc đấu, ai nắm nhiều lợi thế hơn thì sẽ
chủ động hơn trong cuộc đấu đó. Việc bạn đánh thắng là hồn tồn có thể xảy ra, thậm chí
vượt ngồi sức tưởng tượng của bạn, tuy nhiên về lâu dài bạn có phát triển được hay khơng
lại phụ thuộc hồn tồn vào việc bạn có làm chủ được bản thân, quản trị rủi ro từ số lợi
nhuận kiếm được hay không? Công thức quản trị rủi ro hiệu quả tôi đưa ra cho bạn được
tham khảo từ cuốn sách “Think and trade like a champion” đó là Lợi nhuận/ Lỗ = 2. Tức là
không cần biết bạn thực hiện bao nhiêu giao dịch trong tháng, nhưng hãy ghi lại và kiểm sốt
ở con số 2 kia. Điều đó khơng chỉ nhắc nhở bạn thân bạn cải thiện phương pháp đầu tư, mà
còn nhắc nhở bạn rằng hãy biết đủ. Khi bạn mua một cổ phiếu, nếu nó đã đi đúng hướng thì
tự đặt một mức chặn lãi động ( các cơng ty chứng khốn sẽ cung cấp cơng cụ cho bạn)
thường tôi chọn là +10%, khi này tôi sẽ bán một nửa hoặc bán để thu hồi lại vốn của mình.
21


Sau đó, dù cho cổ phiếu có tăng bao nhiêu hay giảm bao nhiêu, tơi cũng sẽ khơng sợ vì khi
đó tơi đã làm chủ được cuộc chơi. Chốt bất kì lúc nào để đem lợi nhuận về cất vào túi. Cịn

với trường hợp bạn mua sai thì sao? Nếu đã chốt lãi được, thì phải chấp nhận cắt lỗ được. Về
nguyên tắc, 5% là bán một nửa, 10% là bán hết. Ngoại lệ bạn mua sai thời điểm thì có thể sẽ
thâm hụt nhiều hơn con số đó. Nói như vậy nghĩa là sao? Bạn khơng thể dự đốn được cổ
phiếu đó sẽ giảm tới mức nào vì sự điên rồ trên thị trường là không thể đong đếm được. Cho
nên, hãy ưu tiên giảm thiểu rủi ro bằng cách cố giữ lại nhiều vốn nhất có thể để cịn có thể
sửa sai. Việc bạn mua sai rồi nắm cố chấp chờ cổ phiếu đó hồi phục là khơng thể tính tốn
được. Có thể mất vài năm chỉ để bạn về hoà vốn trong khi những cổ phiếu khác đang tăng ầm
ầm. Hãy thử tưởng tượng bạn bị âm 10% tài khoản, thì lúc này 100tr bạn chỉ cịn 90tr, bạn
cần đạt lợi nhuận sấp sỉ 12% để đạt điểm hồ vốn, đây là điều khơng khó. Tuy nhiên khi bạn
âm 20% tức là còn 80tr, lúc này để hoà vốn bạn cần đạt lợi nhuận 25%, điều tương đối khó
trên thị trường chứng khốn. Như vậy việc bạn sai lầm nhưng cố chấp cho rằng đó là cổ
phiếu tốt thì khơng sao cả. Tuy nhiên, xin thẳng thắn với bạn rằng khơng hề có cổ phiếu nào
được cho là tốt cả, chỉ có cổ phiếu sinh lời và cổ phiếu khơng sinh lời thơi. Chúng ta khơng
có đủ cơng cụ để tin chắc rắng bao lâu thì cổ phiếu sẽ tăng giá chỉ để mình hồ vốn cả. Khi
mà nhà nhà, người người đua theo cuộc đua lướt sóng, thì biết đến bao giờ mới tới lượt của
chúng ta? Hãy thật quyết đoán và sáng suốt khi cắt lỗ, tuân thủ nguyên tắc mới giúp bạn đi
được xa hơn trên cuộc đua này. Song song với việc tuân thủ nguyên tắc sinh lời, chúng ta
cũng cần rèn luyện các yếu tố tâm lý trong từng quyết định đầu tư của mình, chỉ khi sáng
suốt và quyết đốn trong việc đó chúng ta mới vượt qua được trạng thái tiếc hùi hụt khi vừa
chốt lời một cổ phiếu thì cổ phiếu đó lại tăng thêm hoặc khi vừa cắt lỗ thì cổ phiếu đó lại bật
tăng. Hoặc buồn bực vì cổ phiếu lỗ mất kiểm sốt, làm ta thâm hụt tài khoản đau đớn. Hãy
trải nghiệm. rèn luyện, nâng cao tinh thần trách nhiệm cũng như kỷ luật đối với bản thân
mình trong đầu tư chứng khốn. Nhớ rằng, bạn không ở đây để nhặt từng đồng lãi trong
hoang mang, mà bạn ở đây là để chiến thắng vinh quang cho sau này.
Về cách chia tiền vốn vào cổ phiếu, dựa trên kinh nghiệm bản thân cũng như sau khi tham
khảo rất nhiều kinh nghiệm từ các chuyên gia đầu tư nổi tiếng trên thế giới. Tơi có hai lưu ý
nhỏ cho các bạn như sau: Tuyệt đối không bỏ trứng vào một giỏ, hãy chia vốn của mình theo
tỉ lệ 8-2, 7-3, 5-5 nếu bạn ưa mạo hiểm. Phần vốn lớn hãy ưu tiên vào những mã cổ phiếu
tăng trưởng triển vọng cao, phần vốn nhỏ bạn có thể sử dụng thêm đòn bẩy margin để mua
những cổ phiếu lướt sóng ngắn hạn. Làm như thế, bạn sẽ chủ động hơn trong việc quản trị rủi

ro đầu tư của mình. Ngồi ra, khi mua một cổ phiếu đừng chỉ chăm chăm vào thơng tin, hay
vào ai đó. Mà hãy cân nhắc các yếu tố cơ bản, các quan điểm cố hữu của bản thân mình, giải
ngân theo nhiều giai đoạn, đúng nhận định thì tiến hành gia tăng thêm với cổ phiếu. Nếu sai,
22


hãy cắt lỗ. Đừng trung bình giá xuống để nhận phải cái kết đó là lỗ kép, khi nguồn vốn của
bạn hạn chế, việc trung bình giá xuống giống như việc bạn nhảy vào một chảo dầu nóng vậy,
khi tới ngưỡng quá tải, bạn sẽ cháy đen. Hãy xem lại nguyên tắc cắt lỗ. Và hơn thế nữa, tuyệt
đối đừng bắt đáy một cổ phiếu đang giảm mạnh, giảm một cách vô lý, cổ phiếu rác trên thị
trường rất nhiều, nói vui là những cổ phiếu bài bạc, đặc trưng của nhóm cổ phiếu này là tăng
trần liên tục một cách khó hiểu và sau đó là sàn liên tiếp với thanh khoản mất hút. Rất nhiều
nhà đầu tư đã lao vào bắt đáy cố phiếu như thế, họ nghĩ là mình sẽ may mắn ăn 10-20% chỉ
trong một phiên giao dịch nhờ việc mua ở giá sàn và cổ phiếu quay đầu tăng trần. Nhưng khi
cổ phiếu về tới túi của họ thì chẳng ai thèm mua nó cả. Chớ trêu thay chưa một chuyên gia
hay một nhà đầu tư tài ba nào dạy chúng ta cách bắt đáy một cổ phiếu cả, càng cực kỳ hiếm
có người mua đúng đáy bán đúng đỉnh cổ phiếu. Thế nên, hãy chú ý bám chặt lấy nguyên tắc
đầu tư của bản thân, mài dũa và tích luỹ kinh nghiệm để nâng cao hiệu quả đầu tư cũng như
hiểu biết trên thị trường chứng khốn này. Vì suy cho cùng “Thành cơng sau cùng cũng chỉ là
quá trình của việc tuân thủ những nguyên tắc kết hợp với nâng cao hiểu biết mà thơi”.
Những lưu ý trong cơng cuộc bảo tồn vốn của bạn cũng quan trọng khơng kém, vì thế tơi có
một lời khuyên là hãy hạn chế mua vào các cổ phiếu đã tăng nóng trong thời gian qua, rất có
thể chúng đã đi vào giai đoạn nước rút đúng với mục đích phân phối đỉnh của những thế lực
đứng sau, và gần như chắc chắn rằng bạn sẽ là mắt xích cuối cùng hấp thụ chỗ đó. Ngồi ra,
việc theo dõi chu kỳ của các nhóm ngành cũng sẽ đóng yếu tố quan trọng trong việc định
hướng đầu tư hoặc đầu cơ ngắn hạn cổ phiếu của chúng ta, bởi lẽ các cổ phiếu sẽ không
ngừng lặp đi lặp lại các dữ liệu trong quá khứ, nếu có thể cảm nhận, phân tích và nắm bắt
được các yếu tố then chốt này, bạn sẽ đi trước một bước!
Một yếu tố ngồi lề, vui vui một chút thơi. Nhưng khơng hẳn là khơng có cơ sở, sự thật thú vị
là vào những giai đoạn đáo hạn phái sinh (thứ năm tuần thứ hai của tháng) thị trường thường

biến động khó lường vào cuối phiên, đặc biệt là các yếu tố vĩ mô về thông tin trong giai đoạn
này mang yếu tố tiêu cực. Nếu bạn đang có lãi, hàng sẵn có thì lời khun của tơi là nên giảm
bớt tỉ trọng nắm giữ, đưa về vị thế thu hồi vốn. Và đặc biệt cân nhắc các quyết định đầu tư
của mình khi giai đoạn đáo hạn này gần tới. Chúc các bạn may mắn!

23


CHƯƠNG 7. LÃI SUẤT KÉP, KỲ QUAN THỨ 8 CỦA THẾ GIỚI. CÁCH QUẢN LÝ LỢI
TỨC ĐẦU TƯ ĐỂ ĐẦU TƯ BỀN VỮNG
“Lãi suất kép là kỳ quan thứ 8 của thế giới này. Những ai hiểu nó, vận dụng nó sẽ chẳng phải trả
gì cho nó cả”
-Albert EinsteinNếu bạn đã biết đến nhà đầu tư lỗi lạc warrant buffet, thì chắc hẳn bạn cũng dễ dàng tìm hiểu
được một thơng tin thú vị, đó là hơn 90% tài sản của ơng ấy được hình thành sau tuổi 50. Trong
suốt thời gian từ khi được thế giới biết đến, ông luôn lọt top những người giàu nhất thế giới. Và
một triết lý vô cùng đơn giản đã giúp ông giữ vững danh hiệu đó chính là “tiền đẻ ra tiền”.
Thật vậy, quyền năng của lãi suất kép là vô cùng lớn. Thử tưởng tượng, khi mà bạn tìm ra được
một phương pháp sinh lời, tạm gọi là ổn định, chẳng cần phải đao to búa lớn, nếu bạn duy trì ổn
định một mức như thế, lãi suất kép sẽ lo phần cịn lại. Nó sẽ đưa bạn đi xa hơn mức bạn có thể
tưởng tượng, tài sản của bạn cứ thế không ngừng gia tăng chỉ cần bạn tuân thủ thật tốt những
nguyên tắc của bản thân.
Công thức của lãi suất kép:
Trong đó:
- P là tổng tiền gốc
- A là tổng tiền gốc mới
- r là lãi suất danh nghĩa hàng năm
- n = số lần tiền lãi được nhập gốc mỗi năm
- t = số năm tiền được mượn
Tổng lãi kép được tạo là giá trị cuối cùng trừ đi số tiền gốc ban đầu:
A=P+I

I= -P
Ví Dụ: Bạn gửi tiết kiệm ngân hàng số tiền là 100.000.000 VND với lãi suất được chi trả hàng
năm là 6,9% và tiền lãi được nhập vào gốc hàng quý. Tính số tiền lãi sau 6 năm.
24


Sử dụng cơng thức bên trên, ta có P = 100.000.000, r = 0.069 (6.9%), n = 4, và t = 6:
Vậy số tiền lãi kép sau 6 năm là:
P = 100.000.000 x (1 + 0,069/4)^(6 x 4) = 150.752.600 VND
Trừ đi số tiền gốc ban đầu từ số tiền này sẽ cho số tiền lãi nhận được:
I = 150.752.600 - 100.000.000 = 50.752.600 VND
Như vậy, qua những số liệu và ví dụ ở trên tơi hy vọng bạn đã hiểu phần nào về tầm quan trọng
và quyền năng của lãi suất kép. Thế còn đối với thị trường chứng khốn thì áp dụng làm sao? Tơi
chắc hẳn các bạn đều có một câu hỏi đó là làm thế quái nào tơi có thể duy trì mức sinh lãi ổn
định, vì bản thân tơi chẳng phải là chun gia trong lĩnh vực này. Một câu hỏi khá khó, bản thân
tơi nhận định rằng một người sẽ trở thành chuyên gia khi người đó thực sự dành nhiều thời gian
để nghiên cứu một lĩnh vực gì đó, với quyết tâm trở nên thành thạo hay nắm bắt được bí quyết để
trở thành người giỏi nhất trong lĩnh vực đó. Tương tự, bạn cũng vậy. Chứng khốn ở Việt Nam
thực chất khơng đòi hỏi bạn phải thực sự quá tài giỏi trong phân tích, hay nắm bắt thuần thục các
kỹ thuật phân tích khác. Đơn giản chỉ ở việc bạn hiểu chúng, hiểu và áp dụng theo công thức
“thử-sai-sửa”, kết hợp với các yếu tố quản trị rủi ro trong đầu tư như tôi đã lược sơ ở chương 6,
mọi thứ không phải quá phức tạp như các bạn tưởng tượng. Khi đã ổn định được tư duy cũng
như quản trị thật tốt các khoản đầu tư của mình, mức sinh lãi 10%/năm hồn tồn có thể đạt
được. Khi đó, lãi suất kép sẽ giúp các bạn làm việc còn lại.
Bên cạnh đầu tư, một khía cạnh căn bản của việc nhân rộng hiệu quả của lãi suất kép, đó là phải
tiết kiệm. Khi đã nhận thức được quyền năng lớn lao của lãi suất kép, việc bạn có thể tiết kiệm,
tích luỹ tài sàn từ sớm để bổ trợ cho công cuộc đầu tư của mình là rất quan trọng. Hãy cứ làm
những cơng việc khác, cơng việc bình thường hay công việc chuyên ngành của bạn, kiếm ra tiền
để sống đã. Từ đó, làm cơ sở cho việc trích phần nhỏ tài sản đưa nó vào đầu tư để sinh lãi bền
vững. Việc duy trì tỷ lệ ổn định trong đầu tư, kết hợp với công việc ổn định và vận dụng lãi suất

kép, thì theo thời gian tài sản của bạn sẽ không ngừng gia tăng, bạn sẽ sớm đạt được những mục
tiêu về tự do tài chính trong tương lai, vì vậy hãy bắt đầu càng sớm càng tốt. Bằng không, chỉ với
việc làm lụng để kiếm tiền, bạn sẽ phải làm việc cả đời, vì rủi ro trong cuộc sống là không thể đo
lường được. Hãy thật khôn ngoan trong việc đầu tư với lãi suất kép. Bản chất con người ta là
hướng đến những giá trị hạnh phúc, cảm xúc, và đỉnh cao đó là vơ lo vô nghĩ, đạt được tâm
không theo quan điểm của phật giáo. Và tiền bạc, vật chất chính là nền móng cho đỉnh cao đó.
Nếu bạn có thể đạt được nền móng đó càng sớm, đồng nghĩa với cả cuộc đời của bạn càng có
nhiều thời gian ý nghĩa, làm được nhiều điều tốt đẹp cho xã hội, nôm na mà nói đó là chúng ta sẽ
sống một cuộc đời thật ý nghĩa. Chúc các bạn thành công!!!
25