BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC ĐÔNG Á

HỒ QUỐC

GIẢI PHÁP CẢI THIỆN HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CHĂM
SÓC VÀ BẢO VỆ TRẺ EM MỒ CÔI TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN
HÕA VANG THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG

ĐỀ CƢƠNG CHI TIẾT
ĐỀ ÁN HỌC PHẦN PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU KHOA HỌC

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. PHẠM QUANG TÍN

ĐÀ NẴNG - Năm 2021


1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trẻ em hơm nay, thế giới ngày mai, trẻ em là mầm non, là thế hệ tương lai
của đất nước. Một đất nước muốn phát triển tồn diện khơng thể khơng chú trọng
đến việc bảo vệ và chăm sóc trẻ em. Trẻ em sẽ được phát triển toàn diện khi được
sống trong gia đình, dưới sự u thương và chăm sóc của cha mẹ. Cùng với sự phát
triển của đất nước, đời sống người dân ngày được nâng cao. Trẻ em ngày càng
được chăm sóc tốt hơn, được đáp ứng mọi nhu cầu để phát triển tồn diện, thì vẫn
cịn một bộ phận khơng nhỏ những trẻ em đang phải sống trong tình cảnh hết sức
khó khăn, trong đó có những trẻ em mồ côi.
Hiện nay tỉ lệ trẻ em mồ côi đang có xu hướng gia tăng và tình cảnh sống của
các em đang ở mức báo động. Đặc biệt trong năm 2021, đại dịch COVID-19 đã
cướp đi sinh mạng của hàng chục nghìn người, hàng nghìn trẻ em rơi vào hồn

cảnh mồ côi, mất đi sự yêu thương, quan tâm, chăm sóc của cha mẹ, người thân…
Các em đang sống trong cảnh thiếu ăn, thiếu mặc, thiếu một nơi ở an tồn, khơng
được học tập, thăm khám sức khỏe hay vui chơi giải trí. Các em đang phải lao động
để phụ giúp gia đình hay để tự ni sống bản thân. Các em đang phải đối mặt với
nhiều nguy cơ: bóc lột sức lao động, bạo hành trẻ em, bị lợi dụng hay lôi cuốn vào
các tệ nạn xã hội… Điều quan trọng nhất là các em không được sống trong một
môi trường yêu thương và giáo dục đầy đủ để có thể phát triển bình thường như
bao trẻ em khác, điều này sẽ ảnh hưởng tới tương lai của các chính các em sau này.
Theo báo cáo, tính đến cuối năm 2020 thành phố Đà Nẵng hiện có gần
300.000 trẻ em dưới 16 tuổi, trong đó số trẻ em mồ côi khoảng 2.125 em, chiếm tỷ
lệ 0,71% trong tổng số trẻ em. Trên địa bàn thành phố hiện có hơn 10 cơ sở hỗ trợ
và chăm sóc trẻ em mồ côi, các cơ sở này đã tiếp nhận nuôi dạy hơn 1.210 trẻ em
mồ côi không nơi nương tựa, trẻ em bị bỏ rơi, số trẻ còn lại được chăm sóc tại cộng
đồng. Trẻ em mồ cơi trên địa bàn thành phố Đà Nẵng hiện nay không chỉ là trẻ mồ


2
cơi khơng nơi nương tựa mà cịn có trẻ mồ côi cha hoặc mẹ, trẻ mồ côi đang sống
với ông bà, cơ dì, chú bác… Thành phố ln nhấn mạnh quan điểm bảo vệ, chăm
sóc và giáo dục trẻ em khơng chỉ là trách nhiệm của mỗi gia đình mà cịn của tồn
xã hội. Là huyện miền núi duy nhất thuộc thành phố Đà Nẵng, huyện Hòa Vang đã
và đang triển khai nhiều mơ hình trợ giúp trẻ em bị bỏ rơi, trẻ em mồ côi không nơi
nương tựa, thông qua các mơ hình này đã trợ giúp cho các địa phương thuộc huyện
quản lý chặt chẽ số trẻ em mồ côi, trẻ em bị bỏ rơi và các hoạt động trợ giúp cho trẻ
em được kịp thời và hiệu quả hơn trước. Tuy nhiên, bên cạnh những mặc đạt được
thì hoạt động chăm sóc, bảo vệ trẻ em mồ cơi trên địa bàn huyện Hịa Vang vẫn cịn
những khó khăn, hạn chế trong công tác thực hiện và triển khai. Với địa hình miền
núi, nhiều xã xa xơi và dân cư xa cách, công tác hỗ trợ cũng như triển khai một số
hoạt động chăm sóc trẻ em mồ côi phụ thuộc lớn vào công tác của cán bộ địa
phương. Xuất phát từ những lý do trên, tôi muốn tìm hiểu thực trạng cơng tác chăm

sóc, bảo vệ trẻ em mồ cơi hiện nay trên địa bàn huyện Hịa Vang, từ đó đưa ra các
giải pháp về hoạt động chăm sóc, bảo vệ trẻ em mồ cơi trên địa bàn huyện Hòa
Vang thành phố Đà Nẵng trong thời gian đến. Vì vậy, tơi quyết định chọn đề tài
nghiên cứu là “Giải pháp cải thiện hiệu quả hoạt động chăm sóc và bảo vệ trẻ
em mồ cơi trên địa bàn Huyện Hịa Vang Thành phố Đà Nẵng”, với mong
muốn góp phần cải thiện hoạt động chăm sóc, bảo vệ trẻ em mồ cơi trên địa bàn
Huyện Hịa Vang Thành phố Đà Nẵng.
2. Mục tiêu nghiên cứu
- Mục tiêu tổng quát: Đánh giá hiệu quả hoạt động chăm sóc, bảo vệ trẻ em
mồ cơi, từ đó đưa ra một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động chăm sóc,
bảo vệ trẻ em mồ cơi trên địa bàn huyện Hịa Vang thành phố Đà Nẵng.
- Mục tiêu cụ thể:
+ Hệ hống hóa cơ sở lý luận về chăm sóc, bảo về trẻ em nói chung và trẻ
em mồ cơi nói riêng.
+ Tìm hiểu thực trạng và các giải pháp hiện có trong cơng tác chăm sóc,


3
bảo vệ trẻ em mồ côi trên địa bàn huyện Hịa Vang. Từ đó đánh giá những ngun
nhân ảnh hưởng đến cơng tác chăm sóc và bảo vệ trẻ em trên địa bàn huyện Hòa
Vang thành phố Đà Nẵng.
+ Đề xuất giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động chăm sóc, bảo vệ
trẻ em mồ cơi trên địa bàn huyện Hòa Vang thành phố Đà Nẵng trong thời gian
đến.
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: Hoạt động chăm sóc và bảo vệ trẻ em mồ cơi trên
địa bàn huyện Hịa Vang thành phố Đà Nẵng.
- Phạm vi nghiên cứu:
+ Nội dung: Tập trung nghiên cứu hoạt động chăm sóc, bảo vệ trẻ em mồ
cơi hiện nay trên địa bàn huyện Hòa Vang thành phố Đà Nẵng; tìm hiểu thực trạng

chung về hoạt động chăm sóc, bảo vệ trẻ em mồ cơi thơng qua các tiêu chí và
những giải pháp đã thực hiện cùng với hiệu quả mang lại. Từ đó đánh giá nguyên
nhân mức độ ảnh hưởng và đưa ra một số giải pháp nhằm cải thiện hoạt động chăm
sóc, bảo vệ trẻ em mồ cơi hiện nay trên địa bàn huyện Hịa Vang thành phố Đà
Nẵng.
+ Khơng gian nghiên cứu: huyện Hịa Vang, thành phố Đà Nẵng.
+ Đối tượng khảo sát: Cán bộ, cơng chức phịng Lao động – Thương binh
và Xã hội huyện Hòa Vang (bộ phận Bảo trợ xã hội – Bảo vệ, chăm sóc trẻ em);
người chăm sóc trẻ mồ côi tại các trung tâm, cơ sở, đơn vị,…và cộng đồng tại các
xã thuộc địa bàn huyện Hòa Vang thành phố Đà Nẵng.
4. Phƣơng pháp nghiên cứu
- Phƣơng pháp nghiên cứu lý luận: phương pháp này, tiến hành phân tích
một số tài liệu thống kê về trẻ em mồ côi thuộc đối tượng bảo trợ xã hội, tài liệu
liên quan đến cơng tác chăm sóc trẻ nói chung và trẻ mồ cơi nói riêng.
- Phƣơng pháp phân tích thực tiễn:
+ Phương pháp trưng cầu ý kiến: tiến hành phát bảng hỏi trưng cầu ý kiến


4
của người chăm sóc trẻ em mồ cơi tại các trung tâm, cơ sở, đơn vị,…và cộng đồng
tại các xã thuộc địa bàn huyện Hòa Vang thành phố Đà Nẵng
+ Phương pháp phỏng vấn sâu: bên cạnh phát bảng hỏi trưng cầu ý kiến,
chúng tôi tiến hành phỏng vấn sâu một số người chăm sóc và trẻ em mồ cơi nhằm
làm rõ hơn vấn đề nghiên cứu.
+ Phương pháp quan sát: trong q trình nghiên cứu và thu thập thơng tin,
luôn sử dụng phương pháp quan sát để thu thập thêm thơng tin, đồng thời kiểm tra
độ chính xác của thông tin qua quan sát đời sống và thái độ của người được điều
tra.
- Phƣơng pháp thống kê toán học: sử dụng toán thống kê để xử lý kết quả
từ phiếu điều tra và các nguồn khác.

5. Đóng góp của đề tài
- Về mặt lý thuyết: Đã hệ thống hóa các cơ sở lý luận về chăm sóc và bảo vệ
trẻ em mồ cơi, cùng với đó là những nội dung và các yếu tố ảnh hưởng đến việc
chăm sóc và bảo vệ trẻ em mồ cơi, từ đó giúp cho những nghiên cứu sau thuận tiện
trong việc tra cứu và trích dẫn.
- Về mặt thực tiễn:s
+ Phân tích được thực trạng trẻ em mồ côi và hoạt động chăm sóc, bảo vệ
trẻ em mồ mơi trên địa bàn huyện Hịa Vang thành phố Đà Nẵng.
+ Phân tích các giải pháp hiện đang triển khai trên địa bàn và những hiệu
quả mang lại, bên cạnh đó đánh giá những nguyên nhân làm ảnh hưởng đến hoạt
động chăm sóc, bảo vệ trẻ em trên địa bàn huyện Hòa Vang thành phố Đà Nẵng.
+ Đề xuất được một số giải pháp nhằm cải thiện hoạt động chăm sóc, bảo vệ
trẻ em trên địa bàn huyện Hòa Vang thành phố Đà Nẵng.
6. Bố cục của đề tài
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo nội dung chính
của đề tài nghiên cứu gồm 3 chương.
Chương 1. Cơ sở lý luận về chăm sóc, bảo vệ trẻ em mồ cơi.


5
Chương 2. Thực trạng trẻ em mồ côi và hoạt động chăm sóc, bảo vệ trẻ em
mồ cơi trên địa bàn huyện Hòa Vang thành phố Đà Nẵng.
Chương 3: Một số giải pháp cải thiện hiệu quả chăm sóc, bảo vệ trẻ em mồ
cơi trên địa bàn huyện Hịa Vang thành phố Đà Nẵng.
NỘI DUNG
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHĂM SĨC, BẢO VỆ TRẺ EM MỒ
CƠI
1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
1.2. Một số khái niệm cơ bản
1.2.1. Trẻ em

1.2.2. Trẻ em mồ cơi
1.2.3. Chăm sóc và bảo vệ trẻ em mồ côi
1.3. Đặc điểm và phân loại trẻ em mồ côi
1.3.1. Đặc điểm tâm lý của trẻ em mồ côi
1.3.2. Phân loại trẻ em mồ côi
1.4. Nội dung chăm sóc và bảo vệ trẻ em mồ cơi
1.4.1. Vai trị của cơng tác xã hội với trẻ em mồ cơi
1.4.2. Các hoạt động chăm sóc và bảo vệ trẻ em mồ côi
1.4.3. Cơ sở pháp lý về chăm sóc và bảo vệ trẻ em mồ cơi
1.5. Các yếu tố ảnh hƣởng đến chăm sóc và bảo vệ trẻ em mồ cơi gặp nhiều
khó khăn
KẾT LUẬN CHƢƠNG 1
CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG TRẺ EM MỒ CƠI VÀ HOẠT ĐỘNG CHĂM
SĨC, BẢO VỆ TRẺ EM MỒ CÔI TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN HÕA VANG
THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG
2.1. Vài nét về huyện Hòa Vang thành phố Đà Nẵng
2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển


6
2.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội
2.2. Giới thiệu về khảo sát
2.3. Thực trạng trẻ em mồ côi trên địa bàn huyện Hòa Vang thành phố Đà
Nẵng
2.3.1. Thực trạng trẻ em mồ cơi trên địa bàn huyện Hịa Vang
2.3.2. Các cơ sở chăm sóc trẻ em mồ cơi trên địa bàn huyện Hịa Vang
2.3.3. Trẻ em mồ cơi được ni dưỡng tại cộng đồng trên địa bàn huyện Hịa
Vang
2.4. Thực trạng chăm sóc và bảo vệ trẻ em trên địa bàn huyện Hòa Vang
thành phố Đà Nẵng theo các tiêu chí

2.4.1. Chăm sóc vật chất
2.4.2. Chăm sóc tinh thần
2.4.3. Chăm sóc sức khoẻ
2.4.4. Giáo dục cơ sở
2.4.5. Vui chơi giải trí
2.4.6. Tham gia hoạt động xã hội
2.4.7. Khó khăn của người chăm sóc
2.4.8. Mong muốn của người chăm sóc
2.5. Giải pháp đã đƣợc thực hiện và hiệu quả mang lại trong cơng tác chăm
sóc, bảo vệ trẻ em mồ cơi trên địa bàn huyện Hịa Vang thành phố Đà Nẵng
2.5.1. Giải pháp đã thực hiện
2.5.2. Hiệu quả
2.6. Đánh giá nguyên nhân mức độ ảnh hƣởng của các yếu tố đến cơng tác
chăm sóc, bảo vệ trẻ em mồ cơi trên địa bàn huyện Hòa Vang thành phố Đà
Nẵng
2.6.1. Nguyên nhân khách quan
2.6.2. Nguyên nhân chủ quan
KẾT LUẬN CHƢƠNG 2


7
CHƢƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP CẢI THIỆN HIỆU QUẢ CHĂM SĨC,
BẢO VỆ TRẺ EM MỒ CƠI TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN HÕA VANG THÀNH
PHỐ ĐÀ NẴNG
3.1. Các nguyên tắc đề xuất giải pháp
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi
3.2. Các giải pháp đề xuất chăm sóc và bảo vệ trẻ em mồ cơi trên địa bàn
huyện Hòa Vang thành phố Đà Nẵng

3.2.1. Xây dựng các chương trình hành động phù hợp với cơng tác chăm sóc
trẻ em mồ cơi
3.2.2. Tổ chức triển khai hiệu quả các hoạt động bảo vệ, chăm sóc và giáo dục
trẻ em mồ cơi
3.2.3. Tiếp tục xây dựng các mơ hình trợ giúp trẻ em mồ côi
3.2.4. Ứng dụng công tác xã hội cá nhân và cơng tác xã hội nhóm trong các
hoạt động bảo vệ, chăm sóc trẻ em mồ côi
3.2.4.1. Công tác xã hội cá nhân
3.2.4.2. Công tác xã hội nhóm
3.2.5. Phối hợp các lực lượng, cơ quan liên quan đến công tác xã hội trẻ em
trên địa bàn huyện Hịa Vang
3.2.6. Bồi dưỡng, nâng cao trình độ, chun môn cho đội ngũ nhân viên làm
công tác xã hội
3.3. Mối quan hệ giữa các giải pháp chăm sóc và bảo vệ trẻ em mồ cơi trên địa
bàn huyện Hịa Vang
3.4. Thăm dị ý kiến về tính cấp thiết và khả thi của các giải pháp
3.4.1. Mục đích khảo nghiệm
3.4.2. Nội dung và phương pháp khảo nghiệm
3.4.3. Đối tượng khảo nghiệm


8
3.4.4. Kết quả khảo nghiệm về sự cần thiết và tính khả thi của các giải pháp đã
đề xuất
KẾT LUẬN CHƢƠNG 3
KẾT LUẬN
1. Kết quả đạt được của đề tài
2. Hạn chế của đề tài
3. Hướng phát triển của đề tài
TÀI LIỆU THAM KHẢO