SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HĨA

PHỊNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGA SƠN

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

MỘT SỐ GIẢI PHÁP TÍCH HỢP GIÁO DỤC TƯ TƯỞNG ĐẠO
ĐỨC HỒ CHÍ MINH CÓ HIỆU QUẢ TRONG GIẢNG DẠY NGỮ
VĂN CHO HỌC SINH LỚP 8 TRƯỜNG THCS THỊ TRẤN

Người thực hiện: Trịnh Thị Liên
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị công tác: Trường THCS Thị Trấn
SKKN thuộc lĩnh vực: Ngữ Văn

THANH HÓA, NĂM 2022


MỤC LỤC
Tên đề mục

Trang
1. MỞ ĐẦU

1

1.1. Lí do chọn đề tài

2

1.2. Mục đích của đề tài

2

1.3. Đối tượng nghiên cứu

2

1.4. Phương pháp nghiên cứu

2

2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

2

2.1. Cơ sở lý luận

2

2.2. Thực trạng của vấn đề

3

2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề
2.3.1. Hướng dẫn học sinh hiểu được mục tiêu và ý nghĩa của việc
giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh.
2.3.2. Thống kê những bài học có nội dung tích hợp giáo dục tư
tưởng Hồ Chí Minh trong mơn Ngữ văn lớp 8
2.3.3. Yêu cầu, nguyên tắc của việc tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh
trong học tập Ngữ văn

2.3.4. Nắm được những chủ đề, mức độ, nội dung tích hợp giáo dục
đạo đức tư tưởng Hồ Chí Minh ở môn Ngữ văn 8 THCS
2.3.5. Cách tiến hành lồng ghép nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh
trong chương trình Ngữ văn 8
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm

4

15

3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

16

4
5
5
6
7

3.1. Kết luận

16

3.2. Kiến nghị

16
TÀI LIỆU THAM KHẢO
DANH MỤC CÁC ĐỀ TÀI SKKN



1

1. MỞ ĐẦU
1.1. Lí do chọn đề tài:
Ngày nay, khi đất nước bước sang một giai đoạn mới, mục tiêu của giáo
dục nhà trường phổ thông đã xác định rõ trong Luật giáo dục:
“Mục tiêu giáo dục phổ thông là giúp học sinh phát triển tồn diện về đạo
đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ và các kĩ năng cơ bản nhằm hình thành nhân cách
con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa, xây dựng tư cách và trách nhiệm công
dân, chuẩn bị cho học sinh tiếp tục học lên hoặc đi vào cuộc sống lao động,
tham gia xây dựng và bảo vệ Tổ quốc” (Luật Giáo dục – Điều 23)
Trong Chỉ thị 05-CT/TW của Bộ Chính trị khóa XII về “ Đẩy mạnh học tập
và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”, ngày 18/5/2021, Bộ
Chính trị khóa XIII đã ban hành kết luận 01-KL/TW về “ Tiếp tục thực hiện Chỉ
thi o5-CT/TW, ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị khóa XII về đẩy mạnh học tập
và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”
Vì vậy việc học tập, rèn luyện tư tưởng, đạo đức, phong cách, lối sống của
Bác là việc làm hết sức cần thiết đối với mỗi chúng ta. Đặc biệt hơn là từ việc
học tập chúng ta chuyển sang thực hiện những việc làm theo Bác. Bởi tư tưởng
đạo đức Hồ Chí Minh là nền tảng của xã hội, là động lực vượt qua khó khăn, thử
thách để phát triển kinh tế đất nước, hoàn thiện nhân cách của mỗi người.
Do đó người giáo viên dạy Ngữ văn phải xác định cho mình nhiệm vụ là
phải giúp cho học sinh của mình thấy được vẻ đẹp cao cả trong nhân cách của
Bác thông qua tác phẩm văn chương. Khơi dậy trong các em sự tò mò, niềm say
mê, hứng thú học tập bộ mơn Ngữ văn và lịng quyết tâm học tập tấm gương của
Người. Từ đó giáo dục đạo đức cho học sinh, giáo dục học sinh lòng yêu nước,
truyền thống tốt đẹp của dân tộc, lòng biết ơn ông cha ta đổ bao mồ hôi xương
máu mới có được cuộc sống tốt đẹp như ngày hôm nay, giáo dục cho học sinh
tinh thần yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội… Ngoài những phương pháp dạy học

truyền thống, giáo viên dạy Ngữ văn cần phải lồng ghép giáo dục tư tưởng đạo
đức Hồ Chí Minh trong từng tiết dạy để học sinh thấm nhuần tư tưởng đạo đức
của Bác. Học tập và làm theo tấm gương đạo đức của Bác để sau này trở thành
những cơng dân có đủ phẩm chất cách mạng, có tinh thần yêu nước, yêu xã hội
chủ nghĩa góp phần xây dựng đất nước giàu đẹp như mong ước của Người.
Muốn làm tốt công tác tích hợp trong giảng dạy nói chung, giáo viên dạy
Ngữ văn nói riêng địi hỏi người giáo viên trước hết phải là một tấm gương sáng,
có kiến thức chắc chắn, hiểu biết sâu rộng, vốn sống phong phú, chịu khó tìm
tịi, nghiên cứu tài liệu tham khảo,... để đáp ứng tốt nhất yêu cầu, mục tiêu,
nhiệm vụ giảng dạy là đào tạo được lớp học sinh “ vừa hồng vừa chun”.
Với những lí do trên tơi mạnh dạn lựa chọn đề tài cho sáng kiến kinh
nghiệm của mình là “Một số giải pháp tích hợp giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ
Chí Minh có hiệu quả trong giảng dạy Ngữ văn cho học sinh lớp 8 trường
THCS Thị Trấn”.


2

1.2. Mục đích nghiên cứu
Để chia sẻ với đồng nghiệp những kinh nghiệm của bản thân về việc tích
hợp giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh trong giảng dạy Ngữ văn, từ đó có những
cách thức dạy lồng ghép, tích hợp tốt nhất, đạt hiệu quả cao nhất. Và sau mỗi bài
học giúp các em có thêm những hiểu biết về kiến thức về Bác, từ đó nâng cao
làm phong phú thêm tâm hồn, tình cảm và nhận thức của các em. Giúp các em ý
thức sâu sắc việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh. Giúp
mỗi chúng ta ngày càng có nhiều kinh nghiệm trong việc giảng dạy theo chủ đề
tích hợp.
Trình bày cụ thể vài kinh nghiệm của bản thân về việc tích hợp giáo dục tư
tưởng Hồ Chí Minh trong giảng dạy Ngữ văn 8, nhằm giúp giáo viên dạy tốt,
học sinh ngày càng hứng thú học và có ý thức rèn luyện đạo đức theo tấm gương

của Bác.
1.3. Đối tượng nghiên cứu
Trong quá trình giảng dạy ở trường THCS Thị Trấn , bản thân tôi đã trực
tiếp giảng dạy qua nhiều khối lớp. Vậy nên tôi xác định đối tượng nghiên cứu
của mình là học sinh các khối lớp 6,7,8,9 mà đặc biệt là khối lớp 8 trường THCS
Thị Trấn hiện đang giảng dạy.
1.4. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp nghiên cứu tài liệu :
Tìm hiểu lí ḷn về phương pháp giảng dạy, phương pháp tích hợp và cuộc
đời, sự nghiệp của Hồ Chí Minh như: Hồ Chí Minh tồn tập, “Hướng dẫn sử
dụng tài liệu tích hợp học tập nội dung, học tập và làm theo tấm gương đạo đức
Hồ Chí Minh vào giảng dạy mơn Ngữ văn cấp THCS” của nhà xuất bản giáo
dục và đào tạo.
- Phương pháp khảo sát, điều tra:
Phương pháp khảo sát đầu năm, cuối năm, khảo sát điều tra qua phiếu học
tập, qua sinh hoạt ngoại khóa
- Phương pháp đàm thoại:
Đàm thoại trực tiếp trong giờ học, ra chơi, sinh hoạt đầu giờ, giữa giờ
- Phương pháp kiểm tra đánh giá:
Sau mỗi giờ học có kiểm tra đánh giá kết quả bắng những bài văn phát biểu
cảm nghĩ, bài thu hoạch. Sau tiết kiểm tra đánh giá, rút kinh nghiệm cụ thể, động
viên những em thực hiện tốt, nhắc nhở những em thực hiện chưa tốt. Giáo viên
rút kinh nghiệm cho giờ giảng, bài giảng sau được tốt hơn và hình thức kiểm tra
sát hơn, thiết thực hơn.
2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2.1. Cơ sở lí luận
Dạy học tích hợp được hình thành trên cơ sở của những quan niệm tích cực
về quá trình dạy học, thực hiện quan điểm tích hợp trong giáo dục sẽ góp phần
phát triển tư duy tổng hợp, làm cho việc học tập trở nên có ý nghĩa đối với học
sinh



3

Hiện nay, dạy tích hợp là một trong những quan điểm giáo dục đang được
quan tâm và là một trong những nội dung bắt buộc phải có trong các mơn học
đặc biệt là mơn Ngữ văn. Thực hiện tích hợp giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh
trong dạy học đây là cách làm tốt nhất để giáo dục học sinh mang lại rất nhiều
lợi ích trong việc góp phần hình thành, phát triển nhân cách cho học sinh
Thực hiện tích hợp giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh trong dạy học Ngữ
văn có vị trí và vai trị vơ cùng to lớn trong việc bồi dưỡng tư tưởng, tình cảm,
cũng như góp phần hình thành, giáo dục và phát triển nhân cách của người học
sinh thông qua những kiến thức về văn chương. Mà học sinh bậc trung học cơ sở
đang ở lứa tuổi nhạy bén với cái hay, cái mới lạ. Đây cũng là lứa tuổi thích tìm
tịi, khám phá cái đẹp. Một đặc điểm nữa trong tâm lí học sinh THCS là muốn
khẳng định mình và tập làm người lớn, lại ở cái độ tuổi giàu cảm xúc và trí
tưởng tượng. Đây là giai đoạn tốt nhất để ta có thể giáo dục các em, giúp các em
tự điều chỉnh hành vi, nhân cách của bản thân mình theo tấm gương mà các em
ngưỡng mộ.
2 .2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng SKKN
Trên thực tế hiện nay HS còn chịu ảnh hưởng nhiều tác động như mạng xã
hội, phim, ảnh, lối sống hưởng thụ, các trò chơi điện tử mang nặng lối sống bạo
lực, một số phụ huynh lo làm ra tiền, ít có thời gian quan tâm đến con cái chỉ
phó mặc cho nhà trường giáo dục từ đó dẫn đến vấn đề rèn luyện tu dưỡng đạo
đức trong một số thanh thiếu niên hiện nay cịn hạn chế. Nhiều em đời sống gia
đình cịn khó khăn nên việc đầu tư cho các em học tập cịn nhiều hạn chế.
Vì vậy cùng với các mơn Lịch sử, GDCD, ...giáo dục đạo đức cho học sinh
qua tiết học Ngữ văn là rất quan trọng. Văn chương là tâm hồn là tư tưởng của
con người trước vẻ đẹp của tình người và tạo vật. Dạy văn cũng phải dạy bằng
cả tư tưởng và tâm hồn, giúp các em cảm nhận một cách sâu sắc và hiểu được

cái hay, cái đẹp của văn học, xây dựng trong các em niềm tin vào cuộc sống,
trang bị cho các em vốn sống, hướng các em đến đỉnh cao của chân, thiện, mĩ.
Môn Ngữ văn là một môn học quan trọng với số lượng tiết học nhiều nhất
trong tất cả các môn học, do vậy cơ hội giao tiếp, giáo dục học sinh có nhiều
thuận lợi.
Tài liệu học tập phong phú, có thể học tập, sưu tầm, nghiên cứu trên tất cả
các phương tiện đại chúng.
Khi dạy học môn Ngữ văn, việc lồng ghép giáo dục đạo đức tư tưởng Hồ
Chí Minh trong các bài giảng là vô cùng cần thiết nhằm nâng cao được tư tưởng
đạo đức cách mạng cho học sinh. Bởi vì cuộc đời của Bác là một tấm gương
sáng ngời. Tư tưởng của Người còn định hướng cho mọi hoạt động của Đảng và
nhà nước ta trong công cuộc đổi mới hiện nay.
Nếu giáo viên nào tiến hành bài dạy mà không nghĩ đến, quên đi phần tích
hợp giáo dục (nếu bài dạy đó có điều kiện để chúng ta thực hiện yêu cầu trên) thì
tiết dạy đó khơng hồn hảo, khơng giáo dục được học sinh. Chính vì lẽ đó nên
vấn đề tích hợp trong giáo dục là một yêu cầu đặt ra thường xuyên và cần thiết.
Nhưng thực tế cho thấy, nhiều giáo viên chỉ chú trọng việc cung cấp
những kiến thức mới, những phần trọng tâm của bài học chứ chưa chú trọng


4

lồng ghép những kiến thức cần thiết phải tích hợp, giáo viên chưa xác định được
những nội dung cần phải giảng dạy tích hợp. Bởi vì những kiến thức cần tích
hợp có thể chỉ là một đơn vị kiến thức nhỏ trong một bài hoặc có thể là một đề
mục lớn hoặc cả bài học, thời gian tích hợp khoảng 2 đến 3 phút nên giáo viên
thường ít để ý hoặc lướt qua và hơn nữa các tài liệu liên quan đến nội dung cần
tích hợp chưa phong phú.
Tuy nhiên khơng nhất thiết bài dạy nào cũng phải tích hợp, tuỳ nội dung
từng bài để tích hợp một cách có hiệu quả.

Trước khi làm sáng kiến kinh nghiệm tôi đã tiến hành khảo sát đầu năm
học 2021-2022 đối với học sinh lớp 8 trường THCS Thị Trấn Nga Sơn kết quả
như sau:
Hạnh kiểm

Tổng
Thời
số học
điểm
sinh

Trước
khi dạy
tích
hợp

63

Tốt

Học lực (Ngữ văn)

Khá

Giỏi

TB

TB


Khá

Yếu

Sl

%

SL

%

Sl

%

SL

%

SL

%

SL

%

SL


%

26

41.2

36

57.2

1

1.6

5

7.9

10

15.9

37

58.7

11

17.5


2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề
2.3.1. Hướng dẫn học sinh hiểu được mục tiêu và ý nghĩa của việc giáo
dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh
* Mục tiêu:
- Giáo dục trong nhà trường đều nhằm tới mục tiêu đào tạo con người Việt
Nam phát triển toàn diện, có năng lực, có tri thức, được giáo dục theo quan điểm
của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh.
- Nhà trường là mơi trường tốt để truyền bá tư tưởng giáo dục thế hệ trẻ về
tư tưởng Hồ Chí Minh.
- Trong nhà trường, sách giáo khoa, sách tham khảo, báo chí là loại hình
thơng tin có ưu thế nhất.
- Tư tưởng Hồ Chí Minh cần được tích hợp trong các mơn học đặc biệt là
Ngữ văn, vì sẽ đem đến cho học sinh một niềm tin, sự nhận thức đúng đắn, tránh
được những biểu hiện sai lệch do những thơng tin ngồi luồng, do tác động của
xã hội.
* Ý nghĩa:
- Tư tưởng và đạo đức cách mạng của Hồ Chí Minh là sự phản ánh, phát
triển những phẩm chất tốt đẹp của nhân dân lao động từ xưa đến nay phù hợp
với quy luật phát triển của xã hội.
- Hồ Chí Minh là anh hùng dân tộc Việt Nam, là một nhà văn hóa lớn. Tác
phong đạo đức đã hun đúc nên những giá trị mới của đời sống và hình thành
những chuẩn mực đạo đức thẫm mỹ cho dân tộc.
- Tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh góp phần làm nên những giá trị mới về
đạo đức và văn hóa, tư tưởng cho Việt Nam và thế giới.


5

- Hồ Chí Minh là người ln chú ý đến việc bồi dưỡng, giáo dục thế hệ trẻ
để họ trở thành những con người có phẩm chất “vừa hồng vừa chuyên”.

- Tiếp nhận những giá trị tác phẩm viết về Hồ Chí Minh và do Hồ Chí
Minh sáng tác càng thấy rõ hơn tầm vóc tư tưởng và chiều sâu tình cảm của nhà
u nước, nhà văn hóa Hồ Chí Minh.
- Trong nhà trường với đặc trưng môn học là khoa học xã hội và nhân văn,
với tính giáo dục thẩm mĩ, môn Ngữ văn giúp HS bồi dưỡng năng lực tư duy,
làm giàu xúc cảm thẩm mĩ và định hướng thị hiếu lành mạnh để hoàn thành
nhân cách cho HS.
- Nội dung sách giáo khoa với việc giáo dục đạo đức tư tưởng Hồ Chí Minh
ở học sinh THCS có rất nhiều bài có nhiều nội dung nói lên vẻ đẹp tâm hồn, tình
cảm và nhân cách của Bác.
2.3.2. Thống kê những bài học có nội dung tích hợp giáo dục tư tưởng
Hồ Chí Minh trong mơn Ngữ văn lớp 8
Căn cứ vào chương trình theo chuẩn kiến thức, kĩ năng và cụ thể các bài
học trong SGK. Trong chương trình Ngữ văn 8 THCS tổng số có 6 bài học có
thể tích hợp nội dung giáo dục tư tưởng, đạo đức Hồ Chí Minh cụ thể:
STT Lớp
Tên bài học
1
8 Đập đá ở Côn lôn (Phan Châu Trinh)
2
8 Tức cảnh Pác Bó (Hồ Chí Minh)
3
8 Ngắm trăng (Hồ Chí Minh)
4
8 Đi đường (Hồ Chí Minh)
5
8 Hịch tướng sĩ (Trần Quốc Tuấn)
6
8 Nước Đại Việt ta (Nguyễn Trãi)


2.3.3. Yêu cầu, nguyên tắc của việc tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh
trong học tập Ngữ văn
Thứ nhất: Giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh khơng phải đưa thêm thơng
tin, kiến thức để làm nặng nội dung, mà vẫn đảm bảo nội dung và đặc trưng
môn học.
- Không thể lấy việc kể chuyện về đạo đức cách mạng, về cuộc đời và hoạt
động cách mạng của Hồ Chí Minh thay cho việc dạy học Ngữ văn (không biến
giờ Văn thành giờ kể chuyện đạo đức, dạy đạo đức Hồ Chí Minh).
- Sự tương đồng giữa nội dung bài học Ngữ văn với nội dung tư tưởng Hồ
Chí Minh.
Khơng thể lấy việc giảng giải nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh thay cho
việc dạy học Ngữ văn, mà phải tiến hành tích hợp nội dung bài học Ngữ văn với
nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức cách mạng.
Thứ hai: Giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh dựa theo “chuẩn kiến thức, kĩ
năng và thái độ” của môn Ngữ văn ở trường phổ thông mà Bộ Giáo dục và Đào
tạo ban hành.


6

- Giáo viên xác định những vấn đề cơ bản, chủ yếu nhất trong tư tưởng và
tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, phù hợp với những kiến thức cơ bản của bài
học để giáo dục cho học sinh.
- Không lấy việc kể chuyện về Bác Hồ thay cho dạy học Ngữ văn, gây ra
gây ra tình trạng “quá tải” mà không đi đúng trọng tâm và mục tiêu của bài học.
Thứ ba: Bồi dưỡng kỹ năng, phát huy tính tích cực của học sinh
- Làm cho học sinh tự nguyện, năng động, tự giác, tích cực học tập Ngữ
văn, tích hợp với nội dung tư tưởng về tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh cần
khơi dậy ở các em nhận thức cần thiết phải học tập, giáo dục (tự học, tự giáo
dục), say mê, hứng thú học tập.

- Bồi dưỡng năng lực, rèn luyện năng lực trong việc học tập, tự giáo dục,
vận dụng kiến thức đã học.
- Chỉ trên cơ sở nỗ lực chủ quan, trau dồi kiến thức, kỹ năng mới thu được
kết quả.
2.3.4. Nắm được những chủ đề, mức độ, nội dung tích hợp giáo dục
đạo đức tư tưởng Hồ Chí Minh ở mơn Ngữ văn 8 THCS
Trong chương trình Ngữ văn THCS có nhiều địa chỉ tích hợp tư tưởng đạo
đức Hồ Chí Minh, nhưng trong khuôn khổ của đề tài, tôi chỉ đề cập đến tích hợp
qua các văn bản trong chương trình Ngữ văn 8. Để có một tiết giảng văn truyền
tải được nội dung, ý nghĩa nhưng cũng sinh động, hấp dẫn, giáo viên cần xác
định đúng chủ đề và nội dung tích hợp vừa đủ. Ví dụ:
* Tiết 57, 58 “Đập đá ở Côn Lôn” (Phan Châu Trinh).“Vào nhà ngục
Quảng Đông cảm tác”(Phan Bội Châu) - Khuyến khích học sinh tự đọc
- Chủ đề: Phong thái ung dung, đường hoàng và khí phách kiên cường, bất
khuất và bản lĩnh hiên ngang, lẫm liệt của hai nhà chí sĩ yêu nước
- Mức độ: liên hệ
- Nội dung tích hợp: Liên hệ với bản lĩnh người chiến sĩ cách mạng Hồ Chí
Minh trong thời gian bị tù đày trong nhà ngục của Tưởng Giới Thạch
* Tiết 84 “Tức cảnh Pác Bó” , tiết 88 “Ngắm trăng” , tiết 89 “Đi đường”
(Hồ Chí Minh)
- Chủ đề: Vẻ đẹp tâm hồn, khí phách tuyệt vời của Bác, trong hoàn cảnh
thiếu thốn, gian khổ nhưng Bác vẫn trong tư thế tự chủ, ung dung, lạc quan tin
tưởng vào cách mạng, vào chiến thắng
- Mức độ: toàn bài
- Nội dung tích hợp: Tình u thiên nhiên, u quê hương, đất nước, tinh
thần lạc quan cách mạng, chiến thắng
* Tiết 95,96: “Hịch tướng sĩ ”( Trần Quốc Tuấn)
- Chủ đề : lòng yêu nước bất khuất của Trần Quốc Tuấn cũng như của nhân
dân ta trong cuộc kháng chiến chống qn Mơng – Ngun, lịng căm thù giặc,
tinh thần quyết chiến, quyết thắng kẻ thù xâm lược

- Mức độ: liên hệ
- Nội dung tích hợp: Liên hệ với tư tưởng yêu nước và độc lập dân tộc của
Bác
*Tiết 98: “Nước Đại Việt ta”( Trích “Bình Ngơ đại cáo”Nguyễn Trãi)


7

- Chủ đề: Tư tưởng nhân nghĩa,niềm tự hào dân tộc và niềm tin quyết thắng
-Mức độ: liên hệ
- Nội dung tích hợp: Liên hệ với tư tưởng nhân nghĩa, tư tưởng yêu nước
và độc lập dân tộc là nguồn gốc tư tưởng Hồ Chí Minh.
2.3.5. Cách tiến hành lồng ghép nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh trong
chương trình Ngữ văn 8
a. Sự chuẩn bị của giáo viên
Đối với cơng việc dạy học nói chung, dạy học Ngữ văn nói riêng, việc
chuẩn bị của giáo viên là vơ cùng cần thiết. Ngồi việc xác định mục đích, u
cầu, đồ dùng dạy học liên quan đến bài dạy. Giáo viên còn dự kiến cho bài dạy,
dạy mục nào, chuẩn bị đồ dùng dạy học gì, kiến thức cho mục đó ra sao… Đối
với những bài dạy liên quan đến việc lồng ghép giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ
Chí Minh thì giáo viên phải xác định nội dung cần lồng ghép, thời điểm lồng
ghép, cách lồng ghép như thế nào cho phù hợp với bài dạy,… Dùng hình ảnh tư
liệu, nội dung tài liệu liên quan đến chủ tịch Hồ Chí Minh, bởi vì tư tưởng đạo
đức của Bác là vô cùng rộng trên nhiều lĩnh vực… Giáo viên phải biết chọn lọc,
linh hoạt vận dụng một tư tưởng nào đó để lồng ghép vào bài dạy. Khi áp dụng
phương pháp này giáo viên phải chú ý đến thời gian phân bố trong tiết học.
Tuyệt đối giáo viên không được“tham” kiến thức, sa đà. Tránh tình trạng biến
giờ dạy Ngữ văn thành tiết kể chuyện đạo đức Hồ Chí Minh.
b. Tiến hành lồng ghép trong giờ học
Đối với việc lồng ghép giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh trong dạy

học Ngữ văn có thể thơng qua nhiều hình thức. Trong một bài dạy có thể dùng
hình ảnh tư liệu, phim tư liệu, kể chuyện đạo đức Hồ Chí Minh, trích dẫn những
câu nói của Bác hoặc trích dẫn những danh nhân, tư liệu văn học về Bác để giáo
dục tư tưởng của Bác đối với học sinh.

c. Tích hợp tư tưởng, đạo đức Hồ Chí Minh trong các bài giảng Ngữ văn 8

Khi dạy bài “Đập đá ở Cơn Lơn”( Phan Châu Trinh) và khuyến khích
học sinh tự đọc bài “Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác” của Phan Bội
Châu:
Để giáo dục cho học sinh tinh thần cứu nước, quyết tâm ra đi tìm đường
cứu nước cho dân tộc của Bác, khi dạy phần Giới thiệu tác giả, tác phẩm Giáo
viên tích hợp về Hồ Chí Minh: Người rất khâm phục tinh thần yêu nước của các
cụ Phan Bội Châu, Phan Châu Trinh,… nhưng Người không tán thành đường lối
cứu nước của các cụ. Người quyết định tìm con đường cứu nước mới cho dân
tộc. Ngay từ nhỏ Người sớm có tinh thần yêu nước. Khi vào học trường quốc
học ở Huế Người tham gia phong trào chống thuế ở Trung kì bị buộc thơi học
sau đó Người vào Bến cảng nhà Rồng để ra nước ngồi tìm đường cứu nước.
Sau khi cho học sinh tìm hiểu vẻ đẹp hình tượng người anh hùng trong
cảnh nguy nan trong bài “Đâp đá ở Cơn Lơn” đó là khí phách hiên ngang lẫm
liệt; niềm tin vào lí tưởng và ý chí chiến đấu sắt son; hành động phi thường, tầm
vóc lớn lao. Giáo viên tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh: Bác Hồ đã phát triển
khí phách anh hùng cách mạng ở mức độ cao hơn, người chiến sĩ khi vào tù phải
đấu tranh từng phút, từng giờ để chiến thắng bản thân chiến thắng hoàn cảnh.


8

Hằng ngày phải đối phó với mn vàn khó khăn, nhưng tinh thần của Người
luôn lạc quan trên đường bị giải đi Nam Ninh vẫn lai láng nụ cười tự trào u

đời: “Hơm nay xiềng xích thay dây trói/ Mỗi bước leng keng tiếng ngọc
rung/Tuy bị tình nghi là gián điệp/Mà như khanh tướng vẻ ung dung”. Tiếng
cười được tô đậm hơn, vững vàng trong tư thế đứng trên đầu thù. Có như vậy
mới có thể duy trì được phương châm phấn đấu mà Bác tự đề ra ngay từ khi phải
bước chân vào nhà lao: “Thân thể ở trong lao/ Tinh thần ở ngoài lao”
Hoặc để giáo dục cho học sinh tinh thần yêu nước, ý chí quyết tâm tìm
con đường cứu nước cho dân tộc. Giáo viên kể chuyện “Hai bàn tay”. Khi vào
Sài Gòn Nguyễn Tất Thành gặp lại anh Tư Lê người quen cũ lúc còn ở Phan
Thiết . Người tâm sự với Tư Lê: Tôi muốn ra các nước phương Tây xem họ làm
như thế nào sau đó trở về giúp đồng bào chúng ta . “Nhưng chúng ta lấy tiền
đâu để đi?” Tư Lê nói lại. Nguyễn Tất Thành giơ hai bàn tay nói: Đây tiền đây,
tiền đây chúng ta làm bất cứ việc gì để sống và để đi. Tư Lê khơng giữ lời hứa,
Bác một mình làm phụ bếp trên tàu La-tu-sơ-trơ-rê-vin ra nước ngồi tìm đường
cứu nước. Thơng qua việc lồng ghép giáo dục tư tưởng cứu nước, học sinh càng
biết ơn Bác đã tìm ra con đường cứu nước đúng đắn cho dân tộc ta để có cuộc
sống như ngày nay.


9

Khi dạy bài Tức cảnh Pác Bó (Hồ Chí Minh)

Bác Hồ làm việc trong hang núi ở chiến khu Việt Bắc
* Phần phân tích:
Sau khi phân tích ba câu thơ đầu GV đặt câu hỏi: Từ ba câu thơ đầu em
thấy con người Bác hiện lên như thế nào? Ở 3 câu thơ đầu chúng ta thấy Bác Hồ
tuy phải sống trong hồn cảnh khó khăn, nhưng được sống giữa núi rừng thiên
nhiên đất nước mình, được làm việc cho cách mạng nên Bác rất yêu đời yêu
thiên nhiên, lạc quan, vui sống. Những cảm xúc đó bắt nguồn từ tình yêu tổ
quốc thiết tha, niềm tin của con người.

- “Cuộc đời cách mạng thật là sang”em hiểu cái “sang” của cuộc đời cách
mạng trong bài thơ này như thế nào? : Đó là sự sang trọng, giàu có về mặt tinh
thần của những cuộc đời làm Cách mạng. Niềm vui lớn nhất của Bác Hồ trong
bài thơ không phải chỉ là “thú lâm tuyền” giống như của ẩn sĩ xưa mà đó là niềm
vui vơ hạn của người chiến sĩ yêu nước vĩ đại sau 30 năm xa nước, nay được trở
về sống giữa lòng đất nước
?Trong thơ Bác hay nói cái sang của người làm cách mạng, kể cả khi phải
chịu cảnh tù đày. Em còn biết những câu thơ nào như thế?
Hơm nay xiềng xích thay dây trói
Mỗi bước leng keng tiếng ngọc rung
Tuy bị tình nghi là gián điệp
Mà như khanh tướng vẻ ung dung
(Đi Nam Ninh)
? Niềm vui trước cái sang của cuộc sống đầy gian khổ cho ta hiểu thêm vẻ
đẹp nào trong cách sống của Bác? Đó là lối sống giản dị phong thái ung dung tự
tại, tinh thần lạc quan và bản lĩnh người chiến sĩ cách mạng Hồ Chí Minh trong
thời gian ở chiến khu Việt Bắc.


10

* Phần tổng kết , GV có thể hỏi, bình và liên hệ để giáo dục:
? Hãy cho biết “Thú lâm tuyền” ở Nguyễn Trãi và ở Bác Hồ có gì giống và
khác nhau?
+ Khác: Nguyễn Trãi cảm thấy bất lực trước thực tế xã hội muốn “Lánh
đục tìm trong” tự an ủi bằng cuộc sống “an bần lạc đạo”. Tuy đó là lối sống
thanh cao, khí tiết nhưng khơng thể khơng gọi là tiêu cực.
Với Hồ Chí Minh, “Thú lâm tuyền” của Bác không phải để ẩn dật trốn
tránh cuộc đời, mà để làm việc cho nhân dân cho nước, để “chỉnh dịch”lịch sử,
lãnh đạo nhân dân làm cách mạng giải phóng đất nước, đưa nhân dân tới ấm no

hạnh phúc.
? Qua bài thơ em học tập được những gì từ Bác?
Khi dạy bài “Ngắm trăng” (Hồ Chí Minh)
* Phần tổng kết: GV có thể hỏi, bình và liên hệ để giáo dục:
? Qua bài thơ, em thấy hình ảnh Bác Hồ hiện ra như thế nào?
Với cuộc ngắm trăng này, song sắt nhà tù đã trở nên bất lực, vô nghĩa
trước những tâm hồn tri âm tri kỉ tìm đến với nhau. Qua đó người tù Cách mạng
ấy dường như khơng chút bận tâm về những cùm xích, đói rét, muỗi rệp, ghẻ lở,
… của chế độ nhà tù khủng khiếp. Bất chấp tất cả Bác thả hồn mình đến giao
hịa với thiên nhiên. Đằng sau những câu thơ rất thơ đó là một tinh thần thép:
“Thân thể ở trong lao
Tinh thần ở ngoài lao
Muốn nên sự nghiệp lớn
Tinh thần càng phải cao”
? Kể tên những bài thơ viết về trăng của Bác mà em biết. Cuộc “Ngắm
trăng” trong bài vọng nguyệt và hình ảnh trăng được thể hiện trong các bài thơ
khác của Bác có gì đáng chú ý?
+ GV gợi ý: Ngắm trăng (Nhật kí trong tù), Rằm tháng giêng, Cảnh khuya,
Tin thắng trận,…sáng tác ở chiến khu Việt Bắc thời kì kháng chiến chống Pháp.
Ánh trăng ở mỗi bài thơ của Bác mỗi khác nhưng tất cả đều cho thấy Bác Hồ có
một tâm hồn nghệ sĩ, ln mở ra giao hịa với trăng, một biểu tượng của cái đẹp
tuyệt vời vĩnh cửu của vũ trụ, …
Khi dạy bài “Đi đường” (Hồ Chí Minh) Qua việc phân tích lồng ghép
giáo dục học sinh tình u thiên nhiên, phong thái ung dung tự tin, bản lĩnh cách
mạng. GV bình để giúp học sinh hiểu được : Từ tư thế con người bị đày đọa đến
kiệt sức, tưởng như tuyệt vọng, người đi đường cực khổ ấy bỗng trở thành du
khách ung dung say đắm, ngắm phong cảnh đẹp. Từ đó gợi ra hình ảnh con
đường cách mạng và hình ảnh con người ung dung lạc quan, cịn là hình ảnh
chiến sĩ đứng trên đỉnh cao vịi vọi của chiến thắng sau biết bao gian khổ hi sinh
Khi dạy bài “Hịch tướng sĩ”(Trần Quốc Tuấn) liên hệ với tư tưởng yêu

nước và độc lập dân tộc của Hồ Chí Minh. Phần tổng kết, GV có thể hỏi, bình,
và liên hệ để giáo dục: Nếu “Hịch tướng sĩ”của Hưng Đạo Vương Trần Quốc
Tuấn như lời hiệu triệu làm bừng lên hào khí của cả dân tộc trước họa ngoại
xâm,làm cho đại bộ phận tướng sĩ tự xăm vào cánh tay hai chữ “sát thát” đã thể
hiện tinh thần đoàn kết cao độ, quyết tâm sắt đá chống giặc Mơng- Ngun thì


11

Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến của chủ tịch Hồ Chí Minh đã khơi nguồn
cho các phong trào thi đua yêu nước, thúc đẩy phong trào hành động cách mạng
của cá tầng lớp nhân dân, tạo nên sức mạnh to lớn cho cuộc kháng chiến, kiến
quốc đi đến thắng lợi hoàn toàn. Lời “hịch” của hai vị anh hùng đân tộc tuy ở hai
giai đoạn lịch sử khác nhau nhưng đều mang điểm chung là có giá trị, ý nghĩa to
lớn, góp phần khơi dậy tinh thần yêu nước của các tầng lớp nhân dân trong
những tình huống khó khăn, ác liệt của dân tộc trước sự xâm lăng của kẻ thù.
Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến cũng là áng hùng văn bất hủ chứa
đựng những giá trị tư tưởng mang tính thời đại.Lời kêu gọi thiêng liêng của Chủ
tịch Hồ Chí Minh như một lời hịch của non sông đất nước cổ vũ tinh thần yêu
nước của toàn dân đứng lên chống lại kẻ thù xâm lược.Thời gian đã lùi xa nhưng
lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến của Chủ tịch Hồ Chí Minh ngày đó cịn vang
vọng, thơi thúc và tiếp thêm sức mạnh cho tồn Đảng, toàn dân và toàn quân ta
vững bước vững tin vào thắng lợi trên con đường đổi mới xây dựng và bảo vệ tổ
quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Khi dạy văn bản “Nước Đại Việt ta”(trích “Bình Ngơ Đại Cáo”- Nguyễn
Trãi). Bài Cáo được ra đời sau khi quân ta đại thắng giặc Minh (1428) . Nổi bật
trong tác phẩm là tư tưởng nhân nghĩa, niềm tự hào về một nền văn hiến của tác
giả. Cao hơn nữa, bài cáo là bản tuyên ngôn độc lập thứ hai của dân tộc, tuyên
cáo với toàn dân và triều đại phong kiến Trung Quốc về sự tồn tại độc lập tất yếu
của một đất nước có chủ quyền, nền văn hiến, lãnh thổ, phong tục và truyền

thống lịch sử.
Khi tìm hiểu tư tưởng nhân nghĩa của tác giả Nguyễn Trãi trong đoạn trích
GV giúp học sinh hiểu được nhân nghĩa gắn với yêu nước. Tư tưởng nhân nghĩa
của Nguyễn Trãi mở rộng hơn, tiến bộ hơn không chỉ là quan hệ giữa người với
người mà còn là quan hệ giữa dân tộc với dân tộc, quốc gia với quốc gia. GV
tích hợp với tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh: Bác Hồ đã khẳng định: “Dễ
trăm lần không dân cũng chịu, khó vạn lần dân liệu cũng xong”, ngày nay Đảng
và nhà nước ta luôn kế thừa và phát huy tư tưởng truyền thống này để xây dựng
đất nước Việt Nam giàu mạnh công bằng dân chủ, văn minh của dân do dân và
vì dân với phương châm dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra.
GV giảng thêm cho học sinh hiểu: Về cơ bản Hồ Chí Minh tiếp thu quan
niệm nhân nghĩa, yêu nước và độc lập dân tộc của các nhà yêu nước thời trước
đồng thời phát triển phù hợp với hoàn cảnh lịch sử, làm nên tư tưởng mang tính
thời đại, tư tưởng nhân nghĩa của Hồ Chí Minh mở rộng hơn gắn với đồng đội,
gắn với Đảng, chủ nghĩa yêu nước gắn với đoàn kết quốc tế, độc lập dân tộc gắn
liền với chủ nghĩa xã hội.
*Giáo án minh họa
Tiết 88:
Văn bản Ngắm trăng
(“Vọng Nguyệt” - Hồ Chí Minh)
A.Mục tiêu cần đạt: Giúp HS
a. Kiến thức


12

- Nắm được nội dung bài thơ “Ngắm trăng” để thấy được Bác đã chịu đựng
được nỗi khổ trong tù mà cịn vượt lên hồn cảnh với một thái độ ung dung, lạc
quan, tràn đầy tình yêu thiên nhiên của một nghệ sĩ lớn.
- Cảm nhận được tình yêu thiên nhiên đặc biệt sâu sắc của Bác Hồ, dù trong

hoàn cảnh tù ngục, người vẫn mở rộng tâm hồn tìm đến giao hịa với vầng trăng
ngồi trời.
- Thấy được sự hấp dẫn nghệ thuật của bài thơ
b. Kĩ năng
- Rèn kĩ năng tìm hiểu tìm hiểu, phân tích, so sánh ý nghĩa bài thơ
c. Thái độ
- Giáo dục lòng yêu quý, kính trọng, biết ơn bác và học tập những đức tính của
Người
B. Chuẩn bị
- GV: Giáo án, bảng phụ
- HS: Vở ghi, vở bài tập
C. Tổ chức các hoạt động dạy học
* Ổn định tổ chức: Kiểm tra sĩ số, đồ dùng của học sinh, chuẩn bị bài của học
sinh
* Kiểm tra bài cũ:? Đọc thuộc lòng bài thơ “Tức cảnh Pác Bó” và nêu nét đặc
sắc về nội dung và nghệ thuật
* Bài mới
Hoạt động của thầy và trò
Yêu cầu cần đạt
Hoạt động 1: Gv hướng dẫn học sinh tìm I. Tìm hiểu chung
hiểu chung
1. Tập thơ “Nhật kí trong tù”: từ 29-8? Tập thơ “Nhật kí trong tù” ra đời trong 1942 đến 10-09-1943, gồm 133 bài.
hoàn cảnh nào?
- GV đọc, hướng dẫn hs đọc chính xác cả 2. Đọc và tìm hiểu từ khó
phần chữ, phần âm, dịch nghĩa, dịch thơ
? Hãy so sánh bản dich nghĩa chữ Hán
- Đọc
với phần dịch thơ?
- Giải thích từ
HS thảo luận trình bày

- Câu thơ “Trước cảnh...biết làm thế
nào” với câu dịch thơ “Cảnh...hững hờ” > làm mất đi cái xốn xang, bối rối của
một tâm hồn nghệ sĩ rất nhạy cảm trước
vẻ đẹp thiên nhiên của Bác Hồ.
- Hai câu cuối có cấu trúc đăng đối có
giá trị nghệ thuật rất cao và phần dịch
thơ đã làm giảm mất đi hiệu quả nghệ
tḥt đó.
- Thể thơ: Thất ngơn tứ tuyệt đường luật
? Bài thơ được viết theo thể thơ gì? Bố 3, Bố cục:
cục
4 phần : đề, thực, luận ,kết
? Em hiểu nhan đề bài thơ như thế nào?


13

Hoạt động 2: GV hướng dẫn hs phân
tích
- Hs đọc 2 câu thơ đầu
? Em hiểu nội dung hai câu thơ đầu là gì
Gv: Ngắm trăng: Vọng nguyệt -> là đề
tài phổ biến trong thơ xưa. Thi nhân xưa
gặp cảnh trăng đẹp thường đem rượu,
hoa để thưởng thức->có những thứ đó thì
sự ngắm trăng mới thật mĩ mãn, thú vị.
Nói chung người ta chỉ ngắm trăng khi
thảnh thơi, thư thái
? Vậy Bác ngắm trăng trong một hoàn
cảnh như thế nào?

? Em hiểu hai câu thơ đầu như thế nào?
? Sự khát khao thưởng trăng một cách
trọn vẹn và lấy làm tiếc khi khơng có
rượu và hoa cho thấy điều gì ở Bác?
? Trước cảnh đẹp đó Bác có tâm trạng
như thế nào?
? Câu thơ thứ 2 dịch chưa thật sát. Vậy ta
phải hiểu như thế nào ở câu thơ thứ 2
- Bản dịch làm mất câu hỏi tu từ: “Đối
thử lương tiêu nhại nược hà” => câu trần
thuật sự việc
GV chốt lại:
- Cụm từ: Khó hững hờ -> như lời giãi
bày tâm sự, bộc lộ cái xốn xang, bối rối
rất nghệ sĩ của tâm hồn Bác, trước cảnh
đẹp của đêm trăng. Điều đó thể hiện Bác
là một người tù cách mạng và cũng là
một con người yêu thiên nhiên một cách
say mê và có tâm hồn rung động mãnh
liệt trước cảnh đẹp
? Vậy em hiểu thêm được điều gì về Bác
qua hai câu thơ đầu?

II. Phân tích
1.Hai câu thơ đầu

- Hoàn cảnh ngắm trăng:
+ Rất đặc biệt: trong tù ngục
+ Không rượu cũng không hoa
=> tù nhân bị đày đọa vô cùng khổ cực

=> Tinh thần, tâm hồn tự do ung dung,
niềm say mê của Bác đối với trăng, với
thiên nhiên đẹp
- Tâm trạng: xốn xang, bối rối

=> Tâm hồn thanh cao, vượt trên gian
khổ để hướng tới cái trong sáng, cái đẹp
của thiên nhiên, vũ trụ bao la.
=> Yếu tố lãng mạn, cách mạng của bài
thơ

- HS đọc 2 câu cuối
2. Hai câu thơ cuối
? Có thể đặt nhan đề cho hai câu thơ cuối
là gì?
? Nghệ thuật thể hiện 2 câu thơ cuối có
gì đặc biệt?

- Mối giao hòa đặc biệt giữa người
tù thi sĩ với vầng trăng
- Nghệ thuật đối rất đặc sắc:


14

? Tác dụng của nó trong việc sử dụng nội
dung?
+ Người ở trong nhà giam- qua song
cửa- ngắm vầng trăng sáng ngoài bầu
trời tự do

+ Trăng ở bầu trời tự do- qua song sắt
ngắm nhà thơ
? Hai câu thơ cuối cho em hiểu được tình
cảm của Bác với thiên nhiên như thế
nào?
? Em cảm nhận được gì về tinh thần cách
mạng của Bác qua lời nói cuối
GV chốt lại
*Hai câu thơ cho thấy tư tưởng kì diệu
của người chiến sĩ- thi sĩ ấy: Một bên là
nhà tù đen tối, một bên là vầng trăng thơ
mộng, thế giới của cái đẹp, là bầu trời tự
do, lãng mạng say người, ở giữa hai thế
giới ấy là song sắt nhà tù. Nhưng với
cuộc ngắm trăng này nhà tù đã trở nên
bất lực vô nghĩa trước những tâm hồn tri
âm tri kỷ đến với nhau. Ở đây người tù
cách mạng đã không chút bận tâm về
cùm xích, đói rét... của nhà tù, bất chấp
song sắt thơ bạo để tâm hồn bay bổng
tìm đến: “đối diện đàm tâm” với vầng
trăng tri âm
Hoạt động 3: Hướng dẫn tổng kết
? Qua bài thơ, em thấy hình ảnh Bác
Hồ hiện ra như thế nào?
? Em có nhận xét gì về nét đặc sắc nội
dung, nghệ thuật của bài thơ
*Liên hệ tấm gương đạo đức Hồ Chí
Minh
? Qua bài thơ em học tập được những

phẩm chất đạo đức gì của Bác?
?Em đã được học những bài thơ trăng
nào của Bác? Hãy tìm thêm những bài
thơ khác?
D. Củng cố, dặn dò
- Học thuộc bài thơ
- Chuẩn bị bài mới: Câu cảm thán

+ Nhân hướng- nguyệt tòng
+ Khán minh nguyệt – khán thi gia
+ Song
 Cuộc ngắm trăng độc đáo, thể
hiện mối giao hịa gắn bó tha thiết
giữa Bác (thi nhân) và trăng
- Trăng: nhân hóa
=>Một cuộc hội ngộ gặp gỡ thanh cao
của đôi tri âm tri kỉ => Đây là cuộc vượt
ngục về tư tưởng của người tù cách
mạng Hồ Chí Minh
- Lời thơ cuối:
+ Tình u thiên nhiên mạnh mẽ
+ Sức mạnh tư tưởng lớn lao
+ Tinh thần thép: Tư tưởng tự do, phong
thái ung dung, vượt lên sự nặng nề, tàn
bạo của ngục tù

III. Tổng kết
1. Nghệ thuật: Phép đối, nhân hóa
2. Nội dung: Thể hiện tình u thiên
nhiên đến say mê và phong thái ung

dung của Bác ngay cả trong cảnh ngục
tù cực khổ, tối tăm
IV. Luyện tập


15

2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm
Khi áp dụng tích hợp giáo dục tư tưởng, đạo đức Hồ Chí Minh cho học sinh
lớp 8 năm học 2021-2022 trong giờ học Ngữ văn ở trường THCS Thị Trấn Nga
Sơn thì hiệu quả của công tác giảng dạy, giáo dục đã được thể hiện rõ nét, các
em tiếp cận các tác phẩm văn học được toàn diện hơn, cảm thụ sâu sắc hơn. Học
sinh hứng thú hơn với những giờ giảng văn, bài giảng trở nên thiết thực, sinh
động giàu ý nghĩa. Việc hứng thú học tập, những kĩ năng trong tiếp cận, cảm thụ
tác phẩm văn học cũng được rèn luyện nâng lên như kĩ năng sưu tầm tư liệu về
Bác, kĩ năng phân tích các giá trị đạo đức, kĩ năng phân tích hình ảnh...Học sinh
khơng những nắm rõ được nội dung bài học mà càng hiểu rõ hơn những phẩm
chất đạo đức cao quý của Bác, từ đó có ý thức học tập, rèn luyện và làm theo
Bác.
Để nắm bắt được hiệu quả của việc tích hợp giáo dục đạo đức, tư tưởng Hồ
Chí Minh nêu trên tơi đã tiến hành khảo sát kết quả giảng dạy môn Ngữ văn của
học sinh khối 8 của trường THCS Thị Trấn năm học 2021 - 2022. Kết quả thu
được như sau:
Hạnh kiểm

Tổng
Thời
số học
điểm
sinh


Tốt

Học lực (Ngữ văn)

Khá

Giỏi

TB

Yếu

TB

Khá

Sl

%

SL

%

Sl

%

SL


%

SL

%

SL

%

SL

%

63

26

41.2

36

57.2

1

1.6

5


7.9

10

15.9

37

58.7

11

17.5

Sau khi
dạy tích 63
hợp

45

71.4

18

28.6

0

0


15

23.8

20

31.7

25

39.7

3

4.8

Trước
khi dạy
tích
hợp

Qua việc chấm bài kiểm tra khảo nghiệm và bài thu hoạch Học tập và làm
theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh so sánh kết quả có sự khác biệt. Qua kết
quả đó cho thấy rằng các em đã yêu thích bộ mơn Ngữ văn, nhận thức đúng đắn
tầm quan trọng của bộ môn và thấm nhuần đạo đức tư tưởng Hồ Chí Minh.
Giá trị của đề tài: đảm bảo về giá trị khoa học bộ môn; vận dụng được cho
tất cả các trường THCS trên địa bàn huyện.
Trong những năm gần đây với việc thường xuyên dạy học Ngữ văn có sự
kết hợp với việc tích hợp nội dung học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ

Chí Minh, tôi nhận thấy nâng cao được ý thức học tập của học sinh, học sinh
hiểu thêm về Bác, về tư tưởng của Bác, về vẻ đẹp và công lao to lớn của Bác với


16

dân tộc Việt Nam. Các em có ý thức hơn trong việc tu dưỡng rèn luyện đạo đức
theo tấm gương Bác Hồ.Qua đó cho thấy áp dụng kinh nghiệm này là một
hướng đi đúng đắn trong việc nâng cao chất lượng giáo dục hai mặt cho học sinh
lớp 8, góp phần giáo dục con người mới.
3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận:
Dạy học là việc làm sáng tạo, dạy học khơng chỉ là phương pháp mà cịn là
nghệ tḥt. Người giáo viên được mệnh danh là “kĩ sư tâm hồn, là chiến sĩ trên
mặt trận văn hóa”. Là giáo viên dạy học môn Ngữ văn, qua nhiều năm kinh
nghiệm, tôi nhận thấy rằng việc lồng ghép giáo dục đạo đức tư tưởng Hồ Chí
Minh trong các bài giảng là vô cùng cần thiết nhằm nâng cao được tư tưởng đạo
đức cách mạng cho học sinh. Bởi vì cuộc đời của Bác là một tấm gương sáng
ngời. Tư tưởng của Người còn định hướng cho mọi hoạt động của Đảng và nhà
nước ta trong công cuộc đổi mới hiện nay.
Ngày nay công nghệ thông tin ngày càng được ứng dụng rộng rãi, nhờ vậy
mà thầy cô và các em học sinh có rất nhiều thuận lợi trong việc thu thập tài liệu
học tập nói chung và mơn Ngữ văn nói riêng. Cũng chính từ đó HS hiểu được
tầm quan trọng của văn chương, của đạo đức Hồ Chí Minh đối với cuộc sống.
Và các em càng hứng thú hơn, quan tâm nhiều hơn đến mơn học và tư tưởng Hồ
Chí Minh.
3.2. Kiến nghị:
Như vậy để một tiết dạy học Ngữ văn thành cơng, kết hợp việc tích hợp
giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh địi hỏi người giáo viên phải có sự vận dụng
sáng tạo, linh hoạt phương pháp mới vào từng bài soạn, từng tiết dạy cụ thể:

1. Giáo viên khơng ngừng tìm tịi, tham khảo tài liệu để thiết kế một hệ
thống câu hỏi hợp lý nhằm phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo của HS.
2. Trên cơ sở SGK, SGV giáo viên xây dựng hệ thống câu hỏi cho phù hợp
theo đúng chuẩn kiến thức kĩ năng, bám sát vào đặc trưng bộ môn, bám sát u
cầu, ngun tắc của việc tích hợp khơng được biến giờ dạy học Ngữ văn thành
tiết dạy GDCD hay tiết dạy Văn học Sử- kể chuyện đạo đức tấm gương Bác Hồ.
3. Giáo viên phải xây dựng kế hoạch, chương trình cụ thể cho mơn mình
dạy, cụ thể tích hợp giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh trong bài nào? Tiết
nào? Trong bài soạn cần xác định rõ nội dung cần tích hợp, tích hợp trong phần
nào của bài, liên hệ cụ thể như thế nào cho hợp lý và có hiệu quả.
4. Tăng cường áp dụng công nghệ thông tin vào dạy học để tiết học Ngữ
văn sinh động, không nhàm chán.
Trên đây là một số nội dung cơ bản của việc vận dụng tích hợp giáo dục
tư tưởng Hồ Chí Minh trong 8 dạy học Ngữ văn 8 THCS. Dẫu có sự đầu tư,


17

nghiên cứu, tìm tịi, nhưng vốn kiến thức có hạn nên khơng tránh khỏi những
thiếu sót. Rất mong nhận được ý kiến đóng góp của các đồng chí và các bạn
đồng nghiệp để ngày càng hoàn thiện hơn.
Xin chân thành cảm ơn!
XÁC NHẬN CỦA HIỆU TRƯỞNG

Thanh Hóa, ngày 10 tháng 4 năm 2022.
Tôi xin cam đoan đây là sáng kiến của
mình viết, khơng sao chép nội dung
của người khác.
Người viết sáng kiến


Trịnh Thị Liên


18

TÀI LIỆU THAM KHẢO
STT
1
2
3
4
5
6
7
7
8

TÊN TÀI LIỆU
Tài liệu tập huấn tích hợp nội dung học
tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ
Chí Minh mơn Ngữ văn.
Cuộc đời hoạt động của chủ tịch Hồ Chí
Minh
Tác phẩm văn của Chủ tịch Hồ Chí
Minh
Các chuyên đề về tư tưởng đạo đức Hồ
Chí Minh
Các tài liệu liên quan đến cuộc đời hoạt
động của Bác.
Kể chuyện đạo đức Hồ Chí Minh


TÁC GIẢ
Bộ Giáo dục và Đào tạo
Trần Dân Tiên
Hà Minh Đức
Nxb chính trị quốc gia

Nhà xuất bản Đại học sư
phạm
Việt Nam đẹp nhất tên Người
Thy Ngọc sưu tầm- giới thiệu
Các loại sách tham khảo về môn Ngữ Nhà xuất bản Giáo dục
văn lớp 8
Sách giáo khoa và sách giáo viên Ngữ Nhà xuất bản Giáo dục
văn lớp 8


19

DANH MỤC CÁC ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC
HỘI ĐỒNG ĐÁNH GIÁ XẾP LOẠI
Tên đề tài SKKN
Cấp đánh giá Kết quả
Năm học
xếp loại
đánh giá
TT
đánh giá
(Phòng, Sở,
xếp loại

xếp loại
Tỉnh…)
(A, B, C)
Các yếu tố hình thức nghệ
1 thuật trong tác phẩm trữ tình
Phịng GD
C
2006-2007
mơn Ngữ văn
Giúp học sinh lớp 9 trường
THCS Nga Tiến hiểu văn bản
2
Phòng GD
B
2013-2014
nhật dụng qua việc sử dụng
cơng nghệ thơng tin
Tổ chức hoạt động ngoại
khóa văn học dân gian góp
Phịng GD
A
3 phần gây hứng thú cho học
2017-2018
Sở Giáo dục
B
sinh trong môn Ngữ văn lớp 7
trường THCS Nga Tiến
Tạo hứng thú học tập cho
học sinh lớp 6 trường THCS
Phịng GD

4 Nga Tiến trong giờ học Ngữ
B
2020-2021
văn thơng qua tổ chức một số
trò chơi.