1
1.Mở đầu
1.1.Lý do chọn đề tài
Giáo dục Mầm non được coi là nền tảng, là mắt xích đầu tiên trong hệ
thống giáo dục quốc dân, có nhiệm vụ đặc biệt quan trọng là giáo dục tồn diện
cho trẻ, hình thành những cơ sở đầu tiên về nhân cách và tư duy cho mỗi con
người [1]. Ở trường mầm non, trẻ không thể tiếp thu các kiến thức một cách bài
bản, có hệ thống như ở trường phổ thơng, trẻ lĩnh hội các tri thức theo phương
châm “học mà chơi, chơi mà học”. Vì vậy, mơi trường giáo dục trong trường
mầm non phải tạo cơ hội cho trẻ tìm tịi, khám phá, trải nghiệm để phát hiện
nhiều điều mới lạ, hấp dẫn trong cuộc sống, trẻ tự lựa chọn hoạt động cá nhân
hoặc theo nhóm một cách tích cực, qua đó kiến thức và kỹ năng ở trẻ dần được
hình thành. Mơi trường đó phải đảm bảo an tồn về thể chất, tâm lý cho trẻ vừa
có tác dụng giáo dục, có tính thẩm mỹ và phải được xây dựng trong suốt q
trình thực hiện chương trình chăm sóc, giáo dục trẻ.
Trong những năm qua, cùng với việc triển khai thực hiện chuyên đề “Xây
dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm” giai đoạn 2016- 2020 và giai đoạn
2021- 2025 của Bộ giáo dục và đào tạo, các trường mầm non nói chung và
trường mầm non Tiên Trang 1 nói riêng đã thực hiện nghiêm túc các nội dung
của chuyên đề. Trong đó, chú trọng đến việc xây dựng mơi trường giáo dục lấy
trẻ làm trung tâm. Chính vì vậy, phần lớn giáo viên đã biết cách xây dựng môi
trường giáo dục cho trẻ, trẻ tích cực tham gia vào các hoạt động giáo dục do cô
tổ chức. Tuy nhiên, việc xây dựng môi trường giáo dục cho trẻ vẫn cịn tồn tại
một số hạn chế. Đó là: Một số giáo viên chưa chú ý đến việc tận dụng các
nguyên vật liệu mở, chưa sử dụng hết các chức năng của các đồ dùng sẵn có,
cịn thụ động, ít sáng tạo. Việc làm đồ dùng, đồ chơi còn nặng về hình thức, phơ
trương, mang tính chất trang trí nhiều hơn, chưa nhận thấy hết được tác dụng
của đồ dùng, đồ chơi tự tạo đối với sự phát triển của trẻ. Mơi trường cho trẻ hoạt
động cịn mang tính áp đặt, cứng nhắc; cách bố trí các góc hoạt động chưa linh
hoạt, chưa khai thác hiệu quả sử dụng của các góc, các đồ dùng đồ chơi chưa
phong phú, đa dạng, chưa thỏa mãn, kích thích được nhu cầu khám phá, tìm tịi

trải nghiệm của trẻ, chưa thực sự xuất phát từ trẻ; khi học và chơi trẻ còn rất thụ
động…
Là một giáo viên phụ trách lớp mẫu giáo 5-6 tuổi, nhận thức được sâu


2
sắc tầm quan trọng của môi trường giáo dục đối với trẻ và những tồn tại, hạn chế
trong quá trình xây dựng môi trường giáo dục cho trẻ tại đơn vị công tác, bản
thân tôi luôn băn khoăn làm thế nào để mang lại cho trẻ một môi trường học tập
phong phú, tạo điều kiện cho trẻ hoạt động tích cực, tìm tịi khám phá, giúp trẻ
phát triển tồn diện để chuẩn bị tâm thế đầy đủ cho trẻ bước vào lớp 1. Vì vậy,
tơi đã mạnh dạn lựa chọn: “Một số biện pháp xây dựng môi trường giáo dục
lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ 5-6 tuổi’’ nhằm góp phần nâng cao chất lượng
cơng tác chăm sóc, giáo dục của bản thân trong năm học 2021 – 2022.
1.2. Mục đích nghiên cứu
- Nghiên cứu và đề xuất các biện pháp xây dựng môi trường giáo dục lấy
trẻ làm trung tâm cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi, tại lớp A3- trường mầm non Tiên
Trang 1.
- Góp phần thực hiện tốt chuyên đề “Xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm
trung tâm” năm học 2021- 2022.
1.3. Đối tượng nghiên cứu
Một số biện pháp xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cho
trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi, tại lớp A3- Trường mầm non Tiên Trang 1.
1.4. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp nghiên cứu lý luận.
- Phương pháp khảo sát thực trạng.
- Phương pháp luyện tập, thực hành.
- Phương pháp kiểm tra, đánh giá.
- Phương pháp thống kê, phân tích tổng hợp.
- Phương pháp tổng kết và rút kinh nghiệm.

2. Nội dung
2.1. Cơ sở lý luận
Giáo dục “lấy trẻ làm trung tâm” là quan điểm giáo dục dựa trên hứng thú,
nhu cầu của trẻ; đánh giá đúng, tôn trọng và phát huy được khả năng, thế mạnh
của mỗi trẻ; tạo điều kiện giúp mỗi đứa trẻ đều có cơ hội tốt nhất để phát triển
2


3
[2]. Giáo dục “lấy trẻ làm trung tâm” không chỉ truyền đạt kiến thức cho trẻ một
cách thụ động mà còn cần phải tạo ra các điều kiện, các cơ hội để mọi đứa trẻ
được chủ động, sáng tạo, được tích cực hoạt động, tự chiếm lĩnh kiến thức và
kinh nghiệm[3]. Để giáo dục “lấy trẻ làm trung tâm” được thực hiện một cách
tốt nhất và có hiệu quả nhất thì việc xây dựng mơi trường giáo dục trong các
trường mầm non là việc làm rất cần thiết và không thể thiếu.
"Môi trường giáo dục là tất cả các điều kiện về vật chất và tinh thần có ảnh
hưởng đến hoạt động giáo dục, học tập, rèn luyện và phát triển của người học"
[4]. Môi trường giáo dục là nơi có các nguồn thơng tin phong phú, khuyến khích
tính độc lập và tích cực của trẻ [5].
Mơi trường giáo dục ở trường mầm non là môi trường vật chất bao gồm:
Môi trường trong lớp (do giáo viên và trẻ cùng xây dựng) và mơi trường sẵn có
xung quanh lớp, trường… giúp trẻ tìm tịi, khám phá và phát hiện nhiều điều
mới lạ và hấp dẫn trong cuộc sống; các kiến thức và kinh nghiệm của trẻ được
củng cố và bổ sung. Môi trường phù hợp, đa dạng, phong phú sẽ gây hứng thú
cho trẻ và bản thân giáo viên; góp phần hình thành, nâng cao mối quan hệ thân
thiện, tự tin giữa giáo viên với trẻ, giữa trẻ với trẻ trong cùng lớp, giữa trẻ với
những người xung quanh[6]. Môi trường giáo dục được thiết kế tốt là điều kiện
hỗ trợ hiệu quả cho giáo viên và trẻ thực hiện hoạt động dạy và học ở trường
mầm non, cho phép trẻ tham gia một cách tích cực, chủ động và càng độc lập
hơn.[6]

2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng biện pháp
Năm học 2021 – 2022 bản thân tôi được phân công giảng dạy lớp mẫu
giáo 5-6 tuổi (A3) với tổng số là 31 cháu. Trong quá trình thực hiện đề tài tơi
nhận thấy có những thuận lợi và khó khăn sau:
2.2.1. Thuận lợi
- Cơ sở vật chất trường/ lớp đảm bảo theo quy định, trang thiết bị dạy học
tương đối đầy đủ là điều kiện giúp lớp tôi thực hiện tốt cơng tác chăm sóc, giáo
dục trẻ.
- Tơi luôn nhận được sự quan tâm, giúp đỡ của BGH nhà trường, tổ
chuyên môn, được tham gia bồi dưỡng các chuyên đề trong năm học, bồi dưỡng
chuyên môn thường xuyên. Từ đó, đúc rút được nhiều kinh nghiệm trong q
trình thực hiện nhiệm vụ.
3


4
- Nhà trường đã xây dựng kế hoạch thực hiện chuyên đề “Xây dựng
trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm giai đoạn 2021- 2025”, năm học 20212022 và kế hoạch tổ chức hội thi “Thiết kế môi trường trong và ngoài lớp học”
và triển khai đến toàn thể CBGV trong nhà trường. Đây chính là cơ sở để tơi có
kế hoạch xây dựng mơi trường lấy trẻ làm trung tâm phù hợp với tình hình thực
tế tại lớp mình phụ trách.
- Bản thân tôi là giáo viên trẻ, năng động, sáng tạo, ham học hỏi, tâm
huyết với nghề, luôn cố gắng hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.
- Hầu hết trẻ đi học chuyên cần, nên trẻ đã có những kỹ năng, thói quen,
nề nếp hoạt động.
- Lớp tôi chủ nhiệm luôn nhận được sự quan tâm, ủng hộ nhiệt tình của đa
số các bậc phụ huynh trong việc phối hợp thực hiện cơng tác chăm sóc, giáo dục
trẻ, đặc biệt là việc xây dựng môi trường giáo dục cho trẻ tại trường/ lớp.
2.2.2. Khó khăn
Bên cạnh những thuận lợi trên, việc thực hiện đề tài vẫn còn gặp nhiều

khó khăn, đó là:
- Trường đang trong q trình xây dựng thêm khu mới, chưa xây dựng
vườn cổ tích, sân chơi giao thông,... ảnh hưởng lớn đến việc tham gia các hoạt
động vui chơi, trải nghiệm của trẻ.
- Trang thiết bị đồ dùng, đồ chơi chủ yếu mua sẵn, sản xuất hàng loạt, chất
liệu chủ yếu bằng nhựa, chưa có nguyên liệu thiên nhiên, chưa đáp ứng được
nhu cầu khám phá, sáng tạo của trẻ.
- Nguồn kinh phí hỗ trợ giáo viên làm đồ dùng, đồ chơi, thiết kế mơi
trường cho trẻ hoạt động cịn hạn chế. Giáo viên khơng có nhiều thời gian để
làm đồ dùng đồ chơi, trang trí lớp, tạo mơi trường cho trẻ hoạt động.
- Một số trẻ mới đi học nên chưa mạnh dạn, tự tin và hoạt động tích cực; sử
dụng đồ dùng đồ chơi chưa đúng cách và chưa biết bảo quản đồ dùng, đồ chơi.
- Một số bậc phụ huynh vẫn chưa hiểu rõ tầm quan trọng của bậc học, chưa
quan tâm, phối hợp với giáo viên trong các hoạt động của lớp.
Xác định rõ những thuận lợi, khó khăn khi thực hiện đề tài, vào đầu năm
học tôi đã tiến hành khảo sát trẻ ở các nội dung như sau:
BẢNG KẾT QUẢ KHẢO SÁT TRẺ ĐẦU NĂM
(Tổng số trẻ: 31)
4


5
Kết quả
TT
1

2
3
4


Nội dung
Trẻ ham thích đến lớp, chủ
động tham gia tích cực vào
các hoạt động xây dựng
mơi trường cùng cơ
Kỹ năng sử dụng nguyên
vật liệu, đồ dùng, học liệu
trong lớp.
Trẻ hứng thú, tích cực tham
gia các hoạt động hàng
ngày
Trẻ tự tin, sáng tạo, tương
tác tích cực, biết cách hoạt
động nhóm cùng nhau

Đạt
Số trẻ Tỷ lệ
(%)

Chưa đạt
Số trẻ Tỷ lệ
(%)

18

58

13

42


11

35,5

20

64,5

15

48,4

16

51,6

14

45,1

17

54,8

Ghi
chú

Qua khảo sát trên trẻ tôi nhận thấy: Tuy trẻ đi học chun cần, ham thích
đến lớp nhưng chưa có ý thức trong việc cùng cơ xây dựng, trang trí, tạo mơi

trường học tập trong lớp, mọi cơng việc trang trí, sắp xếp chủ yếu là cô giáo.
Đa số trẻ chưa chủ động trong việc khám phá các đồ dùng, đồ chơi, chưa
có kĩ năng chơi với các đồ dùng, học liệu (Nhất là các đồ dùng, học liệu rèn kỹ
năng sống cho trẻ; Các đồ chơi tự tạo, đồ chơi từ vật liệu thiên nhiên…) Trẻ hoạt
động chưa tích cực, chưa hiệu quả, thiếu tự tin; chủ yếu bắt chước và làm theo
một cách máy móc...
Từ thực trạng việc xây dựng môi trường giáo dục tại đơn vị công tác, tôi
đã nghiên cứu, áp dụng một số biện pháp sau:
2.3. Một số biện pháp xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung
tâm cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi
2.3.1. Biện pháp 1: Tự bồi dưỡng, trang bị cho bản thân những kiến thức
về xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm.
Để có thêm kiến thức, kĩ năng trong việc xây dựng môi trường lấy trẻ làm
trung tâm, giúp cho trẻ hoạt động tích cực, hiệu quả, tơi đã sưu tầm các sách,
báo, tạp chí, văn bản hướng dẫn có liên quan đến chuyên đề “Xây dựng trường
mầm non lấy trẻ làm trung tâm” để nghiên cứu, tìm hiểu:
Tơi cũng tích cực tham gia các buổi tập huấn chun đề, bồi dưỡng chun
mơn cho giáo viên do phịng giáo dục và nhà trường tổ chức. Sau mỗi đợt tập
5


6
huấn hay các buổi sinh hoạt chuyên môn tôi được thảo luận, trao đổi, rút kinh
nghiệm, đưa ra ý tưởng mới về việc xây dựng môi trường học tập theo quan
điểm “lấy trẻ làm trung tâm” tại các nhóm/ lớp. Từ đó, học hỏi được những kiến
thức, kinh nghiệm trong việc trang trí lớp, cách bố trí các góc, cách tạo góc mở,
tận dụng sản phẩm của trẻ vào trang trí góc, cách tổ chức các hoạt động giáo
dục,… giúp trẻ có nhiều cơ hội phát huy tính tích cực, khả năng độc lập khi
tham gia hoạt động.
- Tôi tham mưu với BGH để được cùng đồng nghiệp đi tham quan việc xây

dựng môi trường giáo dục ở trường bạn (Trường mầm non Tân Phong 3, trường
mầm non Quảng Trường, Quảng Lưu, …) để học hỏi kinh nghiệm trong việc tạo
cho trẻ có mơi trường học tập hiệu quả nhất.
2.3.2. Biện pháp 2: Xây dựng môi trường phù hợp mục tiêu giáo dục lấy trẻ làm
trung tâm.
- Môi trường trong lớp
Ngay từ đầu năm học, tôi phối hợp cùng đồng nghiệp phụ trách lớp xây
dựng kế hoạch trang trí, tạo mơi trường cho trẻ hoạt động, dự định vị trí các góc
chơi phù hợp với điều kiện của lớp để gắn tên các góc. Bố trí, sắp xếp các khu
vực chơi, hoạt động trong lớp đảm bảo an toàn, phù hợp với không gian, thuận
tiện cho việc sử dụng của cơ và trẻ: Góc n tĩnh xa góc hoạt động ồn ào, tạo
ranh giới các góc, các góc cần có khơng gian hoạt động lớn xen kẻ với các góc
cần diện tích nhỏ... Khoảng rộng ở các góc cách nhau hợp lý để đảm bảo an toàn
và thuận tiện cho trẻ hoạt động theo khả năng, hứng thú, sở thích riêng. Có chỗ
cho hoạt động chung và hoạt động cá nhân, có góc cố định, có góc di động hoặc
thay đổi theo chủ đề. Khi trẻ hoạt động ở góc chơi mở, từ một góc chơi trẻ có
thể thay đổi nội dung chơi, chủ đề chơi, hình ảnh, biểu tượng chơi một cách linh
hoạt, sáng tạo. Trẻ vừa chơi lại có thể học một cách tự nhiên, thoải mái, sáng tạo
khơng gị bó, khơng áp đặt
Tơi cũng tiến hành trang trí mơi trường lớp học phù hợp với tính chất của
các hoạt động, phù hợp với chủ đề và lứa tuổi của trẻ. Trang trí theo hình thức
cuốn chiếu theo các chủ đề nhánh của từng tuần. Hình ảnh sưu tầm có màu sắc
đẹp, dán phải vừa tầm mắt của trẻ, các tranh, ảnh trang trí đều được gắn kèm từ
để trẻ được làm quen chữ cái. Thay đổi nội dung các góc chơi trong cùng chủ đề
6


7
nhằm tạo sự mới lạ, kích thích hứng thú của trẻ. Ví dụ: Góc xây dựng (chủ đề
Thực vật): tuần 1 và 2 xây vườn rau hoặc vườn cây ăn quả; tuần 3 và 4 xây

cơng viên … Hoặc góc phân vai (Chủ đề Gia đình): Tuần 1 và 2 chơi đóng vai
các thành viên gia đình, tuần 3 và 4 chơi bán rau, củ quả, đồ dùng gia đình... Sau
khi kết thúc một chủ đề, tơi cùng trẻ trị chuyện về nội dung chủ đề tiếp theo, tìm
kiếm nguyên, vật liệu và khuyến khích để trẻ cùng cơ trang trí chủ đề mới. Đồng
thời, các góc sẽ được sắp xếp lại với các đồ dùng, đồ chơi phù hợp với chủ đề
mới.
Sắp xếp thiết bị, đồ chơi, theo hướng mở, kích thích sự chú ý và hứng thú
tìm tịi, khám phá của trẻ; tạo cơ hội cho trẻ được hợp tác trò chuyện và chia sẻ ý
kiến với bạn bè từ đó ngơn ngữ của trẻ được phát triển. Đồ dùng, đồ chơi,
nguyên vật liệu trong từng góc được sắp xếp phải dễ thấy, dễ lấy, dễ lựa chọn,
phong phú về thể loại phù hợp với độ tuổi và mục đích giáo dục trẻ theo từng
chủ đề. Các loại đồ dùng của trẻ có nhãn hoặc ký hiệu bằng chữ cái, chữ số hoặc
các hình học nhằm phát triển ngôn ngữ cho trẻ, giúp trẻ tự lấy đồ dùng mà
khơng cần sự trợ giúp của cơ, trẻ có thể tự bảo quản đồ dùng cá nhân của mình.
Đồng thời, đồ dùng, đồ chơi mang tính mở được bổ sung theo giai đoạn.
Tùy vào từng chủ đề hay đề tài mà chọn nguyên vật liệu chơi phù hợp
nhưng phải ưu tiên chọn những đồ chơi nguyên vật liệu mà trẻ có thể dùng được
ở nhiều chủ đề khác nhau nhằm kích thích tính tư duy sáng tạo ở trẻ…mang sắc
thái vùng, miền , tận dụng nguyên vật liệu dễ tìm phù hợp với địa phương để
làm đồ chơi cho trẻ (ví dụ: các loại nơng sản tại địa phương như bắp lúa, đậu để
cháu có thể làm hột hạt để sắp thành các chữ cái, các hình học, làm tranh..., các
loại lá cây để làm đồ chơi dân gian như các con vật, các loại mũ đội đầu, các
loại đồ chơi cho trẻ chơi)... tạo môi trường giáo dục thân thiện, an tồn giúp trẻ
được chăm sóc và phát triển tốt nhất.
Các trang thiết bị, đồ dùng, đồ chơi, không gian trong lớp, ngoài hiên
trước, hiên sau, khu vực vệ sinh đều phục vụ cho việc tổ chức các hoạt động,
sinh hoạt hằng ngày của trẻ để được xây dựng theo hướng lấy trẻ làm trung tâm
nhằm mục đích phát triển tồn diện về: Thể chất; trí tuệ; thẩm mĩ; đạo đức; xã
hội. Thỏa mãn nhu cầu nhận thức, mở rộng hiểu biết của trẻ, kích thích trẻ hoạt
động tích cực, sáng tạo.

7


8
Qua cách bố trí, sắp đặt, trang trí các mảng, các góc chơi hợp lý ở lớp
mình tơi nhận thấy trẻ hoạt động tích cực hơn, có hiệu quả cao hơn. Trẻ được
trao đổi giao lưu với nhau thoải mái mà khơng ảnh hưởng đến các góc khác. Trẻ
có khơng gian riêng tư yên tĩnh để hoạt động, thỏa mãn nhu cầu hoạt động, sự
sáng tạo của trẻ.
- Môi trường ngoài lớp học
Tận dụng các nguồn nguyên vật liệu sẵn có ở địa phương để trẻ khám phá,
đặc biệt là nguồn nguyên liệu tự nhiên và phế liệu.Tôi cùng đồng nghiệp mình
đã tạo nên cảnh quan mơi trường xanh, sạch, đẹp. Cụ thể từ những khoản sân bê
tông khô khan với bàn tay của giáo viên đã tạo nên bức tranh sinh động phong
phú với những trò chơi dân gian khơng gian trải nghiệm cuộc sống, những hình
ảnh ngộ nghĩnh đáng yêu của các con vật cùng với các chữa cái và số, trị chơi
đu tay ném bóng vào rổ... Những đồ dùng đồ chơi như xích đu, cầu trượt, bập
bênh...được rải đều khắp sân trường để các lớp có không gian chơi và được chơi
ko gây chen lấn nhau.
Chúng tôi cũng tận dụng các nguồn nguyên vật liệu sẵn có tại địa phương
để làm đa dạng, sinh động các đồ dùng, đồ chơi như: Cổng chui, bàn được làm
từ lốp xe đap…
Môi trường thiên nhiên không thể thiếu vườn rau cho trẻ được trải nghiệm
chăm sóc, tưới rau và nhổ cỏ… Để che phủ bóng mát khi trẻ hoạt động ngồi
trời, tơi đã tham mưu với BGH vận động phụ huynh ủng hộ các cây xanh, cây
bóng mát được trồng và bổ sung hàng năm, hoa trồng vào những lốp xe phân
chia từng lớp để cô cùng trẻ chăm sóc…
Được sự chỉ đạo của BGH nhà trường, tận dụng khu hành lang, cầu thang
tầng 1 tôi đã cùng đồng nghiệp tham gia xây dựng góc “Thư viện của bé”, “chợ
quê” để tạo môi trường cho trẻ hoạt động. Đồng thời, chúng tôi cùng nhau làm

những con vật, cây, các loại hoa, quả…bằng giấy dạ nhồi bông và gắn lên trần.
Trên nền hành lang, bậc cầu thang chúng tôi vẽ những hình ảnh ngộ nghĩnh,
đáng u có lồng chữ cái, chữ số…nhằm mang đến môi trường gần gũi, nhưng
đầy màu sắc kích thích hứng thú cho trẻ, giúp trẻ được hoạt động mọi lúc, mọi
nơi.
- Môi trường tâm lý xã hội tích cực và thân thiện với trẻ
8


9
Môi trường tâm lý xã hội trong trường mầm non phản ánh khơng khí của
trường, lớp, mối quan hệ giữa trẻ - giáo viên – cán bộ, nhân viên của nhà trường
và phụ huynh thơng qua việc hình thành biểu đạt các mối quan hệ tình cảm.
Tơi ln đảm bảo an tồn cho trẻ mọi lúc mọi nơi, tạo mơi trường có bầu
khơng khí thân thiện cởi mở và hỗ trợ trẻ
Luôn sẵn sàng lắng nghe và đáng tin cậy bằng sự nhẹ nhàng, ân cần, chu
đáo, công bằng và thống nhất trong lời nói việc làm của mình, tạo cho trẻ sự
thoải mái, vui vẽ, cởi mở...bằng nhiều hình thức hoạt động hấp dẫn như kể
truyện vui sử dụng yếu tố hài hước. Khơng sử dụng các hình phạt, bạo lực thể
xác và các hành vi dọa nạt và phân biệt đối xử, tạo cơ hội cho trẻ bình đẳng và
tự quyết định.
Thường xuyên kết nối trường học và gia đình thơng qua sự tham gia từ
cha mẹ. Kịp thời trao đổi với phụ huynh những dấu hiệu bất thường về mặt thể
chất và tâm lý của trẻ. Phụ huynh được đóng góp ý kiến để xây dựng nhà trường
tốt hơn, được tham gia vào quá trình giám sát, phát hiện những sai phạm đặt biệt
là hành vi xúc phạm đến trẻ.
2.3.3. Biện pháp 3: Chuẩn bị, thiết kế đồ dùng, học liệu, đa dạng, hấp dẫn, tận
dụng phế liệu và vật liệu từ thiên nhiên có sẵn ở địa phương.
Trên thị trường có rất nhiều đồ chơi, đồ dùng cho trẻ mầm non, đa dạng
về hình dáng màu sắc, phong phú về chủng loại. Nhưng không phải các đồ dùng

đồ chơi mua sẵn lúc nào cũng đẹp, lúc nào cũng tốt, chúng không phong phú về
chất liệu mà lại tốn kém về kinh phí. Hơn nữa khơng phải trường mầm non nào
cũng có đủ điều kiện để mua tất cả các đồ dùng đồ chơi có sẵn, đủ để phục vụ
nhu cầu chơi cho trẻ. Mà trẻ thì lại thích cái đẹp cái mới lạ, thích khám phá. Để
đáp ứng nhu cầu của trẻ ngoài bộ đồ dùng đồ chơi được mua sẵn, được cấp theo
thông tư 02/BGD&ĐT tôi đã chuẩn bị thêm đồ dùng, học liệu, đa dạng, hấp dẫn,
tận dụng phế liệu và vật liệu từ thiên nhiên có sẵn ở địa phương để trẻ hoạt động
hứng thú tích cực.
Muốn cho trẻ hoạt động hiệu quả, tích cực, thì ngay từ đầu năm học tơi đã
lên kế hoạch cho việc làm đồ dùng, đồ chơi phục vụ ở các góc: Tơi cùng đồng
nghiệp phụ trách lớp rà soát lại các đồ dùng, đồ chơi trong lớp, những đồ dùng
nào có thể mua sắm, đồ dùng nào cần làm, bổ sung theo từng chủ đề.
9


10
Tận dụng các nguyên vật liệu sẵn có ở địa phương dễ kiếm, an tồn,
khơng gây độc hại để làm đồ chơi cho trẻ: Bìa catton, xốp, đĩa CD cũ, giấy báo
có trang bìa quảng cáo, chai nhựa, vỏ hộp sữa chua, vải vụn, vỏ ngao, vỏ hến,
các loại hạt, bẹ ngô khô, lá cây khô, …Từ những nguyên vật liệu trên tôi làm ra
rất nhiều đồ chơi ở các góc cho trẻ.
Những loại ngun liệu, học liệu được cơ và trẻ sưu tầm, phân loại theo
chất liệu chủng loại sau đó tơi tiếp tục phân loại theo mục đích sử dụng, phân
theo góc chơi, chủ đề chơi...Những đồ dùng học liệu đó khơng để cố định ở 1
góc nào, cũng khơng áp đặt trẻ cách sử dụng mà có thể thay đổi vị trí, mục đích
sử dụng, cách sử dụng tùy vào sự sáng tạo, ý tưởng của trẻ, tùy vào nội dung,
chủ đề mà trẻ đang thực hiện.
Qua việc chuẩn bị đồ dùng, học liệu từ thiên nhiên, sẵn có ở địa phương
tơi nhận thấy đồ dùng, học liệu của lớp cho trẻ hoạt động tăng lên về số lượng,
phong phú, đa dạng về màu sắc, chủng loại, chất liệu, kiểu dáng… trẻ hứng thú,

tích cực trong họat động. Qua đó cịn giáo dục trẻ tiết kiệm, bảo vệ môi
trường…
2.3.4. Biện pháp 4: Làm tốt công tác tuyên truyền phối hợp với phụ huynh
Cha mẹ trẻ đóng vai trị rất quan trọng cơng tác chăm sóc giáo dục trẻ tại
trường, nên tôi chúng tôi rất quan tâm làm tốt công tác tuyên truyền và phối hợp
với cha mẹ trẻ: thơng qua các buổi qua họp và trị chuyện, trao đổi trực tiếp ở
giờ đón, trả trẻ; thơng qua các hội thi của trẻ; tổ chức các buổi tham quan, dã
ngoại có sự tham gia của phụ huynh…
Xây dựng kế hoạch tuyên truyền với các nội dung cần tuyên truyền được
thể hiện trong chương trình từng học kỳ, từng năm học, từng tháng. Kế hoạch
được xây dựng một cách linh hoạt, phù hợp với nhu cầu và tình hình thực tế của
lớp. Ngay từ đầu năm học, được sự chỉ đạo của BGH nhà trường, lớp tôi tổ chức
họp phụ huynh thông qua kế hoạch thực hiện nhiệm vụ năm học 2021- 2022;
phổ biến một số quy định của lớp, kế hoạch vận động xây dựng môi trường cho
trẻ hoạt động,.... Đặc biệt, để vận động phụ huynh ủng hộ xây dựng môi trường
cho trẻ hoạt động, tôi cùng đồng nghiệp phụ trách lớp xây dựng kế hoạch chi
tiết, cụ thể, liệt kê các nguyên vật liệu cần thiết thông báo tới các bậc phụ huynh.
Sau cuộc họp, tôi tiếp tục thơng báo tại góc tun truyền lớp. Vì vậy, chúng tơi
đã được phụ huynh nhiệt tình ủng hộ các nguyên vật liệu và hỗ trợ cùng giáo
viên trang trí, tạo mơi trường cho trẻ hoạt động.
10


11
Trong các buổi họp cha mẹ trẻ của lớp tôi đã trực tiếp trao đổi phổ biến để
hiểu rõ tầm quan trọng của việc đổi mới nội dung, hình thức tổ chức, phương
pháp giáo dục trẻ, những định hướng, mục tiêu chươnng trình giáo dục mầm
non, những cơng việc của giáo viên cần phải làm để chăm sóc giáo dục trẻ có
hiệu quả tại trường góp phần thực hiện mục tiêu chương trình GDMN.
Ví dụ: Trao đổi với cha mẹ trẻ về điều kiện đầu tiên để có thể giúp giáo

viên đổi mới hình thức tổ chức giáo dục trẻ là phải xây dựng được môi trường
mở cho trẻ hoạt động. Môi trường mở là môi trường mà trẻ được hoạt động với
những nguyên vật liệu đã qua sử dụng nhưng phải đảm bảo tính an tồn cho trẻ.
Cũng như trẻ sẽ được trải nghiệm, vui chơi thông qua các góc trang trí của lớp
và trẻ được vui chơi dưới sự gợi ý, hướng dẫn của cơ. Do đó, rất cần sự quan
tâm, chia sẻ, giúp đỡ từ các bậc cha mẹ trẻ, trong mỗi một chủ đề giáo dục của
lớp cần phải có rất nhiều nguyên liệu để tạo mơi trường học tập vì vậy cần có sự
hỗ trợ nguyên vật liệu, sách báo, chai nhựa,… của cha mẹ trẻ để có nhiều đồ
dùng, tư liệu cho trẻ hoạt động và học tập. Ngồi ra, tơi và cha mẹ trẻ còn cùng
nhau kết hợp cho trẻ trải nghiệm bằng việc cho trẻ tự gieo hạt, chăm sóc cây và
thu hoạch khi nó lớn. Qua đó trẻ sẽ biết yêu quý và giữ gìn những gì tự tay mình
làm ra, cũng như của người khác.
Vào các buổi đón trả, trẻ trong ngày, tơi cịn giới thiệu với cha mẹ trẻ về
các góc hoạt động trong lớp có sử dụng sản phẩm của trẻ tự làm ra qua hoạt
động một ngày ở trường. Tơi cịn trao đổi với cha mẹ trẻ các nội dung trẻ học
trong ngày thơng qua góc bố mẹ cần biết và hướng dẫn cha mẹ trẻ cách ôn
luyện, củng cố cũng như cung cấp vốn hiểu biết cho trẻ tại gia đình. Hướng dẫn
cha mẹ trẻ dạy trẻ kỹ năng cần thiết như: kỹ năng sử dụng kéo, kỹ năng vẽ, tô
màu, cách cầm sách, cầm bút, đọc sách, mở lật từng trang, rồi tư thế ngồi học,…
để phối hợp dạy trẻ tại nhà.
Tôi thường xuyên trao đổi, phối hợp hiệu quả trong những lần tổ chức văn
nghệ, kịch bản, hội thi của trẻ; qua các buổi tổ chức tham quan, dã ngoại cho trẻ
mời phụ huynh cùng tham gia, ... để phụ huynh hiểu được rằng: Trẻ mầm non
đến lớp khơng chỉ được chăm sóc mà còn được học, được trải nghiệm và được
giáo dục một cách toàn diện từ những điều rất giản dị, gần gũi để giúp trẻ phát
triển và hoàn thiện nhân cách.
Bằng những hình thức trên, tơi đã nâng cao nhận thức của cha mẹ trẻ
trong việc cùng nhà trường chăm sóc, giáo dục trẻ. Cha mẹ trẻ ngày càng tin
tưởng vào chất lượng chăm sóc giáo dục của nhà trường, của giáo viên, sẵn sàng
hỗ trợ khi nhà trường, giáo viên cần có sự giúp đỡ.

11


12
2.4. Hiệu quả của biện pháp
Sau quá trình áp dụng những biện pháp trên, việc xây dựng môi trường ở
lớp đã thu được những kết quả như sau:
*Đối với trẻ
Đến trường với trẻ bây giờ thật sự mỗi ngày là một ngày vui vì trẻ được tự
do khám phá trãi nghiệm với nhiều điều mới lạ và hứng thú. Trẻ khơng cịn thụ
động chờ sự cung cấp kiến thức của cơ nữa mà hứng thú tích cưc tham gia vào
hoạt động, trẻ tiếp thu kiến thức một cách nhẹ nhàng, trẻ hoạt động tích cực ở
mơi trường được xây dựng, có kỹ năng sử dụng các nguyên vật liệu để tạo ra sản
phẩm theo sở thích và yêu cầu.
BẢNG KẾT QUẢ KHẢO SÁT TRẺ SAU KHI ÁP DỤNG BIỆN PHÁP
(Tổng số trẻ: 31)
Kết quả
TT
1

2
3
4

Nội dung
Trẻ ham thích đến lớp, chủ
động tham gia tích cực vào
các hoạt động xây dựng
mơi trường cùng cô
Kỹ năng sử dụng nguyên

vật liệu, đồ dùng, học liệu
trong lớp.
Trẻ hứng thú, tích cực tham
gia các hoạt động hàng
ngày
Trẻ tự tin, sáng tạo, tương
tác tích cực, biết cách hoạt
động nhóm cùng nhau

Đạt
Số trẻ Tỷ lệ
(%)

Chưa đạt
Số trẻ Tỷ lệ
(%)

31

100

0

0

31

100

0


0

31

100

0

0

31

100

0

0

Ghi
chú

Qua việc áp dụng các biện pháp nói trên nhìn vào bảng kết quả khảo sát
cuối năm có thể thấy 100% trẻ trong lớp ham thích đến trường, lớp. Trẻ tự giác
tham gia tích cực, hiệu quả vào hoạt động xây dựng môi trường cùng cô.
Trẻ biết sử dụng đồ dùng, đồ chơi khéo léo hơn, biết cách tạo ra nhiều sản
phẩm đẹp, sáng tạo để dùng những sản phẩm đó trang trí lớp.
Trẻ mạnh dạn, tự tin, tích cực tham gia vào các góc hoạt động của lớp. Trẻ
thích chơi cùng bạn, biết được nhiệm vụ của mình và bạn trong khi chơi, có thái


12


13
độ tự giác cùng bạn đến góc chơi, biết hợp tác chia sẻ cùng bạn để hoàn thành
các vai chơi, nhiệm vụ chơi trong góc.
*Đối với giáo viên
Sau q trình áp dụng các biện pháp trên, bản thân tôi đã xây dựng được
môi trường cho trẻ hoạt động phù hợp với độ tuổi mầm non, và mục tiêu giáo
dục của chủ đề,phong phú hấp dẫn và lôi cuốn trẻ.
Tổ chức hướng dẫn các hoạt động cho trẻ một cách linh hoạt, nhẹ nhàng và
hiệu quả hơn.
Có được sự thấu hiểu, cảm thơng, chia sẻ và ủng hộ lớn từ phía phụ huynh
bổ sung nguyên liệu mở để kích thích trẻ hoạt động.
Lớp tôi đã đạt giải nhất hội thi "Triển lãm đồ dùng đồ chơi tự làm" và "Xây
dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm" cấp trường, được các bạn bè
đồng nghiệp trong trường và các trường trong huyện đến tham quan, học tập
kinh nghiệm.
* Đối với phụ huynh
Đa số phụ huynh hưởng ứng nhiệt tình. Giữa nhà trường - giáo viên - phụ
huynh có sự hợp tác tích cực. Nhiều phụ huynh ngày càng tin tưởng, chăm lo
hơn đến phương pháp giáo dục trẻ, có ý thức đóng góp đồ dùng, đồ chơi và các
nguyên vật liệu, trang thiết bị trong lớp.
Kết quả: Phụ huynh ủng hộ kinh phí mua sắm cơ sở vật chất trong lớp và
xây dựng khu phát triển vận động cho trẻ, quyên góp chậu hoa cây cảnh, vệ sinh
sân trường, đánh rêu sân, tường bồn hoa…làm đẹp, mới cảnh quan trong trường.
3. Kết luận, kiến nghị
3.1. Kết luận
Có thể nói, cơng tác xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm là
thực sự cần thiết và quan trọng trong việc tổ chức, hướng dẫn trẻ hoạt động

nhằm thỏa mãn nhu cầu vui chơi và hoạt động của trẻ theo phương châm “Học
mà chơi, chơi mà học”. Hơn nữa, việc xây dựng môi trường giáo dục phù hợp sẽ
là phương tiện, là điều kiện để giáo viên tác động đến sự phát triển phù hợp với
từng trẻ và từng lứa tuổi, giúp trẻ thỏa mãn nhu cầu nhận thức, tìm tòi khám phá
thế giới xung quanh, trẻ học được cách cư xử - giao tiếp, hợp tác cùng bạn. Môi
trường học tập phong phú, đa dạng giúp trẻ có cơ hội lựa chọn hoạt động phù

13


14
hợp khả năng và ý thích của mình, từ đó trẻ mạnh dạn, tự tin giải quyết tốt các
nhiệm vụ được giao.
Để đạt được hiệu quả cao thì nhà trường và giáo viên phải tạo môi trường
hoạt động cho trẻ một cách phong phú, tạo nhiều cơ hội để trẻ được trải nghiệm,
thực hành khám phá, chủ động tích cực tham gia hoạt động, cũng như thỏa mãn
nhu cầu ham hiểu biết của trẻ góp phần nâng cao chất lượng giáo dục tồn diện
cho trẻ.
Qua q trình thực hiện đề tài tại đơn vị công tác, tôi đã rút ra được những
bài học kinh nghiệm sau:
- Để thực hiện tốt nhiệm vụ của mình, người giáo viên phải ln tự bồi
dưỡng để nâng cao trình độ chun mơn nghiệp vụ và tay nghề cho bản thân.
- Tích cực chủ động tìm tịi học hỏi, sưu tầm các ngun vật liệu khác nhau
để xây dựng môi trường cho trẻ sạch đẹp, an tồn, thân thiện, kích thích được sự
sáng tạo của trẻ, tạo cho trẻ niềm say mê, hứng thú tham gia các hoạt động để
tạo ra sản phẩm cho riêng mình.
- Tổ chức tốt mơi trường cho trẻ học tập trong, ngoài lớp. Xây dựng được
mối quan hệ thân thiện giữa giáo viên với giáo viên, giữa giáo viên và trẻ, tuyên
truyền phối hợp thường xuyên với phụ huynh nhằm nâng cao chất lượng chăm
sóc và giáo dục trẻ.

- Tận dụng các sản phẩm của trẻ để trang trí ở các góc và xung quanh mơi
trường lớp để tạo sự gần gũi cho trẻ, hoặc những hình ảnh cơ sưu tầm phải có
tính thẩm mỹ, những hình ảnh đó phải thiết thực trong cuộc sống.
- Cơ giáo phải tận tình hướng dẫn trẻ, tổ chức cho trẻ hoạt động một cách
nhẹ nhàng, thoải mái, tránh gị ép để kích thích trẻ hoạt động.
3.2. Kiến nghị
* Đối với Phòng GD&ĐT:
- Tham mưu đầu tư kinh phíxây dựng cơ sở vật chất, tạo mơi trường ngồi trong
trường cho trẻ được trải nghiệm và hoạt động tích cực (Khu phát triển vận động; Sân
chơi giao thông…)
* Đối với trường:
- Hỗ trợ thêm kinh phí cho giáo viên trang trí lớp, làm đồ dùng đồ chơi, tạo môi
trường cho trẻ hoạt động.
Trên đây là “Một số biện pháp xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm
trung tâm cho trẻ 5-6 tuổi ” mà tôi đã áp dụng thực hiện tại đơn vị công tác, và
đã gặt hái được một số kết quả bước đầu. Rất mong nhận được những ý kiến
14


15
đóng góp của Hội đồng khoa học cấp trên để bản sáng kiến kinh nghiệm của tơi
hồn thiện hơn.
Tơi xin chân thành cảm ơn!

Xác nhận của Hiệu trưởng

Quảng Xương, ngày 10 tháng 4 năm 2022
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết,
khơng sao chép nội dung của người khác.
Người viết sáng kiến


Lê Thị Hằng

15


16
TÀI LIỆU THAM KHẢO
-------[2]Bồi dưỡng nâng cao chuyên môn về xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm
trung tâm - NXB Giáo dục Việt Nam– 2017.
[3] Hướng dẫn thực hành áp dụng quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung
tâm trong trường mầm non - NXB Giáo dục Việt Nam - 2017.
[4] Module MN1-D Xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm - Bộ
giáo dục và đào tạo - 2013
[5]. Hướng dẫn tổ chức thực hiện chương trình giáo dục mầm non mẫu
giáo lớn (5-6 tuổi). - Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam – 2017.
[6]. Tài liệu bồi dưỡng thường xuyên năm 2018-2019. Chuyên đề "Xây
dựng môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện cho trẻ trong cơ sở
giáo dục mầm non" - TS. Nguyễn Thị Thu Hà - Trung tâm nghiên cứu GDMN Viện khoa học giáo dục Việt Nam.
[7].TL BDTX - Module MN9 - Xây dựng môi trường giáo dục cho trẻ 3-6
tuổi - Nguyễn Thị Bách Chiến.


17
PHỤ LỤC
MỘT SỐ HÌNH ẢNH MỘT SỐ HÌNH ẢNH MINH HỌA CHO QUÁ TRÌNH THỰC
HIỆN ĐỀ TÀI SKKN TẠI LỚP A3- TRƯỜNG MẦM NON TIÊN TRANG 1

------------------------


Bồi dưỡng thông qua việc tập huấn
chuyên đề

Dự giờ, chia sẻ với đồng nghiệp

(Cùng đồng nghiệp và trẻ làm đồ dùng, đồ chơi xây dựng môi trường
LTLTT)
17


18

(Hình ảnh một số góc mở tại lớp A3- trường MN Tiên Trang 1)
18


19

( Hình ảnh góc thiên nhiên và nhà vệ sinh của lớp A3)
ơ

(Hình ảnh hiên trước, hiên sau và hành lang lớp)

(Hình ảnh cầu thang, “Chợ quê” và “Thư viện của bé”)
19


20

(Hình ảnh khu phát triển vận động và trẻ tham gia các hoạt động vận động

ngoài sân trường)

20


21

(Trẻ thường xuyên được tham gia các hoạt độngdạo chơi ngồi trời)

(Cơ ln u thương, quan tâm trẻ mọi lúc, mọi nơi)
21


22

(Hình ảnh họp phụ huynh triển khai kế hoạch năm học và vận động xây
dựng môi trường giáo dục cho trẻ trong năm học 2021- 2022)

(Tuyên truyềnvới phụ huynh thông qua giờ đón, trả trẻ)

(Phụ huynh ủng hộ nguyên vật liệu và hỗ trợ giáo viên xây dựng môi trường
cho trẻ HĐ)
22