TIỂU LUẬN
Đề tài:

TRUYỆN TRANH (MANGA)
CONAN – THÁM TỬ LỪNG DANH
DƯỚI GĨC NHÌN VĂN HĨA ĐẠI CHÚNG


MỤC LỤC
MỤC LỤC ............................................................................................................ 1
1.

Lý do chọn đề tài ...................................................................................... 2

2.

Mục đích nghiên cứu. ............................................................................... 2

3.

Đối tượng nghiên cứu. .............................................................................. 2

4.

Phương pháp nghiên cứu. ........................................................................ 2

5.

Bố cục. ....................................................................................................... 3

NỘI DUNG ........................................................................................................... 4

Chương 1. Khái quát chung về thể loại manga Nhật Bản .............................. 4
1.1.

Khái niệm và đặc điểm của Manga ................................................... 4

1.2.

Các thể loại Manga Nhật Bản hiện nay ............................................ 5

1.3.

Ý nghĩa của manga ............................................................................ 6

Chương 2. Giới thiệu khái quát Manga Conan .............................................. 6
2.1.

Cốt truyện .......................................................................................... 6

2.2.

Thể loại ............................................................................................... 6

2.3. Phát hành ............................................................................................... 6
Chương 3. Manga Conan biểu hiện qua góc nhìn Văn hóa đại chúng .......... 7
3.1.

Tính thương mại ................................................................................ 8

3.2.


Tính mới mẻ, trẻ trung .................................................................... 11

3.3.

Tính đại chúng ................................................................................. 14

KẾT LUẬN ......................................................................................................... 18
TÀI LIỆU THAM KHẢO.................................................................................. 19
PHỤ LỤC ........................................................................................................... 20

1|Văn Hóa Đại Chúng


MỞ ĐẦU
1.

Lý do chọn đề tài
Nhật Bản là một quần đảo ở khu vực Đơng Nam Á nhưng khơng vì thế mà nước
này bị tách biệt hay bị cô lập trước các nước khác. Trải qua các thời kỳ lịch sử với tầm
nhìn sức mạnh trí tuệ cơng nghệ và cùng với sự quyết tâm cao Nhật Bản đã vươn lên toàn
cầu và khẳng định vị thế quan trọng của mình như một giá trị thương hiệu khơng thể thay
thế. Không chỉ nổi tiếng với các lĩnh vực về công nghệ, kinh doanh, bảo tồn văn hóa,...
mà Nhật Bản cịn có một đặc sản khác đó chính là truyện tranh - Manga. Manga được
biết đến như một trong những giá trị văn hóa đặc trưng của Nhật Bản hiện đại, một nét
văn hóa đại chúng của xứ sở hoa anh đào.
Manga, truyện tranh Nhật Bản, từ thập niên 90 đã phát triển thành một ngành công
nghiệp với tiềm năng to lớn, đã dần thoát khỏi định kiến xã hội, phát triển từ “văn hóa
thấp” thành một mảng văn hóa đa dạng với giá trị văn hóa - kinh tế - xã hội cao. Trong
dịng chảy của giao lưu văn hóa hiện nay manga Nhật Bản đã đến được rất nhiều nước
trên thế giới và góp phần tạo nên "hiện tượng Nhật Bản". Trong những năm gần đây,

truyện tranh Nhật đã bắt đầu du nhập vào Việt Nam, dần được người Việt Nam tiếp nhận
và đã bùng phát hiện tượng manga Nhật Bản. Manga Nhật Bản thực tế đã có ảnh hưởng
sâu sắc đến đời sống văn hóa tinh thần của thiếu nhi Việt Nam. Trong số các tác phẩm ấy
phải kể đến đến bộ truyện manga Thám Tử Lừng Danh Conan
Thám tử lừng danh Conan" được biết đến như là một trong những bộ manga nổi
tiếng nhất của Đất nước Mặt trời mọc. Bộ truyện tranh trinh thám kinh điển này đã biến
tác giả Gosho Aoyama trở thành một trong những tác giả truyện tranh (mangaka) nổi
tiếng nhất thế giới. Dưới góc nhìn văn hóa đại chúng, truyện tranh Conan là một sản
phẩm tiêu biểu của văn hóa đại chúng, mang lại những giá trị nhân văn cho người xem
cũng như lợi nhuận kinh tế khổng lồ cho nhà sản xuất. Khơng chỉ vậy, sự thành cơng của
manga cịn kéo theo sự thành công của Anime cùng tên và đối với cá sản phẩm ăn theo.
Nhu cầu giải trí Truyện tranh được tất cả mọi tầng lớp, mọi lứa tuổi u thích bởi
chức năng lớn nhất của nó là giải trí. Truyện tranh ít lời, nhiều tranh ảnh, hình vẽ đẹp,
nhiều tuyến nhân vật, nội dung đa dạng rất hợp với lứa tuổi thanh thiếu niên. Trong khi
truyện tranh trong nước cịn đang loay hoay tìm hướng phát triển thì truyện tranh nước
ngoài lại càng đáp ứng được các yêu cầu này của đọc giả trẻ Việt Nam. Manga “Conan”
với hình vẽ khá đẹp, nội dung vừa hiện thực (xoay quanh câu chuyện đời sống) vừa lãng
mạn (tình cảm của giới trẻ), vừa rất kịch tính (nhân vật, bối cảnh), vừa gẫn gũi vừa hấp
dẫn nên dễ dành được các bạn trẻ tiếp nhận. Tuy truyện đã cán mốc 100 tập cùng với thời
gian sáng tác hơn 25 năm nhưng đối với các “mọt” truyện thì truyện tranh vẫn mang
trong mình sức hấp dẫn lạ kỳ. Với sức ảnh hưởng mà Manga Thám tử lừng danh Conan
đem lại, người viết quyết định chọn chủ đề này làm bài nghiên cứu cuối kì. Bài viết cịn
nhiều thiếu sót trong q trình thực hiện, hy vọng nhận được sự góp ý giảng viên để bài
viết được hồn thiện hơn.
2.
Mục đích nghiên cứu.
Việc nghiên cứu đề tài nhằm khái quát các đặc điểm của bộ manga Thám Tử Lừng
Danh Conan, từ đó nêu lên sự ảnh hưởng của Conan ăn dưới góc nhìn văn hóa đại chúng
giúp người đọc hiểu thêm về bộ truyện từng đạt được doanh thu khổng lồ tạo nên tên tuổi
cho tác giả Aoyama Gosho

3.
Đối tượng nghiên cứu.
Đối tượng: Manga “Thám tử lừng danh Conan” dưới góc nhìn của văn hóa đại
chúng
4.
Phương pháp nghiên cứu.

2|Văn Hóa Đại Chúng


5.
-

Phương pháp phân tích
Phương pháp tổng hợp
Phương pháp liên ngành
Phương pháp hệ thống
Phương pháp tiếp cận lịch sử
Bố cục.
Bài tiểu luận được chia làm 5 mục chính như sau:
Chương 1. Khái quát chung về thể loại Manga Nhật Bản
Chương 2. Giới thiệu khái quát về truyện tranh Conan – Thám Tử Lừng Danh
Chương 3. Manga Conan biểu hiện dưới góc nhìn Văn hóa Đại chúng

3|Văn Hóa Đại Chúng


NỘI DUNG
Chương 1. Khái quát chung về thể loại manga Nhật Bản
1.1. Khái niệm và đặc điểm của Manga

Manga là một phần của văn hóa đại chúng. Văn hóa đại chúng (popular culture)
được PGS. TS Lương Hồng Quang định nghĩa là một kiểu loại văn hóa cần được chúng
ta nghiên cứu sâu hơn bởi là sản phẩm của xã hội đơ thị, xã hội tiêu thụ, của quan niệm
văn hóa là các cấu đơn sống hàng ngày thay vì chi tất cả là tỉnh túy, cao siêu. Hiểu biết
hơn về văn hóa đại chúng sẽ là nền tảng lý luận cho chúng ta phát triển các ngành công
nghiệp sáng tạo”.
Thuật ngữ "manga” được cho rằng sử dụng lần đầu vào những năm 1770. Đến thế
kỷ 19, từ ngữ này trở nên thông dụng hơn và được dùng để chỉ tranh khắc gỗ có chủ đề
truyện tranh, như loạt tranh hiểm họa khắc gỗ (Hyukumenso) của họa sĩ Katsushika
Hokusai, Yuichiri 2014, cũng có nhận định tương tự. Cụm từ “manga” được họa sĩ
Hokusai sử dụng vào năm 1814 để đặt tên cuốn sách về tác phẩm của mình. Cuốn sách
đó mang tên Hokusai Manga. Quyền sách có 5 tập, tổng hợp những bức hình vẽ về con
người, động vật, yêu quái, đời sống, phong tục và nhiều để tài khác. Thời kỳ này, Manga
đơn giản chỉ là những mẫu truyện tranh ngắn nhưng thường mang lại giá trị to lớn.
Không những thế, Manga cịn giữ một vị trí quan trọng xun suốt lịch sử mỹ thuật của
Nhật Bản.
Truyện tranh Manga không đơn thuần là một thể loại văn học đặc trưng, mà cịn là
một biểu tượng văn hóa đương đại đầy quyền lực của Nhật Bản, có sức lan tỏa và tầm
ảnh hưởng trong khu vực và cả quốc tế. Manga Nhật Bản đã vượt khỏi phạm vi chỉ “dành
cho thiếu nhi" và trở thành một loại hình văn học tương tự như phim ảnh, tiểu thuyết,
thậm chỉ tham gia vào chính trị, vào các phong trào xã hội, tham gia phân chiến, phân đối
chính sách của Mỹ.... Bản thân Manga qua các thời kỳ lịch sử không phải lúc nào cũng ở
trên đỉnh cao mà ln có sự vận động, thay đổi trong từng giai đoạn để tồn tại, đáp ứng
nhu cầu độc giả và khẳng định mạnh mẽ hơn nữa vai trị như một cơng cụ truyền thơng
hiệu quả và là thực sự như một người bạn đối với các nhóm lứa tuổi khác nhau ở Nhật
cũng như Việt Nam lẫn các quốc gia trên thế giới. Thể loại văn học đặc biệt này đã sớm
xác định được những thành tựu cả trên phương diện nội dung và hình thức, tạo nên một
phong cách Manga đặc thù, với những tác giả và tác phẩm nổi tiếng tiêu biểu, trở thành
một trong những bộ phận văn học Nhật Bản có sức quyến rũ với bạn đọc lớn nhất trên thế
giới.

Ở các nước có bề dày lịch sử truyện tranh, và đã từng được coi cội nguồn của loại
hình văn hố này như Pháp..., khi nói đến truyện tranh, người ta đều nghĩ ngay đó là:
comics - Truyện tranh hài mà tiếng Việt gọi chung là truyện tranh. Còn truyện tranh của
Nhật Bản lại được nhắc đến với nguyên gốc tiếng Nhật là manga - như một danh từ riêng
để chỉ một nét văn hố phổ thơng của Nhật Bản hiện đại. Manga thường có cách đọc khác
nhau theo mỗi bảng chữ cái của người Nhật. Theo bảng chữ cái kanji là 漫画, theo bảng
chữ cái Hiragana là まんが, còn Katakana là マンガ. Đây là cụm từ để chỉ các thể loại
truyện tranh và tranh biếm họa của người Nhật Bản. Có thể nói, khi nhắc tới Manga làm
người ta nhớ ngay đến truyện tranh xuất phát từ Đất nước mặt trời mọc. Chúng thường
được vẽ và xuất bản dưới dạng đen trắng thay vì in màu như ở nhiều quốc gia khác.
Khác với đa phần truyện tranh phương Tây thường tập trung vào một số chủ đề cụ
thể và hầu hết dành cho lớp trẻ, thậm chí chủ yếu là nam thanh niên, Manga của Nhật
Bản có phạm vi chủ đề rộng hơn nhiều, bao gồm đủ các lĩnh vực và dành cho mọi giới
tính, thậm chí mọi lứa tuổi.Chủ đề của Manga có thể là những câu chuyện lãng mạn,

4|Văn Hóa Đại Chúng


hành động phiêu lưu, khoa học viễn tưởng, hài hước, thể thao hay thậm chí cả những chủ
đề nhạy cảm và chỉ dành cho người lớn như truyện kinh dị hay các truyện đi quá sâu vào
các vấn đề giới tính và tình dục – vốn được coi là khó chấp nhận ở nhiều nền văn hố
trong đó có Việt Nam.
Truyện Manga được xem là nét đặc trưng truyền thống văn hóa Nhật Bản. Bởi mỗi
bộ truyện sẽ truyền tải đầy đủ, phong phú đời sống nề nếp, phẩm chất của con người đất
nước này. Truyện tranh Manga mang đậm những đức tính q giá của người Nhật như
tình bạn tình đồn kết, lịng vị tha, u thương giữa con người với con người. Qua đó, tác
giả khơng chỉ gửi đến những bài học giáo dục sâu sắc mà còn là cách để họ thể hiện tình
u, lịng tự hào đối với dân tộc. Sự thể hiện tinh thần dân tộc trong Manga là một nhiệm
vụ, một bài học giáo dục cũng như là nơi để thể hiện sự tự hào.
Nếu những truyện tranh khác dành cho thiếu nhi chủ yếu là để giải trí, vui chơi thì

truyện Manga lại khắc họa sâu sắc, bản chất con người cũng như nội tâm nhân vật trong
cuộc sống, công việc. Bên cạnh đó, truyện Manga cịn tập trung miêu tả lối sống tối giản,
giới thiệu đến người đọc nhiều nét văn hóa truyền thống khác như trà đạo, võ thuật Judo,
Karate,… Với người dân Nhật Bản manga đã trở nên quen thuộc như món súp miso mỗi
bữa cơm hàng ngày và đặc biệt là đối với một số người thì mang ra cịn là cá khơng thể
thiếu trong cuộc sống. Do đó khắp mọi nơi trên đất nước mặt trời mọc ở đâu Bạn cũng có
thể mua được Manga hơn nữa ra ngay trên xe buýt hay trên các toa tàu điện ngầm nơi đâu
bạn cũng có thể gặp cảnh mọi người cúi đầu đọc manga để giải trí. Ở Nhật Bản, Manga là
một ngành rất phát triển, có tới hơn 350 tạp chí truyện tranh gọi là Manga. Có thể nói,
Manga Nhật Bản chính là nền móng vững chắc cho sự hình thành phát triển của bộ phim
hoạt hình Anime sau này.
1.2. Các thể loại Manga Nhật Bản hiện nay
Manga có nhiều thể loại khác nhau, chúng không được phân biệt một cách rõ ràng,
cụ thể. Tuy nhiên để hiểu về Manga Nhật Bản thì người ta cũng phân chia thành các thể
loại khác nhau:
- Theo đối tượng độc giả đón nhận: Shoujo, Kodomo, Seinen, Shounen,…
- Theo cảm xúc mà Manga Nhật Bản mang lại: Drama, Comedy, Tragedy,…
Ngồi ra, cịn rất nhiều Manga Nhật Bản khác không được phân chia rõ ràng,
nhiều loại đơn giản chỉ giống thuật ngữ: Doujinshi, Adventure, Mystery, Omake,
Supernatural,…
Manga Nhật Bản thì người ta cũng quan tâm phần nội dung chính mà các thể loại
này mang lại. Cụ thể như sau:
- Kodomo: Đây là thể loại truyện chuyên viết cho trẻ nhỏ với nhiều yếu tố hài hước,
chủ yếu là tranh ảnh.
- Josei: Đây là loại truyện dành cho người lớn là chủ yếu, đặc biệt là phụ nữ. Những
câu chuyện về tình yêu, cuộc sống, làm đẹp được các tác giả khắc họa một cách rõ
nét.
- Seijin: Tương tự như Josei nhưng đối tượng hướng tới là nam giới.
- Martial arts: Thể loại truyện chyên về võ thuật chiến đấu, những tướng quân Nhật
Bản thời xưa hay là hiệp sĩ cứu giúp mọi người,…

- School life: Thể loại truyện xoay quanh những khía cạnh trong trường học, học
sinh, giáo viên. Những bộ truyện này đều rất nhẹ nhàng, trong sáng rất phù hợp
cho những lứa tuổi mới lớn.
- Comedy: Những bộ truyện tranh với nhiều hình ảnh hài hước gây cười chủ yếu là
hình ảnh, ít lời thoại.
- Horror: Những bộ truyện tranh thiên về nội dung kinh dị và chết chóc

5|Văn Hóa Đại Chúng


1.3. Ý nghĩa của manga
Các nhà phê bình, nghiên cứu văn học và bạn đọc Nhật Bản đã từng tranh luận
nhiều khi đánh giá về loại hình manga. Nhưng cuối cùng đều đi đến chỗ thống nhất rằng
trong manga là một loại hình văn hố phổ thơng trong thời kỳ hiện đại của Nhật Bản.
Trong nunga có tính lịch sử, có hình tượng, có biểu tượng, có những giá trị thẩm mỹ, đạo
đức, manga đã gắn liền với bạn đọc mọi lứa tuổi, mọi tầng lớp ở Nhật Bản.
Chương 2. Giới thiệu khái quát Manga Conan
2.1. Cốt truyện
Kudo Shinichi, 17 tuổi, là một thám tử học sinh trung học phổ thông rất nổi tiếng,
thường xuyên giúp cảnh sát phá các vụ án khó khăn. Trong một lần khi đang theo dõi một
vụ tống tiền, cậu đã bị thành viên của Tổ chức Áo đen bí ẩn phát hiện. Chúng đánh gục
Shinichi, làm cậu bất tỉnh và ép cậu uống loại thuốc độc APTX-4869 mà Tổ chức vừa
điều chế nhằm bịt đầu mối. Tuy vậy, thứ thuốc ấy không giết chết cậu mà lại gây ra tác
dụng phụ khiến cậu teo nhỏ thành một đứa trẻ khoảng 6 tuổi. Sau đó, cậu tự xưng là
Edogawa Conan và được Mori Ran – bạn gái của cậu khi còn là Kudo Shinichi – nhận
ni và mang về văn phịng thám tử của bố cô là Mori Kogoro. Xuyên suốt series, Conan
đã âm thầm hỗ trợ ông Mori phá các vụ án.
Một số nhân vật quan trọng khác xuất hiện về sau là cha mẹ của Shinichi, Yusaku
(Booker) và Yukiko (Vivian) Kudo, Heiji Hattori (Harley Hartwell), một đối thủ của
Shinichi đến từ Osaka, Siêu đạo chích Kid(Kaitō Kid, cũng từng xuất hiện trong Magic

Kaito), nhà sáng chế ra thuốc APTX4869, Shiho Miyano (mật danh "Sherry" là người
của tổ chức Áo đen, cũng bị biến thành một đứa trẻ sau khi uống chính loại thuốc độc
mình đã sáng chế ra với hy vọng chạy trốn khỏi tổ chức, và sau này về sống với Tiến sĩ
Agasa dưới cái tên mới là Ai Haibara), các thành viên của Tổ chức Áo đen: Gin, Vodka,
Tequila, Calvados, Pisco, Vermouth, Kir, Chianti, Kưln, và một "thủ lĩnh" bí ẩn chỉ được
nhắc đến rất mơ hồ.
Để duy trì vỏ bọc bên ngoài, Conan đi học ở trường Tiểu học Teitan và kết bạn với
ba đứa trẻ ở trường, Genta Kojima (George Kaminski), Mitsuhiko Tsuburaya (Mitch
Tennison) và Ayumi Yoshida (Amy Yeager) tạo thành Đội thám tử nhí (Detective
Boys/Shōnen Tantei-dan) trong bản gốc), Ai Haibara - tức Sherry cũng trở thành thành
viên của đội thám tử nhí này.
2.2. Thể loại
Thám tử lừng danh Conan được viết theo thể văn trinh thám cổ điển, với cách bố
trí cổ điển của những vụ sát nhân trong nhà, và những vụ án có vơ số kẻ tình nghi. Bao
trùm lên các vụ án cũng là cách lập luận phá án hết sức điển hình của văn trinh thám cổ
điển.
Các fan hâm mộ tiểu thuyết trinh thám có thể tìm đọc nhiều tác phẩm văn học
trinh thám khác như Sherlock Holmes, các tác phẩm của Agatha Christie, Kogoro
Akechi, Kosuke Kindaichi, Arsène Lupin, Maigret, và nhiều người khác. Cảm hứng sáng
tác bộ truyện thám tử lừng danh Conan của tác giả Gosho Aoyama khởi nguồn từ cuốn
truyện trinh thám Sherlock Holmes của Arthur Conan Doyle. Đây là bộ truyện trinh thám
ơng đã rất u thích và dành nhiều thời gian để đọc thời thơ ấu. Các hình nhân nhảy múa
và cách giải mã các ám hiệu, triệt phá những vụ án của thám tử Sherlock Holmes đã tạo
những ấn tượng sâu sắc cho ơng. Ơng hồi tưởng lại những ký ức đó để sáng tác nên bộ
truyện tranh thám tử lừng danh Conan.
2.3. Phát hành
Meitantei Conan hay cịn được biết với tên tiếng Việt chính thức Thám tử lừng
danh Conan là một series manga trinh thám được sáng tác bởi Gosho Aoyama. Shonen

6|Văn Hóa Đại Chúng



Sunday của nhà xuất bản Shogakukan vào năm 1994 và được tổng hợp lại thành 100 tập
truyện tính đến tháng 10 năm 2021.
Thám tử lừng danh Conan, còn được biết đến dưới tên tiếng Nhật Meitantei Konan
(名探偵コナン) tại Nhật Bản và nhiều nước khác, là một bộ truyện tranh trinh thám của
tác giả Aoyama Gōshō. Tác phẩm được đăng tải trên tạp chí Weekly Shonen Sunday từ
năm 1994. Các tập truyện của manga Conan bán được 230 triệu bản trên tồn thế giới
tính đến năm 2018, đứng vị trí thứ năm trong Danh sách manga bán chạy nhất. Hiện tại
thì bộ truyện này đã cán mốc 250 triệu bản trên toàn cầu.
Ngày 8 tháng 10 vừa qua, trong chuyên mục "Người bên cạnh các vĩ nhân" của
show truyền hình Ninosan (Nhật Bản) do Ninomiya Kazunari làm MC, biên tập viên trực
tiếp làm việc với tác giả Gosho Aoyama đã chia sẻ lý do thật sự mà bộ truyện tranh nổi
tiếng Detective Conan được ra đời. Trong chương trình này, người biên tập tiết lộ cho các
khán giả biết thực ra manga Detective Conan ra đời là để đối đầu với manga Detective
Kindaichi - một bộ truyện cũng rất nổi tiếng về đề tài trinh thám của tạp chí đối thủ của
Weekly Shonen Sunday là Weekly Shonen Magazine. Mỗi tháng, tạp chí này sẽ có một
cuộc họp dài đến 12 tiếng đồng hồ để thảo luận về cách thức gây án và động cơ giết
người... của hung thủ trong truyện. Riêng tác giả Gosho Aoyama chỉ được ngủ 3
tiếng/ngày và chỉ được nghỉ ngơi giải trí 4 tiếng/tuần. Vì vậy, suốt một tháng trời tác giả
đều phải "bế quan" trong phòng, khơng đi ra ngồi nửa bước để tạo nên tác phẩm xuất
sắc Detective Conan. Được biết, Gosho Aoyama rất thích ăn cà ri, nếu được ăn món này
thì ơng sẽ có thêm hứng thú làm việc. Cách làm này đã được duy trì trong suốt 25 năm
vừa qua.
Tác phẩm nhận được Giải Manga Shogakukan lần thứ 46 cho hạng mục shōnen
vào năm 2001 và trong cuộc thăm dò trực tiếp đối với công dân Nhật Bản ở giữa độ tuổi
hai mươi thì mọi người bình chọn Thám tử lừng danh Conan là một trong ba manga mà
mọi người muốn được tiếp tục xuất bản. Tập đầu tiên bộ truyện từng ba lần xuất hiện
trong danh sách top 10 bán chạy ngay sau khi ra mắt. Tập này cũng từng xuất hiện trên
danh sách xếp hạng của Diamond Comic Distributors. Các tập xuất bản sau cũng từng

xuất hiện trên Danh sách manga nhiều người mua nhất trên New York Times. Ở Pháp,
series từng được đề cử cho giải truyện tranh trong Liên hoan Angoulême
Nhà xuất bản VIZ Media đã phát hành bộ truyện tranh Thám tử lừng danh Conan
tại Mỹ dưới cái tên tiếng Anh là "Case Closed" (tạm dịch là "Vụ án đã được khép lại").
Nhân vật chính trong truyện được gọi theo tên tiếng Anh, trong khi các nhân vật phụ vẫn
được gọi tên theo tên gốc bằng tiếng Nhật. Nhà xuất bản Egmont đã cho ấn hành bộ
truyện tranh này tại Đức, Thụy Điển và Phần Lan. Độc giả Pháp cũng đã được đến với ấn
bản Thám tử lừng danh Conan của nhà xuất bản Kana.

Nguồn: (8) Conan Vietnam FC | Facebook

7|Văn Hóa Đại Chúng


Chương 3. Manga Conan biểu hiện qua góc nhìn Văn hóa đại chúng
3.1. Tính thương mại
Ra mắt lần đầu tiên tại Nhật Bản vào 19/1/1994 trên tuần san Shōnen Sunday của
Shogakukan và phải mất đến 5 tháng sau đó mới được xuất bản dưới dạng truyện tranh,
Thám tử lừng danh Conan đã trở thành hiện tượng lớn trong lòng người hâm mộ khắp nơi
trên thế giới nhờ cốt truyện trinh thám ly kỳ, đầy trí tuệ đan xen những tình tiết giật gân,
căng thẳng. Bên cạnh đó, bộ manga cịn mang tính giáo dục và rất bổ ích trong việc giúp
các bạn trẻ rèn luyện trí tuệ, hướng các em đến những giá trị nhân văn, đem lại những bài
học bổ ích, sâu sắc về tình bạn, tình u, tình thân và tình người. Sau hơn hai thập kỉ,
manga Conan vẫn giữ nguyên sức hấp dẫn của mình, vẫn là một trong những thương hiệu
anime/manga nổi tiếng bậc nhất. Mới đây, nhà xuất bản Shogakukan đã thông báo rằng
số lượng xuất bản của manga Meitantei Conan - Thám Tử Lừng Danh Conan đạt mức kỷ
lục là 250 triệu bản in trên tồn cầu, với doanh thu khoảng 1,5 tỷ đơ-la Mỹ. Đây là con số
đã bao gồm cả số lượng đặt trước tập 100. Với việc đạt 250 triệu bản in, Thám Tử Lừng
Danh Conan nay đã gần như ngang bằng tổng doanh số của Naruto, chính thức đánh dấu
Conan là một trong những series manga bán chạy nhất mọi thời đại. Tính thêm giá trị các

bản hoạt hình, điện ảnh, vật phẩm… thì tổng giá trị thương hiệu thám tử lừng danh được
ước tính khoảng 6 tỷ đơ-la, số liệu tính đến năm 2020.
Bộ manga Thám tử lừng danh Conan hiện tại đã được dịch và xuất bản bằng nhiều
thứ tiếng trên 25 quốc gia và nhiều khu vực khác trên thế giới như: Nhật Bản, Hàn Quốc,
Trung Quốc, Đài Loan, Indonesia, Thái Lan, Anh, Pháp, Đức, Áo, Thụy Sĩ, Thụy Điển,
Na Uy, Phần Lan, Đan Mạch, Italy, Tây Ban Nha, Mỹ, Canada... Tại Việt Nam, bộ
truyện tranh Conan lần đầu được nhà xuất bản Kim Đồng dịch và phát hành từ năm 1997.
Từ đó, tác phẩm trở thành món ăn tinh thần và một phần ký ức khơng thể thiếu đối với
nhiều thế hệ độc giả đặc biệt là của hàng triệu bạn trẻ 8x - 9x. Là bộ truyện tranh có
lượng phát hành lớn nhất tại Việt Nam, tập 94 của truyện phải đắp chiếu hai lần vì khơng
có đủ giấy để in, hai tập truyện 97 và tập 98 Conan được xuất bản tại Việt Nam có số
lượng in hồn tồn có thể gây chống ngợp bất cứ đơn vị phát hành sách nào trong nước:
300 nghìn bản/tập.
Thương hiệu Conan cũng hấp dẫn khán giả ở phương diện thương hiệu hoạt hình.
Hãng Tokyo Movie Shinsha đã dựng Thám tử lừng danh Conan thành phim hoạt hình với
hơn 550 tập đã công chiếu. Hiện nay, trên các kênh truyền hình của Nhật Bản, bộ phim
vẫn tiếp tục được phát sóng. Khán giả có thể đón xem Thám tử lừng danh Conan trên
kênh Nippon TV vào 7:30 tối thứ hai hàng tuần. Tháng 7 năm 2003, nhà xuất bản
FUNimation tuyên bố họ sẽ cấp bản quyền phát hành Thám tử lừng danh Conan tại Bắc
Mĩ, dưới tên gọi "Case Closed", do tên gọi Conan trùng với tên nhân vật của một bộ
truyện khác mang tên "Conan the Barbarian" , mặc dù Conan ở đây chỉ là tên gọi thường
như trong trường hợp Conan O'Brien vậy. Tại Việt Nam, POPS giải tỏa “cơn khát” phim
bản quyền của cộng đồng anime Việt Nam bằng việc cung cấp serie phim kinh điển
Thám tử lừng danh Conan hồn tồn miễn phí.

8|Văn Hóa Đại Chúng


Thám tử lừng danh Conan chiếu bản quyền miễn phí trên ứng dụng POPS
(thegioinguoinoitieng.vn)

Năm 1997 cũng đánh dấu một bước tiến lớn của thương hiệu Conan, với sự ra đời
của loạt phim hoạt hình điện ảnh. Hàng năm, cứ vào tháng 4, hãng phát hành một tập
phim dài đặc biệt về nhân vật thám tử lừng danh. Tính đến nay, tổng cộng có 23 bộ phim
được phát hành. Mỗi dự án đều được sáng tạo một kịch bản riêng, không trùng lặp với
các tiểu phẩm ngắn của truyện tranh hay series hoạt hình. Tổng doanh thu của thương
hiệu phim đạt khoảng 1, 1 tỷ đơ-la tồn cầu. Trong đó, thị trường Nhật Bản chiếm phần
lớn với doanh thu 997 triệu đô-la. Phần phim mới nhất “Thám Tử Lừng Danh Conan: Cú
Đấm Sapphire Xanh” ra mắt năm 2019 đem về doanh thu kỷ lục 9,3 tỷ yên (khoảng 85
triệu đô-la), cao nhất trong lịch sử thương hiệu phim. Tác phẩm thậm chí cịn đánh bại cả
bom tấn “Avengers: Endgame” tại thị trường Nhật Bản trong cuộc đua phòng vé. Các nhà
sản xuất cũng cho ra đời bốn bản live-action (phim người đóng), được đón nhận tốt trên
sóng truyền hình Nhật Bản.
Bên cạnh phim, sự thành công của thương hiệu Conan dẫn đến nhiều sản phẩm
chuyển thể khác. Một trong những đột phá của Thám tử lừng danh Conan là tham gia vào
ngành cơng nghiệp trị chơi điện tử. Vào ngày 27 tháng 12 năm 1996, Detective Conan:
Chika Yuuenchi Satsujin Jiken được Game Boy phát hành.Tính đến năm 2013, chỉ có
một trị chơi điện tử mang thương hiệu Case Closed được phát hành, đó là Case Closed:
The Mirapolis Investigation, một tựa game độc quyền của Nintendo Wii và chỉ được phát
hành tại Nhật Bản và Châu Âu. Đây là trò chơi Detective Conan tiếng Anh đầu tiên trên
thế giới. Tiếp nối sự đột phá đó, thương hiệu cho ra đời 20 phiên bản game khác nhau,
với nội dung điều khiển nhân vật Shinichi Kudo/Conan phá án. Cho đến năm nay, tựa
game mobile Identity V của NetEase đã công bố sự hợp tác với Thám tử lừng danh
Conan trên tất cả các máy chủ vào cuối mùa thu năm 2021.

9|Văn Hóa Đại Chúng


Hai game nổi tiếng của bộ manga

Nguồn: (8) Conan Vietnam FC | Facebook

Ngồi ra ở phương diện cơng nghệ, OPPO đã mang đến một bất ngờ lớn cho fan
bộ truyện/phim hoạt hình Thám tử lừng danh Conan khi chính thức ra mắt phiên bản
OPPO Reno6 Pro+ Detective Conan Limited Edition - chiếc điện thoại có phiên bản giới
hạn cùng tính năng "độc nhất". Theo trang playful droid, bộ sản phẩm được bán giới hạn
10.000 chiếc ở thị trường Trung Quốc. Những ứng dụng bên trong cũng được thiết kế
theo phong cách Conan, điện thoại cịn có chức năng mở khóa bằng cách giải câu đố.
Cùng với smartphone mới, OPPO cũng đã ra mắt các phụ kiện khác có hình Thám tử
lừng danh Conan, bao gồm OPPO Watch 2, OPPO Band, tai nghe Enco Free 2 và pin sạc
dự phòng cũng đều là những sản phẩm giới hạn nhằm đáp ứng mong muốn của người
hâm mộ muốn sưu tầm các sản phẩm giới hạn của Conan trên toàn thế giới.

Nguồn: (8) Conan Vietnam FC | Facebook
Bên cạnh đó, trong số ra ngày 20/3, tạp chí Shōnen Sunday đã cơng bố về sự ra
đời của đôi giày tăng sức mạnh, là một trong những phụ kiện đắc lực của “Thám tử
Conan” trong q trình phá án. Theo đó, ngày chính thức mở siêu phẩm sẽ trùng khớp
với ngày ra mắt phiên bản phim “Thám tử lừng danh Conan” là ngày 13/4. Trước đó,
cũng có rất nhiều phụ kiện do Tiến sĩ Agasa phát triển để hỗ trợ cho “Thám tử Conan”
được ứng dụng ngoài đời thật. Mặc dù, phiên bản thực sự chưa hồn thiện về tính năng
cũng như thiết kế như trong truyện. Phải kể đến một số sản phẩm như: Kính thơng minh,
giày sức mạnh, ván siêu tốc, nơ chuyển giọng, hay huy hiệu thám tử.
/>
10 | V ă n H ó a Đ ạ i C h ú n g


/>Loạt Goods mới của các nhân vật từ Good Smile Company hay Đồ để sách từ
bóng của các nhân vật cũng được mở bán. Ngoài ra Board game nhập vai đầu tiên tại
Việt Nam - Chuyển thể từ bộ truyện tranh trinh thám Thám tử lừng danh Conan với đầy
thử thách nhưng cũng rất đỗi gần gũi với sự xuất hiện của các nhân vật quen thuộc, đem
DC tới gần với đời sống người hâm mộ hơn


Goods và giá sách

Board Game
Nguồn: (8) Conan Vietnam FC | Facebook
3.2. Tính mới mẻ, trẻ trung
Có rất nhiều nhân vật manga đã gắn liền với tuổi thơ của chúng ta, theo thời gian
khi xã hội thay đổi thì các nhân vật cũng xuất hiện với hình tượng khác biệt biệt hơn so
với ngày xưa. Tùy theo từng tác phẩm, tập truyện và nội dung tập truyện đó mà các nhân
vật sẽ trưởng thành hoặc là vẫn bé như vậy nhưng tạo hình đã khơng còn như cũ, biến đổi
theo xu hướng của thời đại. Conan ngày nay cũng bắt “trend” hơn khi các nhân vật khơng
cịn khn mặt bầu bĩnh nữa mà thay vào đó là nét đẹp của thời nay, cằm V line, trang
phục phong cách, các nét vẽ nhân vật cũng được chi tiết hơn, sự mềm mỏng của gương
mặt xen lẫn với nét cứng rắn của nhân vật.
Trang phục của mọi nhân vật ở tất cả các tập đều được vẽ rất chi tiết, dù đều là
những thiết kế phổ biến nhưng trang phục của các nhân vật nữ cũng rất hợp với xu hướng
thời đại. Để được như vậy, theo tác giả Aoyama Gosho ông đã: “Tôi mua các tạp chí thời
trang như “non-non”, “CanCam” và sưu tập những mẫu thiết kế thú vị. Tôi phân loại
chúng cho từng nhân vật. Ví dụ như mẫu này là cho Conan, mẫu nọ là cho Ran, rồi
Sonoko,… Khơng chỉ nhân vật chính mà trang phục của các nghi phạm cũng vậy. Trang
phục của họ cũng được lựa chọn dựa trên tính cách của nhân vật. Chỉ bấy nhiêu thôi mà
sẽ mất cả ngày đấy. Chưa kể nếu vụ án mà kéo dài nhiều ngày thì phải nghĩ thêm nhiều

11 | V ă n H ó a Đ ạ i C h ú n g


bộ để thay đổi nữa… Hiện tại thì đã có trợ lý chuyên phụ trách khâu này, nhưng năm thứ
3 xuất bản, một trong những ngun nhân chính mà tơi muốn bỏ cuộc là do công việc lựa
chọn trang phục này đấy. Nhưng cũng nhờ vậy mà tôi nghĩ ra vụ án Sonoko đi giày bốt
đế cao”


Nguồn: (8) Conan Vietnam FC | Facebook
Nhật Bản được xem là “thiên đường” manga, khi đất nước này cho ra đời rất nhiều
bộ phim hoạt hình chuyển thể từ truyện tranh nổi tiếng. Điểm thu hút của các tập truyện
này không chỉ đến từ nội dung hấp dẫn, mà còn bởi bối cảnh được khắc họa một cách
chân thật. ngồi những khung hình được vẽ lại từ đời thật đưa vào phim thì cũng có rất
nhiều bối cảnh và đạo cụ chỉ xuất hiện trong phim đã được tạo ra ngồi đời thật. Vì sự
hâm mộ quá lớn đến từ khán giả yêu truyện và phim, Nhật Bản đã cho xây dựng ngôi nhà
Conan ở Kokuei - quê hương của tác giả Aoyama Gosho, để mọi người có thể đến tham
quan và chụp ảnh.ngơi nhà này được xây dựng giống hồn tồn với hình ảnh mà bạn nhìn
thấy trong truyện. Bên cạnh đó, trong khn viên cịn có nhà hàng, tiệm cà phê, cửa hàng
quà lưu niệm... Ngoài ra, hai bức tượng của ShinichI Kudo và Ran Mori cũng được dựng
và trở thành điểm check in được yêu thích.

12 | V ă n H ó a Đ ạ i C h ú n g


Cảnh trong Conan tập 94 và ngôi chùa được vẽ vào truyện
Nguồn: (8) Conan Vietnam FC | Facebook

Hai nhân vật được yêu thích nhất bộ phim được dựng tượng trong khuôn viên ngôi nhà.
(Ảnh: Conan Vietnam FC)
Bên cạnh các bối cảnh, thậm chí các câu chuyện ngồi đời thực cũng được tác giả
khéo léo lồng ghép vào trong tập truyện. Phải kể đến bi kịch trong đêm trước ngày cưới,
vụ án debut của Amuro là câu chuyện mà sẽ để lại vết thương trong lòng của bất kỳ ai đã
đọc qua nó. Đó là câu chuyện của Rika và bạn trai của cô ấy: Hai năm sống chung, chuẩn
bị kết hôn, nhưng cặp trai gái Nhật Bản đau đớn phát hiện họ có quan hệ huyết thống. Cả
hai sau đó đã chia tay trong đau đớn. Người bạn trai vì quá đau khổ đã tìm tới cái chết.
Câu chuyện đã được tác giả lồng ghép vào trong Conan trong tập 75, đây chỉ là một ví dụ
điển hình


Nguồn: (8) Conan Vietnam FC | Facebook
Vào ngày 18/10/2021, Thám Tử Lừng Danh Conan Tập 100 đã chính thức phát
hành.Với mong muốn hiện thực hóa ước mơ được chụp chung với những nhân vật trong
truyện của độc giả, đồng thời để kỉ niệm cho hành trình 100 tập của bộ manga thì nhà
xuất bản Shonen Sunday Comics đã dành tặng cho độc giả những hình ảnh AR (lồng
hình ảnh ảo 3D vào thế giới thực) độc quyền trên mỗi cuốn truyện. Nhờ vào cơng nghệ

13 | V ă n H ó a Đ ạ i C h ú n g


mới của thế giới, fan thể có được chàng thám tử nhí trong lịng bàn tay, ước mơ cùng
chụp chung với nhân vật 2D u thích của mình khơng cịn xa tầm với nữa.

Nguồn: (8) Conan Vietnam FC | Facebook
3.3.
Tính đại chúng
Giải trí
Nhật Bản có khái niệm đọc truyện bằng tranh xuất phát từ văn hóa chính thống
(văn hóa chính thống của giai cấp thống trị và có quyền lực, sau đó được phổ biến xuống
các tầng lớp nhân dân). Phương pháp đọc truyện bằng tranh trước đây có giá trị rất cao
như trường hợp phổ biến giáo lý của Phật giáo dành cho những người theo đạo khác hay
chưa có giáo dục như người mù chữ. Ưu điểm của truyện tranh là nhờ có tranh giải thích
nên truyện rất dễ hiểu và dễ nhớ dù độc giả có thể không biết ngôn ngữ của các nước
khác... Truyện tranh Nhật Bản đánh trúng tâm lý này của trẻ em: thích những vì dễ nhớ,
dễ đọc và nhanh hết. Các bộ truyền thường có kết cấu liên hồn theo tập, tạo cho trẻ em
sự thích thú. Truyện tranh Nhật Bản đến với Việt Nam đã mang lại một hơi thở mới, sắc
màu mới cho độc giả. Truyện tranh song song với ngơn ngữ là những thiết kế hình ảnh đa
dạng, bắt mắt, được cách điệu so với đời thực, kích thích thị giác, kích thích trí tưởng
tượng của trẻ. Các em nghĩ: “Ước gì mình có cơng cụ...” ,và các em sẽ nói chuyện với
bạn bè của mình về việc sẽ làm gì khi có cơng cụ đó. Cũng giống như trong “Đơrêmon”,

trong “Thám tử lừng danh Conan” có xuất hiện nhiều loại cơng cụ các trẻ em Việt Nam
rất thích. Các em thường tưởng tượng mình có cơng cụ đó để thâm nhập vào thế giới
truyện tranh.
Với nét vẽ đẹp, sinh động cùng nội dung hấp dẫn, phong phú, các sự kiện trong
truyện xảy ra với cùng một motip đơn giản cũng là một lý do cho sự phổ biến của “Thám
tử lừng danh Conan”. Cuối cùng bao giờ Conan cũng là người giải quyết khi có tình
huống nguy hiểm xảy ra. Đôi khi các câu chuyện bao gồm cả chuyện tình của Conan.Do
đó, truyện tranh khơng chỉ hấp dẫn với lửa tuổi đã đến trường, biết đọc và biết viết, mà
còn cuốn hút cả lửa tuổi mầm non chưa biết chữ bởi hình ảnh trực quan vơ cùng sinh
động. Nhưng cần chú ý rằng không phải manga được áp dụng rập khn như thế, có thể
khơng thể áp dụng công thức hoặc bị thay đổi nếu vụ án thỏa mãn một trong số các vụ án
đáng nhớ hoặc định luật bảo toàn xác chết xuất hiện để tránh gây sự chán nản cho người
đọc, tạo sự kích thích tìm tịi cho độc giả

14 | V ă n H ó a Đ ạ i C h ú n g


Motif Manga Conan
Nguồn: Conan Vietnam FC | Facebook
Tác giả Gosho Aoyama lấy cảm hứng cho Manga từ những câu chuyện nổi tiếng
về Arsène Lupin, Sherlock Holmes… Độc giả như được hóa thân vào vai thám tử, lần
theo các manh mối để phát hiện hung thủ. Bên cạnh đó, bộ truyện cũng cung cấp một
khối lượng nhân vật đông đảo, cá tính và thú vị. Bên cạnh Conan, những cái tên như
thám tử Mori, cô nữ sinh giỏi võ Ran, tiến sĩ Agasa, siêu trộm Kid, cơ nàng bí ẩn Ai
Haibara, anh chàng bí ẩn Akai… cũng được nhiều thế hệ độc giả mến mộ.
Truyện tranh Nhật Bản đã xây dựng được những nhân vật có nhiều nét đặc thù và
cá tính mạnh tốt ra từ vẻ ngồi của nhân vật như mái tóc, đơi mắt và trang phục....Những
năm gần đây, kinh tế phát triển kéo theo nhu cầu về đời sống văn hóa cũng được nâng
lên. Thời đại quốc tế hóa đã làm cho việc giao lưu văn hóa giữa các nước được đẩy
mạnh. Truyện tranh Nhật Bản cũng tạo nên một trào lưu thời trang cosplay ở nhiều nước

trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Cosplay là một nét văn hóa đặc trưng của Nhật Bản,
và xuất hiện tại Việt Nam từ năm 2006, cosplay khơng cịn xa lạ với giới trẻ Việt Nam.
Khác với lễ hội hóa trang Halloween, với cosplay, người chơi sẽ phải có những cử chỉ,
điệu bộ, cách nói chuyện, trang phục và hóa trang giống như nhân vật trong thế giới ảo.
Cosplay là một sân chơi văn hóa và họ đã đọc truyện tranh nhiều hơn để có thể diễn nhân
vật của mình tốt hơn. Các hành động dẫn đến hiểu biết văn hóa Nhật Bản tốt hơn. Nhân
vật Conan cũng là nhân vật được ưa chuộng trong giới cosplay

Cosplay Conan
Nguồn: Ethereum - enako
Giáo dục
Hiện nay, truyện tranh Nhật Bản đã trở thành một phần trong cuộc sống của rất
nhiều bạn trẻ. Ngoài tác dụng giải trí, truyện tranh Nhật Bản cịn góp phần vào việc giáo

15 | V ă n H ó a Đ ạ i C h ú n g


dục giới trẻ về cách sống, cách yêu, và cách học tập làm việc. Đọc Conan còn dạy cho
chúng ta kỹ năng quan sát, lưu ý những chi tiết vô cùng nhỏ và xâu chuỗi chúng lại với
nhau tạo nên bức tranh hồn chỉnh, giải thích hiện tượng bất thường như thói quen đeo
túi xách ở vai khơng thuận của các cầu thủ bóng chày nhằm bảo vệ tay thuận (tập 40), sự
bất hợp lý tải trọng của thang máy (tập 10 – xác chết trong thang máy), hung thủ dựa vai
vào tường để lại vết máu trên tờ lịch (tập 43,44 – Kazuha & Hattori thi phá án)…Có thể
coi Conan là 1 show truyền hình thực tế, bởi chúng ta có thể nhập vai vào đó, cùng nhân
vật suy luận tìm hung thủ để thấy được những mảng khiếm khuyết về kiến thức của bản
thân mình trong đó, từ đó rút ra được bài học kinh nghiệm hữu ích. Conan cũng đã được
sử dụng như một bộ truyện để thúc đẩy mọi người tuân theo luật pháp ở Nhật Bản, do sự
lồng ghép pháp luật Nhật của tác giả và sự phổ biến của bộ truyện.
Các nhân vật trong manga Conan nói riêng và truyện tranh Nhật Bản nói chung
phần lớn đều là những nhân vật chính có những tính cách, phẩm chất tốt, thơng minh, có

óc phán đốn nhạy bén, có tinh thần xã thân vì bạn, dám xơng pha để thực hiện ước mơ
của mình như Conan, Heiji,... Từ động lực đến hành vị, những nhân vật dũng cảm này
thường có những phẩm chất như khơng sợ khó, khơng sợ nguy hiểm, bằng hành động
dũng cảm của mình chinh phục mọi trắc trở, đạt được mục đích cuộc sống. Cùng với đó
cũng có những nhân vật hài hước, gây cười như Sonoko, Kazuha, đặc biệt là thám tử
Mori râu kẽm trong Thám tử lừng danh Conan. Những nhân vật này khơng chỉ làm
khơng khí của tác phẩm vui nhộn hơn, mà còn là sự phản chiếu giữa cái gia với cái thật:
cái khơi hài với cái chính trực (ơng Mori đối với Conan).
Văn hóa
Truyện tranh Conan - Thám tử lừng danh vừa là một nét văn hóa, lại vừa là một
cơng trình nghệ thuật. Lồng vào những cuốn truyện tranh cịn là văn hóa truyền thống
Nhật Bản, là những món ăn đặc trưng, những lễ hội văn hóa đặc sắc của Nhật Bản. Người
đọc biết được luật bóng chày, hiểu thêm về cấp bậc cảnh sát ở nhật, dạy các mẹo ở thông
qua phá án conan, học thêm ngôn ngữ, biết được về cách mặc bộ đồ Kimono,... Ngồi ra
cịn biết đến sức hấp dẫn của các món ăn Nhật, cách chế biến các món ăn, tinh thần
truyền thống của người dân đất nước phù tang. Đối với các bạn trẻ Việt Nam, manga
Conan không chỉ là một cơng cụ để họ biết về văn hóa Nhật Bản mà truyện tranh Nhật
Bản đã trở thành một phần trong cuộc sống. Họ khơng trực tiếp học văn hóa Nhật Bản,
nhưng thơng qua truyện tranh, họ có thể hiểu về văn hóa Nhật Bản. Đồng thời, văn hóa
"otaku" (đam mê manga và anime) đang trở nên hết sức phổ biến tại Nhật Bản và các
quốc gia trên thế giới.
Truyện tranh Nhật Bản có ảnh hưởng rất lớn đối với thiếu nhi hay nói một cách
khác truyện tranh Nhật Bản có một sự quyến rũ đặc biệt. Quả thật thực tế rất dễ để chứng
minh khi tại các thư viện của trường học hay tại các tủ sách cá nhân của các người Nhật
chỉ cần mở danh sách hay đọc của các em là đã có trong đó ít nhất một cuốn manga. Cho
dù tiếp xúc với nền văn hóa hiện đại 4.0 như ngày nay, việc đọc truyện online là việc rất
dễ dàng nhưng người Nhật vẫn giữ thói quen đọc và lưu giữ sách bản giấy này bởi bắt
nguồn từ thói quen gìn giữ. Conan là bộ truyện/anime trinh thám hành động đã đi cùng
tuổi thơ của họ thì họ sẽ vẫn giữ thói quen theo dõi nó cho đến tận khi đi làm, kết hôn,
sinh con.

Đặc biệt trong Conan, văn hóa cịn được thể hiện thơng qua các hậu tố trong ngôn
ngữ Nhật gồm chan, san, tan... có một số cách gọi chỉ có hai hoặc số ít người trong nhóm
gọi nhau hay những biệt danh. Ví dụ như Nhân vật Yukiko - mẹ Conan gọi chồng
(Yusaku) và con (Shinichi) là Yu-chan, Shin-chan. Cịn có trường hợp gọi tên mà bỏ đi
ln hậu tố. Trong văn hóa Nhật, phải rất thân thiết mới gọi như vậy, như Shinichi – Ran,

16 | V ă n H ó a Đ ạ i C h ú n g


Ran – Sonoko , Eri – Yukiko,... Ngoài ra phải kể đến, sự khéo léo của tác giả Aoyama
Gosho thông qua cách đặt tên mang ý nghĩa đối lập thể hiện văn hóa của người Nhật như:
Wakasa Rumi trong vụ án debut đã đề cập đến “Ebisu” – một trong những Thất Phúc
Thần của Nhật Bản. Thần Ebisu (恵比寿 – Huệ Bỉ Thọ) là thần cầu may cho ngư nghiệp,
bảo vệ bình n cho biển cả. Trong khi đó RUM lại là loại rượu của hải tặc, vụ án debut
của RUM - Wakita, có một con ngựa đua mang tên “Pirate Spirit”
Một vài mặt tiêu cực của Manga Conan
Bất cứ sự vật, hiện tượng nào cũng có tính hai mặt của nó. Truyện tranh Nhật Bản
ngồi việc đem lại những ảnh hưởng tích cực, cịn có khơng ít những ảnh hưởng tiêu cực
đến đời sống tinh thần, nhân cách của trẻ em.
Trước hết, bên cạnh những truyện tranh có nội dung tốt, có tính giáo dục cao, cũng
có nhiều truyện có nội dung bạo lực với những cảnh tượng mẫu mơ, đâm chém, chết
chóc, ngay cả truyện được trẻ em u thích nhất như Thám tử lừng danh Conan cũng
khơng hiểm những hình ảnh như vậy. Tâm trạng người xem cũng thay đổi theo những
thăng trầm của cung bậc cảm xúc mã nhân vật trong truyện thể hiện. Chính vì vậy, nhiều
độc giả xuất hiện bóng đen tâm lý sau khi đọc xong một chương truyện nào đó của Conan
Trong thời đại cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa hiện nay, nhịp sống ngày càng khẩn
trương, các bậc phụ huynh không có nhiều thời gian quan tâm đến đời sống tình thần của
các con. Hơn nữa, sự bùng nổ của internet, sự phổ biến của các phương tiện cầm tay
thông minh cũng làm cho truyện tranh online thu hút được sự theo dõi của nhiều trẻ em,
nhất là trẻ em đang ở độ tuổi tò mò, khi quá chăm chú vào nó, con người sẽ rất dễ

“nghiện”, đắm chìm mà qn đi thế giới xung quanh mình.
Truyện tranh thuộc loại hình văn học có tính ngun hợp sâu sắc với hội họa và
một số loại hình, bộ mơn nghệ thuật khác như điện ảnh, nhiếp ảnh. Truyện tranh là những
câu chuyện được thể hiện lần lượt qua những bức hình. Đã có những việc đáng tiếc xảy
ra khi độc giả bắt chước các phương thức trong truyện nhằm “nhập vai” dẫn đến gây tổn
hại cho chính bản thân họ và người xung quanh.

17 | V ă n H ó a Đ ạ i C h ú n g


KẾT LUẬN
Tầm ảnh hưởng của Manga đối với truyện tranh Đông Nam Á là hết sức sâu sắc,
làm biến đổi nhiều truyền thống đặc thù của các nền truyện tranh trong khu vực. Tuy
nhiên, bên cạnh sự tiếp thu các đặc điểm nghệ thuật của Manga đương đại, các nền truyện
tranh cịn lại ở khu vực Đơng Á vẫn giữ được những phong cách nghệ thuật riêng, hoặc
nỗ lực xác lập một bản sắc nghệ thuật riêng trong quá trình giao lưu và sáng tạo. Sự phổ
biến của manga, anime và game của Nhật Bản đã định hình cho thế giới về một hình ảnh
nhân văn và đáng tin cậy hơn về Nhật Bản. Manga đã giúp các bạn trẻ Việt Nam tiếp cận
nhiều hơn với văn hóa Nhật, đưa những nét vẽ mềm mại của manga vào các câu chuyện
của mình và dần hình thành ước mơ đi du học Nhật Bản.
Nhìn lại gần 1000 năm hình thành và phát triển truyện tranh ở Nhật Bản ta hồn
tồn có thế thấy được cùng với Samurai, Sumo, hoa anh đào, Kimono thì Manga đã trở
thành một phần khơng thể thiếu trong lịch sử đất nước Nhật Bản. Đọc truyện tranh
Manga có thể thể biết được quá khứ, hiện tại và tương lai phát triển của đất nước phù
tang. Có thể nói, dù đã 27 năm kể từ khi tập truyện đầu tiên được xuất bản và 25 năm đối
với tập phim chuyển thể đầu tiên được công chiếu, Thám Tử Lừng Danh Conan vẫn nhận
được sự chờ đón của độc giả, có một vị trí lớn trong thế giới truyện tranh thể loại trinh
thám và mang đậm các giá trị của văn hóa đại chúng.

Thám Tử Lừng Danh Conan


18 | V ă n H ó a Đ ạ i C h ú n g


1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.

TÀI LIỆU THAM KHẢO
Lưu Thị Thu Thủy, Manga và sự ảnh hưởng của nó đối với thiếu nhi Nhật
Bản và Việt Nam 000000CVv183S12007066.pdf (bvu.edu.vn
Vài nét về Manga Nhật Bản, Hạ Thị Lan Phi, Viện nghiên cứu Đông Bắc Á
000000CVv183S062004032.pdf (bvu.edu.vn)
Giao lưu văn hóa Việt Nam Nhật Bản từ năm 1990 tới nay, nghiên cứu
trường hợp manga Nhật Bản được phát hành tại Việt Nam
Document Viewer (vnu.edu.vn),

Thông tin chung về bộ truyện Detective Conan | Kênh Sinh Viên
(kenhsinhvien.vn)
Thiện sứ văn hóa truyện tranh Manga Nhật Bản
Tiết lộ bất ngờ về lý do ra đời của manga nổi tiếng Conan (gamehub.vn)
Ảnh hưởng của truyện tranh Nhật Bản (Manga) đối với giới trẻ Việt Nam, trường
hợp THPT Khoa học giáo dục, Doãn Hải Thu, ĐHQG HN

Document Viewer (vnu.edu.vn)
Truyện tranh Nhật Bản ở Việt Nam, Nishikawa Mao, Khoa Tiếng Việt,
Trường Đại Học Osaka
Manga Thám Tử Lừng Danh Conan cán mốc 250 triệu bản sau khi tập 100
phát hành (game4v.com)
Detective Conan - Detective Conan Wiki (detectiveconanworld.com)
Hệ thống cảnh sát trong Detective Conan - Những ai có thể là trùm BO? |
Kênh Sinh Viên (kenhsinhvien.vn)
Conan Edogawa | Thám tử lừng danh Conan Wiki | Fandom
Thám tử lừng danh Conan – Wikipedia tiếng Việt
Phát hành 100 tập truyện, Thám Tử Lừng Danh Conan cán mốc 250 triệu
bản in! (lag.vn)
Giải mã lý do khiến chàng thám tử Conan vẫn hút fan toàn thế giới
(ampproject.org)
Manga Nhật Bản – Sản phẩm mang bản sắc văn hóa (anbvietnam.vn)
Fanpage Conan Vietnam FC | Facebook

19 | V ă n H ó a Đ ạ i C h ú n g


PHỤ LỤC
Nguồn: Conan Vietnam FC | Facebook


Góc trưng bày những vol đã được phát hành (1-98) tại bảo tàng Gosho.

Hình ảnh của Thám tử được dán rộng rãi ở tàu

コナン車を記念に |

Triển lãm Conan được tổ chức ở Thượng Hải như một hoạt động trong dịp giao lưu văn
hóa Trung - Nhật.

20 | V ă n H ó a Đ ạ i C h ú n g


Bức tượng tái hiện lại khoảnh khắc Shinichi teo nhỏ vừa được hoàn thành ở thị trấn
Hokuei

Tượng Conan ở bảo tàng Gosho được mang sang London đặt cạnh tượng Sherlock
Holmes

Conan live action năm 1990

21 | V ă n H ó a Đ ạ i C h ú n g