TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP HÀ NỘI
KHOA CÔNG NGHỆ Ô TÔ
-------o0o--------

ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP
ĐỀ TÀI: NGHIÊN CỨU HỆ THỐNG PHANH TRÊN
XE HONDA CIVIC 2009 1.8MT

Giáo viên hướng dẫn

: TS. Nguyễn Anh Ngọc

Sinh viên thực hiện

: Dương Trọng Nhân

Mã sinh viên

: 2018605110

Lớp

: Ô3 - K13

Hà Nội, ...../...../2022


BỘ CƠNG THƯƠNG

CỘNG HỒ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

TRƯỜNGĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆPHÀNỘI

Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

PHIẾU GIAO ĐỀ TÀI ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP
Họ tên sinh viên: Dương Trọng Nhân
Lớp: 2018DHKTOT03

Mã SV: 2018605110

Ngành: CNKTƠTƠ

Khóa: 13

Tên đề tài: Nghiên cứu hệ thống phanh trên Honda Civic 2009 1.8MT
Mục tiêu đề tài
-

Nghiên cứu tổng quan về hệ thống phanh trên ô tô.
Cấu tạo, nguyên lý làm việc của hệ thống.
Kết cấu và đặc điểm của hệ thống phanh.
Các thông số kết cấu ảnh hưởng đến hệ thống phanh.
Quy trình kiểm tra, bảo dưỡng và cách khắc phục hư hỏng của hệ
thống phanh.

Kết quả dự kiến
1.
-

Phần thuyết minh

Tổng quan về vấn đề nghiên cứu.
Tổng quan về hệ thống phanh.
Cấu tạo và nguyên lý làm việc của hệ thống phanh.
Các thông số kết cấu ảnh hưởng đến hệ thống phanh nói chung và
hệ thống phanh nói riêng.
- Nắm bắt rõ quy trình kiểm tra, bảo dưỡng và cách khắc phục hư
hỏng của hệ thống
2. Bản vẽ
- 01 bản vẽ : Tổng quan về hệ thống phanh trên xe Honda Civic 2009
1.8MT
- 01 bản vẽ: Cấu tạo chi tiết kết cấu phanh.
- 01 bản vẽ: Quy trình bảo dưỡng sủa chữa
Thời gian thực hiện: từ: 21/3/2022 đến 22/5/2022
GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN

TRƯỞNG KHOA

(Ký và ghi rõ họ tên)

(Ký và ghi rõ họ tên)

TS. Nguyễn Anh Ngọc

TS. Nguyễn Anh Ngọc


NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................

.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
Hà Nội, ngày....tháng....năm 2022
Giáo viên hướng dẫn


NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN PHẢN BIỆN
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................

.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
Hà Nội, ngày....tháng....năm 2022
Giáo viên phản biện


I

MỤC LỤC
DANH MỤC HÌNH ẢNH ............................................................................ III
DANH MỤC BẢNG BIỂU .......................................................................... IV
LỜI NÓI ĐẦU ……………………………………………………………….V
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN HỆ THỐNG PHANH ....................................... 1
1.1 Công dụng, phân loại và yêu cầu của hệ thống phanh ........................... 1
Công dụng ..................................................................................... 1
Phân loại ........................................................................................ 1
Yêu cầu kết cấu ............................................................................. 2
1.2 Các hệ thống phanh thường gặp ............................................................ 3
Cơ cấu phanh ................................................................................. 3
Dẫn động phanh ........................................................................... 14

1.3 Giới thiệu xe Honda Civic .................................................................. 18
CHƯƠNG 2: ĐẶC ĐIỂM KẾT CẤU VÀ NGUYÊN LÝ LÀM VIỆC HỆ
THỐNG PHANH ......................................................................................... 22
2.1 Sơ đồ chung hệ thống phanh ............................................................... 22
2.2 Đặc điểm cơ cấu phanh ....................................................................... 23
Cơ cấu phanh trước ...................................................................... 24
Cơ cấu phanh sau ......................................................................... 25
Nguyên lý làm việc ...................................................................... 25
Đĩa phanh .................................................................................... 26
Cụm xi lanh công tác ................................................................... 27
Má phanh ..................................................................................... 28
Cơ cấu tự động điều chỉnh khe hở giữa má phanh và đĩa phanh ... 29
2.3 Đặc điểm dẫn động phanh .................................................................. 30
Xi lanh phanh chính ..................................................................... 31


II
Bầu trợ lực chân khơng ................................................................ 33
CHƯƠNG 3: CHẨN ĐỐN HƯ HỎNG, KIỂM TRA VÀ SỬA CHỮA HỆ
THỐNG PHANH ......................................................................................... 36
3.1 Những lưu ý khi sử dụng hệ thống phanh ........................................... 36
3.2 Quy trình chẩn đốn các hư hỏng hệ thống phanh............................... 37
Chẩn đốn hư hỏng thơng thường ................................................ 37
Chẩn đoán hư hỏng bằng máy chẩn đoán chuyên dùng ................ 40
3.3 Quy trình bảo dưỡng hệ thống phanh .................................................. 42
Bảo dưỡng sau 5000 Km[5] ......................................................... 42
Bảo dưỡng sau 10000 Km[5] ....................................................... 43
Bảo dưỡng sau 40000 Km[5] ....................................................... 44
3.4 Sửa chữa hư hỏng thường gặp của hệ thống phanh ............................. 45
Càng phanh (Calip) ...................................................................... 46

Đĩa phanh .................................................................................... 48
Thay xi lanh phanh chính ............................................................. 49
Xả khí cho dầu phanh .................................................................. 53
Thay má phanh ............................................................................ 55
KẾT LUẬN

56

TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 57


III
DANH MỤC HÌNH ẢNH
Hình 1.1. Cơ cấu phanh đối xứng qua trục điều khiển tang trống .................. 3
Hình 1.2. Cơ cấu phanh đối xứng qua trục điều khiển guốc phanh bằng xy
lanh khí nén .................................................................................................... 5
Hình 1.3. Cơ cấu phanh guốc đối xứng qua tâm ............................................ 6
Hình 1.4. Cơ cấu phanh guốc loại bơi hai mặt tựa tác dụng đơn .................... 7
Hình 1.5. Cơ cấu phanh guốc loại bơi hai mặt tựa tác dụng kép. ................... 8
Hình 1.6. Cơ cấu phanh tự cường hố tác dụng đơn ...................................... 9
Hình 1.7. Cơ cấu phanh tự cường hóa tác dụng kép ....................................... 9
Hình 1.8. Cơ cấu phanh đĩa loại giá đỡ cố định ........................................... 11
Hình 1.9. Cơ cấu phanh đĩa loại giá đỡ di động ........................................... 12
Hình 1.10. Dẫn động cơ khí sử dụng dây cáp .............................................. 14
Hình 1.11. Sơ đồ hệ thống dẫn động thủy lực .............................................. 15
Hình 1.12. Dẫn động hai dịng ..................................................................... 16
Hình 1.13. Sơ đồ cấu tạo hệ thống phanh thủy lực, trợ lực chân khơng ....... 18
Hình 1.14. Hình ảnh xe Honda Civic ........................................................... 19
Hình 2.1. Hệ thống phanh trên xe Honda Civic .......................................... 22
Hình 2.2. Cơ cấu phanh đĩa loại giá di động ................................................ 23

Hình 2.3. Cơ cấu phanh trên Honda Civic ................................................... 23
Hình 2.4. Cơ cấu phanh trước ...................................................................... 24
Hình 2.5. Cơ cấu phanh sau ......................................................................... 25
Hình 2.6. Đĩa phanh .................................................................................... 26
Hình 2.7. Giá đỡ má phanh .......................................................................... 28
Hình 2.8. Má phanh ..................................................................................... 28
Hình 2.9. Cơ cấu tự động điều chỉnh khe hở giữa má phanh và đĩa phanh ... 29
Hình 2.10. Hệ thống phanh dẫn động thủy lực, trợ lực chân khơng ............. 31
Hình 2.11. Cấu tạo xilanh phanh chính ........................................................ 32


IV
Hình 2.12. Bầu trợ lực chân khơng .............................................................. 33

Hình 3. 1. Máy chẩn đoán của Honda kết nối với xe .................................... 41
Hình 3. 2 Dùng vam chữ C ép piston vào trong nịng calip ........................... 46
Hình 3. 3 Các chi tiết tháo rời của calíp ........................................................ 47
Hình 3. 4 Dùng áp lực khí để tháo piston ra khỏi calip ................................. 48
Hình 3. 5 Độ dày tối thiểu hay độ dày loại bỏ được ghi trên đĩa phanh......... 49
Hình 3. 6 Các chi tiết cụm xi lanh phanh chính ............................................ 49
Hình 3. 7 Xả dầu phanh ................................................................................ 50
Hình 3. 8 Tháo xy lanh phanh chính ............................................................. 50
Hình 3. 9 Thay bộ phụ kiện của xylanh chính............................................... 51
Hình 3. 10 Tháo piston ra khỏi xi lanh ......................................................... 51
Hình 3. 11 Đổ dầu phanh .............................................................................. 52
Hình 3. 12 Thao tác xả khí xylanh chính ...................................................... 52
Hình 3. 13 Lắp xylanh chính ........................................................................ 53
Hình 3. 14 Xả khí dầu phanh dùng máy nén khí ........................................... 53
Hình 3. 15 Xả khí dầu phanh 2 người ........................................................... 54
Hình 3. 16 Thay má phanh ........................................................................... 55


DANH MỤC BẢNG BIỂU
Bảng 1.1. Bảng thông số kỹ thuật xe Honda Civic 2009 1.8MT [1].............. 20
Bảng 3.1. Bảng mã lỗi hiển thị trên máy chẩn đoán[1] ................................. 41


V
LỜI NĨI ĐẦU
Giao thơng vận tải chiếm vị trí rất quan trọng trong nền kinh tế quốc dân,
đặc biệt là đối với các nước có nền kinh tế phát triển. Cùng với sự phát triển
của khoa học kỹ thuật, ngành ô tô ngày càng phát triển hơn. Khởi đầu từ
những chiếc ô tô thô sơ hiện nay ngành công nghiệp ô tô đã có sự phát triển
vượt bậc nhằm đáp ứng những yêu cầu của con người. Những chiếc ô tơ ngày
càng trở nên đẹp hơn, nhanh hơn, an tồn hơn, tiện nghi hơn để theo kịp với
xu thế của thời đại.
Song song với việc phát triển ngành ô tô thì vấn đề bảo đảm an tồn cho
người và xe càng trở nên cần thiết. Do đó trên ơ tơ hiện nay xuất hiện rất
nhiều cơ cấu bảo đảm an tồn như: Cơ cấu phanh, dây đai an tồn, túi
khí…Trong đó cơ cấu phanh đóng vai trị quan trọng nhất. Cho nên khi thiết
kế hệ thống phanh phải đảm bảo phanh có hiệu quả cao, an tồn ở mọi tốc độ
nhất là ở tốc độ cao để nâng cao được năng suất vận chuyển người và hàng
hoá là điều rất cần thiết.
Vì vậy em đã lựa chọn đề tài “Nghiên cứu hệ thống phanh trên xe
Honda Civic 2009 1.8MT”. Nội dung của đề tài gồm 3 chương:
Chương 1: Tổng quan hệ thống phanh
Chương 2: Đặc điểm kết cấu và nguyên lý làm việc của hệ thống phanh
Chương 3: Chẩn đoán hư hỏng, kiểm tra và sửa chữa hệ thống phanh
Các nội dung trên được trình bày theo các mục, nhằm mục đích nghiên
cứu kết cấu và nguyên lí làm việc cũng như công dụng, phân loại, yêu cầu
chung của các chi tiết, cụm chi tiết trong hệ thống. Ngoài ra đề tài này còn đề

cập đến vấn đề bảo dưỡng sửa chữa một số hiện tượng hư hỏng thường xuyên
xảy ra của hệ thống phanh.
Trong quá trình thực hiện đồ án, mặc dù gặp khơng ít khó khăn nhưng
được sự hướng dẫn, chỉ bảo tận tình của thầy Nguyễn Anh Ngọc cùng các
thầy trong khoa và các bạn học, em đã từng bước hoàn thiện được đồ án tốt
nghiệp của mình. Do kiến thức chun mơn của em cịn hạn chế, phạm vi


VI
nghiên cứu của đồ án thì rộng nên đồ án của em vẫn không tránh khỏi khiếm
khuyết và hạn chế. Em rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của các thầy
và các bạn để đồ án của em được hoàn thiện hơn.
Em xin chân thành cảm ơn!


1
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN HỆ THỐNG PHANH
1.1 Công dụng, phân loại và yêu cầu của hệ thống phanh
Công dụng
Hệ thống phanh có chức năng giảm tốc độ chuyển động của xe hoặc
dừng hẳn ơ tơ ở một vị trí nhất định. Thơng thường, q trình phanh xe được
tiến hành bằng cách tạo ma sát giữa phần quay và phần đứng yên trên xe, như
vậy động năng chuyển động của xe biến thành nhiệt năng của cơ cấu ma sát
và được truyền ra môi trường xung quanh.
Hệ thống phanh trên ô tơ gồm có các bộ phận chính: Cơ cấu phanh, dẫn
động phanh. Ngày nay trên cơ sở các bộ phận kể trên, hệ thống phanh cịn
được bố trí thêm các thiết bị nâng cao hiệu quả phanh.
Phân loại
a) Hệ thống phanh được phân chia theo tính chất hình thành:
 Theo đặc điểm điều khiển được chia thành:

- Phanh chính (phanh chân), dùng để giảm tốc độ khi xe đang chạy
- Phanh phụ (phanh tay), dùng để đỗ xe khi người lái rời khỏi buồng lái và
dùng làm phanh dự phòng
- Phanh bổ trợ (phanh bằng động cơ, thủy lực hoặc điện động năng) của ô
tô khi cần tiến hành phanh lâu dài (phanh trên dốc dài)
 Theo kết cấu của cơ cấu phanh được chia ra:
- Cơ cấu phanh tang trống
- Cơ cấu phanh đĩa
- Cơ cấu phanh dài
 Theo dẫn động phanh:
- Hệ thống phanh dẫn động bằng cơ khí
- Hệ thống phanh dẫn động bằng thủy lực
- Hệ thống phanh dẫn động bằng khí nén
- Hệ thống phanh dẫn động liên hợp: cơ khí, thủy lực, khí nén,..


2
- Hệ thống phanh dẫn động có trợ lực.
b) Hệ thống phanh được hoàn thiện theo hướng nâng cao chất lượng điều
khiển ô tô khi phanh:
Do vậy trang bị thêm các bộ điều chỉnh lực phanh :
- Bộ điều chỉnh lực phanh (bộ điều hòa lực phanh).
- Bộ chống hãm cứng bánh xe (hệ thống phanh có ABS).
Trên hệ thống phanh có ABS cịn có thể bố trí các liên hợp điều chỉnh:
Hạn chế trượt quay, ổn đinh động học ô tô . . . nhằm hoàn thiện khả năng cơ
động, ổn định của ô tô khi không điều khiển phanh.
Yêu cầu kết cấu
Hệ thống phanh trên ô tô cần đảm bảo các yêu cầu cơ bản sau[3]:
- Có hiệu quả phanh cao nhất ở tất cả các bánh xe, nghĩa là đảm bảo quãng
đường phanh ngắn nhất, khi phanh đột ngột trong trường hợp nguy hiểm.

- Điều khiển nhẹ nhàng và thuận lợi: lực tác dụng lên bàn đạp hay cần kéo
điều khiển phù hợp với khả năng thực hiện liên tục của con người.
- Đảm bảo sự ổn định chuyển động của ô tô và phanh êm dịu trong mọi
trường hợp. Dẫn động phanh phải có độ nhạy cao, đảm bảo mối tương
quan giữa lực bàn đạp với sự phanh của ơ tơ trong q trình thực hiện
phanh.
- Cơ cấu phanh thốt nhiệt tốt, duy trì ổn định hệ số ma sát của cơ cấu
phanh trong mọi điều kiện sử dụng.
- Hạn chế tối đa hiện tượng trượt lết bánh xe khi phanh với các cường độ
lực bàn đạp khác nhau.
- Có khả năng giữ ơ tơ đứng yên trong thời gian dài, kể cả trên nền đường
dốc.
- Đảm bảo độ tin cậy của hệ thống khi thực hiện phanh trong mọi trường
hợp.
- Sử dụng được kể cả khi một phần dẫn động điều khiển có hư hỏng.


3
1.2 Các hệ thống phanh thường gặp
Cơ cấu phanh
Cơ cấu phanh là bộ phận sinh ra mô men phanh và chuyển động năng
của ô tô thành dạng năng lượng khác (thường chuyển thành nhiệt năng).
Trên ô tô chủ yếu sử dụng ma sát để tạo cơ cấu phanh và các loại cơ cấu
phanh thường dùng trên ô tô là cơ cấu phanh tang trống, cơ cấu phanh đĩa và
cơ cấu phanh dải.
a) Cơ cấu phanh tang trống
Trong cơ cấu phanh tang trống có nhiều loại khác nhau:
 Cơ cấu phanh tang trống đối xứng qua trục
- Cơ cấu phanh đối xứng qua trục với dẫn động phanh thủy lực


Hình 1.1. Cơ cấu phanh đối xứng qua trục điều khiển tang trống

Nguyên lý làm việc của cơ cấu phanh tang trống đối xứng qua trục
được mô tả qua ba trạng thái hoạt động: không phanh, phanh, nhả phanh.
Ở trạng thái không phanh: dưới tác dụng của lò xo hồi vị, má phanh và tang
trống tồn tại khe hở nhỏ (0,30,4) mm, đảm bảo tách hai phần quay và cố
định của cơ cấu phanh, các bánh xe được quay trơn. Khi phanh, dầu có áp


4
suất sẽ được đưa đến xi lanh bánh xe (xi lanh thủy lực). Khi áp lực dầu trong
xi lanh lớn hơn lực kéo của lò xo hồi vị, đẩy đầu trên của các guốc phanh về 2
phía. Các guốc phanh chuyển động quay quanh điểm tựa dưới (chốt phanh),
ép má phanh sát vào trống phanh, phát sinh ma sát giữa hai phần: Quay (tang
trống) và cố định (guốc phanh), tốc độ tang trống giảm dần, hình thành sự
phanh ơ tơ trên đường. Khi xe tiến, chiều quay của tang trống (trên hình 1.1)
ngược chiều kim đồng hồ, guốc phanh bên trái đạt các lực đẩy của xi lanh
bánh xe cùng chiều quay được gọi là guốc siết, ngược lại, guốc phanh bên
phải là "guốc nhả". Má phanh bên guốc siết chịu áp lực lớn hơn bên guốc nhả,
do vậy được chế tạo dài hơn, nhằm mục đích tạo lên sự hao mịn hai má
phanh như nhau trong q trình sử dụng. Khi nhả phanh, áp suất dầu trong xi
lanh giảm, lò xo hồi vị kéo các guốc phanh ép vào piston guốc phanh và má
phanh tách khỏi trống phanh. Lực ma sát không tồn tại, bánh xe lại được lăn
trơn.
 Ưu điểm:
 Cấu tạo đơn giản, dễ chế tạo
 Việc bảo dưỡng sửa chữa không phức tạp
 Nhược điểm:
 Má phanh bám không đều
 Tản nhiệt kém

 Phạm vi sử dụng: Cơ cấu phanh guốc đối xứng qua trục thường được sử
dụng ở cầu sau của xe ô tô con.
- Cơ cấu phanh tang trống đối xứng qua trục với dẫn động phanh khí nén


5

Hình 1.2. Cơ cấu phanh đối xứng qua trục điều khiển guốc
phanh bằng xy lanh khí nén
Nguyên lý làm việc:
Khi phanh, xi lanh khí nén đẩy địn quay, dẫn động xoay trục và cam
quay ngược chiều kim đồng hồ. Con lăn tựa lên biên dạng cam đẩy guốc
phanh về hai phía, ép guốc phanh sát vào trống phanh để thực hiện q trình
phanh. Khi nhả phanh, địn trục cam sẽ xoay cam trở về vị trí ban đầu, dưới
tác dụng của lò xo hồi vị, kéo các guốc phanh ép chặt vào cam, tách má phanh
ra khỏi trống phanh. Sự tác động của cam lên các guốc phanh với các chuyển
vị như nhau, má phanh bị mòn gần như đều nhau, do vậy các má phanh trên
cả hai guốc phanh của cơ cấu có kích thước bằng nhau. Cơ cấu phanh đối
xứng qua trục được dùng phổ biến trên cơ cấu phanh của cầu trước và cầu sau
cho ô tô con, ô tô tải với hệ thống phanh thủy lực và khỉ nén[2].
 Ưu điểm:
 Cấu tạo đơn giản, dễ chế tạo
 Việc bảo dưỡng sửa chữa không phức tạp
 Nhược điểm: Má phanh bám không đều lên tang trống


6
 Phạm vi sử dụng: Cơ cấu phanh guốc đối xứng qua trục thường được sử
dụng ở các cầu của xe, cầu sau của xe tải nhỏ và xe du lịch tầm trung.
 Cơ cấu phanh tang trống đối xứng qua tâm


Hình 1.3. Cơ cấu phanh guốc đối xứng qua tâm
Cơ cấu phanh tang trống đối xứng qua tâm được thể hiện trên hình 1.3.
Sự đối xứng qua tâm ở đây được thể hiện trên mâm phanh cùng bố trí hai chốt
guốc phanh, hai xi lanh bánh xe, hai guốc phanh hoàn toàn giống nhau và
chúng đối xứng với nhau qua tâm.
Mỗi guốc phanh được lắp trên một chốt cố định ở mâm phanh và cũng
có bạc lệch tâm để điều chỉnh khe hở phía dưới của má phanh với trống
phanh. Một phía của piston ln tì vào xi lanh bánh xe nhờ lị xo guốc phanh.
Khe hở phía trên giữa má phanh và trống phanh được điều chỉnh bằng cơ cấu
tự động điều chỉnh khe hở lắp trong piston của xi lanh bánh xe. Cơ cấu phanh
loại đối xứng qua tâm thường có dẫn động bằng thủy lực và được bố trí ở cầu
trước của ơ tơ du lịch hoặc ô tô tải nhỏ.
 Ưu điểm: Đạt hiệu quả sử dụng cao hơn vì cả hai guốc đều là guốc
xiết khi xe tiến
 Nhược điểm: Cơ cấu phức tạp, hai đầu má phanh mịn khơng đều


7
 Phạm vi sử dụng: Cơ cấu phanh đối xứng qua tâm được bố trí phổ
biến trên cơ cấu phanh của cầu trước và cầu sau cho ô tô con, ô tô tải
với hệ thống phanh thủy lực và khí nén.
 Cơ cấu phanh tang trống loại bơi
Cơ cấu phanh tang trống loại bơi có nghĩa là guốc phanh khơng tựa trên
một chốt quay cố định mà cả hai đều tựa trên mặt tựa di trượt. Có hai kiểu cơ
cấu phanh loại bơi:
- Cơ cấu phanh tang trống loại bơi hai mặt tựa tác dụng đơn

Hình 1.4. Cơ cấu phanh guốc loại bơi hai mặt tựa tác dụng đơn
Loại hai mặt tựa tác dụng đơn:

Ở loại này một đầu của guốc phanh được tựa trên mặt tựa di trượt trên
phần vỏ xi lanh, đầu còn lại tựa vào mặt tựa di trượt của piston. Cơ cấu phanh
loại này thường được bố trí ở các bánh xe trước của ơ tơ du lịch và ô tô tải
nhỏ.
- Cơ cấu phanh guốc loại bơi hai mặt tựa tác dụng kép


8

Hình 1.5. Cơ cấu phanh guốc loại bơi hai mặt tựa tác dụng kép.
Loại hai mặt tựa tác dụng kép:
Ở loại này trong mỗi xi lanh bánh xe có hai piston và cả hai đầu của mỗi
guốc đều tựa trên hai mặt tựa di trượt của hai piston. Cơ cấu phanh loại này
được sử dụng ở các bánh xe sau của ô tô du lịch và ô tô tải nhỏ.
 Ưu điểm: Lực phanh của hai guốc trước và sau bằng nhau
 Nhược điểm: Kết cấu phức tạp, khó chế tạo.
 Phạm vi sử dụng: Thường được sử dụng cho xe tải vừa.
 Cơ cấu phanh tang trống loại tự cường hóa
Cơ cấu phanh tang trống tự cường hóa có nghĩa là khi phanh bánh xe thì
guốc phanh thứ nhất sẽ tăng cường lực tác dụng lên guốc phanh thứ hai. Có
hai loại cơ cấu phanh tự cường hóa.
- Cơ cấu phanh tang trống tự cường hóa tác dụng đơn
Cơ cấu phanh tự cường hóa tác dụng đơn có hai đầu của hai guốc phanh
được liên kết với nhau qua hai mặt tựa di trượt của một cơ cấu điều chỉnh di
động. Hai đầu còn lại của hai guốc phanh thì một được tựa vào mặt tựa di
trượt trên vỏ xi lanh bánh xe cịn một thì tựa vào mặt tựa di trượt của piston xi


9
lanh bánh xe. Cơ cấu điều chỉnh dùng để điều chỉnh khe hở giữa má phanh và

trống phanh của cả hai guốc phanh. Cơ cấu phanh loại này thường được bố trí
ở các bánh xe trước của ơ tơ du lịch và ơ tơ tải nhỏ đến trung bình.

Hình 1.6. Cơ cấu phanh tự cường hoá tác dụng đơn
- Cơ cấu phanh tang trống tự cường hóa tác dụng kép

Hình 1.7. Cơ cấu phanh tự cường hóa tác dụng kép
Cơ cấu phanh tự cường hóa tác dụng kép có hai đầu của hai guốc phanh
được tựa trên hai mặt tựa di trượt của hai piston trong một xi lanh bánh xe. Cơ
cấu phanh loại này được sử dụng ở các bánh xe sau của ô tô du lịch và ô tơ tải
nhỏ đến trung bình.
 Ưu điểm: Lực phanh của hai guốc trước và sau bằng nhau
 Nhược điểm: Kết cấu phức tạp, khó chế tạo


10
 Phạm vi sử dụng: Thường được sử dụng cho xe tải
Ưu và nhược điểm của phanh tang trống so với phanh đĩa
 Ưu điểm:
 Chi phí lắp đặt, sửa chữa thấp hơn so với phanh đĩa.
 Kết cấu đơn giản, tồn bộ thành phần được tích hợp bên trong tang
trống, tạo thuận lợi cho việc bảo dưỡng, sửa chữa.
 Thiết kế bao kín nên phù hợp nhiều điều kiện khí hậu, khó hỏng hơn.
 Có khả năng cường hố (phù hợp với ơ tơ tải có khối lượng lớn).
 Nhược điểm:
 Hiệu quả phanh thấp hơn so với phanh đĩa.
 Thiết kế bao kín nên làm mát kém hơn phanh đĩa -> sử dụng trong
thời gian dài gây giảm khả năng phanh do sự giãn nở nhiệt của các
thành phần trong cơ cấu phanh.
 Trọng lượng lớn hơn so với phanh đĩa.

b) Cơ cấu phanh đĩa
Có hai loại cơ cấu phanh đĩa: Loại giá đỡ cố định và loại giá đỡ di động.
 Loại giá đỡ cố định
Cấu tạo của phanh đĩa có giá đỡ xi lanh cố định trình bày trên hình 1.8.
Giá đỡ được bắt cố định với giá đỡ đứng yên của trục bánh xe. Trên giá đỡ bố
trí hai xi lanh bánh xe ở hai phía của đĩa phanh. Trong xi lanh có piston, một
phía của piston tỳ sát vào các má phanh, một phía chịu áp lực dầu khi phanh.
Dầu từ hệ thống dẫn động điều khiển được cấp đến cả hai xi lanh bánh xe nhờ
các đường dẫn. Các piston sử dụng phớt bao kín dạng vành khăn dày để bao
kín khoang chịu áp suất cao và phớt chắn bụi che bụi từ ngoài vào bề mặt làm
việc. Khi đạp phanh, dầu áp suất cao (60120 bar) qua ống dẫn đồng thời đến
các xi lanh bánh xe, đẩy các piston ép các má phanh theo hai chiều ngược
nhau vào phanh, thực hiện phanh. Khi thôi phanh dầu từ xi lanh bánh xe hồi
trở về, áp suất dầu điều khiển không tồn tại, kết thúc quá trình phanh.


11

Hình 1.8. Cơ cấu phanh đĩa loại giá đỡ cố định
 Ưu điểm:


Kích thước nhỏ gọn.



Tản nhiệt tốt hơn, giúp duy trì hiệu quả phanh sau thời gian dài.




Thuận lợi cho khâu chẩn đoán hư hỏng và sửa chữa hệ thống.



Trọng lượng thấp

 Nhược điểm:

.

 Các bề mặt ma sát dễ bị hỏng do bám bụi, cát,... khi vận hành.
 Khơng có khả năng cường hố (phù hợp với ơ tô con).
 Phạm vi sử dụng: Sử dụng cho các xe ô tô con.
 Loại giá đỡ di động:
Cấu tạo của phanh đĩa có giá đỡ xi lanh di động trình bày trên hình 1.9.
Giá đỡ xi lanh có thể di trượt ngang được theo chốt trượt bắt cố định với giá
cố định. Trong giá di động khoét lỗ tạo thành xi lanh và bố trí piston . Piston


12
tỳ trực tiếp vào một má phanh. Má phanh ở phía đối diện được lắp trực tiếp
trên giá đỡ di động. Các má phanh được định vị nhờ các rãnh định vị trên giá
di động, hoặc nhờ chốt trượt và các lò xo giữ. Giá cố định được bắt với giá đỡ
trục quay bánh xe và là nơi tiếp nhận các phản lực sinh ra khi phanh .

Hình 1.9. Cơ cấu phanh đĩa loại giá đỡ di động
Khi chưa phanh, do giá đỡ có thể di động tự lựa dọc trục quay trên chốt
trượt, nên khe hở giữa các má phanh với đĩa phanh hai bên là như nhau.
Khi phanh, dầu theo ống dẫn vào xi lanh. Ban đầu, piston sẽ dịch chuyển
để đẩy má phanh bên phải ép vào đĩa phanh, đồng thời đẩy giá di động về

phía phải, ép má phanh bên trái vào đĩa . Khi tiếp tục tăng áp suất dầu, các má
phanh được ép sát, thực hiện quá trình phanh. Các lực ép từ hai phía tác dụng
tương tự với loại có hai piston (giá cố định). Giá di động được dịch chuyển và


13
dẫn hướng trên chốt trượt do tác dụng của dầu có áp suất trong khoang kín.
Như vậy đĩa được ép bởi cả hai má phanh, thực hiện quá trình phanh bánh xe.
Khi nhả phanh, áp suất đầu điều khiển giảm nhỏ, các phớt bao kín có
khả năng đàn hồi kéo piston trở về vị trí ban đầu, đồng thời các đĩa phanh
quay trơn với độ đảo rất nhỏ, tách má phanh với đĩa. Do bề mặt ma sát phẳng
nên khe hở ban đầu của một cặp má phanh và đĩa phanh rất nhỏ
(0,030,1mm), điều này giúp cho cơ cấu phanh đĩa có khe hở ban đầu rất nhỏ,
tăng độ nhạy của cơ cấu khi phanh. Giá trị mô men phanh sinh ra trên cơ cấu
phanh phụ thuộc vào giá trị lực điều khiển P. Trên các cơ cấu phanh cần mơ
men phanh lớn có thể dùng 2, 3 piston, được điều khiển đóng thời.
 Ưu điểm:
 Kích thước nhỏ gọn.
 Tản nhiệt tốt hơn, giúp duy trì hiệu quả phanh sau thời gian dài.
 Thuận lợi cho khâu chẩn đoán hư hỏng và sửa chữa hệ thống.
 Trọng lượng thấp
 Nhược điểm:

.

 Các bề mặt ma sát dễ bị hỏng do bám bụi, cát,... khi vận hành.
 Khơng có khả năng cường hố (phù hợp với ơ tơ con).
 Phạm vi sử dụng: Sử dụng cho các xe ô tô con và ô tô tải cỡ nhỏ



14
Dẫn động phanh
a) Dẫn động phanh chính bằng cơ khí

Hình 1.10. Dẫn động cơ khí sử dụng dây cáp
1.Tay phanh; 2. Thanh dẫn; 3. Con lăn dây cáp; 4.Dây cáp; 5.Trục; 6.Thanh
kéo;7.Thanh thăng bằng; 8,9.Dây cấp dẫn động phanh; 10.Giá; 11.Mâm
phanh; 12.Xi lanh phanh bánh xe
Dẫn động phanh cơ khí gồm hệ thống các thanh, các đòn bẩy và dây cáp.
Dẫn động cơ khí ít khi được dùng để điều khiển đồng thời nhiều cơ cấu phanh
vì nó khó đảm bảo phanh đồng thời tất cả các bánh xe vì độ cứng vững của
các thanh dẫn động phanh không như nhau, khó đảm bảo sự phân bố lực
phanh cần thiết giữa các cơ cấu. Do những đặc điểm trên nên dẫn động cơ khí
khơng sử dụng ở hệ thống phanh chính mà chỉ sử dụng ở hệ thống phanh
dừng.
Nguyên lý làm việc:
Khi tác dụng một lực vào cần điều khiển 1 được truyền qua dây cáp dẫn
đến đòn cân bằng 7 có tác dụng chia đều lực dẫn động đến các guốc phanh, vị
trí của cần phanh tay 1 được định vị bằng cá hãm trên thanh răng 2.
 Ưu điểm: Có độ tin cậy làm việc cao, độ cứng vững dẫn động không
thay đổi khi phanh làm việc không ngừng.
 Nhược điểm: Hiệu suất làm việc không cao.


15
 Phạm vi sử dụng: Sử dụng cho các xe ô tô con.
b) Dẫn động phanh bằng thủy lực
 Dẫn động một dòng:
Dẫn động phanh bằng thủy lực tức là dùng chất lỏng để tạo và truyền áp
suất đến các xi lanh công tác của cơ cấu phanh để tạo lực ép má phanh vào

trống/đĩa phanh. Dẫn động bằng thủy lực có đặc điểm là độ nhạy cao, kết cấu
đơn giản nhưng nếu khơng có cường hóa dẫn động lực người lái cần để điều
khiển phanh lớn hơn so với dẫn động bằng khí nén. Vì vậy hệ thống phanh
dẫn động thuỷ lực thường được sử dụng trên ô tô du lịch hoặc ô tô tải nhỏ. Ở
phanh dầu lực tác dụng từ bàn đạp lên cơ cấu phanh qua chất lỏng (chất lỏng
được coi như không đàn hồi khi ép).

Hình 1.11. Sơ đồ hệ thống dẫn động thủy lực
1.Bàn đạp phanh; 2.Xilanh chính; 3.Phanh tang trống; 4.Phanh đĩa; 5.Má
phanh; 6. Dầu phanh.
Cấu tạo chung của hệ thống phanh dẫn động bằng thuỷ lực bao gồm:
Bàn đạp phanh, xi lanh chính (tổng phanh), các ống dẫn, các xi lanh cơng tác
(xi lanh bánh xe).