1

BÁO CÁO
BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CÔNG TÁC GIẢNG DẠY
Tên biện pháp: Vận dụng biện pháp trò chơi vào việc dạy đọc hiểu cho
học sinh lớp 4.
1. Cơ sở lí luận
Chơi là một nhu cầu cần thiết đối với học sinh Tiểu học, có thể nói nó quan
trọng như ăn, ngủ, học tập trong đời sống các em. Chính vì vậy các em ln tìm
mọi cách và tranh thủ thời gian trong mọi điều kiện để chơi. Được chơi các em
sẽ tham gia hết sức tự giác và chủ động. Khi chơi các em biểu lộ tình cảm rất rõ
ràng như niềm vui khi thắng lợi và buồn bã khi thất bại.
Trị chơi học tập làm thay đổi hình thức hoạt động của học sinh, giúp học
sinh tiếp thu kiến thức một cách tự giác tích cực. Giúp học sinh rèn luyện củng
cố kiến thức đồng thời phát triển vốn kinh nghiệm được tích luỹ qua hoạt động
chơi.
Trị chơi học tập rèn luyện kỹ năng, kỹ xảo, thúc đẩy hoạt động trí tuệ, nhờ
sử dụng Trị chơi học tập mà quá trình dạy học trở thành một hoạt động vui và
hấp dẫn hơn, cơ hội học tập đa dạng hơn.
Trị chơi khơng chỉ là phương tiện mà cịn là phương pháp giáo dục.
2. Cơ sở thực tiễn
- Thuận lợi:
+ Trường tiểu học Nguyễn Minh Khanh là một trường có bề dày về hiếu
học, sự quan tâm của cha mẹ đến việc học tập của các con rất lớn. Đội ngũ thầy
cô giáo đông tâm huyết vời nghề.
+ Phần lớn học sinh có thể tiếp thu bài học ở cả hai hình thức: đọc thành
tiếng và đọc thầm.
+ Nhiều học sinh biết cách làm chủ tốc độ đọc, sử dụng ngữ điệu, chỗ ngắt
nghỉ, cường độ đọc... để biểu đạt đúng ý nghĩa và tình cảm của bài đọc.
+ Đa số học sinh tích cực trong học tập.
- Hạn chế:

2

Một số học sinh không hứng thú đối với các tiết đọc hiểu. Nhiều em thụ
động, ít phát biểu, ít hợp tác với bạn trong các hoạt động học tập.
Với các tiết dạy theo kiểu truyền thống, thậm chí có em tỏ ra uể oải, không
sẵn sàng nhận nhiệm vu.
Khi tiến hành tổ chức trò chơi trong các tiết dạy đọc hiểu, tôi nhận thấy
những hạn chế trên được khắc phục rõ rệt. Học sinh hứng thú học tập, tích cực
tham gia các hoạt động dưới hình thức các trị chơi. Từ đó, các em nhanh chóng
tiếp thu bài hơn và thể hiện sự u thích mơn học hơn.
3. Các giải pháp thực hiện
3.1. Giải pháp 1: Xác định nguyên tắc tổ chức trò chơi.
Khi lựa chọn trò chơi, giáo viên cần chú ý tuân thủ các nguyên tắc sau:
- Đảm bảo tính giáo dục: Trị chơi phải nhằm mục đích củng cố, khắc sâu
nội dung bài học. Trị chơi phải phù hợp với tâm sinh lý học sinh lớp 4, phù hợp
với khả năng người hướng dẫn và cơ sở vật chất của nhà trường.
- Đảm bảo tính mục tiêu:
+ Mục đích của trị chơi phải thể hiện mục tiêu của bài học hoặc một phần
của chương trình.
+ Hình thức chơi đa dạng giúp HS được thay đổi các hoạt động học tập trên
lớp, giúp HS phối hợp các hoạt động trí tuệ với các hoạt động vận động.
+ Luật chơi đơn giản để HS dễ nhớ, dễ thực hiện. Cần đưa ra các cách chơi
có nhiều HS tham gia để tăng cường kỹ năng học tập hợp tác.
+ Các dụng cụ chơi cần đơn giản, dễ làm hoặc dễ tìm kiếm tại chỗ
- Đảm bảo tính vừa sức:
- Chọn quản trị chơi có năng lực phù hợp với yêu cầu của trò chơi.
- Tổ chức chơi vào thời gian thích hợp của bài học để vừa làm cho học sinh
hứng thú học tập vừa hướng cho học sinh tiếp tục tập trung các nội dung khác

của bài học một cách có hiệu quả.
- Lựa chọn những trị chơi phù hợp với nội dung bài học, dễ chơi dễ tổ
chức.
- Khi tổ chức trò chơi giáo viên chuẩn bị đầy đủ các dụng cụ cần thiết phục
vụ cho trò chơi sinh động hơn.


3

- Chọn trò chơi phù hợp để các em đều chơi được.
- Đảm bảo tính khả thi:
Giúp học sinh qua hoạt động học tập là trò chơi để tiếp thu và hiểu bài tốt
nhất đồng thời cũng hình thành cho các em về: Kỹ năng giao tiếp, kỹ năng hoạt
động tương tác giữa các cá nhân trong lớp thông qua trò chơi. Đối với học sinh
Tiểu học, vui chơi vẫn là nhân tố quan trọng trong hoạt động của học sinh. Với
nhiều cách chơi khác nhau sẽ giúp học sinh “ học mà chơi, chơi mà học”. Học
sinh thêm hứng thú học tập và tiếp thu bài tốt hơn. Vì thế cùng với các phương
pháp khác, trò chơi học tập là phương pháp nhằm tích cực hố đối tượng học
sinh.
Trị chơi học tập là nhằm phát huy tính tích cực, tính chủ động, tính sáng
tạo của học sinh trong học tập.
Trị chơi nói chung và trị chơi học tập nói riêng giúp học sinh phát triển
toàn diện về: Đức – trí – thể – mĩ.
- Đảm bảo tính hiệu quả: Giúp học sinh qua hoạt động học tập dạng trò
chơi để tiếp thu và hiểu bài tốt nhất đồng thời cũng hình thành cho các em về:
Kỹ năng giao tiếp, kỹ năng hoạt động tương tác giữa các cá nhân trong lớp. Kỹ
năng trao đổi thơng tin, trình bày và tiếp nhận thơng tin, tìm kiếm thơng tin. Kỹ
năng làm việc có trách nhiệm trong mơi trường hợp tác. Khả năng phối hợp với
người khác để cùng hồn thành cơng việc. Giúp các em học sinh thấy vui trong
học tập, rèn tính nhanh nhẹn, cởi mở, tiếp thu bài một cách tự giác, củng cố kiến

thức một cách có hệ thống, tăng cường sự giao tiếp trong lớp. Có thái độ về ý
thức hợp tác trong công việc, tự chịu trách nhiệm trong mỗi trị chơi, tơn trọng
thành quả lao động của người khác, cùng người khác hướng tới một mục đích
hoạt động chung, niềm vui cũng là niềm vui chung, thất bại cũng là của chung
để từ đó biết đặt lợi ích của tập thể lên trên lợi ích cá nhân.
- Đảm bảo tính khoa học và sự phạm.
Việc lựa chọn trò chơi phải đáp ứng những yêu cầu của tiết dạy đọc hiểu.
Các trò chơi phải đặt ra cho học sinh các nhiệm vụ học tập tương ứng với nội
dung dạy học. Mỗi trị chơi cần có một vị trí đóng góp cụ thể trong tiến trình
thực hiện mục đích dạy học. Vì vậy, để đáp ứng u cầu dạy học phân môn đọc


4

hiểu cần phải hệ thống các trò chơi phải được lựa chọn sao cho đa dạng về chủ
đề, phong phú về cách chơi. Dựa vào hình thức, cách chơi và luật chơi của trị
chơi có thể thay thế các trị chơi một cách linh hoạt từ sự thay thế linh hoạt tạo
cho giáo viên có cơ hội tổ chức trị chơi phù hợp với đối tượng học sinh của
mình. Để từ đó các em cảm thấy : “Học mà vui, vui mà học”. Lựa chọn trò chơi
phải đảm bảo các yếu tố: lứa tuổi, vừa sức; áp dụng vào khi nào trong tiến trình
bài dạy và trong chương trình học.
+ Có thể trị chơi trước khi kết thúc tiết học. Cách này có ưu điểm là kích thích
được sự hứng thú học tập của học sinh, giờ học tránh được khơng khí suy nghĩ
căng thẳng trở thành “ Vui mà học, học mà chơi” hết sức sinh động.
+ Có thể trị chơi sau khi hồn thành một bài học hay sau mỗi lần chuyển
tiết . Với cách này sẽ giúp cho học sinh hệ thống lại kiến thức một cách sinh
động và hiệu quả.
- Giáo dục các em phát triển các kỹ năng và thái độ trong cuộc sống cũng
như trong học tập hằng ngày.
3.2. Giải pháp 2: Tổ chức trị chơi giúp học sinh luyện đọc, tìm hiểu

nội dung bài học.
Xác định rõ mục tiêu của bài học để chọn trò chơi cho phù hợp. Việc xác
định mục tiêu của bài học là cơ sở để lựa chọn trò chơi sao cho phù hợp.
Trong thời gian tiến hành việc vận dụng các trò chơi học tập vào thực tế giảng
dạy phân mơn đọc hiểu, tơi nhận thấy khơng khí trong những giờ học trở nên sôi
nổi hơn, học sinh rất tích cực, các em chuyển từ thụ động sang chủ động chiếm
lĩnh kiến thức, thích thú với những hình thức học tập mới lạ. Ngoài ra những kĩ
năng sử dụng Tiếng Việt trong giao tiếp của các em phát triển vượt bậc. Những
học sinh khá thì ngày càng tự tin năng động, có trách nhiệm cao trong việc học
tập cịn những học sinh thụ động thì trở nên tích cực hơn, bắt đầu biết chia sẻ,
hợp tác với các bạn để hoàn thành một nhiệm vụ học tập. Về phía bản thân tơi,
tơi cảm thấy nhẹ nhàng hơn, khơng còn mệt mỏi khi truyền thụ kiến thức cho
học sinh. Vì kiến thức được các em tiếp thu một cách chủ động tích cực thơng
qua trị chơi. Kĩ năng vận dụng trị chơi của tơi linh hoạt hơn, thành thạo hơn.
Tơi lựa chọn trị chơi sao cho phù hợp nhất, đảm bảo rèn đúng kĩ năng cho học


5

sinh theo mục tiêu bài tập. Từ đó khả năng sáng tạo được nâng lên một bước,
giúp cho cho tôi thiết kế được nhiều trò chơi học tập một cách nhanh nhạy hơn.
Việc sử dụng trò chơi trong tiết học chính là tạo ra một mơi trường học tập mà
học sinh có thể tích cực chủ động hơn. Các em mạnh dạn tham gia các hoạt
động. Từ đó những kĩ năng giao tiếp được phát triển. Sự say mê học tập của các
em là nguồn động viên thúc đẩy tôi phải ln vận dụng các trị chơi học tập vào
tiết học. Đồng thời ln tìm tịi, nghiên cứu thiết kế các trị chơi mới để lơi cuốn
các em tham gia vào các hoạt động học tập.
Để học sinh hứng thú học tập hơn thì tơi giúp học sinh luyện đọc, tìm hiểu
nội dung bài học bằng cách tổ chức các trò chơi như: Truyền điện, thả thơ, nghe
đọc đoạn văn, đoạn thơ đốn tên bài.

3.2.1. Trị chơi “Thả thơ”
Ví dụ: Khi dạy bài Chợ Tết ( Sách hướng dẫn học Tiếng Việt 4 tập hai bài
22B Thế giới của sắc màu. Trang 42,43)
 Mục đích:
- Thơng qua trị chơi giúp học sinh củng cố lại kiến thức đã học.
- Rèn các kỹ năng hợp tác, kỹ năng giao tiếp, kỹ năng ứng xử
nhanh.
- Chuẩn bị: Các phiếu có in sẵn một phần nội dung các câu thơ
Phiếu 1:
Dải mây trắng…..
Sương hồng lam…..
…………..viền trắng mép đồi xanh
……………tưng bừng ra chợ tết.
Phiếu 2:
Họ vui vẻ kéo hàng…………..
Những thằng cu áo đỏ………..
…………………….chống
Phiếu 3: gậy bước lom khom
…………………….che
môi cười lặng lẽ.
Thằng
em bé nép đầu…………………
Hai người thơn……………………….
Con bị vàng……………………………
Sương trắng rỏ đầu cành……………….


6

- Giáo viên hướng dẫn cách chơi và nêu yêu cầu.

 Mỗi lượt chơi gồm 4 nhóm có số người chơi bằng phiếu, mỗi nhóm cử
nhóm trưởng điều hành việc “thả thơ” của nhóm mình. Bốn nhóm “Oẳn tù tì” để
giành quyền thả thơ trước.
 Mỗi học sinh trong nhóm cầm một tờ phiếu (giữ kín), khi nghe giáo viên
ra lệnh “bắt đầu”, nhóm thả thơ cử một người đưa ra một tờ phiếu cho một bạn ở
nhóm kia. Bạn nhận phiếu phải đọc thuộc đầy đủ câu thơ còn thiếu chữ ghi trên
phiếu. Nếu đọc đúng sẽ được tặng một phiếu khen thưởng. Lần lượt xem nhóm
nào nhanh nhất đúng nhất thì giáo viên cộng tổng số phiếu khen thưởng lại
nhóm nào nhiều hơn nhanh hơn nhóm đó thắng cuộc.
 Tiếp hai nhóm tiếp theo.
 Chỉ được “thả” từng phiếu và “thả” cho mỗi bạn ở nhóm đối diện một
lần.
 Người nhận được phiếu phải tự đọc được câu thơ cịn thiếu từ và các bạn
trong nhóm khơng được nhắc cho bạn.
 Sau khi nhận phiếu cả lớp cùng đếm 1 đến 5 nếu người nhận phiếu
không đọc được câu thơ đó sẽ khơng được nhận phiếu khen thưởng. Nếu đọc sai
hay ấp ủng thì vẫn khơng được nhận phiếu.
Cách chơi như trên sau đó giáo viên đếm phiếu khen thưởng nhóm nào
nhiều hơn nhanh và đúng nhóm đó thắng cuộc.
- Kết thúc trò chơi: Giáo viên cho học sinh nhận xét các nhóm chơi. Sau
đó, giáo viên tổng kết và phát phiếu khen thưởng cho nhóm thắng cuộc.
3.2.2. Trị chơi kết hợp “Thả thơ – truyền điện”
Ví dụ: Khi dạy bài “Nếu chúng mình có phép lạ” (Sách hướng dẫn học
Tiếng Việt 4 tập 1. Bài 8A Trang 81)


7

- Mục đích: Giúp học sinh ơn lại bài cũ đã học
- Chuẩn bị: Một cái hộp bằng nhựa hoặc giấy.

- Giáo viên hướng dẫn cách chơi và nêu yêu cầu.
 Tổ chức cho học sinh thi học thuộc lòng khổ thơ mình u thích bằng trị
chơi “ Thả thơ - truyền điện”
 Lớp chia làm 4 đội chơi theo 4 đơn vị tổ hàng ngày. Mỗi đội chơi cử ra 2
- 3 bạn tham gia vào trò chơi.
 Giáo viên cử 1 bạn làm người thả thơ và truyền điện. Bạn đó bắt đầu
đọc: “Nếu chúng mình có phép lạ” và đọc tên đội đọc tiếp đoạn thơ. Khi đội
khởi đầu đọc thuộc lịng khổ thơ mình thuộc có quyền chỉ định đội khác và khổ
thơ mà đội đó sẽ phải đọc. Nếu đội được chỉ định mà không đọc thuộc thì
chuyển cho người khác đọc nhưng số điểm sẽ bị trừ đi một nửa. Cứ như vậy hết
lượt 4 đội chơi. Nếu có thời gian sẽ tổ chức 2 hoặc 3 vịng. Giáo viên có thể làm
trọng tài cho trò chơi và phải là người hoạt náo viên tích cực nhất.
- Kết thúc trị chơi: Giáo viên tổng kết, bình chọn đội thắng cuộc và tuyên
dương. Với những đội còn lại, giáo viên cũng động viên học sinh để khích lệ
tinh thần học tập cho cả lớp.
3.2.3 : * Trị chơi: Nghe đọc đoạn văn, thơ đốn tên bài.
-Mụcđích:
Rèn kĩ năng đọc đúng, rõ ràng một đoạn văn trong bài đã học (Sách hướng dẫn
học Tiếng Việt 4)
Luyện kĩ năng nghe hiểu và nhớ tên các bài tập đọc đã học.
- Chuẩn bị:
Yêu cầu học sinh ôn lại các bài tập đọc đã học ở Sách hướng dẫn học Tiếng Việt
4 nhằm phục vụ cho các tiết ôn tập ở giữa học kì I, cuối học kì I, giữa học kì II,
cuối học kì II.
+ Ơn tập giữa học kì I: Dế Mèn bênh vợ kẻ yếu, Thư thăm bạn, Người ăn xin,
Một người chính trực, Một nhà thơ chân chính, Những hạt thóc giống, Nỗi rằn
vặt của Anđrây-ca, Chị em tôi, Trung thu độc lập, Ở vương quốc tương lai, Đôi
giày ba ta màu xanh, Thưa chuyện với mẹ, Điều ước của vua Mi-đát.
- Cách tiến hành:



8

+ Giáo viên nêu yêu cầu chơi:
- 2 nhóm tham gia chơi, ngồi đối diện nhau, cử nhóm trưởng điều hành chung cả
nhóm, bốc thăm để chọn nhóm đọc trước.
- Nhóm bốc được chọn đọc trước được mở sách giáo khoa để chọn đoạn đọc
(trong một số bài tập đọc đã nêu ra), nhóm cịn lại nghe để đốn tên bài tập đọc
đã học.Sau khi đã đốn xong thì nhóm 2 lại thực hiện đọc đoạn văn đã chọn và
nhóm 1 lại đốn tên bài đã học, mỗi nhóm được thực hiện 3 lần đốn tên bài và
đọc.
- 2 nhóm tham gia chơi đều được tính điểm để so sánh khi trị chơi kết thúc, giáo
viên sẽ chọn nhóm nào được nhiều điểm hơn nhóm đó sẽ thắng cuộc
3.3. Giải pháp 3: Tổ chức tiết dạy đọc hiểu dưới hình thức trị chơi.
Để tiết dạy đọc hiểu khơng trở nên nhàm chán với học sinh, thay vì thực
hiện tiến trình tiết dạy như thông thường, tôi đã mạnh dạn thực hiện đổi mới, tổ
chức tiết dạy đọc hiểu dưới hình thức trị chơi. Học sinh sẽ được hịa mình vào
khơng khí nhộn nhịp, thi đua của trị chơi. Các em tìm từ khó đọc, giải nghĩa từ,
đọc từ, tìm hiểu nội dung bài đọc… thông qua việc thi đua cùng nhau (có trợ
giúp, hướng dẫn của giáo viên).
Tơi thường tiến hành như sau:
- Bước 1: Đặt vấn đề
+ Giới thiệu tên trò chơi.
+ Nêu yêu cầu của trò chơi.
- Bước 2: Hướng dẫn trò chơi.
- Bước 3: Thực hiện chơi.
Giáo viên cho học sinh thực hiện trò chơi theo các hoạt động đã nêu. Giáo
viên theo dõi quá trình thực hiện các hành động chơi của học sinh, theo dõi khả
năng tư duy, ngôn ngữ của học sinh, động viên khuyến khích học sinh và trợ
giúp, hỗ trợ học sinh khi cần thiết.

- Bước 4 : Nhận xét đánh giá
- Bước 5: Giáo viên nhận xét lại (sửa chữa, bổ sung các ý kiến nhận xét
chưa chính xác), nhận xét chung, phát phần thưởng.
- Bước 6 : Củng cố về bài đọc


9

Ví dụ: Khi dạy bài “Mẹ ốm” ( Sách hướng dẫn học Tiếng Việt 4 tập 1 bài
1B Thương người, người thương.Trang 8,9), tơi tổ chức tiết học dưới hình thức
của trò chơi….
* Trò chơi : Ghép các dòng thơ thành bài
- Mục đích:
Rèn kĩ năng đọc nhanh và thuộc bài thơ đã học trong sách Hướng dẫn Tiếng Việt
4.
Luyện tác phong nhanh nhẹn, khéo léo trong việc ghép các băng giấy ghi các
câu thơ sao cho đúng các bài thơ đã học.
- Chuẩn bị:
+ Làm các bộ băng giấy (hoặc bìa cứng) ghi đầu bài và từng dịng thơ trong
bài thơ học thuộc lòng theo Hướng dẫn Tiếng Việt 4.
+ Chia lớp thành 2,3 nhóm tuỳ theo số lượng học sinh trong lớp để học sinh
tham gia cuộc thi có một bộ băng giấy ghi sẵn các dịng thơ của bài thơ "Mẹ
ốm" mỗi dòng thơ là một băng giấy nhỏ.
Mọi khi mẹ thích vui chơi
Hơm nay mẹ chẳng nói cười được đâu
Lá trầu khơ giữa cơi trầu
Truyện Kiều khép lại trên đầu bấy nay.
+ Giáo viên làm trọng tài.
- Cách tiến hành:
+ Trọng tài đặt trước mỗi nhóm tham gia thi một bộ băng giấy đã chuẩn bị và

xáo trộn thứ tự các băng giấy và úp phần có chữ xuống mặt bàn.
+ Trọng tài nêu luật chơi
+ Khơng lật băng giấy trước khi có lệnh; khơng nhìn bài của bạn cùng chơi;
+ Nghe lệnh bắt đầu tất cả cùng lật băng giấy đọc và xếp đúng thứ tự các câu
thơ
trong bài, cần đặt các băng giấy ngay ngắn và trình bày đúng theo thể thơ như
trong SGK.


10

+ Trọng tài hô bắt đầu tất cả cùng thực hiện yêu cầu nhóm nào xếp đúng, đủ,
đẹp,nhanh nhất sẽ là nhóm thắng cuộc.
Sau khi kết thúc trị chơi giáo viên cho học sinh nhận xét các đội chơi. Giáo
viên nhận xét chung. Qua trò chơi này các con củng cố lại được cách học thuộc
một đoạn thơ trong bài. Giáo viên tuyên dương và khen thưởng nhóm thắng
cuộc.
4. Kết quả đạt được
Số HS hứng thú
Thời điểm
Trước khi áp
dụng biện pháp
Sau khi áp
dụng biện pháp

học tập mơn đọc

Số HS tích cực

Số HS nắm nội


trong giờ học đọc dung, tiếp thu bài

hiểu

hiểu

tốt

20 em

15 em

16 em

41 em

39 em

39 em

Từ kết quả trên, tơi thấy học sinh lớp 4A2 đọc - hiểu có rất nhiều tiến bộ.
Điều đó giúp tơi khẳng định được tính khả thi của biện pháp và thử nghiệm, bởi
học sinh ngày càng đọc tốt hơn và đặc biệt là các em có hứng thú học tập trong
các tiết đọc hiểu của phân môn tập đọc trong sách hướng dẫn Tiếng Việt lớp 4.
Do đó đổi mới phương pháp dạy học, theo tôi là một việc làm rất quan trọng
5. Kiến nghị, đề xuất
Nhà trường, các cấp tăng cường tổ chức các lớp tập huấn bồi dưỡng và hội
thảo chuyên đề giúp giáo viên lớp 4 vận dụng tốt hơn các trị chơi trong dạy đọc
hiểu nói riêng và dạy tiếng Việt nói chung.

Hịa Long, ngày 23 tháng 2 năm 2021
Người viết

Trần Thị Hoài Thanh


11

MỤC LỤC

1
2
3
4
5

Cơ sở lí luận
Cơ sở thực tiễn
Các giải pháp
Kết quả đạt được
Kiến nghị, đề xuất


12